PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY 

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 

DLA STUDENTÓW I ROKU 

Kierunku Lekarsko Dentystycznego 

I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO 

ODDZIAŁU STOMATOLOGII 

WARSZAWA 2010 / 2011

Na okładce przedstawiono Godło Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 

Opracowanie edytorskie i druk: 

Oficyna Wydawnicza Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 

Zam. 321 / 2010 nakład 140 egz. tel. (22) 5720 327 

e-mail: oficynawydawnicza@wum.edu.pl 

www.oficynawydawnicza.wum.edu.pl

I WYDZIAŁ LEKARSKI 

ODDZIAŁ STOMATOLOGII 

I ROK 

KIERUNEK LEKARSKO-DENTYSTYCZNY 

Warszawski Uniwersytet Medyczny 

2010 / 2011

Szanowni Państwo 

Serdecznie witam w murach warszawskiej Alma Mater. Gratuluję wyboru studiów 

oraz uzyskania indeksu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego – Uczelni chlubiącej 

się długą, bo już 200-letnią tradycją – znanej ze swojego poziomu naukowego nie tylko 

w kraju, ale także i poza jego granicami. 

Indeks, którego zdobycie nie było łatwe, potwierdza przynależność do środowiska 

akademickiego oraz umożliwia współuczestnictwo w innym niż dotąd życiu społeczności 

uniwersyteckiej. Od tej chwili jesteście Państwo Studentami I roku Oddziału Stomatologii 

kierunku lekarsko-dentystycznego I Wydziału Lekarskiego WUM, którą ukończycie Państwo 

za pięć lat i uzyskacie dyplom lekarza dentysty. 

Pierwszy rok studiów w Oddziale Stomatologicznym poświęcono przedmiotom teoretycznym. 

Chociaż ich opanowanie wymaga pełnej mobilizacji oraz wewnętrznej dyscypliny, 

to jednak gruntowna znajomość teoretycznych podstaw jest niezbędna dla zrozumienia 

przedmiotów klinicznych. 

Jedynie słuszna, dla opanowania rozległej wiedzy medycznej, wydaje się droga, która 

wiedzie od teorii do praktyki. A zatem tylko w ten sposób można zrealizować cel studiów 

medycznych. Jest nim zaś wykształcenie dobrego lekarza dentysty, który będzie z powołaniem 

niósł pomoc chorym. 

W przewodniku dydaktycznym przeznaczonym dla Państwa, zamieszczono informacje 

o przedmiotach nauczania na I roku studiów stomatologicznych. Podano ramowy rozkład 

zajęć oraz programy nauczania realizowane w Katedrach, Zakładach i Klinikach. Istotną 

informacją zawartą w programie są adresy placówek, w których będą odbywały się wykłady 

i ćwiczenia oraz nazwiska nauczycieli akademickich odpowiedzialnych za nauczanie 

danego przedmiotu. 

Mam nadzieję, iż przewodnik ten ułatwi pierwsze kontakty i orientację w nowym środowisku, 

a także szybką adaptację i zintegrowanie się z nim, a władze Uczelni zapewniają, 

że będą otwarte na wszelkie konstruktywne propozycje i uwagi studentów, dotyczące procesu 

dydaktycznego w Uczelni. 

Życzę wytrwałości, wszelkiej pomyślności i sukcesów nie tylko na I roku, lecz przez 

całe studia oraz pełnej satysfakcji z obranego kierunku 

Prodziekan I Wydziału Lekarskiego 

ds. Oddziału Stomatologii 

Warszawa, dnia 27.IX.2010 r. 

Prof. dr hab. med. Renata Górska

Spis treści 

1. NAUCZANIE STOMATOLOGII W WARSZAWIE............................................ 6 

2. WŁADZE UCZELNI i I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO W ROKU 

AKADEMICKIM 2010 / 2011................................................................................ 11 

3. Plan studiów na rok akademicki 2010/2011................................... 12 

4. Podział roku akademickiego 2010 / 2011........................................... 14 

5. ANATOMIA........................................................................................................... 15 

6. BEZPIECZEŃSTWO PRACY I ERGONOMIA W STOMATOLOGII............ 23 

7. Bezpieczeństwo i higiena pracy......................................................... 25 

8. BIOFIZYKA............................................................................................................ 26 

9. BIOLOGIA.............................................................................................................. 27 

10. CHEMIA OGÓLNA.............................................................................................. 29 

11. HISTOLOGIA Z EMBRIOLOGIĄ I CYTOLOGIĄ............................................ 33 

12. Język łaciński................................................................................................. 38 

13. Język obcy: do wyboru przez studenta język francuski, 

język niemiecki lub język rosyjski...................................................... 39 

14. Język polski....................................................................................................... 41 

15. MATERIAŁOZNASTWO I SPRZĘT STOMATOLOGICZNY........................ 42 

16. Pierwsza pomoc medyczna.................................................................... 44 

17. PODSTAWY PSYCHOLOGII MEDYCZNEJ..................................................... 45 

18. Propedeutyka Medycyny Uzależnień............................................. 47 

19. Filozofia............................................................................................................ 49 

20. HISTORIA STOMATOLOGII.............................................................................. 51 

21. SOCJOLOGIA MEDYCYNY................................................................................ 53 

22. PRZYSPOSOBIENIE BIBLIOTECZNE............................................................... 57 

23. TECHNOLOGIA INFORMATYCZNA cz. I.................................................... 58 

24. Wychowanie fizyczne............................................................................... 61 

25. RAMOWY PROGRAM PRAKTYKI WAKACYJNEJ........................................ 62 

26. INFORMACJE SOCJALNO-BYTOWE............................................................... 64 

27. INNE INFORMACJE............................................................................................ 64 

28. Skład Zarządu Samorządu Studentów WUM 

w kadencji 2010-2012...................................................................................... 64

NAUCZANIE STOMATOLOGII W WARSZAWIE 

Pierwsze wzmianki o nauczaniu dentystyki w Królewskim Uniwersytecie Warszawskim 

pochodzą z 1818 roku. Wydział Lekarski tegoż Uniwersytetu kształcił obok lekarzy 

wyższych i niższych, również akuszerów, okulistów i dentystów. Prof. Klemens Nowicki 

prowadził wówczas pierwsze wykłady z zakresu chorób oczu, kości i zębów. 

Obok działalności dydaktycznej i naukowej Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego, 

pracę naukową prowadziło równolegle powstałe w dniu 6 grudnia 1820 r. Warszawskie 

Towarzystwo Lekarskie. Skupiało ono w swych szeregach wielu przedstawicieli świata lekarskiego 

wykazujących zamiłowanie do pracy naukowej. Wśród nich znaleźli się również 

wybitniejsi dentyści warszawscy, jak Maciej Lewestamm i Jan Anns. 

W 1857 r. Uniwersytet zmienił nazwę na Cesarsko-Królewską Medyko-Chirurgiczną 

Akademię. Akademia miała prawo przyznawania obok stopni lekarskich także stopnie 

specjalno-praktyczne, a wśród nich stopień dentysty. 

Z chwilą powstania Szkoły Głównej, Warszawska Akademia Medyko-Chirurgiczna została 

przekształcona w Wydział Lekarski tej szkoły, a następnie w 1869 r. w Cesarski Uniwersytet 

Warszawski. Wychowankami tego Uniwersytetu byli m. in.: Bolesław Dzierżawski – założyciel 

i redaktor pierwszego zawodowego czasopisma pod nazwą „Przegląd Dentystyczny” i Maurycy 

Krakowski – redaktor „Kroniki Dentystycznej” ukazującej się od 1903 do 1939 r. – autor kalendarza 

dentystycznego na 1898 r. 

W rozwoju szkolnictwa dentystycznego XIX w. pionierską rolę odegrał Petersburg. Tam 

bowiem Polacy w osobach Tadeusza Ważyńskiego w r. 1882 i Heleny Wougl-Świderskiej w latach 

dziewięćsetnych założyli pierwsze szkoły dentystyczne i lekarsko-dentystyczne. Stamtąd wyszło 

sporo polskich lekarzy dentystów posiadających wykształcenie ogólnolekarskie. 

Na tych wzorach powstały w Warszawie w ostatnim dziesięcioleciu XIX w. pierwsze 

prywatne szkoły dentystyczne. Założycielami ich byli: J. Levy (1891 r.), L. Szymański 

(1897 r.), a następnie A. Tropp i J. Tumarkin. Nauka w szkołach prywatnych trwała 4-5 semestrów 

i obejmowała wykłady teoretyczne i ćwiczenia praktyczne. Po złożeniu egzaminów 

przed Komisją Szkolną, a następnie Uniwersytecką absolwenci uzyskiwali dyplom lekarza 

dentysty. Tytuł ten otrzymało łącznie około 3000 osób. 

Duże znaczenie dla dalszego rozwoju szkolnictwa dentystycznego miała działalność 

Warszawskiego Towarzystwa Odontologicznego, które równolegle z działalnością szkoleniowo-naukową 

i organizacyjną wnioskowało do Rektora Uniwersytetu Warszawskiego 

w sprawie reformy studiów dentystycznych. Postulowało m. in. potrzebę powołania 

państwowych szkół dentystycznych. Szkołom prywatnym zarzucano zbyt niski poziom 

nauczania i dominację celów merkantylnych. 

W 1920 roku otwarto w Warszawie Państwowy Instytut Dentystyczny (PID). Pierwszym 

dyrektorem PID został prof. Franciszek Zwierzchowski. 

Trudności finansowe i lokalowe pozwoliły na uruchomienie początkowo tylko trzech katedr. 

Kierownictwo Katedry Dentystyki Zachowawczej powierzono prof. F. Zwierzchowskiemu, Chirurgii 

Stomatologicznej dr med. A. Meissnerowi i Techniki Dentystycznej dr med. L. Brennejsenowi. Klinika 

Ortodontyczna powstała dopiero w 1926 roku pod kierunkiem prof. M. Zeńczaka (ryc. 1). 

Nauka w PID była płatna i trwała 4 lata. W latach 1920-1933 Instytut ukończyło 1467 osób 

otrzymując dyplom lekarza dentysty. PID nie był jednak w pełni szkołą akademicką i nie 

miał uprawnień do nadawania tytułów naukowych. 

15 marca 1933 r. na podstawie Ustawy o szkołach akademickich PID zaliczony został do 

rzędu Wyższych Szkół Państwowych uzyskując nazwę Akademii Stomatologicznej. Pierw-

szym Rektorem Akademii został prof. R. Nitsch a prorektorem prof. H. Wilga. W skład Rady 

Profesorów i kadry nauczającej wchodzili m. in. profesorowie: S. Pieńkowski – późniejszy 

rektor UW, E. Loth, L. Paszkiewicz, J. Modrakowski, H. Wilga, W. Cybulski, A. Meissner, M. 

Zeńczak, F. Czubalski, T. Janiszewski, M. Konopacki, K. Kaczyński, M. Grzybowski, C. Pawłowski, 

K. Szepelski, J. Grzybowski. 

Wybuch wojny w 1939 r. doprowadził do zniszczenia całego wieloletniego dorobku Akademii 

Stomatologicznej. W okresie okupacji hitlerowskiej wszystkie wyższe uczelnie zostały 

zlikwidowane. Pomimo oficjalnego zakazu władz powołano w Warszawie konspiracyjną 

Akademię Stomatologiczną, której rektorem mianowano prof. W. Cybulskiego. W Akademii 

studiowało około 80 studentów. W nauczaniu zaangażowanych było blisko 30 profesorów 

i asystentów. Spośród stomatologów wymienić należy m. in. M. Zeńczaka, F. Bohdanowicza, 

W. Nowaka, J. Zemłową, A. Grzybowską, H. Kozłowską-Morawską i M. Świderskiego. 

Dzięki ogromnemu patriotyzmowi, odwadze i poczuciu odpowiedzialności grupy warszawskich 

lekarzy – w większości byłych nauczycieli – nauczanie młodzieży akademickiej 

nie zostało przerwane. 

W 1945 roku rozpoczęła działalność jako jedna z pierwszych szkół wyższych Akademia 

Stomatologiczna w Warszawie. Rektorem uczelni został wybrany 27 grudnia 1945 r. prof. 

dr wszechnauk lekarskich Marian Zeńczak. Po jego śmierci (1948 r.) obowiązki rektora przejął 

dotychczasowy prorektor prof. Cezary Pawłowski i pełnił je do 1.09.1949 r. 

Uruchomienie uczelni było szczególnie utrudnione z powodu braku kadry, odpowiedniego 

lokalu oraz sprzętu, materiałów i leków. W budynku przy ul. Narbutta 33 znalazły 

tymczasową siedzibę cztery katedry stomatologii wraz z sekretariatem uczelni. W organizowaniu 

szkoły znaczące zasługi wnieśli prof. M. Zeńczak i Z. Groszewski przy wydatnej 

pomocy i wsparciu ówczesnego dziekana Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego 

prof. F. Czubalskiego. 

Najwyższym organem Kolegialnym Uczelni była Rada Profesorów. W jej skład wchodzili 

profesorowie: Franciszek Czubalski, Roman Poplewski, Juliusz Zweibaum; docenci: Janina 

Dąbrowska, Kazimierz Kaczyński, dr Franciszek Borusiewicz oraz lek. dent.: Aleksander Ujejski 

i Janusz Krzywicki jako sekretarz Rady. Funkcję kierownika sekretariatu objął Zygmunt Groszewski 

(zatrudniony na tym stanowisku od roku 1922). 

Rada Profesorów na pierwszym posiedzeniu w dniu 9.02.1946 r. powołała na stanowisko 

Kierownika Katedry Dentystyki Zachowawczej lek. J. Krzywickiego, Chirurgii Szczękowej 

doc. dr med. F. Borusiewicza, Protetyki Dentystycznej lek. dent. A. Ujejskiego i Ortodoncji 

prof. M. Zeńczaka. 

Nauczanie przedmiotów ogólnolekarskich odbywało się w katedrach Wydziału Lekarskiego 

na zasadach zleconych wykładów i ćwiczeń. 

Władze państwowe postawiły Akademii Stomatologicznej niezwykle trudne i ambitne 

zadanie wyrównania w pierwszym dziesięcioleciu powojennym ubytku kadr lekarskich 

spowodowanych II wojną Światową. 

Studia w Akademii trwały 4 lata. O przyjęcie mogli ubiegać się kandydaci posiadający 

świadectwo dojrzałości liceów ogólnokształcących. Podstawą przyjęcia na studia były: 

wynik egzaminu wstępnego, zaangażowanie społeczno-polityczne oraz pochodzenie społeczne 

kandydatów. Preferencje miała młodzież pochodzenia robotniczego i chłopskiego. 

Równocześnie przeprowadzano rekrutację studentów na lata następne po przedstawieniu 

dowodów zaliczeń uzyskanych przed wojną i w czasie okupacji. W latach 1946 – 1949 dyplom 

lekarza dentysty w Akademii Stomatologicznej uzyskało 314 osób.

W roku 1946 studenci reaktywowali działalność organizacji „Bratnia Pomoc Studentów 

Akademii Stomatologicznej w Warszawie”. Głównym celem „Bratniaka” powstałego 

na tradycjach Państwowego Instytutu Dentystycznego było współdziałanie z władzami 

uczelni w organizowaniu studiów, niesienie pomocy materialnej młodzieży studenckiej, 

zaopatrywanie w pomoce naukowe i materiały do ćwiczeń, wydawanie skryptów, organizowanie 

wypoczynku dla studentów. W roku 1949 „Bratnia Pomoc” została zlikwidowana 

i dalszą działalność wśród młodzieży przejęło Zrzeszenie Studentów Polskich. 

Dnia 1.09.1949 r. Akademia Stomatologiczna została wcielona jako Oddział Stomatologiczny 

do Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego, a następnie w ramach 

tego Wydziału przeszła do Akademii Lekarskiej. Dnia 3 marca 1950 r. zmieniono nazwę 

Akademii Lekarskiej na Akademię Medyczną. 

Początkowo funkcję kierownika Oddziału Stomatologicznego pełnił z-ca prof. dr med. 

stom. Mieczysław Jarosz. Minister Zdrowia nie zatwierdził jednak tej nominacji i Senat powołał 

na to stanowisko kierownika Kliniki i Katedry Chirurgii Szczękowej z-cę prof. dr 

med. stm. Mariana Górskiego. W związku z przejściem na emeryturę kierownika sekretariatu 

Z. Groszewskiego funkcję tę z dniem 1 stycznia 1950 r. objęła Jadwiga Wexowa. 

Nauczaniem przedmiotów stomatologicznych w Oddziale zajmowało się wówczas: 

4 zastępców profesorów, 4 adiunktów, 38 starszych i 14 młodszych asystentów. Wykłady 

zlecone prowadziło nadal 15 osób: 6 profesorów i 6 docentów, 2 doktorów medycyny i 1 artysta 

rzeźbiarz. 

Warunki lokalowe znacznie się poprawiły ponieważ w ostatnich miesiącach 1949 roku 

przekazano Akademii dom przy ul. Miodowej 18 przystosowany do nauczania stomatologii. 

W budynku tym znalazły pomieszczenia Katedry i Kliniki Chirurgii Stomatologicznej 

i Dentystyki Zachowawczej. Zwolnione pomieszczenia przy ul. Narbutta zostały zagospodarowane 

przez pozostałe tam Katedry Protetyki i Ortodoncji, które następnie w roku 1952 

przeniesiono tymczasowo do zaadaptowanej części budynku mieszkalnego przy ul. Filtrowej 

30, gdzie znajdują się do chwili obecnej. 

W roku akademickim 1952 / 53 zmieniono program nauczania dla studentów Oddziału 

Stomatologicznego. Wprowadzono pięcioletnie studia rozszerzając zakres nauczania 

przedmiotów ogólnolekarskich. 

O przyjęciu na studia stomatologiczne decydował nadal wynik egzaminu wstępnego 

z biologii, fizyki i chemii poszerzony o naukę o Polsce i świecie współczesnym. Młodzież ze 

środowiska robotniczo-chłopskiego uzyskiwała preferencje z tytułu swego pochodzenia. 

Na czele Oddziału Stomatologicznego stał Kierownik, który początkowo jako jedyny 

był członkiem Rady Wydziału Lekarskiego. Natomiast od 1953 r. w skład Rady Wydziału 

Lekarskiego wchodzili wszyscy kierownicy katedr i klinik stomatologicznych. 

W latach 1950-1970 Oddział prowadzili: prof. M. Górski (1950-1957), prof. J. Krzywicki 

(1957-1966), prof. J. Galasińska-Landsbergerowa (1966-1969). W tym okresie kierownictwo 

Klinik sprawowali: Chirurgia Szczękowa – prof. M. Górski, Stomatologia Zachowawcza 

– prof. J. Krzywicki, Protetyka Stomatologiczna – doc. A. Ujejski, od 1957 r. dr J. Morawski, 

od 1958 r. i prof. J. Galasińska-Landsbergerowa, Ortodoncji – prof. A. Orlik-Grzybowska. 

W 1970 roku utworzony został Instytut Stomatologii. Na stanowisko Dyrektora rektor 

mianował prof. dr hab. Janinę Galasińską-Landsbergerową. 

Powołanie Instytutu nawiązywało do tradycji pierwszej polskiej uczelni stomatologicznej 

– Państwowego Instytutu Stomatologicznego. 

