Y Naturiaethwr

Llythyrau
Bro Felin
Rhydyfro
Potardawe
Abertawe
26 Ionawr 2005
Annwyl Goronwy
Pan oeddwn yn arwain taith o amgylch hen ystad y
Gnoll, Castellnedd, fe welsom sawl coeden â
phatrwm ar ei bôn. Oherwydd ei bod yn fis Rhagfyr,
ac ar ôl tipyn o drafod ac edrych am ddail ar y llawr
fe ddaethom i’r penderfyniad mai masarnen oedd.
’Doedd neb ar y daith wedi dod ar draws dim yn
debyg erioed. Ai hwn yw’r ‘fiddleback’ ’rwyf wedi
darllen amdano?
Yr oedd nifer o’r coed yn yr ardal, tua dwy filltir o’r
goedardd, lle mae nifer o wahanol goed wedi eu
plannu ers y ddeunawfed ganrif.
Yr eiddoch yn gywir
Elizabeth Jones
Annwyl Elizabeth Jones
Mae’r Fasarnen (Acer pseudoplatanus) yn gyffredin iawn ym Mhrydain er mai coeden
estron ydyw. Gall dyfu’n goeden fawr, ymhell dros gan troedfedd o daldra. Mae’r pren
yn wyn, yn galed ac yn gryf, ac fe’i defnyddir ar gyfer gwneud dodrefn, offer trin bwyd a
rholeri o bob math.
Ambell dro ceir coeden â chrychau fel tonnau mân yn y graen. Dyma’r patrwm ‘fiddleback’
a ddefnyddir ar gyfer argaen (veneer) mewn dodrefn ac ar gyfer gwneud feiolinau.
Dangosais eich llun i ddau arbenigwr profiadol. Nid oedd yr un o’r ddau wedi gweld
coeden yn hollol fel hon, ond ’roeddent o’r farn y gallai yn hawdd fod yn un o’r coed â
graen crych. Fel arfer, ni ellir adnabod coed o’r fath o’r tu allan, cyn eu torri, ond y mae
hon yn amlwg yn colli ei rhisgl, a golwg oedrannus arni!
Oes gan rywun sylwadau pellach?
Yn gywir iawn,
Goronwy Wynne
38