HENAC

HENAC 

HELDUAK 

EUSKALDUNTZEKO 

NAFARROAKO 

CURRICULUMA 

2010eko negua 

1


Helduak Euskalduntzeko Nafarroako Curriculuma 

2010eko negua 

Proiektuaren zuzendaritza: 

Euskarabideko Euskararen gaineko 

Aholkularitza eta Prestakuntzarako Zerbitzua 

Egileak: 

Koordinazioa: Eneka Maiz Ulaiar (Euskarabidea) 

� Marian Antoñana Ábalos (Euskararen Irakaskuntzarako Baliabide Zentroa) 

� Karlos Delas Aizkorbe (Zubiarte Euskaltegi Publikoa) 

� Javier Fernández Anaut (Euskarabidea) 

� Nuria Fernández Belloso (AEK) 

� Karmen Huarte Carrión (Euskara Atala, Hezkuntza Departamentuko Eskolako 

Hizkuntza Plangintzaren Zerbitzua) 

� Juan Ignacio Lizarraga Lazkano (Euskarabidea) 

� Koldo Los Arcos Pérez (Nafarroako Administrazio Publikoaren Institutua) 

� Roberto Pérez Elorza (Euskara Atala, Hezkuntza Departamentuko Eskolako Hizkuntza 

Plangintzaren Zerbitzua) 

3

Aurkibidea 

1. SARRERA 9 

1.1. Atarikoa ........................................................................................... 10 

1.2. Printzipio metodologikoak............................................................... 13 

2. MAILEN DEFINIZIOAK 22 

2.1. A1 maila........................................................................................... 23 

2.2. A2 maila........................................................................................... 23 

2.3. B1 maila........................................................................................... 24 

2.4. B2 maila........................................................................................... 24 

2.5. C1 maila........................................................................................... 25 

3. HIZKUNTZA-JARDUERAK ETA ESTRATEGIAK 26 

3.1. A1 maila........................................................................................... 28 

3.1.1. A1 Ulermena............................................................................. 28 

A1 AHOZKO ULERMENA ...................................................... 28 

A1 IDATZIZKO ULERMENA.................................................. 29 

3.1.2. A1 Elkarreragina....................................................................... 30 

A1 AHOZKO ELKARRERAGINA........................................... 30 

A1 IDATZIZKO ELKARRERAGINA ...................................... 31 

3.1.3. A1 Adierazpena ........................................................................ 31 

A1 AHOZKO ADIERAZPENA................................................. 31 

A1 IDATZIZKO ADIERAZPENA ............................................ 32 

3.2. A2 maila........................................................................................... 33 

3.2.1. A2 Ulermena............................................................................. 33 

A2 AHOZKO ULERMENA ...................................................... 33 

A2 IDATZIZKO ULERMENA.................................................. 34 

A2 ULERMEN-ESTRATEGIAK .............................................. 35 

3.2.2. A2 Elkarreragina....................................................................... 35 

A2 AHOZKO ELKARRERAGINA........................................... 35 

A2 IDATZIZKO ELKARRERAGINA ...................................... 36 

A2 ELKARRERAGIN-ESTRATEGIAK................................... 36 

3.2.3. A2 Adierazpena ........................................................................ 37 

A2 AHOZKO ADIERAZPENA................................................. 37 

A2 IDATZIZKO ADIERAZPENA ............................................ 38 

A2 ADIERAZPEN-ESTRATEGIAK......................................... 38 

3.3. B1 maila........................................................................................... 40 

3.3.1. B1 Ulermena ............................................................................. 40 

B1 AHOZKO ULERMENA....................................................... 40 

B1 IDATZIZKO ULERMENA .................................................. 41 

B1 ULERMEN-ESTRATEGIAK............................................... 42 

3.3.2. B1 Elkarreragina ....................................................................... 43 

B1 AHOZKO ELKARRERAGINA........................................... 43 

B1 IDATZIZKO ELKARRERAGINA ...................................... 43 

B1 ELKARRERAGIN-ESTRATEGIAK................................... 44 

3.3.3. B1 Adierazpena......................................................................... 44 

4

B1 AHOZKO ADIERAZPENA .................................................44 

B1 IDATZIZKO ADIERAZPENA.............................................46 

B1 ADIERAZPEN-ESTRATEGIAK .........................................47 

3.4. B2 maila ...........................................................................................48 

3.4.1. B2 Ulermena .............................................................................48 

B2 AHOZKO ULERMENA.......................................................48 

B2 IDATZIZKO ULERMENA ..................................................50 

B2 ULERMEN-ESTRATEGIAK...............................................51 

3.4.2. B2 Elkarreragina .......................................................................51 

B2 AHOZKO ELKARRERAGINA ...........................................51 

B2 IDATZIZKO ELKARRERAGINA.......................................52 

B2 ELKARRERAGIN-ESTRATEGIAK ...................................52 

3.4.3. B2 Adierazpena.........................................................................53 

B2 AHOZKO ADIERAZPENA .................................................53 

B2 IDATZIZKO ADIERAZPENA.............................................54 

B2 ADIERAZPEN-ESTRATEGIAK .........................................55 

3.5. C1 maila...........................................................................................56 

3.5.1. C1 Ulermena .............................................................................56 

C1 AHOZKO ULERMENA.......................................................56 

C1 IDATZIZKO ULERMENA ..................................................57 

C1 ULERMEN-ESTRATEGIAK...............................................58 

3.5.2. C1 Elkarreragina .......................................................................59 

C1 AHOZKO ELKARRERAGINA ...........................................59 

C1 IDATZIZKO ELKARRERAGINA.......................................60 

C1 ELKARRERAGIN-ESTRATEGIAK ...................................60 

3.5.3. C1 Adierazpena.........................................................................61 

C1 AHOZKO ADIERAZPENA .................................................61 

C1 IDATZIZKO ADIERAZPENA.............................................62 

C1 ADIERAZPEN-ESTRATEGIAK .........................................62 

4. KOMUNIKAZIO-GAITASUNAK 64 

4.1. KOMUNIKAZIO-GAITASUN OROKORRAK .................................66 

4.1.1. GAITASUN SOZIOKULTURALAK ......................................68 

4.1.2. GAITASUN ESTRATEGIKOAK............................................70 

4.1.2.1. Hizkuntzaren komunikazio-prozesuak...............................71 

4.1.2.2. Estrategia komunikatiboak.................................................74 

4.1.2.3. Ikaskuntza-prozesuko estrategiak ......................................78 

4.2. HIZKUNTZA-GAITASUNAK...........................................................83 

4.2.1. GAITASUN PRAGMATIKOAK.............................................83 

4.2.1.1. TESTU-GENEROAK .......................................................83 

A1 maila......................................................................................84 

A2 maila......................................................................................85 

B1 maila ......................................................................................87 

B2 maila ......................................................................................89 

C1 maila ......................................................................................90 

4.2.1.2. GAITASUN FUNTZIONALAK .......................................92 

a. Makrofuntzioak (testu-sekuentziak)........................................92 

b. Mikrofuntzioak........................................................................99 

5

4.2.1.3. DISKURTSO-GAITASUNAK........................................ 101 

a. Koherentzia soziolinguistikoa............................................... 101 

b. Ideien koherentzia................................................................. 110 

c. Kohesiorako baliabideak....................................................... 111 

d. Modalizazioa......................................................................... 113 

4.2.2. GAITASUN GRAMATIKALA ............................................. 117 

4.2.2.1. A1 MAILA....................................................................... 118 

a. A1 Lexikoa eta semantika..................................................... 118 

b. A1 Fonetika, fonologia eta intonazioa.................................. 118 

c. A1 Ortografia ........................................................................ 119 

d. A1 Izen-sintagma.................................................................. 120 

e. A1 Aditz-sintagma ................................................................ 123 

f. A1 Sintaxia ............................................................................ 126 

g. A1 Kohesiorako baliabideak................................................. 129 

4.2.2.2. A2 MAILA....................................................................... 133 

a. A2 Lexikoa eta semantika..................................................... 133 

b. A2 Fonetika, fonologia eta intonazioa.................................. 133 

c. A2 Ortografia ........................................................................ 134 

d. A2 Izen-sintagma.................................................................. 134 

e. A2 Aditz-sintagma ................................................................ 137 

f. A2 Sintaxia ............................................................................ 139 

g. A2 Kohesiorako baliabideak................................................. 143 

4.2.2.3. B1 MAILA....................................................................... 147 

a. B1 Lexikoa eta semantika ..................................................... 147 

b. B1 Fonetika, fonologia eta intonazioa .................................. 147 

c. B1 Ortografia ........................................................................ 148 

d. B1 Izen-sintagma .................................................................. 148 

e. B1 Aditz-sintagma ................................................................ 151 

f. B1 Sintaxia ............................................................................ 155 

g. B1 Kohesiorako baliabideak................................................. 160 

4.2.2.4. B2 MAILA....................................................................... 166 

a. B2 Lexikoa eta semantika ..................................................... 166 

b. B2 Fonetika, fonologia eta intonazioa .................................. 166 

c. B2 Ortografia ........................................................................ 167 

d. B2 Izen-sintagma .................................................................. 167 

e. B2 Aditz-sintagma ................................................................ 170 

f. B2 Sintaxia ............................................................................ 174 

g. B2 Kohesiorako baliabideak................................................. 179 

4.2.2.5. C1 MAILA....................................................................... 184 

a. C1 Lexikoa eta semantika ..................................................... 184 

b. C1 Fonetika, fonologia eta intonazioa .................................. 184 

c. C1 Ortografia ........................................................................ 186 

d. C1 Izen-sintagma .................................................................. 187 

e. C1 Aditz-sintagma ................................................................ 189 

f. C1 Sintaxia ............................................................................ 192 

g. C1 Kohesiorako baliabideak................................................. 198 

5. EBALUAZIOA 209 

6

5.1. Ebaluazioa: printzipio orokorrak ..................................................210 

5.1.1. Sarrera .....................................................................................210 

5.1.2. Ebaluazio-motak .....................................................................212 

5.1.2.1. Noiz eta zertarako ebaluatu? ............................................213 

a. Hasierakoa: ebaluazio diagnostikoa ......................................213 

b. Prozesuarena: ebaluazio formatiboa .....................................213 

c. Amaierakoa: ebaluazio sumatiboa.........................................215 

5.1.2.2. Nork ebaluatu? .................................................................216 

a. Heteroebaluazioa...................................................................216 

b. Autoebaluazioa......................................................................216 

c. Koebaluazioa.........................................................................217 

d. Ebaluazio egiaztatzailea........................................................217 

5.1.3. Curriculuma: ebaluatzeko tresna.............................................218 

5.1.3.1. Curriculuma: erabakiak hartzeko tresna...........................218 

5.1.3.2. Curriculuma: ebaluazioa bideragarri egiteko tresna ........219 

a. Mailen definizioak eta hizkuntza-jardueren eta estrategien 

deskribatzaileak.........................................................................219 

b. Testu-generoak......................................................................221 

c. Ebaluazio-irizpideak..............................................................221 

5.1.4. Ebaluazioa diseinatzeko gogoetak ..........................................222 

5.1.4.1. Ikaskuntza- eta irakaskuntza-prozesuen ebaluazioa.........223 

a. Gogoeta orokorrak.................................................................224 

b. Ebaluazio-prozedurak ...........................................................224 

c. Ondorioak..............................................................................225 

5.1.4.2. Ebaluazio egiaztatzailea...................................................225 

a. Proba eraikitzea .....................................................................225 

b. Azterketaldia eta logistika.....................................................226 

c. Zuzenketa eta kalifikazioa.....................................................226 

d. Proben analisiak ....................................................................226 

e. Partaideekin komunikatzea....................................................227 

5.2. Ebaluazio-irizpideak ......................................................................228 

5.2.1. A1 mailako ebaluazio-irizpideak ............................................230 

a. A1 Koherentzia soziolinguistikoa .........................................230 

b. A1 Diskurtsoaren antolaketa.................................................230 

c. A1 Baliabide gramatikalak....................................................230 

d. A1 Estrategiak.......................................................................231 

e. A1 Ahozko jariotasuna..........................................................231 

5.2.2. A2 mailako ebaluazio-irizpideak ............................................232 

a. A2 Koherentzia soziolinguistikoa .........................................232 

b. A2 Diskurtsoaren antolaketa.................................................232 

c. A2 Baliabide gramatikalak....................................................232 

d. A2 Estrategiak.......................................................................233 

e. A2 Ahozko jariotasuna..........................................................234 

5.2.3. B1 mailako ebaluazio-irizpideak.............................................235 

a. B1 Koherentzia soziolinguistikoa .........................................235 

b. B1 Diskurtsoaren antolaketa .................................................235 

c. B1 Baliabide gramatikalak ....................................................236 

7

d. B1 Estrategiak....................................................................... 236 

e. B1 Ahozko jariotasuna.......................................................... 238 

5.2.4. B2 mailako ebaluazio-irizpideak ............................................ 239 

a. B2 Koherentzia soziolinguistikoa ......................................... 239 

b. B2 Diskurtsoaren antolaketa................................................. 239 

c. B2 Baliabide gramatikalak.................................................... 240 

d. B2 Estrategiak....................................................................... 240 

e. B2 Ahozko jariotasuna.......................................................... 241 

5.2.5. C1 mailako ebaluazio-irizpideak ............................................ 242 

a. C1 Koherentzia soziolinguistikoa ......................................... 242 

b. C1 Diskurtsoaren antolaketa................................................. 242 

c. C1 Baliabide gramatikalak.................................................... 243 

d. C1 Estrategiak....................................................................... 244 

e. C1 Ahozko jariotasuna.......................................................... 245 

OINARRIZKO BIBLIOGRAFIA 246 

8

1. SARRERA 

9

Sarrera Atarikoa 


1.1. Atarikoa 

Europako Kontseiluaren Hizkuntza Politikarako Atalak Europako 

Erreferentzia Marko Bateratua (EEMB) garatu du, hizkuntza bakoitzaren 

curriculuma garatzeko erreferentzia bateratua izan dadin. Hemen garatzen den 

curriculum-proposamen hau Helduak Euskalduntzeko Nafarroako 

Curriculuma da (HENAC), eta EEMBk ematen dituen aholkuei jarraitzen die. 