Instytut został zorganizowany na bazie klinicznej, kadrowej i lokalowej Oddziału.

Z czterech podstawowych katedr powstało osiem jednostek dydaktycznych: 

1. Katedra Chirurgii Szczękowo-Twarzowej, Chirurgii Stomatologicznej i Implantologii 

(kierownik prof. Alfred Meissner, od r. 1920, doc. dr hab. n. med. Franciszek Borusiewicz, 

od r. 1945, prof. Marian Górski, od r. 1950, prof. dr hab. n. med. Leszek Kryst, od r. 1970 

i prof. zw. dr hab. n. med. Janusz Piekarczyk, od 1990 r.) 

– Klinika Chirurgii Czaszkowo-Szczękowo-Twarzowej (kierownik prof. Alfred Meissner, 

od r. 1920, doc. dr hab. n. med. Franciszek Borusiewicz, od r. 1945, prof. dr n. med. 

Franciszek Bohdanowicz, od r. 1947, prof. dr hab. n. med. Leszek Kryst, od r. 1970 i prof. 

dr hab. n. med. Hubert Wanyura od 1999 r.) 

– Zakład Chirurgii Stomatologicznej (kierownik prof. dr hab. n. med. Barbara Juszczyk- 

Popowska, od r. 1990 i prof. dr hab. n. med. Andrzej Wojtowicz, od 1997 r.) 

2. Zakład Stomatologii Zachowawczej (kierownik prof. dr Janusz Krzywicki, od r. 1977 dr 

n. med. Irena Kozłowska, od r. 1979 doc. dr Maria Wierzbicka, od r. 2004 prof. dr hab. n. 

med. Elżbieta Jodkowska), 

3. Zakład Protetyki Stomatologicznej (kierownik prof. dr Janina Galasińska-Landsbergerowa, 

a od r. 1973 doc. dr Eugeniusz Spiechowicz, od r. 1999 prof. dr hab. n. med. 

Elżbieta Mierzwińska-Nastalska), 

4. Zakład Ortodoncji (kierownik prof. dr Antonina Orlik-Grzybowska, od r. 1970 doc. dr 

Irena Szczepańska, od r. 1986 doc. dr Krystyna Szlachetko i od r. 1989 dr Barbara Siemińska- 

Piekarczyk), 

5. Zakład Stomatologii Dziecięcej (kierownik doc. Katarzyna Grodzka, od r. 1980 

doc. dr Maria Szpringer-Nodzak i od r. 1999 dr n. med. Aleksander Remiszewski), 

6. Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia (kierownik doc. dr Halina Smosarska, od r. 

1980 doc. dr Maria Wierzbicka i od r. 1994 prof. dr hab. n. med. Renata Górska), 

7. Zakład Propedeutyki i Profilaktyki Stomatologicznej (kierownik doc. dr Eugeniusz 

Spiechowicz, a od r. 1973 dr n. med. Tadeusz Bączkowski i od r. 2003 prof. dr hab. n. med. 

Leopold Wagner), 

8. Zakład Radiologii Stomatologicznej i Szczękowo-Twarzowej (kierownik dr n. med. Jan 

Kozłowski, od 1973 dr n. med. Krzysztof Mlosek, od 1995 r. dr Hanna Markiewicz i od 2002 r. 

prof. dr hab. n. med. Anatol Dowżenko). 

Powołana została Rada Instytutu, której przewodniczył Dyrektor. W jej skład weszli 

samodzielni pracownicy naukowi, przedstawiciele organizacji politycznych, związków 

zawodowych, pomocniczych pracowników naukowo-dydaktycznych i organizacji studentów. 

W 1972 roku Rada Instytutu została przekształcona w Radę Naukową o rozszerzonych 

funkcjach i kompetencjach. Jako jedyna w Polsce uzyskała uprawnienia do 

przeprowadzania przewodów i nadawania stopni doktora nauk medycznych. W historii 

polskiej stomatologii został spełniony ambitny postulat nobilitujący warszawski Instytut. 

Pierwsza publiczna obrona pracy doktorskiej odbyła się w Instytucie w roku 1974, a do 

chwili obecnej stopień doktora nauk medycznych otrzymało 47 lekarzy. 

W analogicznym okresie w Radzie I Wydziału Lekarskiego stopień doktora habilitowanego 

i stanowisko docenta uzyskało 12 pracowników naukowych. Na wniosek uczelni 

Rada Państwa a później Kancelaria Prezydenta R. P. nadała tytuł profesora 6 osobom. 

Stopniowo wzrastała liczba nauczycieli akademickich z 84 w roku 1970 do 125 

w roku 1994.

W latach 1970-2010 władze Instytutu przedstawiały się następująco: 

Okres Dyrektor Zastępca Dyrektora 

1970 – 1973 

prof. dr 

Janina Galasińska-Landsbergerowa 

dr n. med. Leszek Kryst 

1973 – 1978 doc. dr hab. Leszek Kryst doc. dr hab. Katarzyna Grodzka 

1978 – 1981 prof. dr Leszek Kryst dr n. med. Tadeusz Bączkowski 

1981 – 1993 doc. dr hab. Tadeusz Bączkowski dr n. med. Michał Sołtan 

1993 – 1994 prof. dr hab. Krzysztof Mlosek prof. dr hab. Maria Szpringer-Nodzak 

1994 – 1999 vacat prof. dr hab. Maria Szpringer-Nodzak 

1999 – 2002 prof. dr hab. Tadeusz Bączkowski - 

2002 – 2005 prof. dr hab. Renata Górska - 

2005 – 2009 prof. dr hab. Janusz Piekarczyk - 

2009 – 

p.o. prof. dr hab. 

Elżbieta Mierzwińska-Nastalska 

Od 1970 roku kompetencje i obowiązki dotychczasowych Kierowników Oddziału przejęli 

w Instytucie prodziekani Wydziału Lekarskiego d / s stomatologii: 

• doc. dr Irena Szczepańska.................................1969 – 1972, 

• doc. dr Leszek Kryst .........................................1972 – 1975, 

• doc. dr Janusz Komender..................................1975 – 1981, 

• doc. dr Maria Wierzbicka.................................1981 – 1986, 

• doc. dr Janusz Piekarczyk.................................1986 – 1992, 

• prof. dr hab. Tadeusz Bączkowski....................1992 – 1999, 

• prof. dr hab. Hubert Wanyura.........................1999 – 2005, 

• prof. dr hab. Renata Górska.............................2005 – ... 

Średnio około 20% studentów bierze udział w pracach Studenckich Kół Naukowych istniejących 

przy Klinikach Chirurgii Szczękowo-Twarzowej, Protetyki, Stomatologii Zachowawczej 

i Ortodoncji. Wielu z nich uzyskało nagrody i wyróżnienia za prace prezentowane 

na konferencjach krajowych i zagranicznych. 

W latach 1950-1994 dyplom lekarza dentysty a od roku 1992 dyplom lekarza stomatologa 

w Warszawskiej Akademii Medycznej uzyskało 3808 osób. 

W Oddziale Stomatologii leczonych jest przeciętnie 95-100 tys. chorych rocznie z ogólną 

liczbą około 130 tys. różnego rodzaju zabiegów oraz ponad 40 tys. badań radiologicznych. 

10

WŁADZE UCZELNI 

i I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO W ROKU AKADEMIcKIM 2010 / 2011 

Rektor – prof. dr hab. MAREK KRAWCZYK 

Prorektorzy 

ds. Dydaktyczno-Wychowawczych – prof. dr hab. Marek Kulus 

ds. Nauki i Współpracy z Zagranicą – prof. dr hab. Sławomir Majewski 

ds. Klinicznych, Inwestycji i Współpracy z Regionem 

– dr hab. Sławomir Nazarewski 

ds. Kadr 

– prof. dr hab. Anna Kamińska 

Dziekan I Wydziału Lekarskiego 

– prof. dr hab. Mirosław Wielgoś 

Prodziekan I Wydziału Lekarskiego ds. Oddziału Stomatologii 

– prof. dr hab. Renata Górska 

Prodziekan I Wydziału Lekarskiego d / s. I / II r. – prof. dr hab. Barbara Górnicka 

Prodziekan I Wydziału Lekarskiego d / s. III / IV r. – prof. dr hab. Kazimierz Niemczyk 

Prodziekan I Wydziału Lekarskiego d / s. V / VI r. – prof. dr hab. Krzysztof Zieniewicz 

Prodziekan I Wydziału Lekarskiego d / s. Przewodów Doktorskich 

– prof. dr hab. Cezary Kowalewski 

Prodziekan I Wydziału Lekarskiego d / s Studiów Doktoranckich 

– prof. dr hab. Piotr Pruszczyk 

Pełnomocnik Rektora d / s. nauczania Elektroradiologii – dr hab. Andrzej Cieszanowski 

Pełnomocnik Dziekana d / s. nauczania Technik Dentystycznych 

– prof. dr hab. Leopold Wagner 

Pełnomocnik Dziekana d / s. nauczania Higieny Stomatologicznej 

– dr hab. Sylwia Słotwińska 

Pełnomocnik Dziekana d / s. nauczania Audiofonologii – dr hab. Krzysztof Morawski 

Dziekanat Oddziału Stomatologii 

p.o. Z-cy Kierownika Dziekanatu I Wydziału Lekarskiego – mgr Anna Furtak – 

e-mail: anna.furtak@wum.edu.pl tel.: (022) 57 20 213, faks: 57 20 273, 

I–IV – rok Iwona Lipka – e-mail: iwona.lipka@wum.edu.pl, tel.: (0-22) 57 20 245 

V rok – mgr Urszula Kordosz – e-mail: urszula.kordosz@wum.edu.pl, tel.: (0-22) 57 20 243. 

– czynny codziennie w godz. 10. 30 –15. 00 – faks (022) 5720 273 

Władze Uczelni urzędują w budynku przy ul. Żwirki i Wigury 61, 02-091 Warszawa. 

11

APL-S/501/ /2010 

Plan studiów na rok akademicki 2010/2011 

I Wydział Lekarski, Oddział Stomatologii, kierunek lekarsko-dentystyczny – studia jednolite 

studia stacjonarne i niestacjonarne 

Rok studiów I liczba grup dziekańskich 5 

studia stacjonarne: 85 studentów, studia niestacjonarne: 15 studentów, cudzoziemców: 4 

% udział 

ćw w zajęciach 

Nazwa przedmiotu 

(1 – semestr zimowy, 

2 – semestr letni) 

Forma 

zaliczenia 

Wymiar 

godzin obowiązujących 

studenta 

w tym: 

ECTS 

Kod jednostki 

Jednostka dydaktyczna prowadząca 

zajęcia 

Minimalna liczba 

studentów w grupie 

na zajęciach 

wyk. sem. ćwicz. wyk. sem. ćwicz. 

Treści kierunkowe 

50 

Bezpieczeństwo pracy i ergonomia 

w stomatologii (1) 

zaliczenie 30 8 7 15 1 1s16 

Zakład Propedeutyki i Profilaktyki 

Stomatologicznej 

c.kurs 20 10 

50 

Materiałoznawstwo stomatologiczne 

(2) 

zaliczenie 60 15 15 30 7 1s16 

Zakład Propedeutyki i Profilaktyki 

Stomatologicznej 

c.kurs 20 10 

Treści podstawowe 

58 Chemia i biochemia (1) zaliczenie 60 20 5 35 4 1 m8 

60 Biofizyka (2) zaliczenie 60 20 4 36 4 nzme 

62 Biologia (1) zaliczenie 60 15 8 37 4 1 m14 

70 Anatomia człowieka (1, 2) Egzamin 150 25 20 105 13 1 m12 

67 

Histologia, cytologia i embriologia 

(1, 2) 

Egzamin 105 25 10 70 8 1 m15 

47 Pierwsza pomoc medyczna (1) zaliczenie 30 9 7 14 1 1 mc 

Katedra i Zakład Chemii Medycznej 

Zakład Biofizyki i Fizjologii 

Człowieka 

Zakład Biologii Ogólnej i Parazytologii 

Zakład Anatomii Prawidłowej 

i Klinicznej 

Katedra i Zakład Histologii 

i Embriologii 

Katedra Anestezjologii i Intensywnej 

Terapii 

c.kurs 20 10 

c.kurs 20 10 

c.kurs 20 10 

c.kurs 20 11 

c.kurs 20 10 

c.kurs 20 10 

Inne wymagania 

100 Wychowanie fizyczne (1, 2) zaliczenie 60 60 2 s3 

100 

Języki obce (francuski, niemiecki, 

rosyjski – 1 język do wyboru, 

polski – obcokrajowcy) (1, 2) 

Studium Wychowania Fizycznego 

i Sportu 

zaliczenie 60 60 2 s1 Studium Języków Obcych 20 

20 

12

APL-S/501/ /2010 

Plan studiów na rok akademicki 2010/2011 

I Wydział Lekarski, Oddział Stomatologii, kierunek lekarsko-dentystyczny – studia jednolite 

studia stacjonarne i niestacjonarne 

Rok studiów I liczba grup dziekańskich 5 

studia stacjonarne: 85 studentów, studia niestacjonarne: 15 studentów, cudzoziemców: 4 

73 Technologia informatyczna (1) zaliczenie 30 8 22 2 1 mf 

0 

Przedmiot do wyboru: 

filozofia, historia stomatologii, 

socjologia medycyny (2) 

zaliczenie 65 30 35 3 

2 mc 

Zakład Informatyki Medycznej 

i Telemedycyny 

Zakład Historii Medycyny 

i Filozofii 

2 m8 Zakład Epidemiologii 

c.kurs 10 

c.kurs 20 

100 

0 

0 

Język łaciński (dla stud.bez oceny 

na świad.maturalnym) (1, 2) 

Podstawy psychologii lekarskiej 

(2) 

Propedeutyka medycyny uzależnień 

(1) 

zaliczenie 60 60 2 s1 Studium Języków Obcych 20 

zaliczenie 15 10 5 1 2mb 

zaliczenie 25 25 1 1wj 

Zakład Psychologii Medycznej 

Katedra i Klinika Psychiatryczna 

c.kurs 20 

20 

100 Przysposobienie biblioteczne (1) zaliczenie 2 2 - bibg Biblioteka Główna 20 

0 Bezpieczeństwo i higiena pracy (2) zaliczenie 4 

2 - 1m31 

2 - AB 

Zakład Medycyny Zapobiegawczej 

i Higieny 

Dział Ochrony Pracy i Środowiska 

c.kurs 

c.kurs 

62 R a z e m: 876 189 141 546 55 

Praktyki wakacyjne 

Forma zaliczenia 

tygodnie godz. ECTS 

#ADR! Praktyka pielęgniarska zaliczenie 2 80 2 

#ADR! 

Praktyka lekarska na chirurgii 

ogólnej, internie lub na chirurgii 

szczękowo-twarzowej 

zaliczenie 2 80 3 

suma ECTS: 60 

13

Podział roku akademickiego 2010 / 2011 

SEMESTR ZIMOWY 

od dnia 

do dnia 

27.09.2010 19.12.2010 zajęcia dydaktyczne 12 tygodni 

20.12.2010 02.01.2011 wakacje zimowe 

03.01.2011 23.01.2011 zajęcia dydaktyczne 3 tygodnie 

24.01.2011 30.01.2011 sesja egzaminacyjna zimowa 

31.01.2011 06.02.2011 przerwa semestralna 

07.02.2011 13.02.2011 sesja poprawkowa 

SEMESTR LETNI 

od dnia 

do dnia 


24.04.2011 01.05.2011 wakacje wiosenne 


06.06.2011 30.06.2011 sesja egzaminacyjna letnia 

29.08.2011 04.09.2011 sesja poprawkowa 

14

Rok akademicki: 2010/2011 

Kierunek: 

Lekarsko-Dentystyczny 

Specjalność: 

Rok studiów, 

semestr: 

I rok, 

I-II semestr 

Tryb studiów: Stacjonarne, niestacjonarne. 

Nazwa przedmiotu: 

ANATOMIA 

Typ przedmiotu: obowiązkowy 

Poziom przedmiotu średnio-zaawansowany 

Język wykładowy: polski 

Nazwa jednostki dydaktycznej 

prowadzącej 

Zakład Anatomii Prawidłowej i Klinicznej 

zajęcia: 

Imię i nazwisko 

Kierownika Zakładu 

Prof. Bogdan Ciszek 


Osoby odpowiedzialnej 

Dr Helena Deszczyńska 

za dydaktykę: 

Rodzaj zajęć: 

wykłady, ćwiczenia, seminaria 

Liczba godzin: wykłady: 25h ćwiczenia: 105h seminaria: 20h 

Liczba punktów ECTS 13 

Metody dydaktyczne: 

Wymagania wstępne 

Zajęcia w prosektorium mają swoisty charakter i polegają na preparowaniu 

poszczególnych elementów organizmu człowieka, zaznajamianiu się 

z ich kształtem, budową, położeniem oraz zrozumieniu ich wzajemnej zależności. 

Na drodze analizy dochodzimy do syntezy ciała ludzkiego, szczególnie 

do znajomości budowy ciała człowieka żywego. Zajęcia odbywają 

się w kilkunastosobowych grupach z asystentem prowadzącym daną grupę 

przez cały rok akademicki (nawiązanie do zasady mistrz-uczeń). W trakcie 

zajęć nacisk kładziony jest na interaktywne omówienie materiału i praktyczną 

weryfikację poznanych struktur anatomicznych na zwłokach. Program 

klasycznego nauczania anatomicznego jest wzbogacany o szereg elementów 

anatomii klinicznej i zaznajomienie z metodami badań przyżyciowych 

jak: endoskopowe badania przewodu pokarmowego (ezofagoskopia, gastrofiberoskopia, 

dróg oddechowych (rynoskopia, laryngoskopia, bronchoskopia), 

dróg moczowych (cystoskopia), gałki ocznej (oftalmoskopia) jak 

również poprzez badania radiologiczne (bronchografia, arteriografia, flebografia, 

limfografia) oraz przez stosowanie takich metod jak: ultrsonografia, 

tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny. 

Wykłady są wzbogacone obrazami radiologicznymi, USG, CT i MR oraz uzyskanymi 

za pomocą niektórych technik endoskopowych. W tym celu Zakład 

prowadzi współpracę z wieloma Zakładami i Klinikami. Wykłady i ćwiczenia 

są również wzbogacone metodami wizualnymi przez wykorzystanie filmów 

i nagrań video. 

W toku kształcenia w Zakładzie Anatomii Prawidłowej i Klinicznej 

podnoszone są kwestie szacunku wobec chorego, jego cierpienia i śmierci, 

szacunku wobec szczątków ludzkich. W trakcie wykładu inauguracyjnego 

studenci poprzez powstanie i minutę ciszy czczą pamięć donatorów – osób 

które ofiarowały swoje ciała na potrzeby nauczania w Zakładzie Anatomii 

Prawidłowej i Klinicznej. 

Wiadomości z zakresu kursu biologii na poziomie szkoły średniej. 

