06-2023|Europoort Kringen

I N D U S T R I E E L M A N A G E M E N T M A G A Z I N E 

THEMA: ENERGIEBESPARING, INDUSTRIËLE ISOLATIE 

nr. 06 - juni 2023, 62ste jaargang 

TENNET EN STEDIN OVER 

AANPAK NETCONGESTIE 

TEKORT DREIGT AAN SPECTRUM 

VOOR PRIVATE 5G-NETWERKEN 

JANHEIN VAN DEN EIJNDEN 

(DELTAPORT DONATIEFONDS) 

VOOR DE SAAMHORIGHEID 

IN DE HAVEN

KRANEN 

HEFTRUCKS 

HOOGWERKSYSTEMEN 

ELEKTROTREKKERS 

CONTAINER HANDLING EQUIPMENT 

WAREHOUSE EQUIPMENT 

Wij zijn de one-stop-shop voor horizontaal en 

verticaal intern transport binnen de bouw, 

haven, industrie en logistiek.

juni - 2023 EUROPOORT KRINGEN 3 


INHOUD 

THEMA: ENERGIEBESPARING, INDUSTRIËLE ISOLATIE 06 - juni 2023 

VOOR DE SAAMHORIGHEID 

IN DE HAVEN 

‘Een geoliede machine’ noemt voorzitter Janhein van den Eijnden het 

DeltaPORT Donatiefonds, dat organisaties zonder winstoogmerk met 

donaties ondersteunt. Hij bekleedt deze functie sinds vorige maand, 

niet lang nadat hij als managing director aan de slag ging bij Vopak 

Chemicals Netherlands. Als voornaamste taak ziet hij het vergroten van 

de naamsbekendheid van het fonds. 

13 

‘WE GAAN SPECTRUM 

TEKORT KOMEN’ 

Het goede nieuws is dat het gebruik van private 5G-netwerken fabrieken, 

warehouses en andere bedrijven kan helpen om innovatie toe te passen 

en bedrijfsprocessen efficiënter te maken. Maar er is ook een keerzijde 

van de medaille: zoals het er nu naar uitziet, is er in Nederland te weinig 

ruimte voor bedrijven om hierop in te haken. Koen Mioulet, bestuurslid 

van belangenorganisatie Euwena, geeft een toelichting. 

76 

‘HELP ONS DOOR TE 

FLEXIBILISEREN’ 

In de Rotterdamse haven is meer behoefte aan stroom dan Tennet en 

Stedin kunnen bijbenen. Zeker, ze investeren in uitbreiding van het 

elektriciteitsnet, maar dat is onvoldoende om in de zo snel gestegen 

behoefte aan elektriciteit te kunnen voorzien. ‘Help ons door flexibel 

te zijn', roepen zij het bedrijfsleven op. Met behulp van een tool kan 

inzichtelijk worden gemaakt waar de flexibiliteit in bedrijfsprocessen valt 

te vinden. 

100

waarde 

van 

metaal 

De duurzame schakel voor metaalverwerking 

Bakkersoordsekade 4-16 | 3195 GN Pernis Rotterdam | T +31 (0)10 416 92 96 | F +31 (0)10 416 78 81 | metaalhandel-ketting.com



INHOUD 

colofon 

UITGEVER 

Europoort Producties B.V. 

BINK 36, Binckhorstlaan 36 unit C1 14-16 

NL-2516 BE Den Haag 

E-mail: mail@europoortproducties.nl 

REDACTIE 

E-mail: redactie@europoortkringen.nl 

HOOFDREDACTEUR 

Jiří Hartog (publisher) 

jiri.hartog@europoortkringen.nl 

Telefoon: 06 112 15 996 

VASTE MEDEWERKERS REDACTIE 

Nikki op ten Berg, Kim de Booij, Victor van der Chijs, 

Danny Cornelissen, Pierre Crom, Mels Dees, Mai Elmar, 

Bart Kuipers, Connie Lindhoud, Larissa van der Lugt, 

Heleen van der Maas, Rob Nijman, Peter Otte, 

Erik Stroosma, Mario van Vliet, Ellen Weber 

ONTWERP & VORMGEVING 

VormPro, René Peereboom 

KLANTENSERVICE 

E-mail: mail@europoortproducties.nl 

COVERFOTO EUROPOORT KRINGEN 

Pierre Crom 

DRUKWERK: 

Drukkerij SchuttersMGZ 

Randweg 12, 8061 RW Hasselt 

ADVERTENTIES 

Remco Rooij (publisher/sales) 

Telefoon: +31 (0)70 221 19 43 

Mobiel: +31 (0)6 53 22 08 22 

E-mail: remco.rooij@europoortkringen.nl 

NIEUWE ABONNEMENTEN 

Europoort Producties B.V. 

E-mail: abonnementen@europoortkringen.nl 

ABONNEMENTSPRIJS 

€ 139 (excl. btw) per jaar voor een Combi Totaalabonnement, 

zie Europoortkringen.nl/abonneren/. 

Abonnementen worden na afloop van de abonnementstermijn 

telkens stilzwijgend verlengd met een periode 

van twaalf maanden tenzij de afnemer het abonnement 

tenminste twee maanden vóór het einde van de lopende 

abonnementstermijn schriftelijk heeft opgezegd. 

VERSCHIJNING 

Europoort Kringen verschijnt 12 x per jaar. 

ISSN 1568 - 881X 

Copyright © 2023 Europoort Producties B.V. 

Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden 

overgenomen zonder uitdrukkelijke toestemming 

van de uitgever. Dit vakblad is uitsluitend gericht op 

vakbeoefenaren en anderen die op grond van hun 

professie belang hebben bij de in dit blad gepubliceerde 

vakinformatie. Sinds eind 2011 is er een gewijzigde 

abonnementenwet van kracht voor consumenten. Deze 

is niet van toepassing 

voor abonnementen op 

vakinformatie, die uit 

hoofde van beroep of 

bedrijf zijn aangegaan. 

ADVERTENTIELIJST 

Peinemann 

Mobilift Group 2 

Metaalhandel Ketting 4 

Knauf Insulation 6 

Commissie INdustriële 

Isolatie8 

Brand Energy & 

Infrastructure Services 10 

ROCKWOOL 

Technische Isolatie12 

Pro6com18 

Burckhardt 

Compressie20 

Econtras28 

Imbema Cleton 36 

Vonk44 

Duiker Verbrandingsingenieurs 

52 

Endress+Hauser56 

Hogeschool Utrecht 58 

Hanko 

Handelsmaatschappij62 

Altisol68 

President Safety 70 

Kolmer Electromotoren 78 

Eco Ketelservice 

Verhuur78 

SIG80 

Pittsburgh Corning 

Europe82 

Logisticon Water 

Treatment84 

Equans92 

Stichting PHOV 97 

Pepperl+Fuchs102 

Travaini Pompen 

Benelux104 

Europoort Industrie 

Diensten106 

Gizom108 

Outvie110 

Van Ginkel Concerns 112 

Compressor Products 

International115 

Van der Linden & 

Veldhuis Isolatie 116 

Onderzoeksplicht energiebesparing 22 

Dé leidraad voor ontwerp en 

onderhoud van isolatie 24 

Branche Poll Industriële Isolatie 26 

Test ROCKWOOL®WR-TECH 

bij BASF Antwerpen 30 

Bouwen op een stevig fundament 34 

10 vragen aan Gerda Stijf, voorzitter VIB38 

Perfectie in isolatiewerk 42 

Waterstof en LNG interessant 

voor isolatiebranche 46 

‘Rotterdam onze waterstof-hub’ 48 

‘We maken onzichtbare energieverspilling 

zichtbaar’ 50 

Deltalinqs Jaardiner: 

de dans die energietransitie heet 54 

De lessen van Frans Everts (Shell) 59 

Over de contradictie van veel 

energie besparen (en meer) 64 

Procesverbetering is het sleutelwoord 74 

Equans adviseert bij schuimtransitie 86 

Eerste Battolyser naar 

Magnumcentrale in Eemshaven 90 

RUBRIEKEN 

Webnieuws 61 

Productnieuws 72 

Waterstofreizigers 94 

Twitterij 97 

Mensen in Bedrijf 107 

SmartPort 109 

Agenda 111 

COLUMNS 

Column Bart Kuipers - 

De Rotterdamse haven in 2100 19 

Column Victor van der Chijs - Bewust kiezen 73 

Mai Elmar & friends 113

POWER-TEK ® RL 220 

THERMISCHE ISOLATIE OPLOSSING VOOR TANKS 

Dé voordelen van Power-teK ® RL 220 

Lager aantal 

isolatielagen 

Werktijd tot 

50% lager 

Logistieke 

optimalisering 

Lichte en 

gebruiksvriendelijke 

Duurzame 

oplossing 

Bezoek onze website www.knaufinsulation-ts.com/nl voor meer informatie over 

onze isolatieproducten en systeemoplossingen. 

Of neem contact op met Ellen van Slobbe via telefoonnummer 06-86824701.


STUIVERS EN DUBBELTJES 

VOORWOORD 

Een oude uitdrukking uit het guldentijdperk luidt: ‘Een stuiver 

gespaard is beter dan een gulden gewonnen’. Nou houd ik 

van gezegdes - deze verrijken de taal; Mai Elmar schrijft er 

in deze editie van Europoort Kringen een mooie column over - 

maar wat de betekenis hiervan is, moet ik je schuldig blijven. Ik 

vermoed dat het iets betekent in de zin van: zorg er eerst voor dat 

je je uitgaven op orde hebt voordat je aan inkomsten denkt. (Wie 

het wel weet: mail mij!) 

Deze uitdrukking raakt de thema's die wij in deze editie van 

Europoort Kringen belichten. Zo gaan wij in op energiebesparing. 

Je zou denken dat de Nederlandse procesindustrie de 

productieprocessen dermate heeft verfijnd, dat de meeste 

energieverkwisting er allang uit is gefilterd. Uit het interview 

met Aaldrik Haijer van Water & Energy Solutions blijkt echter 

het tegendeel. Aan de lopende band helpt hij grote industriële 

ondernemingen energiebesparingen van minstens twintig 

procent te realiseren. Je zou denken dat klanten hem met open 

armen verwelkomen, maar Aaldrik vertelt dat dat lang niet altijd 

het geval is. Soms zijn bedrijven met andere grote projecten bezig 

en komt energiebesparing even niet zo goed uit. 

JIRI HARTOG 

Hoofdredacteur Europoort Kringen 

jiri.hartog@europoortkringen.nl 

Het tweede thema van deze maand, industriële isolatie, hangt 

natuurlijk nauw samen met energiebesparing. In Europoort 

kringen pellen wij het thema industriële isolatie laagje voor 

laagje af, in een serie naar mijn idee meer dan lezenswaardige 

artikelen. Zo presenteren wij voor de tweede keer de resultaten 

van onze eigen Branche Poll Industriële Isolatie, waaruit blijkt 

dat de kosten van isolatiemateriaal weliswaar zijn gestegen 

maar dat isolatie-inspanningen nog altijd ruimschoots lonen. 

“De terugverdientijden in isolatie zijn enorm kort geworden, 

vaak zelfs minder dan één jaar”, zegt voorzitter Gerda Stijf van 

brancheorganisatie VIB in een interview dat ik haar afnam. Goed 

nieuws dus voor asset owners en isolatiebedrijven, helemaal 

doordat de overheid een energiebesparingsplicht invoert. Je zou 

zeggen: een positieve ontwikkeling voor isolatieleveranciers, 

alleen kampen ook die bedrijven met een gebrek aan 

vakkrachten. Dit laatste is een van de belangrijkste speerpunten 

voor Gerda Stijf. Ze roept onder meer op te investeren in een 

leermeestercultuur. Geen stuivers of dubbeltjes, maar (vele) 

euro's zijn gewenst!

Committee INdustrial Insulation 

The international manual 

for industrial insulation

The Academy provides training 

modules according CINI 

and on different levels 

For more information, mail us: 

info@cini-academy. 

com 

Minimum requirements to ensure quality in the design, installation, 

maintenance and inspection of insulation. From general insulation 

guidelines to product specifications for insulation and finishing. 

Constantly being developed and updated. 

The ideal basis to achieve the best communication between 

asset-owners, engineering companies, suppliers and applicators. 

Committee INdustrial Insulation | www.cini.eu | info@cini.eu | +31 85 1119790

Stay ahead of water. 

Now and in the long run. 

Available on ProRox ® 

WIRED MATS 

ProRox WM 950 

ProRox WM 960 

ProRox WM 970 

MANDREL WOUND 

PIPE SECTIONS 

ProRox PS 960 

ProRox PS 970 

ProRox WR-Tech : when durability matters 

Need to protect your plant from water? We lead 

the field. ProRox stone wool insulation with WR-Tech 

Water Repellency Technology is the best-in-class 

solution to keep your entire plant dry. 

rti.rockwool.com 

Learn more 

TECHNICAL INSULATION


Janhein van den Eijnden (DeltaPORT Donatiefonds) 

VOOR DE 

SAAMHORIGHEID 

IN DE HAVEN 

Foto’s: Pierre Crom 

INTERVIEW 

‘Een geoliede machine’ noemt voorzitter Janhein van den Eijnden het DeltaPORT 

Donatiefonds, dat organisaties zonder winstoogmerk met donaties ondersteunt. Hij bekleedt 

deze functie sinds vorige maand, niet lang nadat hij als managing director aan de slag 

ging bij Vopak Chemicals Netherlands. Als voornaamste taak ziet hij het vergroten van de 

naamsbekendheid van het fonds.

14 

EUROPOORT KRINGEN juni - 2023 

SINDS VORIG JAAR BEN JE WEER TERUG IN ROTTERDAM, NA EEN AANTAL 

JAAR VOOR VOPAK IN HET BUITENLAND TE HEBBEN VERBLEVEN. HOE IS HET 

OM WEER HIER TE ZIJN? 

“Het is weer even wennen. Maar je komt ook weer bekenden 

tegen, wat het erg vertrouwd maakt. Verder krijg ik ook altijd een 

trots gevoel als ik weer terug in Rotterdam ben en ik zie hoe goed 

wij het hier voor elkaar hebben.” 

MET INGANG VAN DEZE MAAND BEN JIJ VOORZITTER VAN DELTAPORT 

DONATIEFONDS. BEN JE HIERVOOR GEVRAAGD OF HEB JE JEZELF 

AANGEMELD? 

“Ik ben door de Raad van Advies gevraagd. Vervolgens heb ik met 

Bas Janssen, directeur van Deltalinqs, en een vertegenwoordiger 

van het Havenbedrijf Rotterdam gesproken. Vanuit een vorige 

functie, toen ik verantwoordelijk was voor Vopak Europoort, 

kende ik het DeltaPORT Donatiefonds al. De rol als voorzitter 

sprak mij bijzonder aan.” 

HOEVEEL TIJD STEEK JE ERIN? 

“We hebben jaarlijks een aantal vergaderingen en ik moet wat 

leeswerk verrichten.” 

KUN JE HET DELTAPORT DONATIEFONDS KORT VOORSTELLEN? 

“Het heet het DeltaPORT Donatiefonds, maar als je het kort 

samenvat is het een burenfonds van de industrie en de haven 

voor medewerkers die hier wonen, recreëren en werken. We 

pogen met geldelijke middelen op non-profitbasis initiatieven 

“IN DEZE ROL BEN JE EEN MOOIE 

INTERMEDIAIR TUSSEN HET BEDRIJFSLEVEN 

EN DE BUREN VAN DE INDUSTRIE” 

WAT DAN SPECIFIEK? 

“Een aantal dingen. Ik kan zo wat aan maatschappelijk 

verantwoord ondernemen toevoegen. Elk bedrijf is op zoek 

naar een manier om dat in te vullen. In deze rol ben je een 

mooie intermediair tussen het bedrijfsleven en de buren van de 

industrie. Als voorzitter breng je die twee als het ware samen. Ik 

voel mij vereerd om deze taak te vervullen.” 

op het gebied van cultuur, sport, recreatie en welzijn mede 

mogelijk te maken. Voor kleinere initiatieven is het vaak lastig 

om financiering te vinden. Ook bieden wij hiermee een optie 

aan bedrijven die graag hun maatschappelijke betrokkenheid 

willen laten zien. Doordat we met zeventig bedrijven in de haven 

en met het Havenbedrijf Rotterdam in het fonds zijn verenigd, 

zijn er meer mogelijkheden om iets voor de buren te kunnen 

betekenen.”


HET ZIJN DUS DIE ZEVENTIG BEDRIJVEN EN HET HAVENBEDRIJF DIE DE 

DONATIES FINANCIEREN? 

“Ja, het totale fonds is op jaarbasis ongeveer 300.000 euro 

groot. De bedrijven betalen een bedrag per werknemer en het 

Havenbedrijf Rotterdam verdubbelt dat bedrag. Het is een uniek 

concept, zeker als je in ogenschouw neemt hoe het is opgezet. 

Het is ongelooflijk knap hoe het havenbedrijf en de bedrijven 

dit hebben weten neer te zetten. In het werkingsgebied van 

het fonds hebben elke gemeente en de westelijke Rotterdamse 

“VOOR KLEINERE INITIATIEVEN IS 

HET VAAK LASTIG OM FINANCIERING 

TE VINDEN” 

deelgemeenten een eigen adviescommissie met een eigen 

budget. Er zijn drie burgemeesters lid van het fondsbestuur; zij 

coördineren ieder een cluster van adviescommissies. Daarnaast 

is er een bedrag waarover het bestuur gaat voor regionale 

projecten én worden jaarlijks drie grotere donaties aan projecten 

toegekend. Het fonds bestrijkt een groot gebied, van Hoek van 

Holland tot en met Delfshaven en van Barendrecht tot Voorne aan 

Zee. Het staat, het werkt en er wordt een beroep op gedaan. Het 

zou zonde zijn als we er niet in slagen dit maximaal te benutten.” 

WAT IS DE TOEGEVOEGDE WAARDE VAN HET FONDS VOOR DE REGIO? 

“Wat mij aanspreekt is dat het een saamhorigheid in de haven 

creëert tussen bedrijven en mensen die hier wonen, werken 

en recreëren. Het fonds verbindt elkaar, doordat bedrijven iets 

terug kunnen doen door lokale initiatieven te steunen. Kijk, die 

heel grote events vinden hun sponsors wel. Maar de kleinere 

initiatieven, een biljartclub of een fanfare, hebben een paar 

honderd euro nodig om succesvol te kunnen zijn. Eén keer per 

jaar is er een terugkomdag voor degenen die een donatie hebben 

ontvangen. Daar hoor ik terug dat die bijdragen zeer worden 

gewaardeerd. Het fonds is een mooi smeermiddel, een geoliede 

machine.” 

VERSTERKT HET DELTAPORT DONATIEFONDS OOK DE LICENCE TO OPERATE 

VOOR INDUSTRIËLE BEDRIJVEN IN DE HAVEN? 

“Nou, niet zozeer de licence to operate, eerder draagt het fonds 

bij aan maatschappelijk verantwoord ondernemen, zoals ik net al 

zei. Bedrijven vinden dat vaak lastig. Ze willen maatschappelijk 

verantwoord ondernemen, maar wat kunnen ze wel of niet doen? 

Als directeur van een bedrijf ontvang je regelmatig aanvragen. 

Mensen weten bedrijven wel gemakkelijk te vinden, maar het is 

niet eenvoudig om de één wel en de ander niet te ondersteunen. 

Daarom is het DeltaPORT Donatiefonds een uitzonderlijk geschikt 

middel. Daarin schuilt ook een van de uitdagingen voor het fonds: 

hoe zorgen we ervoor dat het meer bekendheid krijgt? Een van 

mijn doelstellingen is het vergroten van de naamsbekendheid, 

zodat verenigingen en andere organisaties makkelijker de weg 

naar het fonds weten te vinden. ‘DeltaPORT Donatiefonds’ is

16 


een hele mond vol. Eigenlijk is het het burenfonds in de haven 

voor allerlei initiatieven en leuke bezigheden. Ik vind dat de 

toegankelijkheid ervan beter moet. Tegelijkertijd is het zaak dat 

bedrijven die doneren ook in hun uitingen bekendmaken dat 

het fonds bestaat en dat het bedrijf er in participeert. Dit zodat 

medewerkers kunnen vertellen wat zij voor de gemeenschap in 

de haven doen, los van de initiatieven die bedrijven soms zelf al 

ondernemen.” 

kamer te laten inrichten. Een ander voorbeeld is dat wij ooit een 

donatie aan een wielerronde hebben toegekend. Omdat veiligheid 

bij ons hoog in het vaandel staat, hebben wij gezorgd voor de 

hesjes voor de beveiligers van die ronde met daarop de naam van 

het DeltaPORT Donatiefonds. Het doneren van tamelijk kleine 

bedragen zie je immers niet snel in de media terug. Niet dat dat 

ons doel is, maar dat komt de naamsbekendheid wel ten goede. 

Ook willen de deelnemende bedrijven laten zien dat zij betrokken 

WORDT DAN GEEN TIJD VOOR EEN ANDERE NAAM VOOR HET FONDS? 

“We noemen onszelf al regelmatig het burenfonds van de 

industrie in de haven. Ik geloof dat dat meer aanspreekt.” 

ZIJN ER VERDER NOG ZAKEN DIE JE ZOU WILLEN VERANDEREN? 

“Het concept heeft zich door de jaren heen bewezen en staat. 

Sinds de coronacrisis is het verenigingsleven in heel Nederland 

ingezakt. Ook wij hebben sindsdien minder aanvragen 

ontvangen, hoewel die dit jaar weer significant stijgen. Ik wil 

kijken hoe we de kwaliteit van de aanvragen kunnen verbeteren. 

Daarmee doel ik op de toegankelijkheid van het fonds. Er dient 

aan een aantal criteria te worden voldaan om in aanmerking te 

komen voor een donatie, maar voor verenigingen is het niet altijd 

even makkelijk om dat goed gedocumenteerd te krijgen. Met het 

verbeteren van de toegankelijkheid zal ook de naamsbekendheid 

groter worden. Dat laatste heeft de hoogste prioriteit. Een 

hospice vroeg bijvoorbeeld om ondersteuning. Op zo'n verzoek 

zeg je altijd ja, maar het is lastig om als fonds te laten zien dat je 

ondersteuning hebt geboden. Wij hebben ervoor gekozen om een 

“HET IS HET ZAAK DAT BEDRIJVEN 

DIE DONEREN OOK IN HUN UITINGEN 

BEKENDMAKEN DAT HET FONDS 

BESTAAT EN DAT HET BEDRIJF ERIN 

PARTICIPEERT” 

zijn. Ik vind het leuk om als bestuur aanwezig te zijn en iets te 

overhandigen bij een evenement of project waaraan een donatie 

is toegekend. Dan wordt het ook tastbaarder, heb je interactie 

en word je bij gemeenschappen betrokken. Verhalen hoor je 

niet van papier, maar in gesprekken met buren en inwoners. Net 

zoals je in het bedrijf contact hebt met je medewerkers. Zo heb ik 

als managing director geen eigen kantoor, maar zit ik tussen de 

andere medewerkers aan een bureau.”


door te verwijzen. Ik kan zeggen dat er iets voorhanden is. 

Soms willen bedrijven iets bijdragen, maar zonder dat hun 

naam eraan is gekoppeld. Het fonds helpt invulling te geven aan 

maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het is geen papieren 

kreet, maar een daadwerkelijke invulling van de gedachte.” 

HET ZIJN RELATIEF KLEINE BEDRAGEN DIE HET FONDS GEEFT, MAAR DAT 

NEEMT NIET WEG DAT ONTVANGERS DE GIFTEN WAARSCHIJNLIJK ZEER 

WAARDEREN. 

“Absoluut. Bij de eerste vergadering die ik bijwoonde, vond ik 

het opvallend dat behoorlijk wat donaties werden toegewezen 

aan initiatieven die aan armoede zijn gerelateerd, zoals een 

ontbijt voor kinderen. De afgelopen keer ging een derde van 

het budget naar die categorie. Dat zijn natuurlijk prachtige 

bestemmingen. Het pluspunt daarvan is dat zulke donaties met 

educatie samengaan. Dat is van grote waarde in een tijd dat we 

in deze prachtige haven om personeel zitten te springen. Een 

van de grootste huidige uitdagingen voor bedrijven is het vinden 

van arbeidskrachten. Als mensen hier prettig wonen en werken, 

en het gevoel hebben dat de industrie aan hen denkt, krijg je die 

binding waar we met het fonds naar streven.” 

JE HEBT VOOR VOPAK IN ZWEDEN, DUITSLAND EN SINGAPORE GEWERKT. 

BESTAAN DAAR SOORTGELIJKE INITIATIEVEN? 

“Nee, ik ben het nergens tegengekomen. Dit is een uniek 

concept. Als ik er met collega-directeuren over praat, merk 

ik dat het bij hen onvoldoende bekend is. Óók bij bedrijven 

die bij het DeltaPORT Donatiefonds zijn aangesloten. Ik zou 

willen dat zij hun ondersteuning van het fonds meer op hun 

eigen websites uiten. Het is meer dan alleen het doneren van 

WAT HOOP JE OP 1 MEI 2024 TE HEBBEN BEREIKT, ALS JE EEN JAAR 

VOORZITTER VAN HET FONDS BENT GEWEEST? 

“Dat alle geldelijke middelen in het fonds volledig zijn benut. In 

de afgelopen jaren is dat met name door de coronacrisis niet 

gebeurd. Daarnaast waren er aanvragen die niet aan de gestelde 

criteria voldeden. Nu klimt het op en zie je dat het weer gaat 

lopen. Verder hoop ik dat de naamsbekendheid is verbeterd, 

zowel bij de buren van de industrie als bij de bedrijven die bij 

het fonds zijn aangesloten. Ik kijk er naar uit om bij de komende 

terugkomdag of de overhandiging van donaties aanwezig te zijn. 

Het is een kleine moeite, maar geeft de donatie speciaal cachet.” 

“HET STAAT, HET WERKT EN ER WORDT 

EEN BEROEP OP GEDAAN” 

het bedrag, ze kunnen er ook zelf gebruik van maken door 

hun eigen medewerkers erop te attenderen. Op dit kantoor 

werken bijvoorbeeld vierhonderd mensen. Onder hen bevindt 

zich vast een aantal vrijwilligers bij plaatselijke sport- of 

muziekverenigingen, dat weet ik zeker. Daar is altijd wel behoefte 

aan een donatie om iets tot stand te kunnen brengen.” 

KUN JE STELLEN DAT EEN GOED FUNCTIONEREND DELTAPORT DONATIEFONDS 

JOUW WERK ALS MANAGING DIRECTOR VAN VOPAK CHEMICALS NEDERLAND 

ER MAKKELIJKER OP MAAKT? 

“Het fonds helpt mij wel degelijk. Ik ontvang regelmatig 

aanvragen en heb daarmee een middel in handen om partijen 

WIE IS JANHEIN 

VAN DEN EIJNDEN? 

Janhein van den Eijnden 

studeerde werktuigbouwkunde 

aan de Technische Universiteit 

Delft. Na voor onder meer 

Tata Steel te hebben gewerkt, 

trad hij in 2010 in dienst bij 

Vopak. Voor het Nederlandse 

tankopslagbedrijf werkte hij in 

Zweden, Duitsland en Singapore. 

Sinds oktober jl. is hij managing 

director van Vopak Chemicals 

Netherlands.

25-30% energie besparen in de 

procesindustrie zonder grote 

investeringen? 

In 5 stappen maken we jouw ambitie 

werkelijkheid 

Ga naar pro6com.nl of Energy-IO.nl voor meer informatie


DE ROTTERDAMSE HAVEN IN 2100 

COLUMN 

BART KUIPERS, 

haveneconoom 

en verbonden 

aan het Erasmus 

Center for Urban, 

Port and Transport 

Economics (UPT) 

Ik ben de laatste tijd betrokken bij visievorming 

over hoe de Rotterdamse haven in het jaar 2100 

functioneert. Visies die onder meer geïnitieerd 

zijn door het College van Rijkadviseurs en door de 

Eo Wijersprijsvraag - een prijsvraag met als thema 

‘Waar wij willen wonen’ in de verre toekomst. 

De Rijn- en Maasmonding is daarbij één van vier 

deelnemende regio’s. 

Zo’n 77 jaar in de toekomst kijken. Heeft dat zin? 

Als we die periode terugkijken was Nederland in 

1946 net bevrijd van de Duitse bezetter en strekte 

de Rotterdamse haven zich westwaarts uit tot de 

Petroleumhaven nabij Pernis, met de raffinaderij 

van Shell reeds in embryonale vorm aanwezig. 

Niemand zal zich toen hebben kunnen voorstellen 

hoe het toenmalige havencomplex er 77 jaar later 

uit zou gaan zien. Met zeer grote olieraffinaderijen, 

een daaraan gelinkt chemiecluster, heel veel 

opslagtanks en natuurlijk een megacontainerhub. 

Diverse chemische producten die nu al vele 

jaren in de haven worden geproduceerd, zoals 

paraxyleen, waren in 1946 nog niet commercieel 

geïntroduceerd. En het duurde nog twee decennia 

voordat de eerste containerlijndienst in de 

Rotterdamse haven arriveerde. 

Wat opvalt aan de toekomstvisie van het College 

van Rijksadviseurs is dat de langetermijntoekomst 

van de haven vooral is vormgegeven volgens de 

huidige trends: de haven staat in 2100 vol met 

waterstoffabrieken, circulaire activiteiten en door 

de huidige nadruk op afnemende globalisering is 

er veel minder behoefte aan containeroverslag en 

dus aan havenbekkens. Maar in de komende 77 

jaar zal zich geheel nieuwe technologie aandienen 

die een radicale trendbreuk betekent in de haven, 

net zoals de container eerder. Denk bijvoorbeeld 

aan kernfusie. Dat is het moeilijke van 77 jaar 

vooruitkijken: het gaat om grote innovaties die 

na de huidige innovaties komen: het gaat om de 

opvolgers van waterstof. En natuurlijk zijn die 

huidige innovaties nog verre van zeker. Bijvoorbeeld 

het streven van zowel de EU als de Nederlandse 

overheid om in 2050 honderd procent circulair te 

zijn. Dat betekent dat er fors minder afval te recyclen 

is, want de meeste producten zijn ontworpen voor 

hergebruik en niet voor recycling. De circulaire 

economie ziet er in 2100 dus ook heel anders uit. 

De chemische industrie moet weer op zoek naar 

alternatieve grondstoffen. En denk aan het gegeven 

dat de Rotterdamse haven zich vooral voorbereidt 

op een rol als overslaglocatie voor waterstofdragers 

en niet primair als productielocatie. Dit was voor 

menigeen eveneens een eyeopener. De huidige 

investeringen in waterstoffabrieken zijn dan eerder 

een tussenfase. Wel is het feit dat Shell zijn nieuwe 

waterstoffabriek weer in het uiterste westen van 

de haven heeft gevestigd en niet op de Pernissite 

symbolisch voor de toekomst. Kunnen we 

richting 2100 een Derde Maasvlakte ten westen 

van deze fabriek verwachten - wellicht een geheel 

gerobotiseerde Maasvlakte? 

