ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ CUPRINS ΠΡΟΛΟΓΟΣ Τάκης Καλογερόπουλος 8 Η ΡΟΥΜΑΝΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΜΟΥ Δήμητρα Στασινοπούλου 12 ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Η ύπαιθρος και οι άνθρωποί της 27 Εκκλησίες και μοναστήρια 161 Αστική αρχιτεκτονική 221 Βουκουρέστι 263 Το Δέλτα του Δούναβη 313 PROLOG Takis Kalogeropoulos ROMÂNIA INIMII MELE Dimitra Stasinopoulou 13 FOTOGRAFII Ţara şi oamenii ei 27 Biserici şi mănăstiri 161 Arhitectura urbană şi Bucureşti 221 Bucureşti 263 Delta Dunării 313 9 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ 346 MULŢUMIRI 347
ΠΡΟΛΟΓΟΣ PROLOG Ποιος είναι στ’ αλήθεια ο «ερασιτέχνης»; Πολλοί λένε πως είναι «ο παρέργως και ουχί συστηματικώς ασχολούμενος με την τέχνην ή την επιστήμην, άρα ο κινούμενος είτε προς απλήν διασκέδασιν είτε υπό κοινωνικής ματαιοδοξίας». Άλλοι πάλι λένε πως είναι «ο ατζαμής» (εξαιτίας της μη συστηματικής ενασχόλησης με το αντικείμενο της προτίμησής του). Όλοι αυτοί ασφαλώς έχουν ξεχάσει πως ο όρος αποτελεί κράμα των λέξεων «έρως» και «τέχνη», και καθιερώθηκε για να χαρακτηρίσει τον πραγματικό φιλότεχνο, τον εραστή της τέχνης, αυτόν που καλλιεργεί το αντικείμενό του, ορμώμενος από καθαρή αγάπη ή ψυχική ευχαρίστηση. Γι´ αυτό λοιπόν, ο ερασιτέχνης που προλογίζει το ερασιτεχνικό αυτό βιβλίο, εύχεται μ’ όλη τη δύναμη της ερασιτεχνικής του καρδιάς να υπάρξουν κι άλλοι ερασιτέχνες με την ποιότητα και την αισθαντικότητα της δημιουργού του Δήμητρας Στασινοπούλου, η οποία, σημειωτέον, μέσα απ’ τις σελίδες του πραγματώνει τη μεγάλη της αγάπη τόσο προς τη φωτογραφία όσο και προς τη «δεύτερη πατρίδα» της, τη Ρουμανία. Πρόκειται για μια φρέσκια ματιά αγάπης και τρυφερότητας, ένα ατέλειωτο φολκλορικό τραγούδι (διάλογος με την Ντόκια και τις λοιπές νεράιδες της τοπικής παράδοσης) που όχι μόνο δικαιώνει το ρουμάνικο τοπίο και τους ανθρώπους του, αλλά κάτι παραπάνω· αφήνει παρακαταθήκη αισιοδοξίας και αγνής αισθητικής όχι σ’ έναν στενά οριοθετημένο τοπικισμό, μα σ’ έναν πανανθρώπινο «εθνικισμό»: το συναίσθημα! Η σκηνογραφική τυχαιότητα των εικόνων του βιβλίου, που γι’ άλλους αποτελεί ελάττωμα, εδώ όχι μόνο γίνεται προτέρημα, μα εξασφαλίζει μαγική γνησιότητα κι ανεπιτήδευτη ομορφιά. Κι είναι αξιοσημείωτο πως, σε πολλές απ’ τις περιεχόμενες φωτογραφίες, αυτή η τυχαιότητα υποκλίνεται στο ταλέντο της φωτογράφου και της εξασφαλίζει τόσο ταιριαστά «φόντα» που, βλέποντάς τα, είσαι έτοιμος ν’ αρνηθείς την παρουσία της μπροστά στην αντίπαλό της, την επιμελημένη σκηνοθεσία! Τα σύμβολά της (ένας κήπος, ένα σλέπι, ένα ξυλόγλυπτο, ένα βλέμμα κτλ.) εξίσου απλά (όσο απλός είν’ ο Κόσμος στον «Ερωτικό Λόγο» του Σεφέρη)· Τα χρώματά της (ένα πέταγμα με τα φτερά της Ίριδας, μια κόκκινη καυτερή πιπεριά, ένα ροζ μπλουζάκι) εξίσου ανεπιτήδευτα` δηλαδή έντονα (όσο έντονα τα χρώματα της ρουμάνικης σημαίας και της πατροπαράδοτης ελληνορουμάνικης αδελφοποίησης)· οι στόχοι της, προφανείς: μια επιτακτική λαχτάρα να δούμε κι εμείς «τη Ρουμανία της καρδιάς της» με τα μάτια που την είδε η ίδια, και ν’ αποθαυμάσουμε μαζί της επαύλεις και τρώγλες (σε κώμες και χωριά), εξαϋλωμένες μορφές (σ’ εκκλησιές κι υπαίθρια παζάρια), το αυτοσχέδιο βεστιάριο, μα και το καμάρι των γυρολόγων ηρώων της (σε κατώφλια, βάρκες, κάρα κι ετοιμόρροπους πάγκους) κοντολογίς, να μετάσχουμε επιτέλους κι εμείς συνεπαρμένοι στο ιδιοσύστατο παιχνίδι της! Για να μας πείσει και να μας δελεάσει, τοποθετεί τη μηχανή της στα ανεπαίσθητα κύματα της χλόης, στα τρυφερά καλάμια της ακροποταμιάς και στα λαχταριστά