15

Założenia i cele przedmiotu 

Po zakończonym kursie anatomii uwzględniając profil kształcenia student 

powinien: 

znać mianownictwo anatomiczne polskie i łacińskie, 

nazwać, opisać topografię i rozwój wszystkich struktur wypreparowanych 

w prosektorium, 

znać czynność tkanek i narządów w warunkach prawidłowych oraz 

zależność pomiędzy budową i czynnością narządu, 

umieć zidentyfikować i określić właściwą nazwę prawidłowej struktury 

anatomicznej na wybranych obrazach radiologicznych 

przeprowadzić analizę ruchów wykonywanych w stawach 

opisać podstawy anatomiczne uszkodzenia nerwów i ośrodków 

nerwowych, 

znać stosunki topograficzne narządów, zmienność ich budowy, odmiany 

i wyciągać z tego własne wnioski, 

umieć określić granice narządów i rzuty ważnych elementów (np. 

zastawek serca) na powierzchnię ciała. 

wykłady (tematy) 1h tygodniowo 

I semestr 15h 

Osteologia 

1. Anatomia – przedmiot i rola w nauce i praktyce lekarskiej; ogólna budowa 

organizmu ludzkiego. Płaszczyzny, osie. Rodzaje kości. Budowa kości. 

Rodzaje połączeń kości. 

2. Onto i filogeneza czaszki. Czaszka jako całość – ściany, doły i jamy czaszki 

3. Budowa stawu. Podział stawów. Staw skroniowo-żuchwowy. 

Wybrane zagadnienia z budowy kręgosłupa, klatki piersiowej. 

4. Elementy anatomii radiologicznej układu kostno-stawowego, połączenia 

w obrębie kończyny górnej i dolnej. 

Treści merytoryczne 

przedmiotu: 

Ośrodkowy Układ Nerwowy 

1. Podziały układu nerwowego. Rozwój osobniczy OUN. 

Podział ontogenetyczny i kliniczny mózgowia. Układ komorowy. 

Krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego. Budowa rdzenia kręgowego. 

Nerw rdzeniowy. Łuk odruchowy. 

2. Drogi i ośrodki czuciowe swoiste. Podział czynnościowy jąder wzgórza. 

Kora mózgu. Ośrodki korowe. 

3. Ośrodki i drogi układu piramidowego. 

4. Ośrodki i drogi układu pozapiramidowego. Móżdżek. Układ siatkowaty. 

Głowa-Szyja 

1. Wybrane zagadnienia z topografii szyi – trójkąty. 

Przestrzenie międzypowięziowe. Układ tętniczy, żylny i chłonny głowy 

i szyi. 

2. Krtań – topografia, budowa, unaczynienie, unerwienie. Nerw twarzowy 

– objawy porażenia centralnego i obwodowego. 

3. Rozwój twarzy. Wady rozwojowe. 

4. Jama ustna. Zęby stałe i mleczne. Przyzębie. 

5. Zęby stałe i mleczne (c.d.). Zgryz i zwarcie. Zaburzenia rozwojowe zębów. 

Gruczoły ślinowe 

6. Nerw trójdzielny. Zwoje nerwów czaszkowych. 

7. Narząd wzroku i narząd przedsionkowo – ślimakowy. Omówienie sprawdzianu 

praktycznego. 

16

II semestr 10h 

Klatka piersiowa 

1. Klatka piersiowa i jej podział. Sutek. Drogi odpływu chłonki z sutka. 

Dolne drogi oddechowe. Płuca, opłucna. Mechanika i fizjologia oddychania. 

Śródpiersie – ograniczenie i zawartość. 

2. Budowa serca. Rozwój serca, wady rozwojowe serca i dużych naczyń. 

Unaczynienie i unerwienie serca. 

3. Metody badania na osobniku żywym. Narządy klatki piersiowej w obrazach 

rtg, NMR i CT. 


przedmiotu: 

Jama brzuszna 

1. Ściany jamy brzusznej- miejsca zmniejszonej oporności tych ścian – kanał 

pachwinowy i udowy – przepukliny. Unaczynienie narządów jamy 

brzusznej. 

2. Rozwój i najczęstsze wady wrodzone układu pokarmowego i otrzewnej. 

Ułożenie narządów w jamie brzusznej. 

3. Wybrane zagadnienia z budowy i topografii wątroby, trzustki, śledziony. 

Układ żyły wrotnej – krążenie oboczne. 

Narządy moczowo-płciowe 

1. Przestrzeń zaotrzewnowa i jej zawartość. Wybrane zagadnienia z rozwoju 

i budowy układu moczowego. Wady wrodzone. Dno miednicy, krocze. 

2. Wybrane zagadnienia z rozwoju i budowy układu rozrodczego żeńskiego 

i męskiego. 

Grzbiet, Kończyny (dolna i górna) 

1. Wybrane zagadnienia z anatomii grzbietu i kończyny górnej. Kończyna 

górna w obrazach Rtg, CT i MR. 

2. Wybrane zagadnienia z anatomii kończyny dolnej. Arteriografia, flebografia, 

limfografia, NMR, TK. 

I sem 

seminaria (8 x 100 min = 18h) 

omówienie materiału osteologicznego, samodzielne badanie preparatów 

kostnych. 


przedmiotu: 

Osteologia 

1. Kość czołowa, ciemieniowa, potyliczna, sitowa i klinowa. 

2. Kość skroniowa, łzowa, nosowa, lemiesz, małżowina nosowa dolna, kość 

jarzmowa. 

3. Szczęka, kość podniebienna, żuchwa, kość gnykowa. 

4. Czaszka jako całość – ściany, doły, jamy czaszki (jama nosowa, oczodół). 

Ciemiączka. Połączenia kości czaszki. Staw skroniowo-żuchwowy. 

5. Kręgi szyjne, piersiowe, lędźwiowe, kość krzyżowa, kość guziczna. 

Połączenia kręgów. Kręgosłup jako całość. Żebra, mostek. 

Klatka piersiowa jako całość. 

6. Łopatka, obojczyk. Kość ramienna, łokciowa i promieniowa. Kości ręki. 

Połączenia kończyny górnej. 

7. Miednica. Kość udowa, kość piszczelowa, kość strzałkowa, rzepka. 

Kości stopy. Połączenia kończyny dolnej. 

17

8. POWTÓRZENIE MATERIAŁU – ZALICZENIE 

ćwiczenia 19 x 100 min = 42h – prezentacja preparatów, samodzielne badanie 

preparatów (tematy) 2 x 100 min. tygodniowo 


przedmiotu: 

Ośrodkowy Układ Nerwowy 

1. Podział mózgowia. Opony mózgowia i rdzenia kręgowego. Naczynia 

OUN. 

Powierzchnia zewnętrzna i przekroje rdzenia kręgowego. Nerw rdzeniowy. 

Krążenia płynu mózgowo-rdzeniowego. 

2. Kresomózgowie – powierzchnia zewnętrzna półkul mózgu. 

Kresomózgowie środkowe. Komora boczna. 

Międzymózgowie – budowa zewnętrzna. Komora III. 

3. Pień mózgu – powierzchnia grzbietowa i podstawna. Śródmózgowie. 

Most. Rdzeń przedłużony. Móżdżek. Komora IV. Lokalizacja jąder nerwów 

czaszkowych. Miejsca wyjścia nerwów czaszkowych. 

4. Płat węchowy, płat limbiczny. Twór i układ siatkowaty. Lokalizacja czynności 

w Korze mózgu. Drogi czuciowe. 

5. Drogi ruchowe. Ośrodki i drogi układu piramidowego. Ośrodki i drogi 

układu pozapiramidowego. Móżdżek. Układ siatkowaty 

6. Anatomia przekrojów – przekrój pośrodkowy mózgu. Jądra podkorowe. 

Istota biała półkul. Anatomia przekrojów w obrazach CT i NMR. 



przedmiotu: 

Głowa-Szyja 

1. Skóra i przydatki skóry. Okolice głowy i szyi. Mięśnie szyi: m. szeroki, m. 

mostkowo-obojczykowo-sutkowy, mięśnie podgnykowe i nadgnykowe. 

Powięź szyi. Trójkąty szyi. Splot szyjny. 

2. Tętnice, żyły i naczynia chłonne szyi i głowy. Nerwy X, XI, XII. Pęczek 

naczyniowo-nerwowy szyi. Tarczyca i przytarczyce. 

3. Krtań. Tchawica. Mięśnie głębokie szyi. Pień współczulny. 

4. Mięśnie wyrazowe twarzy. Nerw twarzowy. Tętnica twarzowa. Topografia 

okolicy przyuszniczo-żwaczowej. 

5. Mięśnie żucia. Mechanika stawu skroniowo-żuchwowego. Nerw żuchwowy. 

6. Jama ustna. Wargi, policzki, podniebienie, dno jamy ustnej, język. Unaczynienie 

i unerwienie. 

7. Zęby stałe i mleczne. Przyzębie. Nerw szczękowy. Tętnica szczękowa. 

8. Zęby stałe i mleczne (c.d.). Zgryz i zwarcie. Zaburzenia rozwojowe zębów. 

9. Gardło, przełyk. Nerw IX. Pierścień chłonny gardła. 

10. Gruczoły ślinowe – podział, budowa, unerwienie i unaczynienie. 

11. Zwoje przywspółczulne nerwu trójdzielnego. Miejsca znieczulania gałęzi 

nerwu V. 

12. Nos zewnętrzny i jama nosowa. Zatoki przynosowe. Nerw oczny. Narząd 

wzroku. Nerw wzrokowy II. 

REPETYTORIUM SEMESTR I sprawdzian praktyczny 

1h sem + 2, 5h ćw 

18

II sem 

ćwiczenia 26 x 100 min = 58h 

Głowa-Szyja cd. 

14. Topografia przestrzeni międzypowięziowych: skroniowa, podskroniowa, 

policzkowa, skrzydłowo-żuchwowa, podbródkowa, podjęzykowa, 

przygardłowa i zagardłowa. 

15. Narząd przedsionkowo – ślimakowy – n. VIII. 

Mięśnie gałki ocznej. Nerw III, IV, VI. 



przedmiotu: 

Klatka piersiowa 

1. Powtórzenie wiadomości z układu kostno-stawowego klatki piersiowej. 

Linie orientacyjne ciała. Okolice klatki piersiowej. Sutek – budowa, unaczynienie, 

unerwienie. Mięśnie i powięzi klatki piersiowej. 

2. Dół pachowy. Jama pachowa i jej zawartość. Splot ramienny. Tętnica i żyła 

pachowa. Tętnica piersiowa wewnętrzna. Naczynia i nerwy międzyżebrowe. 

3. Śródpiersie – podział i zawartość. Przepona. Nerw przeponowy. Grasica. Opłucna. 

Tchawica i oskrzela. Płuca. Mechanika i fizjologia oddychania. 

4. Osierdzie. Serce – budowa ogólna i szczegółowa. Unaczynienie i unerwienie serca. 

Naczynia wieńcowe. Aorta, pień płucny, żyła główna górna i dolna. 

5. Przełyk. Pnie błędne. Śródpiersie tylne. Żyły nieparzyste. Naczynia i węzły 

chłonne klp. Pień współczulny. Narządy klatki piersiowej w obrazach 

rtg, NMR i CT. 


Jama brzuszna 

1. Okolice przedniej ściany brzucha. Mięśnie przedniej ściany brzucha: mm 

skośne, poprzeczny, prosty, czworoboczny lędźwi. Budowa pochewki 

mięśnia prostego. 

Miejsca zmniejszonej oporności. Kanał pachwinowy i udowy. Splot lędźwiowy. 

2. Powierzchnia wewnętrzna przedniej ściany brzucha. Rozwój układu pokarmowego 

i otrzewnej. Ogólne stosunki otrzewnej i narządów jamy 

brzusznej. 

Podział jamy otrzewnej. Podział przewodu pokarmowego i położenie poszczególnych 

narządów w jamie brzusznej. 

3. Pień trzewny. Żołądek – topografia, budowa, unaczynienie, unerwienie 

i czynność. Jelito cienkie – podział, położenie, budowa, czynność, unerwienie 

i unaczynienie. Tętnica krezkowa górna – zakres unaczynienia. 

4. Jelito grube – podział, topografia poszczególnych części jelita grubego, 

unaczynienie i unerwienie. Wątroba – kształt, położenie, budowa i czynność. 

Pęcherzyk żółciowy, przewody wątrobowe i przewód żółciowy wspólny. 

Tętnica krezkowa dolna – zakres unaczynienia. 

5. Przełyk. Trzustka – położenie, budowa, unaczynienie, czynność. Śledziona 

– położenie, budowa, unaczynienie, czynność. Żyła wrotna, krążenie 

wrotne, krążenie płodowe. 

19

6. POWTÓRZENIE MATERIAŁU i ZALICZENIE 


przedmiotu: 


przedmiotu: 


przedmiotu: 

Narządy moczowo-płciowe 

1. Pojęcie przestrzeni zaotrzewnowej i zawartość. Mięśnie tylnej ściany brzucha. 

Splot lędźwiowy Nerki i nadnercza. Moczowód. Aorta brzuszna, jej topografia, 

gałęzie. Żyła główna dolna – topografia, dopływy. Tętnica biodrowa 

wewnętrzna. Część lędźwiowa i krzyżowa pnia współczulnego. 

2. Powtórzenie budowy miednicy. Pęcherz moczowy – położenie, topografia, 

unaczynienie i unerwienie. Narządy płciowe wewnętrzne żeńskie: jajnik, 

jajowód, macica. Cewka moczowa żeńska. Narządy płciowe zewnętrzne. 

3. Narządy płciowe męskie. Gruczoł krokowy. Jądro. Pęcherzyki nasienne. 

Powrózek nasienny. Prącie. Cewka moczowa męska. Moszna. Splot podbrzuszny 

górny i dolny. 

4. Dno miednicy. Krocze i okolica kroczowa. Przepona miednicy i przepona 

moczowo-płciowa – elementy mięśniowe i powięziowe. Przestrzenie międzypowięziowe 

miednicy i ich znaczenie. Kanał zasłonowy. 

Dół kulszowo-odbytniczy i kanał sromowy. Tętnica sromowa wewnętrzna. 

Nerw sromowy. Podstawy anatomii jamy brzusznej w CT, NMR, USG. 


Grzbiet, Kończyny (górna i dolna) 

1. Okolice grzbietu. Mięśnie grzbietu powierzchowne. Mięsień prostownik 

grzbietu. Kanał kręgowy. Unerwienie skóry karku i potylicy. 

Okolice kończyny górnej. Mięśnie obręczy kończyny. Nerwy splotu ramiennego 

dla mięśni obręczy. Nerwy i żyły podskórne ramienia. Mięśnie 

ramienia. Pęczek naczyniowo-nerwowy ramienia. Nerw pachowy i nerw 

mięśniowo-skórny. 

2. Mięśnie przedramienia, grupa przednia, boczna i tylna. Dół łokciowy. Tętnice 

przedramienia: promieniowa i łokciowa. Nerw pośrodkowy, nerw 

łokciowy i nerw promieniowy. Mięśnie kłębu i kłębika oraz mięśnie środkowe 

ręki. Miejsca wyczuwania tętna i wkłuwanie się do naczyń. 

3. Węzły chłonne pachwinowe. Mięśnie obręczy kończyny dolnej. Mięśnie 

uda – grupa przednia, przyśrodkowa i tylna. Trójkąt udowy, kanał przywodzicieli. 

Tętnica i żyła udowa. Nerw udowy i nerw zasłonowy. Nerwy i naczynia 

pośladkowe górne i dolne. 

4. Splot krzyżowy. Mięśnie goleni – grupa przednia, boczna i tylna. 

Dół podkolanowy. Nerw kulszowy. Nerw piszczelowy i nerwy strzałkowe. 

Tętnica podkolanowa i jej gałęzie. Tętnica piszczelowa przednia i tylnia. 

5. Kanał kostki przyśrodkowej. Miejsca wyczuwalności tętna i wkłuwania 

się do naczyń żylnych. Krótkie mięśnie stopy. Objawy porażenia nerwów 

kończyny dolnej po ich uszkodzeniu na różnych poziomach. 


REPETYTORIUM SEMESTR II sprawdzian praktyczny 

1h sem + 2, 5h ćw 

20

Program zajęć jest podzielony na tzw. preparaty: 

1. Osteologia i artrologia. 

2. Ośrodkowy układ nerwowy. 

3. Głowa i szyja. 

4. Klatka piersiowa. 

5. Jama brzuszna. 

6. Narządy moczowo – płciowe męskie i żeńskie, krocze. 

7. Grzbiet Kończyna górna i dolna. 

Metody oceny pracy 

studenta (forma 

i warunki zaliczenia 

przedmiotu) 

Literatura obowiązkowa: 

Po przerobieniu każdego preparatu, student jest zobowiązany przystąpić 

do kolokwium (zaliczenie wiadomości praktycznych i teoretycznych). 

Zaliczenie praktyczne odbywa się przy preparacie, zaliczenie teoretyczne 

może być ustny lub testowy. 

Warunkiem zaliczenia części teoretycznej preparatu jest znajomość 

materiału podawanego na wykładach, których treść jest integrowana 

z programem ćwiczeń. 

Zgodnie z regulaminem każdy preparat można zaliczać w dwóch terminach 

wyznaczonych przez Zakład. W przypadku niepowodzenia trzeci 

termin – komisyjny dla wszystkich nie zaliczonych kolokwiów wyznaczany 

jest pod koniec II semestru (zazwyczaj koniec maja). 

Po zakończeniu I i II semestru odbywają się praktyczne sprawdziany semestralne, 

które mają charakter informacyjny i treningowy i nie mają wpływu 

dla zaliczenia semestru. Reguły sprawdzianu semestralnego są takie jak 

na części praktycznej egzaminu. Wyniki sprawdzianów semestralnych są 

szczegółowo omawiane ze studentami. 

Do egzaminu dopuszczone są jedynie osoby, które zaliczyły wszystkie 

kolokwia. 

Egzamin odbywa się w czerwcu podczas sesji egzaminacyjnej i składa się 

z części praktycznej i teoretycznej – ustnej. Część praktyczna odbywa się na 

kilka dni przed częścią teoretyczną – ustną egzaminu. Egzamin praktyczny 

polega na rozpoznaniu 60 struktur anatomicznych (wraz ze stroną) z czego 

pierwsze 20 to tzw. struktury bazowe (lista ok. 300 struktur bazowych jest 

podana na początku roku akademickiego – są to najważniejsze struktury 

anatomiczne, brak ich znajomości uniemożliwia zaliczenie egzaminu). Rozpoznanie 

struktury bazowej jest oceniane na 0 lub 2 pkt. Pozostałe struktury 

0 lub 1 lub 2 pkt. Warunkiem zaliczenia egzaminu praktycznego jest uzyskanie 

minimum 36 pkt za struktury bazowe oraz 76pkt. z całości egzaminu, 

brak uzyskania wymaganej liczby punktów bazowych jest traktowane jako 

nie zaliczenie części praktycznej i tym samym całości egzaminu. 

W przypadku uzyskania na egzaminie oceny niedostatecznej studentowi 

przysługuje prawo składania egzaminu poprawkowego. Egzamin poprawkowy 

odbywa się we wrześniu i również składa się z części praktycznej 

i teoretycznej. 

LITERATURA ZALECANA do wyboru 

1. Anatomia Człowieka podręcznik dla studentów W. Woźniak Wrocław 

2001, Urban&Partner. 

2. Anatomia Człowieka W.Sylwanowicz (red. Sokołowska Pituchowa) 

PZWL. 

3. Anatomia Człowieka A. Bochenek M.Reicher T I-V PZWL (wybrane rozdziały). 

4. Anatomia Ośrodkowego Układu Nerwowego dla Studentów H. Dobaczewska 

Wyd. AM 1997. 