Bij het ontwerpen van Rotterdam als havenstad 

in 2100 is wel een aantal zaken met een grote 

mate van zekerheid te voorspellen: een gestegen 

zeespiegel, een ander gedrag van het riviersysteem 

en hogere temperaturen. Dat stelt andere eisen aan 

de waterwegen in de delta. In de week voordat ik 

deze column schreef, bleek in Italië hoe het klimaat 

kan huishouden. Investeringen die dit moeten 

voorkomen zijn zeer kostbaar en moeten uiterst 

zorgvuldig worden genomen. Want voor je het 

beseft is het 2100 en is er mogelijk niets meer te 

kiezen over waar we willen wonen en werken.

Burckhardt Compression offers compressor solutions over the entire value chain of hydrogen for mobility and energy. Our oil-free diaphragm 

and piston compressors (550 bar) stand for the highest reliability and gas purity at minimal maintenance costs and energy consumption. 

The global network of Burckhardt Compression local service centers enables us to perform local support with quick response time, ensuring 

the highest uptime for your business.

DIAPHRAGM 

COMPRESSOR 

PACKAGE 

Containerized 

Small Flows 

High Pressure 

► Trailer filling 

► Fuel stations 

VERTICAL 

PISTON 

COMPRESSOR 

Oil-free 

Large Flows 

High Pressure 

► Trailer filling 

► Fuel stations 

HORIZONTAL 

PISTON 

COMPRESSOR 

Oil-free 

Large Flows 

Medium Pressure 

► Pipeline injection 

► Liquefaction 

► Syngas & Ammonia 

burckhardtcompression.com/hydrogen

22 


Brand Energy & Infrastructure Services 

INDUSTRIËLE ISOLATIE 

ONDERZOEKSPLICHT 

ENERGIEBESPARING 

Tekst: Kim de Booij 

A. Volop mee bezig. B. Ik weet ervan, maar moet er nog eens goed induiken. C. Ver van mijn 

bed-show. In welke categorie valt jouw aandacht voor de onderzoeksplicht energiebesparing?


Alle energie-intensieve bedrijven met een jaarlijks 

elektraverbruik van >10.000.000 kWh en/of een 

gasverbruik van > 170.000 m3 zijn verplicht om vóór 

1-12-2023 onderzoek te doen naar energiebesparende 

mogelijkheden. “En dit is meer werk dan veel bedrijven 

vooraf vermoeden”, zegt Jack Lenssen van Brand Energy & 

Infrastructure Services. 

MEER AANDACHT VOOR ISOLATIE 

Hoewel Lenssen begrijpt dat het voor bedrijven niet makkelijk is 

om zo’n onderzoek ‘er ook nog eens bij te moeten doen’, vindt hij 

de onderzoeksplicht toch een positieve ontwikkeling. “Bij BRAND 

vinden we al jaren dat de kwaliteit van isolatie vaak te wensen 

overlaat. Zonde, want dit vergroot de kans op corrosie en leidt 

tot onnodige energieverliezen. Dankzij de onderzoeksplicht krijgt 

isolatie nu meer aandacht.” 

CUI & ENERGIE 

BESPARINGSONDERZOEK 

Wellicht heeft corrosie onder isolatie (CUI) volop 

de aandacht binnen je bedrijf en zit je niet te 

wachten op wéér een extra verplichting. Bedenk 

dan dat je deze twee uitdagingen heel goed kunt 

combineren. Tijdens een inspectie op CUI kun 

je namelijk eenvoudig gegevens verzamelen 

voor je onderzoeksplicht energiebesparing. 

KENNISTEAMS 

Binnen BRAND is isolatie één van de drie specialismen, naast 

stralen/conserveren en een veilige werkplek op hoogte. “We 

hebben ons dan ook goed geïnformeerd en voorbereid op de 

onderzoeksplicht energiebesparing met name op de isolatiescan. 

Sinds kort bespreken we dergelijke ontwikkelingen in speciale 

kennisteams, onderdeel van ons Business Improvement 

Management. Hierin brengen we de kennis van medewerkers 

van onze verschillende locaties en sectoren samen en kijken we 

vanuit alle invalshoeken (safety, techniek, werkvoorbereiding, 

operationele uitvoering en klantwensen) naar actuele 

vraagstukken.” 

KLAAR VOOR DE VRAAG 

De onderzoeksplicht energiebesparing is bijzonder actueel. 

“Hij is pas gestart op 1 januari en bedrijven moeten er voor 1 

december al gehoor aan hebben gegeven. Toch merken we 

dat nog lang niet iedereen hier actief mee bezig is. Wij wel. We 

hebben alle regelgeving en aanbevelingen van het RVO goed 

bestudeerd en intern een proces opgesteld hoe we te werk gaan.” 

PLAN VAN AANPAK 

En, wat doet BRAND in zo’n geval? “We gaan eerst in gesprek 

met de opdrachtgever over diens precieze wens. Wat willen ze 

geïnspecteerd hebben? Wat verwachten ze qua uitwerking? 

Samen stellen we een plan van aanpak op en natuurlijk dragen 

wij daarbij onze aanvullende kennis en ideeën aan. Vervolgens 

brengen we het onderzoek in de praktijk.” 

ISOLATIESCAN 

Afhankelijk van de situatie en klantwensen voert BRAND een 

isolatiescan uit met visuele inspectie, een contact-thermometer 

en/of een thermoscanner. Lenssen: “Met je ogen kun je defecten 

al snel waarnemen en ook de thermometer geeft direct aan of er 

energielekkages zijn. Die thermometer moet je wel op de isolatie 

kunnen plaatsen. Lukt dat niet, dan zetten we de thermoscanner 

in. Daarmee kunnen we isolatie op afstand inspecteren.” 

RELATIEF EENVOUDIG 

Er is nog een vierde ‘scanmethodiek’, geeft Lenssen aan. 

“Deskresearch op basis van de gegevens van de klant. Die heeft 

vaak goed in beeld welke leidingen al dan niet geïsoleerd zijn. 

Niet geïsoleerde thermische leidingen zijn natuurlijk makkelijke 

winstpunten voor energiebesparing. Sowieso blijkt een onderzoek 

naar energiebesparende mogelijkheden bij isolatie een stuk 

eenvoudiger te zijn dan bij bijvoorbeeld motoren. Daar komt veel 

meer rekenwerk en engineering bij kijken.” 

HOE EENVOUDIGER, HOE LIEVER 

Hoe eenvoudiger, hoe liever, zeker in deze tijd van 

arbeidsmarktkrapte. “Opdrachtgevers zitten krap in hun mensen, 

dus op extra werk zit niemand te wachten. Het is bovendien een 

flinke klus, dus je doet er goed aan om hier echt iemand eigenaar 

van te maken binnen je bedrijf. Uiteindelijk kan het je natuurlijk 

ook wat opleveren. Wij doen in ieder geval wat we kunnen om 

onze opdrachtgevers te ondersteunen. We voeren de inspecties 

uit en laten precies zien wat de verbeterkansen zijn en wat het 

kost om ze door te voeren.” 

BEHANDEL ISOLATIE ALS 

INSTALLATIE 

BRAND merkt dat veel energielekkages en 

corrosieproblemen ontstaan door kapotte isolatie. 

De oplossing: ga met respect om met je isolatie. 

Behandel isolatie als ieder ander onderdeel van 

je fabriek: heb tijdens het dagelijks werk oog voor 

defecten, ga er niet zomaar op staan en laat er 

bekwame vakmensen aan werken. 

BRAND IS ER KLAAR VOOR 

Heeft BRAND zelf eigenlijk wel genoeg mankracht om aan 

de onderzoeksvragen van zijn opdrachtgevers te voldoen? 

“Ja. Natuurlijk merken wij ook dat de beschikbaarheid van 

vakbekwame mensen afneemt. Gelukkig zijn we in onze branche, 

die veel pieken dalmomenten kent, ervaren in het rekruteren 

van flexkrachten. En ook intern doen we er alles aan om onze 

bestaande mensen te boeien en binden. Ook dat is een onderdeel 

van ons Business Improvement Management.” 

En zo is BRAND via dat programma nog met 1.001 andere 

verbeterkansen bezig. “We proberen vooral intern van elkaar te 

leren en de best practices van elkaar over te nemen. Dat is goed 

voor ons bedrijf én voor onze opdrachtgevers.”

24 


Gino De Landtsheer 

CINI-handboek 


DÉ LEIDRAAD VOOR ONTWERP 

EN ONDERHOUD VAN ISOLATIE 

Tekst: Mario van Vliet 

Grootverbruikers van energie zijn vanaf december dit jaar verplicht hun energiesystemen 

aan een audit te onderwerpen. Belangrijke punten daarbij zijn de rapportage van de huidige 

toestand én de uitwerking van een plan van aanpak om de efficiëntie te verbeteren. Isolatie 

is een belangrijk onderdeel van zo’n Energy Efficiency Directive-audit (EED). Het handboek 

van de Commissie Isolatie Nederlandse Industrie (CINI) is een belangrijke leidraad bij het 

ontwerp, maar ook voor het onderhoud van de isolatie. CINI-voorzitter Gino De Landtsheer: 

“Wie met industriële isolatie werkt, kan om kwaliteit te leveren én discussies te vermijden niet 

om ons handboek heen.”


In 1989 zag de eerste versie van het CINI-handboek het 

levenslicht; vele honderden pagina’s met informatie over 

isolatie van industriële installaties in bijvoorbeeld de 

procesindustrie (raffinaderij, petrochemie en tankopslag). 

Met het handboek kunnen ingenieursbureaus, installateurs en 

inspectieafdelingen isolatie ontwerpen en berekenen, installeren 

en inspecteren, en dit volgens duidelijk vastgelegde regels en 

voorschriften. 

Het handboek wordt dan ook wereldwijd toegepast, vertelt 

Gino De Landtsheer, senior group expert Piping & Valves 

bij Borealis (leverancier van geavanceerde en duurzame 

polyolefinenoplossingen) en voorzitter van de stichting CINI. 

Dat het CINI-handboek wereldwijd gebruikt wordt komt vooral 

doordat het - vergeleken met andere standaarden en richtlijnen 

- zo gedetailleerd is, en opgesteld door experts met praktische 

ervaring op het gebied van industriële isolatie, aldus De 

Landtsheer. 

Het CINI-handboek wordt jaarlijks geüpdatet. Hiervoor wordt 

gebruikgemaakt van specialistengroepen (commissies) die ieder 

op hun gebied actuele informatie leveren. Bovendien wordt 

momenteel gewerkt aan een update van de huidige calculatietool. 

BETROUWBAAR, ACTUEEL, ONAFHANKELIJK 

Isolatiesystemen die op een juiste manier geïnstalleerd zijn 

en onderhouden worden, voorkomen problemen. Daarnaast 

zijn kosten beter onder controle te houden. Niet alleen door 

een betere energie-efficiëntie, maar ook door een beter 

controleerbaar verouderingsproces. 

Hierbij zijn doorgedreven inspecties en onderhoud van de 

isolatiesystemen van cruciaal belang. Ze zijn de logische stap na 

de zeer belangrijke eerste stap: correcte kwaliteitsborging tijdens 

de installatie en bij gereedmelding van de isolatiewerken. 

De Landtsheer: “Een slechte installatie en het niet uitvoeren van 

inspecties en onderhoud van isolatiesystemen zullen op termijn 

leiden tot corrosie, en dus in het ergste geval falen van leidingen 

en apparaten, waarbij lekkage maar ook breuken kunnen 

optreden...” 

Het ontwikkelen, calculeren en installeren van isolatie van nieuwe 

industriële installaties is dus vakwerk, net als het controleren, 

verbeteren en onderhouden van bestaande isolatietoepassingen. 

Het handboek is daarbij een betrouwbare en actuele 

kennisbron. CINI is onafhankelijk. In het handboek worden geen 

materiaalleveranciers benoemd, zodat de keuzevrijheid blijft 

(met een minimale normeis). Voor wie de kennis in het handboek 

te complex is, organiseert CINI trainingen met de eigen CINI 

Academy. “Die trainingen zijn intensief. Ze openen vaak de ogen 

van de deelnemers.” 

REKENTOOL VOOR ISOLATIE 

Naast het handboek en de bijhorende trainingen heeft CINI een 

eigen rekentool voor isolatie: CINICALC. Met de tool kunnen 

ingenieursbureaus, applicateurs en eindgebruikers onder meer 

de economische isolatiedikten, de energieverliezen en de impact 

in CO2 berekenen; “CINICALC kan dus ook inzicht geven in onder 

meer de terugverdientijd van isolatie.” 

Op regelmatige basis wordt de rekentool verbeterd en uitgebreid. 

De tool helpt de gebruiker door de invoerregels met verklarende 

teksten; uitgebreide digitale helpfiles en presentaties, die 

standaard worden meegeleverd. 

Alle CINICALC- berekeningen zijn gebaseerd op internationale 

normen, zoals ISO 12241 voor de berekening van de isolatiedikte 

en ISO 23993 voor de conversiefactor. Voor het bepalen van 

de mate van afkoeling door convectie kan de gebruiker per 

berekening kiezen tussen de ISO-norm en de Duitse richtlijn VDI. 

Momenteel werkt CINI hard aan een nieuwe versie van de 

rekentool. Wanneer deze gereed is, is nog niet duidelijk maar 

niet eerder dan eind dit jaar. In de gegevensdatabase van de 

tool staan de up-to-date specificaties van isolatiematerialen. De 

berekeningen zijn daardoor realistisch en direct bruikbaar voor 

het ontwikkelen van een isolatieconcept. “CINICALC is het enige 

softwarepakket dat uniform werkt, en dat een bedrijf klaar maakt 

voor nieuwe overheidseisen.” 

EED-AUDIT ‘ENERGIEBESPARINGSPLICHT’ 

De overheid wordt een steeds belangrijkere stakeholder als het 

gaat om isolatie, aldus De Landtsheer: “Het zijn nieuwe tijden. 

De overheid eist dat industriële bedrijven zich steeds meer 

inzetten om energiebesparend en milieuvriendelijk te werken, 

bijvoorbeeld als het gaat om CO2- en stikstofuitstoot. Terwijl veel 

bestaande installaties zijn ontwikkeld met als uitgangspunten: 

kwaliteit en performance.” 

Zo zijn grootverbruikers van energie vanaf 2023 verplicht 

om vierjaarlijks te rapporteren op basis van de ‘onderzoeksen 

informatieplicht energiebesparing’, in het algemeen de 

‘energiebesparingsplicht’ genoemd. De Landtsheer: “Door een 

audit kan een onderneming dus het eigen isolatieconcept tegen 

het licht houden: op welke manier kan de isolatie verbeterd 

worden, welk effect hebben die verbeteringen op de performance 

van de installatie en met welke economische impact? Met het 

CINI-handboek kunnen ondernemingen daar concreet mee aan 

de slag.”

26 


Industriële Isolatie Branche Poll 2023 


MEER AANDACHT 

VOOR ISOLATIE 

De sterk gestegen energieprijzen hebben voor aanbieders van industriële isolatie twee kanten 

op uitgewerkt. Aan de ene kant steeg de kostprijs van isolatiemateriaal, maar aan de andere 

kant richten asset owners zich uit kostenoogpunt van energie meer op isolatie. Dit blijkt uit de 

Branche Poll Industriële Isolatie 2023.


DE VORIGE KEER 

De eerste Branche Poll Industriële Isolatie werd in 2021 

gehouden. Bedrijven zaten toen nog middenin de coronacrisis, 

wat invloed had op de doorgang van projecten en de opmars 

van het digitale werken stimuleerde. De belangrijkste 

uitdagingen toen waren het tekort aan materialen en het vinden 

- ook toen al - van gekwalificeerd personeel. 

Europoort Kringen presenteert de Branche Poll Industriële 

Isolatie 2023, een kleinschalige kwalitatieve enquête 

onder aanbieders van industriële isolatie. Het is het 

vervolg op onderzoek dat twee jaar geleden is gehouden 

[zie ook het kader, red.]. Twee jaar geleden was er nog geen 

oorlog in Oekraïne. Het belangrijkste effect dat aanbieders van 

industriële isolatie hiervan zeggen te merken, is de beperkte 

of tijdelijke beschikbaarheid van vooral aluminium en staal. 

Daarbij komt dat het fabriceren van isolatiematerialen duurder is 

geworden, omdat het een energie-intensief proces is. Het gevolg: 

prijsstijgingen, ook omdat een aantal leveranciers van staalplaat 

en aluminium in Oekraïne, Rusland en Wit-Rusland wegviel. 

“Doordat de energieprijzen fluctueren, wijzigen de prijzen gereed 

meer geregeld en vallen deze hoger uit dan normaal. Met als 

gevolg veel administratieve verwerking”, aldus een bedrijf. Een 

ander verklaart: “De hoge energieprijzen en inflatie zorgen voor 

prijsvolatiliteit. Dit maakt het onzeker om langer dan drie tot zes 

maanden een prijs te kunnen geven.” Weer een andere speler 

zegt een nieuwe golf aan LNG-projecten te hebben verwelkomd, 

in landen die afhankelijk waren van de gastoevoer uit Rusland. 

TERUGLOPENDE BOUW 

De andere kant van de medaille is dat de gestegen energieprijzen 

de isolatiebranche ook een impuls hebben gegeven. “De 

noodzaak van dikker en duurzamer isoleren wordt meer ingezien. 

Superisolatie zoals aerogels worden steeds interessanter”, meldt 

een leverancier. Isolatie krijgt een steeds prominentere plaats in 

de markt, ziet een ander. “Eerst plaatsten wij alleen producten 

om condensatie tegen te gaan, maar nu ook om besparingen te 

realiseren. De standaard wanddikte van isolatie is vergroot van 

13 millimeter naar 16 millimeter of meer”, zegt een bedrijf. Ook 

een andere aanbieder signaleert een hoge bereidheid bij klanten 

om te investeren in isolatie, met als doel kostprijsstijgingen 

te beperken. Een andere belangrijke ontwikkeling is dat 

opdrachten uit de bouw teruglopen. “Nieuwbouwprojecten 

worden uitgesteld of zelfs geannuleerd. De renovatie- en 

onderhoudsmarkt neemt toe.” Een producent zegt veel werk te 

hebben aan warmtepompen. “De onzekerheid in de wereld houdt 

investeringen tegen”, aldus een ander bedrijf. 

VERGROENEN 

Vergroening is een trend die natuurlijk al jarenlang gaande is. 

Een aanbieder van isolatiematerialen zegt veel omzet te halen uit 

CCS-projecten en het vervangen van ‘fossiele’ installaties door 

systemen die draaien op hernieuwbare energie. Het vergroenen 

van het Europese energiesysteem is een van de belangrijkste 

trends van dit moment, net als het streven van de EU om minder 

afhankelijk van import te zijn, verklaart een aanbieder. Slechts 

één respondent noemt het doel om tot meer diversiteit op de 

“WE MOETEN ASSET OWNERS 

BLIJVEN MOTIVEREN OM TE BLIJVEN 

INVESTEREN IN HOOGWAARDIGE EN 

DUURZAME ISOLATIESYSTEMEN” 

werkvloer te komen een belangrijke trend, naast het werken 

aan meer duurzame producten uit gerecyclede materialen. 

Een van de belangrijkste uitdagingen voor de toekomst is het 

betaalbaar houden van bepaalde producten waar aardgas voor 

de productie ervan nodig is, stelt een producent. Een ander zegt 

een uitdaging te zien in het leveren van kwalitatief hoogstaande 

materialen op een zo groen mogelijke manier. “We moeten 

asset owners blijven motiveren om verder te blijven investeren 

in hoogwaardige en duurzame isolatiesystemen”, aldus een 

aanbieder. Het grootste probleem zien bedrijven in het tekort 

aan personeel, wat zowel geldt voor eigen medewerkers als de 

beschikbaarheid van gekwalificeerd tijdelijk projectpersoneel. 

Meerdere bedrijven snijden dit onderwerp aan. Waar het ene 

bedrijf een uitdaging zegt te zien in het creëren van een one-stopshop 

op relatief korte termijn, richt een ander de blik wat verder 

naar voren. “De grootste uitdaging is om ook over tien jaar nog 

relevant te zijn. De laatste jaren is er steeds minder geïnvesteerd 

in de petrochemie en olieen gassector. Daarom is het nodig om 

nieuwe inkomstenbronnen aan in groene segmenten te boren.” 

VERANTWOORDING 

De redactie van Europoort Kringen heeft 

bedrijven drie open vragen voorgelegd, 

waarop zij schriftelijk of telefonisch hebben 

geantwoord. In totaal hebben acht bedrijven 

aan de steekproef deelgenomen. De namen 

van deze bedrijven worden in het artikel niet 

genoemd, maar zijn vanzelfsprekend bij de 

redactie wel bekend.

Bespaar tot 85% energie dankzij 

flexibele isolatiematten 

Vermindering van CO 2 

-uitstoot 

De terugverdientijd ligt tussen de zes 

maanden en twee jaar 

Wij verzorgen ook uw susidieaanvraag 

T +31(0)180 55 78 44 E info@econtras.nl W www.econtras.nl

Passive Fire Protection systems 

PFP30‐90‐120min 

Branden in de olie en gasindustrie is meestal een catastrofe, 

resulterend in het verlies van levens en van kapitaal, tevens 

schaden deze catastrofen ook het milieu. 

Gevaar en schade van branden en/of explosies op raffinaderijen, 

petrochemische en offshore installaties kunnen voorkomen worden 

door een efficiënte bescherming van de essentiële systemen en 

zijn componenten, welke een plant of delen gecontroleerd kunnen 

uitschakelen. Het blijven functioneren van deze systemen zoals ESDV 

(Emergency Shut Down Valves) afsluiters en aansturingen kunnen 

worden beschermd tegen een Jet Fire van 120 min dit door middel 

van een door isolatie bedrijf C.J. van Waas ontworpen, gecertificeerd 

en op maat gemaakt Jet Fire beschermingssysteem, welke op de 

markt wordt gebracht, onder het merknaam Jetblack® PFP‐15‐120min 

brandwerend. 

JetBlack® JF30‐90‐120min, de flexible oplossing 

voor uw brandbeschermingsproblematiek 

Het op maat vervaardigde flexible JetBlack systeem, is getest onder 

vlamtemperaturen van 1150 ˚C en bied een brandbescherming van 

120 minuten onder extreme Jet Fire condities. De JetBlack® PFP 

systemen behouden gedurende deze extreme omstandigheden 

zijn vorm en de isolerende werking zorgt voor een zo laag mogelijke 

temperatuur stijging aan de te beschermen binnenzijde. Door een 

weldoordachte en bewezen keuze van de gebruikte materialen is de 

toepassing onder extreme weersomstandigheden een beproefd en 

gewaardeerde oplossing. Het door de firma Isolatiebedrijf C.J. van 

Waas Isolatie ontwikkeld systeem is reeds sedert 2012 op de markt en 

is al veelvuldig toegepast op olie productie platforms en raffinaderijen. 

Jet Black PFP 

Zwaalweg 7 

2991 ZC Barendrecht 

The Netherlands 

T +31 180 557844 

E info@jetblack‐pfp.com 

W www.jetblack‐pfp.com

30 

EUROPOORT KRINGEN juni - 2023


Test ROCKWOOL®WR-TECH bij BASF Antwerpen 

NA EXTREME 

OMSTANDIGHEDEN GEEN CUI 

OP LEIDING VASTGESTELD 


Geert Vriesacker is sinds 1997 KIS-manager bij BASF in Antwerpen. Samen met een team 

van 38 supervisors en enkele honderden contractors werkt hij aan duurzaamheid, veiligheid 

en proceszekerheid bij het grootste chemische productiebedrijf van België. De bestrijding 

van corrosie onder isolatie (CUI) in het in totaal 1.200 kilometer lange leidingwerk is een van 

de speerpunten. Een driejarige praktijktekst met ROCKWOOL WR-TECH leverde waardevolle 

informatie op in voorkoming van CUI. “Praktijktesten als deze geven ons als voorschrijver 

inzicht dat producten conform specificatie of beter presteren.”

32 


Bij BASF in Antwerpen is Geert Vriesacker sinds 

1997 verantwoordelijk voor corrosiepreventie en 

-bestrijding, isolatie en stellingwerk/steigerwerk. 

De opdracht van Vriesackers KIS-afdeling is dat al 

het leidingwerk, apparaten, tanks en armaturen tip-top in 

orde zijn door onderhoud, reparatie en kwaliteitscontroles. 

Daarvoor lopen er bij de meer dan vijftig installaties dagelijks 

zo'n duizend contractors op het bedrijfsterrein. Vriesacker 

leidt een afdeling van zo'n 38 supervisors die controleert 

of de contractors het werk conform specificatie uitvoeren. 

Vriesacker: “De technische isolatiestandaard industrie CINI 

is de basis, die naar het door ons gewenste niveau worden 

aangevuld met onze eigen specificaties.” Onderhoud van de 

leidingen en installaties is een continutaak. Vriesacker: “We 

werken planmatig. De productielocatie is opgedeeld in zones. 

Bijvoorbeeld bij de cracker meet een zone 10x15 meter. Dat 

werkt het meest effectief: inspectie, steigerbouw en dan 

repareren of vernieuwen.” De kraker krijgt elke vijf jaar een 

grote beurt. Andere installaties elke drie, vijf of zeven jaar, 

afhankelijk van veiligheids-, proces- en wettelijke richtlijnen 

en normen. Vriesacker: “We beginnen altijd met een visuele 

inspectie. Daarna wordt de isolatie verwijderd en afhankelijk van 

wat we aantreffen, pakken we een gedeelte of de hele leiding 

aan. Bij corrosieverdenking grijpen we vanzelfsprekend direct 

in, ook als de leiding of zone in de planning pas voor een later 

onderhoudsmoment staat ingeroosterd.” 

Geert Vriesacker en Rony Blommaert (regional sales manager Belgium ROCKWOOL). 

OVER BASF ANTWERPEN 

BASF is het grootste multinationale 

chemieconcern ter wereld met 

productielocaties op alle continenten. De 

fabriek in Antwerpen werd in 1964 gebouwd 

en is het grootste productiecentrum van België 

en het op een na grootste van de BASF-groep 

wereldwijd. Het telt meer dan vijftig productieinstallaties 

die met elkaar verbonden zijn 

via 1.200 kilometer leidingwerk. Aan de 

Scheldelaan in Antwerpen werken circa 3.500 

vaste BASF-medewerkers. Het bedrijfsterrein 

van 6 vierkante kilometer (circa 1.200 

voetbalvelden) is net zo groot als de historische 

binnenstad van Antwerpen. Daarnaast telt het 

meer dan 60 kilometer verharde wegen en 53 

kilometer spoorweg. Er worden verschillende 

chemische producten gemaakt die in tal van 

sectoren worden gebruikt. Nafta wordt er per 

schip aangevoerd en gekraakt tot benzeen, 

ethyleen (styreen en nitrobenzeen), propyleen 

(acrylzuur en superabsorbers). De hele 

productiefaciliteit is geschakeld opgezet in een 

zogenoemd productieverband. Nevenproducten 

van het ene proces is grondstof voor een ander 

proces. Ook de energievoorziening is een keten. 

Van installaties die stoom nodig hebben, tot die 

die stoom produceren. Die zijn allemaal met 

(geïsoleerd) leidingwerk aan elkaar verbonden.


CUI-BESTRIJDING 

Het temperatuurbereik in de leidingen bij BASF Antwerpen loopt 

van -180 graden Celsius tot +1.110 °C. Voor de isolatie betekent dat 

dat zo'n 70 procent thermische isolatie is tussen de 50 en 600 °C. 

Daarvoor wordt steenwol ingezet. Voor koude-isolatie wordt cellulair 

glas en PIR gebruikt. Voor de hoogste temperaturen worden 

onder andere keramische wollen toegepast. Isolatie minimaliseert 

warmteverliezen en speelt een belangrijke tot doorslaggevende 

rol bij zaken als proceszekerheid, veiligheid, energiebeheersing, 

installatie-integriteit, investerings- en exploitatiekosten. De BASFfabriek 

in Antwerpen is in 1964 gebouwd. Vriesacker: “De laatste 

jaren is CUI een belangrijk focuspunt geworden. We besteden 

jaarlijks dan ook veel tijd en energie aan de bestrijding ervan. De 

planning van het inspectiewerk ligt vast, zeker bij de cracker die 

zo'n cruciale rol in de productie vervult. Alles moet goed, veilig, 

zeker en storingsvrij werken.” 

CUI-STRATEGIE 

CUI komt door vochtintreding in het isolatiesysteem waardoor 

leidingen kunnen corroderen. Om dit te voorkomen is een aantal 

maatregelen in combinatie noodzakelijk. Het gaat daarbij om 

het goed conserveren van de leiding, het toepassen van de juiste 

steenwol, een goede beplating en een afwaterende montage. 

Vriesacker: “Het is altijd de juiste combinatie die maakt dat je 

bestand bent tegen corrosie. Bij BASF Antwerpen leggen we de 

focus op voorkoming van vochttoetreding, maar dan nog kan 

er ook condens binnen de beplating optreden waar je iets mee 

moet.” Om de rol van steenwol in het preventiesysteem tegen CUI 

te onderzoeken, hebben BASF en ROCKWOOL een langjarige test 

opgezet op een leiding met een procestemperatuur van 120-140 

graden Celsius. ProRox® PS 960 pijpschalen met WR-Tech zijn drie 

jaar op operationele leidingen van de fabriek in Antwerpen ingezet. 

WR-Tech is een door ROCKWOOL ontwikkelde vochtwerende 

ROCKWOOL-isolatie na drie jaar 120-140 graden Celsius. 

technologie die standaard geleverd wordt op de meest belangrijke 

productgroepen (Pijpschalen Gaasdekens). Daarnaast zorgt de van 

nature damp-open vezelstructuur van de ProRox PS 960 pijpschaal 

ervoor dat eventueel binnendringend water vrij kan verdampen. 

Dit zorgt voor de laagst mogelijke wateropname, zelf na cyclische 

verhitting en langdurige veroudering. De technologie minimaliseert 

zo vochtopname in het isolatiesysteem, en daarmee behoud van 

de isolatieprestatie, ook op de lange termijn. Bovendien, door de 

vochtwerende eigenschappen draagt de siliconenolievrije WR- 

TECH-technologie in niet onbelangrijke mate bij aan voorkoming van 

corrosie onder isolatie. 

PRAKTIJKTEKST 

Vriesacker: “BASF Antwerpen heeft op gebied van steenwol 

zeer goede ervaringen met ROCKWOOL.” Er werd besloten 

de kwaliteiten van WR-TECH op gebied van CUI-bestrijding 

in een drie jaar durende praktijktest in Antwerpen tegen het 

licht te houden. Daarvoor werd vanaf februari 2018 ProRox 

PS 960 (60 mm dik) op een 5 meter lang teststuk van een 

werkende leiding eerst vier maanden lang blootgesteld aan 

alle weersomstandigheden. Daarna is er voor de rest van de 

testperiode van 32 maanden conform specificatie aluminiumzinken 

beplating aangebracht. Vriesacker: “Demontage en 

visuele inspectie bracht daarna aan het licht dat de ProRox WR- 

Tech steenwol aan de oppervlakte een beetje pluizig werd, maar 

dat het vocht niet echt verder richting leiding was doorgedrongen. 

