Pola i promieniowanie elektromagnetyczne

dipol cząsteczkowy (polaryzacja atomowa). Ciekawy sytuacja ma miejsce, gdy atomy
budujące cząsteczkę są ułożone niesymetrycznie (niesymetryczny rozkład ładunków), tworząc
trwały dipol (Rys. 11 c)). Na trwały dipol w obecności pola elektrycznego działa moment sił
(Rys. 3) powodując obrót dipola (ustawienie zgodnie z kierunkiem E). Prowadzi to do
polaryzacji orientacyjnej dielektryka. Należy podkreślić, iż polaryzacja orientacyjna
dielektryka zachodzi także w zmiennym polu elektrycznym o niezbyt wysokiej częstotliwości.
W związku z tym, iż proces zachodzi w środowisku lepkim, wskutek tarcia, może dojść do
lokalnego wzrostu temperatury. Sytuację na Rys. 11 d) można odnieść do komórki, jako
niewielkiej przestrzeni zawierającej określoną ilość jonów wewnątrz. Błona komórkowa
stanowi barierę zapobiegającą ucieczce tych jonów na zewnątrz. Stąd w obecności pola
elektrycznego, różnoimienne jony gromadzą się w przeciwległych krańcach przestrzeni
wewnątrzkomórkowej (polaryzacja jonowa).
Rys. 11. Dielektryk w polu elektrycznym. a) atom; b) cząsteczka niedipolowa; c) cząsteczka dipolowa; d) jony
w ograniczonej objętości.
Przykład dielektryka stanowi warstwa lipidowa błony komórkowej. W opisie modelowym,
błonę komórkową łącznie z substancją zewnątrz- i wewnątrzkomórkową przybliża się
kondensatorem elektrycznym (Rys. 4), wypełnionym dielektrykiem.
18