5. Anatomia Kliniczna Głowy i Szyi R. Aleksandrowicz, B. Ciszek Wyd. Lek 

PZWL 2008. 

6. Zarys Anatomii Człowieka A.Krechowiecki, F. Czerwiński PZWL 1987. 

7. Mianownictwo Anatomiczne R. Aleksandrowicz PZWL 1989. 

21

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA – przykładowe propozycje 

1. Anatomia Topograficzna i Stosowana W. Łasiński T I-III PZWL. 

2. Anatomia Prawidłowa Człowieka T. Marciniak RU ZSP AM Wrocław 1991. 

3. Anatomia Czynnościowa Ośrodkowego Układu Nerwowego B. Gołąb 

PZWL 1990. 

4. Anatomia Głowy dla Stomatologów W. Łasiński PZWL. 

5. Anatomia tom I i II – Lippert Urban & Partner 1998. 

6. Anatomia Człowieka A. Bochenek M. Reicher T I-V PZWL. 

7. dostępne na rynku słowniki mian anatomicznych. 

Literatura uzupełniająca: 

ATLASY KLASYCZNE – przykłady 

1. Sobotta Atlas Anatomii Człowieka T I-II dowolne wydanie. 

2. Kiss Atlas Anatomii dowolne wydanie. 

3. Bertollini Atlas Anatomii dowolne wydanie. 

4. Sinielnikow Atlas Anatomii dowolne wydanie. 

5. Petra Kopf-Meier dowolne wydanie. 

6. Prometeusz dowolne wydanie. 

ATLASY FOTOGRAFICZNE – przykłady 

1. Kolorowy Atlas Anatomii Człowieka Mc. Minn i wsp. dowolne wydanie. 

2. Anatomia Człowieka Rohen, Yokochi dowolne wydanie. 

3. Atlas Anatomii Vajda. 

22

Kierunek: 


Rok studiów, 

semestr: 

Tryb studiów: 


Typ przedmiotu: 

Poziom przedmiotu 

Język wykładowy: 

Nazwa jednostki 

dydaktycznej 

prowadzącej zajęcia: 



Imię i nazwisko Osoby 

odpowiedzialnej za 

dydaktykę: 




I rok, 

I semestr 

Stacjonarne i niestacjonarne 

BEZPIECZEŃSTWO PRACY I ERGONOMIA 

W STOMATOLOGII 

kierunkowy 

podstawowy 

polski 

Zakład Propedeutyki i Profilaktyki Stomatologicznej WUM 

dr hab. n. med. prof. nadzw. WUM Leopold Wagner 

lek. stom. Renata Lenkiewicz 

Wykłady, seminaria, ćwiczenia 

Liczba godzin: wykłady – 8 ćwiczenia –15 seminaria: – 7 




Założenia i cele 

przedmiotu 


przedmiotu: 

Wykłady 1 godz./tydz., całkowita liczba tygodni 8; 

Seminaria 2 godz./tydz. (przez 3 tyg.) i 1 godz./tydz. (1 tydzień), całkowita 

liczba tygodni 4; 

Ćwiczenia 2 godz./tydz. (przez 7 tyg.) i 1 godz./tydz. (1 tydzień), całkowita 

liczba tygodni 8. 

Zdolność logicznego myślenia i umiejętność pracy w grupie. 

Efektem kształcenia jest nabycie przez studenta umiejętności i kompetencji 

zapewniających znajomość zagadnień z zakresu organizacji pracy zespołu 

stomatologicznego; planowania wyposażenia gabinetu; wykonywania 

zabiegów u pacjenta w pozycji leżącej i siedzącej oraz oceny zagrożeń 

związanych z wykonywaniem zawodu lekarza dentysty. 

Treści kształcenia obejmują omówienie zasad związanych z ergonomicznym 

prowadzeniem zabiegów stomatologicznych oraz organizacją pracy 

w gabinecie dentystycznym, działaniem i obsługą sprzętu i aparatury 

stomatologicznej oraz wadami i zaletami pracy przy pacjencie siedzącym 

i leżącym. Program nauczania obejmuje także charakterystykę zespołu stomatologicznego, 

bezpieczeństwo i higienę pracy w stomatologii, czynniki 

etiologiczne schorzeń związanych z wykonywaniem zawodu oraz sposoby 

ich zapobiegania, źródła stresu i zmęczenia w praktyce stomatologicznej 

włącznie z metodami odreagowywania sytuacji stresowych. 

23




przedmiotu) 

Literatura 

obowiązkowa: 

Literatura 

uzupełniająca: 

Forma kontroli wyników nauczania – kolokwium końcowe obejmujące 

zakres wykładów i ćwiczeń. 

1. Z. Jańczuk, M Bladowski „Zasady pracy przy leżącym pacjencie” 

Biblioteka Quintessence, 2006 r. 

2. M. Bladowski „Atlas technik pracy na cztery ręce w stomatologii”. Euro 

– Direct – Media. 

3. Z. Knychalska – Karwan „Profilaktyka najczęstszych schorzeń 

stomatologów związanych z pracą zawodową.” Wyd. Czelej 2007 r. 

24

Kierunek: 


Rok studiów, 

semestr: 





Język wykładowy 


prowadzącej 

zajęcia: 



Rok I 

semestr zimowy 

Studia jednolite, stacjonarne/niestacjonarne 

Obowiązkowy 

Podstawowy 

Polski 

Bezpieczeństwo i higiena pracy 

Zakład Medycyny Zapobiegawczej i Higieny 

(we współpracy z Działem Ochrony Pracy i Środowiska WUM) 

Imię i nazwisko Kierownika 

Zakładu 

Prof. dr hab.med. Longina Kłosiewicz-Latoszek 


odpowiedzialnej za dydaktykę: 

Dr inż. Irena Kosińska 


Wykłady 

Liczba godzin: wykłady – 4 ćwiczenia: – seminaria: – 

Liczba punktów ECTS - 

Metody dydaktyczne: Wykłady 

Wymagania wstępne Podstawowa wiedza z zakresu nauk przyrodniczych 



przedmiotu: 

Metody oceny pracy studenta 

(forma i warunki 

zaliczenia przedmiotu) 

Celem nauczania jest zapoznanie studentów z zasadami bezpieczeństwa 

i higieny pracy oraz bezpieczeństwem pożarowym w trakcie studiów 

w Warszawskim Uniwersytecie Medycznym, ze szczególnym uwzględnieniem 

zagrożeń związanych z odbywaniem zajęć praktycznych. 

Przedmiot realizowany jest w ramach Rozporządzenia MNiSzW z dnia 

5 lipca 2007 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w uczelniach 

(Dz.U. Nr 128, poz. 897). 

Tematyka wykładów: 

1. Regulacje prawne z zakresu ochrony pracy (prawa i obowiązki studentów 

w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy). 

2. Zagrożenia zdrowia studentów na stanowiskach pracy./nauki w trakcie 

studiów (fizyczne, chemiczne i biologiczne) i ochrona przed zagrożeniami. 

Procedura poekspozycyjna w narażeniu na HIV, WZWB, WZWC. 

3. Postępowanie w razie wypadków i w sytuacjach zagrożeń (pożar, awaria, 

zagrożenie terrorystyczne, powódź itp.), zasady ewakuacji z budynków. 

4. Zasady udzielania pomocy przedlekarskiej. 

5. Zasady ergonomii na stanowiskach pracy. 

Po zakończeniu wykładów – sprawdzian pisemny. 

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obecność na wykładach i zaliczenie 

testu. 

1. Marcinkowski J. (Red.): Higiena, profilaktyka i organizacja w zawodach 

Literatura obowiązkowa: medycznych, PZWL, Warszawa 2004. 

2. Rączkowski B.: BHP w praktyce, poradnik. ODDK Gdańsk, 2006. 

Literatura uzupełniająca: 1. Kodeks pracy. Praca zbiorowa, Wydawnictwo LexisNxis 2009. 

25

Kierunek: 

Specjalność: - 

Rok studiów, 

semestr: 







prowadzącej 

zajęcia: 





dydaktykę: 




I rok, 

II semestr 

Stacjonarne, niestacjonarne 

obowiązkowy 

podstawowy 

polski 

BIOFIZYKA 

Zakład Biofizyki i Fizjologii Człowieka 

Prof. dr hab. n med. Jacek Przybylski 

Mgr Andrzej Marczak 


Liczba godzin: wykłady: 20 ćwiczenia: 36 seminaria: 4 






przedmiotu: 




przedmiotu) 



Wykład 1 x w tygodniu przez 10 tygodni. 

Seminarium na początku i na końcu zajęć 2 godziny. 

Ćwiczenia 9 x 4 godz. przez 9 tygodni. 

Znajomość fizyki na poziomie szkoły średniej. 

Poznanie fizycznej struktury układów biologicznych, fizyczne interpretacja 

ich funkcji. 

Poznanie fizycznych podstaw metod diagnostycznych i terapeutycznych 

a także zasad działania aparatury medycznej. 

Podstawy teoretyczne biofizyki. 

Biofizyka układów biologicznych. 

Wpływ czynników fizycznych na ustrój żywy. 

Ustne kolokwium na każdym ćwiczeniu z teorii potrzebnej do jego wykonania. 

Końcowe kolokwium z zaliczenia materiału z wykładów i ćwiczeń. 

Test wyboru 60 punktów. 

Materiały do ćwiczeń z biofizyki. Praca zbiorowa. 

Biofizyka. Pod red prof. F. Jaroszyka. 

Podstawy biofizyki. Pod red. Prof. A. Pilawskiego. 

Wybrane zagadnienia z biofizyki. Pod red prof. S. Miękisza i prof. A Hendricha. 

26

Kierunek: 


Rok studiów, 

semestr: 







prowadzącej 

zajęcia: 

Imię i nazwisko Kierownika 

Zakładu 







I rok, 



Obowiązkowy 

Średnio-zaawansowany 

Polski 

BIOLOGIA 

Zakład Biologii Ogólnej i Parazytologii, Centrum Biostruktury 

Ul. Chałubińskiego 5, 02-004 Warszawa 

Barbara Grytner-Zięcina, prof. zw., dr hab. 

Monika Dybicz, dr n. med. 

Wykłady, ćwiczenia i seminaria 

Liczba godzin: wykłady: 15 godzin ćwiczenia: 37 godzin seminaria: 8 godzin 






przedmiotu: 

Wykłady: 8 tygodni po 2 godziny. 

Ćwiczenia i seminaria: 15 tygodni po 3 godziny. 

Student powinien mieć podstawy wiedzy z ekologii, genetyki i parazytologii, 

które zostały przekazane w szkole średniej. 

Student powinien znać podstawy budowy i obsługi mikroskopu. 

Na zajęciach z parazytologii student powinien poznać biologię ważniejszych 

pasożytów człowieka oraz diagnostykę chorób pasożytniczych. 

Na genetyce student ma poznać mechanizmy dziedziczenia cech prawidłowych 

człowieka oraz chorób i zespołów uwarunkowanych genetycznie, 

a także ich diagnostykę klasyczną i molekularną. 

Ekologia – podstawowe pojęcia, człowiek a środowisko. Ekoparazytologia. 

Pasożytnictwo – podstawowe pojęcia. Formy współżycia między gatunkami 

ze szczególnym uwzględnieniem ważnych medycznie. Pierwotniaki 

przewodu pokarmowego, wewnątrzkomórkowe i wewnątrztkankowe 

człowieka. Przywry układu pokarmowego, krwionośnego i płuc człowieka. 

Człowiek jako żywiciel pośredni i ostateczny tasiemców. Różnorodność 

źródeł, dróg inwazji i lokalizacji nicieni pasożytniczych człowieka. Stawonogi 

– żywiciele pośredni i organizmy transmisyjne. 

Organizacja i struktura genomu człowieka. Klonowanie. Genetyka nowotworów. 

Terapia genowa. Genetyka mendlowska. Dziedziczenie jednogenowe 

cech prawidłowych i patologicznych człowieka. Dziedziczenie wieloczynnikowe. 

Determinacja płci człowieka. Mutageny i mutacje genowe u człowieka. 

Mutacje chromosomowe u człowieka; rodzaje aberracji liczbowych i strukturalnych. 

Zespoły wywołane mutacjami chromosomowymi. Cytogenetyka klasyczna 

i molekularna. Techniki biologii molekularnej stosowane w wykrywaniu 

mutacji genowych i diagnostyce chorób genetycznych człowieka. Prawo 

Hardy–Weinberga. Poradnictwo genetyczne i analiza rodowodów. 

27




przedmiotu) 



Dokumentację samodzielnej pracy na ćwiczeniach stanowią wykonane rysunki 

i rozwiązane zadania. Do zajęć obowiązuje zeszyt pt. „Materiały do 

ćwiczeń z Biologii dla studentów I roku Oddziału Stomatologii”. Obecność 

na ćwiczeniach i seminariach jest obowiązkowa – 15 zajęć/raz w tygodniu/3 

godziny. Kontrolę i stopień opanowania materiału stanowią dwa zaliczenia 

– pierwsze po zakończeniu części parazytologicznej, drugie po zajęciach 

z genetyki. 

1. Ekologia. Jej związki z różnymi dziedzinami wiedzy medycznej pod red. A. 

Kurnatowskiej. PWN 2001. 

2. Parazytologia i akaroentomologia medyczna pod red. A. Deryło. PWN 2002. 

3. Genetyka człowieka. Rozwiązywanie problemów medycznych. B.R. 

Korf. PWN 2003. 

1. Zarys parazytologii lekarskiej pod red. R. Kadłubowskiego i A. Kurnatowskiej. 

PZWL 1999. 

2. Parazytologia w ochronie środowiska i zdrowia pod redakcją E. Lonc. VOLU- 

MED 2001. 

3. Genetyka medyczna. L.B. Jorde, J.C. Carey, M.J. Bamshad, R.L. White. 

Mosby 2000. 

4. Podstawy genetyki medycznej. L.M. Connor, M.A. Ferguson-Smith. PZWL 

1998. 

5. Biologia molekularna w medycynie – Elementy genetyki klinicznej pod 

red. J. Bala. PWN 2001. 

28

Kierunek: 


Rok studiów, 

semestr: 







prowadzącej 

zajęcia: 









I rok studiów, 



Obowiązkowy 


Polski 

CHEMIA OGÓLNA 

Katedra i Zakład Chemii Medycznej WUM 

Warszawa ul.Oczki 3 tel/fax (022) 6280679 

Prof. dr hab. n. med. Jerzy Kossakowski 

Prof. dr hab. n. med. Jerzy Kossakowski 

Wykłady, ćwiczenia laboratoryjne i seminaria 

Liczba godzin: wykłady: 20 ćwiczenia: 35 h seminaria: 5 h 






przedmiotu: 

Wykłady: wykłady multimedialne, 2 h tygodniowo, 10 tygodni dydaktycznych. 

Seminaria: 3 h w jednym tygodniu, 2 h w drugim tygodniu, 2 tygodnie dydaktyczne. 

Ćwiczenia- zajęcia praktyczne, 3.5 h zegarowej tygodniowo, 8 tygodni dydaktycznych. 

Student powinien posiadać wiadomości z zakresu chemii nieorganicznej 

i chemii organicznej na poziomie rozszerzonym szkoły średniej. 

Celem nauczania chemii ogólnej: 

-poznanie niektórych metod laboratoryjnych wykorzystywanych w analityce 

klinicznej, w diagnostyce medycznej, a także w pracowniach biochemicznych 

jednostek służby zdrowia. 

-rozszerzenie zagadnień z chemii ogólnej, organicznej stanowiące przygotowanie 

do dalszych studiów, w szczególności do zajęć z materiałoznawstwa, 

biochemii, farmakologii, toksykologii i analizy klinicznej. 

Tematy wykładów 

1. Biochemicznie ważne kompleksy. 

2. Pierwiastki główne i śladowe – podaż, wchłanianie w organizmie 

człowieka. 

3. Woda – jej rozmieszczenie i rola w organizmie człowieka. Gospodarka 

wodno-elektrolitowa, osmoza, ciśnienie osmotyczne 

i ciśnienie koloido-osmotyczne. 

4. Roztwory buforowe, równowaga kwasowo-zasadowa. 

5. Lipidy proste i złożone. 

6. Węglowodany proste. 

7. Węglowodany złożone. 

8. Aminokwasy. 

9. Białka, enzymy. 

10. Chemiczna budowa materiałów i preparatów stomatologicznych. 

29

Tematy seminariów 

1. Wybrane pierwiastki główne i śladowe – podaż, wchłanianie. 

2. Wstęp do budowy materiałów i preparatów stosowanych 

w stomatologii, reakcje polimeryzacji. 

3. Dieta – wpływ na trwałość szkliwa. 

4. Zadania rachunkowe: pH, pH buforów. 

5. Zadania rachunkowe: stała i stopień dysocjacji, sposoby 

wyrażania stężeń, rozpuszczalność i iloczyn rozpuszczalności. 

Tematyka ćwiczeń 

1. Sprawy organizacyjne i BHP. 

Część teoretyczna 

Zasady BHP pracy w laboratorium, podstawowe czynności laboratoryjne: 

analiza alkacymetryczna, zasada działania wskaźników 

alkacymetrycznych, pH roztworów, wyrażanie stężeń, przeliczanie 

stężeń. 

Część praktyczna 

• Zapoznanie ze sprzętem i podstawowymi czynnościami 

laboratoryjnymi: ogrzewanie cieczy, krystalizacja, dekantacja, 

sączenie, ekstrakcja, pipetowanie i miareczkowanie. 

• Próby miareczkowania alkacymetrycznego. 

• Strącanie osadu, sączenie i krystalizacja. 


przedmiotu: 

2. Lek 


Definicja leku, klasyfikacja środków leczniczych, otrzymywanie 

leków, rodzaje działania leku, mechanizmy działania leku, budowa 

chemiczna a własności farmakologiczne, trwałość leku, drogi 

wprowadzania leku do ustroju, dawki, współczynnik leczniczy, 

wiązanie się leku w ustroju, metabolizm i drogi wydalania leku, 

biodegradacja leku, toksyczność leku. 


• Synteza kwasu acetylosalicylowego. 

• Izolacja i identyfikacja substancji czynnych z surowców 

pochodzenia naturalnego. 

• Izolacja i identyfikacja olejków eterycznych z ziół wykorzystywanych 

w preparatach stomatologicznych. 

3. Podstawowe zagadnienia analizy nieorganicznej 


Analiza jakościowa związków nieorganicznych, gospodarka wodno-elektrolitowa 

(pierwiastki występujące w płynach ustrojowych). 

Makro- i mikroelementy. Podział jonów na grupy analityczne. Wykrywanie 

obecności niektórych kationów: Pb 2+ , Ag + , Fe 2+ , Fe 3+ , Ca 2+ , 

Ba 2+ , Mg 2+ , NH 4 

+ 

oraz anionów: Cl – , SO 4 

2– 

, PO 4 

3– 

, CO 3 

2– 

, NO 3 

– 


• Rozdział I grupy kationów. 

• Reakcje charakterystyczne dla wybranych kationów i anionów. 

• Identyfikacja soli nieorganicznych. 

30

4. Analiza ilościowa płynów ustrojowych. 


Objętościowa analiza ilościowa: alkacymetria, precypitometria (argentometria), 

kompleksometria. Biochemicznie ważne kompleksy. 