Er was op de leiding dan ook geen CUI zichtbaar.” 

Het teststuk in Antwerpen kwam na drie jaar uit op 0,1 kg/m2 

waterabsorbtie conform EN 13472 ( =

34 


Nieuwe BU-directeur technische isolatie SIG 

wil marktpositie verder invullen 


BOUWEN OP EEN 

STEVIG FUNDAMENT 

Tekst: Erik Stroosma 

‘SIG staat voor resultaat’, meldt de groothandel in afbouwmaterialen en technische isolatie op 

zijn website. Voor de Nederlandse businessunit, die zich binnen SIG Benelux bezighoudt met 

technische isolatie, trok het bedrijf een nieuwe directeur aan. Haar naam is Esmee van Hooft 

en zij omschrijft zichzelf als een denker die doet en iemand die kiest voor resultaat.


In die gerichtheid op resultaat vonden SIG en Esmee 

van Hooft elkaar begin dit jaar. “En ook in de ambitie 

om de technische isolatie-tak in Nederland verder te 

laten doorgroeien”, zegt de in februari begonnen nieuwe 

businessunitdirecteur. Het onderdeel van SIG waaraan zij 

leiding geeft, levert een groot assortiment aan materialen voor 

technische en industriële isolatie. De markten waarop het bedrijf 

zich daarmee richt zijn onder andere die van HVAC (heating, 

ventilation en airconditioning), brandpreventie en industrie. 

De isolatiematerialen zijn af te halen in diverse winkels en 

kunnen, via een centraal magazijn in Waalwijk, ook bezorgd 

worden. Bovendien heeft de groothandel een digitaal platform, 

mijnsig.nl, waarop veel informatie staat en de webshop te 

vinden is. “Via die webshop kunnen klanten in heel het land 

bij ons bestellen”, vertelt Van Hooft. “Het isolatiemateriaal 

is ook bij onze winkels in Den Haag, Nieuwegein, Nijmegen, 

Leiden en Waalwijk verkrijgbaar. Dat aantal willen we op termijn 

uitbreiden. Voor maatwerk beschikken we daarnaast over een 

eigen productiefaciliteit in Waalwijk, waar ook het hoofdkantoor 

van SIG Benelux gevestigd is. Technische isolatiematerialen 

worden daar zo bewerkt dat ze exact voldoen aan de eisen 

en wensen van de klant. Onze specialisten kunnen er onder 

meer voor zorgen dat materialen perfect aansluiten op elke 

gewenste ondergrond. In ons productiebedrijf passen we 

diverse technieken toe; lijmen, zagen en frezen. Daarmee 

bewerken we materialen als PIR-hardschuim, minerale wol en 

geëxpandeerde en geëxtrudeerde [ook wel XPS genoemd, red.] 

polystyreen. Behalve het zelf afhalen is er ook de mogelijkheid 

om isolatiematerialen te laten afleveren. Dat doen we op elke 

gewenste locatie in Nederland.” 

STIJGENDE LIJN 

SIG levert ook materialen voor droge en natte afbouw en is 

daarin marktleider in Nederland en België. “In technische 

isolatie zijn we van plan dat weer te worden”, geeft Van Hooft 

aan. “Een paar jaar geleden begon ons marktaandeel daarin 

wat af te nemen. Dat kwam onder andere door toenemende 

concurrentie en het toetreden van nieuwe aanbieders. 

Inmiddels zijn we op de weg terug en die stijgende lijn gaan we 

verder doorzetten. Over hoe we dat gaan aanpakken, kan ik niet 

te veel zeggen. De concurrentie leest immers mee. Maar we 

hebben een aantal duidelijke doelen die we de komende jaren 

willen behalen met betrekking tot de omzet, de dienstverlening, 

het productaanbod en de opbouw van het team. Ook willen 

we de samenwerking tussen onze businessunit en die van de 

afbouw intensiveren, zodat we elkaar verder kunnen versterken. 

Op het gebied van crossbranding en samenwerking is nog veel 

voordeel te behalen. Denk bijvoorbeeld aan een afbouwproject 

waar zowel droge afbouw als technische isolatie nodig is. Ik 

noemde al ons team. Dat is onze belangrijkste troef als het om 

de dienstverlening richting klanten gaat. Het team bestaat uit 

een mix van jonge collega’s en medewerkers met een groot 

aantal dienstjaren. Bij SIG geloven we sterk in de kracht van 

ervaring, samenwerking en nieuwsgierigheid. In het feit dat 

‘oude rotten’ nieuwkomers kunnen inspireren en opleiden. Zij 

< Bij Vrachtgebouw 17 op Schiphol is ZYB Isolatie verantwoordelijk voor de technische 

isolatie van 18.000 meter leidingwerk. SIG en zijn leveranciers leverden hiervoor het 

(gecertificeerde) materiaal en zorgden verder voor alle mogelijke ondersteuning. 

Esmee van Hooft 

hebben tenslotte heel veel kennis over technische isolatie. Bij 

hen, en hun collega’s, kunnen klanten altijd terecht met vragen 

en voor deskundig advies.” 

PASSIEVE BRANDPREVENTIE 

De klanten waarover Van Hooft spreekt, zijn onder meer actief 

in de (petro)chemische industrie, procesindustrie, offshore olieen 

gaswinning, koelopslag, scheepvaart en (utiliteits)bouw (zie 

ook de foto’s op deze pagina’s van het project van ZYB Isolatie 

bij Vrachtgebouw 17 op Schiphol). De materialen die SIG levert 

en produceert, gebruiken zij voor thermische en akoestische 

isolatiedoeleinden. Van Hooft: “Uiteraard worden onze 

materialen ook in het Rotterdamse haven- en industriegebied 

ingezet. Daar, en in het algemeen in de markt, zien we een 

toenemende vraag naar materialen die installaties en gebouwen 

meer brandwerend maken. Dat komt onder meer door strengere 

wetgeving en aangescherpte brandveiligheidseisen. SIG is 

specialist op het gebied van passieve brandpreventie. Wij hebben 

een breed assortiment aan hoogwaardige en gecertificeerde 

producten en ons team voorziet klanten van maatwerkadvies en 

alle gewenste informatie.” 

OPBOUWEN 

SIG Benelux maakt deel uit van de beursgenoteerde SIG plc uit 

Engeland, die haar roots in technische isolatie heeft en actief 

is in zeven Europese landen. SIG staat voor Sheffield Insulation 

Group en is opgericht in 1957. De groep fungeert volgens Van 

Hooft als een stevig fundament waarop zij en haar team kunnen 

werken aan de positie van hun businessunit in de markt. “De 

opdracht die hier ligt, de stijgende lijn voortzetten en het verder 

opbouwen van de organisatie, is iets wat heel goed bij mij past”, 

geeft de businessunitdirecteur aan, die hiervoor onder meer 

operationeel manager was bij verfgroothandel Simonis. “In dat 

soort omstandigheden voel ik mij als een vis in het water. Ik ben 

niet iemand die op de winkel past. Ik wil vooruit, samen met een 

team iets opbouwen, doelen stellen en resultaten behalen. Dat is 

waarvoor ik als businessunitdirecteur ben aangenomen en dat is 

waar we samen keihard aan werken nu.”

38 


10 vragen aan Gerda Stijf, voorzitter VIB 


FOCUS OP DE 

ARBEIDSMARKT 

Foto’s: Kees de Vries 

Gerda Stijf is sinds oktober vorig jaar voorzitter van de Nederlandse Vereniging van 

Ondernemers in het Thermisch Isolatiebedrijf (VIB). De beschikbaarheid van voldoende 

vakmensen in de isolatiesector is een van haar belangrijkste aandachtspunten. “De 

zichtbaarheid en mogelijkheden van de sector moeten worden verbeterd.”

juni - 2023 EUROPOORT KRINGEN 39

40 


Gerda Stijf 

HOE BEN JE ZO OP DEZE POSITIE TERECHTGEKOMEN? 

“Ik heb een eigen onderneming waarmee ik uiteenlopende 

business- en projectmanagementopdrachten vervul. Zo ben 

ik bijvoorbeeld regelmatig op constructiesites te vinden, 

maar heb ik ook opdrachten in Amsterdam in private equity 

verricht. Ik heb onder meer een juridische achtergrond en doe 

veel bedrijfskundige opdrachten, communicatie en business 

development, waartoe ik deze rol ook reken. In februari vorig 

jaar werd ik voor de rol van voorzitter van de VIB benaderd. 

Wat mij hierin aansprak, was de enorme behoefte in de markt 

die ik voelde om het imago te verbeteren. Ik heb er goed over 

nagedacht of ik de opdracht waar kan maken en besloot ervoor 

te gaan.” 

JE BENT NU EEN HALF JAAR ACTIEF ALS VOORZITTER. HOE BEVALT HET JE TOT 

DUSVER? 

“Heel goed, we hebben met z’n allen veel werk te verzetten. Ik 

heb andere doelstellingen dan mijn voorganger. Het bevorderen 

van de instroom van de arbeidsmarkt is mijn belangrijkste taak, 

samen met een vergroting van de instroom in het technisch 

onderwijs. Dit pakken wij samen op met het Opleidings- en 

Ontwikkelingsfonds voor de Isolatiebranche (OOI).” 

GA JIJ HET ANDERS AANPAKKEN DAN JE VOORGANGER HANS KOOLE? 

“Ik ben als voorzitter aangetrokken omdat nieuwe doelstellingen 

een nieuwe aanpak behoeven. Vorig jaar is er een strategische 

sessie geweest, waarop het bestuur besloot een andere 

richting in te slaan. Daarom zit ik nu hier. Hans Koole was een 

meer formele voorzitter die goed was in het lobbywerk. Er was 

behoefte aan een nieuwe bestuurscultuur met meer aandacht 

voor onderlinge verbinding. Ook moet de zichtbaarheid van de 

branche worden vergroot, met daarbij meer aandacht voor het 

HR-aspect, gezien de problemen op de arbeidsmarkt. Natuurlijk 

is weten regelgeving nog steeds heel belangrijk en relevant. 

Daarover moet meer voorlichting komen, zodat de leden goed 

worden geïnformeerd en wij dezelfde taal in de sector spreken. 

Ook is innovatie heel belangrijk.” 

WAT ZIJN DE BELANGRIJKSTE DOSSIERS DIE OP DIT MOMENT SPELEN? 

“Wij zitten nu midden in de energietransitie, hebben 

met klimaatdoelstellingen te maken en daaruit is de 

isolatieverplichting voortgekomen. Dit jaar is de onderzoeksplicht 

van kracht voor bedrijven met een energieverbruik vanaf een 

bepaalde omvang. Bedrijven die daaronder vallen, moeten 

hiervoor vanaf 1 december a.s. hun rapportages gereed 

hebben. Zo moeten bedrijven twee bijlagen opleveren: de 

isolatiescan en de scan efficiënte elektrische aandrijvingen. Die 

onderzoeksplicht richt zich voornamelijk op het in kaart brengen 

van CO2-reducerende maatregelen in industriële bedrijven 

met fysieke processen. RVO werkt deze scans uit, op basis van 

ministeriële richtlijnen. Samen met de arbeidsmarktproblematiek 

zijn dit enorm belangrijke dossiers. Bedrijven die ik spreek, zowel 

in de utiliteit als industrie, ervaren hierbij onduidelijkheid. Het is 

een gekkenhuis, en er zijn te weinig mensen om het werk uit te 

voeren. De situatie is dramatisch te noemen.”


DUS OP ZICH IS HET EEN POSITIEVE ONTWIKKELING DAT DIE VERPLICHTINGEN 

ER KOMEN, TERWIJL ER TEGELIJKERTIJD GEBREK AAN MANKRACHT IS IN DE 

ISOLATIESECTOR. 

“Absoluut. De maatregelen versterken ook het imago van de 

isolatiesector. De terugverdientijden in isolatie zijn enorm kort 

geworden, vaak zelfs minder dan één jaar. Veelal wordt gesproken 

over zonne-energie, windmolens of kerncentrales, maar isolatie 

zat in het verdomhoekje. Bij het aanbesteden van projecten 

kijkt men steevast naar de kosten van het installatiewerk en het 

totaalplaatje; isolatie is veelal een sluitpost. Het is mijn intrinsieke 

motivatie om de sector positief te liften, zodat die bij projecten 

meteen aan het begin parallel naast de installatiebranche gaat 

lopen. De isolatiesector moet aantrekkelijker worden voor de 

arbeidsmarkt, zeker ook voor jongeren. In het isolatievak kunnen 

zij aan de energietransitie en CO2-reductie meewerken.” 

HEB JE EEN IDEE WELK BEELD JONGEREN VAN DE ISOLATIESECTOR HEBBEN? 

ALS ZE ER ÜBERHAUPT AL EEN IDEE VAN HEBBEN? 

“Nou, dat laatste zeg je goed. Ik denk dat de zichtbaarheid 

en mogelijkheden positief moeten worden vergroot en dat we 

veel meer bij scholen aan de zijlijn moeten staan, al voordat 

leerlingen een diploma behalen. De mogelijkheden die de sector 

jongeren biedt, zijn gigantisch. We hebben baangaranties, 

een leermeestercultuur, coaching on the job, er zijn zoveel 

mogelijkheden. De salarissen zijn ook uitstekend.” 

HOE STAAT DE VERENIGING ERVOOR? 

“Heel goed. We zijn de afgelopen maanden bezig geweest met 

het opstellen van het beleidsplan voor de komende vier jaar, 

waarover we samen met het bestuur hebben gebrainstormd. 

Eind deze maand is een algemene ledenvergadering (ALV), 

waar we een tipje van de sluier zullen oplichten. Daarna zullen 

we het plan verder doorontwikkelen. Het is gedetailleerd en 

best complex, dus we moeten dat goed aanvliegen. Bij de ALV 

in oktober zullen we kijken hoe ver we zijn gevorderd. Parallel 

hieraan is het natuurlijk van belang om ervoor te zorgen dat het 

ledenaantal op peil blijft. Bij de vereniging zijn zowel leden - de 

isolatiebedrijven - als buitengewone leden - de fabrikanten en 

toeleveranciers - aangesloten. Sinds ik voorzitter ben, is het 

ledenaantal licht gestegen.” 

KUN JE EEN AANTAL HOOFDPUNTEN UIT HET BELEIDSPLAN SCHETSEN? 

“We zien mooie kansen in het creëren van een tussenstation 

voor zestien- en zeventienjarigen voor industriële isolatie. Er 

zijn veel jongeren die voortijdig school verlaten en niet precies 

weten wat ze willen. Wij kunnen deze jongeren heel goed 

“ER WAS BEHOEFTE AAN EEN NIEUWE 

BESTUURSCULTUUR MET MEER AANDACHT 

VOOR ONDERLINGE VERBINDING” 

gebruiken en hebben hen veel te bieden. Daar liggen dus kansen, 

waarop wij beleid aan het ontwikkelen zijn. Daaraan gekoppeld 

is het belangrijk om te boeien en binden. Voor het behouden 

van jongeren moet draagvlak worden gecreëerd, ook vanuit 

de bedrijven. Daarnaast moet geld worden vrijgemaakt voor 

een leermeestercultuur, waarin jongeren aan de hand worden 

genomen en training krijgen, zodat ze goed worden begeleid en 

duurzaam hun plek in de sector vinden. Verder biedt de factor 

arbeidsmigratie grote mogelijkheden. In 2050 zal 42 procent 

van onze arbeidscapaciteit uit arbeidsmigranten bestaan. Nu 

is dat ongeveer 23 procent. Daar ligt een groot potentieel, 

waarvoor wij zullen moeten meebewegen. Het is ook goed om 

gelijkwaardigheid te creëren; de sector is er voor jongens en 

meisjes, mannen en vrouwen. Het zou mooi zijn als meer meisjes 

en vrouwen voor het isolatievak kiezen. In het bestuur zit al een 

aantal vrouwen, al komen die meer uit een commerciële, en niet 

zozeer vaktechnische, hoek.” 

HOE IS HET VOOR JOU OM ALS VROUW IN EEN MANNENWERELD ACTIEF 

TE ZIJN? 

“Ik heb een vrij brede achtergrond, ik vind overal mijn draai wel.” 

WAT IS JE TOT NU TOE OPGEVALLEN? 

“Ik ben gewoon aan de slag gegaan, stap voor stap. Ik kende de 

isolatiebranche niet, maar je leert snel wanneer je in het diepe 

wordt gegooid. Het is een mooie uitdaging, waarin ik mij heb 

vastgebeten. Het valt mij op dat er veel vakkennis en expertise 

in de sector aanwezig is, en dat mensen graag vooruit willen. 

Ook ’s avonds word ik gebeld en krijg berichten via LinkedIn. Er 

is behoefte om het samen op te pakken en de tijd is nu. Mede 

vanuit overheidswege hebben we de wind in de zeilen. Iedereen 

beseft dat het nú moet gebeuren.”

42 


Bert van der Graaf 

Grafisol 


PERFECTIE IN 

ISOLATIEWERK 

Tekst: Connie Lindhoud 

Perfectie in isolatiewerk: daarvoor moet je bij Grafisol zijn. In de isolatiebranche is dat al jaren 

bekend. De isolatiespecialisten uit Alphen aan den Rijn hebben dan ook een flink track record 

als het gaat om speciale projecten. Bert van der Graaf, directeur-eigenaar van Grafisol, geeft 

een inkijkje.


ik startte met Grafisol liep ik al een 

tijdje mee in de isolatiebranche en daar heb ik 

de fijne kneepjes van het vak geleerd. In mijn 

“Voordat 

eerste jaren als zelfstandig ondernemer lag 

het accent vooral op het isoleren van warmteleidingen en 

ketelhuizen bij glastuinbouwbedrijven. Onze bekendheid en 

klantenkring groeiden snel en zo konden we uitbreiden naar 

de voedingsindustrie en de installatiebedrijven, waarvoor we 

de warmte-, koude-, cryogene- en geluidsisolatie uitvoerden. 

Vandaag de dag is dat nog steeds onze core business. Ons 

dienstenpakket is breed en omvat alle vormen van koude-, 

warmte-, en geluidsisolatie, aangevuld met het nodige 

constructiewerk. Voor een groot aantal opdrachtgevers en 

installatiebedrijven zijn we inmiddels hun ‘huisisoleerder’. We 

doen rechtstreeks zaken met hen vanwege onze deskundigheid 

op isolatiegebied. En dan zijn we ook nog een Kenteq Erkend 

Leerbedrijf", vertelt Van der Graaf met gepaste trots. 

KRITISCHE BLIK 

"Meestal benadert de installateur ons voor een project”, 

vervolgt van der Graaf. “Er ligt dan een bestek klaar waarin 

exact beschreven staat welke isolatiematerialen moeten worden 

toegepast. Daar hebben we geen invloed op, maar dat neemt niet 

weg dat we hier een kritische blik op werpen. We adviseren de 

installateur bijvoorbeeld wel eens om ander isolatiemateriaal te 

kiezen of de leidingen wat verder uit elkaar te leggen in verband 

met de dikte van het isolatiemateriaal. Wat betreft materialen 

gebruiken we vooral minerale wol met aluminium beplating voor 

warmte-isolatie, Armaflex voor koude-isolatie en Foamglas voor 

cryogene installaties. De kunst zit hem vooral in het op de juiste 

manier aanbrengen van deze isolatiematerialen. Zo adviseren 

we bijvoorbeeld altijd om Foamglas naad over naad aan te 

brengen. Eén van de grote uitdagingen in de isolatiebranche 

is het fenomeen corrosie. Om corrosie te voorkomen is het 

belangrijk om de eigenschappen van de verschillende materialen 

goed te kennen. We weten bijvoorbeeld dat RVS en PIR niet goed 

samengaan. Om te voorkomen dat corrosie ontstaat, brengen we 

daarom eerst een anti-corossietape aan, vervolgens de isolatie en 

tot slot de beplating." 

VAKMANSCHAP 

“Voor onze materialen werken we samen met onze vaste, 

erkende, leveranciers. Bij Grafisol doen we verder alles zelf: 

van inmeten tot het handmatig vervaardigen van leidingwerk, 

T-stukken, bochten en appendages van aluminium, rvs en 

gegalvaniseerde platen. Dat gebeurt allemaal in onze eigen 

werkplaats waar we beschikken over een inmiddels klassiek 

machinepark. Natuurlijk gebruiken we tegenwoordig ook digitale 

technieken, maar mocht er een computer uitvallen dan is dat 

geen probleem voor ons. Ook dan maken we, net als altijd, 

loepzuiver plaatwerk. Wij zijn nog van het echte ouderwetse 

ambacht”, aldus een trotse Van der Graaf. “Onze medewerkers 

kunnen alle uitslagen maken en zijn uiteraard ook zeer bedreven 

in de montage. Daarbij ligt de lat soms hoog, vooral als het 

gaat om bijvoorbeeld een skid voor de procesindustrie. Dan 

kun je vanwege de eindbestemming en de complexiteit ter 

plekke zo goed als onmogelijk iets bijwerken. Alles moet dus 

in één keer goed. We meten daarom graag zelf het project 

in, het liefst gelijktijdig met het installatiewerk en de laatste 

constructieactiviteiten. Want hoe nauwkeurig het object ook op 

tekening staat: ter plekke zien we méér en kunnen we met de 

installateur overleggen over de beste keuze voor de aanleg van 

het leidingwerk. We laten echt niets aan het toeval over!” 

TEAM VAN VAKMENSEN 

"Voor het isolatiewerk vormt ons eigen team van specialisten de 

sterke kern. Bij piekdrukte wordt het team flexibel uitgebreid 

met externe zzp’ers die vertrouwd zijn met onze klanten. 

Tegenwoordig komen veel medewerkers in onze branche uit het 

buitenland omdat het in Nederland zeer moeilijk is om goede 

vakmensen te vinden. Onze buitenlandse medewerkers hebben 

“DE KUNST ZIT HEM VOORAL 

IN HET OP DE JUISTE 

MANIER AANBRENGEN VAN 

ISOLATIEMATERIALEN” 

een prima achtergrond in de techniek als metaalbewerker 

of als industrieel isolatiespecialist. Uiteraard beschikken ze 

over de juiste diploma’s en certificaten. Daarnaast vind ik het 

vooral belangrijk dat ze begrijpelijk kunnen communiceren 

en zelfstandig kunnen werken. Tijdens werkzaamheden is 

onze projectleider te allen tijde verantwoordelijk voor de 

projectbegeleiding en aansturing van het team. De grootste 

uitdaging en soms ook frustratie waar we tegenaan lopen in ons 

vakgebied - en dat geldt eigenlijk voor alle isolatiebedrijven in 

Nederland - is dat het isolatiebedrijf altijd als laatste schakel 

in het project zit. Dan wordt er van ons verwacht dat we de 

stagnatie inlopen die is ontstaan in eerdere fases van het project. 

In de praktijk is dat natuurlijk niet te doen. Het zou daarom heel 

mooi zijn als de projectplanning en onderlinge afstemming in 

de hele projectketen wordt verbeterd. Of dat haalbaar is? Ik blijf 

optimistisch!”, besluit Van der Graaf.

Underwater Kinetics 

LIGHTHOUSE 

- ATEX Zone 0/20 (Gas en stof), IP67 

- Spotlicht met kantelbare kop 

- 228 lumen 

- Magneetvoet en klem 

ADALIT L-30 


- Oplaadbare helm- en zaklamp 

- 350 lumen, spot en flood licht 

- Rood licht achter 

Underwater Kinetics 

VIZION I 


- Richtbare helmlamp 

- 100 lumen 

- Spot-,Flood- & Roodlicht 

Piershil | +31 (0)88-03 30300 

info@vonkbv.com | www.vonkbv.com

Peli 2315Z0 

- ATEX Zone 0 (Gas), IPX8 

- Helmbevestiging inbegrepen 

- 115 lumen 

- Peli onbeperkte fabrieksgarantie 

Peli 9455Z0 

- ATEX Zone 0 (Gas), IPX8 

- Mobiel, Snel en Robuust 

- 1.600 lumen, 2 standen 

- Oplaadbaar, 10 uur accutijd 

Peli 2765Z0 

- ATEX Zone 0 (Gas), IP65 

- Kantelbare hoofd- & helmlamp 

- 141 lumen, Spot- & floodlicht 

- Peli onbeperkte fabrieksgarantie 

Piershil | +31 (0)88-03 30300 

info@vonkbv.com | www.vonkbv.com

46 


Hanko 


WATERSTOF EN LNG INTERESSANT 

VOOR ISOLATIEBRANCHE 

Tekst: Mels Dees 

Het streven naar verduurzaming en de hoge energieprijzen maken het optimaal isoleren van 

productie- en opslaglocaties in de industrie belangrijker dan ooit. “Er worden op dit moment 

forse investeringen gedaan door asset owners”, stelt Hans van Gastel, sales director bij 

Hanko, distributeur en fabrikant van isolatiematerialen. 

IS ENERGIEBESPARING NU VOORAL UIT KOSTENOVERWEGINGEN 

INTERESSANT? 

“De hoge prijs van energie heeft zeker geleid tot extra 

investeringen in isolatietechnologie. Mensen doen er alles aan 

om het energiegebruik te beheersen en kosten te besparen. Dat 

is het belangrijkste aspect. Daarnaast speelt, dat overheden 

door middel van weten regelgeving wel degelijk de CO2-uitstoot 

van bedrijven willen reduceren. Vanaf een energiegebruik van 

50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m3 aardgas of meer per 

jaar moeten ondernemingen voldoen aan een informatieplicht 

energiebesparing. Gebruikt een onderneming 10 miljoen kWh 

elektriciteit of 170.000 m3 aardgas op jaarbasis, dan is al snel 

sprake van een onderzoeksplicht energiebesparing. Bedrijven 

moeten kunnen bewijzen dat ze stappen zetten op het gebied 

van energiebesparing en die regelgeving is opgezet om de CO2- 

uitstoot te verlagen. In de Europoort en omgeving controleert de 

DMCR er serieus op.” 

LEIDEN DIE TWEE ONTWIKKELINGEN BIJ JULLIE TOT NIEUWE PRODUCTEN OF 

PROPOSITIES? 

“Ja. We zien in de markt heel duidelijk een stijging in isolatiedikte. 

En daarnaast komen zeker ook nieuwe isolatiematerialen op de 

markt, die wij als distributeur leveren aan de installateurs.” 

VERTEL EENS IETS OVER DIE NIEUWE MATERIALEN. 

“Conventionele isolatie-oplossingen, zoals steenwol en glaswol, 

isoleren natuurlijk al goed, maar je hebt inmiddels een nieuwe 

generatie super-isolatiematerialen. Fabrikant Aspen Aerogels 

uit Amerika is koploper op dit gebied. Daarbij gaat het om 

producten op basis van cryo- en pyro-aerogel. In vergelijking 

met bijvoorbeeld steenwol isoleert dit nieuwe materiaal drie- tot 

viermaal zo goed.” 

EN MET DE HUIDIGE ENERGIEPRIJZEN VERDIENT EEN PLANT OWNER DAT 

SNEL TERUG. 

“Dat is een belangrijk punt, de investeringen moeten 

uiteindelijk worden terugverdiend. Daar zie je nu eigenlijk twee 

ontwikkelingen. Er zijn bedrijven die bij nieuwbouw of vervanging 

de hoge prijs van deze innovatieve isolatiematerialen niet uit 

de weg gaan. Voor hen is de return on investment (ROI) zo 

interessant dat het de investering waard is. Een alternatief is 

een tussenoplossing die sommige ondernemingen gebruiken 

en waarbij de investering lager is. Zij kiezen er dan voor om een 

combinatie te maken tussen de nieuwe materialen, op basis 

van aerogel en de conventionele materialen, een zogenaamde 

hybride-oplossing. Dit kan door met verschillende lagen 

van materialen te werken. In dat geval is de terugverdientijd 

natuurlijk een stuk korter en is de economische haalbaarheid 

eenvoudiger te realiseren. Hanko berekent samen met klanten 

en fabrikanten de voor de investering interessante key-figures. 

Denk hierbij aan isolatierendement, energiebesparing, reductie 

CO2-uitstoot en ROI!” 

MERK JE DE VERSTERKTE AANDACHT VOOR ISOLATIE VOORAL BIJ 

TURNAROUNDS, OF OOK IN ANDERE SITUATIES? 

“Dat is een interessante vraag. Je hebt aan de ene kant 

inderdaad de turnarounds, maar daarnaast zie je in toenemende 

mate investeringen in nieuwe activiteiten. Denk daarbij aan 

de bouw van LNG-terminals. Sinds ruim een jaar gebruiken we 

minder tot geen Russisch gas meer en ook de winning van gas 

in Groningen loopt sterk terug. In plaats daarvan importeren 

we LNG, vloeibaar gas, uit het Midden-Oosten en de Verenigde 

Staten. Daar zijn nieuwe terminals voor gebouwd, onder andere 

op de Maasvlakte in de Rotterdamse haven. LNG wordt sterk 

gekoeld aangevoerd en opgeslagen, dus om dat veilig te doen 

zijn innovatieve isolatiemiddelen absolute noodzaak. Dat is 

heel interessant voor de klanten die onze producten daar 

installeren.” 

EN OOK BIJ DE OVERSTAP OP EEN WATERSTOFECONOMIE ZIJN ER MOOIE 

UITDAGINGEN OP ISOLATIEGEBIED. 

“Zeker, de waterstoffabrieken die nu worden gebouwd of gepland 

staan, onder meer in de Europoort, vormen ook een nieuwe 

industrie voor onze klanten en onze producten.”


“IN VERGELIJKING MET 

BIJVOORBEELD STEENWOL ISOLEERT 

DIT NIEUWE MATERIAAL DRIE- TOT 

VIERMAAL ZO GOED” 

WORDT MATERIAAL ALS GLAS- OF STEENWOL BIJ VERVANGING EIGENLIJK 

HERGEBRUIKT? 

“Niet direct een-op-een. Je ziet dat in de chemie en petrochemie 

dat het isolatiemateriaal altijd wel gecontamineerd is. Dit is 

het gevolg van bijvoorbeeld lekkages bij de flensen. Maar het 

materiaal komt wel terecht in de reclyclingprogramma’s en wordt 

dan als grondstof opnieuw bij de steen- en glaswolfabrikanten 

aangeboden. Wij spelen daar als distributeur ook een rol in.” 

WANT JULLIE ZIJN IN EERSTE INSTANTIE EEN DISTRIBUTEUR. 

“We zijn een distributeur van materialen naar de installateurs, 

maar hebben ook een stuk eigen productie. Zelf staan we 

niet op een plant, dat laten we aan de maintenance-bedrijven 

over. Wij leveren hun een uitgekiend assortiment, just-in-time 

en als nodig on-site, om al het mogelijke te doen aan verdere 

energiebesparingen bij hun klanten. En aan de reductie van 

de CO2-uitstoot. Daarnaast verzorgen we isolatietrainingen 

voor onze klanten, zodat ze op de hoogte zijn van de laatste 

ontwikkelingen op het gebied van isolatie.” 

HOE KOMEN JULLIE, EN DE ANDERE PARTIJEN IN DE ISOLATIEBRANCHE AAN 

PERSONEEL VOOR AL DIT WERK? 

