Y Naturiaethwr

Wyddoch chi………?
• fod deg o ferlod mynydd Cymreig yn pori Cors Crymlyn ger Abertawe. Mae’r gors yn
Warchodfa Natur Genedlaethol, a bydd y merlod yn rheoli tyfiant y Gorsen
(Phragmites australis) sy’n bygwth tagu rhai o blanhigion eraill y warchodfa.
• fod Heddlu Gogledd Cymru wedi darbwyllo papur newydd lleol yng Nghonwy i beidio
â gollwng 1,000 o falŵns i’r awyr fel rhan o ddathliad canfed pen-blwydd y papur.
Gallai llawer o’r balŵns fod wedi glanio yn y môr a chael eu llyncu gan greaduriaid
megis crwbanod, a phrofi’n angheuol.
• fod Cyngor Cefn Gwlad Cymru yn awyddus i gasglu gwybodaeth am y Dylluan Wen.
Os gwelwch un yn fyw rhowch wybod am y lleoliad a’r dyddiad. Os gwelwch aderyn
marw, peidiwch â’i gyffwrdd, ond unwaith eto rhowch ddisgrifiad o’r lleoliad. Y llinell
ffôn yw 0845 130 6229.
• fod y Dyfrgwn yn dychwelyd i Afon Tywi yn Sir Gaerfyrddin. Yn ystod y saithdegau
roedd pryder y byddai’r Dyfrgi’n diflannu’n llwyr o’r Tywi ond erbyn hyn credir bod
dalgylch yr afon yn cynnal oddeutu 20 pâr o’r creaduriaid arbennig hyn.
• fod un o degeirianau harddaf Cymru, y Caldrist Culddail (Cephalanthera longifolia)
Narrow-leaved Helleborine yn peri pryder i’r cadwraethwyr. Ni fu’r planhigyn erioed yn
gyffredin, ond o’r dwsin o safleoedd lle y bu’n tyfu yng Nghymru dim ond mewn
pedwar y mae’n bodoli bellach, sef Aberdyfi, Arthog, Llanberis a Niwbwrch. Mae
angen mwy o ymchwil i ddeall anghenion y planhigyn er mwyn gallu rheoli’r cynefin.
42