Krzywe miareczkowania, zasada działania i dobór wskaźników, 

przykłady oznaczeń. 


• Kompleksometryczne oznaczanie wapnia w surowicy. 

• Alkacymetryczne oznaczanie kwasowości soku żołądkowego. 

• Argentometryczne oznaczanie chlorków w moczu met. 

Volharda. 

5. Równowaga kwasowo-zasadowa. 


Roztwory buforowe-mechanizm działania na przykładzie buforu 

octanowego, amonowego, węglanowego i fosforanowego. Pojemność 

buforowa. Obliczanie pH buforów i pojemności buforowej. 

Ciśnienie osmotyczne, prawa osmozy, hipo-, hiper-, izotonia, 

współczynnik van`t Hoffa. Zadania. 


• Sporządzanie buforów: octanowego i fosforanowego (obliczanie 

i oznaczanie pH przy pomocy wskaźników i pehametru). 

• Określanie wpływu rozcieńczenia na pH i pojemność buforową. 


przedmiotu: 

6. Węglowodany. 


Cukry proste i dwucukry: klasyfikacja, własności, konformacja, 

anomery, mutarotacja, epimeryzacja. Reakcje charakterystyczne: 

z kwasami, zasadami, własności redukcyjne, utlenianie aldoz, 

osazony. O- i N-glikozydy. Wielocukry: homoglikany, (glikogen, 

skrobia, dekstran, agar, pektyny, inulina); heteroglikany (kwas 

hialuronowy, heparyna, siarczan chondroityny). 


• Reakcje charakterystyczne dla monosacharydów, disacharydów 

i polisacharydów. 

• Identyfikacja dwóch cukrów. 

• Oznaczanie glukozy metodą oksydazową. 

7. Aminokwasy i białka. 


Aminokwasy: podział i synteza, reakcje charakterystyczne, analiza 

jakościowa i ilościowa. Laktamy (penicylina). Aminokwasy nie 

występujące w białkach. Izomeria optyczna aminokwasów. Biochemicznie 

ważne peptydy: glutation, oksytocyna, wazopresyna. Podział 

białek, własności białek – metody określania sekwencji aminokwasów 

w peptydach. Izomeria geometryczna i wykrywanie 

wiązania peptydowego. Struktury przestrzenne białek. 


• Reakcje charakterystyczne dla aminokwasów: 

• Wytrącanie i wysalanie białek. 

• Identyfikacja dwóch aminokwasów. 

• Chromatografia bibułowa aminokwasów. 

31


przedmiotu: 




przedmiotu) 



8. Związki heterocykliczne i kwasy nukleinowe. 


Związki heterocykliczne pochodzenia naturalnego: pochodne pirolu 

(hem, chlorofil, wit. B12), pochodne indolu (tryptofan, serotonina), 

pochodne pirydyny, pochodne pirymidyny (kwas barbiturowy), 

pochodne puryny (kofeina, teofilina, teobromina, kwas 

moczowy), budowa i właściwości nukleotydów oraz DNA i RNA. 


• Izolacja furfuralu z otrąb, 

• Wykrywanie fosforanów, obecności puryn, 

• Izolacja kofeiny z coca-coli i herbaty, izolacja cukru z cocacoli 

i ich identyfikacja. 

Zaliczenie ćwiczeń następuje w wyniku uzyskania przez studenta odpowiedniej 

ilości punktów, przyznawanych na każdych zajęciach za odpowiedź 

ustną, cząstkowe kolokwium, wykonanie i opis ćwiczenia praktycznego. 

Zaliczenie ćwiczeń jest warunkiem dopuszczenia do zaliczenia 

końcowego. Zaliczenie końcowe jest w formie testowej i obejmuje tematy 

ćwiczeń, seminariów i wykładów. 

Ćwiczenia z chemii ogólnej – skrypt zamieszczony jest na stronie internetowej 

zakładu. 

1. B. Filipowicz, W. Ostrowski: Ćwiczenia z chemii ogólnej i fizjologicznej. 

2. K. Bayerman: Chemia dla studentów medycyny. 

3. T. Gałamon: Chemia ogólna dla studentów medycyny i stomatologii. 

4. H.Hart: Chemia organiczna- Krótki kurs PZWL 1999. 

5. D.J.Hart: Chemia organiczna – repetytorium i rozwiązania zadań. PZWL 

2000. 

6. A.Kołodziejczyk: Naturalne związki organiczne PWN. 

7. R.T.Morrison, R.N.Boyd – Chemia organiczna PWN. 

8. J. Minczewski, Z. Marczenko – Chemia analityczna PWN. 

9. Mastalerz – Chemia organiczna. 

32


Kierunek: 



Rok studiów, 

semestr: 







prowadzącej 

zajęcia: 

Rok pierwszy, 

semestr I i II 

Stacjonarne, nieatcjonarne 

HISTOLOGIA Z EMBRIOLOGIĄ I CYTOLOGIĄ 

Obowiązkowy 


Polski 

Katedra i Zakład Histologii i Embriologii CENTRUM BIOSTRUKTURY 

02-004 Warszawa, ul. Chałubińskiego 5 (budynek Anatomicum) 

STRONA INTERNETOWA: http://histologia.wum.edu.pl 

Sekretariat załatwia sprawy studenckie w godz. 9:30 - 14:00 i w razie potrzeby 

kontaktuje zainteresowanych z Kierownikiem Katedry, (tel./fax 22 

629-52-82). 


Prof. dr hab. n. med. Jacek Malejczyk 





Dr hab. n. med. Paweł Włodarski 


Ćwiczenia odbywają się w salach mikroskopowych na I piętrze, w budynku 

Anatomicum przy ul. Chałubińskiego 5. Wykłady odbywają się 


w sali im. prof. Paszkiewicza w tym samym budynku. 



Organizacja zajęć 

1. Studenci przystępują do ćwiczeń przygotowani. Zakres materiału objętego 

ćwiczeniem jest podany w Programie Zajęć. Przygotowując się do 

ćwiczenia należy zapoznać się z całością materiału, a nie ograniczyć się 

tylko do struktur przedstawionych na preparatach. 

2. W trakcie ćwiczeń studenci omawiają z asystentem zagadnienia objęte 

tematem ćwiczenia oraz oglądają preparaty mikroskopowe, schematy 

i elektronogramy. Obrazy tkanek i narządów oglądanych pod mikroskopem 

należy narysować w zeszycie. Warunkiem zaliczenia ćwiczenia jest 

wykazanie się wiedzą z zakresu omawianego tematu oraz wykonanie 

Metody dydaktyczne: rysunków preparatów i ich poprawne opisanie. 

3. Mikroskopy są rozmieszczone na stołach, lub wypożycza się je pod zastaw 

legitymacji studenckiej. Po zakończeniu oglądania preparatów należy wyłączyć 

oświetlenie mikroskopu i przykryć mikroskop pokrowcem. Wynoszenie 

mikroskopów lub ich części z sal ćwiczeniowych jest zabronione. 

4. W okresie przedkolokwialnym i przedegzaminacyjnym każda grupa 

studencka może wypożyczyć komplet preparatów demonstracyjnych. 

Zestawy można wielokrotnie wymieniać. Przed oddaniem/wymianą zestawu, 

należy uporządkować preparaty wg załączonej listy. Za zgubione 

i zniszczone preparaty studenci ponoszą odpowiedzialność finansową. 

5. W czasie ćwiczeń należy przestrzegać przepisów BHP. 

Wymagania wstępne Wiedza z zakresu biologii komórki na poziomie szkoły średniej. 

33



przedmiotu: 

Celem nauczania Histologii z Embriologią i Cytologii jest zapoznanie 

studentów kierunku lekarsko-dentystycznego z budową komórek, tkanek 

i narządów. W programie przewidziane jest omówienie funkcji komórek 

i struktur subkomórkowych widocznych w mikroskopie świetlnym i elektronowym 

oraz budowy wszystkich rodzajów tkanek i narządów człowieka. 

W trakcie zajęć studenci poznają powiązania budowy komórek i tkanek 

z pełnionymi przez nie funkcjami. Stanowi to podstawę do późniejszego 

nauczania biochemii, fizjologii i histopatologii. 

Studenci kierunku lekarsko-dentystycznego poznają szczególnie dokładnie 

histologię tkanek i narządów jamy ustnej. Wnikliwie omawiana jest 

budowa i rozwój zęba i przyzębia, błon śluzowych i ślinianek. Dyskutowana 

jest także budowa kości wyrostka zębodołowego i stawu skroniowo-żuchwowego. 

Wykładane są zasady pobierania tkanek do celów transplantacyjnych. 

W czasie zajęć z embriologii omawiane są wczesne stadia rozwojowe 

zarodka ludzkiego oraz proces formowania się listków zarodkowych 

i powstawania pierwotnych tkanek i narządów. 

Cel nauczania zostanie spełniony, gdy studenci: 

• poznają w zakresie określonym programem budowę i czynność komórek, 

tkanek i narządów człowieka, 

• wykażą się znajomością budowy, funkcji i etapów rozwoju zęba, oraz 

innych struktur jamy ustnej, 

• poznają rozwój wczesnych stadiów zarodka ludzkiego oraz budowę 

i czynność błon płodowych, 

• będą umieli rozpoznać pod mikroskopem podstawowe elementy 

strukturalne tworzące tkanki oraz główne narządy wchodzące w skład 

organizmu. 

TEMATY WYKŁADÓW: 

Semestr i (zimowy) 

1. Budowa komórki. 

2. Podział komórki, chromosomy. 

3. Tkanka nabłonkowa, gruczoły. 

4. Tkanka łączna właściwa. 

5. Tkanka chrzęstna i kostna, powstawanie kości. 

6. Tkanka nerwowa. 

7. Tkanka mięśniowa. 

8. Krew i hematopoeza. 

9. Układ krążenia. 

10. Układ płciowy żeński. 

11. Układ płciowy męski. 

12. Embriologia: zapłodnienie, zaplemnienie, rozwój przedimplantacyjny. 

13. Błony płodowe, łożysko. 

14. Kształtowanie się listków zarodkowych. 

Semestr II (letni) 

1. Układ chłonny – budowa i funkcja. 

2. Gruczoły dokrewne. 

3. Budowa histologiczna jamy ustnej cz. 1. 

4. Budowa histologiczna jamy ustnej cz. 2. 

5. Ślinianki. 

6. Układ nerwowy. 

7. Układ receptorów: ucho wewnętrzne. 

8. Układ receptorów: oko. 

9. Konserwacja tkanek i narządów dla celu przeszczepiania. 

10. Hodowla tkanek – konstrukcja wszczepów – inżynieria tkankowa. 

11. Podsumowanie. 

34


przedmiotu: 




przedmiotu) 

Tematy ćwiczeń: 

Do każdego ćwiczenia Studenci przygotowują się z podręcznika (ów) 

histologii. 

Semestr i (zimowy) 

1. Mikroskop, technika histologiczna, różne formy komórek. 

2. Mikroskop elektronowy, budowa komórki. 

3. Budowa chromatyny, podział komórki. 

4. Tkanka nabłonkowa, gruczoły. 

5. Tkanka łączna właściwa. 

6. Tkanka chrzęstna i tkanka kostna. 

7. Tkanka kostna. 

8. Tkanka nerwowa, układ nerwowy obwodowy. 

9. Tkanka mięśniowa. 

10. Krew i szpik. 

11. Układ krążenia. 

12. Seminarium podsumowujące. 

13. Przedkolokwialne pokazy preparatów i seminarium z histologii 

ogólnej. 

14. Kolokwium. 

15. Kolokwium II termin. 

Semestr II (letni) 

1. Układ płciowy żeński i układ płciowy męski. 

2. Układ limfatyczny. 

3. Gruczoły dokrewne. 

4. Kolokwium z embriologii. 

5. Budowa jamy ustnej. 

6. Budowa zęba. 

7. Układ pokarmowy cz. I. 

8. Układ pokarmowy cz. II. 

9. Układ oddechowy. Skóra i przydatki skórne. 

10. Układ moczowy. 

11. Seminarium podsumowujące. 

12. Przedkolokwialne pokazy preparatów. 

13. Kolokwium z histologii szczegółowej. 

14. Kolokwium II termin i pokazy przedegzaminacyjne preparatów. 

15. Przedegzaminacyjne pokazy preparatów. 

Regulamin 

1. Obecność na zajęciach jest obowiązkowa. 

• Dni w których odbywają się ćwiczenia i kolokwia są dniami zajęć 

obowiązkowych. 

• Dopuszcza się nieobecności na trzech zajęciach w semestrze, bez 

względu na przyczynę nieobecności. Nieobecność na 4 zajęciach 

powoduje niezaliczenie semestru. 

• Ćwiczenia rozpoczynają się objaśnieniami, na których obecność jest 

obowiązkowa. 

• Spóźnienia przekraczające 15 minut będą traktowane jak nieobecność. 

2. Warunkiem zaliczenia przedmiotu i dopuszczenia do egzaminu jest 

uczestnictwo w wymaganej liczbie zajęć i zdanie wszystkich kolokwiów 

przewidzianych programem. 

• Każde kolokwium można zdawać dwukrotnie. W przypadku niezaliczenia 

w obu terminach studentowi przysługuje prawo zdawania 

w trzecim terminie, przed komisją powołaną przez Kierownika Katedry, 

w terminie uzgodnionym z władzami dziekańskimi. 

35




przedmiotu) 


3. Kierownik Katedry może wyznaczyć egzamin w terminie zerowym Studentom 

którzy: 

• Zaliczyli w pierwszym terminie wszystkie kolokwia w tym ich części 

praktyczne. 

• Z każdego kolokwium uzyskali ocenę co najmniej dobrą. 

• Úrednia ocen z kolokwiów wynosi co najmniej 4Ľ. 

4. Egzamin końcowy odbywa się po drugim semestrze. 

• Egzamin składa się z dwóch części: praktycznej (rozpoznawanie 

preparatów) i teoretycznej (test złożony ze 100 pytań). 

• Niezaliczenie części praktycznej lub teoretycznej skutkuje oceną 

niedostateczną z egzaminu. 

• Test zawiera pytania z działu wiedzy ogólnolekarskiej (histologii 

ogólnej, szczegółowej i embriologii), oraz pytania z wydzielonego 

działu zagadnień, który obejmuje histologię struktur jamy ustnej. 

Studenci muszą odpowiedzieć poprawnie na co najmniej 60 pytań 

testowych przy czym na co najmniej połowę pytań z każdego działu. 

• W pierwszym terminie na ocenę składają się punkty uzyskane z obu 

części egzaminu. W drugim terminie punkty z egzaminu praktycznego 

nie będą doliczane. 

• Studenci, którzy nie zaliczyli części praktycznej egzaminu mogą 

przystąpić do testu, którego pozytywny wynik będzie traktowany 

jako wynik egzaminu poprawkowego. 

5. Drugi termin egzaminu odbywa się w sesji poprawkowej. W razie niezaliczenia 

tego egzaminu, Student ma prawo zwrócić się do Dziekana 

o zgodę na wyznaczenie egzaminu komisyjnego. 

6. W przypadku nieobecności na egzaminie lub kolokwium spowodowanej 

względami zdrowotnymi, Student obowiązany jest dostarczyć zwolnienie 

lekarskie w ciągu trzech dni roboczych od dnia wyznaczonego 

egzaminu. 

Stanowisko Katedry w sprawie ściągania na egzaminach i kolokwiach 

Ściąganie na egzaminach i kolokwiach jest naruszeniem zasad etyki 

oraz Regulaminu studiów WUM. Osoby aktywnie i biernie uczestniczące 

w tym procederze będą karane usunięciem z egzaminu, co jest równoznaczne 

z oceną niedostateczną. Dodatkowo Zakład może wszcząć postępowanie 

dyscyplinarne wobec osób ściągających. 

Osoby aktywnie ściągające to osoby, które odpisują wyniki od innych studentów, 

bądź korzystające w czasie egzaminu z niedozwolonych notatek lub 

urządzeń elektronicznych służących do komunikowania się lub do przechowywania 

danych. Wnoszenie takich urządzeń na egzaminy jest zabronione. 

Poprzez bierny udział w ściąganiu rozumie się ułatwianie odpisywania 

własnych odpowiedzi innym uczestnikom egzaminu. Student jest, 

zatem zobowiązany dochować należnej staranności, aby uniemożliwić innym 

odpisywanie swoich odpowiedzi. 

Kierownik Katedry obliguje Studentów i Egzaminatorów do ścisłego 

przestrzegania tych zasad. 

1. Sawicki W.: Histologia, PZWL Warszawa, Wyd. V, 2008. 

2. Kmieć Z. Histologia i Cytofizjologia Zęba i Jamy Ustnej – Elsevier Urban & 

Partner Wyd. I, 2007. 

3. Sadler T. W. Embriologia lekarska, Med Tour Press International, 1993. 

36


1. Kierszenbaum A: Histology and Cell Biology: An Introduction to Pathology, 

Elsevier 2nd Edition. 

2. Antonio Nanci: Ten Cate’s Oral Histology, Development, Structure, and 

Function, Mosby-Elsevier, 7th Edition. 

3. Avery JK i Chiego DJ, Jr.: Essentials of Oral Histology and Embryology: 

A Clinical Approach, Elsevier 3rd Edition. 

4. Stevens A., Lowe J. – Histologia człowieka, Slotwinski – Verlag 1999, 

wydanie II polskie. 

5. Bartel H.: Embriologia. PZWL. Warszawa 2002, wyd. III. 

37

Kierunek: 


Rok studiów, 

semestr: 







prowadzącej 

zajęcia: 









I rok 

(semestry I-II) 


Język łaciński 

Obowiązkowy dla studentów, którzy nie uczyli się tego języka w szkole 

średniej. 

Podstawowy 

Polski 

Studium Języków Obcych 

mgr Joanna Ciecierska 

mgr Beata Olędzka 

Ćwiczenia 

Liczba godzin: wykłady: ćwiczenia: 60 godzin Seminaria: 






przedmiotu: 


studenta (forma i warunki 

zaliczenia przedmiotu) 

uzupełnia- 

Literatura 

jąca: 


Ćwiczenia: 2 godziny lekcyjne (1 spotkanie)/tydzień x 30 tygodni 

Obowiązuje studentów, którzy nie uczyli się języka łacińskiego w szkole 

średniej. Zwolnieni z lektoratu są studenci, którzy mają ocenę z języka łacińskiego 

na świadectwie ukończenia liceum ogólnokształcącego. 

Przekazanie podstawowej wiedzy z zakresu gramatyki języka łacińskiego 

i wprowadzenie terminologii medycznej jako podstawy do prawidłowego 

posługiwania się pojęciami z dziedziny medycyny i do nauki innych języków 

obcych, zwłaszcza specjalistycznego języka medycyny. 

Podstawy gramatyki języka łacińskiego: deklinacje, czasownik, strona bierna, 

liczebniki, stopniowanie przymiotników i przysłówków, podstawowe 

zasady składni, wprowadzenie do terminologii medycznej, formułowanie 

rozpoznań medycznych i opisów zabiegów. 

Student otrzymuje zaliczenie każdego z dwu semestrów. Podstawą zaliczenia 

jest systematyczny i aktywny udział w zajęciach oraz pozytywne oceny 

ze sprawdzianów cząstkowych i sprawdzianu końcowego. 