“Dat is zonder meer een uitdaging, want naast de nieuwe 

ontwikkelingen gaat het gebruikelijke werk gewoon door. We 

zien dat er steeds meer kwalitatief goed opgeleid personeel naar 

Nederland komt, vooral vanuit Oost-Europa. Maar ook dan blijft 

de arbeidsmarkt een uitdaging.” 

TERWIJL HET WERK MET NIEUWE MATERIALEN EN INDUSTRIEËN ER WEL 

LEUKER EN AFWISSELENDER DOOR WORDT. 

“Dat klopt, men is met nieuwe technieken bezig. Daarnaast 

zie je ook heel duidelijk dat die nieuwe materialen op basis van 

aerogel duurder zijn, waardoor het technisch niveau van de 

isolatiespecialisten nóg belangrijker wordt.”

48 


World Hydrogen Summit & Exhibition 2023 

WATERSTOF 

‘ROTTERDAM ONZE 

WATERSTOF-HUB’ 

Prins Abdulaziz bin Salman Al-Saud, tevens minister van energie van Saudi-Arabië, klinkt 

stellig. “Rotterdam wordt de waterstof-hub voor onze schepen in Europa. Er is geen betere 

haven.” Hij zegt dit nadat hij een memorandum of understanding had getekend met minister 

Micky Adriaansens van Economische Zaken & Klimaat op de World Hydrogen Summit & 

Exhibition 2023, vorige maand in Rotterdam. 

Minister Micky Adriaansens (l.) gaat de Saoedische delegatie voor. 

Prins Abdulaziz bin Salman Al-Saud


OPROEP AAN EU 

Het Spaanse bedrijf Cepsa heeft ambitieuze groene 

plannen. Het wil in Andalusië twee groenewaterstoffabrieken 

bouwen, met een jaarlijkse capaciteit van 2 gigawatt. Met 

de Nederlandse ACE Terminal is een overeenkomst gesloten 

om de geproduceerde groene ammoniak naar Rotterdam 

te exporteren. Beide waren met een stand aanwezig op de 

World Hydrogen Summit & Exhibition in Rotterdam. Maarten 

Wetselaar, de Nederlandse ceo van Cepsa, zei op het congres 

grote mogelijkheden te zien voor het bedrijf. Maar dan moet 

de EU wel doorpakken, meent hij. In de VS is er de Inflation 

Reduction Act en ook in Azië zit men niet stil. “Wat wij nodig 

hebben, is een framework van weten regelgeving en makkelijk 

toegankelijke subsidies. Nu moet je zoveel formulieren invullen. 

In de VS is dat veel eenvoudiger. Ik hoop en geloof dat de EU 

ons hierin tegemoet zal treden.” 

Als er één conclusie valt te trekken uit de World Hydrogen 

Summit & Exhibition 2023 die in mei voor de tweede 

keer in Rotterdam Ahoy is gehouden, dan is het wel dat 

waterstof zich door ontwikkelt en de markt alleen maar 

in omvang lijkt toe te nemen. Dat is niet alleen af te meten aan de 

omvang van het evenement - dat dit jaar twee keer zo groot was 

in vergelijking met de vorige keer - maar ook uit recente gegevens 

van de Hydrogen Council. Zo zijn er wereldwijd meer dan duizend 

grootschalige waterstofprojecten aangekondigd, wat een 

toename is van 350 sinds de laatste acht maanden. De projecten 

vertegenwoordigen een totaal aan investeringen van 320 miljard 

dollar. De meeste hiervan worden in Europa gepleegd. Ons 

continent valt dan ook te zien als de wereldwijde leider op het 

gebied van waterstof. 35 procent van de investeringen vindt er 

plaats, goed voor een totaal aan investeringen van 117 miljard 

dollar. Latijns- en Noord-Amerika volgen Europa, met elk 15 

procent van de aangekondigde investeringen. Ongeveer de helft 

van alle investeringen zijn bestemd voor grootschalig industrieel 

gebruik; circa 20 procent is gericht op mobiliteit. Van 9 procent 

van de totale investeringen is een final investment decision 

genomen; ongeveer 800 projecten zullen tegen 2030 in bedrijf 

zijn genomen. 

ZEKERHEID 

In de wandelgangen en tussen de stands van het waterstof event 

is het dringen geblazen. In totaal zijn ruim 11.000 bezoekers op 

het evenement afgekomen, wat de World Hydrogen Summit & 

Exhibition een aangename ‘buzz’ geeft. Eurocommissaris Frans 

Timmermans is een van de aanwezigen. Net als vorig jaar is 

hij spreker op het congres. “Ik bewaar fijne herinneringen aan 

Rotterdam. Niet alleen omdat ik er in 1981 de opkomende artiest 

Bruce Springsteen heb gezien, maar ook omdat Feyenoord 

binnenkort kampioen wordt. Verwacht bij het kampioensfeest 

dezelfde taferelen als in Napels!” Timmermans benut zijn 

spreektijd vooral om aan te stippen op welke manieren de EU 

de ontwikkeling van de waterstofmarkt ondersteunt. Hij zegt 

het reusachtige subsidiepakket van de Amerikaanse Inflation 

Reduction Act niet zozeer als een bedreiging, maar als een 

extra kans te zien. “Met behulp van onze wetgeving bieden 

wij stabiliteit op de lange termijn. Dat biedt investeerders 

zekerheid.” De neuzen moeten dezelfde richting op, aldus de 

EC-commissaris, want de klimaatcrisis overstijgt volgens hem alle 

andere vraagstukken en verschillen van mening die er zijn. “De 

energietransitie zal niet mogelijk zijn zonder dat waterstof daar 

een rol in speelt.” 

NATUURLIJKE PARTNERS 

Terwijl Timmermans aan het woord is, treedt het 

indrukwekkende gevolg binnen van prins Abdulaziz bin Salman 

Al-Saud, minister van Energie van Saudi-Arabië. In allerijl wordt 

een tafeltje het podium opgetild, plaatsen twee medewerkers 

ieder een stoeltje erachter en worden een Nederlands en 

een Saudi-Arabisch vlaggetje erop geplaatst. Daarbij wordt 

goed opgelet dat de vlaggetjes de juiste kant ophangen en 

mooi zijn gedrapeerd. Het blijkt dat er een memorandum 

of understanding wordt getekend door de Saoedische prins 

en Micky Adriaansens, minister van Economische Zaken en 

Klimaat. Met het ondertekenen van het document spreken beide 

landen af om samen te werken in de ontwikkeling van schone 

brandstoffen om de carbon footprint te verlagen. “Onze ambities 

op het gebied van waterstof zijn eindeloos”, aldus Abdulaziz 

bin Salman Al-Saud. Hij vertelde onlangs ook in Duitsland te 

zijn geweest, waar hij met meer dan honderd bedrijven heeft 

gesproken over de mogelijkheden tot samenwerking. Nu doet 

hij Rotterdam aan, waar hij klaarblijkelijk intensief contact heeft 

met vooral Frans Timmermans. “Ik zie Frans vaker dan mijn 

eigen vrouw en kinderen.” Over Rotterdam als bestemming voor 

de toekomstige waterstofstromen is hij klip en klaar: “Rotterdam 

wordt de waterstof-hub voor onze schepen in Europa. Er is geen 

betere haven. Noem mij eens twee andere landen in Europa 

die zo serieus bezig zijn op het gebied van waterstof. Er wordt 

opslag gebouwd, jullie leggen pijpleidingen aan en hebben een 

plan. Daarom richten wij ons op deze natuurlijke partners in de 

groenewaterstofhandel.”

50 


Energiebesparing in de procesindustrie: 


‘WE MAKEN ONZICHTBARE 

ENERGIEVERSPILLING 

ZICHTBAAR’ 

Tekst: Ellen Weber 

De procesindustrie energiezuiniger maken, is de gezamenlijke missie van Enrico Lammers, 

oprichter van Pro6com, en Ton van Ewijk, oprichter van Energy-IO. Beiden werkten jarenlang 

als procestechnoloog en weten dus wat in de praktijk werkt. “We richten ons niet alleen op 

studies, maar ook op de implementatie van oplossingen.”


lampen vervangen door ledverlichting, die 

tip hoor je vaak voorbij komen. Maar is dat echt 

de eerste stap? Kijk liever eerst hoe je met de 

“Alle 

bestaande apparaten energie kunt besparen”, 

zegt Enrico Lammers, directeur van Pro6com. Met meer dan 30 

jaar ervaring in de procesindustrie heeft hij heel wat bedrijven 

van binnen gezien. Eerder werkte hij als procestechnoloog in 

de chemische industrie, maar hij wilde meer impact maken en 

richtte daarom Pro6com op. Zijn consultancybureau richt zich 

op het veiliger en efficiënter maken van fabrieken. Daarbij houdt 

Lammers zich niet alleen bezig met de studies, maar vooral op de 

implementatie van de aanbevelingen. 

Ook Ton van Ewijk zag gigantisch veel energieverspilling tijdens 

zijn werk als procestechnoloog en richtte daarom Energy-IO 

op. Van Ewijk houdt zich bezig met energiebesparing in de 

maak- en procesindustrie. Bij energiebesparingsprojecten in 

de procesindustrie werken beide bedrijven samen. Daar waar 

grondstoffen worden omgezet in iets anders - zoals gas in 

warmte, of olie in plastic - wordt veel energie verbruikt. Volgens 

Lammers is de chemische industrie er de afgelopen jaren aardig 

in geslaagd om efficiënter om te gaan met energie. Toch valt er 

volgens hem nog een hoop winst te behalen. 

afdelingsniveau en op 

apparaatniveau. Data 

laten zien is één. “Maar 

waar het om gaat is dat je 

data kunt interpreteren, 

zodat je op basis van die 

analyse weet hoe je tot 

oplossingen moet komen. 

Wat moet er gebeuren 

om energiezuiniger te 

werken?” In een fabriek 

stonden bijvoorbeeld 

drie dezelfde installaties, 

waarvan er één veel meer 

energie verbruikte dan de 

andere twee. “Met het blote oog zie je het niet, je komt er pas 

achter door het doen van metingen. Wat bleek? Het apparaat was 

niet goed aangesloten. Het energieverbruik ging drastisch omlaag 

Ton van Ewijk 

“WAAR HET OM GAAT IS DAT 

JE DATA KUNT INTERPRETEREN” 

TON VAN EWIJK 

ENERGIEBESPARING IN VIJF STAPPEN 

Hoe gaat het in zijn werk als een bedrijf energie wil besparen? Dat 

gaat in vijf stappen, vertelt Lammers. De eerste stap is vaststellen 

wat je precies wilt bereiken en hoeveel je wilt besparen. De tweede 

stap is inzichtelijk maken waar de energie nu naartoe gaat. Het 

totaalverbruik is meestal wel inzichtelijk. Maar hoe wordt de energie 

verdeeld over alle apparaten in de fabriek? Metingen leveren veel 

data op. “Op basis van die data maken we het onzichtbare zichtbaar”, 

vertelt Van Ewijk. Is een apparaat kapot of niet goed aangesloten? 

Dan kan het zijn dat je energie verliest. De derde stap is adviseren 

“MEESTAL VERDIENT DE OPLOSSING 

ZICH BINNEN EEN JAAR TERUG” 

ENRICO LAMMERS 

nadat dat wel op de juiste manier was gebeurd. Meestal verdient 

de oplossing zich binnen een jaar terug”, vertelt Lammers. 

“Meten is weten”, zegt Van Ewijk. “Meten plus analyseren is 

besparen.” 

Van Ewijk ziet energie als ‘holistische parameter’. “Opmerkelijk 

dat we in de procesindustrie alles meten, behalve energie. 

Logischer is het om wel eerst naar energie te kijken als je 

een proces wilt optimaliseren. Van Ewijk denkt bijvoorbeeld 

aan de papierindustrie, waar een pomp lijm doseert tussen 

lagen papier. Als die lijmpomp vastloopt, dan stopt het hele 

productieproces. “Een afwijking in het energieverbruik kan wijzen 

op een probleem. Wordt de pomp te heet? Dan gaat ‘ie mogelijk 

binnenkort stuk. Het is slim om dan alvast preventief onderhoud 

in te plannen.” 

over optimalisatie. De vierde stap is dat we dit ook daadwerkelijk 

implementeren. De vijfde stap is het borgen. Lammers: “Ook als wij 

weer weg zijn, moet energiebesparing doorgaan.” 

Nu zijn er tegenwoordig veel energieadviseurs. “Wat ons 

onderscheidt, is dat we snel de diepte in gaan om het proces 

te doorgronden.” Van Ewijk maakt deelstromen inzichtelijk op 

Enrico Lammers 

INZICHT IN ENERGIE 

Waarom hebben veel bedrijven nog geen inzicht in energieinefficiëntie? 

Volgens Lammers komt dat onder andere omdat 

energie vroeger zo goedkoop was. “En resources zijn schaars. 

Als eerste moet de fabriek veilig zijn. Daarna is er onderhoud 

nodig. De productie moet maximaal draaien. Als er dan nog 

geld over is, dan wordt er eens gekeken naar optimalisatie. Door 

medewerkers, die er eigenlijk niet echt tijd voor hebben.” 

“Vroeger had energie-efficiëntie geen prioriteit”, herinnert Van Ewijk 

zich. Toen hij in 2006 met dit werk begon, hoorde hij van bedrijven dat 

het een nobel streven was, maar niet zo belangrijk. “Maar nu wél. De 

CO2-uitstoot moet omlaag, er is meer druk vanuit de maatschappij 

en we zien dagelijks de effecten van klimaatverandering. Puur 

economisch gezien is het ook interessant, want je kunt veel besparen 

op je energierekening. Bedrijven die weinig tijd, ruimte of kennis 

hebben: wij bieden de helpende hand. En kunnen 

daarna periodiek blijven meekijken.” 

Gratis e-book ontvangen over de 5 stappen 

methode? Scan dan de QR-code!

“ At Duiker, 

we collaborate to create innovative solutions 

that have a positive, meaningful impact 

on both people and the planet.” 

www.duiker.com

“Energy for a 

Clean Environment” 

Visit us at the World Hydrogen Summit & Exhibition 

in Ahoy-Rotterdam, May 9-11, 2023 at booth B09. 

Meet us & hear us speaking at the NH 3 Event in 

Blijdorp Zoo-Rotterdam June 8+9, 2023. 

Visit us at the World Hydrogen Congress in 

WTC-Rotterdam, October 11-12, 2023 at booth F08. 

Focus on Clean Technologies 

Sulphur Solutions 

Reducing SO 2 emissions by converting 

H 2 S into elemental Sulphur. 

Clean Energy 

Avoid CO 2 emissions by cracking NH 3 to H 2 

and converting NH 3 to heat. 

Energy Savings & Optimizations 

Avoiding greenhouse gases by reducing energy 

consumption and improving process efficiency. 

sales@duiker.com 

+31 174 282 700 

company/duiker

54 



Deltalinqs Jaardiner 

DE DANS DIE ENERGIE- 

TRANSITIE HEET 

Foto’s: Mirjam Lems/Deltalinqs 

HAVEN 

Zie de energietransitie als de dans die je samen uitvoert. Je houdt elkaar goed vast op de 

moeilijke momenten en manoeuvreert zo soepel richting een perspectiefrijke toekomst. 

Deze vergelijking trok voorzitter Victor van der Chijs van Deltalinqs tijdens het Jaardiner. 

Nadat hij was uitgesproken, pasten meerdere gasten zijn woorden onder de klanken van Amy 

Winehouse in de praktijk toe. 

Het Jaardiner van Deltalinqs vindt elk jaar in de 

Onderzeebootloods van RDM plaats. Het is een 

bijeenkomst vol tradities, waarbij de voorzitter en 

directeur van Deltalinqs iedere bezoeker bij de ingang 

welkom heten, zij op het podium een woordje spreken en er 

ook ruimte is voor amusement. Vorige maand was het het 22e 

Havendiner. Een paar accenten waren anders gelegd, zoals 

het optreden van het rock-and-roll-trio Johnny & the gangsters 

tijdens de borrel vooraf aan het diner. Staand op een klassieke, 

op fossiele brandstoffen lopende oldtimer bleek het voor de 

gitarist van dienst soms lastig om zowel te zingen, de pedalen van 

zijn gitaar te bedienen als zijn evenwicht te bewaren. 

PIJN IN DE BUIK 

Over dat evenwicht sprak ook voorzitter Victor van der Chijs, 

nadat alle gasten van een voorgerecht hadden genoten. “In de 

haven van Rotterdam is een grote verbouwing gaande”, verwees 

hij naar de energietransitie, “en dat terwijl de winkel nog gewoon 

open is. Er is een klus te doen. Het komt erop aan om samen de 

dansvloer op te gaan en elkaar vast te houden.” Hij vertelde over 

een bijeenkomst bij een gerenommeerd consultancykantoor, 

dat hem meedeelde dat het gebruik van fossiele brandstoffen 

waarschijnlijk nog veel langer zal gaan aanhouden dan verwacht. 

“Ook zal de klimaatopwarming hoger uitpakken dan de verwachte 

anderhalve graad. Dat komt doordat waterstof niet voldoende 

concurrerend is. Wel in Europa, maar het is relatief duur in 

minder ontwikkelde landen. Door die boodschap ging ik met pijn 

in mijn buik naar huis.” 

VAART 

Daarentegen zei Van der Chijs na een bezoek vorige maand 

aan de World Hydrogen Summit in Rotterdam in een 

opperbeste stemming te zijn geraakt, waar waterstof als 

de energiedrager van de toekomst werd neergezet. “Het is 

best ingewikkeld om nu in de energietransitie te investeren. 

Toch vindt er in Rotterdam een grote verbouwing plaats. 

Bedrijven moeten overstappen op nieuwe productieprocessen 

en verdienmodellen. Alle sectoren moeten door de bocht.” 

Rotterdam geldt als een koploper, vindt Van der Chijs, maar 

hij constateert dat de vaart eruit is. Netcongestie, trage 

vergunningverlening en de krappe arbeidsmarkt zijn ervoor 

verantwoordelijk dat de snelheid is teruggelopen. Een positief 

woord heeft hij over voor Mourik, het bedrijf dat in duurzaam 

equipment en elektrisch mobiliteit investeert. “Een echte 

koploper, die in mensen investeert”, karakteriseert hij het 

bedrijf. 

ELKAAR BEGRIJPEN 

Het is als met het bijbelverhaal over de Toren van Babel, trok Van 

der Chijs een vergelijking. “Iedereen had hetzelfde doel: een heel 

hoge toren bouwen om zo in de hemel te komen. Maar dat plan 

viel volledig in duigen. Niemand verstond elkaar omdat iedereen 

een andere taal sprak. Vergelijk dat met nu: onze ‘hemel’ is 

de aarde die leefbaar moet blijven. Iedereen weet dat we snel 

moeten veranderen, maar de manier waarop, daarover verschillen 

we ernstig van mening. De energietransitie is onze Toren van 

Babel. We praten wel met elkaar, maar communiceren niet. Dan 

begrijp je elkaar ook niet.” Ook had hij nog een waarschuwing 

in petto, voor de jeugd wel te verstaan. “De aantrekkingskracht 

van milieuorganisaties moet je niet onderschatten. Ze hebben 

een hoog aaibaarheidsgehalte, maar staan een fundamentele 

aanpassing van de maatschappij voor.” Hij benoemde de dreiging 

van ecosabotage, waarvoor Rotterdam een vanzelfsprekend 

doelwit zou zijn.

Wij begrijpen de uitdaging om de opbrengst van uw 

fabriek te verhogen en de veiligheid te waarborgen. 

MAXIMALISEER 

+ KAPITALISEER 

U krijgt meer opties om productkwaliteit en veiligheid te verhogen, 

kosten te verlagen en risico’s te minimaliseren. 

De nieuwe Liquiphant FTL51B: rotsvaste betrouwbaarheid 

• Liquiphant staat bekend om zijn veelzijdigheid, robuustheid 

en gebruiksgemak. 

• Safe by design, ontwikkeld volgens IEC 61508 past hij perfect 

in SIL2/SIL3 toepassingen. 

• Heartbeat Technology detecteert corrosie direct en minimaliseert 

verificaties aanzienlijk. 

Wilt u meer weten? 

www.nl.endress.com/ftl51b


“WE PRATEN WEL MET ELKAAR, 

MAAR COMMUNICEREN NIET; 

DAN BEGRIJP JE ELKAAR OOK NIET” 

VICTOR VAN DER CHIJS 

VISIE, DRIVE EN LEIDERSCHAP 

“Het leven in onze samenleving is bijzonder comfortabel, maar 

dat brengt ook nihil slagkracht met zich mee. En dat terwijl 

wij het wel kunnen. Kijk eens naar de maatregelen die tijdens 

de coronacrisis werden ingesteld. Er was zelfs een avondklok, 

wie had dat gedacht?” Tot slot van zijn wat uitgebreide betoog 

uitte Van der Chijs een woord van dank richting de vertrekkend 

directeur van het Havenbedrijf Rotterdam, Allard Castelein. 

“Allard heeft visie getoond, beschikt over drive en heeft met 

verve de eerste stappen in de energietransitie gezet. Ook heeft 

hij leiderschap tijdens crises laten zien. Allard, bedankt voor alles 

wat je voor het bedrijfsleven hebt gedaan.” 

MODERNE DRAKEN 

Minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat had zich 

op dat moment nog niet in de Rotterdamse Onderzeebootloods 

laten zien. Hij is nog in ‘020’, verklapte Van der Chijs, maar 

eenmaal aangekomen in Rotterdam zou de minister lang genoeg 

blijven om met heel wat mensen van gedachten te kunnen 

wisselen. Toen Harbers het podium beklom, zei hij het over 

draken te willen hebben. Op oude scheepskaarten werden 

onbekende gebieden regelmatig van grote draken voorzien. 

De minister trok de vergelijking met de toekomst: “Laten we 

Victor van der Chijs 

moderne draken met Rotterdams lef te lijf gaan. Onderwerpen 

als duurzame scheepvaart, model shift, de opkomst van 

buisleidingen, digitalisering, het arbeidsmarktvraagstuk, de 

energietransitie, onze concurrentiepositie en de ondermijning van 

drugscriminaliteit; dit zijn allemaal moderne draken waarmee wij 

de strijd moeten aangaan.” 

VEILIGHEID WAARBORGEN 

Van overheidskant zou de nadruk op executie komen te liggen, 

beloofde hij. Maar ook op veiligheid: “Negentig procent van 

de waterstof zal vermoedelijk worden geïmporteerd, dat met 

“DE VEILIGHEID VAN HET 

TRANSPORT DOOR BUIZEN ZULLEN 

WIJ MOETEN WAARBORGEN” 

MARK HARBERS 

Minister Mark Harbers 

name via ondergrond transport zal gaan. Daarvoor moeten vele 

kilometers buizen worden aangelegd, ook in of dichtbij bewoond 

gebied. De buizen zullen bijvoorbeeld langs achtertuintjes lopen. 

De veiligheid van het transport door buizen zullen wij moeten 

waarborgen. Hiervoor is expertise nodig.” 

Een Britse Amy Winehouse-performer verzorgde het slotakkoord 

van de avond. Haar zang, of misschien was het ook de oproep 

van Van der Chijs, bewogen heel wat gasten tot een dansje. 

Directieleden van multinationals, brancheorganisaties en het 

havenbedrijf begonnen spontaan door de zaal te zwieren. Dat 

belooft nog wat voor de energietransitie.

KENNIS MOET JE 

OOK ONDERHOUDEN. 

PROJECT- 

MANAGEMENT 

VOOR TECHNICI 

HOOGEVEEN: 11-10-2023 

UTRECHT: 3-11-2023 

• Wat is Asset Management? 

• Hoeveel onderhoud is juist genoeg? 

• Kunnen we met de onderhoudsfunctie waarde creëren? 

• Wat is de rol van onderhoud binnen het Asset Management? 

• Wat is Predictive Maintenance en hoe geef ik dit vorm? 

WAARDECREATIE DOOR GOED ONDERHOUD 

Een onderhoudsopleiding bĳ Hogeschool Utrecht helpt u in uw eigen bedrĳf de 

antwoorden te vinden op deze vragen. Aan de hand van kaders gesteld door het Institute 

of Asset Management (IAM) en de European Federation of National Maintenance Societies 

(EFNMS) zĳn vele mooie resultaten en forse besparingen bereikt bĳ de deelnemende 

bedrĳven. Door de brede scope op zowel Materiaalkunde, Engineering, Inspectie als 

Maintenance Management bieden onze opleidingen op het gebied van Onderhoud 

precies die (integrale) kennis die nodig is om verder te kunnen kĳken dan het eigen 

vakgebied, en daardoor aantoonbaar betere resultaten te boeken. 

• Master of Engineering in Maintenance & Asset Management Start 4 september 2023 

• Post-HBO Onderhoudstechnologie Hoogeveen Start 12 september 2023 

• Post-HBO Onderhoudstechnologie Utrecht Start 5 oktober 2023 

• Post-HBO Onderhoud en Asset Management Start 12 oktober 2023 

De Post-HBO opleidingen kunnen naar wens, op zowel post-mbo als post-hbo niveau, 

in-company (op maat) verzorgd worden. 

Meer weten? Bel 088 481 88 88, mail naar info@cvnt.nl of kĳk op www.cvnt.nl. 

ER VALT NOG GENOEG TE LEREN


Shell wil naar 60 procent minder CO2-uitstoot 

DE LESSEN VAN 

FRANS EVERTS 

PETROCHEMIE 

Frans Everts was amper in functie als president-directeur van Shell Nederland of hij zette 

medio april zijn handtekening onder de ambitieuze doelstelling om de CO2-uitstoot van Shell 

in Nederland met bijna 60 procent te verlagen. “Dat zijn allemaal enorme plannen en die 

moeten we allemaal realiseren.” 

Frans Everts (foto: Shell)

60 


De geboren Groninger Everts is per 1 april jongstleden Marjan 

van Loon opgevolgd als president-directeur van Shell 

Nederland. Tijd om zich in te werken was er nauwelijks. Zo 

tekende hij nog geen twee weken na zijn aantreden samen 

met minister Micky Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat 

de overeenkomst om de CO2-uitstoot van Shell in Nederland in 

2030 met 3,9 megaton te verlagen in vergelijking met 2020. Volgens 

Everts is dit een mijlpaal, maar zijn ambities reiken verder. Zo zegt hij 

op de website van Shell als eerste aan de slag te willen met de bouw 

van alle aangekondigde energietransitieprojecten. Samen vergen 

deze een investering van 6,5 miljard euro. “Wind op zee, de bioraffinaderij 

in Pernis, de fornuizen op Moerdijk, de waterstoffabriek 

en de elektrische snelladers op de tankstations. Dat zijn enorme 

plannen en die moeten we allemaal realiseren.” 

ONTWIKKELEN EN OPSCHALEN 

Het komt er voor Shell op aan om te veranderen, stelt hij. “We 

moeten tegelijkertijd vooruit kijken. Hoe kunnen we verdere 

stappen zetten en hoe maken we hier een commercieel succes 

van? Als we dat voor elkaar krijgen, kunnen we en blijven investeren 

en een beetje inspiratie bieden aan de rest van de wereld.” Het is 

een ‘droom’, zegt Everts, dat Shell ook over honderd jaar nog altijd 

in Nederland actief is. “Met heel andere activiteiten, producten 

en diensten natuurlijk. We moeten dus veranderen.” Wat niet 

wegneemt dat Everts de klanten van vandaag wil kunnen blijven 

bedienen. “We veranderen in rap tempo, maar energiezekerheid 

en betaalbaarheid spelen ook een rol. Daar hebben we oog voor. 

Uiteindelijk moet het wel betaalbaar blijven voor onze klanten.” 

Shell is volgens hem uitstekend in staat om nieuwe technologie te 

ontwikkelen en naar een industrieel niveau op te schalen. 

EERSTE ECHTE WAARDEKETENS 

Twee wijze lessen die zijn ouders hem bij brachten worden door 

Everts nog altijd in de praktijk gebracht. “De eerste is dat je 

het maximale uit je talenten moet halen. Het maakt niet uit op 

welk gebied. Of het nou sport is of cultuur, of muziek of in het 

bedrijfsleven. Haal uit je talenten wat je hebt meegekregen. De 

tweede les is dat je ook wel een opdracht in het leven hebt. Leven is 

meer dan er alleen voor jezelf zijn. Het is misschien wat calvinistisch, 

maar het leven draait om meer dan je eigen geluk.” Hij hoopt en gaat 

ervan uit dat de fabrieken op koers liggen voor de doelstellingen van 

2030, en dat Shell zijn klanten kan helpen met schonere producten. 

“Dat we echt kunnen laten zien hoe de toekomst met minder uitstoot 

van CO2 eruit komt te zien. Niet alleen op papier of in powerpoints, 

maar dat we de eerste echte waardeketens hebben. Dat we op een 

schonere manier produceren, en meebouwen aan markten om 

schonere producten aan te bieden aan consumenten en bedrijven.” 

WIE IS FRANS EVERTS? 

Frans Everts studeerde bedrijfskunde aan de Rijksuniversiteit 

Groningen. Na het afronden van zijn studie ging hij aan de slag 

bij Shell, in eerste instantie als handelaar voor de raffinaderij in 

Pernis. Daarna was hij actief in verschillende commerciële en 

strategische functies voor het bedrijf in binnen- en buitenland. 

Voor zijn aantreden als president-directeur was hij zeven jaar 

executive vice president en onder andere verantwoordelijk voor 

de wereldwijde communicatie van Shell. 

Pauline Buitink (foto: Shell) 

‘VEILIGHEID DE GROOTSTE 

PRIORITEIT’ 

“Het is echt een heel gave baan hoor, general manager zijn 

bij Energy and Chemicals Park Rotterdam, of wat dan intern 

gewoon nog 'Pernis' heet", zegt Pauline Buitink, die sinds 1 

december jl. de hoogste leidinggevende op Pernis is. 

In een interview op de website van Shell noemt ze 

‘Pernis’ veelzijdig. “Er staat een traditionele raffinaderij, 

en tegelijkertijd speelt het energiepark een sleutelrol in 

de energietransitie. Een voorbeeld is de bouw van de 

biobrandstoffenfabriek, vlakbij mijn nieuwe werkplek. De 

fabriek gaat onder meer hernieuwbare diesel produceren uit 

plantaardige oliën, dierlijke vetten en gebruikte kookolie. Met 

de 'groene' restgassen die bij de productie van hernieuwbare 

diesel overblijven, maakt de biobrandstoffenfabriek straks haar 

eigen waterstof. Met onder meer het Havenbedrijf Rotterdam 

werkt Shell Pernis ook aan het zogenoemde Porthos-project. 

Door nieuwe stikstofregels is dit project wel iets verlaat, maar 

uiteindelijk is het een heel belangrijke manier om onze emissies 

te verlagen, en waarmee we absoluut meerwaarde bieden.” 

Hoewel de nieuwe raffinaderijdirecteur ‘keihard’ aan een 

schone toekomst zegt te werken, vindt zij iets anders het 

belangrijkst: “Veiligheid is absoluut mijn hoogste prioriteit. 

