PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

NAUCZANIE STOMATOLOGII W WARSZAWIE
Pierwsze wzmianki o nauczaniu dentystyki w Królewskim Uniwersytecie Warszawskim
pochodzą z 1818 roku. Wydział Lekarski tegoż Uniwersytetu kształcił obok lekarzy
wyższych i niższych, również akuszerów, okulistów i dentystów. Prof. Klemens Nowicki
prowadził wówczas pierwsze wykłady z zakresu chorób oczu, kości i zębów.
Obok działalności dydaktycznej i naukowej Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego,
pracę naukową prowadziło równolegle powstałe w dniu 6 grudnia 1820 r. Warszawskie
Towarzystwo Lekarskie. Skupiało ono w swych szeregach wielu przedstawicieli świata lekarskiego
wykazujących zamiłowanie do pracy naukowej. Wśród nich znaleźli się również
wybitniejsi dentyści warszawscy, jak Maciej Lewestamm i Jan Anns.
W 1857 r. Uniwersytet zmienił nazwę na Cesarsko-Królewską Medyko-Chirurgiczną
Akademię. Akademia miała prawo przyznawania obok stopni lekarskich także stopnie
specjalno-praktyczne, a wśród nich stopień dentysty.
Z chwilą powstania Szkoły Głównej, Warszawska Akademia Medyko-Chirurgiczna została
przekształcona w Wydział Lekarski tej szkoły, a następnie w 1869 r. w Cesarski Uniwersytet
Warszawski. Wychowankami tego Uniwersytetu byli m. in.: Bolesław Dzierżawski – założyciel
i redaktor pierwszego zawodowego czasopisma pod nazwą „Przegląd Dentystyczny” i Maurycy
Krakowski – redaktor „Kroniki Dentystycznej” ukazującej się od 1903 do 1939 r. – autor kalendarza
dentystycznego na 1898 r.
W rozwoju szkolnictwa dentystycznego XIX w. pionierską rolę odegrał Petersburg. Tam
bowiem Polacy w osobach Tadeusza Ważyńskiego w r. 1882 i Heleny Wougl-Świderskiej w latach
dziewięćsetnych założyli pierwsze szkoły dentystyczne i lekarsko-dentystyczne. Stamtąd wyszło
sporo polskich lekarzy dentystów posiadających wykształcenie ogólnolekarskie.
Na tych wzorach powstały w Warszawie w ostatnim dziesięcioleciu XIX w. pierwsze
prywatne szkoły dentystyczne. Założycielami ich byli: J. Levy (1891 r.), L. Szymański
(1897 r.), a następnie A. Tropp i J. Tumarkin. Nauka w szkołach prywatnych trwała 4-5 semestrów
i obejmowała wykłady teoretyczne i ćwiczenia praktyczne. Po złożeniu egzaminów
przed Komisją Szkolną, a następnie Uniwersytecką absolwenci uzyskiwali dyplom lekarza
dentysty. Tytuł ten otrzymało łącznie około 3000 osób.
Duże znaczenie dla dalszego rozwoju szkolnictwa dentystycznego miała działalność
Warszawskiego Towarzystwa Odontologicznego, które równolegle z działalnością szkoleniowo-naukową
i organizacyjną wnioskowało do Rektora Uniwersytetu Warszawskiego
w sprawie reformy studiów dentystycznych. Postulowało m. in. potrzebę powołania
państwowych szkół dentystycznych. Szkołom prywatnym zarzucano zbyt niski poziom
nauczania i dominację celów merkantylnych.
W 1920 roku otwarto w Warszawie Państwowy Instytut Dentystyczny (PID). Pierwszym
dyrektorem PID został prof. Franciszek Zwierzchowski.
Trudności finansowe i lokalowe pozwoliły na uruchomienie początkowo tylko trzech katedr.
Kierownictwo Katedry Dentystyki Zachowawczej powierzono prof. F. Zwierzchowskiemu, Chirurgii
Stomatologicznej dr med. A. Meissnerowi i Techniki Dentystycznej dr med. L. Brennejsenowi. Klinika
Ortodontyczna powstała dopiero w 1926 roku pod kierunkiem prof. M. Zeńczaka (ryc. 1).
Nauka w PID była płatna i trwała 4 lata. W latach 1920-1933 Instytut ukończyło 1467 osób
otrzymując dyplom lekarza dentysty. PID nie był jednak w pełni szkołą akademicką i nie
miał uprawnień do nadawania tytułów naukowych.
15 marca 1933 r. na podstawie Ustawy o szkołach akademickich PID zaliczony został do
rzędu Wyższych Szkół Państwowych uzyskując nazwę Akademii Stomatologicznej. Pierw-