ζαρζαβάτια των λαϊκών αγορών της ρουμάνικης υπαίθρου. Παράλληλα, μπροστά στα μάτια μας παρελαύνουν πρόσωπα που δεν εκπροσωπούν μόνο τον εαυτό τους, αλλά κι όλη την ιστορία της ντόπιας (και της παγκόσμιας) φτωχολογιάς, που ό,τι και να ’παθε στη διάρκεια αιώνων κοινωνικής βαρβαρότητας, ατενίζει κατάματα το φακό και το μέλλον, συγκρατώντας με φωτεινή αξιοπρέπεια κόπους, αγωνίες, δάκρυα, και –γιατί όχι;– τη βαθιά ειρωνεία, χάρη στην οποία κρατιέται ακόμα όρθια και πορεύεται. Ce înseamnă cu adevărat „artist amator”? Mulţi sunt de părere că artistul amator este acela care are preocupări artistice (sau ştiinţifice) oarecum superficiale, lipsite de rigoarea studiului sistematic, izvorâte din pasiune şi, eventual, din vanitate socială. Ei dau sintagmei o nuanţă peiorativă, acuzând nepr<strong>of</strong>esionalismul şi abordarea nesistematică a domeniului. Uitând sau ignorând înţelesul străvechiului etimon latin, neschimbat până astăzi, cum neschimbată este şi forma cuvântului în româneşte: amator–is “cel care iubeşte”. Editoarea albumului este şi ea o artistă amatoare. Îşi doreşte din tot sufletul să descopere şi alţi artişti de calitatea şi sensibilitatea autoarei Dimitra Stassinopoulou care, prin intermediul paginilor acestui album, dovedeşte o dragoste mistuitoare faţă de arta fotografică, şi – mai ales – faţă de cea de-a doua ei patrie, România. Este vorba despre o privire plină de prospeţime, dragoste şi tandreţe, un cântec folcloric fără de sfârşit (un dialog cu Dochia şi cu zânele din basme) care nu numai că exprima în esenţă meleagurile româneşti şi pe locuitorii acestora, dar transmite, privitorului, prin intermediul lor, sentimentul plenar de bucurie în faţa vieţii – o viziune estetică depăşind, în puritatea ei, orice specific regional şi devenind general-umană. Un sentiment asemănător bucuriei sincere din jocurile copilăriri, un sentiment care ne cheamă să-i împărtăşim seninătatea, amintindune de versurile lui Mihai Eminescu (tradus în greceşte deRita Bubi-Papas): „Chiar moartea când va stinge lampa vieţii finite/ Vi s-a părea un înger cu părul blond şi des“. Spontaneitatea, absenţa punerii în scenă a imaginilor, conferă acestui album originalitate şi o frumuseţe magică. În cele mai multe dintre fotografii intuiţia artistei încadrează subiectul cu o expresivitate care ar face inutilă orice scenografie, oricât de bine studiată. Imaginile-simbol: o grădină, un opaiţ, o sculptură în lemn, o privire ş.a., sunt tot atât de simple ca şi lumea în limbajul erotic al lui Seferis.Culorile-simbol: roşul intens ,tot atât de intens după cum şi culorile steagului românesc şi ale frăţiei româno-elene. Dorinţa autoarei este evidentă. O dorinţă intensă de a vedea şi noi „România ei” cu aceiaşi ochi cu care ea însăşi o vede şi să admirăm împreună vilele sau bordeiele, trăsăturile atât de elocvente ale chipurilor surprinse în biserici şi târguri, demnitatea nativă a eroilor ei, micii vânzători ambulanţi (pe praguri de case, în bărci, în căruţe sau aşezaţi pe bănci dărăpănate). Alteori îşi îndreaptă aparatul de fotografiat spre unduirile ierbii, spre trestia fragedă de pe malurile râurilor, dar şi spre savuroasele zarzavaturi ale pieţelor provinciale, descoperind, pentru noi, unicitatea şi expresivitatea detaliului. Portretele care însufleţesc paginile acestui album vorbesc nu numai despre unicitatea chipului uman, ci şi despre întreaga istorie, aspră şi adesea dureroasă, a oamenilor de pe aceste locuri. Şi poate despre oamenii din întreaga lume, despre semenii noştri, care, orice ar fi suportat pe parcursul veacurilor de vicisitudine socială, privesc cu curaj nu numai spre camera de luat vederi, dar şi spre viitor, ascunzându-şi cu o demnitate luminoasă greutăţile, neliniştea, lacrimile şi observând clipa cu detaşarea adesea ironică a eternităţii. 10 11