Zowel in de dagelijkse werkzaamheden als tijdens klein 

en groot onderhoud. Als we het over een bedrijf hebben, 

praten we vaak over installaties, maar het gaat vooral om 

het menselijke aspect. Ik hoor dus graag waar er zorgen 

zijn en hoe we elke collega op Pernis kunnen helpen om 

aan het einde van de dag veilig naar huis te gaan.” Buitink 

is afkomstig uit Canada, waar ze voor Shell een raffinaderij 

leidde. Omdat de contacten met Nederland verwaterden, 

vond ze het fijn om weer terug te gaan. Wat haar na zeven jaar 

buitenland het meest opviel in Nederland: “Het verbaast me 

hoe sceptisch Nederlanders zijn over Shell en over onze rol in 

de energietransitie. Maar voor ons is het gewoon een kwestie 

van doorgaan, en blijven tonen waar we mee bezig zijn. Onze 

recente merkcampagne ‘Wij veranderen’ vind ik daar dan ook 

goed bij passen, en het helpt inzichtelijk te maken dat we de 

grootste investeerder in de Nederlandse energietransitie zijn, 

met concrete voorbeelden.”


WEBNIEUWS 

Bron van dit nieuws is de website Europoortkringen.nl. Hierop staat 

een overzicht van de laatste ontwikkelingen in het Rotterdamse. 

LYONDELLBASELL VOLLEDIG 

EIGENAAR VAN RECYCLER 

LyondellBasell heeft alle aandelen 

verworven van recyclingbedrijf 

Quality Circular Polymers (QCP). Het 

nam vijftig procent van de aandelen 

over van Veolia België. 

CENTRALE AMMONIAKKRAKER 

IS HAALBAAR EN EFFICIËNT 

In opdracht van het Havenbedrijf 

Rotterdam en 17 bedrijven heeft 

adviesbureau Fluor onderzoek 

gedaan naar een centrale 

armoniakkraker in de haven van 

Rotterdam. Hieruit blijkt dat dit veilig 

en haalbaar is, en kostenvoordelig 

bovendien. 

Het adviesbureau onderzocht 

verschillende manieren om 

grootschalige ammoniak naar 

waterstof om te zetten. Het 

vergeleek daarbij het gebruik van 

één centrale kraker en opslaglocatie 

met meerdere, decentraliseerde 

krakers of opslagpunten. Uit de 

studie komt naar voren dat een 

centrale ammoniakkraker binnen de 

veiligheidscontouren van de haven 

past. In het industriële cluster van 

Rotterdam is voldoende ervaring en 

kennis voorhanden om ammoniak 

veilig op te slaan en te transporteren. 

Het adviesbureau stelt dat een 

centrale grootschalige kraker lagere 

kosten met zich meebrengt dan 

wanneer verschillende decentrale 

krakers worden ingezet. 

Meer lezen? 

Scan dan de QR-code! 

Beide bedrijven hadden een aandeel 

van vijftig procent in QCP, een 

bedrijf dat huishoudelijk plastic afval 

recyclet tot een ‘speciale mix’ van 

polymeren waaruit flessen, emmers 

en doppen worden geproduceerd. 

QCP beschikt over zowel locaties in 

Nederland als in België. Eind vorige 

maand maakten LyondellBasell 

en Veolia België bekend dat 

eerstgenoemde alle aandelen van 

QCP verwerft. LyondellBasell zal de 

QCP-polymeren onder het eigen merk 

‘CirculenRecover’ gaan aanbieden. 

“De vraag naar circulaire oplossingen 

blijft groeien en LyondellBasell zet 

zich in om oplossingen te creëren 

voor een dagelijks duurzaam leven”, 

aldus Yvonne van der Laan, executive 

vice president, circular & low carbon 

solutions van LyondellBasell. 

Meer lezen? 


AARDWARMTEPROJECT VAN 

START BIJ TU DELFT 

Deze zomer wordt gestart met 

het boren van putten voor het 

aardwarmteproject op de campus 

van TU Delft. Het consortium achter 

Geothermie Delft (GTD) heeft 

besloten hier een vervolginvestering 

in te doen. 

Bij het project zijn TU Delft, Aardyn, 

Shell en Energie Beheer Nederland 

(EBN) betrokken. Coo Yolande 

Verbeek van EBN spreekt van 

een belangrijke stap. “De lichten 

staan op groen om deze zomer al 

te starten met het boren van de 

aardwarmteputten.” Het hoofddoel 

van het project is het leveren van 

aardwarmte aan de campus en 

de stad. Daarbij hoort ook het 

ontwikkelen van een warmtenet, die 

de duurzame warmte naar de Delftse 

woonwijken brengt. Het realiseren 

van dit aardwarmteproject levert niet 

alleen duurzame warmte, maar ook 

wetenschappelijke inzichten op. 

Meer lezen? 

Scan dan de QR-code!

DE TOEWIJDING VAN EEN 

ECHT FAMILIEBEDRIJF 

Al onze medewerkers hebben een passie voor 

isolatie en daar profiteer je van! We doen 

allemaal net iets meer moeite om je te 

helpen, adviseren, ondersteunen en ontzorgen. 

Het gaat om DEDICATION, daarmee maken we 

voor jou het verschil! 

HANKO is een echt familiebedrijf en dat merk je aan alles. Wij hechten veel waarde aan eerlijk zakendoen, 

langdurige partnerships, het nakomen van afspraken en persoonlijk contact. Wij zijn jouw betrouwbare partner in 

technische isolatie met meer dan 7500 producten op voorraad! 

Geen half werk 

Je wilt geen half werk leveren aan jouw klanten, dus doen wij dat ook niet 

aan jou. Daarom is onze productrange volledig geconcentreerd op isolatie, 

plaatmaterialen, trekbanden, bevestigingsmaterialen en gereedschappen 

voor thermische en akoestische isolatie van leidingen, installaties en 

machines. Natuurlijk leveren we daarbij ook alles om de klus tot in de puntjes 

af te werken, zoals parkers, blindklinknagels, sluitingen, tapes, kitten en 

lijmen. Je vindt dus alles op het gebied van metalen, technische isolatie en 

gereedschappen bij HANKO. 

Alles naar wens 

Materialen zoals isolatie, aluminium, RVS en gegalvaniseerde of speciaal 

gecoate producten worden gemaakt naar jouw specifieke wensen. De kwaliteit 

staat hierbij nooit ter discussie, onze eigen normen zijn namelijk nog hoger dan 

de vereiste productnorm. 

Jouw betrouwbare partner 

Snelheid en betrouwbaarheid zijn cruciaal in jouw business. De planning 

is heilig, vertraging of uitstel is zeer kostbaar. Bij HANKO begrijpen we 

dat heel goed, daarom zetten onze mensen net dat stapje extra om jouw 

werkzaamheden te ondersteunen. Wij zijn een groothandel in technische 

isolatie, metalen en gereedschappen die zich focust op enkele specifieke 

vakgebieden. Hierdoor kunnen wij jou een dieper en breder assortiment 

aanbieden dan onze concurrenten. Daarnaast is onze voorraad altijd berekend 

op grote schommelingen in de vraag, zodat we direct en snel kunnen leveren. 

De levering gebeurt altijd op het juiste moment en op de juiste plaats, in 

binnen- en buitenland. Want afspraak is afspraak. 

Kennis waar je wijzer van wordt 

Vanwege onze jarenlange ervaring in de technische isolatie wereld 

kunnen wij jou met onze kennis van isolatie, plaatmaterialen, smalband, 

bevestigingsmaterialen, sluitingen en gereedschappen goed adviseren. 

GROOTHANDEL IN TECHNISCHE ISOLATIE EN METALEN VÓÓR 16.00 U BESTELD, MORGEN OP LOCATIE 24/7 BEREIKBAAR RUIME VOORRADEN

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

JACKETING 

Aluminium band 

Aluminium platen 

RVS band 

RVS platen 

Aluzink band 

Alupur band 

Alusi band 

Sendzimir verzinkt band 

Sendzimir verzinkte platen 

Geperforeerde platen 

Gelakt band 

Platal band 

Profielplaten 

INSULATION 

• Paroc 

• Armacell 

• Knauf 

• Aspen Aerogels 

• Kaimann 

• Merford 

• Mulcol 

• Kingspan 

• Austroflex 

• Rohhe 

• Hanko Foamglass 

• Hanko PIR XPS EPS 

• Danmat Isogenopak 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

ANCILLARIES 

Sluitingen 

Blindklinknagels & parkers 

Spanband & stormband 

Gaas 

Binddraad 

Folie 

Butyl- & butyleenfolie 

Tapes 

Gereedschap 

Coatings & primers 

Lijmen & kitten 

Isolatie-leidingbeugels 

Makita gereedschap 

HANKO BREDA (NL) 

CHARLES PETITWEG 39 | 4827HJ BREDA 

WWW.HANKO.NL 

+31 (0)76 587 1234 | SALES@HANKO.NL 

HANKO ETTEN-LEUR (NL) 

MON PLAISIR 81-85 | 4879HJ ETTEN-LEUR 

WWW.HANKO.NL 

+31 (0)76 587 1234 | SALES@HANKO.NL 

HANKO HAGEN (DE) 

SEDANSTRAßE 41 | 58089 HAGEN 

WWW.HANKOGRUPPE.DE 

+49 2331 484 737-0 | VERKAUF@HANKOGRUPPE.DE

64 


Foto: Danny Cornelissen


Aaldrik Haijer, directeur/oprichter Water & Energy Solutions 

OVER DE CONTRADICTIE 

VAN VEEL ENERGIE BESPAREN 

(EN MEER) 


Industriële grootverbruikers besparen al jaren op hun energiegebruik. Water & Energy 

Solutions helpt ze met de grote stappen van meer dan 20 procent en tot nog toe heeft dat 

geleid tot aanzienlijke besparingen over de hele wereld. Er is nog steeds veel potentie, 

maar tegelijkertijd levert energiebesparing niet altijd een reductie van energiegebruik 

op. Dat is de ervaring van Aaldrik Haijer, directeur en oprichter van adviesbureau Water 

& Energy Solutions. In gesprek met Europoort kringen licht hij dit toe, legt hij uit dat de 

timing van energiebesparing juist moet zijn en gaat hij in op de betrouwbaarheid van ons 

energiesysteem.

66 


“De afgelopen jaren is er redelijk wat veranderd op 

het gebied van energiebesparing. Een grotere of 

nieuwe elektriciteitsaansluiting is op korte termijn 

niet altijd meer te realiseren en de dimensie tijd 

is toegevoegd. Het laatste komt doordat keuzes in ons nationale 

energiesysteem ertoe geleid hebben dat prijzen van energie 

steeds meer fluctueren. De vraag naar regelbaar vermogen, 

zowel aan de productie- als afnamekant, neemt daardoor 

toe. Bij een groot aanbod van elektriciteit is het zaak dit te 

gebruiken. Efficiency is dan minder aan de orde. Je ziet het aan 

de vele e-boilers die worden geplaatst. Bij een gereduceerd 

aanbod van energie wordt efficiency juist weer belangrijker. Dit 

maakt dat maximaal efficiënt overal niet altijd meer het meest 

kosteneffectief is”, zegt Haijer. 

NIEUWE METHODIEK 

Haijer richtte Water & Energy Solutions zo'n vijftien jaar 

geleden op. “Tijdens mijn studie technische scheikunde aan 

de Rijksuniversiteit Groningen had ik een bedrijfje opgericht. 

Voor fabrieken voerden wij haalbaarheidsstudies uit en losten 

we problemen op. Wij kwamen erachter dat een probleem pas 

een probleem is als je er te laat bij bent. Wij zagen dat wel tijdig, 

maar onze klanten niet altijd. ‘Dat is toch gek?’, zeiden wij tegen 

onze professor. Maar hij vond het logisch. Als je er anders naar 

kijkt, zie je nu eenmaal andere mogelijkheden.” Haijer besloot 

dit serieus aan te pakken en er een nieuwe methodiek voor 

te ontwikkelen. Dit is de ISPC-methodiek. “Deze methodiek 

is geschikt voor het vinden van nieuwe mogelijkheden in 

complexe situaties. We passen dit nu vooral toe bij fabrieken 

voor het realiseren van verduurzaming en energiebesparing. 

Daarnaast zijn we begonnen om de methodiek op West-Europese 

energiesystemen toe te passen.” 

VELDWERK 

“Het gaat goed; de laatste jaren maken wij een stabiele groei 

door en hebben we een vestiging in Groningen en Rotterdam. Wij 

zijn zodanig gegroeid, dat ongeveer de helft van onze omzet niet 

uit Nederland meer afkomstig is.” Haijer zegt plezier te hebben 

in wat hij een continue ontdekkingstocht noemt. “Het is een 

dynamisch werkveld. Ik moet me tegenwoordig wel steeds meer 

bezig houden met de leiding van het bedrijf. Maar Water & Energy 

Solutions blijft een bedrijf zonder managementlagen. Zeker bij 

ons draait het niet alleen om theorie, maar ook om praktijkkennis. 

Dat is een continu leer- en verbeterproces. Daarom is iedereen 

betrokken bij onze klanten en voert iedereen projecten uit. Ik doe 

dat tegenwoordig drie dagen in de week.” 

TIMING 

Het adviesbureau staat klanten op twee manieren bij: tegen 

een vaste prijs en op basis van no-cure-no-pay. Dit laatste biedt 

het onder andere bedrijven in de haven van Rotterdam aan, 

in samenwerking met Deltalinqs en iTanks. “Hier zijn wij drie 

jaar geleden mee gestart. De belangstelling ervoor is groot. Er 

zit een stuk financiering van de provincie Zuid-Holland achter. 

Een van de voorwaarden is dat er een minimale hoeveelheid 

bedrijven moeten deelnemen. Daar zitten we nu ruim overheen. 

Je moet je wel realiseren dat bedrijven klaar moeten zijn voor 

energiereducties van twintig tot vijftig procent. Als een fabriek 

net is uitgebreid of groot onderhoud moet doen, heeft men 

geen tijd voor nog een project erbij. Zeker niet een project dat 

een groot deel van de productielocatie op zijn kop zet. Ook al 

is de besparing erg groot, de timing moet juist zijn. Een bedrijf 

kan energiebesparing dus interessant en noodzakelijk vinden, 

maar pas over een aantal jaren de mogelijkheid hebben om 

het op te pakken. We hebben gewoon niet onbeperkt mensen 

beschikbaar.” 

ENERGIESYSTEMEN 

Het toepassen van verduurzamingsprojecten in een fabriek reikt 

tot ver over de hekken van de eigen site. Energiebesparing is 

het eerste waar industriële bedrijven naar kijken, geeft Haijer 

aan. “Maar op een gegeven moment loop je tegen limieten aan. 

Om te verduurzamen moet je weten welke opties er nu en over 

twintig jaar zijn. Naast specifieke technologie voor jezelf moet 

je dus ook iets weten over het energiesysteem. Nederland heeft 

connecties met omliggende landen; eigenlijk kun je spreken 

van een West-Europees energiesysteem waarin Nederland 

niet als enige de richting bepaalt. Je moet dus kijken naar 

het totale energiesysteem.” Sinds vier jaar wordt het bedrijf 

van Haijer ook ingeschakeld voor het in kaart brengen van 

energiesystemen van landen of regio’s. Het doet dit in opdracht 

van overheden, netbeheerders, energieleveranciers en grote 

industriële bedrijven. “Ons klantenbestand is zeer divers. 

We werken bijvoorbeeld voor koekjesfabrieken, ministeries, 

investeringsfondsen, waterschappen, raffinaderijen en 

kerncentrales.” 

INSCHATTING VOORAF 

Tot nu toe heeft Water & Energy Solutions bij projecten altijd 

minimaal een energiebesparing van twintig procent weten 

te realiseren, stelt hij. Het bedrijf kan fabrieken uit elk groot 

industrieel cluster in Nederland tot zijn klantenkring rekenen. 

“Daarmee hebben wij over de jaren behoorlijk bijgedragen aan de 

totale energiebesparing in de Nederlandse industrie.” Tot nu toe 

zijn alle projecten succesvol geweest, zegt Haijer. Hij nuanceert 

echter de bewering dat de aanpak voor iedereen werkt. “Wij 

nemen niet ieder project aan. Op basis van onze kennis en 

ervaring maken wij vooraf een inschatting of het mogelijk is om 

tot grote energiebesparingen te komen.” Op de opmerking dat 

het met zijn inschattingsvermogen wel goed zit, antwoordt hij: “Je 

kunt ook zeggen dat wij defensief inschatten.” 

GEEN COPY PASTE 

Hoe dan ook, de aanpak werkt. Haijer noemt het een kwestie van 

anders naar zaken kijken op basis van een flinke dosis kennis en 

ervaring. Je hoeft ons niet te bellen voor het plaatsen van een 

warmtepomp of het ophangen van ledverlichting. Wij richten 

ons op grotere energiebesparingen. Daarbij zetten wij in op 

innovatieve concepten op basis van bewezen technologie. Onze 

truc is dat wij ons op het snijvlak van utiliteiten en kernprocessen 

begeven. Wij combineren energiebesparing met verduurzaming, 

de-bottlenecking van kernprocessen en reductie van 

onderhoudskosten. Zo kun je energie besparen en tegelijkertijd 

meer uit een plant halen tegen lagere kosten.” Hij kan niet 

aangeven op welke gebieden het meest energiebesparing wordt 

gerealiseerd. Het zit hem elke keer weer in een combinatie 

van dingen, legt hij uit. “Copy paste zit er nooit in, zelfs niet bij 

fabrieken die van een afstandje identiek lijken. Elke fabriek heeft 

zijn eigen geschiedenis. Met hetzelfde type productieproces kan 

je tot net andere producten komen. Daarom werken wij niet met 

standaardlijsten.”

“DE MEEST EFFICIËNTE 

FABRIEKEN ZIJN HET MEEST 

COMPETITIEF” 

juni - 2023 EUROPOORT KRINGEN 67


“WE MOETEN ALLES DOEN OM 

TOT MEER REGELBAAR VERMOGEN 

TE KOMEN” 

Foto: Danny Cornelissen 

GRENZEN 

Desalniettemin ziet hij wel degelijk dat een groot deel van zijn 

klanten voor elektrificatie kiest. “Daarmee ga je immers richting 

emissievrij. We moeten alleen wel beseffen dat de keuze voor 

een energiesysteem met meer wind op zee en zonne-energie 

tot gevolg heeft dat we tegen grenzen aanlopen. De zon schijnt 

niet altijd, net zo min als het altijd waait, terwijl je fabriek wel 

altijd aan moet staan. Daarvoor is back-up nodig. Nu zorgen 

energiecentrales daarvoor. Over tien jaar zal er echter drie tot 

vijf keer zoveel elektriciteit nodig zijn. En hoewel we steeds meer 

energie-opslagopties zien, zullen we energiecentrales moeten 

bijbouwen. We hebben gewoon regelbaar vermogen nodig. Ik 

hoop dat we als Nederland daar meer open voor gaan staan. Met 

de huidige strategie gaat het in elk geval niet werken. Het bouwen 

van kerncentrales is een welkome ontwikkeling, alleen zal dit 

niet voldoende zijn. We moeten alles doen om tot meer regelbaar 

vermogen te komen: biomassa en CCS, aardgas en CCS, 

kerncentrales, geothermie, waterkracht, zonne- en windenergie 

en opslag. Hoeveel van welke opties het beste is gaan we zien.” 

SPEELVELD 

Haijer startte zijn bedrijf in Groningen, breidde uit naar een 

tweede vestiging bij iTanks in Rotterdam, maar het is niet gezegd 

dat er nog een derde locatie zal volgen. “Voor onze klanten maakt 

het niet zoveel uit waar ons kantoor staat. Het is wel handig, 

maar vooral belangrijk is waar je de mensen vindt die we nodig 

hebben. Bij ons werken procestechnologen met een universitaire 

achtergrond. Waar vind je die? Om die groep mensen aan te 

boren, hebben wij een kantoor in Rotterdam geopend.” Hij zegt 

elke keer weer bij te leren over hoe processen efficiënter kunnen 

en nieuwe technologieën vallen toe te passen. Daarbij is het een 

voordeel dat bedrijven niet op het randje, zoals hij dat noemt, 

maar met wat marge opereren. “Dit houdt in dat je een proces 

neerzet, daarvan leert en dit een paar jaar later weer vertaald 

naar het ontwerpen van nieuwe processen. Er is veel toekomst 

om in dit speelveld bij zowel bestaande als nieuwe plants een 

efficiënte bedrijfsvoering te helpen realiseren.” 

WELVAARTSGROEI 

“Het besparen van energie zal belangrijk blijven, maar er zit wel 

een mate van complexiteit in”, rondt Haijer af. “Als je namelijk op 

energie bespaart, betekent dit niet altijd dat je je energieverbruik 

verlaagt. Het is net als met ledverlichting: dat is goedkoper dan 

een gloeilamp, maar we gaan wel ineens ook de tuin verlichten. 

Hoe efficiënter je te werk gaat, des te competitiever word je en 

kan je dus meer doen. De meest efficiënte fabrieken zijn het 

meest competitief, breiden dus ook uit en hebben dus meer 

energie nodig. Dat is de paradox van Jevons. En dat is ook 

welvaartsgroei. We gebruiken steeds meer energie om meer 

te maken voor de samenleving. Ik wil tot slot benadrukken hoe 

groot de waarde van de beschikbaarheid van energie is. Door de 

situatie in Oekraïne had ik gehoopt dat we daar het afgelopen 

jaar meer van hadden geleerd. Ik denk dat wij ons beter moeten 

realiseren dat we goed moeten nadenken over betrouwbaarheid 

bij het uitfaseren van fossiele brandstoffen. Flexibiliteit waar het 

kan is prima, maar het heeft nog altijd meer zin om zo efficiënt 

en effectief mogelijk dingen te maken dan zaken te organiseren 

rondom de keuze voor bronnen die afhankelijk zijn van tijd en 

weer. Landen die dat goed door hebben, zullen blijvend welvaart 

halen uit zowel bestaande als nieuwe industrie.”

Import, verkoop en distributie van 

persoonlijke beschermingsmiddelen 

armen handbescherming ademhalingsbescherming werkkleding gehoorbescherming 

President Safety legt zich toe op de import, verkoop en 

distributie van Persoonlijke Beschermings Middelen. 

Met 150 jaar ervaring en kennis, spelen we snel, flexibel 

en klantgericht in op de vaak specifieke vragen uit de markt. 

Wij staan onze klanten bij door op een goede, veilige en rendabele 

manier de PBM vraagstukken in te vullen en op te lossen. 

Ons assortiment bestaat uit een eigen lijn PBM artikelen 

onder de naam PSP ® en een zorgvuldig gekozen en selectief 

portfolio A-Merken. 

Bezoek www.presidentsafety.nl of neem contact op met onze 

afdeling Sales. Onze medewerkers staan voor u klaar! 

wij leveren uitsluitend aan de wederverkoop 

T +31 (0)181 878 000 

E sales@presidentsafety.nl 

0655904202 WA Business 

WWW.PRESIDENTSAFETY.NL 

Hoofdkantoor: President Building, 5e etage | Curieweg 19, 3208 KJ Spijkenisse 

Postbus 100, 3220 AC Hellevoetsluis | Logistiek centrum: Marconiweg 16a, 3225 LV Hellevoetsluis

hoofdbescherming oog- en gelaatsbescherming valbeveiliging been- en voetbescherming 

your supplier in safety 

www.presidentsafety.nl

72 


PRODUCT- 

NIEUWS WATER 

BESPAREN 

Mewa, leverancier van 

textielbeheer, zegt zijn 

processen te hebben 

geïnnoveerd en verbeterd 

om het energieverbruik 

en het gebruik van 

natuurlijke hulpbronnen 

te minimaliseren. 

Daaronder één van de 

meest waardevolle: drinkwater. Elke Mewa-wasserij heeft zijn eigen milieutechnische 

uitrusting om de verontreinigende stoffen uit de gewassen kleding te verwerken, 

waardoor Mewa de impact op het milieu tot 85 procent kan reduceren in vergelijking 

met conventionele wasprocessen. Mewa wast het textiel ook volgens een naar eigen 

zeggen uniek proces waarbij tot 50 procent water kan worden bespaard. Dankzij een 

zelf ontwikkeld waterhergebruiksysteem wordt het water van de hoofdwas en het 

spoelproces na filtering en behandeling hergebruikt in meerfasige wasprocessen. Op 

die manier vermindert Mewa het verbruik van vers water en de energie die nodig is voor 

de verwarming van dit water met 50 procent. In de afvalwaterzuivering bereikt Mewa 

een zuiverheidsgraad van 99,8 procent. Hiermee overtreft het bedrijf de eisen die de 

overheid stelt. 

LOKALE PRODUCTIE 

REALTIME OVERZICHT 

Endress+Hauser introduceert twee 

nieuwe lage-range-TOC-analyzers, de 

CA78 en CA79. Deze zijn specifiek voor 

de bewaking van de pure waterkwaliteit 

van hoogwaardige processen. De 

meetrange is van 0,5 tot 1000 ppb, zo laat 

de producent weten. De TOC-analyzer 

werkt met het bewezen proces van UVoxidatie 

gecombineerd met differentiële 

geleidbaarheidsmetingen. Met een 

reactietijd (t90) van 50 seconden levert de 

analyzer volgens Endress+Hauser constant 

betrouwbare, precieze meetwaarden zodat 

gebruikers de kwaliteit van ultrapuur water 

direct kunnen monitoren. Het voordeel is 

dat de gebruiker onmiddellijk kan reageren 

om verontreiniging van het proces of 

eindproduct te voorkomen. Hiermee 

worden verliezen en kosten beperkt. De 

CA79-analyzer voldoet aan de FDA 21 

CFR Part 11. Met de introductie van deze 

analysers completeert Endress+Hauser 

haar portfolio van vloeistofanalyse in zowel 

life science & food als power & energy. 

Escher Process Modules - onderdeel van ingenieursbureau Iv-Groep - heeft een 

technologie ontwikkeld voor het decentraal produceren van groene waterstof uit 

ammonia, waarbij ammonia als drager voor waterstof fungeert. Deze technologie 

zet ammonia om in elementair stikstof en waterstof. Deze twee gassen worden van 

elkaar gescheiden om waterstof over te houden. Deze waterstof is 99,999 procent 

puur, waardoor het geschikt is als brandstof voor brandstofcellen. Vergeleken met 

de traditionele manier van waterstofproductie (elektrolyse), is hiervoor twaalf keer 

minder energie nodig. Groenewaterstofprojecten worden momenteel ontwikkeld 

op gecentraliseerde locaties waar de zware industrie dit direct kan gebruiken. Maar 

om een verschil te kunnen maken binnen de energietransitie, is het volgens Escher 

essentieel dat kleine en middelgrote gebruikers op korte termijn ook toegang krijgen 

tot groene waterstof. Dankzij de technologie van Escher komt dit lokaal beschikbaar, 

zonder dat transport nodig is.


BEWUST KIEZEN 

COLUMN 

VICTOR VAN DER 

CHIJS, 

voorzitter van 

Deltalinqs. 

Ik noem de transitie van fossiel naar duurzaam 

en circulair vaak ‘De grote verbouwing’. In 

Rotterdam, met zijn raffinaderijen, basisindustrie 

en open overslag, is de verduurzamingsopgave 

extra groot. Het Haven Industrieel Complex moet 

stevig op de schop. Het goede nieuws is dat we in 

deze transitie internationaal vooroplopen. Onze 

bedrijven trekken er hard aan om ervoor te zorgen 

dat we én de klimaatdoelen halen én concurrerend 

blijven. De overgang is ingewikkeld, maar biedt ons 

ook grote kansen. 

Er zijn in de Rotterdamse haven nu zo’n 70 

transitieprojecten die operationeel zijn, worden 

uitgevoerd of in de startblokken staan. En dat is 

nog maar het begin. De verbouwing is pas over zo’n 

25 jaar echt afgerond. En dat terwijl de verkoop 

gewoon door moet gaan, want we blijven ook nog 

lang afhankelijk van fossiele grondstoffen. 

Die langdurige verbouwing vraagt om veel extra 

mensen. Daarnaast creëren de toegepaste nieuwe 

technologieën en de voortschrijdende digitalisering 

ook nieuwe banen. Het aantal vacatures in de 

haven blijft stijgen. Uit recent onderzoek blijkt dat 

maar liefst 37 procent van de vacatures rond de 

energietransitie ‘onvervulbaar’ is. Daarbij gaat het 

vooral om technisch geschoolde mensen. Hierdoor 

dreigt de vaart uit de energietransitie te gaan. 

We hebben ons technisch talent harder nodig dan 

ooit; daarmee overdrijf ik niet. We kunnen er niet 

omheen draaien: jongeren laten het technisch 

onderwijs links liggen. Wist u dat Nederland in de top 

5 staat van OECD-landen waar jongeren het minst 

voor een technische of bèta-opleiding kiezen? De 

afgelopen vijf jaar is de instroom op de technische 

scholen gehalveerd en een kentering is niet in zicht. 

Terwijl we weten dat de technici maar ook de IT’ers 

van de toekomst onmisbaar zijn om de haven van de 

toekomst te bouwen. We moeten in actie komen. 

We, daarmee bedoel ik in de eerste plaats het 

bedrijfsleven. De tijd dat we rustig achterover 

konden leunen is allang voorbij. We zullen ons 

veel meer moeten openstellen, leerlingen naar 

ons toe halen om te laten zien wat we doen, de 

stageplekken bieden die nodig zijn. We zullen ze 

moeten verleiden om bij ons te komen werken. 

We zullen dat ook meer collectief moeten 

doen. Binnenkort lanceren we de website www. 

werkeninderotterdamsehaven.nl. We willen daar 

laten zien dat er meerdere goede redenen zijn om 

bij de studiekeuze aan een baan in de haven te 

denken. Omdat je dan werkt in de nummer één 

haven van Europa. Omdat je er een goed salaris kan 

verdienen met bijbehorende arbeidsvoorwaarden. 

Omdat je je er op veel manieren kunt ontwikkelen. 

Omdat je een bijdrage kan leveren aan 

maatschappelijk impactvolle projecten, zoals de 

energietransitie en digitalisering. Bedrijven uit het 

gebied kunnen participeren in deze webportal en 

daarmee hun zichtbaarheid vergroten. 

De bedrijven moeten dus aan de bak. Maar ik 

vind dat hier ook een taak voor het onderwijs 

en de overheden ligt. Er kiezen immers veel te 

weinig jongeren voor een technische opleiding. 

Onbekendheid met de baankansen in de haven 

en industrie mag daarvoor niet de reden zijn. 

Stimuleren helpt en daarom mogen leerlingen best 

geholpen worden met kiezen, zonder overigens de 

vrijheid van onderwijs ter discussie te willen stellen. 

Scholen moeten nog sterker inspelen op wat 

de maatschappij nodig heeft. We gaan door 

de belangrijkste transitie sinds misschien wel 

honderd jaar. Een transitie die veelomvattend 

is en van iedereen wat vraagt. Daar hoort de 

verantwoordelijkheid bij om dat verhaal aan de 

jongeren van nu te vertellen, zodat zij heel bewust 

de keuze voor later kunnen maken.

74 


Imbema helpt de industrie energie en grondstoffen te besparen 

MAINTENANCE 

PROCESVERBETERING 

IS HET SLEUTELWOORD 

Tekst: Peter Otte 

De enorm gestegen energieprijzen zijn ook voor de industrie een last geworden. 