Kołodziej, Anna, Kołodziej, Stanisław: Lingua Latina Medicinalis. Podręcznik 

dla studentów medycyny. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006. 

38


Kierunek: 



Rok studiów, 

semestr: 



I rok studiów 



Język obcy: do wyboru przez studenta 

język francuski, język niemiecki lub 

język rosyjski 

Typ przedmiotu: Obowiązkowy 

Poziom przedmiotu średnio-zaawansowany/zaawansowany 

Język wykładowy: W zależności od dokonanego wyboru: francuski, niemiecki lub rosyjski. 


prowadzącej 


zajęcia: 






mgr Iwona Wołoszczenko 



Ćwiczenia 

Liczba godzin: wykłady: ćwiczenia: 60 godzin seminaria: 


Metody dydaktyczne: Ćwiczenia: 2 godziny lekcyjne (1 spotkanie)/tydzień x 30 tygodni. 

Wymagania wstępne Odbyty kurs wybranego języka obcego na poziomie szkoły średniej. 

Absolwent zna wybrany język obcy na poziomie B2 Europejskiego Systemu 

Opisu Kształcenia językowego Rady Europy oraz umie posługiwać się 

językiem specjalistycznym z zakresu stomatologii. 



przedmiotu: 

Celem nauczania jest wprowadzenie słownictwa specjalistycznego, powtórzenie 

wybranych struktur gramatycznych oraz kształcenie sprawności językowych 

pozwalających na: 

zrozumienie tekstu o tematyce stomatologicznej, 

zrozumienie wypowiedzi na tematy stomatologiczne (nagrania), 

zebranie podstawowego wywiadu, 

streszczenie/parafrazę tekstu specjalistycznego oraz własną wypowiedź 

na tematy związane ze stomatologią (w tym przygotowanie 

i przedstawienie plakatu naukowego i prezentacji), 

napisanie krótkiego tekstu o tematyce stomatologicznej. 

Podczas trwania kursu student poznaje obcojęzyczna terminologię specjalistyczną 

z dziedziny stomatologii i jej poszczególnymi działów takich, 

jak stomatologia zachowawcza, endodoncja, ortodoncja, periodontologia, 

chirurgia i inne. Terminologia przedstawiona jest w kontekście tekstów naukowych 

i ćwiczeń językowych. Jej poznanie ma ułatwić poszerzanie wiedzy 

zawodowej przez korzystanie z literatury w wybranym języku obcym. 

Kształcone są również takie sprawności językowe jak rozumienie ze słuchu 

i mówienie w celu przygotowania absolwentów do porozumiewania się 

z kolegami i pacjentami z innych krajów oraz udziału w międzynarodowej 

współpracy naukowej. 

39




przedmiotu) 



Podstawę zaliczenia poszczególnych semestrów stanowi systematyczny, 

aktywny udział w zajęciach, pozytywne oceny ze sprawdzianów cząstkowych 

i pisemnego sprawdzianu końcowego oraz przedstawienie plakatu 

lub prezentacji w oparciu o dodatkową samodzielną lekturę. 

Język francuski: 

1. Mourlhon-Dallies, Florence, Tolas Jacqueline: Santé-médecine.com, CLE 

International 2004. 

Język niemiecki: 

1. Nazarska-Brzeska, Anna: Rund um den Zahn. Deutsch für stomatologische 

Fachkräfte, BESTOM-DENTOnet.pl, 2005. 

Język rosyjski: 

1. Hajczuk, Roman: Język rosyjski w medycynie, Wydawnictwo Lekarskie 

PZWL, 2008. 

40

Kierunek: 


Rok studiów, 

semestr: 







prowadzącej 

zajęcia: 









I rok 



Język polski 

Obowiązkowy dla obcokrajowców odbywających studia w języku polskim 

Średnio zaawansowany 

Polski 



mgr Iwona Wołoszczenko 

Ćwiczenia 

Liczba godzin: wykłady: ćwiczenia: 60 godzin Seminaria: 






przedmiotu: 




przedmiotu) 



Ćwiczenia: 2 godziny lekcyjne (1 spotkanie)/tydzień x 30 tygodni 

Lektorat języka specjalistycznego opierający się na znajomości języka ogólnego 

na poziomie średnio zaawansowanym (wcześniejsze kursy przygotowawcze). 

Absolwent powinien znać język polski na poziomie biegłości B2 Europejskiego 

Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy i posiadać umiejętność 

posługiwania się językiem specjalistycznym z zakresu stomatologii. 

Wprowadzenie słownictwa specjalistycznego, powtórzenie wybranych struktur 

gramatycznych i poznanie różnych rejestrów języka specjalistycznego. 

Wykształcenie sprawności językowych pozwalających na:, 

zrozumienie specyfiki języka specjalistycznego, 

zrozumienie tekstu o tematyce stomatologicznej, 

zrozumienie wypowiedzi na tematy medyczne, 

streszczenie tekstu medycznego i napisanie krótkiego tekstu o tematycze 

medycznej, 

opracowanie oraz przedstawienie plakatu naukowego i prezentacji.. 

Student otrzymuje zaliczenie każdego z dwu semestrów. Podstawą zaliczenia 

jest systematyczny i aktywny udział w zajęciach, pozytywne oceny ze 

sprawdzianów cząstkowych i pisemnego sprawdzianu końcowego oraz 

przedstawienie prezentacji w oparciu o dodatkową lekturę.. 

Sikorska Świetlana, Janowska Maria: Proszę oddychać! Materiały do nauczania 

medycznego języka polskiego. Oficyna Wydawnicza WUM 2010. 

41

Kierunek: 


Rok studiów, 

semestr: 






I rok, 

2 semestr 

Stacjonarne i niestacjonarne 

kierunkowy 

Poziom przedmiotu podstawowy 



prowadzącej 

zajęcia: 







polski 

MATERIAŁOZNASTWO I SPRZĘT 

STOMATOLOGICZNY 

Zakład Propedeutyki i Profilaktyki Stomatologicznej WUM 

dr hab. n. med. prof. nadzw. WUM Leopold Wagner 

dr n. med. Krzysztof Wilk 

Wykłady, ćwiczenia, seminaria 







przedmiotu: 




przedmiotu) 


Wykłady 2 godz./tydz., całkowita liczba tygodni 8; 

Seminaria 3 godz./tydz., całkowita liczba tygodni 5; 

Ćwiczenia 3 godz./tydz., całkowita liczba tygodni 10. 

Umiejętności manualne, wyobraźnia przestrzenna, znajomość fizyki i chemii 

zgodnie z programem szkoły średniej oraz zdolność logicznego myślenia. 

Efektem kształcenia jest nabycie przez studenta umiejętności i kompetencji 

związanych z oceną potrzeb stomatologicznych oraz doborem materiałów 

wypełniających i uzupełniających (prace protetyczne) z uwzględnieniem 

ich biomechanicznych właściwości. 

Treści kształcenia obejmują omówienie materiałów stosowanych w stomatologii, 

technologii materiałowych oraz procedur techniki dentystycznej, 

ortodontycznej i ektoprotetycznej. Program nauczania obejmuje także zapoznanie 

technologiami przetwarzania materiałów w toku wykonywania 

protez zębowych, omówienie patomechanizmu oddziaływania materiałów 

stomatologicznych na tkanki i narządy jamy ustnej oraz charakterystykę 

sprzętu klinicznego i laboratoryjnego. 

Cząstkowe zaliczenie poszczególnych ćwiczeń z uwzględnieniem materiału 

podanego na wykładach. 

Kolokwium z całości przerobionego materiału. 

1. Kordasz P., Wolanek Z. „Materiałoznawstwo protetyczno – stomatologiczne”, 

PZWL Warszawa 1980 r. 

2. R.G.Craig, J.M.Powers, J.C Wataha –„Materiały stomatologiczne”” Urban&Partner 

Wrocław 2000 r. 

3. R.G.Craig –„Materiały stomatologiczne”” Urban&Partner Wrocław 2008 r. 

42


1. „Wprowadzenie do ćwiczeń przedklinicznych z materiałoznawstwa. 

Materiały stosowane w stomatologii zachowawczej i endodoncji”. 

Skrypt dla studentów, pod red. E. Jodkowskiej i L. Wagnera, Oficyna 

Wydawnicza WUM. 

2. „Wprowadzenie do ćwiczeń przedklinicznych z materiałoznawstwa. 

Materiały stosowane w protetyce”. Skrypt dla studentów, pod red. L. 

Wagnera, skrypt, Oficyna Wydawnicza WUM. 

43

Kierunek: 

Specjalność: (-) 

Rok studiów, 

semestr: 







dydaktycznej 






dydaktykę: 




Pierwszy 

Pierwszy 


Obowiązkowy. 

Polski 

Pierwsza pomoc medyczna. 

Średnio zaawansowany 

Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Dziecięcej. 

Dr hab. med. Bogumiła Wołoszczuk Gębicka 

Lek med. Włodzimierz Retka – wykładowca 


Liczba godzin: wykłady: 10 godz. ćwiczenia: 14 godz. Seminaria: 7 godz. 





przedmiotu 


przedmiotu: 




przedmiotu) 

Literatura 

obowiązkowa: 

Literatura 


Wykłady dla całego roku. 

Seminaria dla grup studenckich. 

Ćwiczenia z podziałem na ˝ grupy. 

Podstawowa znajomość anatomii i fizjologii człowieka na poziomie „maturalnym”. 

Nauczenie udzielania pierwszej pomocy. Przezwyciężanie strachu i obaw 

w kontakcie z chorym czy poszkodowanym człowiekiem. 

Nauka zasad resuscytacji (teoria i praktyka). Działanie i obsługa defibrylatora. 

Zasady zaopatrywania ran i krwotoków. Postępowanie w drgawkach 

i z chorym nieprzytomnym. Postępowanie na miejscu wypadku. Pierwsza 

pomoc w oparzeniach i zatruciach. 

Zaliczenie na podstawie obecności na zajęciach i aktywnego udziału w seminariach 

i ćwiczeniach. Na koniec – wykonanie zabiegów resuscytacyjnych 

na manekinach (dorosły i dziecko). 

Wybrane rozdziały z: 

1. Colquhoun M. I inni: „ABC resuscytacji.” Wrocław 2002. 

2. King C., Henretig F.M. „Podręczny atlas zabiegów ratunkowych u dzieci.” 

Wrocław, 2003. 

3. Sefrin P. Schua R. „Postępowanie w nagłych przypadkach” Wrocław 2001. 

4. Leach, Richard M. „Stany nagłe w zarysie” PZWL 2008. 

Wybrane rozdziały z: 

1. „Podstawy anestezjologii i intensywnej terapii: podręcznik dla studentów” 

pod redakcją Z. Kruszyńskiego Wyd. Naukowe Ak. Med. w Poznaniu, 

2006. 

44

Kierunek: 


Rok studiów, 

semestr: 







prowadzącej 

zajęcia: 








Lekarsko Dentystyczny 

I rok, 

drugi semestr 


PODSTAWY PSYCHOLOGII MEDYCZNEJ 

przedmiot obowiązkowy (ogólny) 

podstawowy 

język polski 

Zakład Psychologii Medycznej WUM 

prof. dr hab. Krzysztof Owczarek 

mgr Magdalena Łazarewicz 

wykłady i seminaria 

Liczba godzin: wykłady: 10 ćwiczenia: —- seminaria: 5 





 

 

5 dwugodzinnych wykładów (2 x 45 min.) raz w tygodniu; 

jedno zblokowane, pięciogodzinne (5 x 45 min.) seminarium w formie 

warsztatu grupowego. 

brak wymagań wstępnych 

Tematy poruszane w trakcie wykładu stanowią bazową wiedzę psychologiczną 

która rozwijana będzie w kierunku specyfiki pracy lekarza-stomatologa 

w trakcie zajęć z Psychologii Klinicznej w kolejnym roku akademickim. 

Zajęcia seminaryjne w głównym stopniu nakierowane są na pracę własną 

studentów i mają na celu przybliżenie im problematyki, który może być 

dla nich szczególnie przydatna w okresie przedegzaminacyjnym (radzenie 

sobie ze stresem, poprawa koncentracji, relaksacja). Doświadczenia zdobyte 

przez studentów w trakcie warsztatów seminaryjnych wykorzystane zostaną 

na zajęciach z Psychologii Klinicznej w kolejnym roku akademickim 

i zintegrowane m.in. z wiedzą na temat pracy z lękiem i stresem u pacjentów 

stomatologicznych. 

45


przedmiotu: 


studenta (forma i 

warunki zaliczenia 

przedmiotu) 



Tematy wykładów: 

− Wprowadzenie do zagadnień psychologii jako nauki o człowieku. 

− Osobowość - definicja, kontekst historyczny, wybrane koncepcje opisu 

osobowości, osobowość a pacjent stomatologiczny. 

− Metody badania psychologicznego w praktyce klinicznej - diagnoza 

psychomedyczna, testy psychometryczne i projekcyjne, techniki oceny 

funkcji poznawczych, metody psychofizjologiczne. 

− Psychologia rozwoju człowieka - charakterystyka procesów rozwojowych 

człowieka, prawidłowości i zaburzenia rozwojowe. 

− Wprowadzenie do procesów poznawczych - przetwarzanie informacji 

u człowieka, procesy poznawcze w perspektywie chronologicznej. 

− Procesy motywacyjne i emocjonalne - najważniejsze nurty teoretyczne 

w psychologii procesów emocjonalnych i motywacyjnych, zachowanie 

człowieka a motywacja. 

− Wprowadzenie do psychologii bólu. 

− Podstawowe zagadnienia w zakresie relacji lekarz-pacjent w stomatologii. 

Tematy seminarium: 

− Stres i radzenie sobie ze stresem. 

− Podstawy treningu relaksacyjnego. 

− Podstawowe zasady skupiania uwagi i poprawy koncentracji. 

− Ćwiczenia poprawiające zdolność koncentracji. 

Zajęcia wykładowe i seminaryjne zaliczane są na podstawie obecności, jest 

więc ona obligatoryjna. W razie nieobecności na wykładzie student zobowiązany 

jest do ustnego zaliczenia zajęć na których był nieobecny (na podstawie 

indywidualnie wskazanej przez prowadzącego literatury oraz przekazanych 

na wykładzie materiałów dydaktycznych). W razie nieobecności 

na seminarium student zobowiązany jest do odrobienia zajęć w innym terminie, 

po wcześniejszym ustaleniu go z opiekunem zajęć. 

--- 

--- 

46

Kierunek: 


Rok studiów, 

semestr: 







prowadzącej 

zajęcia: 




odpowiedzialnej 





I rok 

I semestr 


Propedeutyka Medycyny Uzależnień 

obowiązkowy 

podstawowy 

Polski 

Katedra i Klinika Psychiatryczna WUM 

Prof.dr hab. med. Waldemar Szelenberger 

Prof. nadzw.dr hab.med Marcin Wojnar 

Dr n.farm Elżbieta Woźny 

Mgr Małgorzata Abramowska 

25 godzin zajęć dla każdej grupy studentów – w tym wykłady wprowadzające 

w tematykę uzależnienia od substancji psychoaktywnych i zagrożenia 

zdrowotne wynikające z nadużywania (zaburzenia ogólnoustrojowe, 

zakażenia HIV, HCV, zagrożenia płodu – FAS itp.), 

Zajęcia obejmują również warsztaty, laboratorium i seminaria związane 

z tematem. 

Liczba godzin: wykłady: 8 godzin ćwiczenia: 2 godziny seminaria: 15 godzin 




Praca w grupach – przybliżenie pojęć i podział substancji psychoaktywnych 

ze względu na działanie – podczas wykładów wstępnych. 

Filmy, prezentacje i warsztaty dotyczące omawianego tematu związanego 

z uzależnieniem. 

Omówienie rozwoju uzależnienia – używanie szkodliwe, nadużywanie, 

uzależnienie, współuzależnienie. 

Zachowania ryzykowne, zakażenia i choroby. Jak się zabezpieczyć, pomoc 

osobie uzależnionej. 

Jak poradzić sobie z własnymi emocjami. 

Zajęcia typu „spotkania z rzeczywistością „– spotkania z ludźmi uwikłanymi 

w uzależnienia. Możliwość bezpośredniej rozmowy. 

W trakcie zajęć istnieje możliwość zapoznania się z metodami oznaczania 

narkotyków w płynach biologicznych. 

Jest możliwość odwiedzenia oddziału detoksykacyjnego i weryfikacji pojęćdetoksykacja 

i leczenie uzależnień. 

Młodzież ma wiadomości dotyczące narkotyków ze szkoły, z mediów, z internetu. 

Na zajęciach porządkujemy i rozwijamy tę wiedzę 

47



przedmiotu: 




przedmiotu) 



Propedeutyka Medycyny Uzależnień ma spełniać zadania dydaktyczne dla 

studentów medycyny – studentów stomatologii. Zajęcia mają także pewne 

znamiona profilaktyki. Młodzi ludzie wchodząc w szeregi studenckie, 

w dorosłość naśladują często złe wzorce – nadużywają alkoholu, rozpoczynają 

intensywnie palenie papierosów, a w nawale nauki szukają substancji 

stymulujących. 

Studenci stomatologii dowiadują się jak zachować się w kontakcie z pacjentem 

zakażonym np. HIV. 

Propedeutyka Medycyny Uzależnień rozwija wiedzę na temat choroby jaką 

jest uzależnienie.Podczas zajęć studenci dowiadują się co może uzależnić, 

kiedy może dojść do uzależnienia, jak się ustrzec nałogu – jak radzić sobie 

z emocjami, stresem... 

Zaburzenia emocjonalne, nie radzenie sobie z tym co przynosi codzienność, 

to prosta droga do uzależnienia.. 

Studenci mają możliwość zastanowienia się nad problemem, mają możliwość 

bezpośrednich rozmów z osobami starającymi się wyjść z uzależnienia. 

1. 

Przyjęto formę zaliczenia ustnego 

K. Steinbarth-Chmielewska, H. Baran–Furga, Zaburzenia psychiczne 

i zaburzenia zachowania spowodowane przyjmowaniem substancji psychoaktywnych, 

Centrum Psychologicznej pomocy Rodzinie, Warszawa 

2004. 

1. Bilikiewicz A Psychiatria dla studentów medycyny. Wyd.Lek PZWL 

Warszawa 2009 r. 

2. Philips Robson Narkotyki w tłumaczeniu Cecylii Judy Medycyna Praktyczna 

Kraków 1997. 

Inne bieżące wydawnictwa dotyczące nadużywania substancji psychoaktywnych. 

Oraz materiały dostępne podczas zajęć. 

48

Kierunek: 


Rok studiów, 

semestr: 







prowadzącej 

zajęcia: 








Lekarsko-dentystyczny 

Stomatologia 

I rok, 



Przedmiot do wyboru 

Podstawowy 

Język polski 

Zakład Bioetyki 

49 

Filozofia 

Marek Wichrowski, prof. nadzw. dr hab. 

Marek Wichrowski, prof. nadzw. dr hab. 

Wykład i seminarium. 

Liczba godzin: wykłady: 30 ćwiczenia: seminaria: 35 






przedmiotu: 

Nauczany przedmiot podzielony jest na cześć wykładową (30 godz). 

i seminaryjną (35 godz.). Zajęcia odbywają się przez cały semestr letni.Wykłady 

w wymiarze 2 godzin tygodniowo. Seminaria: 10 tygodni dydaktycznych 

po 2 godz., 5 tygodni po 3 godz. Razem: 65 godzin dydaktycznych. 