Bertan proposatzen den mailaketa bateratua hartzen du oinarri, betiere 

euskararen irakaskuntzaren berariazko ezaugarriei egokituta, eta orain arte 

Nafarroan helduak euskalduntzen eta egiaztatzen izandako eskarmentuan 

oinarrituta. 

Honako hauek dira Europako Erreferentzia Markoak ezartzen dituen mailak, 

eta curriculum honek bere egiten dituenak: 

Sailkapen honen arabera, euskara-erabiltzaileak A maila erdietsitakoan (A1 

eta A2) oinarrizko erabiltzaileak izanen dira, B maila erdietsitakoan (B1 eta 

B2) erabiltzaile independenteak, eta C maila erdietsitakoan (C1 eta C2) 

erabiltzaile gaituak. HENACek C1 maila arteko deskribapena egiten du. 

10



CURRICULUMA, ZERTARAKO? 

Curriculum hau Nafarroako helduak euskalduntzeko hizkuntza-programak, 

curriculumetarako jarraibideak, azterketak, materialak eta abar prestatzeko 

oinarri bateratua da. Euskara komunikazio-tresna gisa erabiltzeko jakin 

beharrekoa deskribatzen du, eta helburu horiek lortzeko beharrezkoak diren 

xehetasunak: hizkuntza-printzipioak, mailak, edukiak, metodologia, 

prozesuak… 

Azken finean, tresna honen helburua da helduak euskalduntzen diharduten 

profesionalen eta erakundeen arteko komunikazioa erraztea, eta baita 

bezeroekikoa ere. Hau da, tresna bateratua izan nahi du ikasleen, 

azterketarien, irakasleen, ikastaro-diseinatzaileen, aztertzaileen eta 

administrarien lana koordinatzeko eta hobetzeko. 

CURRICULUMA, NOLAKOA? 

Administrazioak egiten duen curriculumak oinarrizkoa behar du izan, 

orokorra eta zabala. Dokumentu honi 1. zehaztapen-mailako curriculuma 

deritzo. Gero, euskaltegi (edo erakunde) bakoitzak berea egin beharko du, 2. 

zehaztapen-mailakoa, aurrekoan oinarritua, eta bere ezaugarrietara moldatua. 

Eta euskaltegi bakoitzak autonomia izan behar du bere egoera 

soziokulturalera moldatzeko. Eta azkenik, 3. zehaztapen-mailako curriculuma 

etorriko da: irakasle edo aztertzaile bakoitzak talde eta ikasle bakoitzari 

egokitzeko prestatuko duena. Hartara, 3. zehaztapen horren bidez, egunez 

egun eta atazaz ataza ikasle eta irakasleek egin behar dutena hezurmamituko 

da. 

11



Curriculumak koherentea eta gardena ere izan behar du. Koherentzia da 

curriculum baten oinarrizko printzipioa, irakaskuntza eta ikaskuntza 

prozesuetan eragiten duten faktoreen arteko lotura estua izan behar baita. Eta 

gardentasuna ere oso garrantzitsua da, tresna praktikoa izan behar duelako 

ikaskuntza- eta irakaskuntza-prozesuan parte hartzen dutenendako. Gainera, 

irekia, malgua eta integratzailea ere behar du izan, egoeraren arabera 

egokitzapenak egiteko bidea eman behar duelako, eta partaide guztiak bildu 

behar dituelako bere baitan. Azken batean, erabiltzaileen beharretara ahalik 

eta gehien hurbildu eta egokitu behar da, eta ingurune soziokulturala hartu 

behar du aintzat. 

Bestalde, jakina da hizkuntza bakoitzak errealitatea hautemateko era propioa 

duela. Eta gurera etorrita, euskara nafar hizkuntza da, berezkoa, eta 

ezinbestekoa da curriculumak euskararen ingurune soziokulturala aintzat 

hartzea, eta bere baitan integratzea. Horregatik, kontuan hartu behar da 

euskara-ikasleek eragina izaten dutela euren inguruko egoera 

soziolinguistikoan (normalizazio sozial eta linguistikoan, alegia). 

Normalizazio horretako protagonista eta eragile izaten dira, dela ezagutzaren 

bidez, dela erabileraren bidez, dela transmisioaren bidez. Beraz, curriculumak 

tresna lagungarria behar du izan euskara-erabiltzaileak gizarteko arlo 

guztietan trebatzen laguntzeko: arlo pertsonalean, sozialean, akademikoan, 

laboralean, administratiboan… 

Hartara, HENACek, helburu anitzekoa eta malgua izaki, gai izan behar du 

Nafarroako euskara-ikasleen tipologia guztietara moldatzeko, eta 

euskalduntzeko egon daitezkeen motibazioak kontuan hartzeko: dela 

motibazio instrumentala, dela kulturala, dela identitatezkoa. Bestalde, kontuan 

hartu beharko ditu bai bide naturaletik, bai bide kultural-akademikotik 

euskara jaso duten nafarren ezaugarriak, eta horien beharrak asetzeko gauza 

izan behar du. 

12


Sarrera Printzipio metodologikoak 

1.2. Printzipio metodologikoak 

Europako Erreferentzia Marko Bateratuak zenbait gogoeta egitera bultzatzen 

du hizkuntzen ikaskuntzan eta irakaskuntzan dabilen oro. Proposatzen du 

geure buruari galdetzea, batetik, ea zer egiten dugun benetan, besteekin hitz 

egiten dugunean edo elkarri idazten diogunean, ea zerk ematen digun horrela 

jarduteko gaitasuna, eta gaitasun horietatik zein landu behar ditugun 

hizkuntza berri bat ikastean. Bestetik, nabarmentzen du jakin beharra dagoela 

nola zehaztu behar ditugun gure helburuak eta nola ebaluatu behar dugun gure 

garapena, hizkuntza baten erabateko ezjakintasunetik hura eraginkortasunez 

menderatzera garamatzan bidean. Eta bukatzeko, galdetzen du ea nola 

gauzatzen den hizkuntza baten ikaskuntza-prozesua, eta ea zer egin 

dezakegun geure buruari eta beste pertsona batzuei hizkuntza bat hobeki 

ikasten laguntzeko. 

Galdera horiei erantzunda, ondorio honetara iritsi gaitezke: hiztunak, oro har, 

zeregin edo ataza batzuk burutzen dituzten gizarte-eragileak dira, horretarako 

komunikazio-gaitasunak erabiltzen dituztenak. Eta gogoeta hori ardatz hartuta, 

eredu sozio-kognitibora iristen gara: erabiltzaileak euren gaitasun kognitiboak 

erabiltzen dituzte hizkuntza-jarduerak testuinguru jakin horietan gauzatzeko; 

hots, egoera batean, testuinguru batean, eta arlo batean helburu jakin bat 

duten jarduera batzuetan parte hartzeko gai diren gizarteko kideak dira. 

Eta horrek guztiak hiru ondorio ekartzen ditu, metodologiari lotuak: 

a) Hizkuntzen ikaskuntza- eta irakaskuntza-prozesuaren oinarria da 

hizkuntza-jarduerak egitea. Hau da, metodologiaren ardatza izanen da 

hizkuntza-baliabideak erabiltzen ikastea eta irakastea, ekintza batzuk 

gauzatzeko. Hizkuntza-jarduerak, gizarte-testuinguru zabalago baten 

osagai dira, eta testuinguru horrek berak ematen die esanahi osoa. 

Beraz, curriculum baten xede nagusia izan beharko litzateke maila 

bakoitzean hiztunak zein komunikazio-jarduera egiteko gai izan 

beharko lukeen zerrendatzea, eta jarduera horiek egiteko zein hizkuntzagaitasun 

garatu beharko lituzkeen zehaztea. Eta ikaskuntza- eta 

irakaskuntza-prozesuan hizkuntza-jarduerak didaktizatzeko ataza oso 

tresna baliagarria da. Atazez mintzo gara, jardueretan gizabanako 

batek edo gehiagok euren gaitasun espezifikoak emaitza jakin bat 

lortzeko era estrategikoan erabiltzen dituztela adierazteko. 

13



b) Beraz, gaitasunetan oinarritutako irakaskuntza eta ebaluazioa izanen 

da curriculumaren oinarri metodologikoa. Hau da, gakoa izanen da 

jakitea euskara-ikasleak eta erabiltzaileak zer egiteko gai diren; alegia, 

zein gaitasun orokor dituzten, zein komunikazio-gaitasun duten, eta 

zein hizkuntza-gaitasun dituzten. 

c) Gogoeta honek ikaskuntzaren eta irakaskuntzaren lanketa 

komunikatibora eta konstruktibistara eramaten gaitu, batez ere. 

Konstruktibismoaren arabera, ezagutza prozesu dinamiko eta interaktiboa da. 

Prozesu horren bidez, adimenak informazioa behin eta berriz interpretatzen 

du, eta errealitatea norberak sortzen dituen eredu esplikatzaileen bidez 

identifikatzen du. Ezagutza berdinketa baten emaitza da, aurreko ezagutzen 

eta unean-unean jasotzen den informazio berriaren artekoa. Orekatze honetan 

bi prozesu osagarrik hartzen dute parte: asimilazioak eta egokitzapenak. 

1- Asimilazioaren bidez, gizakiak informazio berria moldatu egiten du, 

aurretik dakienarekin bat egiteko. 

2- Egokitzapenaren bidez, dakiena moldatu egiten du, informazio berria 

aintzat hartzeko. 

Konstruktibismoaren ikuspegitik, bigarren hizkuntzaren ikaskuntza-prozesua 

ikaslearen aurreko ezagutzen eta eduki berrien arteko sintesi- edo orekatzeprozesua 

da. Ikasleak, elementu linguistiko berriak bereganatu ahala 

(asimilazioa), bere aurreko ezagutza moldatu egiten du, xede-hizkuntzaren 

arabera (egokitzapena). Sintesi-prozesu horren emaitza tarteko hizkuntza 

deritzon kontzeptua da. 

Konstruktibismoak tarteko hizkuntzaren ezaugarriak bereak egiteaz gain, 

honako hauek ere hartzen ditu kontuan: 

1. Hizkuntza bat ikastean norberaren esperientzietako datuen barnelanketa 

egiten da. Ikasleei dagokionez, barne-lanketa horietako 

desberdintasunek ikaskuntza-estilo desberdinak ekartzen dituzte. 

2. Ikasle guztiak ez dira berdinak. 

3. Ikaskuntzaren eskema kognitiboak (jakin beharrekoak, egiturak, 

gaitasun soziokulturala...) ez dira unibertsalak; aitzitik, eskema 

14



horiek zenbait aldagairen baitan sortzen dira: heziketa, kultura, 

norbanakoen joerak… 

4. Ikasleak euren buruaren gaineko deskribapen eta sentimendu multzo 

antolatu batekin aritzen dira ikaskuntza-prozesuan (motibazioa, 

ezagutza, aurreiritzia...), eta horrek eragin handia du. 

5. Hizkuntza-erabiltzailea bere lehendabiziko hizkuntzan gaitasun 

estrategiko batzuen jabe da, munduarekiko ikuspegi jakin bat dauka, 

eta ezagutza-multzo bat du. Eta horietara jotzen du, hain zuzen ere, 

komunikazio-egoera edo ikaskuntza-egoera berrietan. 

6. Ikaslearen iraganeko esperientziak ikasleak bere buruaz duen ustea 

eta estimazioa eratzen eta integratzen du. 

7. Euren buruaz uste eta iritzi ona duten ikasleek errazago ikasten dute, 

eta ez dira hain deseroso sentitzen ikaskuntza- eta irakaskuntzagiroan 

eta aldaketa-prozesuetan. 

8. Ikasle helduen parte-hartzea bultzatu beharko litzateke curriculumari 

buruzko erabakietan; esate baterako, edukiak hautatzerakoan, edota 

ikasteko jarduerak eta atazak aukeratzeko orduan. 

9. Ikasle batek zenbait estrategia desberdin balia ditzake, nahiz eta 

teorian ikaskuntza-estilo desberdineko estrategiak izan. 

10. Ikasle helduek hobeki ikasten dute baldin eta edukiek zerikusia 

badute euren esperientzia eta ezagutzekin. 

11. Ikasle helduek hizkuntzak ikasteari buruzko ideia jakin batzuk 

dituzte, eta ideia horiek gogoan hartu behar dira hizkuntzaprogramak 

prestatzean. 

12. Helduek gehiago ikasten dute bizitzan helburu hurbilak lortzeko, 

ikaste hutsagatik baino. 

13. Ikasle-irakasleen arteko elkarreraginean aintzat hartzekoak dira: 

ikaslearen sentiberatasuna eta emozioak, jakin-mina eta informazioegarria, 

autoestima eta nortasunaren ezaugarri nagusiak. 

14. Estrategiak erabiliz, ikaslea autonomiaren bidean jartzen da. 

15. Ikaslerik eraginkorrenak euren burua neurtzeko eta ebaluatzeko 

trebetasunak garatzen dituzten helduak dira. 