Energiezuiniger en duurzamer werken en wéten wat je verbruikt is dus harde noodzaak 

anno 2023. Imbema met de divisie Energie & Industrie kan daarbij helpen. 

Tim Verhagen


Imbema Energie & Industrie is een verzameling van 

verschillende bedrijven, zoals onder andere Imbema Cleton in 

Vlaardingen, Imbema Denso en Imbema Controls in Haarlem. 

Het 75-jarige familiebedrijf heeft door de jaren heen een 

transitie doorgemaakt van technische groothandel naar een 

meer en meer specialistische dienstverlener. Met de focus op 

drie speerpunten: efficiënte processen, ‘slimme’ oplossingen en 

bijdragen aan de energietransitie. 

Specialistisch dienstverlener zijn komt onder andere naar voren 

in het vele maatwerk dat het bedrijf levert. Een goed voorbeeld 

hiervan zijn de vele soorten slangen en koppelingen die Imbema 

naar de wensen van haar klanten assembleert. Slangkoppelingen 

die gegarandeerd niet lekken en een slang waar vloeistoffen goed 

en goed geïsoleerd doorheen stromen. Daar is veel winst te behalen. 

Flow control is het toverwoord in de industrie en daar weet Imbema 

alles van. Efficiënter en ook duurzamer produceren, zonder verlies of 

zelfs verspilling. Van grondstoffen, maar ook van energie. 

Tegenwoordig is er grote aandacht voor duurzaamheid én 

de stijgende energieprijzen, wat maakt dat energiebewust 

produceren een hot topic is. Marketing manager Tim Verhagen: 

“Waar vroeger vooral op de productie zelf werd gelet, 

wordt nu steeds vaker gekeken naar hoe die productie zo 

duurzaam en energiezuinig mogelijk gerealiseerd kan worden. 

Procesverbetering is het sleutelwoord. Energieverspilling en 

lekkages moeten voorkomen worden. En daar kunnen wij bij 

helpen.” 

DATA IS KING 

Imbema Energie & Industrie levert al tientallen jaren allerlei 

soorten meters aan energiebedrijven en grootverbruikers. Van 

industriële gas- en kWh-meters tot aan flow- en warmtemeters. 

Niet alleen levert Imbema meters, maar de laatste jaren is ook 

het aantal meetspecialisten sterk gegroeid. Meetspecialisten? 

Dat zijn professionals die industriële meteropstellingen in 

bedrijf kunnen stellen, testen en repareren. Als er verbeteringen 

noodzakelijk zijn, kan Imbema adviseren én uitvoeren. Juist 

omdat ze de materialen én de specialisten in huis hebben. 

Verhagen: “Door de combinatie van hardware en service 

merken wij dat we die extra’s kunnen bieden aan onze klanten, 

waardoor ze echt kunnen besparen. Zo dragen wij bijvoorbeeld 

met uitvoeren van submeteringprojecten wezenlijk bij aan het 

“HOE BETER DE INFORMATIE UIT 

DE DATA IS, DES TE BETER JE JE 

PRODUCTIEPROCES KUNT MONITOREN 

EN DAARDOOR OOK VERBETEREN” 

WATERSTOF, DE ENERGIE 

VAN DE TOEKOMST 

Een ontwikkeling die Imbema nauwgezet volgt 

is waterstof. Verhagen ziet bijvoorbeeld dat 

waterstof vanuit Nederland én Europa steeds 

meer wordt gestimuleerd. En daar wil Imbema 

Energie & Industrie ook bij zijn. “Waterstof 

wordt de nieuwe brandstof en grondstof voor 

de industrie. We gaan ons dan ook aansluiten 

bij de pas opgerichte branchevereniging voor 

waterstof in Nederland. Shell en BP werken op 

de Maasvlakte allebei aan een opgeschaalde 

electrolyser en ook Groningen zet vol in op 

waterstof. Imbema is een partner voor de 

gedeeltelijke nieuwe infrastructuur voor 

waterstof. Slangen, meters, koppelingen, wij zijn 

er klaar voor.” 

verminderen van energieverbruik. Bij submetering plaatsen wij, 

naast alleen een hoofdmeter, ook meters bij kleinere units of 

onderdelen. Zo krijg je inzicht en kun je systemen beter inregelen. 

‘Slimme’ meters zijn natuurlijk essentieel hiervoor.” 

Kijk om je heen en de ‘slimme’ toepassingen vliegen om je oren. 

Zelfrijdende auto’s, compleet geautomatiseerde home systems 

en de laatste ontwikkeling waar iedereen vol van is, AI. Op de 

vraag of Imbema bezig is met digitalisering, antwoordt Verhagen: 

“Meten is weten. Data worden daarbij steeds belangrijker. 

Hoe beter de informatie uit de data is, des te beter je je 

productieproces kunt monitoren en daardoor ook verbeteren. Wij 

zijn al jaren gespecialiseerd in datacommunicatie, doordat wij 

via verschillende van onze leveranciers van meters in een vroeg 

stadium zijn meegenomen in digitalisering.” 

Met deze uitgebouwde kennis en een breed assortiment aan 

dataloggers, sensoring en datacommunicatie ondersteunt 

Imbema energiebedrijven en de procesindustrie met ‘slimme’ 

oplossingen voor hun productieprocessen. Weer een mooi 

voorbeeld hoe de drie speerpunten worden gecombineerd.

76 


Foto: Danny Cornelissen


De kansen en bedreigingen van private 5G-netwerken 

‘WE GAAN SPECTRUM 

TEKORT KOMEN’ 

INNOVATIE 

Het goede nieuws is dat het gebruik van private 5G-netwerken fabrieken, warehouses en 

andere bedrijven kan helpen om innovatie toe te passen en bedrijfsprocessen efficiënter 

te maken. Maar er is ook een keerzijde van de medaille: zoals het er nu naar uitziet, is er in 

Nederland te weinig ruimte voor bedrijven om hierop in te haken. Koen Mioulet, bestuurslid 

van belangenorganisatie Euwena, geeft een toelichting.

“ Ik moest elke twee 

maanden mijn elektromotoren 

vervangen. Met deze 

coating draaien ze inmiddels 

drie jaar.” 

Herkenbaar? Iedereen 

weet het: chemische middelen, 

zeewater en weersinvloeden 

tasten de laklaag van je motor aan. 

De oplossing 

Kolmer Top Coating verlengt de 

levensduur van de lak met minimaal 

een factor vier en verankert 

zich door de verflaag heen op het 

materiaal. Met deze waterdunne 

supersterke laag (sterker dan 

C3, C4 of C5 coating!) is de motor 

jarenlang bestand tegen aanvallen 

van barre weersomstandigheden 

en 

chemische middelen. 

Nu ook 

op ATEX 

IIB en IIC 

Check het bewijs na 120 dagen 

in de Rotterdamse Haven! 

www.kolmertopcoating.nl 

Verhuur stoom- en 

heetwaterketels 

Part of the Atlas Copco Group 

Eco Ketelservice Verhuur bv 

www.eco-steamandheating.com 

+31 (0)13 583 94 40 | info@eco-steamandheating.com


Foto: Danny Cornelissen 

“Net zoals een telecombedrijf als Vodafone een 

eigen 5G-netwerk heeft, kunnen bedrijven op 

hun eigen terrein er ook een realiseren. Inclusief 

een basisstation (de ‘mast’), switch en centrale 

eenheid, net zoals Vodafone heeft staan. Maar dan kleiner, en 

heel belangrijk: betaalbaar. Een privaat 5G-netwerk is helemaal 

niet duur; denk aan de orde van grootte van enkele tienduizenden 

euro’s”, legt Koen Mioulet uit. Hij heeft een consultancybureau 

waarmee hij bedrijven adviseert op het gebied van private 

draadloze netwerken. Een eigen, privaat 5G-netwerk biedt 

bedrijven een keur aan mogelijkheden, schetst hij. “Je kunt het 

netwerk naar behoefte laten fungeren. Bij de containerterminal 

van ECT in Rotterdam worden er bijvoorbeeld onbemande kranen 

mee bestuurd. Dan wil je zeker weten dat het signaal aankomt, 

anders komt de kraan stil te staan. Een mobiele operator kan 

niet garanderen dat er te veel tijdsvertragingen zullen optreden. 

Hij moet immers met zijn netwerk al die miljoenen consumenten 

bedienen en kan daarom moeilijk ook nog prestatiegaranties aan 

bedrijven geven.” 

ZELF INRICHTEN 

In de procesindustrie, de maakindustrie en bij containerterminals 

wordt al veel van 5G-netwerken gebruikgemaakt. “Ook 

warehouses zijn dankbare toepassingen, waar onbemande 

voertuigen rondrijden die bestellingen oppikken. Of denk aan 

het toepassen van augmented reality. Op de werkvloer in een 

fabriek richt een maintenance technician zijn telefoon op een 

turbine, waarna allerlei relevante informatie over dat onderdeel 

op het scherm verschijnt. Dit soort toepassingen verhoogt de 

efficiency. En zoals ik net al aangaf, kan je de prestaties van je 

eigen 5G-netwerk zelf inrichten. Het zijn jouw radio base stations, 

jouw core en jouw switch. Samen met de leverancier kun je de 

nauwkeurigheid van de toepassingen instellen. Een sensor in 

een fabriek die de temperatuur of druk registreert, hoeft dit 

“JE MOET ER REKENING MEE HOUDEN 

DAT JE EEN DEEL VAN HET SPECTRUM 

NIET KUNT GEBRUIKEN” 

misschien maar - bijvoorbeeld - elke minuut te doen. Een kraan 

bij een containerterminal mag echter geen seconde stilstaan.” 

Private 5G-netwerken gedijen in wat Mioulet mooie afgebakende 

omgevingen noemt. Hij vertelt dat alle autofabrikanten in 

Duitsland er al mee werken. 

TWEE DOELEN 

Ook in havens en bij vliegvelden heeft men het gebruik van 

private 5G-netwerken ontdekt. Mioulet toont een kaartje van 

Noordwest-Europa, waarop een twintigtal 5G-projecten is te 

zien. “Luchthavens en havens zijn zeer geschikte locaties voor

DE SPECIALIST IN 

TECHNISCHE ISOLATIE 

WIJ GAAN NIET VOOR HALF WERK. 

Juist omdat we een van de laatste schakels in de bouwketen zijn, is alles wat we doen en leveren 

gericht op de afronding van een project. Klein of groot. Hoe krap de deadline ook is. Zodat 

u verder kunt, geen kostbare tijd verliest en resultaat van de hoogste kwaliteit neerzet. Met 

een breed en specialistisch assortiment aan isolatiematerialen, goed onderbouwde adviezen, 

uitstekende service en slimme logistieke oplossingen zijn wij u van dienst. 

Daarom is SIG dé partner voor technische isolatie in Nederland en België. 

Wij leveren niet alleen isolatiematerialen van gerenommeerde fabrikanten, maar beschikken ook 

over een eigen productielocatie in Waalwijk. Daar bewerken wij alle mogelijke isolatiematerialen, 

zodat ze voldoen aan uw eisen en wensen. Zo kunnen we isolatiematerialen maken die 

aansluiten op verschillende ondergronden. We passen technieken toe zoals lijmen, zagen 

en frezen van bijvoorbeeld PIR hardschuim, minerale wol en polystyreen (geëxpandeerd en 

geëxtrudeerd). De thermische en akoestische isolatiematerialen worden toegepast in de 

(petro)chemische en procesindustrie, offshore olieen gaswinning, (industriële) koeltechniek, 

scheepvaart en gebouwen. Ook voor OEM opdrachten bent u bij ons aan het juiste adres. 

manager productie 

JOHN technische isolatie 

STAAT VOOR 

HET BESTE ADVIES 

LEIDEN 

Nieuwenhuizenweg 21 

ISOLATEC HASSELT (BE) 

Scheepvaartkaai 5c 

WAALWIJK PRODUCTIE 

Zijlweg 2 

WAALWIJK 

Industrieweg 17 

technischeisolatiespecialist.nl 

isolatec.be


overeengekomen dat het naar het buitenland verhuist, maar het 

wil daarvoor niet betalen en geeft het spectrum pas vrij als de 

nieuwe locatie up and running is.” Hiernaast geldt dat een stukje 

van 50 megahertz in de praktijk minder groot uitvalt omdat er 

op de flank ervan bufferbanden voor de buren moeten worden 

gereserveerd. “Een radio voor de onderste 50 megahertz van 

NEDERLAND IS IN EUROPA 

EEN BUITENBEENTJE 

privaat 5G stopt niet met uitzenden op exact 3.450 gigahertz, 

maar ‘lekt’ signaal tot bijvoorbeeld 3.460 gigahertz. Om storing 

te vermijden, is het mogelijk dat wel 20 van de 50 megahertz 

afgaat. Twee blokjes van 50 megahertz hebben vier ‘flanken’, 

terwijl een blokje van 100 megahertz er maar twee heeft. Je moet 

er dus rekening mee houden dat je een deel van het spectrum 

niet kunt gebruiken.” 

Koen Mioulet 

het gebruik van private 5G-netwerken. Dit omdat de kosten van 

communicatie er hoog zijn. Met het besturen van een kraan 

en het tijdig lossen van een schip zijn miljoenen gemoeid. Een 

investering in 5G helemaal specifiek voor jouw bedrijf verdien 

je dan relatief snel terug.” Mioulet is bestuurslid en een van de 

oprichters van de Europese belangenvereniging Euwena, die 

zich inzet voor het breed gebruik van private 5G-netwerken. De 

organisatie streeft twee doelen na, legt Mioulet uit: "Ten eerste 

is er spectrum voor private netwerken nodig, oftewel frequenties. 

In sommige landen zijn die er niet, in sommige landen wel. Dat is 

een zorg, want voor het pan-Europese gebruik van 5G-netwerken 

voor bedrijven moet dit in alle industriële landen beschikbaar zijn. 

Daarnaast is het spectrum in veel landen verschillend. Het schiet 

voor een leverancier van 5G-apparatuur niet op als het spectrum 

waarop zijn apparatuur moet werken in veel landen verschillend 

is. Wij streven naar harmonisering en uniformering van het 

spectrum in Europa. Anders ontstaat er een gefragmenteerd 

ecosysteem met te kleine markten voor leveranciers.” 

BUFFERBANDEN 

Nederland is in Europa een buitenbeentje, met zijn keuze voor 

twee stukjes spectrum van 50 megahertz elk. “Een gotspe”, 

noemt Mioulet deze volgens hem rare keuze. “Duitsland heeft al 

jaren privaat spectrum van tussen de 3.700 en 3.800 gigahertz. 

Net als Zweden en Denemarken hebben zij daar technisch goede 

redenen voor. Nederland daarentegen kiest voor twee stukjes van 

50 megahertz boven- en onderaan de 5G-band. Niemand doet 

dat! Dat komt onder meer doordat al zo’n twintig jaar geleden 

aan het satellietgrondstation in Burum 80 megahertz van dit 

spectrum is toegezegd. Dit station is een wereldwijde nooddienst 

voor schepen op zee. Nu blijkt echter jaren later dat dit een 

internationaal gestandaardiseerd spectrum voor 5G is geworden. 

Dat station zit daardoor nu in de weg en de overheid heeft 

dus een probleem, wat ik begrijp. Met het station is inmiddels 

SNEL VOL 

Mioulet verwacht dat gebruikers en leveranciers voornamelijk 

interesse zullen hebben in het stukje van 50 megahertz aan 

het bovenste deel van de 5G-band. “Dat is ook moeilijk te 

coördineren met het Duitse spectrum, dat zich in het bovenste 

deel bevindt. Dat is dus niet handig. Gebruikers van private 

5G-netwerken in de onderste helft van de 5G-band lopen 

daardoor grote kans op matig bruikbaar spectrum of duurdere 

apparatuur. Ik voorzie dat bedrijven gaan jagen op spectrum in 

het bovenste deel van de 5G-band.” Mioulet was onlangs bij een 

bijeenkomst voor petrochemische bedrijven in de Botlek. “Al die 

bedrijven zijn dicht bij elkaar gevestigd en willen allemaal in het 

bovenste deel van de 5G-band. Die zal dus snel vol raken. Ook 

het Havenbedrijf Rotterdam voorziet schaarste, niet alleen in de 

Botlek maar ook op de Maasvlakte. We gaan op dichtbevolkte 

bedrijventerreinen spectrum tekortkomen." 

RECHTSZAAK 

“Schiphol en het Havenbedrijf Rotterdam hechten aan een 

goede optie voor mobiele innovatie. Dit was de reden om het 

ministerie van Economische Zaken en Klimaat voor de rechter te 

dagen. “Zij vinden dat hen mogelijkheden op innovatie worden 

onthouden. De overheid zet ons op achterstand, zeggen zij, 

terwijl havens en luchthavens in het buitenland wel volop met 

private 5G-netwerken aan de slag kunnen. Het besluit staat 

nu in het Nationaal Frequentieplan, dat op het punt staat om 

te worden goedgekeurd. Het havenbedrijf en Schiphol vragen 

om dit besluit op te schorten, want als het eenmaal wet is, is 

het onherroepelijk. Als de rechter hier in meegaat, heeft dat 

wel serieuze consequenties voor andere gebruikers van het 

spectrum. De veiling van mobiele operators zal op de lange baan 

worden geschoven. Niet iedereen zal daar blij mee zijn, maar zo 

werkt belangenbehartiging nu eenmaal.”

CORROSIEBESCHERMING, 

MET FOAMGLAS ® ISOLATIE SYSTEMEN 

Het beperken van corrosie onder isolatie en het buiten houden 

van water is van cruciaal belang om je installaties operationeel, 

veilig en performant te houden. FOAMGLAS ® isolatie is de 

duidelijke keuze en biedt ondoordringbaarheid voor water en 

damp, superieure druksterkte en constante thermische efficiëntie. 

Prestaties op de lange termijn, plus het potentieel voor minder 

reparaties en lagere onderhoudskosten, maken systemen met 

FOAMGLAS ® isolatie een toegevoegde waarde voor uw installaties.

PITTSBURGH CORNING BENELUX 

+32 (0) 471 80 60 13 

industry.be@owenscorning.com 

Voor online contact en technische 

informatie kan je ons vinden op 

WWW.FOAMGLAS.COM

Kleine investeringen 

VOOR GROTE OPLOSSINGEN 

U zoekt een - tijdelijke - oplossing voor een waterzuivering, 

waterhergebruik of andere waterbehandeling? En u wilt 

liever niet investeren? 

Europa’s grootste verhuurvloot biedt u complete full-scale 

installaties of losse componenten, zoals zandfilters, 

actiefkoolfilters, striptorens, pompen, bufferbakken, 

lamellenbezinkers, flotatie, beluchtingen, ionenwisselaars, 

omgekeerde osmose, ultrafiltratie en MBR. 

Plug & Play opgeleverd, inclusief de benodigde certificaten. 

Bel of mail Logisticon Verhuur voor een áltijd passende 

huur- of lease-oplossing. 

Logisticon Water Treatment B.V. 

Logisticon Verhuur B.V. 

Energieweg 2 

2964 LE Groot-Ammers, Nederland 

T +31 (0)184 60 82 60 

E water@logisticon.com 

W www.logisticon.com


PRODUCT- 

NIEUWS 

SCHAALBAAR 

Schneider Electric introduceert de Easy UPS 

3 Phase Modular. Deze UPS is ontworpen om 

kritische belastingen te beschermen en biedt 

een ‘Live Swap-functionaliteit’ die volgens 

het bedrijf door derden is geverifieerd. De 

UPS is beschikbaar in 50-250 kW capaciteit 

met N+1 schaalbare configuratie en monitoring op afstand door koppeling met 

Schneider Electrics EcoStruxureTM-architectuur. Door de schaalbaarheid van de 

Easy UPS 3 Phase Modular is uitbreiding mogelijk bij toenemende stroomvereisten, 

wat volgens de aanbieder een investering extra aantrekkelijk maakt. De UPS maakt 

deel uit van het Green Premium-portfolio van Schneider Electric, een portfolio van 

producten, oplossingen en diensten die afnemers helpen te verduurzamen. Dit label 

staat voor energie-efficiëntie, duurzaamheid, herbruikbaarheid en transparantie 

om de ecologische voetafdruk te verkleinen. Het UPS-systeem beschikt verder over 

geavanceerde technologie, zoals een efficiënt ontwerp, intelligent batterijbeheer, realtime 

monitoring en regelmogelijkheden. 

POSITIEF ADVIES 

Omdat de Graco Merkur een uitstekend 

spuitresultaat geeft, raadt Wiltec dit aan, 

specialist op het gebied van industrie 

& spuiterijtechniek. Zowel airless 

als airmix en airmix elektrostatische 

spuittechnologieën behoren tot de 

mogelijkheden van deze installatie. 

De Merkur-installatie heeft een laag 

luchtverbruik en een stille luchtmotor, 

constateert Wiltec. De installatie verpompt 

en verspuit dunne lakken en is verkrijgbaar 

op kar, aan een muurbeugel of op een vast 

statief. De complete lijn is beschikbaar 

met drukverhoudingen variërend van 

AFTERMARKET-DIENSTEN 

Kohler Power Systems, onderdeel van Kohler Energy, laat weten dat het zijn reeks 

industriële generatoren met een QR-code gaat uitrusten, zodat Europese klanten 

garanties kunnen activeren en sneller en efficiënter toegang krijgen tot andere 

aftermarket-supportdiensten. De QR-code, die zal worden aangebracht op toestellen 

van 6 tot 4500 kVA, kan aan het einde van het inbedrijfstellingsproces met een 

smartphone worden gescand, waardoor individuele stroomaggregaten binnen 

enkele minuten kunnen worden geregistreerd. Technici kunnen de QR-code ook 

achteraf toepassen op een bestaande vloot. Kevin Bougault, product manager bij 

Kohler: “Met behulp van de QR-code kunnen eindgebruikers op een efficiënte manier 

generatoren registreren en garanties activeren. Registratie zal er ook voor zorgen dat 

eindgebruikers toegang hebben tot een volledig aanbod van aftermarket-diensten, 

zoals onderhoud en reserveonderdelen.” 

10:1 tot 48:1 en opbrengsten van 1,5 tot 

9,0 liter per minuut. Onderhoud aan het 

luchtventiel is mogelijk zonder demontage 

van de motor, waardoor op een snelle 

manier service aan de machine kan worden 

verleend. De overgang van luchtmotor 

naar onderpomp wordt afgeschermd 

met een kunststof beschermkap om zo 

rondzwevend stof tegen te houden. De 

optelsom van dit alles is genoeg voor een 

positief advies van Wiltec.

86 



Transitie naar fluorvrij blusschuim in brandblusinstallaties 

voor de industrie 

EQUANS ADVISEERT 

BIJ SCHUIMTRANSITIE 

VEILIGHEID 

Op het gebied van brandveiligheid wordt regelmatig nieuwe weten regelgeving toegepast. 

Momenteel is blusschuim een hot topic, legt Evans Ruiter van Equans in Europoort Kringen 

uit. Het wijzigen van het schuim kan gevolgen hebben voor de brandblusinstallaties in de 

industrie. Ruiter is al ruim zeventien jaar gespecialiseerd in brandveiligheid, in de breedste 

zin van het woord.

88 


Zijn betoog sluit aan op het verhaal van de Gezamenlijke 

Brandweer (GB) in het artikel ‘Start naar fluorvrij 

blussen’ uit de maartuitgave van Europoort Kringen. 

Hierin vertelde de GB hoe zij de transitie naar fluorvrij 

blusschuim maakt. “De transitie, zoals aangegeven in het artikel 

van de GB is al langer gaande", vertelt Evans. “Blusschuim wordt 

voornamelijk gebruikt voor het blussen van een vloeistofbrand. 

Het blusschuim creëert een dekkende laag schuim, de zogeheten 

schuimdeken. Dit schuimdeken heeft een dubbele blussende 

werking en pakt daarmee twee van de drie elementen van de 

branddriehoek aan. Enerzijds zorgt de schuimdeken voor een 

scheiding tussen de zuurstof en de brandstoffen. Anderzijds zorgt 

de verdamping van water - dat zich in het schuim bevindt - ervoor 

dat (warmte)energie wordt onttrokken aan de brand. Dit heeft 

een afkoelend effect op de brand.” 

VERBOD 

Blusschuim is erg functioneel maar het bevat bestanddelen 

die niet milieu-afbreekbaar zijn. Daarom heeft het Europees 

Agentschap voor Chemische Stoffen (ECHA) PFOS in 2011 

verboden. “In 2020 volgde een verbod op zware schuimen en 

vanaf 2023 zijn alle zware C6-schuimen verboden voor nieuwe 

installaties. Dit verbod is al van kracht maar wordt op dit moment 

nog niet actief op gehandhaafd”, vertelt Ruiter. “Er is gewoonweg 

nog geen goed alternatief voor het zware blusschuim, zoals dit er 

“VAN HET NIEUWE SCHUIM ZAL 

VEEL MEER NODIG VOOR HETZELFDE 

EFFECT BIJ EEN BLUSSING” 

wel is voor blusschuim in de lichte industrie. Ruiter zegt hierover 

niet verrast te zijn. Het is als met iedere nieuwe regelgeving, legt 

hij uit. “Eerst komt er een zachte introductie en na een paar jaar 

gaat men erop handhaven.” 

“Het oude blusschuim bevat fluorverbindingen”, vervolgt 

hij. “Deze fluorverbindingen zorgen voor de vorming van de 

zogenaamde waterige film op de brandbare vloeistof. Deze film 

maakt het mogelijk dat het blusschuim zich goed kan verspreiden 

STRATEGIE OVER DRIE ASSEN 

Sinds Equans door Bouygues is overgenomen, 

hanteert het bedrijf een aangescherpte 

strategie. Het staat klanten op drie assen bij, 

de digitale, industriële en energietransities. 

“Of het nu gaat om het verlagen van de CO2- 

uitstoot, het gebruik van waterstof of het 

‘smart’ maken van een fabriek, wij kunnen 

bedrijven hierin volop adviseren. We bieden 

klanten een volledige ontzorging, van ontwerp, 

bouw tot onderhoud en van verduurzaming tot 

digitalisering van industriële processen,” vertelt 

Jelle Vermunt van Equans. 

Evans Ruiter 

over de ontvlambare vloeistof, zelfs als deze in brand staat. 

De brand kan hierdoor snel onder controle worden gebracht. 

Herontsteking wordt voorkomen door de schuimdeken die 

vervolgens over het volledige oppervlak van de ontvlambare 

vloeistof kan worden opgebouwd. Door de aanwezigheid van het 

schuimdeken wordt voorkomen dat er boven de vloeistof een 

ontvlambare damp kan ontstaan. Dit is een mooi bindmiddel en 

biedt blusschuim een goede viscositeit. Van dit schuim is niet 

veel nodig.” 

In de nieuwe situatie heeft het blusschuim een andere 

viscositeit en hechting. Ruiter: “Hier moeten compleet nieuwe 

installaties of grootschalige aanpassingen voor bestaande 

installaties voor geëngineerd worden. Daarnaast is het 

toepassingsgebied van de nieuwe blusschuimen beperkter dan 

de oude blusschuimen. Dit wil zeggen dat waar voorheen één 

type schuim voldoende was voor verschillende te beveiligen 

productstoffen, dit vaak niet meer mogelijk is. Voor de blussing 

van bepaalde stoffen moet bij het toepassen van fluorvrij 

schuimconcentraat een hogere expansievoud gehanteerd 

worden dan bij gebruik van fluorhoudende concentraten. 

Dit gegeven is vooral van belang bij een sprinkler- of deluge 

blusinstallatie, of als het schuim in de bestaande situatie wordt 

opgebracht met een non-aspirated schuimmonitor. Dergelijke 

installaties moeten aangepast worden. Voor de zware schuimen 

zijn er op dit moment nog geen goede oplossingen gevonden ter 

vervanging. Er lopen nu allerlei testen. Hieruit blijkt wel al dat van 

het nieuwe schuim veel meer nodig zal zijn voor hetzelfde effect 

bij een blussing.” 

LEVERTIJDEN 

“Bij onze relaties zien wij vooralsnog geen actie om de zware 

schuimen uit de blusinstallaties te vervangen”, geeft Ruiter 

aan. “Dit komt met name door het gebrek aan alternatief 

schuim en handhaving. Maar bedrijven zijn er zeker wel mee 

bezig.” Volgens hem hebben grote multinationals aanzienlijke 

investeringssommen gereserveerd om over tien jaar te voldoen 

aan de nieuwe normen. Hij adviseert om op te letten: “Op dit 

moment wacht iedereen nog af, maar schuimleveranciers 

hebben onvoldoende product om iedereen tegelijk te voorzien. 

Zij benadrukken iedereen die in de toekomst dit schuim


nodig heeft, tijdig te bestellen. Helaas hebben bedrijven 

meer uitdagingen en gaat het hier om grote investeringen. Zo 

ligt een groot deel de aandacht de afgelopen periode bij de 

energiekosten.” 

EXPERTISE 

“Samen met schuimleveranciers kijken we per opdrachtgever 

welke oplossing het beste kan worden toegepast. Zo zorgen 

wij ervoor dat de klant op tijd de beste oplossing aangeboden 

krijgt. Als bedrijf zorgen wij ervoor dat wij ons eigen kennisniveau 

hoog en actueel houden. Per opdrachtgever wordt een 

FLUORVRIJ NIET 

MILIEUVRIENDELIJK 

“Geen enkel brandbestrijdingsschuim is 

milieuvriendelijk aangezien het allemaal 

combinaties van chemicaliën zijn”, zegt Evans 

Ruiter van Equans. ‘SFFF’ is de naam voor 

fluorvrije schuimproducten, maar sommige 

fabrikanten noemen ze ook wel ‘F3’. “De nieuwe 

generatie fluorvrije schuimen bevatten geen 

PFAS, die als persistent in het milieu worden 

beschouwd.” 

“SAMEN MET SCHUIMLEVERANCIERS 

KIJKEN WE PER OPDRACHTGEVER 

WELKE OPLOSSING HET BESTE KAN 

WORDEN TOEGEPAST” 

maatwerkoplossing gemaakt, waarbij we streven naar de 

beste technische oplossing op basis van de geldende weten 

regelgeving. En het moet ondanks de gestelde brandkwalificatie 

of - bescherming in een gebied - realiseerbaar zijn.” Equans 

biedt klanten, volgens Ruiter, daarbij meerwaarde doordat het 

alle disciplines in huis heeft om een totaalpakket aan te bieden 

en meteen bij één partij makkelijk uitvoerbaar is. “Van advies, 

engineering tot uitvoering en onderhoud, wij hebben het in huis 

inclusief de onmisbare expertise. 