Wiedza ogólnohumanistyczna. 

Celem wykładu jest przedstawienie w zarysie dziejów filozofii naszego 

kręgu kulturowego. Analizie podlegają główne stanowiska ontologiczne, 

epistemologiczne, antropologiczne i historiozoficzne, jakie pojawiły się 

w Europie od czasów presokratyków po współczesną filozofię analityczną. 

1. Wprowadzenie. Filozofia jako typ poznania i jej działy. Filozofia a nauka, 

sztuka i religia. Klasyfikacje nauk. Kryteria spełniane przez nauki 

przyrodnicze. Zasada weryfikacji i falsyfikacji. 

2. Formowanie się problematyki filozoficznej w Grecji. Ateny-Rzym-Jerozolima. 

Tales i jońscy filozofowie przyrody. Spór o prazasadę: Heraklit, 

Parmenides, Demokryt. 

3. Sokratejska antropologia i etyka. Moralność cnót. Koncepcja psyche. 

4. Idealizm Platona. Idealistyczna koncepcja bytu. Natywistyczna koncepcja 

poznania. 

5. Realizm Arystotelesa. Kategorie. Logika i metodologia nauk przyrodniczych. 

6. Początki Filozofii chrześcijańskiej. Św. Augustyn. Wpływ filozofii greckiej 

na myśl chrześcijańską. Platonizm Ojców Kościoła. 

7. System filozoficzny Św. Tomasza z Akwinu. Powrót arystotelizmu. Arystotelesowska 

logika i metafizyka w tomizmie. Filozoficzne dowody na 

istnienie Boga i teoria analogii bytowej 

8. Spór o uniwersalia: zagadnienie istnienia i przedmiotu pojęć ogólnych. 

9. Filozoficzne szkoły renesansowe. 

10. Racjonalizm kartezjański. Pytanie o metodę naukową. Poszukiwanie 

wiedzy pewnej. „Duch w maszynie”.


przedmiotu: 




przedmiotu) 



11. Podstawy nowożytnego empiryzmu. Epistemologiczny program Johna 

Locke’a. Rozwój empiryzmu w filozofii Hume’a. 

12. Filozofia krytyczna Kanta. Aprioryczne formy poznania. Krytyka metafizyki. 

13. Empiryzm i pozytywizm XIX wieku. Odmiany empiryzmu. Scjentyzm. 

14. Filozofia analityczna. Koło Wiedeńskie, L. Wittgenstein, B. Russell, 

G.E. Moore. 

15. Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska oraz polska szkoła lekarzyfilozofów. 

Kolokwium przeprowadzane przez nauczyciela akademickiego, który prowadzi 

seminarium z daną grupą. Zakres pytań obejmuje treści wykładu 

oraz seminarium. 

1. 

2. 

1. 

W. Tatarkiewicz, Historia filozofii (dowolne wydanie). 

Fragmenty tekstów źródłowych dostarczane studentom przez Internet. 

B. Russell, Mądrość Zachodu, Warszawa 1995 (przekład Marka Wichrowskiego 

i Witolda Jacórzyńskiego). 

50

Kierunek: 


Rok studiów, 

semestr: 







prowadzącej 

zajęcia: 








Lekarsko-dentystyczny 

I rok, 

2 semestr 


przedmiot do wyboru 

Nie dotyczy 

polski 

Zakład Historii Medycyny 

dr Hanna Celnik 

mgr Jacek Persa 

seminaria i wykłady 

HISTORIA STOMATOLOGII 




Prezentacja opracowań naukowych dotyczących bieżącej tematyki seminarium 

i analiza źródeł. Prezentacje ikonografii dot. przedmiotu: fotografii, 

rycin, albumów, reklam zamieszczanych w prasie medycznej XIX i XX 

wiecznej. Analiza tekstów źródłowych, krytyka źródeł historycznych. Samodzielne 

referaty na zadany temat. 




przedmiotu: 

seminaria: 1 x w tygodniu po 2 godziny = 16 seminariów. 

wykłady: 1 x w tygodniu po 2 godziny= 15 wykładów. 

Celem nauczania jest zapoznanie studentów z rozwojem: myśli medycznej 

oraz medycyny zabiegowej (a w szczególności stomatologii). Seminaria 

i wykłady przedstawiają również proces kształtowania się zawodu lekarza 

dentysty – stomatologa na przestrzeni dziejów. 

Tematem wiodącym zajęć jest przedstawienie rozwoju myśli medycznej 

idącej w kierunku powstania na początku XX wieku stomatologii – uprawnionej 

i nowoczesnej dyscypliny nauki. Zadaniem wykładowcy będzie 

przedstawienie studentom ewolucji medycyny zabiegowej – chirurgii, 

której częścią składową było zębolecznictwo, począwszy od czasów najdawniejszych, 

epokę starożytnych cywilizacji, medycynę arabską, średniowieczną 

i nowożytną po wiek XVIII, kiedy to nastąpiło wyspecjalizowanie 

się dentystyki jako odrębnej profesji. Omawiane będą również osiągnięcia 

XIX i XX -wiecznej medycyny i techniki, dające impuls wzmożonemu rozwojowi 

dentystyki a w konsekwencji powstania stomatologii oraz poszczególnych 

jej gałęzi. Demonstrowane ówczesne narzędzia i wyposażenie oraz 

miejsca pracy chirurgów i dentystów, w kontraście do przygodnej i nieuprawnionej 

praktyki wędrownych szarlatanów. 

51

Seminaria i wykłady obejmować będą również rozwój szkolnictwa medycznego 

oraz odrębnego od czasów średniowiecza kształcenia zawodowego 

w zakresie chirurgii, a od początku XVIII w. dentystyki. Przedstawione 

również (na marginesie) pojawiające się napięcia i konflikty zawodowe od 

średniowiecza pomiędzy medykami a chirurgami, jak również w XIX i XX 

wieku pomiędzy lekarzami dentystami a technikami dentystycznymi. 


przedmiotu: 




przedmiotu) 



Ważną częścią przedmiotu są dzieje dentystyki i stomatologii na ziemiach 

polskich. Omawiany będzie rozwój zębolecznictwa od czasów średniowiecznej 

medycyny klasztornej, nowożytnej chirurgii cechowej w polskich miastach. 

Analizowane nowożytne źródła pisane oraz ikonograficzne zawierające 

porady dot. zębolecznictwa. Przedstawiane również dzieje akademickigo 

nauczania chirurgii i stomatologii w Polsce od końca XVIII do XX w., nauczania 

medycyny i stomatologii w Warszawie w XIX i XX w., w tym powstanie 

i działalność Państwowego Instytutu Dentystycznego oraz Akademii Stomatologicznej, 

tajne komplety w czasie okupacji. Ponadto przedstawiane będą 

sprawy zawodowe, tj. unormowania prawne dot. zawodu, ukształtowanie 

się Izb Lekarsko-Dentystycznych pod koniec lat 30. XX wieczna polska prasa 

dentystyczna jako źródło do historii nauki i zawodu, wyposażenie polskich 

gabinetów i pracowni dentystycznych w XIX i XX wieku. 

Omawiane będę również dokonania wybitnych jednostek które przyczyniły 

się do rozwoju stomatologii na świecie i w Polsce: m.in. Ambrożego Pare, 

Pierra Faucharda, Ludwika Perzyny, Józefa Rafała Czerwiakowskiego, Antoniego 

Cieszyńskiego, Alfreda Meissnera, Mariana Zeńczaka, itd... 

Możliwy sprawdzian pisemny zaliczeniowy lub kolokwium polegające 

na prezentacji kilku wybranych tematów przez grupę studentów. Ponadto 

w przypadkach nieusprawiedliwionej nieobecności studentów na zajęciach 

przygotowują oni referaty na zadany temat, który był poruszany w czasie 

nieobecności studenta na seminarium. 

1. 

2. 

3. 

4. 

T. Brzeziński, Historia medycyny, PZWL, Warszawa, 1990. 

Wł. Szumowski, Historia medycyny, Warszawa 1994 

M. Łyskanowski, Z dziejów medycyny polskiej. Warszawa 2003 

M. Jesionowski, Historia stomatologii polskiej, Warszawa 1971. 

1. H. Schott, Kronika medycyny, Warszawa 2002. 

2. Zawód dentysty- lekarza stomatologa na ziemiach polskich w XIX i XX 

wieku, [red.] B. Urbanek, Warszawa-Lublin 2008. 

3. A. i P. Baron, Stomatologia w malarstwie, Kraków 1999. 

4. Zarys dziejów chirurgii polskiej, [red.] Wojciech Noszczyk. Warszawa 1989. 

5. S. Wajs. Wybrane wydarzenia z dziejów stomatologii, „Archiwum Historii 

Medycyny 1985 t.48 z. 2, s. 215-268. 

6. tenże, Wybrane wydarzenia z dziejów dentystyki, Warszawa 1994. 

7. A.S. Lyons, R.J. Petrucelli, ilustrowane historia medycyny, Warszawa 1996. 

oraz źródła wskazane przez prowadzącego zajęcia. 

52

Kierunek: 


Rok studiów, 

semestr: 





Rok I 

semestr letni 


SOCJOLOGIA MEDYCYNY 

Typ przedmiotu: Do wyboru 

Poziom przedmiotu Podstawowy 

Język wykładowy: Polski 


prowadzącej 

Zakład Epidemiologii Instytutu Medycyny Społecznej 

zajęcia: 



Maria Mularczyk-Bal, dr n. med. 



Cecylia Łabanowska, dr n. hum. 



Wykład i seminarium 



wykłady oraz seminaria 15 tygodni, powiązane tematycznie, na seminariach 


– omawianie tekstów, analiza dokumentów oraz praca na materia- 

łach źródłowych związanych z kolejnymi tematami wykładów. 

Wymagania wstępne Brak wymagań wstępnych. 



przedmiotu: 

Głównym celem nauczania jest zapoznanie studentów z podstawową wiedzą 

socjologiczną dotyczącą społecznych uwarunkowań zachowań człowieka, 

ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu medycznego. Program 

uwzględnia analizę wybranych uwarunkowań z poziomu mikrospołecznego 

oraz makrospolecznego oraz związków między nimi. 

Tematyka wykładów oraz seminariów: 

1. W jaki sposób myślimy o świecie społecznym. 

Schematy poznawcze i heurystyki. Zmiany schematów. Błędy w myśleniu 

potocznym (efekt pierwszeństwa, dysonans poznawczy, efekt fałszywej powszechności, 

wpływ norm i miejsca w strukturze społecznej). Sądy o przyczynach. 

Korelacje pozorne. Charakterystyka wiedzy potocznej i naukowej. 

Jak myśleć porządniej? Metody i techniki badań społecznych. Eksperyment, 

wywiad, obserwacja. Badania populacyjne. Możliwości generalizowania 

danych a stopień ich wiarygodności. 

2. Socjologia medycyny jako subdyscyplina socjologii ogólnej. 

Co to jest socjologia? Wyobraźnia socjologiczna. Czym zajmuje się socjologia 

i na jakie pytania odpowiada. Cele i funkcje socjologii. Koncepcje etiologii 

choroby w medycynie. Zmiany w ideologii medycyny. Choroba jako 

zjawisko społeczne. Pożytki płynące z socjologii dla studentów i praktykujących 

lekarzy. Socjologia jako instrument działań w zdrowiu publicznym. 

53

3. Socjologia i społeczeństwo. 

Społeczeństwo – przedmiot socjologii, orientacje socjologiczne (demograficzna, 

grupowa, systemowa, strukturalna, aktywistyczna, kulturowa, polowa). 

Podstawowe orientacje w socjologii. Specyfika nauk o człowieku. 

Wyjaśnianie w naukach o ludziach a przewidywanie. Samospełniające się 

proroctwa i prognozy samodestrukcyjne. 

4. Społeczeństwo nowoczesne i globalizacja. 

Klasyczne teorie zmian społecznych: ewolucjonizm, marksizm, teorie cykli 

społecznych. Zmiana, rozwój i postęp społeczny. Typy społeczeństw przednowoczesnych. 

Społeczeństwo przemysłowe. Nowoczesność w ujęciu socjologicznym. 

Źródła zmian społecznych. Procesy globalizacji – przyczyny 

i konsekwencje. Społeczeństwo ryzyka. Cechy (po) nowoczesności. 

5. Kultura jako podstawa życia społecznego. 

Naukowe i potoczne rozumienie pojęcia „kultura”. Kultura jako zespół standardów: 

wartości, normy, ład aksjo-normatywny, wzory kultury. Składniki 

kultury. Kultura symboliczna. Atrybutywne i dystrybutywne rozumienie 

kultury. Typy międzypokoleniowej transmisji kulturowej. Typy przekazu 

kultury – kultura masowa. Wielość i zróżnicowanie kultur. Wymiary odmienności 

kulturowych: stosunek do czasu, jednostki i grupy, dominowania 

i kontekstowości. Dyfuzja kulturowa. Synkretyzm. Pluralizm kulturowy. Etnocentryzm 

a relatywizm kulturowy.. Kulturowe uwarunkowania zdrowia 

i choroby. Zdrowie jako wartość. Problematyka współzawodnictwa między 

zdrowiem a innymi znaczącymi wartościami. Wyobrażenia o zdrowiu i chorobie. 

Poziom wiedzy a zdrowie i choroba. Postawy wobec ludzi chorych. 


przedmiotu: 

6. Socjalizacja i role społeczne. 

Interakcje a proces stawania się człowiekiem. Wzory męskości i kobiecości 

a tożsamość płciowa. Problematyka roli społecznej. Role społeczne a kształtowanie 

się tożsamości jednostki. Mechanizmy i stadia procesu socjalizacji. Odmiany 

socjalizacji. Socjalizacja a wychowanie. Jaźń odzwierciedlona. Zdrowie 

i choroba jako pojęcia wyuczone. Rola chorego. Proces stawania się pacjentem. 

Zachowania w zdrowiu i chorobie.. Uwarunkowania biologiczne i kulturowe 

zachowań ludzkich. Socjobiologia. Geneza zachowań prospołecznych. 

7. Kontrola społeczna i dewiacja. Choroba jako dewiacja społeczna. 

Pojęcie dewiacji społecznej. Podsystemy aksjo-normatywne. Mechanizmy 

kontroli społecznej. Patologia społeczna a dewiacja społeczna. Typy adaptacji 

dewiacyjnej. Społeczny i kulturowy kontekst dewiacji: konflikty norm, 

tworzenie norm akceptacja norm, reakcja na łamanie norm. Teorie przyczyn 

dewiacji: anomii, konfliktu, zróżnicowanych powiązań, braku kontroli 

społecznej i naznaczania. Działania a reguły społeczne: nonkonformizm, 

legalizm, negatywizm, oportunizm. Funkcje dewiacji w społeczeństwie. 

Choroby z piętnem. Choroba jako dewiacja społeczna w świetle koncepcji 

naznaczania społecznego (etykietowania). Dewiacja pierwotna i wtórna. 

Stereotypy dewiacyjne. Narkomania, alkoholizm, samobójstwa. 

8. Grupa społeczna i zachowania zbiorowe. Jednostka a inni ludzie. 

Wpływ fizycznej obecności innych na poziom działania jednostek i jego 

przyczyny. Zachowania zbiorowe i ich odmiany. Deindywiduacja w tłumie. 

Odmiany zborowości ludzkich i typy więzi. Kryteria wyróżniające i klasyfikujące 

grupy społeczne. Odmiany grup społecznych. Grupy zadaniowe 

i typy zadań. Małe grupy i procesy grupowe. Spójność grupy i struktury 

wewnątrzgrupowe. Zjawisko myślenia grupowego. Polaryzacja grupowa. 

Konformizm informacyjny a normatywny. 

54

9. Rodzina a zdrowie i choroba 

Funkcje rodziny. Rodzina jako system. Cykl życia rodziny a zdrowie. Kryteria 

definiowania rodziny. Rodzina na tle przemian współczesnego świata. 

Modele i wzory życia rodzinnego. Deinstytucjonalizacja i nowa instytucjonalizacja 

życia w rodzinie. Rodzina a choroba. Znaczenia rodziny w sytuacji 

zdrowia a choroby. Wpływ choroby na funkcjonowanie rodziny. 

10. Socjologiczne aspekty starości i umierania oraz niepełnosprawności. 

Wiek biologiczny a funkcjonalny. Społeczne aspekty starości. Zadania rozwojowe 

starości. Krytyczne wydarzenia życiowe. Potrzeby zdrowotne osób 

starszych. Dyskryminacja ze względu na wiek – przejawy, skutki i przeciwdziałanie.. 

Nowe spojrzenie na ludzi starszych.. Śmierć jako zjawisko 

społeczne. Pacjent nieuleczalnie chory. Etapy umierania. Miejsce umierania: 

dom, szpital, hospicjum. Cele instytucji medycznych a potrzeby pacjentów. 

Wpływ zasad organizacyjnych na realizację celów. Instytucjonalne uwarunkowania 

zachowań ludzkich. 

11. Modele relacji lekarz – pacjent. Efektywna komunikacja lekarza z pacjentem 

Ogólne zasady komunikacja społecznej. Konflikt, współpraca, negocjacje. 

Konflikt o sumie zerowej i konflikt motywów mieszanych. Przyczyny niepowodzeń 

w komunikowaniu się. Modele efektywnej komunikacji. Umiejętności 

związane z komunikowaniem się. Bariery wewnętrzne i zachowania 

zakłócające słuchanie. Komunikacja niewerbalna i niespójność przekazu. 

Przyczyny i konsekwencje niezadowolenia z relacji lekarz – pacjent. Modele 

relacji lekarz – pacjent. Utrudnienia w komunikacji lekarz – pacjent i sposoby 

ich przezwyciężania. Konflikty w kontaktach z pacjentem. Skuteczne 

rozwiązywanie konfliktów. 

12. Struktura społeczna i zróżnicowanie społeczne. 

Pojęcie struktury społecznej. Wielkie i małe struktury. Rodzaje stratyfikacji. 

Warstwy społeczne. Ruchliwość społeczna. Przemiany struktury społecznej 

w Polsce. Wyniki badań zróżnicowania społecznego. Ruchliwość a świadomość 

społeczna. 

13. Nierówności społeczne a zdrowie. 

Funkcje i geneza nierówności. Typy kapitału społecznego. Gradacyjne 

i dychotomiczne nierówności społeczne. Akceptacja kryteriów nierówności. 

Ideologie nierówności: egalitaryzm, elitaryzm, merytokracja. Teorie 

nierówności: funkcjonalna, akumulacji przewag. Stan zdrowia a położenie 

społeczne. Społeczne i zdrowotne skutki bezrobocia i ubóstwa. Nierówności 

w korzystaniu ze służby zdrowia. Typy wyjaśnień: naturalna selekcja, 

deprywacja materialna, deprywacja kulturowa. Uwarunkowania związane 

z płcią biologiczną i społeczną. 

14. System opieki zdrowotnej. 

Kto odpowiada za ochronę zdrowia? Różnice między systemami ochrony 

zdrowia. Sposób finansowania usług zdrowotnych i ich organizowania. 