15



Bestalde, hizkuntza gizakiok komunikatzeko erabiltzen dugun zeinu-sistema 

da. Definizio honetan bi ideia nagusi dauzkagu: sistema eta komunikazioa. 

Hizkuntza sistema dela esateak alderdi estrukturala soilik nabarmentzen du, 

baina komunikatzeko erabiltzen dugula esatea beste urrats bat da, sistema hori 

benetako komunikazio-egoerari eta xedeari egokitu behar baitzaio. 

Hizkuntzaren definizio hau ikuspegi komunikatiboa izeneko 

planteamenduaren oinarria da. Eta honako hauek dira hizkuntzen 

irakaskuntzan garrantzia hartu duten paradigmak: 

1. Erabilera: pentsatu izan da irakaskuntzaren praktikan nahikoa dela 

ezagutza batzuk transmititzea, gero komunikazio-egoeretan 

erabiltzeko; baina ez dirudi hori nahikoa denik. Ikasleari ez zaio 

eskaintzen komunikazio-egoera errealez baliatzeko aukerarik, eta 

ondorioz, ez zaio behar bezala laguntzen, nahiz eta ezagutzak 

erabiltzeko trebetasunak landu. Egun, ikaslea hiztun bilakatzeko, 

nahitaez hizkuntzaren erabileran trebatu behar da. 

2. Sistema linguistikoa: ikuspegi sintetikoaren arabera, hizkuntza 

zatika lantzen irakasten da, zatiok sintetizatuz ikaslea hizkuntza 

osoaren jabe bilakatuko delakoan. Sistema analitikoan, aldiz, 

hizkuntza bere osotasunean eskaintzen zaio ikasleari, eta analisi-lana 

hobesten da. Ikasleak osagai semantiko zein gramatikalak analizatu 

beharko ditu, kontzienteki zein oharkabean. Planteamendu 

komunikatiboak sistemaren lanketa analitikoaren aldeko apustua 

egin du. 

3. Prozesua: oso ohikoa izan da hizkuntzen irakaskuntzan batez ere 

produktuari erreparatzea; adierazpenari begiratu izan zaio. Eta 

bigarren mailan geratu izan da ikasleak ekoizpen horretara iristeko 

egin behar izan duen bidea. Ikuspegi konstruktibistaren arabera, 

ordea, funtsezkoa da ikaskuntza-prozesua ere aintzat hartzea. Beraz, 

irakaskuntzaren arreta-guneak ikasleak urratzen duen bidean egon 

beharko luke. Lortu nahi da ikasleak autonomia-maila handiagoa 

edukitzea, ustiatzen dituen baliabideetan eraginez. 

4. Testua eta pragmatika: gramatika tradizionalean hitza zen unitatea; 

ondorengo korronteek, aldiz, esaldia hartu zuten hizkuntzasistemaren 

unitate komunikatibotako. Baina zenbait elementuk 

16



esaldiaren muga ere gainditu egiten dute (izenordain anaforikoak, 

lokailuak, testu-antolatzaileak, aurrerabide tematikoa, testuen 

ezaugarri pragmatikoak...). Egun testua da unitate; horrek zenbait 

fenomeno komunikatibo lantzeko esparru zabalagoa ematen du. 

Horrela, bi ideia ari dira nagusitzen: batetik, zenbait hizkuntzafenomeno 

ezin direla gramatikaren ikuspegi hutsetik azaldu, eta 

bestetik, hizkuntza ezin dela gramatikaren arlora mugatu, eta 

eguneroko komunikazioan erabiltzen den hizkuntzara eraman behar 

dela (pragmatikara). 

5. Egokitasuna: testu-generoen ikuspegitik, zuzentasun 

gramatikalaren kontzeptua ez da nahikoa komunikazioa aztertzeko. 

Horretaz gain, hizkuntzaren egokitasunaz hitz egin beharko dugu: 

hizkuntzaren erabilera egokiak zuzena izan beharko du (gramatikari 

dagokiona), testuala (testu-generoari dagokiona) eta pragmatikoa 

(testuinguruari dagokiona). Hiru tasun horiek ez dira elkarren 

aurkako, elkarren osagarri baizik. 

6. Komunikazio-gaitasuna: hizkuntzak bi alderdi ditu: linguistikoa eta 

komunikatiboa. Garai batean alderdi linguistikoa bultzatzen zen; hau 

da, hizkuntzaren gaineko ezagutza (hizkuntza-gaitasuna). Egun, 

ordea, ikusi da hiztun oso bilakatzeko hizkuntzaz baliatzeko 

gaitasuna (komunikazio-gaitasuna, alegia) beharrezkoa dela. 

Honenbestez, hizkuntza sistema bat dela esateak honen alderdi estrukturala 

nabarmentzen du, eta ondoren zehazten den moduan deskriba litezke 

hizkuntzen ikaskuntza eta erabilera guztiak: 

Hizkuntza erabiltzea hizkuntza-jarduerak burutzea da, zenbait gaitasun 

erabilita: gaitasun orokorrak, komunikazio-gaitasunak eta hizkuntzagaitasunak. 

E t a hizkuntza-jarduera horiek zenbait testuingurutan gauzatzen 

dira, zenbait baldintza eta mugaren mende. Jarduera horiek gauzatzeko 

prozesu batzuk abiatu behar dira, arlo espezifiko batzuetan gai jakin batzuei 

buruzko testuak ekoizteko eta jasotzeko. Eta egin beharreko atazak 

gauzatzeko estrategia eraginkorrak erabili behar dira. Horrela, hizkuntzajardueretako 

partaideek euren gaitasunak sendotu edo moldatuko dituzte, 

jarduera horien gainean duten kontrolaren bidez. 

17



HIZKUNTZA-JARDUERAK 1 

Hizkuntza-jarduerak komunikatzeko ekintza batzuk dira, zeinetan 

erabiltzaileak komunikatzeko hizkuntza erabiltzen duen. Jarduera horien 

helburua pragmatikoa izaten da (hizkuntza zerbait lortzeko erabiltzea), eta 

horretarako gaitasun guztiak baliatu behar izaten dira. 

Hizkuntza-jarduera horiek izan daitezke, batetik, ulermenezkoak, 

adierazpenezkoak edota elkarreraginezkoak. Bestetik, izan daitezke ahozkoak 

eta idatzizkoak. Beraz, bi multzo horiek konbinatuta, sei hizkuntza-jarduera 

multzo sortzen dira: 

-Entzumena (ahozko ulermena). 

-Mintzamena (ahozko adierazpena). 

-Irakurmena (idatzizko ulermena). 

-Idazmena (idatzizko adierazpena) 

-Ahozko elkarreragina. 

-Idatzizko elkarreragina. 

Prozesu moduan, ulermena eta adierazpena (ahozkoa nahiz idatzizkoa) 

primarioak dira, biak baitira ezinbestekoak. Bestalde, elkarreraginean 

gutxienez bi gizabanakok egiten dute ahozko edo idatzizko trukea, eta truke 

horretan adierazpena eta ulermena txandaka garatzen dira (eta ahozko 

komunikazioan, baita aldi berean ere). Oro har, elkarreraginari garrantzi 

handia ematen zaio hizkuntzaren erabileran eta ikaskuntzan, funtsezko baita 

komunikazioan. 

GAITASUN OROKORRAK 

Gaitasun orokorrak norberaren ezagutzen, abilezien, ahalmenen eta 

ezaugarrien batura dira; horiei esker gauza ditzake pertsonak era guztietako 

jarduerak (hizkuntza-jarduerak barne). Hizkuntza-erabiltzaile eta ikasleek, 

atazak eta jarduerak burutu behar dituztenean, euren aurreko esperientzian 

garatutako zenbait gaitasun orokor baliatzen dituzte, komunikazio-egoerei 

aurre egiteko. Era berean, hizkuntza-jarduera horietan parte hartzeak 

ikaslearen gaitasunen garapena areagotzea dakar. 

1 Ikusi 3. atala. 

18



KOMUNIKAZIO-GAITASUNAK 2 

Komunikazio-gaitasuna gizakiak komunikatzeko duen gaitasun-multzoari 

deritzo. Gaitasun horietako batzuk orokorrak dira, eta beste batzuk hizkuntzari 

lotuak. Gaitasun orokor horietako batzuk oso garrantzitsuak dira hizkuntzaren 

erabileran (soziokulturalak eta estrategikoak, esate baterako). Komunikaziogaitasuna 

berezkoa izan ohi da, baina ikaskuntzaren bidez garatu ahal da. 

HIZKUNTZA-GAITASUNAK 3 

Hizkuntza-gaitasunak, berriz, hizkuntza-jarduerak gauzatzeko beharbeharrezkoak 

diren komunikazio-gaitasunak dira, hizkuntzaren erabilerari 

zuzen-zuzenean lotuta daudenak. Alde batetik gaitasun pragmatikoak daude 

(funtzionala, testuala, eta diskurtsiboa), eta bestetik, gaitasun gramatikala 

(lexikoa eta semantika, fonetika-fonologia eta intonazioa, ortografia, 

morfosintaxia eta kohesioa). 

TESTUINGURUA 

Testuinguruak hizkuntza-jarduera bakoitza baldintzatzen duten eragileen 

multzoa hartzen du bere baitan (fisikoak izan edo ez): non eta noiz gertatzen 

den, komunikazio-egoera zein den, egoera soziokulturala… Eragile horiek 

guztiak kontuan hartzea oso garrantzitsua da hizkuntza-gaitasunak 

komunikazio-egoerari egoki lotzeko. 

PROZESUAK 4 

Prozesuak ahozko eta idatzizko ulermenean eta adierazpenean eragina duten 

gertaera neurologiko eta fisiologikoen multzoari dagozkio. Hiztun, idazle, 

entzule edo irakurle izateko, ikasleak ezinbestekoa du zenbait jardueraz 

osatutako sekuentzia bat gauzatzeko trebetasuna garatzea, ahozkoaren 

ulermenean, adierazpenean eta elkarreraginean, batetik, eta idatzizkoaren 

ulermenean, adierazpenean eta elkarreraginean, bestetik. Sekuentzia horren 

urratsak planifikazioa, gauzatzea, jarraipena eta kontrola izan ohi dira. 

ARLOAK 

Arloa gizarte-eragileek diharduten gizarte-bizitzako eremu zabala da. Eta 

hizkuntza-jarduerak arloen testuinguruan kokatzen direnez, testuinguru horrek 

eragin handia dauka atazetan sortzen diren testuetan. Izan ere, testu horien 

ezaugarri pragmatikoak eta linguistikoak aldatu egiten dira, arloaren arabera 

2 Ikusi 4. atala. 

3 Ikusi 4.2. atala. 

4 Ikusi 4.1.2.1. atala. 

19



egokitzeko. Arloak hainbat izan daitezke: publikoa, pertsonala, hezkuntza, 

lana, literatura, aisia, komunikabideak, erakundeak… 

TESTUAK 5 

Testua erabiltzaileek edo ikasleek, ahoz zein idatziz, jasotzen, sortzen edota 

trukatzen duten diskurtso-sekuentzia da. Testua prozesu bateko funtsezko 

komunikazio-unitatea da, egituratua, koherentzia eta kohesioa duena, 

testuinguru jakin batean eta xede jakin baterako sortua. Komunikazioaren 

oinarria denez, ezin egon daiteke hizkuntza-jarduerarik testurik gabe, eta 

beraz, jarduerak eta prozesuak antolatzeko eta sailkatzeko abiapuntua da 

curriculumetan. 

Testuek zenbait xede bete ditzakete gizartean, eta, beraz, alde handiak izaten 

dira testuen forman eta muinean. Hizkuntza-jarduerak gauzatzeko erabiltzen 

diren testu ohikoenak sailkatzeko testu-genero kontzeptua erabiltzen da. 

Testu-generoa gizarte bakoitzean hizkuntzaren erabilera jakin baten ondorioz 

finkatutako testuak edo testu-sekuentziak dira (konbentzioak, beraz), zenbait 

ezaugarri komun dituztenak. Modu askotan sailka daitezke, eta hizkuntzen 

irakaskuntzan eta ebaluazioan horietako batzuetan indar eta arreta handiagoa 

jartzen da, ikaskuntza- eta irakaskuntza-prozesuan esanguratsuagoak direlako. 

Esana dago testu-genero zehatz horiek xede jakin baten arabera sortzen direla. 

Eta nahiz eta testu baten helburuak asko izan daitezkeen, oinarrizko testusekuentzia 

batzuk bereizten dira, xede komunikatibo nagusiaren arabera (ikusi 

Makrofuntzioak, 4.2.1.2. atalean): elkarrizketa bidezkoa, deskriptiboa, 

narratiboa, azalpenezkoa, argudiozkoa, instrukziozkoa edo preskripziozkoa, 

prediktiboa, gauzatzailea, poetiko-literarioa... Dena den, testu batzuetan 

oinarrizko testu-sekuentziaz gain, bestelakoak ere erabiltzen dira; hau da, 

narrazioetan deskribapenak tartekatu ahal dira, argudiozko testuetan 

azalpenak ere eman ahal dira... Testu-sekuentzia mota horien sailkapen 

orokorra oso baliagarria da testu bakoitzaren tasunak lantzeko. 

ATAZAK 

Orokorrean definituta, ataza gizakiak emaitza edo helburu jakin bat lortzeko 

egin behar duen edozein jarduerari esaten zaio; adibidez, ogia erosi, 

kutxazainetik dirua lortu, oporrak antolatu, mendi batera igo… Xede hori 

lortzeko, batzuetan hizkuntza baliatu behar izaten da, eta beste batzuetan ez. 

