Y Naturiaethwr
Haf 2005 - Cymdeithas Edward Llwyd
Haf 2005 - Cymdeithas Edward Llwyd
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Mae’n bur debyg y cymer gryn dipyn o<br />
ewyllys boliticaidd ac ymrwymiad i ddifa'r<br />
minc yn gyfan gwbl o Brydain ond yn sicr<br />
mae cryn dipyn y gallwn ei wneud yn lleol i<br />
ddiogelu ein poblogaethau o lygod<br />
pengrwn y dŵr. Mae’r dechneg hon hefyd<br />
yn cael ei defnyddio yn Eryri a gogledd<br />
ddwyrain Cymru fel cynllun peilot gan<br />
aelodau o Grŵp Mamaliaid Torlannol<br />
gogledd orllewin Cymru.<br />
Hyd yma gwelwyd nifer o<br />
rywogaethau’n ymweld â’r llwyfannau gan<br />
gynnwys adar a mamaliaid. Roeddem yn<br />
hynod o falch o sylwi fod olion traed y<br />
dyfrgi ar ddau o’r llwyfannau a’u baw ar<br />
bedwar ohonynt. Roeddem yn falch o weld<br />
fod yna ddigonedd o dystiolaeth fod y<br />
dyfrgi o gwmpas y dalgylch yn arbennig o<br />
ystyried fod eu nifer wedi gostwng yn<br />
ddramatig yn y gorffennol ac i’r fath<br />
raddau nes y tybiwyd eu bod wedi<br />
diflannu’n llwyr o’r ynys ar un adeg.<br />
Rhyddhad mawr hefyd oedd darganfod<br />
olion llygoden bengron y dŵr ar ein<br />
harchwiliad diwethaf. Roedd glaw trwm fis<br />
Hydref diwethaf wedi gorlifo rhai o<br />
afonydd Môn ac roeddem yn bryderus a<br />
fyddai’r rhywogaeth wedi gallu goroesi’r<br />
gaeaf. Gall tywydd garw olygu difodiant<br />
poblogaethau mewn sefyllfaoedd bregus.<br />
Hyd yma, ni welwyd unrhyw arwydd fod<br />
minc yn bresennol, ond mae’n bosibl i’r<br />
minc sefydlu ei hun yn gyflym iawn ym<br />
Môn a gall gymryd amser cyn i dystiolaeth<br />
ddod i’r amlwg.<br />
Y llwyfan<br />
Mae prosiect, sydd yn derbyn nawdd<br />
gan CCGC, AAC, Cwmni Gwastraff ac<br />
Amcan Un, hefyd wedi bod yn gwella a<br />
chreu cynefinoedd er mwyn gwella siawns<br />
llygod pengrwn y dŵr o oroesi ym Môn.<br />
Does dim dwywaith, po fwyaf amrywiol,<br />
cymhleth a chysylltiol yw’r cynefin, mwyaf<br />
yn y byd yw’r siawns y gellir cadw<br />
poblogaeth rymus o lygod pengrwn y dŵr<br />
am gyfnod maith. Gobaith Menter Môn<br />
yw y gellir parhau gyda’r gwaith hwn yn y<br />
dyfodol ond dibynna, fel sawl prosiect<br />
arall, ar gael arian ar gyfer y gwaith.<br />
Anrhydeddu aelodau o<br />
Gymdeithas Edward Llwyd<br />
Llongyfarchiadau i chwech o’n haelodau a dderbyniwyd i’r Orsedd yn yr Eisteddfod<br />
Gendlaethol eleni:<br />
Urdd Derwydd – gwisg wen:<br />
M. Paul Bryant-Quinn Penglais, Aberystwyth<br />
Eleri Carrog<br />
Bontnewydd, Caernarfon<br />
Dr. Dyfed Elis-Gruffydd<br />
Tegryn, Sir Benfro<br />
Urdd Ofydd – gwisg werdd:<br />
Dewi Jones<br />
Penygroes, Arfon<br />
Hefin Jones<br />
Llanrug<br />
Eluned Mai Porter<br />
Llangadfan<br />
9
Change language