System ochrony zdrowia jako problem polityczny; konsekwencje różnych 

opcji modelowych dla lekarzy i pacjentów. Biorcy świadczeń medycznych: 

pacjent a konsument. Prawa pacjenta. Ustalenia prawne i problemy przestrzegania 

ich w praktyce. Ruch konsumencki w medycynie. 

55




przedmiotu) 



Podczas ostatnich zajęć przewidziany jest sprawdzian pisemny (esej na jeden 

z kilku przedstawionych przez wykładowcę tematów). 

Od studentów oczekuje się aktywności na zajęciach i posiadania wiedzy 

z wykładów lub z zalecanej literatury. 

Dostarczana studentom przed zajęciami lub w trakcie zajęć. 

A. Giddens, Socjologia. Warszawa 2004. 

P. Sztompka, Socjologia. Kraków 2003. 

56

Kierunek: 


Rok studiów, 

semestr: 







dydaktycznej 






dydaktykę: 




ROK I, 

SEMESTR I 

STACJONARNE, NIESTACJONARNE 

OBOWIĄZKOWY 

PRZYSPOSOBIENIE BIBLIOTECZNE 

PODSTAWOWY, OGÓLNY 

POLSKI 

BIBLIOTEKA GŁÓWNA WUM 

MGR IRMINA UTRATA 

MGR IRMINA UTRATA 

JEDNORAZOWE ĆWICZENIA 

Liczba godzin: wykłady: ćwiczenia: 2 seminaria: 

Liczba punktów ECTS - 




przedmiotu 


przedmiotu: 




przedmiotu) 

Literatura 

obowiązkowa: 

Literatura 


Ćwiczenia polegają na wyszukiwaniu w katalogach wybranych pozycji z literatury 

i wypełnieniu rewersu. 

Celem zajęć jest przygotowanie studentów do samodzielnego korzystania 

z systemu biblioteczno-informacyjnego Uczelni, zapoznanie się z możliwościami 

oferowanymi przez Bibliotekę w zakresie dostępu do literatury 

medycznej. 

Omówienie struktury i zasad korzystania z systemu biblioteczno-informacyjnego 

WUM oraz najważniejszych bibliotek w Warszawie ze 

szczególnym uwzględnieniem bibliotek medycznych. Prezentowane 

są bazy danych, serwisy informacyjne i edukacyjne dostępne ze strony 

www.bibl.amwaw.edu.pl 

Zaliczenie na podstawie obecności i prawidłowo wykonanych ćwiczeń. 

57

Kierunek: 


Rok studiów, semestr: 




I rok, semestr zimowy 







dydaktycznej 





Osoby 

odpowiedzialnej 



TECHNOLOGIA INFORMATYCZNA cz. I 

obowiązkowy ogólny 

podstawowy 

polski 

Zakład Informatyki Medycznej i Telemedycyny, 

SP CSK ul. Banacha 1a, blok E, II p. 

02 – 097 Warszawa 

Prof. dr hab. Robert Rudowski 

lek. Joanna Michalik 

wykłady i ćwiczenia 






przedmiotu 


przedmiotu: 

Wykłady – odbywają się na początku semestru. 

Ćwiczenia – rozpoczynają się krótkim wprowadzeniem do tematu, 

po którym następuje samodzielna praca studenta przy stanowisku 

komputerowym. 

Informatyka na poziomie szkoły średniej. 

W trakcie zajęć student nabywa wiedzę z zakresu informatyki medycznej 

i e-zdrowia Będzie również posiadał umiejętność wyszukiwania medycznej 

informacji naukowej w Internecie oraz bazie literaturowej Medline. Pozna 

funkcje programów MS Excel, MS Access, MS PowerPoint oraz programów 

graficznych, które są przydatne w codziennej praktyce medycznej. Ponadto 

nabędzie umiejętności posługiwania się programami do obrazowania 

medycznego i pozna zasady kompresji obrazów. 

Tematyka wykładów: (godz. 4 x 2) 

1. Wprowadzenie. Podstawowe pojęcia. Komputery i sieci komputerowe. 

Sieć Internet i jej usługi. Elektroniczna historia choroby (EHC). Przykłady 

EHC. Systemy klasyfikacji i kodowania. 

2. Systemy komputerowe dla różnych szczebli opieki zdrowotnej (gabinet 

lekarski, przychodnia, szpital). Systemy monitorowania i obrazowania. 

3. Systemy baz danych medycznych. Systemy wspomagania decyzji klinicznych: 

protokoły (algorytmy kliniczne) i systemy ekspertowe. 

4. Telemedycyna i e-zdrowie. Rola Internetu. Standardy przesyłania danych 

medycznych tekstowych (HL7) i obrazowych (DICOM). 

58


przedmiotu: 




przedmiotu) 


Tematy ćwiczeń: (22 godz.) 

1. Wyszukiwanie informacji naukowej w zasobach internetowych. 

Przedstawienie zasobów przydatnych do nauki anatomii, histologii 

i języków obcych – atlasy i słowniki. Baza Medline i słownik terminologii 

medycznej MeSH – omówienie szczegółowe na przykładzie serwisu 

PubMed. Zasady budowy abstraktu artykułu badawczego. 

2. Wykorzystanie arkusza kalkulacyjnego do budowy tabeli jako przykład 

prostej medycznej bazy danych. Omówienie przydatnych funkcji programu, 

tworzenie i formatowanie wykresów. 

3. Budowa relacyjnej bazy danych. Tworzenie poprawnej struktury pól, 

formularzy i konstruowanie różnego typu kwerend. Zalety i wady tego 

typu bazy danych. 

4. Podstawy edycji obrazu w programie graficznym. Omówienie podstawowych 

formatów, metody kompresji i ich właściwości. 

5. Obrazowanie medyczne – podstawowe właściwości formatu DICOM 

i systemu PACS. 

6. Zasady tworzenia prezentacji naukowej. Projektowanie plakatu zawierającego 

elementy statystyki, obrazy i wykaz literatury. 

7. Podstawowe pojęcia związane z budową witryny internetowej, na przykład 

indywidualnej praktyki lekarskiej. Zasady zakładania własnej domeny, 

kont pocztowych i systemów do zarządzania treścią (CMS). 

8. Zaliczenie. 

1. Zaliczenie materiału ćwiczeń – ocena wystawiana jest na każdych zajęciach. 

Ocenę końcową z ćwiczeń stanowi średnia ocen cząstkowych. 

2. Zaliczenie materiału przedstawianego na wykładach odbywa się na podstawie 

testu przeprowadzonego na ostatnich zajęciach. 

3. Ocena końcowa wyliczana jest na podstawie oceny końcowej ćwiczeń 

i testu. 

Literatura i materiały obowiązkowe: 

● Podręcznik „Informatyka Medyczna” pod red. R. Rudowskiego, PWN, 

Warszawa 2003. 

• Zasoby Zakładu Informatyki Medycznej i Telemedycyny 

(http://moodle.amwaw.edu.pl): 

a) Ms Excel – I. Podstawy obliczeń statystycznych – Maria Karlińska 

b) Wprowadzenie do Excela, Excel-Podstawy obliczeń statystycznych, 

Statystyka opisowa, Statystyka zaawansowana, SAS 

– Janusz Sierdziński. 

c) Wstęp do podstaw statystyki na podstawie artykułów w Medycynie 

Praktycznej (od 1998/07 do 2002/09) – Tomasz Koziński. 

d) Systemy Obrazowania – Ewa Paulo Systemy Obrazowania 

– Bartosz Kaczyński. 

59


Książki: 

● „Statystyka opisowa w Excelu dla szkół. Ćwiczenia praktyczne”. Autor 

Andrzej Obecny, wyd. Helion. 

● „Statystyka matematyczna w Excelu dla szkół. Ćwiczenia praktyczne.” 

Autor Andrzej Obecny, wyd. Helion. 

● „GIMP. Domowe studio graficzne. Ćwiczenia”. Autor Łukasz Oberlan, 

wyd Helion 03/2003. 

● „Joomla! Ćwiczenia”. Autor Paweł Frankowski, wyd. Helion 2007 

● „Excel 2003. Wersja Polska ćwiczenia”. Autor Ewa Łuszczyk, Mirosława 

Kopertowska, wyd PWN 2007. 

● „Bazy danych uczymy się na przykładach. Gotowe rozwiązania, porady 

praktyczne Access, SQL, ASP”, autorzy Bronisław Jankowski, Andrzej 

Regmunt. 

Czasopisma: 

1. Computerworld – www.computerworld.pl 

2. CHIP on line – www.chip.pl 

Magazyn Internet – www.magazyninternet.pl 

60

Kierunek: 


Rok studiów, 

semestr: 







dydaktycznej 





Osoby 


dydaktykę: 



I rok studiów, dwa semestry 

II rok studiów – jeden semestr 


Wychowanie fizyczne 

Obowiązkowy (zajęcia do wyboru) 

Każdy poziom (od nauki podstaw do ćwiczenia zaawansowanego) 

polski 

Studium Wychowania Fizycznego i Sportu 

mgr Jerzy Chrzanowski 

mgr Bożena Glinkowska 

Studenci mogą wybrać interesującą ich formę zajęć, aktualny plan, 


wykaz obiektów oraz system zapisów jest dostępny na stronie: 

www.swfis.wum.edu.pl 

Liczba godzin: wykłady: ćwiczenia: 60 seminaria: 


Zajęcia odbywają się w formie ćwiczeń praktycznych w grupach 15 

Metody dydaktyczne: – 22 osób (zależnie od dyscypliny). Zajęcia trwają przez 15 tygodni 

w semestrze (2 godziny dydaktyczne w tygodniu) 

Wymagania wstępne brak 


przedmiotu 


przedmiotu: 




przedmiotu) 

Literatura 

obowiązkowa: 

Literatura 


Tworzenie warunków do doskonalenia sprawności fizycznej i umiejętności 

ruchowych studenta w nawiązaniu do jego możliwości fizycznych 

i zdrowotnych 

• Optymalny rozwój sprawności fizycznej oraz wydolności organizmu; 

• Zdobywanie wiedzy z zakresu poprawnej techniki wykonywania 

ćwiczeń ogólnorozwojowych oraz sprawności specjalnej; 

• Zapoznanie z różnymi formami ćwiczeń przy muzyce; 

• Zaznajomienie z przepisami różnych dyscyplin sportowych oraz 

zasadami organizacji imprez sportowych; 

• Zapoznanie oraz praktyczne wykonanie prób sprawności i wydolności 

fizycznej. 

Podstawowym kryterium oceny studenta jest frekwencja na zajęciach. 

Studenci zwolnieni przez lekarza z prowadzonych zajęć ze względu na 

stan zdrowia są obowiązani zgodnie z kwalifikacją lekarską uczestniczyć 

w zajęciach rehabilitacji ruchowej określonego rodzaju schorzenia studenci 

obowiązani są do przestrzegania regulaminu obiektu w którym odbywają 

się ćwiczenia z wychowania fizycznego. Na salach sportowych studenci 

obowiązani są posiadać strój sportowy. 

- 

- 

61

Rok akademicki 2010/11 

RAMOWY PROGRAM PRAKTYKI WAKACYJNEJ 

DLA STUDENTÓW I ROKU 

kierunku Lekarsko-Dentystycznego 

Po I roku studiów studenta obowiązuje: 

I. Odbycie praktyki pielęgniarskiej w Klinikach Państwowych Szpitali Klinicznych lub oddziałach 

szpitalnych Zespołów Opieki Zdrowotnej. 

Kierownik Kliniki/Ordynator/, lub wyznaczony przez niego opiekun, ustala szczegółowy zakres obowiązków 

i harmonogram praktyki oraz sprawuje kontrolę nad pracą studenta. 

Opiekunem praktyki studenckiej powinna być pielęgniarka o odpowiednim przygotowaniu zawodowym 

i ogólnym. 

Nieobecność studenta w pracy może być usprawiedliwiona jedynie formalnym zwolnieniem lekarskim. 

Choroba dłuższa niż tydzień powoduje konieczność przedłużenia praktyki o odpowiedni okres. 

W miarę możliwości student pod nadzorem opiekuna powinien wykonywać wszystkie czynności pielęgnacyjne, 

pracując w systemie zmianowym obowiązującym w oddziale. 

Studenta obowiązuje prowadzenie karty praktyk. 

Odbycie praktyki potwierdza opiekun, a praktykę zalicza Kierownik Kliniki lub Ordynator Oddziału 

poprzez umieszczenie wpisu w karcie praktyk oraz w indeksie. 

CELEM PRAKTYKI 

jest zdobycie orientacji w systemie organizacyjnym szpitala, zaznajomienie studenta z rolą pielęgniarki 

w procesie pielęgnowania i leczenia chorego, zdobycie umiejętności wykonywania podstawowych 

zabiegów pielęgnacyjnych/ mierzenie temperatury, tętna, ciśnienia krwi, liczby oddechów, technika 

słania łóżek i zmiana pościeli, toaleta chorego, obsługa sanitarna, karmienie chorych, przygotowanie 

leków do podania chorym/, nauczanie wykonywania wstrzyknięć podskórnych i domięśniowych oraz 

przygotowanie kroplówki dożylnej. 

Czas trwania praktyki: 2 tygodnie (80 godzin). Punkty ECTS: 2. 

II. Odbycie praktyki lekarskiej na internie chirurgii ogólnej lub chirurgii szczękowo-twarzowej. 

CELEM PRAKTYKI 

1/ z zakresu chorób wewnętrznych jest pogłębianie wiadomości teoretycznych i doskonalenie umiejętności 

praktycznych z zakresu chorób wewnętrznych oraz zapoznanie się z organizacją pracy 

kliniki/oddziału/. 

2/ z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej lub ogólnej jest pogłębianie wiadomości teoretycznych 

i doskonalenie umiejętności praktycznych z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej (lub ogólnej) 

oraz zapoznanie się z organizacją pracy kliniki (oddziału) i bloku operacyjnego. 

Czas trwania praktyki: 2 tygodnie (80 godzin). Punkty ECTS: 3. 

SZCZEGÓŁOWY PROGRAM PRAKTYKI 

1/ z zakresu chorób wewnętrznych powinien uwzględniać następujące zagadnienia: 

– uzupełnianie wiadomości o organizacji kliniki chorób wewnętrznych (oddziału) i powiązaniu 

organizacyjnym z lecznictwem otwartym, 

– doskonalenie umiejętności badania podmiotowego i przedmiotowego, 

– zapoznanie się z zasadami pierwszej pomocy (reanimacja), 

– pogłębianie umiejętności rozpoznawania i różnicowania podstawowych jednostek chorobowych 

ze szczególnym uwzględnieniem przypadków ostrych, 

– poznanie właściwej interpretacji wyników badań pracownianych, radiologicznych i patomorfologicznych, 

62

– udział w wizytach lekarskich, 

– wykonywanie zabiegów stosowanych w codziennej praktyce lekarskiej (wstrzyknięcia dożylne, 

podłączanie kroplówek, cewnikowanie itp.), pobieranie materiału do badań diagnostycznych. 

2/ z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej lub ogólnej powinien uwzględniać następujące zagadnienia: 

– poznanie urządzeń i organizacji pracy w oddziale oraz w salach operacyjnych i opatrunkowych, 

– szczegółowe poznanie typów narzędzi chirurgicznych oraz aparatury używanej w oddziale 

chirurgicznym, 

– poznanie wszystkich typów dokumentacji, 

– uczestniczenie w podstawowych czynnościach diagnostycznych, 

– poznanie zasad i sposobów znieczulania miejscowego, 

– nauczenie zachowania się w sali operacyjnej i przedoperacyjnej, 

– asystowanie podczas zmiany opatrunków a następnie osobiste wykonywanie związanych 

z tym czynności, opanowanie techniki bandażowania i wykonywania drobnych zabiegów 

(przecięcie ropnia, zdejmowanie szwów, klamer, usuwanie drenów itp.). 

W czasie dwutygodniowej praktyki student obowiązany jest odbyć dwa całodobowe dyżury, w czasie 

których towarzyszy lekarzowi we wszystkich czynnościach lekarskich. 

63

INFORMACJE SOCJALNO-BYTOWE 

Sekcja Obsługi Studentów Biura Obsługi Działalności Podstawowej mieści się 

przy ul. Trojdena 2a w Centrum Dydaktycznym WUM pok. 243, tel. (022) 5720 815, 

faks 5720 819. Godziny pracy Sekcji Obsługi Studentów: poniedziałek, wtorek, czwartek, 

piątek w godz. 8 00 – 16 00 . 

Adres do korespondencji 02-091 Warszawa, Żwirki i Wigury 61 p. 243 w Centrum Dydaktycznym. 

Stypendia i domy akademickie – osoby ubiegające się o przyznanie stypendium lub miejsca 

w domu akademickim powinny zgłosić się do Sekcji Obsługi Studentów j.w. 

Osoby, które ukończyły 26 lat mogą zgłosić się w w / w sekcji w celu zarejestrowania się 

do ubezpieczenia zdrowotnego (z dowodem osobistym). 

Szczepienia i badania obowiązkowe – o informację proszę zgłaszać się do Sekcji Obsługi 

Studentów WUM ul. Trojdena 2a, Centrum Dydaktyczne, pok. 243, tel. (022) 5720 815, 

faks (022) 5720 821. 

INNE INFORMACJE 

Przewodnicząca Rady Pedagogicznej i Opiekun I roku: 

– dr n. med.: Helena Deszczyńska, tel. (22) 629-52-83 

Zakładu Anatomii Prawidłowej ul. Chałubińskiego 5, Warszawa 02-004 

Warszawski Uniwersytet Medyczny 

SAMORZĄD STUDENTÓW 

ul. Oczki 5, pok. 307 

02-007 Warszawa 

tel./faks: +48 22 62 88 306 

Skład Zarządu Samorządu Studentów WUM 

w kadencji 2010-2012 

Przewodniczący 

Łukasz Marczak, III rok, I WL kierunek lekarsko-dentystyczny, 

Tel. Kom.: 509-030-298 

E-mail: lucasmarczak@gmail.com 

64

Wiceprzewodniczący 

Marcin Sanocki, IV rok, I WL kierunek lekarski, 

Tel. Kom.: 503-090-746 

E-mail: marcin.sanocki@gmail.com 

Wiceprzewodniczący, 

Przewodniczący Komisji Dydaktyki 

Filip Dąbrowski, V rok, I WL kierunek lekarski, 

Tel. Kom.: 605-288-485 

E-mail: fil.dabrowski@gmail.com 

Przewodniczący Komisji Informacji i Promocji 

Wojciech Figura, III rok, II WL kierunek lekarski, 

Tel. Kom.: 609-344-009 

E-mail: wojtala@gmail.com 

Przewodniczący Komisji Kultury 

Dominik Gałecki, III rok, II WL kierunek lekarski, 

Tel. Kom.: 606-666-799 

E-mail: dominik.galecki@gmail.com 

Przewodnicząca Komisji Sportu i Turystyki 

Natalia Szyller, IV rok, WF kierunek farmacja, 

Tel. Kom.: 606-107-833 

E-mail: syrenka@autograf.pl 

Sekretarz 

Honorata Stachelek, IV rok, I WL kierunek lekarski, 

Tel. Kom.: 663-320-120 

E-mail: stachelekhonorata@gmail.com 

Za treść zamieszczonych materiałów, odpowiadają poszczególne jednostki w których 

będą odbywać się zajęcia. 

65

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?