Baina eremu didaktikora ekarrita, esan daiteke ataza dela hizkuntzen 

irakaskuntzaren (edo ikaskuntzaren) arloko edozein jarduera, ariketa, prozesu, 

5 Ikusi 4.2.1.1. atala 

20



pentsamendu, ekintza..., ikasi nahi den hizkuntza horren gaineko gaitasuna 

areagotzeko berariaz egiten dena. Agerikoa zein buru barrukoa izan daiteke. 

Atazek batez ere komunikatzeko balio dute, eta horregatik, gainerako 

hizkuntza-jarduerak bezalakoak dira; baina, horiek ez bezala, beste helburu 

batzuk ere izaten dituzte: hizkuntza-gaitasuna areagotzea, hizkuntzagaitasunek 

zein maila duten ebaluatzea, edota hizkuntzak ikasteko gaitasuna 

areagotzea. 

Hizkuntzen metodologia komunikatiboa ardatz duten prozeduretan, atazetan 

oinarritutako ikaskuntza eta irakaskuntza hobesten da, oso lagungarria delako 

hizkuntza-jarduerak eta estrategiak modu eraginkorrean lantzeko. Horregatik, 

azken urteotan atazetan oinarritutako prozedura metodologikoek indar handia 

hartu dute hizkuntzen irakaskuntzan. Azken finean, metodologia horien funtsa 

da errealitatean gauzatzen diren atazak eta hizkuntza-jarduerak eta estrategiak 

ikaskuntza- eta irakaskuntza-prozesuan erreproduzitzen saiatzea, ahalik eta 

modu naturalenean. Atazen didaktizazioa modu desberdinetan egin daiteke, 

baina ohikoena atazaren hiru urratsak lantzea da: atazaurrea, atazaren zikloa 

eta hizkuntzaren fokalizazioa. 

ESTRATEGIAK 6 

Estrategia hizkuntza-erabiltzaileek hobeki komunikatzeko baliatzen duten 

jarrera-ildo antolatua da, jarduerak eta atazak gauzatzekorakoan 

eraginkortasun handiagoa lortzeko. Estrategiak zenbait teknika, abilezia, 

trebetasun eta prozeduraren metaketa dira, eta horiek baliatzea oso faktore 

garrantzitsua da ikaskuntza- eta irakaskuntza-prozesuan, eta hortaz, pisu 

handia hartzen dute curriculumaren diseinuan eta definizioan. Estrategiek 

zuzen-zuzenean eragiten dute jardueren planifikazioan, gauzatzean, 

kontrolean eta konponketan. Adierazpen-estrategiak daude, ulermenestrategiak, 

eta elkarreraginezko estrategiak. 

Laburbilduz, aipatu berri diren alderdi horiek guztiak hizkuntzaren erabilera- 

eta ikaskuntza-molde guztietan elkarri lotuak daudela esan daiteke: hizkuntzajarduerak, 

komunikazio-gaitasunak, hizkuntza-gaitasunak, testuingurua, 

prozesuak, arloak, testuak, atazak, estrategiak… Horrenbestez, ikaskuntzaprozesuetako 

eragile guztiek (ikasleek, irakasleek, ikastaroen diseinatzaileek, 

material didaktikoaren egileek, aztertzaileek eta azterketak prestatzen 

dituztenek) horiek guztiak hartu beharko dituzte kontuan, eta ahal den 

neurrian uztartzen saiatu. 

6 Ikusi 4.1.2. atala, eta 3. ataleko adierazleak. 

21

2. MAILEN DEFINIZIOAK 

22

Mailen definizioak 


2.1. A1 maila 

Gai da eguneroko bizitzan euskaraz sarri erabiltzen diren hitzak eta esapide 

mailako testuak ulertzeko eta erabiltzeko, eta baita berehalako beharrak 

asetzeko esaldi soilak osatzeko ere. Badaki bere buruaren eta besteen 

aurkezpena egiten, eta helbideari, gauzei eta ezagutzen duen jendeari buruzko 

oinarrizko informazio pertsonala ematen eta eskatzen. Azaleko harremanak 

izan ditzake, batez ere galde-erantzunen egituran, baldin eta solaskideak 

mantso eta argi hitz egiten badio, eta laguntzeko prest badago. 

2.2. A2 maila 

Gai da eguneroko bizitzan hurbileko bizipenei lotutako testuak, esaldi eta 

esapide mailakoak, ulertzeko, solaskidea laguntzeko prest badago: bere 

buruari eta familiari buruzko oinarrizko informazioa, erosketei, intereseko 

lekuei, lanbideei eta abarri buruzko informazioa… Badaki ataza soilak eta 

arruntak egiteko orduan komunikatzen, baldin eta ezagunak edo ohikoak 

dituen gaiei buruzko informazio-truke erraza eta zuzena bakarrik eskatzen 

badute. Badaki bere iraganaz eta inguruneaz narrazio eta deskribapen errazak 

ulertzen eta idazten, eta badaki bere berehalako beharrak adierazten. 

Zailtasunak izaten ditu testu luzeagoetako ideia nagusiak ulertzeko. 

23 

A


2.3. B1 maila 


Gai da euskara estandarrean eta argi sortutako testuen ideia nagusiak 

ulertzeko, gai ezagunei buruzkoak badira, eguneroko testuinguru ezagunetan, 

batez ere harremanetan eta aisialdian. Badaki toki euskaldun gehienetan ongi 

moldatzen, harreman errazetan. Gai ezagun edo interes pertsonaleko gaiei 

buruzko testu soilak eta koherenteak osa ditzake. Gai da esperientzien, 

gertaeren, nahien eta asmoen berri emateko, eta gai da, orobat, bere iritziak 

labur-labur arrazoitzeko edo bere asmoak azaltzeko. Baina zailtasunak izaten 

ditu bere hurbileko testuingurutik kanpo. Mugak ditu, bestalde, zehaztasunean 

eta erregistroan. Akats linguistiko ugari egiten du, lexiko mugatua du, eta bere 

jarduera motela da. 

2.4. B2 maila 

Gai da ohiko gai eta egoera ezagunei buruzko solasaldiak, jardunak, 

narrazioak, deskribapenak, instrukzioak eta azalpen laburrak ulertzeko, eta 

ahoz nahiz idatziz adierazteko. Euskaldun osoekin mintza daiteke, 

jariotasunez eta naturaltasunez, halako eran non ez duten ahaleginik egin 

behar ez solaskide batek ez besteak elkar ulertzeko. Gauza da gai zehatzei 

nahiz abstraktuei buruz diharduten testu konplexuetako ideia nagusiak eta 

bigarren mailako ideia esplizituak ulertzeko, gizarte-harremanetan. Bere 

espezialitateko testuetan zehaztasunak ere ulertzen ditu. Testu argiak eta 

xeheak sor ditzake gai askori buruz, eta gai da, orobat, gai orokorrei buruzko 

ikuspegi jakin bat aldezteko, aukera bakoitzaren aldeko eta kontrako 

argudioak emanez. Dena den, zailtasunak izaten ditu ñabardurak jasotzeko eta 

adierazteko, batez ere gizartean ohikoak ez dituen gaietan. Hutsuneak izaten 

ditu zuzentasunean, eta mugak jariotasunean. 

24 

B



2.5. C1 maila 

Gai da berbaldi luzeak eta hizketa biziak neke handirik gabe ulertzeko, oso 

garbi egituratuta ez badaude ere edo erlazioak oso esplizituak izan ez arren, 

eta baita telebista-programak eta filmak ere. Gertakarietan oinarritutako 

testuak, filmak edo literatura-testu arruntak ulertzen ditu eta erregistroak 

bereiz ditzake. Artikulu espezializatuak eta argibide tekniko luzeak irakurtzen 

ahal ditu, bere eremukoak ez badira ere; hala ere, batzuetan lexikoa traba izan 

daiteke. Natural eta jarioz hitz egiten du, esapideen bila nabarmen luzatu 

gabe. Badaki, gizarte-edo lanbide-erlazioetan, hizkuntza malgu eta eraginkor 

erabiltzen, ideiak eta iritziak zehatz adierazten, eta bere adierazpenak beste 

solaskideenekin trebeziaz lotzen; hitzen esanahi bikoitzaren gaineko umorea 

ere egin dezake. Gai da azalpen argiak eta xeheak egiteko, ahoz eta idatziz, 

gai konplexuei buruz, horiekin lotutako gaiak integratuz, zenbait puntu 

garatuz eta berbaldia egoki amaituz, eta baita testu argi eta ongi egituratuak 

osatzeko ere, ikuspuntua luze-zabal adieraziz. Badaki gai gehienak adierazten, 

gutun, idazlan edo txostenetan, puntu garrantzitsuenak azpimarratuz, malgu 

eta eraginkor. Hartzaileari egokitutako erregistroa erabiltzen du. 

25 

C

3. HIZKUNTZA-JARDUERAK ETA 

ESTRATEGIAK 

26

Hizkuntza-jarduerak eta estrategiak 


Aurrerago esan den moduan, hizkuntza-jarduerak komunikatzeko ekintza 

batzuk dira, zeinetan erabiltzaileak komunikatzeko hizkuntza erabiltzen duen. 

Jarduera horien helburua pragmatikoa izaten da (hizkuntza zerbait lortzeko 

erabiltzea), eta horretarako gaitasun guztiak baliatu behar izaten dira. 

Ondoko adierazleen bidez, euskara-erabiltzaileei dagozkien hizkuntzajarduerak 

eta estrategiak zerrendatzen dira, mailaz maila doituz erabiltzaile 

horiek zertarako diren gai. Esan beharra dago adierazle horiek banaka landu 

eta ebaluatu badaitezke ere, askoz ohikoagoa dela multzoka lantzea eta 

ebaluatzea, ataza berean horietako zenbait bil daitezkeelako. 

Adierazle hauek zenbait eginkizun bateratzeko tresna baliagarriak izan 

daitezke: 

1- Programazioak zehazteko 

Ikaskuntza- eta irakaskuntza-prozesuetan helburu-zerrenda gisa erabil 

daitezke; adibidez, ikastaro bat diseinatzean, ikastaro horretan landu 

beharreko helburuak zein diren zehazteko. 

Prozesu horretan helburuak lortzen ari diren edo ez neurtzeko, eta 

bidean helburuak birformulatzen laguntzeko. 

2- Material didaktikoa sortzeko 

Sekuentzia didaktikoak. 

Ataza didaktikoa. 

Ariketak 

Testu-liburuak. 

3- Ebaluatzeko eta egiaztatzeko 7 

Ebaluazio formatiborako eta sumatiborako ere balio dute, ikastaro 

batean ikasle bat helburuak lortzen ari den edo ez neurtzeko. 

Ikasle edo erabiltzaileek euren buruari helburu zehatzak formulatzeko 

tresna ere badira. Hartara, nork bere ikaskuntza-prozesua gidatu ahal 

izanen du, mugarriak jarriz eta lorpenak autoebaluatuz. Egiaztapenetan 

ere bai, eskatu beharreko gutxieneko gaitasunak zein diren erabakitzen 

laguntzeko, azterketarien maila zein den zehazten laguntzeko, eta 

emaitzen berri emateko. 


27


Hizkuntza-jarduerak eta estrategiak Ulermena 

3.1. A1 maila 

Mailaren definizioa: gai da eguneroko bizitzan euskaraz sarri erabiltzen diren 

hitzak eta esapide mailako testuak ulertzeko eta erabiltzeko, eta baita 

berehalako beharrak asetzeko esaldi soilak osatzeko ere. Badaki bere buruaren 

eta besteen aurkezpena egiten, eta helbideari, gauzei eta ezagutzen duen 

jendeari buruzko oinarrizko informazio pertsonala ematen eta eskatzen. 

Azaleko harremanak izan ditzake, batez ere galde-erantzunen egituran, baldin 

eta solaskideak mantso eta argi hitz egiten badio, eta laguntzeko prest badago. 

3.1.1. A1 Ulermena 

A1 AHOZKO ULERMENA 

Orokorra: gai da eguneroko bizitzan euskaraz sarri erabiltzen diren hitzak eta 

esapide errazak ulertzeko, eta gai da berehalako premiei lotutako galderak eta 

oharrak ulertzeko. Azaleko harremanak izan ditzake euskara estandarrean ari 

direnekin, batez ere galde-erantzunen egituran, baldin eta solaskideak mantso 

hitz egiten badio, oso ongi ahoskatzen badu, etenak egiten baditu, eta 

errepikatzeko prest badago. Keinuak eta irudiak lagungarri zaizkio. 

1- Gai da hizketa edo elkarrizketa errazetan hainbat hitz eta esapide 

ulertzeko: egunak, egunaren atalak, hilabeteak, koloreak, zenbakiak, 

prezioak, datak, orduak, denbora-erreferentziak… 

2- Gai da ahozko hainbat esaldi erraz ulertzeko, eguneroko gaietan: 

irakaslearen oharrak, familiari buruko kontuak, zaletasunak… 

3- Gai da astiro eta kontu handiz egindako galderak, oharrak, eskaerak eta 

instrukzio errazak ulertzeko, bai zuzenean, bai bestela (megafonia, irratitelebistak, 

iragarkiak…): argia piztu, liburua etxera eraman, aretoa itxi 

eginen da… 

4- Gai da toki batetik bestera nola joan behar den azaltzen dionari 

ulertzeko. 