- Page 1 and 2: ΔΗΜΗΤΡΑ ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥ
- Page 3 and 4: Η ΡΟΥΜΑΝΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔ
- Page 5: © Copyright Δήμητρα Στα
- Page 9 and 10: Η ΡΟΥΜΑΝΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔ
- Page 11 and 12: κάτοικοί του πιστε
- Page 13 and 14: νται ιδιαίτερα επι
- Page 15 and 16: χρηματοδότησαν την
- Page 17 and 18: • Απόστολος Αρσάκη
- Page 21 and 22: Γιορτή στο Μουσείο
- Page 23 and 24: Mαραμούρες Maramureş
- Page 25 and 26: Mαραμούρες Maramureş Mα
- Page 27 and 28: Mαραμούρες Maramureş Mα
- Page 29 and 30: Mαραμούρες Mαραμούρ
- Page 32 and 33: Τρανσυλβανία Transilvan
- Page 34 and 35: Mαραμούρες Maramureş Mα
- Page 36 and 37: Mαραμούρες Mαραμούρ
- Page 38 and 39: Στα Βουνά του Φαγκα
- Page 40 and 41: Μουσείο Σάτουλουι -
- Page 42 and 43: Mαραμούρες Maramureş Mα
- Page 44 and 45: Mαραμούρες Maramureş
- Page 47 and 48: Mαραμούρες Maramureş
- Page 49 and 50: 94 Μολδαβία Moldova Μολ
- Page 51: Μουσείο Σάτουλουι -
- Page 54 and 55: Μουσείο Άστρα − Σι
- Page 56 and 57:
Μουσείο Σάτουλουι -
- Page 58 and 59:
Μουσείο Άστρα - Σιμ
- Page 60 and 61:
Γιορτή Βόρεια στο Μ
- Page 62 and 63:
120 121
- Page 65 and 66:
126 Στα Βουνά του Φαγ
- Page 67 and 68:
Χωριό Σάλιστε - Τρα
- Page 69:
Τρανσυλβανία Τρανσ
- Page 72 and 73:
Στα Βουνά του Φαγκα
- Page 77 and 78:
150 Γιορτή στο Μουσε
- Page 79 and 80:
154 Μουσείο Σάτουλου
- Page 82:
Μουσείο Σάτουλουι -
- Page 86 and 87:
Μολδαβία Μολδαβία 1
- Page 90 and 91:
ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ & ΜΟΝΑΣΤΗ
- Page 92 and 93:
Μοναστήρι Βορονέτς
- Page 94 and 95:
Μοναστήρι Χουμόρ (15
- Page 96 and 97:
188 Μοναστήρι Νεάμτς
- Page 98 and 99:
Ξύλινες Εκκλησίες -
- Page 100 and 101:
Ξύλινες Εκκλησίες -
- Page 102 and 103:
Νεκροταφείο Σαπίντ
- Page 105 and 106:
Μοναστήρι Κόζια (1387
- Page 107 and 108:
210 Ελληνικό Νεκροτα
- Page 109 and 110:
Τρανσυλβανία Τρανσ
- Page 111:
Σιμπίου - Τρανσυλβα
- Page 114 and 115:
Τιργκόβιστε - Μουντ
- Page 116 and 117:
Πατριαρχείο Ρουμαν
- Page 118 and 119:
Ρώσικη εκκλησία (1905
- Page 120 and 121:
236 Μοναστήρι Καλντα
- Page 122 and 123:
ΑΣΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙ
- Page 124 and 125:
244 Τιμοσοάρα - Μπανά
- Page 126 and 127:
Τιμοσοάρα - Μπανάτ 2
- Page 128 and 129:
Τούργκου Μούρες - Τ
- Page 130 and 131:
Σιγκισοάρα Τρανσυλ
- Page 132 and 133:
Σιγκισοάρα - Τρανσυ
- Page 135 and 136:
Λουγκόζ - Μπανάτ Λο
- Page 137 and 138:
Κάστρο Πέλες (1875), Σ
- Page 139 and 140:
Παρέλαση στο Μπρασ
- Page 141 and 142:
Κλουζ-Ναπόκα - Τραν
- Page 143 and 144:
Πιτέστι - Μουντένια
- Page 145 and 146:
ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙ BUCUREŞTI 2
- Page 148 and 149:
292 Σπίτι του Λαού (198
- Page 151 and 152:
Ήρωας πολέμου και ε
- Page 154 and 155:
304
- Page 156 and 157:
Πάρκο Κισελέφ Πάρκ
- Page 158 and 159:
312 Ατενέουμ Ρομάν (18
- Page 160 and 161:
Έπαυλη Mίνοβιτς Μου
- Page 162 and 163:
Λίμνη Χερεστράου Π
- Page 165:
Στοά Βικτώρια Στοά
- Page 168 and 169:
Παλάτι Κ. Μπρινκοβε
- Page 170:
ΤΟ ΔΕΛΤΑ ΤΟΥ ΔΟΥΝΑΒ
- Page 175 and 176:
346
- Page 177:
351
- Page 182:
360 361
- Page 187:
371
- Page 191:
379
- Page 194:
ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΔΗΜΗΤ