Y Naturiaethwr

llawer mwy cymhleth na’r hyn a bortreadir
gan y cyfryngau. Yn anffodus, ni
adlewyrchwyd y cymhlethdodau hyn gan y
rhai a ymgyrchodd dros newid cefngwlad
yn ystod yr wythdegau a’r nawdegau. Cri
ddi-baid y grwpiau hyn oedd mai’r Polisi
Amaeth Cyffredin (PAC) oedd i’w feio am
y cyfan. Oherwydd bod y PAC yn cynnig
cymorthdaliadau ar sail yr hyn a
gynhyrchwyd, honnai’r ymgyrchwyr bod
ffermwyr yn cael eu hannog i wthio
cynhyrchiant i’r eithaf er mwyn mwyhau’r
elw. Yn ôl y ddadl hon, roedd cefn gwlad
yn cael ei ddifetha oherwydd polisi
amaethu gwael.
Yn ystod y deuddeng mis diwethaf
rydym wedi bod yn dyst i un o’r
diwygiadau mwyaf sylfaenol yn y PAC,
wrth i’r hen gyfundrefn o gynnig
cymorthdaliadau ar sail cynhyrchiant gael
ei olynu gan daliadau sydd wedi’u seilio ar
yr arwynebedd sy’n cael ei amaethu.
Gobaith y gwleidyddion yw na fydd y PAC
ar ei newydd wedd yn annog ffermwyr i
ddifrodi cefn gwlad er mwyn elw, gan y
bydd y taliadau yng Nghymru o 2005
ymlaen yn cael eu datblygu o fod yn
seiliedig ar gynhyrchiant i fod yn ddibynnol
ar arwynebedd unedau ffermio. Yn
ddiddorol, dyma’r union bolisi y bu
ymgyrchwyr yn brwydro amdano ers
blynyddoedd. Felly, os oedd eu dadleuon
ynglŷn ag effaith andwyol system
gymorthdaliadau yn y gorffennol yn wir,
gallwn ddisgwyl gweld colledion mewn
bioamrywiaeth yn dod i ben.
Yn anffodus, dydi pethau ddim mor
syml â hynny, gan nad polisi yn unig sy’n
penderfynu newidiadau yn nefnydd tir.
Gwelir hyn yn glir pan gymherir achosion
eraill o newidiadau yn nefnydd tir ar draws
y byd. Mae gwledydd mor amrywiol ag
America, Zimbabwe, Slofacia ac Ynysoedd
y Philipinos i gyd wedi dangos tueddiadau
tebyg yn natblygiad defnydd tir dros y 30
mlynedd diwethaf, er gwaetha’r ffaith bod
ganddynt bolisïau amaeth gwahanol iawn.
Maent i gyd wedi gweld gostyngiad yn y
nifer o ffermydd cymysg, cynnydd mewn
mecaneiddio, cynnydd yn y defnydd o
fewnbynnau megis gwrtaith a phlaladdwyr,
Arbrofion tyfu Llin.
Llun: Dr. Jim Dimmock
ac, o ganlyniad, cynnydd yn lefelau
cynhyrchiant.
Beth felly, er yr amrywiaeth yn y
polisïau, sy’n esbonio’r tebygrwydd a welir
ar draws y byd mewn patrymau defnydd
tir? Credwn fod ffactorau eraill arwahân i
bolisi yn gyfrifol am y newidiadau hyn,
megis effaith yr economi byd-eang,
datblygiadau technolegol ac agwedd a
thueddiadau defnyddwyr a phrynwyr.
Credwn felly mai’r dylanwadau hyn sy’n
nodweddu grymoedd y farchnad rydd, sy’n
gyfrifol am y newidiadau a welwyd yn y
defnydd o dir ym Mhrydain ers y
saithdegau. Rydym o’r farn felly na fydd
addasu’r PAC mewn gwirionedd yn cael
fawr o effaith ar wrthdroi’r newidiadau a
welwyd yn nhirwedd a bioamrywiaeth
Cymru dros y degawdau diwethaf.
Os cymerwn fod y dadansoddiad hwn
yn wir, yna, er mwyn lleddfu effaith
amaethu ar yr amgylchedd, mae angen
delio â’r problemau hyn gyda’i gilydd yn
hytrach na bob yn un. Mae hyn yn
ymarferol bosibl gyda materion megis
addysgu a dylanwadu ar agwedd
defnyddwyr. Er enghraifft, gwelwyd
cynnydd sylweddol yn ddiweddar yn
nealltwriaeth a chefnogaeth y cyhoedd tuag
at gynyddu’r pwyslais o fewn cyfundrefnau
cymhorthdal amaethyddol ar gadwraeth a
gwarchod yr amgylchedd, sy’n adlewyrchu
newid sylfaenol ym meddylfryd
defnyddwyr. Mae delio â’r ffactorau eraill
yn dipyn anoddach os nad yn amhosibl ar
lefel Brydeinig. Mae’n annhebygol iawn er
enghraifft y byddwn yn gweld Cymru a
34