5- Gai da pertsonen eta tokien deskribapen errazak ulertzeko: norbaiten 

aurkezpena, solaskidearen zaletasunak, pertsonen eta etxebizitzen 

deskribapen soilak… 

28 

A1


Hizkuntza-jarduerak Hizkuntza jarduerak eta estrategiak Ulermena Elkarreragina 

6- Gai da bere eguneroko errutinak, egindakoak edo egitekoak kontatzen 

dituenari puntu garrantzitsuenak ulertzeko, eta baita ere une batean 

zertan ari den esaten ari denari. 

7- Gai da, gertatutakoak modu errazean kontatzen dituztenei, oinarrizko 

ideia batzuk identifikatzeko (gaia, tokia, pertsonaiak…): pasadizoak, 

ustekabeak, xelebrekeriak, galerak… 

8- Gai da norbaiten azalpen errazak ulertzeko: planak, hitzorduak, asmoak, 

proposamenak… 

9- Gai da zuzeneko edo telefonozko elkarrizketa errazetan hizketa-gaia 

antzemateko, eta oinarrizko mezua ulertzeko. 

A1 IDATZIZKO ULERMENA 

Orokorra: gai da eguneroko bizitzan sarri erabiltzen diren hitzak eta esapide 

mailako testu errazak ulertzeko, behin eta berriz irakurriz, hala behar duenean. 

Sarritan testuingurua eta irudiak behar izaten ditu ulertzeko. 

1- Gai da kaleko izen, hitz eta esapide arruntak eta solteak ulertzeko (ez 

erre, salgai, zaborra hemen, aparkalekua, irteera…): kaleko kartelak, 

dendetakoak, jatetxeetakoak, garraiobideetakoak… 

2- Gai da oso oinarrizko jarraibideak ulertzeko, fitxa eta inprimakiak 

betetzerakoan. Eta gai da galdera-sorta bat ulertzeko, bere buruari 

buruzko informazio nagusiaz. 

3- Gai da argibide errazak eta laburrak ulertzeko; adibidez, leku batetik 

bestera nola joan, ibilbide bat nola egin… 

4- Gai da instrukzio idatzi errazak ulertzeko: kutxazaina, eguneroko 

tresnak, parkimetroa, azterketa-oharrak…, edo programa informatiko 

baten agindu nagusiak (inprimatu, gorde, kopiatu…). 

5- Gai da pertsonen deskribapenak eta informazio errazak ulertzeko: 

bizilekua, adina, lanbideak, zaletasunak… 

6- Gai da toki, gauza eta egoera errazen deskribapen laburrak ulertzeko: 

etxeak, festak eta ospakizunak, animaliak… 

7- Gai da ipuin errazetako eta filmen laburpen errazetako oinarrizko 

informazioa identifikatzeko (gaia, tokia, pertsonaiak…), batez ere 

ezagunak badira. 

8- Gai da lehenaldian emandako testu laburretan zenbait informazio 

ulertzeko, esate baterako, berri edo elkarrizketa erraz bat herri-aldizkari 

batean, edo pertsona baten biografia erraza. 

29 

A1


Hizkuntza-jarduerak eta estrategiak Adierazpena 

9- Gai da informazio espezifikoa aurkitzeko, iragarkietan, kaleko 

karteletan, Interneteko agendetan, katalogoetan… Gai da, adibidez, 

emanaldi bat aukeratzeko, eta non eta noiz den jakiteko. 

10- Gai da oso azalpen errazak ulertzeko: norbaiten planak, asmoak, 

proposamen soilak… 

3.1.2. A1 Elkarreragina 

A1 AHOZKO ELKARRERAGINA 

Orokorra: gai da elkarrizketa errazetan parte hartzeko, baina galde-erantzunen 

egituran. Solaskideak mantso hitz egin behar dio, eta laguntzeko prest egon 

behar du erabat. 

1- Gai da galdera errazak egiteko eta erantzuteko, poliki eta argi eginak 

badira: halako ezagutzen ote duen, non bizi den, nora doan, halako 

norena den… 

2- Gai da adeitasunezko hitz eta esapide motzak ulertzeko eta erabiltzeko: 

norbait aurkeztu, agurtu, eskerrak eman, norbait nola dagoen galdetu, 

zoriondu, barkamena eskatu… 

3- Gai da gonbidapenak eta proposamenak egiterakoan erabiltzen diren 

esapide sinpleak ulertzeko, eta horiei labur erantzuteko: ospakizunak, 

aisialdiko planak, hitzorduak… 

4- Gai da zerbitzu errazak eskatzeko, keinuz lagunduta edo eskuz 

seinalatuta, eta galdetzen zaionari erantzuteko: erosketa errazak, izenemateak, 

txartelak eskatu… Gai da, taberna edo ostatu batean zerbait 

erosi eta kontua eskatzeko. 

5- Gai da hitz eta esaldi ezagun gutxi batzuk ozen irakurtzeko: istorio 

motzak, gauza ezagunen etiketak, data, eguraldiaren iragarpena, 

horoskopoa… Gai da, bestalde, haur ezagunei ipuin motzak, asmakizun 

errazak eta galde-erantzun motzak ozen irakurtzeko. 

6- Gai da, orobat, haurren eskolako oinarrizko hitzak ulertu eta esateko 

(irakasgaien izenak, esate baterako). 

30 

A1



A1 IDATZIZKO ELKARRERAGINA 

Orokorra: gai da eguneroko bizitzan erabiltzen den zenbait hitz eta esapide 

irakurtzeko, eta irakurritakoari idatziz erantzuteko, hizkuntza-baliabide gutxi 

batzuk erabilita. 

1-Gai da zenbait ohar informal sinple irakurri eta idazteko (ogia erosi, 

bihar etorriko naiz, liburua erosi dut…): SMS mezuetan, mezu 

elektroniko errazetan… 

2- Gai da agurtzeko, eskerrak edo zorionak emateko edo jasotzeko, 

postaletan eta lagunarteko eskutitz motzetan, SMS-etan, zoriontxarteletan 

edo posta elektronikoetan. 

3- Gai da informazio errazak eskatzeko eta emateko, bere buruaz eta 

besteez (bizitokia, ohiturak, zaletasunak…): postaletan, posta 

elektronikoetan, chat-etan, oharretan, formularioetan… 

3.1.3. A1 Adierazpena 

A1 AHOZKO ADIERAZPENA 

Orokorra: gai da eguneroko bizitzan euskaraz sarri erabiltzen diren hitzak eta 

esapide mailako testuak sortzeko. Bere berehalako beharrak asetzeko esaldi 

soilak osatzen ditu. Badaki bere buruaren eta besteen aurkezpena egiten, eta 

pertsonak eta bizitokiak deskribatzen. Azaleko harremanak izan ditzake, batez 

ere galde-erantzunen egituran, baldin eta solaskideak argi hitz egiten badio, 

eta laguntzeko eta errepikatzeko prest badago. 

1- Gai da bere burua aurkezteko: izena, herria, adina, helbidea, telefonoa, 

lanbidea, zaletasunak… 

2- Gai da zenbakiak, zenbatekoak, salneurriak eta orduak erabiltzeko. 

3- Gai da gauzak eskatzeko, emateko eta eskaintzeko. Gai da, baita ere, 

zerbait proposatzeko edo agindu edo aholku errazak emateko. 

4- Gai da non bizi den esateko, eta bere bizitokia modu sinplean 

deskribatzeko: non dagoen, zein itxura duen… 

5- Gai da, modu sinplean, gauzak eta jendea deskribatzeko. 

6- Gai da zer eguraldi egiten duen esateko, edo iragarpenaz galdetzeko. 

31 

A1



7- Gai da eguneroko ohiturez hitz egiteko; gai da, une jakin batean zertan 

ari den esateko; gai da oporretan, asteburuan edo gaur goizean 

egindakoa kontatzeko; eta gauza da, baita ere, geroko planak 

adierazteko. 

8- Gai da, kontaketa labur eta sinpleetan, denbora-antolatzaile errazak 

erabiltzeko. 

9- Gai da zer egiteko gauza den esateko, eta zer ez. 

A1 IDATZIZKO ADIERAZPENA 

Orokorra: gai da eguneroko bizitzan sarri erabiltzen diren hitzak eta esapide 

mailako testuak idazteko. Berehalako beharrak asetzeko esaldi soilak idazten 

ditu, oinarrizko lokailuez kohesionatuta (batez ere eta; tarteka edo eta baina): 

etxeko oharrak, postal eta lagunarteko gutun motzak, posta elektroniko 

errazak, SMS-ak… 

1- Gai da datu pertsonalak galdesorta edo inprimaki batean jartzeko: izena, 

herria, adina, helbidea, lanbidea, zaletasunak… 

2- Gai da hitz eta esapide errazak idazteko (eskatu, zoriondu, galdetu, labur 

erantzun…) ohar txiki batean, chat-ean edo SMS batean. 

3- Gai da jarraibide errazak emateko etxekoei edo ezagunei: toki batera 

nola iritsi daitekeen, gauza bat non dagoen… 

4- Gai da deskribapen sinpleak egiteko, bere buruarena edo beste pertsona 

batena: toki batena, tresna edo ibilgailu batena, eguraldiarena... 

5- Gai da kontatzeko zer egiten duen, zer ohitura dituen eta zer gustatzen 

zaion, esate baterako, oporraldietako postaletan edo mezu elektroniko 

errazetan. 

6- Gai da oharrak idazteko, non dagoen esanez, zer nahi duen adieraziz eta 

planak proposatuz, modu soilean. 

32 

A1



3.2. A2 maila 

Mailaren definizioa: gai da eguneroko bizitzan hurbileko bizipenei lotutako 

testuak, esaldi eta esapide mailakoak, ulertzeko, solaskidea laguntzeko prest 

badago: bere buruari eta familiari buruzko oinarrizko informazioa, erosketei, 

intereseko lekuei, lanbideei eta abarri buruzko informazioa… Badaki ataza 

soilak eta arruntak egiteko orduan komunikatzen, baldin eta ezagunak edo 

ohikoak dituen gaiei buruzko informazio-truke erraza eta zuzena bakarrik 

eskatzen badute. Badaki bere iraganaz eta inguruneaz narrazio eta 

deskribapen errazak ulertzen eta idazten, eta badaki bere berehalako beharrak 

adierazten. Zailtasunak izaten ditu testu luzeagoetako ideia nagusiak 

ulertzeko. 

3.2.1. A2 Ulermena 

A2 AHOZKO ULERMENA 

Orokorra: gai da ulertzeko bere eguneko bizitzako ahozko testu laburrak 

(zuzenekoak, telefonokoak nahiz komunikabideetakoak), batez ere esaldi eta 

esapide mailakoak, eta solaskidea laguntzeko prest badago. Behar eta ataza 

zehatzei aurre egiteko adina ulertzen du, baldin eta diskurtsoa ongi egituratua 

badago, erregistro neutroan egina bada, laburra, aski motela, eta ongi 

ahoskatua. Zailtasunak izaten ditu hizketaldi luzeagoen ideia nagusiak 

ulertzeko, batez ere ulertu ez duena errepikatzeko aukerarik ez badu. 

1- Gai da esapide eta esaldi ugari ulertzeko, hurbileko gaietan: erosketak, 

bizitokia, lana, bidaiak… 

2- Gai da ohar, mezu eta iragarki labur eta sinpleetan zentzu nagusia 

harrapatzeko: tren geltokiko ohar errazak, telebistako trafiko-aholkuak, 

publizitatea, irratiko agendak… 

3- Gai da instrukziozko oso testu errazak ulertzeko: eguneroko tresnen 

erabilera, errezeta laburrak, helbide eta norabideetako xehetasunak, 

mapen gainean emandako jarraibideak… 

4- Gai da pertsona, toki, animalia eta gauzen deskribapenak ongi samar 

ulertzeko. 

33 

A2


Hizkuntza-jarduerak eta estrategiak Ulermena Elkarreragina 

5- Gai da kontaketa erraz eta laburren ideia nagusiak ulertzeko, gaia 

ezaguna eta ohikoa zaionean: ipuin errazak, eguneroko bizimoduari 

buruzko pasadizoak… 

6- Gai da telebistako albiste labur eta deigarrietan gertaeretako hari nagusia 

ulertzeko, batez ere irudien laguntza badu: bitxikeriak, txutxu-mutxuak, 

kirol kontuak, eguraldiaren iragarpena… Elkarrizketetan ere ideia batzuk 

harrapatzen ditu, oso gai arruntei buruzkoak. 

7- Gai da zerbitzuetako informazio errazak ulertzeko: jatetxea, erosketak, 

informazio turistiko erraza, garraio publikoak, udala, eskola… 

8- Gai da inguruko elkarrizketetan gaia eta ideia nagusiak ulertzeko, 

hurbileko kontuak badira: norberaren familia, herria, lana, osasuna, 

kirola, oporrak, ospakizunak…, betiere solaskideak laguntzen badio. 

Gai-aldaketez konturatzen hasia da. 

9- Gai da eguneroko zerbitzuetako informazio nagusia ulertzeko, poliki eta 

argi hitz egiten badute, ulertu duena baieztatzeko aukerarik badu, eta 

errepikatzeko aukerarik badago: denda, jatetxea, zinema, kultur etxea... 

10- Gai da ulertzeko norbait zerbaitekin ados dagoen edo ez, iritzia oso argi 

eta modu soilean ematen badu. 

A2 IDATZIZKO ULERMENA 

Orokorra: gai da bere eguneroko bizitzan hurbileko bizipenei lotutako 

testuak, esaldi eta esapide mailakoak, ulertzeko. Badaki egitura erraza eta 

argia duten testuen zentzu orokorra antzematen eta oinarrizko informazioa 

ulertzen. Xehetasun batzuk ere ulertzen ditu; behin eta berriz irakurtzeko 

aukera baldin badu. Bestalde, irudien laguntza eta testuingurua oso lagungarri 

zaio. 