COMPLIANCE AS A SERVICE 

Compliancy is een term die steeds vaker gehoord wordt in de 

industrie. Iedereen binnen de branche heeft ermee te maken en 

denkt vaak ook dat het navolgen van weten regelgeving binnen 

de hun organisatie goed op orde is. In de praktijk blijkt dat toch 

anders te zijn. Een van de onderwerpen binnen compliancy 

is brandveiligheid. “Wet- en regelgeving is complex, dit komt 

omdat het zowel landelijk, provinciaal als regionaal ingeregeld 

kan zijn”, vertelt Jelle Vermunt, manager commercie bij Equans 

West Industrie. “Wij helpen onze opdrachtgevers met deze brei 

aan informatie en zorgen dat zij compliant zijn. We hebben het 

niet alleen over de systemen op het gebied van brandveiligheid, 

maar kijken ook verder naar bijvoorbeeld milieunormen- en 

wetgeving.” Vooral kleinere organisaties lijken hier een uitdaging 

te hebben; zij moeten voldoen aan weten regelgeving en 

verduurzamingsdoelen, maar hebben niet altijd mensen om dit 

op te pakken en te begeleiden. “Met onze dienst ‘compliance as 

a service’ nemen we de totale zorg van onze opdrachtgever over.” 

Equans monitort voor de opdrachtgever of deze voldoet aan weten 

regelgeving en schat in welke impact wetswijzigingen op de 

fabriek hebben. Een voorbeeld is de wetgeving met betrekking tot 

het blusschuim. 

ADVISEUR 

Onlangs heeft Equans bovengenoemde dienst onder de 

aandacht gebracht bij een aantal klanten. De opdrachtgever 

ontving een vrijblijvende quickscan om te kijken of de systemen 

inderdaad compliant waren. “Sommige bedrijven wisten niet 

dat zij aan een bepaalde verplichting moesten voldoen”, vertelt 

Vermunt. “De essentiële zaken hebben we direct met de klant 

“MET COMPLIANCE AS A SERVICE 

CREËREN WE TOEGEVOEGDE WAARDE 

VOOR ONZE OPDRACHTGEVERS: ÉÉN 

LOKET VOOR ALLE DIENSTEN” 

opgepakt, soms met een tijdelijke oplossing om dit later samen 

met de opdrachtgever goed aan te pakken en te zorgen dat 

de fabriek in de toekomst compliant is en ook blijft.” Equans 

schrijft niet alleen rapporten, maar geeft ‘bouwbare adviezen’, 

waarmee direct van ontwerp tot uitvoering over kan worden 

gegaan. Het beeld van Equans als traditionele contractor, komt 

hiermee tot een einde. “Met compliance as a service, maar 

ook andere specialismes zoals Ehub, Fire safety & security en 

Industriële Automatisering creëren we toegevoegde waarde voor 

onze opdrachtgevers: één loket voor alle diensten. We maken 

echt impact en dragen positief bij aan doelstellingen als partner 

en adviseur van de klant.” 

Jelle Vermunt

90 


Eerste Battolyser® naar Magnumcentrale in Eemshaven 

WATERSTOF 

‘DIT IS EEN 

REFERENTIE’ 

Vorige maand was het zover. Voor het eerst leverde en installeerde Battolyser Systems uit 

Schiedam een Battolyser op industriële schaal, bij de Magnum-centrale van RWE in de 

Eemshaven. “Dit is bijzonder”, zegt ceo Mattijs Slee van Battolyser Systems.


Een Battolyser is een combinatie van een batterij en 

een electrolyser in één apparaat. Hierdoor bevat het 

systeem de functionaliteit van zowel een electrolyser 

als een batterij. Zodra de batterijfunctionaliteit van het 

systeem is opgeladen kan het systeem de overtollige elektriciteit 

gebruiken om water te splitsen in waterstof en zuurstof. De 

waterstof kan worden gebruikt voor industriële toepassingen. 

Wanneer er tekorten op het net zijn, kan een Battolyser ook de 

opgeslagen elektriciteit aan het net terugleveren. Dit maakt de 

geproduceerde waterstof groener en tegelijkertijd goedkoper, 

aldus het bedrijf. 

LOGISCHEW KEUZE 

Bij de energiecentrale van RWE zal de Battolyser worden 

gebruikt voor het koelen van generatoren. Het systeem dient om 

voor lange tijd volatiele prijsscenario’s te simuleren. Wanneer 

de elektriciteitsprijzen laag zijn, blijft een Battolyser laden en 

waterstof produceren, maar wanneer de prijzen stijgen zal 

de Battolyser direct stoppen met de productie van waterstof 

en de opgeslagen elektriciteit verkopen. De aanschaf van de 

nieuwe installatie kwam tot stand dankzij een subsidie van het 

Waddenfonds en de consortiumpartners Vattenfall, Orsted, Yara, 

BASF en Proton Ventures. Marinus Tabak, head of central asset 

management bij RWE, noemt de aankoop ‘een logische keuze’. 

“Wij investeren steeds meer in duurzame energiebronnen en zien 

waterstof als een essentiële schakel in de energietransitie. De 

technologie van het Battolyser-systeem maakt een duurzaam en 

efficiënter energiesysteem mogelijk.” 

Het nieuws van de levering werd vorige maand bekendgemaakt 

tijdens de World Hydrogen Summit & Exhibition, die in Rotterdam 

plaatsvond. Ceo Mattijs Slee, daar aanwezig, gaf een toelichting. 

IS DIT NOU DE LAUNCHING CUSTOMER VOOR JULLIE? 

“Ja, feitelijk wel. De Battolyser is twee weken geleden 

geïnstalleerd. Binnen een week kregen we de handtekening van 

RWE om waterstof te mogen produceren en hebben we hem 

opgestart.” 

WAT IS DE BETEKENIS HIERVAN VOOR HET BEDRIJF? 

“Ik ben afkomstig uit de olieen gaswereld. RWE is een 

vergelijkbare industriële partij. Voordat je op hun terrein, onder 

hun verantwoordelijkheid, waterstof mag maken, moet je aan 

strenge veiligheids- en kwaliteitsstandaarden voldoen. Het 

systeem moet bijvoorbeeld gecertificeerd zijn, en ook lopen 

mensen van RWE allerlei veiligheidsprocessen door. Het is de 

hoogste kwaliteitsstandaard in de industrie. Dat je als startend 

bedrijf daar kan leveren en mag opereren, bewijst dat je het 

goed voor elkaar hebt. Dat is echt bijzonder. Een leek buiten de 

industrie ziet dat misschien niet direct, maar wij weten dat dit 

een ander standaardniveau is. Wij vinden dat belangrijk, want wij 

willen nieuwe commerciële systemen gaan verkopen. Voor ons is 

dit een referentie.” 

HOE STAAT HET MET DE BELANGSTELLING VOOR MEER BATTOLYSERS? 

“Aan belangstelling is er geen gebrek. Kijk [hij wijst om zich 

heen, red.], op de World Hydrogen Summit & Exhibition komen 

elfduizend bezoekers af. Hoewel al die mensen over waterstof 

praten, is er nog maar heel weinig electrolysevermogen in 

Nederland operationeel: iets meer dan één megawatt. Iedereen 

ziet de potentie en wil ermee aan de slag gaan, maar de business 

case is veelal niet sluitend. Er zijn nog geen vergunningen of de 

regulering is niet compleet. Het is een soort stilte voor de storm. 

Iedereen weet dat we in 2030 4 tot 8 gigawatt moeten hebben 

geïnstalleerd in Nederland, maar daarvoor moeten we het huidige 

vermogen met maar liefst een factor 8.000 vergroten. Iedereen 

kijkt naar elkaar wie eerst gaat. Wat mij betreft moeten we 

doorpakken: ga leren door het te doen.” 

WAT IS HET NUT VAN EEN EVENT ALS DIT? 

“Dit is waar de samenwerking moet plaatsvinden. De overheid, 

onze klanten, componentenleveranciers, ontwikkelingsbedrijven 

en wij als technologiebedrijf: allemaal moeten wij een stap naar 

voren zetten. Deze summit heeft een sterke netwerkcomponent, 

Iedereen probeert zich van zijn beste kant te laten zien. Soms zie 

je dan ogen opengaan: ‘O kun je dat al? Dan kunnen we misschien 

wel een stapje zetten.’ Op zo'n manier faciliteert een event als dit 

die vooruitgang.” 

WANNEER VALT EEN VOLGENDE ORDER TE VERWACHTEN? 

“We zijn nu bezig een commercieel systeem te ontwikkelen. Daar 

hebben we al best wel wat in geïnvesteerd. Onder meer in long 

lead items, wat onderdelen zijn met een lange levertijd. We zijn 

nu in gesprek met een aantal partijen. Het eerste Battolysersysteem 

zouden we in het eerste kwartaal van volgend jaar klaar 

kunnen hebben. Die gaan we dan testen op onze locatie en als 

de klant dan tevreden is, kunnen we het systeem op de gewenste 

projectlocatie plaatsen.”

Equans uw partner in de industrie 

Voldoen uw systemen en installaties aan 

de nieuwste normen, weten regelgeving?

equans.nl 

Waarschijnlijk beantwoordt u deze vraag positief. Maar voldoen uw 

installaties daadwerkelijk aan alle normen en regels en bent u dus 

geheel compliant? Equans geeft u het overzicht en wijst u de juiste weg 

met Compliance as a service. Vul nu via de QR-code onze vrijblijvende 

Compliancy Pre-scan in en ontdek of uw organisatie compliant is.

94 



West-Australië 

VERSNELLEN 

DANKZIJ EEN 

DRIJVENDE 

AMMONIAK- 

TERMINAL 

WATERSTOFREIZIGERS 

Volgens schattingen van het Havenbedrijf Rotterdam 

zal de vraag naar waterstof en doorvoer door de haven 

in 2050 20 miljoen ton zijn. Waterstof voor de industrie, 

mobiliteit, warmte en elektriciteit. Omdat de verwachting 

is dat slechts 10 procent van de waterstofbehoefte lokaal 

kan worden geproduceerd, vanwege gebrek aan ruimte 

voor meer windparken op zee, moet het leeuwendeel van 

elders komen. Monica Swanson en Martijn Coopman zijn 

namens het havenbedrijf doende om hiervoor nieuwe 

supply chains op te zetten. In Europoort Kringen lees je 

over hun vorderingen. Deze keer Martijn Coopman over 

West-Australië.

96 


“Bij het Havenbedrijf Rotterdam brengen wij de 

energiestromen van de toekomst in kaart. Dat 

doen wij ook voor waterstof. Wij geloven dat groene 

waterstof in grote hoeveelheden kan worden 

geproduceerd in landen met geschikte condities voor zonne- en 

windenergie en waar het investeringsklimaat en de infrastructuur 

goed zijn. De afnamegebieden zullen waarschijnlijk Oost-Azië, 

Noordwest-Europa en mogelijk Noord-Amerika worden. In het 

verleden hebben wij gas uit te weinig bronlanden gehaald, maar 

daarvan hebben wij geleerd. Daarom willen wij nu voor een 

diversiteit aan supply sources zorgen”, vertelt Coopman. Zonneenergie 

is goedkoper dan windenergie, vervolgt hij. “Idealiter kun 

je op een goede dag tien uur lang zonne-energie produceren. ‘s 

Nachts neemt de wind het over van de zon. Op die manier kun je 

zoveel mogelijk uren per dag de electrolyser aan het werk zetten, 

die een relatief dure schakel in de keten is. Er zijn maar een 

paar gebieden wereldwijd waar je zo op een jaarlijkse basis kunt 

produceren. Dit zijn Chili, Namibië en de Golf van Aqaba. West- 

Australië komt daar dichtbij in de buurt.” 

ONEINDIGE WIND 

In West-Australië is een internationaal groenewaterstofproject 

gestart, waarin drie partijen samenwerken: de West-Australische 

overheid, het Duitse Fraunhofer Institut en het Havenbedrijf 

Rotterdam. Ook ministeries van alle drie de landen zijn hierbij 

betrokken. In een eerder stadium is een studie verricht naar 

de haalbaarheid van een waterstofketen vanuit Australië naar 

Duitsland via Rotterdam. Hieruit rolde een aantal belangrijke 

conclusies, vertelt Coopman: “Ten eerste is Australië dankzij 

de beschikbare ruimte het land met veruit de grootste potentie 

voor windenergie wereldwijd. Daarnaast bleek dat de variabele 

verschepingskosten van groene ammoniak van Australië naar 

Rotterdam ongeveer maar zes procent van de totale leverkosten 

uitmaken, wat niet zoveel is. Met betere financieringscondities en 

infrastructuur zou Australië dus prima kunnen concurreren met 

waterstof uit Egypte, Marokko of zelfs uit Portugal. Ten derde bleek 

dat je met de zon- en windcondities in Oakajee aan de Australische 

westkust de goedkoopste waterstof zou kunnen produceren. De 

zon schijnt er continu en het waait er altijd, waardoor de bomen er 

letterlijk in een hoek groeien. In een interview op de radio werd mij 

gesteld: ‘Dus jij bent wél blij met de oneindige wind hier!’” 

VERSNELLEN 

Inmiddels hebben de drie partijen bijna een joint venture 

gesloten, mede in samenwerking met de Mid West Ports 

Authority. “Een van de doelen is de waterstofexport te versnellen 

met behulp van een innovatieve Nederlandse technologie. Het 

“QUA REGELGEVING, MENTALITEIT 

EN INVESTERINGSKLIMAAT ZIJN ER 

TUSSEN BEIDE CONTINENTEN VEEL 

OVEREENKOMSTEN” 

gaat om een drijvende ammoniakterminal van het Nederlands 

bedrijf Bluewater. Het is een soort boei waar een pijpleiding 

uit zee doorheen loopt, richting een schip dat aan de boei 

is gemeerd. In de olieen gassector worden zulke drijvende 

terminals al langer gebruikt, maar voor ammoniak is dit nieuw. 

Met de geplande conventionele haven zal het nog zeker tien 

jaar duren voordat de export van groene waterstof op gang zou 

komen. Met de speciale boei is dat binnen vijf jaar mogelijk. 

We gaan een nieuwe studie doen waarin we alle facetten van 

“HET DOEL IS OM VOOR 2030 TOT 

1 MILJOEN TON WATERSTOF UIT 

WEST-AUSTRALIE NAAR NEDERLAND 

EN DUITSLAND TE EXPORTEREN” 

de keten bekijken, waaronder ook het minimaliseren van de 

milieu-impact en het respecteren van het aboriginal-erfgoed.” 

Bedrijven vanuit de gehele keten zijn bij het project betrokken. 

Tot de deelnemende bedrijven behoren onder meer DOT, 

Nedstack, Battolyser, HyCC, Proton Ventures, Vopak, SoluForce, 

thyssenkrupp, Daimler Truck, BP, Fortescue en Copenhagen 

Infrastructure Partners (CIP). Coopman zegt heel blij te zijn met 

de deelname van zulke aansprekende bedrijven. 

GROEN IJZERERTS 

De studie zal ongeveer een jaar in beslag nemen. “We willen 

zo snel mogelijk doorpakken en het ontwerp verder uitdiepen. 

We streven ernaar dat de eerste export in 2027 of 2028 kan 

beginnen. Het doel is om voor 2030 tot 1 miljoen ton waterstof 

uit West-Australie naar Nederland en Duitsland te exporteren. 

Van de waterstof die in Rotterdam aankomt, zal twee derde naar 

Duitsland worden getransporteerd. Dat is de typische verhouding 

voor energiestromen die door Rotterdam komen.” Parallel aan 

dit project wordt gekeken of het mogelijk is een grote haven 

bij Oakajee te realiseren. Deze zou zo groot als de Maasvlakte 

worden, maakt Coopman duidelijk. “Naast waterstof zou ook 

groene ijzererts vanuit de nieuwe Australische haven naar 

Europa kunnen worden verscheept. Door de oorlog in Oekraïne 

is de waarde van ijzererts gestegen, wat het belang van de 

transportkosten op de eindprijs vermindert. Dat maakt Australië 

ook interessant voor de aanvoer van ijzererts.” 

RUIMTE 

Coopman zegt overtuigd te zijn van de mogelijkheden die West- 

Australië biedt. “Je moet beseffen dat de beschikbaarheid van 

land voor de productie van elektriciteit voor waterstof dé grote 

uitdaging wereldwijd wordt. Zeker in het volgende decennium 

zal dit steeds duidelijker blijken. In Noordwest-Europa kan 

één boer of NGO al een gigantisch windpark tegenhouden. 

In Australië is er daarentegen volop beschikbare ruimte. Aan 

de westkust is voornamelijk veeteelt, waarachter de woestijn 

begint. Boeren zien wind- en zonne-energie als een prima 

extra inkomstenbron.” Interessant detail is dat voor de kust van 

West-Australië veel Nederlandse scheepswrakken uit de 17e en 

18e eeuw liggen. Coopman grapt dat hij het als nazaat van de 

koopmannen als zijn taak ziet om een veilige haven aan de kust 

te creëren om de handel met Holland mogelijk te maken. “Ook 

hoop ik de psychologische afstand tussen Australië en Europa 

te verkleinen. Die is al niet zo groot. Qua regelgeving, mentaliteit 

en investeringsklimaat zijn er tussen beide continenten veel 

overeenkomsten.”


Twitterij 

Vanmiddag naar bestuurlijk overleg varend ontgassen; iedereen 

wil er vanaf, maar och wat maken we het onszelf af en toe 

ingewikkeld in Nederland. Hopelijk kunnen we wat stappen 

zetten. 

Erik Klooster 

Hoera, Maasvlakte 2 is jarig! Precies 10 jaar geleden openden 

opende minister Melanie Schultz van Haegen het nieuwe 

havengebied voor de scheepvaart. Dat zag er destijds zo uit: 

bit.ly/3yidAK 

Futureland Rotterdam 

Nederland is tegenwoordig de Europese topper op het gebied 

van elektriciteit uit zon en wind. Je ziet dat onder andere terug 

in de ontwikkeling van de Nederlandse elektriciteitsprijzen. 

Vanmiddag de laagste van Europa! 

Martien Visser 

De werkzaamheden zijn inmiddels afgerond en de installaties 

weer klaar voor de toekomst. 

Shell Pernis 

‘De afstand tussen burgers en politici is niet te groot, hij is 

door sociale media juist te klein.’ Tjonge, deze is wel raak hoor. 

@SanderSchimmelp zet de boel op scherp en heeft gelijk. 

Vliegen we niet met z'n allen uit de social media-bocht? 

Corné Boot 

Met biobrandstoffen kunnen we, zonder de benzine- of 

dieselauto te vervangen, toch een stukje duurzamer rijden. 

Maar hoe worden biobrandstoffen geproduceerd? Tijdens 

een rondleiding bij @Nesteglobal zijn staatssecretaris 

@Vivianneheijnen en ik hierover bijgepraat. 

Mark Harbers 

De replica van het eeuwenoude zeilschip Götheborg bunkert 

modern ouderwets dieselolie in @HavenRotterdam. 

Tie Schellekens 

Shell heeft de afgelopen drie maanden groot onderhoud 

uitgevoerd. Inspecties, schoonmaken en onderdelen vervangen. 

Wil jij werken aan een veiligere procesindustrie? 

Volg dan de opleiding Procesveiligheid! 

Werk jij in de chemische procesindustrie en wil jij meer weten over de specifieke risico’s? Volg dan 

nu de opleiding Procesveiligheid. Tijdens de opleiding behandelen we natuurlijk de procesveiligheid, 

maar ook de organisatie en uitvoering van grote projecten in de chemische procesindustrie. 

Tijdens de opleiding komen de volgende onderwerpen aan bod: 

• Procesveiligheid 

• Uitvoering grote projecten/turn arounds 

• Procestechnologie en installaties 

• Externe veiligheid/BRZO/PGS6 

• Processchema’s, P&ID’s 

• Kwalificeren en kwantificeren van risico’s 

• Mechanische veiligheid, PED 

• Explosies 

• Maintenance 

• Gevaarlijke stoffen 

• Consequentie kwantificering (QRA, Safeti) 

• Incidentenonderzoek 

• Instrumentele beveiliging 

• ATEX 

Data: 3, 10, 31 oktober, 7, 14, 20, 28 november 

en 12 december 2023 

Schrijf je snel in, deze 

opleiding zit altijd snel vol! 

T 030 231 82 12 | www.phov.nl | info@phov.nl 

PHOV_230401_Adv_Procesveiligheid_APR23_190x130mm_01_wt.indd 1 03-04-2023 17:09

98 


WEBNIEUWS 

Bron van dit nieuws is de website Europoortkringen.nl. Hierop staat 

een overzicht van de laatste ontwikkelingen in het Rotterdamse. 

SHELL BOUWT IN PERNIS 

EN MOERDIJK 

De werkzaamheden van Shell in 

Pernis en Moerdijk vorderen voor 

de bouw van respectievelijk een 

biobrandstoffenfabriek en een 

pyrolyse-olie-upgrader. Dit blijkt uit 

een update van het bedrijf. 

CONSORTIUM INVESTEERT IN 

PLASTICRECYCLER 

Een consortium van drie partijen 

investeert 13 miljoen euro in het in 

Rotterdam gevestigde Pryme. Dit 

bedrijf is bezig een pyrolysetechniek 

te ontwikkelen waarmee gebruikt 

plastic kan worden omgezet in 

waardevolle producten. 

Pryme beschikt over een 

pyrolysetechniek waarmee gebruikt 

plastic met een hoge conversieratio 

op industriële schaal valt te recyclen. 

Het bedrijf is nu bezig met de bouw 

van een fabriek in Rotterdam die 

later dit jaar met de productie zal 

beginnen. Het plan is om in 2025 een 

tweede, grotere fabriek te bouwen. 

Infinity Recycling, Invest-NL en 

LyondellBasell hebben laten weten 

dat zij via een investeringsconsortium 

13 miljoen euro bijdragen aan 

de commercialisering van het 

pyrolyseproces. Chris Hervé, ceo 

van Pryme, zegt blij te zijn met de 

investering. 

Meer lezen? 


In Pernis bouwt Shell een 

biobrandstoffenfabriek, die duurzame 

vliegtuigbrandstof en hernieuwbare 

diesel gaat produceren. Vanuit 

Antwerpen zijn hiervoor de eerste 

drie van in totaal tien producttanks 

aangekomen op Pernis. Door middel 

van een drijvende bok werden de 

tanks op de kant gehesen en naar hun 

plek gereden. Op het Shell Chemicals 

Park Moerdijk wordt gewerkt aan de 

bouw van een pyrolyse-olie-upgrader, 

die nieuwe chemicaliën uit plastic 

afval maakt. 

Meer lezen? 


LAUNCHING CUSTOMER VOOR 

AMMONIAKTERMINAL KOOLE 

Koole Terminals heeft een letter of 

intent gesloten met Hyphen Hydrogen 

Energy. Laatstgenoemde bedrijf 

is de launching customer voor de 

ammoniakterminal van Koole in 

Rotterdam. 

Hyphen wil groene ammoniak uit 

Namibië naar Noordwest-Europa 

transporteren. Het Namibische 

bedrijf heeft hiervoor al verschillende 

overeenkomsten met mogelijke 

Europese klanten gesloten. Het zegt 

jaarlijks tot 750.000 ton groene 

ammoniak te willen importeren. 

Hyphen wil klanten via de ammoniakimportterminal 

van Koole in 

Rotterdam van groene ammoniak 

voorzien. Begin 2028 moet de eerste 

uit Namibië afkomstige ammoniak 

in de terminal van Koole worden 

opgeslagen. “Wij zijn verheugd 

dat Hyphen launching customer 

wil worden van onze geplande 

importterminal voor ammoniak in 

de haven van Rotterdam”, zegt John 

Kraakman, ceo van Koole Terminals. 

Meer lezen? 



TERMINAL VOPAK IN 

VLAARDINGEN UITGEBREID 

Bij haar opslagterminal in Vlaardingen 

heeft Vopak 16 nieuwe opslagtanks 

in gebruik genomen. Hierin kunnen 

reststromen worden opgeslagen 

voor de productie van biodiesel en 

duurzame vliegtuigbrandstof. 

Vopak maakte twee jaar geleden 

bekend haar terminal in Vlaardingen 

te willen uitbreiden. Er zouden 

16 tanks bij komen met een 

gecombineerde capaciteit van 

64.000 kubieke meter. Vorige 

maand liet het opslagbedrijf weten 

dat de nieuwe tanks in gebruik zijn 

genomen. In de extra opslagtanks 

worden de reststromen opgeslagen 

voor de productie van biodiesel en 

duurzame vliegtuigbrandstof. Vopak 

zegt hiermee in te spelen op de 

toenemende vraag in Europa naar 

energie uit hernieuwbare bronnen. 

Het bedrijf heeft met Shell een 

langjarige overeenkomst gesloten 

voor de opslag van grondstoffen 

voor de bioraffinaderij van Shell in 

Rotterdam. 

Meer lezen? 


VOORLICHTING OVER LADEN 

EN LOSSEN GEVAARLIJKE 

STOFFEN 

In de chemische keten is er 

onvoldoende kennis over het laden 

en lossen van gevaarlijke stoffen 

uit tankwagens. Daarom start 

branchevereniging VNCW het project 

‘Omgevingsveiligheid en scenario’s 

gevaarlijke stoffen tankwagens’. 

In de praktijk komt het voor dat 

de chauffeur van een tankwagen 

alleen moet laden of lossen, zonder 

dat er een operator aanwezig is. 

Ook hangen er niet altijd borden 

boven de lospunten, waardoor de 

verkeerde kunnen worden gebruikt. 

Omdat daarnaast niet iedereen het 

Nederlands machtig is, liggen er 

risico’s op de loer, concludeert de 

Vereniging Nederlandse Chemische 

Warehousing bedrijven (VNCW). Het 

vervoer van gevaarlijke stoffen over 

land is geregeld in de ADR-code. De 

hierin vastgelegde functies zijn bij 

het laden en lossen van tankwagens 

echter niet altijd duidelijk, stelt de 

VNCW. 

Meer lezen? 


RIJK LEGT 180 

MILJOEN BIJ VOOR 

WALSTROOMINSTALLATIES 

Het ministerie van Infrastructuur 

maakt 140 miljoen euro vrij voor de 

realisatie van walstroominstallaties 

in Nederlandse zeehavens. Uit het 

klimaatfonds komt daar nog eens 40 

miljoen euro bij. 

Minister Mark Harbers van 

Infrastructuur en Waterstaat heeft 

een intentieovereenkomst getekend 

met de Branche Organisatie 

Zeehavens (BOZ), waarin publiekprivate 

afspraken over het uitrollen 

van walstroom zijn vastgelegd. 

Europese regels stellen het vanaf 

2030 verplicht dat containerschepen, 

cruiseschepen en passagiersschepen 

vanaf 5.000 gross tonnage in 

Europese havens van walstroom 

moeten worden voorzien. Om aan 

deze verplichting te voldoen, zal 

er ongeveer 270 megawatt aan 

walstroomvermogen in de havens 

moeten worden geïnstalleerd, 

heeft BOZ berekend. Dit vergt een 

investering van ruim 300 miljoen 

euro. 

Meer lezen? 


100 



Tennet en Stedin over oplossen netcongestie in haven Rotterdam 

‘HELP ONS DOOR 

TE FLEXIBILISEREN’ 

Foto’s: Tennet 

INFRASTRUCTUUR 

In de Rotterdamse haven is meer behoefte aan stroom dan Tennet en Stedin kunnen 

bijbenen. Zeker, ze investeren in uitbreiding van het elektriciteitsnet, maar dat is onvoldoende 

om in de zo snel gestegen behoefte aan elektriciteit te kunnen voorzien. ‘Help ons door 

flexibel te zijn', roepen zij het bedrijfsleven op. Met behulp van een tool kan inzichtelijk 

worden gemaakt waar de flexibiliteit in bedrijfsprocessen valt te vinden.

A Future Vision. 

Industrial Grade Smart Glasses 

Visor-Ex® 01—Wearables for 

Hazardous Areas 

The unique smart glasses – 

smartphone solution. 

For more information, visit 

www.pepperl-fuchs.com/pr-visor-ex


Tennet, Stedin, Deltalinqs en het Havenbedrijf Rotterdam 

hielden vorige maand een webinar voor het Rotterdamse 

havenbedrijfsleven. Centraal hierin stond hoe de 

netcongestie valt op te lossen. Ruim tweehonderd kijkers 

hadden zich voor het webinar aangemeld. 

Ruben Rasing, manager customers & markets bij Tennet, zegt 

daar blij mee te zijn. “Wij kunnen dit namelijk niet alleen. Om het 

net stabiel en betrouwbaar te houden, is samenwerking nodig”, 

geeft hij meteen de centrale richting van het webinar weer. Ter 

introductie legt Rasing uit dat Tennet verantwoordelijk is voor 

de ‘snelwegen’ en ‘provinciale wegen’ van het Nederlandse 

elektriciteitsnet. Het net van Tennet is gekoppeld aan dat van 

regionale netbeheerders, waaronder Stedin. Martin Martens, 

regiodirecteur Zeeland en havenindustrie bij Stedin, legt uit dat 

de regionale netbeheerder vooral een faciliterende taak uitoefent. 

“Wij zorgen ervoor dat energie wordt getransporteerd, zodat de 

markt haar werk kan doen. Met ons midden- en laagspanningsnet 

bedienen wij 2,3 miljoen consumenten.” Hij vertelt dat Stedin 

het lokale net al volop aan het uitbreiden is. Zo worden er 500 

middenspanningsstations gebouwd en legt het 1.300 kilometer 

aan kabel aan. 

GEEN VANZELFSPREKENDHEID 

“Wij hebben de afgelopen honderd jaar aan het elektriciteitsnet 

gebouwd. Onze scenario's voorzagen niet dat de vraag naar 

elektriciteit zo snel zou toenemen. Dat komt vooral door het 

toenemend gebruik van e-boilers in de industrie en de bouw van 

electrolysers”, aldus Rasing. Hij vertelt dat in Rotterdam voor 

650 megawatt aan aanvragen is ontvangen. Dat is gelijk aan vier 

keer de totale capaciteit van een stad als Delft. “Hierdoor lopen 

wij tegen de grenzen van het hoogspanningsnet aan. Wij hadden 

dit scenario pas in 2030 voorzien. Wij lopen vast in Voorne- 

Putten, Goeree-Overflakkee, Hoek van Holland en Hoogvliet. 

“ALS JE IN EEN CONGESTIEGEBIED BENT 

GEVESTIGD, IS ELEKTRICITEIT GEEN 

VANZELFSPREKENDHEID MEER” 

Als je in een congestiegebied bent gevestigd, is elektriciteit geen 

vanzelfsprekendheid meer. We gaan naar een ander systeem. 

Ook is groei of verduurzaming niet langer vanzelfsprekend, en dat 

blijft voorlopig zo. Bedrijven die een nieuwe aansluiting willen, 

zullen op een wachtlijst worden geplaatst. Wie zich als eerste 

meldt, zal als eerste worden geholpen. Voordat het zover is, zijn 

er transportbeperkingen. Overschrijding hiervan kan uiteindelijk 

tot een boete leiden.” 

UITBREIDINGEN 

In deze situatie zijn er twee oplossingsrichtingen, vervolgt 

Rasing. “De eerste is door veel te bouwen. Tennet heeft in


Nederland 13 miljard euro aan investeringen openstaan. Dat 

getal is niet te bevatten; we zijn echt keihard aan het werk. Het 

netwerk in Zuid-Holland zal fors worden versterkt. De capaciteit 

wordt verdubbeld. Onder andere in de Europoort, Botlek en op 

de Maasvlakte zal Tennet haar infrastructuur uitbreiden. Wij 

investeren de komende tien jaar 600 miljoen euro in nieuwe 

en verzwaarde stations en nieuwe transformatoren.” Ook het 

netwerk van Stedin in Rotterdam gaat worden uitgebreid, kondigt 

Martens aan. “De komende zeven jaar investeren wij 300 miljoen 

euro in uitbreiding van het elektriciteitsnet. Op de Kop van de 

Beer is een transformatorstation al opgeleverd. Wij zullen echter 

wel afhankelijk van Tennet blijven. De congestie kan pas worden 

opgelost als Tennet het hoogspanningsnet heeft aangepast.” 

