SPIS RZECZY

„Kiedym Go ujrzał, do stóp Jego upadłem jak martwy, a On położył na mnieprawą rękę, mówiąc: «Przestań się lękać! Jam jest Pierwszy i Ostatni, i żyjący.Byłem umarły, a oto jestem żyjący na wieki wieków i mam klucze śmiercii Otchłani»” (Ap 1,17-18).Ewangelia katastrofy45Czy ten świat da się naprawić?Leży w naturze człowieka zadawanie sobie pytań w momencie cierpieniai żądanie wyjaśnień w chwili tragedii. Ich przekonująca siła argumentówmusi być proporcjonalna do skali doznanej potworności. Lecz co, kiedypotworność ta wyjdzie poza wszelką miarę i zmiażdży człowieka swąniewyobrażalnością? Spróbuję na chwilę sięgnąć do racji tych, którzy słusznieuważają się za ekspertów od cierpienia. Niech czytelnik mi wybaczy toodwołanie się do myślicieli żydowskich: wszak naród ten okazał się HiobemXX wieku. Otóż, według tych żydowskich teologów i komentatorów dziejów,wąż umieszczony na palu stracił wszelką terapeutyczną moc. Okazał sięwręcz symbolem drażniącym. Nie ma zgody na umieszczanie w centrumKrucyfiksu! Przykładem takiego myślenia jest żydowski rabin i filozof EmilFackenheim, autor książki Tiqqun. Naprawa świata 2 . Twierdzi on, że odkądczłowiek przeżył zagładę, krzyż Chrystusa niczego nie jest w stanie muwyjaśnić. Cała kultura zachodnia pozostała niema i bez odpowiedzi w obliczutragedii, jaka się zdarzyła ludowi wybranemu, i odtąd nie jest w stanie nikogowydobyć z życiowej przepaści. Tragedię można jedynie wspominać, alenigdy wyjaśniać. Bowiem w przepaści, jaka otwarła się przed człowiekiemw miażdżących okolicznościach ludobójstwa XX wieku, nie było i nadalnie ma Boga. Fackenheim, powołując się na kabalistyczne pojęcie tiqqun,oznaczające przywrócenie porządku, naprawę świata, twierdził, że pozaznanej zagładzie nic nie wróci już do swego porządku i nic nie będzie jużtakie jak dawniej. Człowiek, który został skonfrontowany z tragedią, możeją jedynie zabsolutyzować albo zrelatywizować, pomniejszając, o ile się da,jej znaczenie. Fackenheim wybrał tę pierwszą możliwość. W związku z tymtwierdzenie, że krzyż Chrystusa nadaje ostateczny sens wydarzeniom, brzmidla niego jak bluźnierstwo.Zagłada była absolutnym milczeniem Boga, który nie zrobił nic, byzapobiec wyniszczeniu swego stworzenia. Zresztą także Chrystus konającyw agonii na krzyżu pozostał bez żadnej odpowiedzi ze strony Ojca. Nawet2 E.L. Fackenheim, Tiqqun. Riparare il mondo. I fondamenti del pensiero ebraico dopo la Shoah, Napoli 2010.