1- Gai da testu formal sinpleetako oharrak ulertzeko: izena emateko orriak, 

formularioak… 

2- Gai da arau errazak ulertzeko; jokamoldeei buruzkoak, joko-arauak…, 

betiere hizkuntza maila errazetan emanak badira. 

3- Gai da eguneroko bizitzako tresnei buruzko argibide errazak ulertzeko: 

jostailuak eta altzariak nola muntatu, arropa nola garbitu… 

4- Gai da leku publikoetan dauden seinaleak eta ohar errazak ulertzeko: 

leku batera joateko argibideak, arrisku-oharrak, jakinarazpenak, 

erakundeen kanpainak… 

5- Gai da pertsona, toki, animalia eta gauzen deskribapenak ongi ulertzeko. 

34 

A2


Hizkuntza-jarduerak eta estrategiak Elkarreragina 

6- Gai da ipuinak, liburu eta filmen laburpenak eta eguneroko bizimoduari 

buruzko pasadizoak ulertzeko, gai ezagunekoak eta argi egituratuak 

badira. 

7- Gai da, herri-aldizkarian edo auzoko aldizkarian, berri laburretako 

informazio nagusia ulertzeko, eta baita xehetasun batzuk ere: istripuak, 

gertaera bitxiak… 

8- Gai da zerbitzu-zerrendetan informazio praktiko eta espezifiko erraza 

aurkitzeko, garraioez, saltokiez edo landetxeez: helbideak, ordutegiak, 

garraio-motak, informazio osagarria…: WEB-orrietan, esku-orrietan, 

tabernetako karteletan, informazio-oholetan… 

9- Gai da interesatzen zaion informazioa lortzeko, salerosketez eta bere 

formazioaz (egunkariko iragarkietan eta WEB-orrietan): zer dagoen 

salgai, nolakoa den eta zenbat balio duen, ikastaro bati buruzko 

xehetasunak… 

10- Gai da norbait zerbaitekin ados dagoen edo ez ulertzeko, iritzia modu 

argian eta soilean idatzita badago. 

A2 ULERMEN-ESTRATEGIAK 

1- Gai da eguneroko gai arruntei buruzko testu edo adierazpen laburretan 

zentzu orokorra erabiltzeko, ezagutzen ez dituen hitzen esanahia 

testuingurutik abiatuta ondorioztatzeko. 

3.2.2. A2 Elkarreragina 

A2 AHOZKO ELKARRERAGINA 

Orokorra: gai da elkarrizketa laburretan parte hartzeko, egitura errazetan, 

behar badu, solaskideak lagunduz gero. Gai da informazioa eta ideiak 

trukatzeko eguneroko bizitzako gaiei buruz. 

1- Gai da oso galdera errazak bat-batean egiteko eta erantzuteko, aurrez 

aurre edo telefonoz. Zailxeagoak badira, batez ere iraganeko kontuez, 

errepikatu behar izaten zaio, eta erantzuna formulatzen lagundu. 

2- Gai da gizarte-harremanetan kortesiazko ohiko formulak eta oinarrizko 

informazio-trukeak ongi erabiltzeko eta ulertzeko, aurrez aurre edo 

telefonoz: agurtu, norbaitek zein bizimodu duen galdetu, barkamena 

eskatu eta onartu, informazio pertsonala trukatu… 

35 

A2



3- Gai da taldeko elkarrizketetan hariari jarraitzen diola adierazteko 

(hurbileko bizipenez ari direnean), eta gauza da tarteka zerbait esateko. 

Eta gai da elkarrizketa labur batzuetan ekarpenak egiteko, gai orokorrei 

buruzko testuinguru arruntetan. 

4- Gai da informazio errazak eskatzeko eta emateko, zerbitzuei buruz: 

salerosketak, matrikulak, kultur etxeko edo ikastetxeko kontu errazak… 

A2 IDATZIZKO ELKARRERAGINA 

Orokorra: gai da esaldi eta ohar errazak irakurtzeko eta idazteko, berehalako 

premiei erantzuteko asmoz. 

1- Gai da eguneroko gauzak eta oharrak adierazten dituzten testu errazak 

ulertzeko, lagun edo lankideek idatzitakoak (zerbait egin dezan 

eskatzeko, plan baten xehetasunak emateko, edo gauza pertsonalak 

galdetzeko): SMS-ak, mezu elektroniko eta gutun errazak eta soilak… 

Eta gauza da horiei erantzuteko: informazio erraza eman, gonbidatu, 

eskerrak edo eskumuinak eman, barkamena eskatu… 

2- Gai da, berehalako beharrak asetzeko asmoz, gauzak galdetzeko, 

proposatzeko, errepikarazteko… ohar, eskutitz eta posta elektronikoetan. 

Gai da, orobat, zerbitzu bati buruzko informazioa eskatzeko eta 

emandakoa ulertzeko. 

3- Gai da haur ezagunei ipuin errazak ozenki irakurtzeko, eta baita 

asmakizun errazak kontatzeko ere. Gai da haurren eskolako problema eta 

eragiketa sinpleak ulertzeko. Eta gai da irakaslearen ohar, jakinarazpen 

eta jarraibide errazak ulertzeko. 

A2 ELKARRERAGIN-ESTRATEGIAK 

Hitza hartzea: 

1- Gai da elkarrizketa laburrak hasteko, izateko edo amaitzeko teknika 

errazak erabiltzeko. 

2- Gai da aurrez aurreko elkarrizketa errazak hasteko, jarraipena emateko 

eta amaitzeko. 

Lankidetza: 

3- Gai da esaten dena zenbateraino ulertu duen adierazteko. 

Azalpenak eskatzea: 

36 

A2



4- Gai da solaskideari esandakoa argitzea eskatzeko, oso era errazean. 

5- Gai da ulertu ez dituen hitz-gakoak edo enuntziatuak azaltzea eskatzeko, 

esamolde eginak erabiliz. 

6- Gai da zer ez duen ulertu esateko. 

3.2.3. A2 Adierazpena 

A2 AHOZKO ADIERAZPENA 

Orokorra: gai da bere hurbileko bizipenei lotutako testuak sortzeko, esaldi eta 

esapide mailakoak. Badaki egoera arruntetan komunikatzen, baldin eta 

ezagunak edo ohikoak dituen gaiei buruzko informazio-truke erraza eskatzen 

badute. Gauza da bere iraganaz narrazio eta deskribapen errazak egiteko, eta 

baita ere berehalako beharrak adierazteko. Gauzak modu soilean esaten ditu, 

labur, eta oinarrizko egiturak erabilita. Oso hizketaldi geldoa du, akatsez, 

etenez eta itzulinguruz betea, eta batzuetan ez zaio ongi ulertzen. 

Solaskidearen laguntzarekin aritzen da maiz. 

1- Gai da argibide errazak emateko eta ulertzeko: toki batetik bestera nola 

joan, errezeta laburrak, zerbait nola egiten den... Gai da, orobat, mapa 

eta planoetan bidea galdetzeko edo adierazteko. 

2- Gai da pertsonen, ibilgailuen, lekuen, paisaien eta eguraldiaren 

deskribapen objektiboak egiteko. Gai da konparazio sinple batzuk 

egiteko. 

3- Gai da eguneroko gertaeren kontaketa laburrak eta xumeak egiteko 

(pasadizoak, bizipenak, albiste laburrak…): sorpresa bat, gertatutako 

zerbait… Ideia orokorrak ematen ditu, nolanahi ere. 

4- Gai da kontatzeko aisialdian zer egitea gustatzen zaion, zer egiten duen 

lanean, nolako heziketa jaso duen, zer interesatzen zaion… 

5- Gai da eguneroko bizitzako azalpen laburrak emateko: festak, kulturajarduerak… 

6- Gai da zerbaitekin ados dagoen edo ez adierazteko, justifikazio handitan 

sartu gabe. Gai da hurbileko gauzez zer pentsatzen duen modu soilean 

esateko. 

7- Gai da ingurukoekin planak egiteko, hitzorduak jartzeko, eta zer egin 

daitekeen edo ez proposatzeko. Gai da iradokizunak egiteko, 

37 

A2



adostutakoa ongi iruditzen zaion edo ez azaltzeko, eta eman beharreko 

urratsez ustea adierazteko. Gai da aitzakiak jartzeko edo onartzeko. 

A2 IDATZIZKO ADIERAZPENA 

Orokorra: gai da eguneroko bizitzan hurbileko bizipenei lotutako testuak, 

esaldi soil eta esapide mailakoak, idazteko. Oinarrizko lokailuak erabiltzen 

ditu kohesiorako: eta, edo, baina, zeren eta. Badaki bere iraganaz eta 

inguruneaz narrazio eta deskribapen errazak egiten, eta bere berehalako 

beharrak labur adierazten, oharretan, postal eta lagunarteko gutun motzetan, 

mezu elektroniko errazetan… 

1- Gai da galdera sorta bati erantzuteko, bere intereseko gauzez, lanaz, bere 

osasunaz, zaletasunez, ohiturez…Gai da, baita ere, informazio 

eskematikoa ematen duen curriculum vitae erraz bat idazteko. 

2- Gai da instrukzio eta jarraibideak emateko ohar eta iragarkietan: arau 

errazak, berak zerbait nola egin ohi duen, errezeta laburrak… 

3- Gai da pertsonen, tokien eta gauzen deskribapen txukuna egiteko. 

Konparazio errazak baliatzen ditu horretarako. 

4- Gai da bere burua edo beste norbait labur aurkezteko (familia, ikasketak, 

bizimodua, lana, aisia, zaletasunak…), gutun edo posta elektroniko 

batean. 

5- Gai da gertatutakoak edo bizi izandakoak esaldi motzekin kontatzeko 

(zer, non eta noiz): istripu bat, festa bat, esperientzia pertsonal bat, 

denborazko lokailu errazak erabiliz, kronologia eta maiztasuna 

adierazteko. 

6- Gai da eguneroko jarduerez (ospakizunak, zerbitzuak, lana…) labur 

idazteko: oharrak, SMS-ak eta mezu elektronikoak. 

7- Gai da irakurritako testuen laburpen motzak egiteko: albiste laburra, 

gertaera hurbilak, agenda kulturalak, egitarauak… 

8- Gai da zerbaitekin ados dagoen edo ez idatziz adierazteko, arrazoiak 

azaltzen hasi gabe. 

A2 ADIERAZPEN-ESTRATEGIAK 

Planifikazioa: 

1- Gai da bere errepertorioko esaldi-sail bat gogoratzeko eta saiatzeko. 

38 

A2



Konpentsazioa: 

2- Gai da adierazi nahi duena keinuz azaltzeko, bere errepertorioan hitz 

egokirik aurkitzen ez badu. 

3- Gai da zer adierazi nahi duen ikusarazteko edo identifikatzeko, hura 

seinalatuz (adibidez: Hori nahi dut, mesedez). 

39 

A2



3.3. B1 maila 

Mailaren definizioa: gai da euskara estandarrean eta argi sortutako testuen 

ideia nagusiak ulertzeko, gai ezagunei buruzkoak badira, eguneroko 

testuinguru ezagunetan, batez ere harremanetan eta aisialdian. Badaki euskara 

hitz egiten den toki gehienetan ongi moldatzen, harreman errazetan. Gai 

ezagun edo interes pertsonaleko gaiei buruzko testu soilak eta koherenteak 

osa ditzake. Gai da esperientzien, gertaeren, nahien eta asmoen berri emateko, 

eta gai da, orobat, bere iritziak labur-labur arrazoitzeko edo bere asmoak 

azaltzeko. Baina zailtasunak izaten ditu bere hurbileko testuingurutik kanpo. 

Mugak ditu, bestalde, zehaztasunean eta erregistroan. Akats linguistiko ugari 

egiten du, lexiko mugatua du, eta bere jarduna motela da. 

3.3.1. B1 Ulermena 

B1 AHOZKO ULERMENA 

Orokorra: gai da euskara estandarrean eta argi ahoskatutako eta egituratutako 

hizketaldietan ideia orokorrak eta hainbat xehetasun ulertzeko, gaia ezaguna 

bada eta eguneroko testuinguruetan gertatzen bada, batez ere harremanetan 

eta aisialdian. Zailtasunak izaten ditu zehaztasunak ulertzeko baldintza 

horietatik kanpo. Argibide, eztabaida, narrazio eta azalpenen informazioa 

orokorra ulertzen du, eta baita zehaztasunak ere, igorlea laguntzeko prest 

badago, gauzak errepikatuz edo birformulatuz. Badaki toki euskaldun 

gehienetan ongi moldatzen, harreman errazetan. 

1- Gai da ahozko jarraibide xehe gehienak ongi ulertzeko: erosketak 

egiteko aholkuak, nola egin matrikula bat, medikuaren gomendioak… 

2- Gai da instrukzio tekniko sinpleak ulertzeko: etxetresna elektrikoak, 

laneko prozedurak… 

3- Gai da pertsonen, gauzen eta tokien deskribapen xeheak ulertzeko. 