SLIMMER 

Deze uitbreidingen zijn echter niet voldoende om de netcongestie 

op te lossen, benadrukken zowel Martens als Rasing. “Nu en in 

de toekomst is flexibiliteit van cruciaal belang. Vaak zal er meer 

aanbod dan vraag zijn, en andersom. Op bepaalde uren is er echt 

schaarste. Tussen zes en acht uur 's avonds is het bijvoorbeeld 

niet te doen. Er is dan onvoldoende stroom en we moeten naar 

flexibiliteit zoeken om het net stabiel te houden, bijvoorbeeld 

door een piek met batterij te ‘shaven’”, aldus Rasing. Martens 

vervolgt: “Het is een moeilijk onderwerp. We hebben bedrijven 

bezocht met de vraag of het mogelijk is om slimmer met 

elektriciteit om te gaan. Concreet komt het neer op het matchen 

van vraag en aanbod en het aftoppen van pieken.” Enkele 

voorbeelden van flexibilisering zijn cable pooling (het gezamenlijk 

OOK HET HAVENBEDRIJF 

ROTTERDAM MOET OM 

Niet alleen het havenbedrijfsleven, ook het Havenbedrijf 

Rotterdam moet zich aan de huidige situatie aanpassen. 

“Als we niet snel flexibiliseren, zullen we de komende jaren 

‘nee’ moeten verkopen. We kunnen dan geen elektriciteit 

voor duurzame investeringen leveren en nieuwe klanten 

kunnen zich niet meer in een concessiegebied vestigen. 

Dat is een horrorscenario”, zegt Jeroen Steens, directeur 

commercial delivery bij het Havenbedrijf Rotterdam. Hij 

stelt dat het havenbedrijf netbeheerders waar mogelijk zal 

steunen, bijvoorbeeld door ruimte voor trafo's te creëren 

of het verkrijgen van vergunningen te vergemakkelijken. 

“Maar ook wij zullen een ommezwaai moeten maken. Neem 

de walstroominstallatie voor ferry's, waarvoor Rotterdam 

Shore Power een overeenkomst had gesloten met een partij 

voor het leveren van elektriciteit. Stedin kon daarvoor echter 

geen toestemming geven. Daarom hebben wij besloten om 

generatoren aan boord van een ferry gedurende twintig 

procent van de tijd te laten draaien. Dan rendeert de 

investering niet volledig, maar halen wij wel tachtig procent 

van onze duurzaamheidsdoelstelling. Ook rusten wij de 

walstroominstallatie uit met batterijen, die het schip van 

stroom kunnen voorzien als er geen elektriciteitsaanbod is. 

Op die manier passen wij ook flexibilisering toe.” Volgens 

Steens bevinden walstroominstallaties voor de cruisevaart en 

bij containerterminals zich niet in congestiegebieden. “Die 

walstroomprojecten zullen dus relatief goed verlopen.” 

delen van een kabel die naar een zonne- of windpark leidt), 

een aansluiting achter de meter (een directe aansluiting op een 

eigen wind- of zonnepark waarvan de energie ter plaatse wordt 

gebruikt), congestiemanagement tegen een vergoeding of het in 

een contract vastleggen van tijdsgebonden transportcapaciteit. 

Martens: “Ook is energieopslag een optie. Wij zijn geen 

voorstander van het gebruik van standalone-batterijen, maar als 

die met het opwekken van energie worden gekoppeld is dat al 

interessanter. Datzelfde geldt als er afspraken zijn gemaakt over 

op- of afschakelen.” 

BELONEN 

“Wij beseffen maar al te goed dat fabrieken jarenlang zeer 

efficiënt hebben gedraaid, maar nu moet het anders. De vraag is 

hoe processen daarop kunnen worden aangepast”, zegt Rasing. 

Martens: “Dit is compleet nieuw, al geldt datzelfde voor het net, 

dat niet op deze situatie is ingericht.” Beiden stellen dat weinig 

bedrijven zich hebben gemeld om hun processen te flexibiliseren. 

Wat hen kan helpen, is een nieuw instrument - de Industrial 

ValueFlex Tool - die inzichtelijk maakt waar in bedrijfsprocessen 

flexibiliteit valt toe te passen. “Bedrijven zijn zich onbewust van 

de potentie die hun processen bieden. Dat willen wij unlocken. 

De Industrial ValueFlex Tool is daarvoor heel interessant; zij laat 

eenvoudig zien waar de mogelijkheden liggen”, vindt Rasing. Op 

de vraag waarom bedrijven hieraan zouden meewerken, noemt 

hij verschillende redenen. Zo kunnen bedrijven een bijdrage aan 

de energietransitie leveren, dragen zij bij aan de ontwikkeling van 

de haven én flexibilisering kan wat opleveren. “Wij werken aan 

een product om flexibilisering te belonen.”

Industrial Service & Rental BV 

méér dan alleen Rental 

Industrial Service & Rental BV verhuurt precies de machines en 

materialen die u nodig heeft voor de chemische- en petrochemische 

industrie van vacuümwagen tot ademlucht. 

Industrial Service & Rental BV ondersteunt daarbij door u alles rond 

de inhuur van machines en materieel uit handen te nemen. 

Van transport, kostenefficiency, instructie op locatie tot de complete 

training van uw medewerkers zorgt ervoor dat u praktisch en veilig 

werkt en voorziet u van het certificaat dat u nodig heeft. 

Onze maatwerkoplossing zorgt steeds voor de juiste apparatuur 

conform de geldende veiligheidsnormen en keuringseisen. 

U wilt zich bezighouden met uw werkzaamheden en elke dag weer zo 

productief mogelijk zijn. 

Met onze services zorgen we ervoor dat uw werk altijd kan doorgaan. 

U neemt contact met ons op zoals u dat het prettigst vindt en kiest 

voor de huuroplossing die bij u past. We denken met u mee en gaan 

verder dan welke verhuurder ook om u te ontzorgen. 

ISR BV 

Eendrachtsdijk 1 

3251 AG Stellendam 

T +31 85 80 81 065 

T +32 48 52 25 331 

E info@isrbv.com 

W www.isrbv.com 

OPBOUW BEKKERLAGRAM 

Slibtank 

Materiaal: 

RVS 316 L 

Inhoud: 

14.000 liter 

Tankcode: 

S4AH, L4AH 

Achterdeksel 

JC kranen: 

2 stuks 4” afsluiters, 

stalen huis, RVS kogel, 

P.T.F.E. afdichtingen 

Koelwatertank 

Materiaal: 

RVS 304 

Inhoud: 

± 1,5 m 3 

Zadeltastank 

Materiaal: 

RVS 304 

Inhoud totaal: 

1000 liter 

Bordes met Klapleuning 

Materiaal: 

RVS 304 

Bediening: 

Pneumatisch bediend 

Vacuümpomp 

Type: 

CVS wr 3100 

Capaciteit: 

3000 m 3 /h 

Voorinlaat: 

ja 

Niveau aanduiding 

Type: 

Wijzer constructie 

Hogedruk-pomp 

Capaciteit: 

30l/min bij 200bar 

Haspel klein 

Uitvoering: 

30 meter 1/2” HD-slang 

Compressor 

Type: 

CVS, VacuStar L 400 

Capaciteit: 

345 m 3 /h 

Werklamp 

Type: 

LED uitvoering 

Aantal: 

2 

Positie: 

Achterzijde 

+ tankinspectielamp 

Slangenbak 

Materiaal: 

RVS 304 

Gereedschapskast 

Uitvoering: 

Gesloten 

Materiaal: 

RVS 304 

Bedieningspaneel 

Type: 

IFM besturing 

Uitvoering: 

Met display 

Voorzien in: 

- Diverse elektrische 

bedieningselementen 

- Waterdruk op/af 

- Uitschakelen niveau 

claxon 

- Ontluchting / beluchting 

tank 

- Noodstop 

- HD-pomp in/uit 

- Stopcontact 24V 

- K1/K2 regeling 

- Vacuümmeter 

- Toerenteller 

Afstandsbediening 

Type: 

Kast plus kabel 

Functie: 

Noodstop 

Achterbumper 

Type: 

Terberg bumper 

Uitvoering: 

Hydraulisch 

ADR


MENSEN 

Met ingang van vorige maand is 

JANHEIN VAN DEN EIJNDEN de 

nieuwe voorzitter van het Deltaport 

Donatiefonds. Van den Eijnden 

is sinds eind vorig jaar managing 

director van Vopak Chemicals 

Netherlands. Hij heeft voor Vopak 

gewerkt in onder meer Duitsland, 

Zweden en Singapore. 

blijft aan als cfo; haar termijn is 

verlengd met vier jaar. Siemons is nu 

coo van het Havenbedrijf en daarmee 

verantwoordelijk voor infrastructuur 

en maritieme zaken. Hij zal beide 

functies combineren totdat een nieuwe 

ceo is benoemd. Siemons volgt 

daarmee ALLARD CASTELEIN op, die 

deze zomer na bijna tien jaar afscheid 

neemt als ceo. 

Vorige maand is ESTHER 

BRUGGEMAN als projectmanager bij 

VOMI gestart. Zij gaat zich inzetten 

voor projecten en zal betrokken 

zijn bij kennisoverdracht en het 

organiseren van evenementen. 

Janhein van den Eijnden 

ESTHER ERKELENS is eind vorig 

jaar als vertegenwoordiger van het 

havenbedrijfsleven toegetreden tot 

het bestuur van het ‘burenfonds 

van de haven’. Zij is manager 

corporate communications bij HES 

International. 

ELINE VAN KRIMPEN is per 1 april jl. 

gestart als projectleider circulair bij 

het Deltalinqs Climate Program. Ze 

studeerde chemische technologie met 

als richting procestechnologie aan de 

TU Delft. Ze gaat zich in haar nieuwe 

functie richten op duurzaamheidsprojecten 

die betrekking hebben op circulariteit 

van afval- en grondstofstromen 

en projecten die de grondstoffentransitie 

in de Rotterdamse haven verder 

in gang zullen zetten. 

Eline van Krimpen 

BOUDEWIJN SIEMONS is per 15 juli 

2023 interim-ceo van het Havenbedrijf 

Rotterdam. VIVIENNE DE LEEUW 

CLAUDIA FRANKEN, 

verantwoordelijk voor PR en 

marketing bij Ballast Nedam 

Industriebouw, is deze maand 

overgestapt naar Mourik. 

Daar vertegenwoordigt zij als 

communicatiespecialistspecialist de 

nieuwe industriebouwtak. 

DENNIS ZIJLMANS, directeur van 

Mourik Industry, neemt namens de 

kernsector Contractors zitting in het 

bestuur van Deltalinqs. Hij volgt IVO 

VAN VLIET op. 

Dennis Zijlmans 

Bij Hogeschool Utrecht is WILMA 

SCHOLTE OP REIMER per 1 

september a.s. benoemd tot 

voorzitter van het college van 

bestuur. Zij is de opvolger van JAN 

BOGERD. 

BERT KIP neemt per 1 juli 

aanstaande afscheid als ceo van 

Brightlands Chemelot Campus. 

Vorige maand is JASPER VIS gestart 

als country manager Nederland bij 

energiebedrijf SSE Renewables. 

ALBERT STRAATMAN vertrekt als 

directeur van de Rotterdam Port 

Promotion Council (RPPC). Hij 

emigreert naar Frankrijk. 

Esther Bruggeman 

DENISE BAREMANS, 

verantwoordelijk voor communicatie 

bij Huntsman Holland, is sinds april 

dit jaar voorzitter van Burengesprek 

Botlek Europoort. 

Na acht jaar voor het Havenbedrijf 

Rotterdam te hebben gewerkt, heeft 

projectmanager civil engineering 

ROBBERT IN ‘T HOUT afscheid 

genomen van zijn werkgever. Het is 

nog niet bekend wat hij gaat doen. 

WIEGER DROOGH is sinds 1 mei jl. de 

nieuwe ceo van Equans Nederland. Hij 

is afkomstig van PreZero Nederland, 

waar hij ook de functie van ceo vervulde. 

Wieger Droogh 

Een ander havenbedrijf, North Sea 

Port, maakt bekend dat het MAARTEN 

DEN DEKKER als nieuwe bestuurder 

heeft aangesteld. per 1 juni jl.is hij 

aangetreden. Als chief sustainability 

officer is hij onder meer verantwoordelijk 

voor energie, klimaat en circulariteit. 

Hij vervangt DICK ENGELHARDT, 

die met pensioen gaat.

GIZOM: SPECIALIST 

IN NON-FERRO 

Gizom in Veendam heeft al meer 

dan 120 jaar ervaring op het 

gebied van non-ferro standaarden 

maatwerk producten. We ont - 

wik kelden ons van koperslager 

tot toonaangevend leverancier 

van de meest uit eenlopende 

producten in cunifer, koper, 

aluminium, brons, messing 

en RVS plus toe be horen, zoals 

flenzen en fittingen. Onze 

producten worden gemaakt 

volgens de door u gewenste 

specificaties en kunnen desgewenst 

geleverd worden met 

certificaat. Gizom levert wereldwijd 

aan bedrijven in onder 

meer de apparatenbouw, de 

scheeps- en jachtbouw, de 

offshore, constructiewerk, 

installatie techniek, (nucleaire) 

energie en (petro)chemische 

industrie. Daarvoor beschikken 

we niet alleen over een zeer uitgebreid 

leverings programma, 

maar ook over een uit gekiend 

logistiek systeem. Veelal kunnen 

we direct uit voorraad leveren. 

Kijk voor meer informatie op 

www.gizom.nl of neem contact 

op via (0598) 61 57 38 of 

info@gizom.nl. 

Transportweg 30 

9645 KX Veendam 

Telefoon: (0598) 61 57 38 

Fax: (0598) 61 23 52 

E-mail: info@gizom.nl 

www.gizom.nl


EEN SLIMME HAVEN 

ZORGT GOED 

VOOR HAAR KADES 

De grootte van de Rotterdamse haven is altijd één van de 

belangrijkste ‘selling points’ geweest om internationale 

bedrijvigheid aan te trekken. Om deze capaciteit te 

waarborgen is de hoeveelheid kadeplaatsen en de fysieke 

staat van de kademuren van essentieel belang. Een groot deel 

van de bijna 80 kilometer aan kademuren nadert het einde van 

de beoogde ontwerplevensduur. De vervangingsopgave hiervan 

zou een miljardeninvestering vergen en bovendien leiden tot veel 

overlast voor de kadegebruikers die hun kades dan (deels) niet 

kunnen gebruiken. Is er een veilige manier om de vervanging 

uit te stellen in de zekerheid dat de kade nog sterk genoeg is 

voor een extra ronde? En hoe kunnen we de kademuren slimmer 

beschermen? Twee onderzoeksprojecten die bijdragen aan de 

toekomstbestendigheid van kademuren. 

DE BEWEZEN STERKTE VAN KADEMUREN 

Een groot deel van de kades in de Rotterdamse haven loopt 

richting het einde van de ontwerplevensduur. Maar wat is de 

daadwerkelijke staat van deze kademuren? Het feit dat de 

levensduur in theorie ten einde loopt, wil namelijk nog niet 

zeggen dat dit in de praktijk ook echt het geval is. 

Om dit te onderzoeken hebben kennisinstituten en 

infrastructuurbeheerders de handen ineengeslagen om een 

nieuwe beoordelingsmethode te ontwikkelen voor bestaande 

kademuren en damwanden. Bij de beoordeling van de 

constructieve veiligheid van de kademuren wordt rekening 

gehouden met de belastingen die de constructie tot op dat 

moment al heeft overleefd zonder te bezwijken (de bewezen 

sterkte). Uit dit onderzoek komt naar voren dat toepassing van 

deze methode de levensduur van bestaande kademuren en 

damwanden potentieel met jaren tot tientallen jaren verlengen. 

Dit kan infrastructuurbeheerders de komende jaren helpen om 

kosten, materialen en CO2-emissies te besparen. 

SLIMMERE BODEMBESCHERMING 

Een andere factor voor de levensduur van kademuren is 

de stabiliteit en sterkte van de bodembescherming. Bij het 

aan- en afmeren blazen schepen met hun schroeven tegen 

de kades. Deze stromingen (schroefstralen) kunnen diepe 

erosiekuilen veroorzaken. Daarom beschermen we de bodem met 

Foto: Havenbedrijf Rotterdam 

bodembescherming. Zo blijven de kades stabiel. In de huidige 

ontwerprichtlijnen voor bodembeschermingen zitten echter 

onzekerheden. 

Kennisinstellingen werken samen met havenbedrijven, 

Rijkswaterstaat en aannemers om het gedrag van schroefstralen 

beter in kaart te brengen met nieuwe meettechnieken 

en geavanceerde berekeningen. Uit experimenten blijkt 

dat bestaande richtlijnen voor bodembeschermingen het 

gebied waarin de hoogste stroomsnelheden optreden 

neigen te overschatten. Met de nieuwe kennis kunnen de 

ontwerprichtlijnen worden aangescherpt. Hiermee kunnen 

infrastructuurbeheerders mogelijk materialen, kosten en emissies 

besparen in ontwerp en aanleg van bodembeschermingen. Soms 

is het mogelijk om grotere schepen toe te laten op bestaande 

ligplaatsen, wat voordelig is voor de kadegebruikers. 

De uitkomsten van deze onderzoeken bieden waardevolle 

kennis voor infrastructuurbeheerders. Meer weten over deze 

of andere onderzoeken op het gebied van toekomstbestendige 

haveninfrastructuur? Neem contact met ons op. 

Op deze pagina's in Europoort Kringen bericht SmartPort over interessante projecten, lopend onderzoek en nieuwe ontwikkelingen. Meer informatie vind je op www.smart-port.nl.

Al 30 succesvolle edities 

NIEUW 

Meerdere start data per jaar 

Toon wereldwijd uw expertise 

in asset management aan en 

voldoe aan de internationale 

standaarden van het IAM. 

NIEUW 

23 november 2023 

9 e 

editie 

Bekijk ons volledige 

opleidingsaanbod op 

outvie.nl/industry


AGENDA 

31 JULI T/M 4 AUGUSTUS 

STROE 

World Class Maintenance 

Summer School 

www.wcmsummerschool.org 

13 SEPTEMBER 

WOERDEN 

World Class Maintenance 

Jaarevent 

www.worldclassmaintenance.com 

10 T/M 12 OKTOBER 

DEN BOSCH 

Industrial Heat & Power 

www.industrialheatandpower.nl 


DEN BOSCH 

Vakbeurs Energie 

www.vakbeursenergie.nl 


DEN BOSCH 

PREFAB 

www.prefabbeurs.nl 

7 T/M 10 NOVEMBER 

ROTTERDAM 

Europort 

www.europort.nl 


GORINCHEM 

Vakbeurs Recycling 

www.recyclingvakbeurs.nl 

23 NOVEMBER 

UTRECHT 

Nationaal congres 

BRZO-Seveso 

www.outvie.nl 

28 EN 29 NOVEMBER 

AMSTERDAM 

Offshore Exhibition 

& Conference 

www.offshore-energy.biz 


Industrial Heat & Power 

Van 10 t/m 12 oktober wordt in de 

Brabanthallen in Den Bosch weer Industrial 

Heat & Power gehouden, volgens de 

organisatie ‘hét platform voor de industriële 

energievoorziening en dé beurs voor 

professionals die de connecties, tools en 

kennis zoeken om direct mee aan de slag 

te gaan’. Het thema van Industrial Heat & 

Power is dit keer ‘Samen werken in transitie’. 

De beurs vindt gelijktijdig met en op dezelfde 

locatie plaats als Vakbeurs Energie en de 

vakbeurzen Zero Emission | Ecomobiel 

en PREFAB. Industrial Heat & Power 

trok de afgelopen editie in 2022 1.659 

bezoekers. De onderwerpen waarin zij het 

meest waren geïnteresseerd zijn: waterstof 

(35 procent), energiemanagement (31 

procent), advies (26 procent), technische 

isolatie (23 procent), WKO (23 procent), 

stoominstallaties (21 procent) en WKK 

en elektra (20 procent). 8 procent van de 

bezoekers kwam uit ‘chemie & farma’, 

19 procent uit ‘energie en warmte’ en 13 

procent uit ‘advies en consultancy’. 


Europort 

Europort, georganiseerd in de 

wereldhavenstad Rotterdam, is de 

internationale maritieme ontmoetingsplaats 

voor innovatieve technologie en complexe 

scheepsbouw. Europort heeft een 

sterke focus op 'high-tech'-schepen 

zoals baggerschepen, marineschepen, 

werkschepen, binnenvaartschepen, 

offshore support schepen en superjachten. 

Met 26.000 professionele bezoekers en 

1.040 exposerende bedrijven behoort 

Europort tot 's werelds grootste maritieme 

B2B-platforms, waar men elkaar kan 

ontmoeten en kennis delen. Het evenement 

staat deze editie in het teken van vier 

thema’s: de energietransitie, digitalisering, 

het financieren van schepen en de 

arbeidsmarkt. 

23 NOVEMBER 

Nationaal congres BRZO-Seveso 

Op 23 november a.s. vindt in het Van der 

Valk hotel in Utrecht de negende editie 

plaats van het jaarlijks nationaal congres 

BRZO-Seveso. Centraal op deze dag staan 

kennisdeling, interactie en de samenwerking 

tussen overheid, inspectiediensten en 

BRZO-bedrijven. Samen werken deze 

partijen aan het doel van een veilige operatie 

van risicovolle bedrijven en installaties 

inclusief hun omgeving. Aan de basis van 

een succesvolle samenwerking staan, 

elkaar kennen en oog hebben voor elkaars 

belangen. Daarvoor biedt dit congres een 

platform. Het evenement richt zich op HSEmanagers 

en -specialisten, KAM-managers, 

productiemanagers, veiligheidsmanagers 

en -deskundigen, beveiligingsdeskundigen, 

IT-specialisten, terminal en plant managers, 

toezichthouders en beleidsadviseurs 

veiligheid. 

28 EN 29 NOVEMBER 

Offshore Energy Exhibition 

& Conference 

Navingo houdt op 28 en 29 november in 

Amsterdam de Offshore Energy Exhibition 

& Conference (OEEC), naar eigen zeggen 

Europa's toonaangevende evenement voor 

de gehele offshore energie-industrie. Het 

evenement biedt bezoekers de mogelijkheid 

om zakelijke leiders, deskundigen en 

professionals op wereldwijde markten 

te bereiken. Ongeveer 450 exposanten 

verzamelen zich in november in het RAI 

Convention Centre en tonen hun ervaring en 

expertise in de offshore wind-, olie en gas-, 

mariene energie- en waterstofsector.

Gespecialiseerd en 

gecertificeerd op het gebied 

van totale brandbeveiliging: 

• Sprinklerinstallaties 

• Brandmeldinstallaties 

• Blusgassen 

• Offshore 

• Bijbehorende service & onderhoud 

Van Ginkel Groep is 

Officiële dealer van 

SABO Foam 

Moet u binnenkort ook 

overstappen naar fluorvrij 

blusschuim? 

Neem vrijblijvend contact 

op voor meer informatie en de 

mogelijkheden. 

Contactgegevens: 

+31(0)181- 212 100 

Info@ginkel-groep.nl 

www.ginkel-groep.nl 

Seggelant- West 10 

3237 MJ, Vierpolders 

Jouw partner 

in totale 

brandbeveiliging


‘WAT DE BOER NIET KENT, 

VREET IE NIET…’ 

MAI ELMAR & FRIENDS COLUMN 

MAI ELMAR 

De columns van Mai 

worden geregeld 

afgewisseld met die van 

gastcolumnisten. 

Een gezegde waar de Nederlandse taal er vele 

van heeft. Van een Nederlandse leraar moest 

ik ooit gezegdes uit mijn hoofd leren. Met de 

boodschap: ‘wanneer je gezegdes leert, dan word 

je de taal machtig en leer je een land beter kennen’. 

Heel eerlijk, dacht ik toen ‘het zal wel’, maar heb ze 

wel geleerd. Want thuis leerde ik: ‘goed advies mag 

je niet in de wind slaan’ - een universeel gezegde. 

Toen ik laatst het gezegde ‘Wat de boer niet kent, 

dat vreet ie niet’, bezigde, keek iemand mij aan 

en zei: ‘Kun je niet maken om dat nu in deze tijd 

te zeggen…’ Dit verbaasde mij, het is immers 

een Nederlands gezegde en betekent zoveel als 

‘mensen houden niet van - zijn bang voor - wat 

ze niet kennen’, in de lijn van ‘onbekend maakt 

onbemind’. 

Ik vroeg mij wel meteen af wat dan het gezegde: 

‘Al draagt een aap een gouden ring, het is en 

blijft een lelijk ding’, in deze tijd zou oproepen? 

Als kind vond ik dit gezegde al hoogst gênant, 

vond het beoordelend en weinig aardig. Maar dat 

daargelaten. 

Zo hoorde ik laatst iemand ‘de Toren 

(spraakverwarring) van Babylon’ aanhalen. De 

toren moest zó hoog worden dat die tot in de hemel 

zou reiken. Die hoogmoed werd afgestraft en leidde 

tot een totale spraakverwarring, want iedereen 

sprak ineens een andere taal en niemand begreep 

elkaar meer. Gebaseerd op het Bijbelverhaal uit 

Genesis 11. 

De Babylonische spraakverwarring, dan is 

er onbegrip tussen mensen en snapt men niet waar 

de ander het over heeft. Tja, voeg daar ‘Wat de 

boer niet kent, dat vreet ie niet’ aan toe, onbekend 

maakt onbemind… en we hebben naar mijn 

bescheiden mening een redelijke illustratie van 

‘kun je niet maken in deze huidige tijd’. 

Vervolgens draai ik graag nog een gezegde 

ietwat om ‘niet eenzaam maar wel alleen’, een 

veel gehoorde kreet ‘in deze tijd’. Mensen - 

medewerkers, collegae, buren, vrienden, jeugd, 

kortom mensen, voelen zich vaak alleen en ietwat 

verloren. Te weinig contact, te veel (moeten) doen, 

verdwalen in kantoortuinen en wijken, mensen 

voelen zich dwalende en alleen. 

Wat betekent het onbekend zijn met. Als men zich 

niet eenzaam waant, maar wel alleen voelt. Men 

elkaar niet meer lijkt te verstaan en bang is voor 

wat men niet kent. Komt daar (risico )vermijdend 

alles vastleggend gedrag vandaan? Waarbij regel 

op regel volgt (schijnveiligheid) vanuit een zich 

alleen voelende leegte in angstige verandering 

waar men elkaar niet begrijpt… Terwijl verandering 

toch de enige constante is in de vergankelijkheid 

van het leven. Echter, dan dienen we elkaar wel te 

begrijpen en elkaars taal te (kunnen) spreken. De 

boer dient bereid te zijn te vreten, in ieder geval 

te proeven, wat ie niet kent. En de Babylonische 

spraakverwarring dient te worden aangepakt. 

Verschillende leeftijden, gezindten, culturen, talen, 

ontwikkelingen, bedrijven en industrieën dienen 

constructief te communiceren. Is dat makkelijk? 

Nee, en nooit geweest volgens de gezegdes… 

De kosten gaan voor de baat, investeren vooraleer 

je iets kunt terug verwachten. Een goed begin 

is het halve werk, een goed voorbereid begin is 

doorslaggevend voor succes (én we zijn al een eind 

op weg!) Veel beloven en weinig geven, doet een zot 

in vreugde leven, veel toezeggen zonder resultaat 

werkt niet. Hoge bomen vangen veel wind, mensen 

in hoge posities krijgen veel commentaar. Echter, 

zelfs de beste breister laat wel eens een steekje 

vallen, een fout maken is vergeeflijk. Het gras lijkt 

altijd groener aan de overkant, het lijkt elders altijd 

beter. Men moet de dag niet prijzen voor het avond 

is, je moet er niet van uitgaan dat de loop van zaken 

onveranderd (goed) blijft. Men kan geen omelet 

maken zonder eieren te breken, soms moet men 

iets verliezen om een hoger doel te bereiken. En 

met vallen en opstaan… door mislukkingen leren 

te lukken. Want komt tijd komt raad, wanneer er 

(genoeg) tijd overheen gaat, komen er oplossingen. 

Hoop doet leven! 

Ik bedoel maar… óók in deze tijd.

114 



In de volgende editie 

De raffinaderij van Gunvor in Rotterdam heeft sinds 

kort een nieuwe naam: Gunvor Energy Rotterdam. 

Erwin Goosen en Ronald de Schrijver lichten de vele 

veranderingen toe die hieraan ten grondslag liggen en 

blikken vooruit op de toekomst. 

Een constructieve bijdrage aan een transparant 

en toekomstbestendig grondstoffenmanagement 

in Nederland, dat is wat branchevereniging BRBS 

Recycling beoogt. Ton van der Giessen, voorzitter 

van BRBS Recycling geeft in gesprek met Europoort 

Kringen aan welke stappen de vereniging heeft 

gezet, maar gaat vooral ook in op obstakels die de 

recyclingmarkt in Nederland nog in de weg staan. 

TES gaat in Rotterdam een fabriek bouwen voor de 

recycling van batterijen. Hoe zien de plannen eruit? 

Welke vooruitgang wordt geboekt en wat zijn de 

perspectieven? Tekst en uitleg volgt in deze editie van 

Europoort Kringen. 

Cor van de Linde (iTanks) schetst in Europoort 

Kringen het verleden, heden en de toekomst van de 

pomp in de procesindustrie en geeft aan waar naar 

zijn idee innovatiemogelijkheden liggen. 

Een verslag van het jaarcongres ATEX & Process 

Safety. 

De laatste stand van zaken op het gebied van 

corrosie onder isolatie (CUI). 

En nog veel, heel veel meer!

Technology is the key to achieving a 

more sustainable future 

Increase the life of your 

asset 

Improve equipment 

performance 

Predict failure before it 

happens 

Optimize plant 

processes 

Combining product expertise from CPI with insight gained from Howden Uptime, we can provide a 

higher level of technical analysis and improve overall service for your compressors. 

Proven Solutions for the Global Compression Industry 

www.CPIcompression.com 

CPI is part of the Howden Group

VAN DER LINDEN & VELDHUIS 

● INDUSTRIËLE ISOLATIE 

● BRANDBESCHERMING 

● TRACING 

● STEIGERBOUW 

Isolatie als tweede natuur 

Van der Linden & Veldhuis Isolatie B.V., Edisonstraat 5, 3133 KG Vlaardingen 

Postbus 232 - 3130 AE Vlaardingen, Telefoon 010 - 445 66 00, Telefax 010 - 435 64 80 

Vestigingen: Sas van Gent en Wormerveer 

www.lindveld.nl

06-2023|Europoort Kringen

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?