40 

B1


Hizkuntza Hizkuntza-jarduerak jarduerak eta estrategiak Ulermena 

4- Gai da pertsonen deskribapen psikologikoak ulertzeko, batez ere 

adjektiboetan oinarritutakoak (aldartea, tristura, grina…), ohiko 

elkarrizketa edo kontaketetan: norbaitek nola sentitzen den kontatzen 

duenean, beste baten izaeraz ari direnean… 

5- Gai da kontaketa eta narrazio laburretan gehiena ulertzeko: egunerokoak, 

ipuinak, ametsak, ezbeharrak, pasadizoak, liburuen eta filmen laburpen 

sinpleak… 

6- Gai da telebista, irrati edo grabazioetako ideia nagusiak ulertzeko, 

eguneko kontuez edo gai ezagunez ari direnean: albiste laburrak, berriak, 

elkarrizketa informalak, auzokoen gatazkak, agenda eta ikastaroak, 

errepideen egoera, eguraldiaren iragarpena, kirol emanaldia, magazin eta 

dokumental arinak, reality show-ak... Mesedegarria zaio ahoskera argia 

eta motela, eta irudien laguntza. 

7- Film eta telesailak ulertzen ditu, elkarrizketak errazak badira, eta gaiak 

arinak. Xehetasun asko galtzen du, dena den. 

8- Gai da azalpenen eta informazioen hari nagusia ulertzeko, eguneroko 

kontuez (aurrez aurre, edo komunikabideetan): etxebizitzak, langileen 

eskaerak, laneko ohiko elkarrizketak, auzokideen gorabeherak… 

9- Gai da inguruko elkarrizketen eta eztabaiden hari nagusia ulertzeko, 

euskara estandarrean ari badira, eta eguneroko kontuez: sukaldaritza, 

harremanak, txikitako kontuak, lana... Dena den, gauzak maiz errepikatu 

eta argitu egin behar zaizkio. 

10- Gai da eztabaida informal edo errazetan hitz egiten ari direnen iritzia 

ulertzeko, argi eta poliki hitz egiten badute. Aldeko eta kontrako argudio 

nagusiak ulertzen ditu, gai ezagunez ari badira: ekologia, elkartearen 

arazoak, udalaren azken erabakia… 

B1 IDATZIZKO ULERMENA 

Orokorra: gai da argi eta euskara estandarrean sortutako testuen ideia 

nagusiak eta hainbat xehetasun ulertzeko, gai ezagunei buruzkoak badira, 

eguneroko testuinguru ezagunetan (batez ere harremanetan eta aisialdian). 

Testuok egitura linealekoak izan ohi dira, ez oso luzeak. Kohesioa eta 

koherentzia argikoak izan ohi dira, eta lexiko errazekoak. Bestalde, ez du 

igorlearen jarrera edo aldartea zein den antzemateko nahiko baliabiderik, argi 

esana ez bada. 

1- Gai da, testu labur nahiz luzeetan, bere intereseko jarraibideak 

xehetasunez ulertzeko: elkarteen arauak, lan-ohar errazak… Gai da, 

orobat, autolaguntzarako testu errazak ulertzeko, aldizkari eta 

41 

B1



egunkarietan, eta esku-orrietan: nola utzi erretzeari, nola antolatu 

oporrak ez estresatzeko… 

2- Gai da erabilera- eta instalazio-gidak eta zerbitzu teknikoen argibide 

errazak ulertzeko: ikuzgailua, telefonoa, posta-zerbitzua… Gai da, baita 

ere, ordenagailu-programen argibide sinpleak ulertzeko. 

3- Gai da eguneroko gauzen definizio deskriptiboak ulertzeko, azalpenak 

ere badituztenak. 

4- Gai da pertsonen deskribapen psikologikoak ulertzeko, batez ere 

adjektiboetan oinarritakoak (sentimendua, atsekabea, poza…), eskutitz 

eta mezu elektroniko pertsonaletan, adibidez. 

5- Gai da testu narratibo errazak ulertzeko, batez ere garapen lineala 

dutenak: ipuinak eta narrazio labur errazak, albisteak, titularrak, 

kronikak, pasarte biografikoak, eta kontakizunak. Gai da hari nagusia 

nahiko ongi ulertzeko, eta gertaera nagusiak zein diren antzemateko. 

6- Gai da egunkarietako azalpen laburren puntu nagusiak ulertzeko: 

zutabeak, artikuluak, irudi askoko erreportajeak, elkarrizketak, gaiak 

arruntak edo ezagunak direnean. 

7- Gai da informazioa lortzeko, testu motz eta luzeak kontsultatuta 

(gutunak, katalogoak, agiri laburrak…). Gauza da testu bateko zenbait 

ataletatik edo zenbait testutatik informazioa biltzeko, jarduera zehatz bat 

burutu ahal izateko asmoz. 

8- Gai da kontsulta orokorrak egiteko azalpenezko eta deskribapenezko 

testu errazetan: kontsulta-liburuetako azalpen laburrak, entziklopedia 

digitaletako definizioak, WEB-orri errazak. Xehetasunak ulertzeko, 

ordea, zailtasunak izaten ditu. 

9- Gai da haurren eskolako problema eta eragiketa asko ulertzeko, eta baita 

ere testu-liburuetako azalpen sinpleak eta jarraibideak. 

10- Gai da argudio-testuen ildo nagusiak identifikatzeko, gaia ezaguna 

bazaio, nahiz eta xehetasunik ez ulertu, Interneteko foroetan, 

zuzendariarendako gutunetan, edo posta elektronikoetan. 

B1 ULERMEN-ESTRATEGIAK 

1- Gai da, testuinguruaren bidez, bere intereseko gaiekin eta 

espezialitatearekin zerikusia duten hitz ezezagunak identifikatzeko. 

2- Gai da, testuingurutik abiatuta, hitz ezezagun batzuen esanahia eta 

esaldien esanahia asmatzeko, gaia ezaguna bada. 

42 

B1



3.3.2. B1 Elkarreragina 

B1 AHOZKO ELKARRERAGINA 

Orokorra: gai da, eguneroko testuinguru ezagunetan, nolabaiteko 

segurtasunez komunikatzeko, batez ere aisialdian eta harremanetan. Gai da 

sor daitezkeen ohiko egoera gehienetan ongi moldatzeko. Beharrezkoa du, 

dena den, maiz errepikatzea edo birformulatzea. 

1- Gai da gertuko gaiez elkarrizketa sinpleak hasteko, mantentzeko, eta 

bukatzeko: familia, zaletasunak, lana, bidaiak, gaurkotasunezko 

gertakariak… Eragozpen handiegirik gabe moldatzen da, eta ez du, esate 

baterako, etengabe galdetu beharrik. Baina tarteka komunikaziotentsioak 

sor daitezke. 

2- Gai da helburu edo plan bat lortu nahi duenean edo arazo bat konpondu 

behar denean, arrazoiak emateko eta jasotzeko, jarraitu beharreko 

urratsez eztabaidatzeko, eta aukerak balioesteko. Dena den, maiz 

birformulatzen du, eta birformulatu behar izaten zaio. 

3- Badaki zalantzak transmititzen, iritziak ematen, baldintzak jartzen eta 

jarrerak adierazten eta ulertzen, betiere oso modu xumean: bidaietan, 

dendetan, udaletxean, kultur etxean, elkartean, bankuan… 

4- Gai da eguneroko bizitzan kutsu formaleko kexa edo erreklamazioak 

egiteko, eta argibideak eskatzeko eta emateko, modu xumean, eta 

erregistro neutralean. Gai da eskatzen zaion informazioa zehatz 

emateko: bankuko eragiketa errazetan, kultur etxean, ikastetxean… 

B1 IDATZIZKO ELKARRERAGINA 

Orokorra: gai da gutun eta ohar pertsonalak irakurtzeko eta idazteko, 

berehalako informazio erraza eskatuz eta emanez, eta garrantzitsuak diren 

alderdiak nabarmenduz. 

1- Gai da ohiko kontaktu eta ohitura sozialak gauzatzeko (informazio erraza 

eskatzeko edo emateko, alderdi garrantzitsu batzuk nabarmentzeko, eta 

afera zehaztasunez adierazteko, edo proposamen xeheak egiteko): 

oharretan, gutunen eta posta elektronikoen bidez, eta baita ere 

Interneteko sare sozialen bidez. 

2- Gai da lagun batekin gutun-truke sarria izateko, edo sare sozial batean 

iraunkortasunez parte hartzeko. Gai da gutun eta posta elektronikoetan 

gertaera eta sentimendua bereizteko, eta sentipen pertsonalak nahiko 

ongi ulertzeko. 

43 

B1



3- Gai da zerbitzuetan informazioa orokorra eta zehatza eskatzeko gutun 

edo posta elektroniko batean, edo gai da, orobat, administrazioko 

inprimaki erraz bat betetzeko. 

4- Gai da ohar eta eskutitz formal estandar sinpleak ulertzeko: 

elkarteetakoak, seme-alaben ikastetxekoak, zerbitzu publiko batenak 

(opor-eskaerak, izen-emateak, jakinarazpen laburrak…). 

B1 ELKARRERAGIN-ESTRATEGIAK 


1- Gai da eguneroko bizitzako gaiei buruzko eztabaidetan parte hartzeko, 

hitza hartzeko esamolde egokia erabiliz. 

2- Gai da elkarrizketa errazak hasteko, jarraipena emateko eta amaitzeko, 

aurrez aurre eta gai arruntei edo interes pertsonaleko gaiei buruz. 

3- Gai da besteen arreta erakartzeko. 

Lankidetza: 

4- Gai da oinarrizko hizkuntza- eta estrategia-errepertorio bat erabiltzeko, 

elkarrizketa edo eztabaida gerta dadin. 

5- Gai da, eztabaida bideratzen laguntzeko moduan, esandakoa laburtzeko. 

6- Gai da norbaitek esandakotik parte bat errepikatzeko, elkar ulertzen 

dutela berrestearren eta ideiak garatzen laguntzearren. Gai da beste 

pertsona batzuei eztabaidan parte hartzeko gonbita egiteko. 


7- Gai da esandakoa argitzea edo gehiago lantzea eskatzeko. 

3.3.3. B1 Adierazpena 

B1 AHOZKO ADIERAZPENA 

Orokorra: gai da gehienetan euskaraz ongi moldatzeko, eguneroko 

harremanetan eta aisialdian. Gai ezagun edo interes pertsonaleko gaiei 

44 

B1



buruzko hizketa soilak eta koherenteak osa ditzake, nolabaiteko jariotasunez. 

Gauza da gertaeren, nahien eta asmoen berri emateko, eta gauza da, orobat, 

bere iritziak labur-labur arrazoitzeko. Zailtasunak ditu, alabaina, 

zehaztasunean, zuzentasunean, jarioan, eta erregistroan hartzaileari egokitzen, 

baina konpentsazio-estrategiei esker, eraginkorra da, eta komunikazioa ez da 

erabat eteten. 

1- Gai da gai praktikoetako argibideak emateko, zehaztasunez: ohiko 

tresnen erabilera, bizikidetzarako aholkuak, errezeta laburrak, zerbitzuen 

erabilera… 

2- Gai da pertsonen deskribapen xeheak egiteko (zaletasunak, familia, 

ikasketak…), eta baita ere objektuena, tokiena, paisaiena eta zerbitzuena. 

Kokapen xehea ematen ahal du. 

3- Gai da pertsonen deskribapen psikologikoak egiteko, baina oso modu 

errazean. Gai da nola dagoen edo sentitzen den modu soilean azaltzeko: 

atsegina, maitasuna, haserrea, poza, harridura... 

4- Gai da eguneroko gertaerak kontatzeko, modu sinple eta linealean: 

pasadizoak, ustekabeak, bizipenak, albisteak... Ideia orokorrak ematen 

ditu, eta xehetasun batzuk ere bai. Gai da, orobat, gertaerek sortzen 

dizkioten emozioak nolabait transmititzeko. 

5- Gai da hainbat iturritatik informazioa laburtzeko, jatorrizkoari oso lotuta. 

Gai da, liburu, film, eztabaida eta dokumental errazen laburpenak 

egiteko, eta bere inpresioak emateko, eta iruzkin laburrak egiteko. 

6- Gai da haurrei ipuin errazak kontatzeko, eta baita asmakizunak eta hitzjokoak 

esateko ere. 

7- Gai da azalpen laburrak egiteko, nolabaiteko jariotasunez, gai arruntei 

buruz, edo bere alorreko gaiei buruz, batez ere aurrez prestatuak badira. 

Eta gai da egiten zaizkion galderei erantzuteko. 

8- Gai da asmoak eta planak xeheki azaltzeko. Bestalde, ametsak, 

itxaropenak eta nahiak ere agertzen hasia da, xehetasun handiegitan sartu 

gabe. 

9- Gai da, solasaldi informaletan, bere iritzia labur emateko, eta besteen 

iritziaz iruzkin laburrak egiteko, gaia gertukoa bazaio. Ideia osagarriak 

eta adibideak eman ditzake, zenbait aukeraren alde onak eta txarrak 

nabarmenduta, eta arrazonamendu logikoak eraikita. Baina sarritan zaila 

egiten zaio gauzak zehaztasunez esatea. 

45 

B1



B1 IDATZIZKO ADIERAZPENA 

Orokorra: gai da esperientzien, gertaeren, nahien eta asmoen berri idatziz 

emateko. Gai da, baita ere, bere iritziak labur-labur arrazoitzeko edo bere 

asmoak adierazteko, bere interes pertsonaleko gaietan, koherentzia 

mekanismo errazenak erabilita. 

1- Gai da inkesta formal bati erantzuteko: lanekoa, administraziokoa, 

gizarteko kontuez… 

2- Gai da instrukzio eta argibide praktikoak txukun emateko, hiztegi 

zehatza erabilita: gailuen erabilera, zaborra nola sailkatu, bizikidetzarako 

arauak… 

3- Gai da pertsonen, tokien eta gauzen deskribapenak xehetasunez egiteko. 

Pertsonen deskribapen psikologikoak ere egiten hasia da, baina oso 

orokorrean, eta adjektiboetan oinarrituta. Gauza da bere sentimenduak 

ere adierazteko, aditzondoetan oinarrituta: zoriona, tristezia, mina, 

damua…, eskutitz batean edo foro batean. 

4- Gai da gertaerak nolabaiteko xehetasunez emateko, denboraantolatzaileak 

egoki erabilita, eta gai ezagun abstraktu nahiz zehatzei 

buruzko ideiak jaso eta transmititzeko, gutun pertsonaletan edo mezu 

elektronikoetan. 

5- Gai da esperientziak ezagunei kontatzeko, sentimenduak eta erreakzioak 

modu soilean adieraziz, testu argi eta egituratuetan (bidaiak, eskolako 

kontuak, bizipenak…), gutunen, mezu elektronikoen eta oharren bidez. 

6- Gai da interes orokorreko eta gai ezagunei buruzko testuak nolabaiteko 

zehaztasunez laburtzeko; baita ere filmak, liburuen edo ikuskizunen 

argumentuak. 

7- Gai da oharren bidez berehalako informazio eta azalpen errazak 

emateko, lagun edo lankideei, garrantzizkoak iruditzen zaizkion 

alderdiak nabarmenduz, ohar edo mezu elektronikoetan. 

8- Gai da bere gustuko arloetan testu sinple eta koherenteak idazteko, 

ikuspuntuak eta iritziak emanez, arrazoi laburrak emanda; esate 

baterako, zerbitzu bati buruz (ostatua edo garraioa), ekitaldi bati buruz 

edo gertaera bati buruz, mezu elektroniko batean edo foro batean. 

46 

B1



B1 ADIERAZPEN-ESTRATEGIAK 


1- Gai da hitz-konbinazio eta esapide berriekin saioak egiteko, eta mezua 

adierazteko dituen baliabideei egokitzeko. 


2- Gai da nahi duen kontzeptuaren antzeko esanahia duen hitz erraz bat 

erabiltzeko, edo gogoratzen ez duen hitzaren definizioa egiteko. 

3- Gai da lehendabiziko hizkuntzako hitz baten egokitzapena egiteko eta 

ulertu dioten galdetzeko. 

Kontrola eta zuzenketa: 

4- Gai da aditz-denboren nahasketak zuzentzeko, baita gaizki ulertua sor 

dezaketen esapideak zuzentzeko ere, solaskideak okerren bat dagoela 

adierazten badio. Gai da, baita ere, erabiltzen duen forma zuzena den 

galdetzeko. 

5- Gai da, komunikazioa etenez gero, beste bide bat hartu eta berriz 

hasteko. 

47 

B1



3.4. B2 maila 

Mailaren definizioa: gai da ohiko gai eta egoera ezagunei buruzko 

solasaldiak, jardunak, narrazioak, deskribapenak, instrukzioak eta azalpen 

laburrak ulertzeko, eta ahoz nahiz idatziz adierazteko. Euskaldun osoekin 

mintza daiteke, jariotasunez eta naturaltasunez, halako eran non ez duten 

ahaleginik egin behar ez solaskide batek ez besteak elkar ulertzeko. Gauza da 

gai zehatzei nahiz abstraktuei buruz diharduten testu konplexuetako ideia 

nagusiak eta bigarren mailako ideia esplizituak ulertzeko, gizarteharremanetan. 

Bere espezialitateko testuetan zehaztasunak ere ulertzen ditu. 

Testu argiak eta xeheak sor ditzake gai askori buruz, eta gai da, orobat, gai 

orokorrei buruzko ikuspegi jakin bat aldezteko, aukera bakoitzaren aldeko eta 

kontrako argudioak emanez. Dena den, zailtasunak izaten ditu ñabardurak 

jasotzeko eta adierazteko, batez ere ohikoak ez zaizkion gizarte-gaietan. 

Hutsuneak izaten ditu zuzentasunean, eta mugak jariotasunean. 

3.4.1. B2 Ulermena 

B2 AHOZKO ULERMENA 

Orokorra: gai da ohiko gai eta egoera ezagunei buruzko edozein hizkera 

estandar ongi eta zehatz ulertzeko, bai aurrez aurre, bai komunikabideetan. 

Bere hurbileko euskalkian eta euskara estandarretik gertu dauden 

euskalkietan 8 , ideia nagusiak ere ulertzen ditu. Euskaraz komunika daiteke, 

naturaltasunez, halako eran non ez duten ahaleginik egin behar ez solaskide 

batek ez besteak elkar ulertzeko. Bestalde, gai zehatzei nahiz abstraktuei 

buruz diharduten hizkera konplexuetako ideia nagusiak eta bigarren mailako 

esplizituak ere ulertzen ditu. Bere espezialitateaz ari badira, zehaztasunak ere 

ulertzen ditu. Arazoak izan ditzake egitura zailekin eta esamolde jatorrekin. 

8 

Batez ere erdialdeko euskalkia eta euskalki nafarra, Koldo Zuazok 1998an egin zuen 

euskalkien sailkapena oinarri hartuta. 

48 

B2



1- Gai da abisuak eta jarraibide zehatzak oso ongi ulertzeko, baita eremu 

teknikoan ere, arloa ezaguna badu: elkarteko, laneko eta bere arloko 

tresnak, prozedurak, jarraibideak… 

2- Gai da deskribapen xeheak oso ongi ulertzeko. Deskribapen 

psikologikoak ere ongi ulertzeko gauza da: jarrerak, sentimenduak eta 

emozio-graduak, elkarrizketetan, azalpen eta kontaketetan. 

3- Gai da pasarteak, gertaerak, pasadizoak, kontaketa historikoak… xeheki 

ulertzeko, aurrez aurre entzun, nahiz grabazioan entzun. 

4- Gai da telebista eta irratietako kontaketa eta azalpen gehienak ongi 

ulertzeko, gaur egungo gaiez ari direnean: albistegiak, informaziosaioak, 

filmak, dokumentalak, telesailak, reality show-ak… Ideia 

nagusiak ulertzen ditu, eta baita xehetasun asko ere. Traba handia egiten 

diote, hala ere, egitura nahasiek, esamolde eta egitura ezezagunek… 

5- Gai da bere intereseko hitzaldi, diskurtso edo jardunaldietako 

komunikazioetako kontaketa eta azalpenetan ideia nagusiak ulertzeko 

(izan gai zehatzak, izan gai abstraktuak, izan zuzenekoak, izan 

grabatuak), hizkeraren erritmoa eta egituraketa egokiak direnean. 

Egitura nahasiekin, ordea, arazoak izan ditzake. 

6- Gai da komunikabideetako elkarrizketak eta eztabaida gehienak 

ulertzeko. Solaskideen jarrera eta aldarte nagusia zein den ere 

antzematen du. 

7- Gai da zuzenean entzuten dituen elkarrizketa gehienak ongi ulertzeko, 

hurbileko gaiez ari direnean: kaleko elkarrizketak, seme-alabek 

lagunekin izaten dituzten solasaldiak, euskaltegiko irakasleen arteko 

solasaldiak… Ahalegina eskatzen dio, hala ere, eta erne egon behar du. 

Tarteko xehetasun batzuk gal ditzake. 

8- Gai da norbait iritzia ematen ari denean, bere iritzi eta argudioak ongi 

ulertzeko. Xehetasunak eta arrazoi osagarriak ongi ulertzen ditu, batez 

ere esplizituak direnean. Hiztunaren jarrera eta aldarte nagusia zein den 

ere antzematen du: ezustekoa, zoriona, tristura. 

9- Gai da zuzeneko eta telebistako eztabaidak ulertzeko, egungo auzi sozial 

eta politikoez. Partaideen aldarteari ere antzematen dio. Arazoak izan 

ditzake gaia ezezaguna denean, eta solaskideek batera hitz egiten 

dutenean. 

49 

B2


Hizkuntza Hizkuntza-jarduerak jarduerak eta estrategiak Ulermena Elkarreragina 

B2 IDATZIZKO ULERMENA 

Orokorra: gai da gai zehatzei nahiz abstraktuei buruz diharduten testu 

konplexuetako ideia nagusiak eta bigarren mailakoak ulertzeko, batez ere 

esplizituak direnean, betiere gizarte-harremanen esparruan. Bere 

espezialitateko testuetan zehaztasunak ere ulertzen ditu. Hiztegi zabala du, 

baina zailtasunak izan ditzake ñabardurak antzemateko. Hasia da igorlearen 

jarrera edo aldartea zein den antzematen, nahiz eta esplizitua ez izan. 

Testuetako erreferentzia-iturriak era selektiboan irakurtzeko eta ulertzeko 

gauza da, bere helburuaren arabera. 

1- Gai da autolaguntzarako testuak (aldizkari eta egunkarietan) edo liburuak 

ongi ulertzeko: nola hobetu lan-harremanak, zer egin osasuna 

hobetzeko… 

2- Gai da argibide luze eta konplexuak ulertzeko, betiere atalik zailena 

berriz irakur badezake. Gai da, beraz, gidaliburuak azkar begiratzeko 

(esate baterako, programa informatiko batena, edo zerbitzu tekniko 

batena), eta arazo jakinak konpontzearren, behar diren argibideak 

aurkitzeko. 

3- Gai da pertsonen deskribapen subjektibo xeheak ulertzeko (aldartea, 

grina, zaputza, itxaropena…), eskutitz eta mezu elektronikoetan, sare 

sozialetan, literaturan… 

4- Gai da testu narratibo literarioak ulertzeko, emoziotik eta 

subjektibitatetik kontatuak badira (nobela laburra, ipuina, narrazio 

laburra…). Pertsonaien jokaerak, aldarteak, eta horien ondorioak 

ulertzen ditu. 

5- Gai da prentsako eta Interneteko testu informatiboen edukia eta esanahia 

azkar harrapatzeko, bere intereseko gaietan: albisteak, erreportajeak, 

foroak, WEB-orriak, blog-ak, wiki-ak... Gai da, baita ere, behin 

irakurrita, testuok irakurketa sakonagoa merezi duten erabakitzeko. 

6- Gai da aldizkari, egunkari, eta Interneteko testu dibulgatiboak ulertzeko, 

baldin eta hiztegia erabil badezake eta gauzak zuzen interpretatu dituela 

egiazta badezake: artikuluak, erreportajeak, WEB-orriak, wiki-ak, blogak… 

Gauza da testuotan xehetasun esanguratsuak erraz aurkitzeko. 

7- Gai da testu formal asko ulertzeko, eta baita administrazioko zenbait 

inprimaki ere, nahiz eta hainbat xehetasun ez ulertu (jakinarazpenak, 

erreklamazioak…). Gai da bere espezialitateari buruzko gutun eta 

txosten laburrak irakurtzeko, eta erraz jabetzen da esanahi orokorraz; 

xehetasun gehienak ere ulertzen ditu. 

8- Gai da gaur egungo auzi sozial eta politikoez iritzi-emaileek dituzten 

ikuspegiak eta iruzkinak ongi ulertzeko, iritzi-artikuluetan, gutunetan, 

50 

B2



manifestuetan, foroetan, blog-etan… Ongi antzematen ditu aldeko eta 

kontrako jarrerak, eta horien arrazoiak, batez ere esplizituak direnak. 

9- Gai da kultura arloko kritikak ulertzeko: filmak, antzerkiak, liburuak, 

kontzertuak… 

B2 ULERMEN-ESTRATEGIAK 

1- Askotariko estrategiak erabil ditzake ulermenerako, adibidez: adi 

entzutea, ideia nagusiez jabetzeko; testuinguruko hitz-gakoak erabiliz 

ulermena egiaztatzea… 

3.4.2. B2 Elkarreragina 

B2 AHOZKO ELKARRERAGINA 

Orokorra: gai da nahiko jariotasunez, zehaztasunez eta eraginkortasunez 

komunikatzeko, halako eran non ez duten ahaleginik egin behar ez solaskide 

batek ez besteak elkar ulertzeko. Bat-bateko komunikazioa erraza egiten zaio, 

bai ohiko gaietan, bai eta gai konplexuagoetan ere. Zailtasunak izan ditzake, 

dena den, zuzentasunean eta jariotasunean. 

1- Gai da euskaldun osoekin sortzen diren elkarrizketa informaletan parte 

hartzeko, bizipenak argi adierazteko eta proposamenak egiteko, 

jariotasunez eta naturaltasunez. Solaskideak tarteka birformulazioetan 

lagundu behar izaten dio, baina ez da geldiunerik sortzen. 

2- Gai da gai orokor eta ezagunetan bere ideiak eta iritziak eztabaidatzeko, 

argudio-ildoak argi aurkezteko eta besteen argudioak ongi ulertzeko, 

azalpen, argudio eta iruzkin egokiak eginez: gertaerak, aktualitatea, 

ohiko eztabaida-gaiak… 

3- Gai da bere laneko edo arloko informazio, gertaera eta jarraibide 

zehatzak norbaitekin trukatzeko, eraginkortasunez. 

4- Gai da talde-lanean aritzeko, besteek parte hartzera bultzatuz. Arazoak 

edo auziak garbi azaltzen ditu, alde onak eta txarrak alderatzen ditu eta 

ondorioak ateratzen ditu, tentsiorik ez sortzeko moduko argitasunez. 

5- Gai da zerbitzuak erreklamatzeko, eta gatazken konponbidea 

negoziatzeko: isunak: autoa, lana, ikastaroa… 

51 

B2



B2 IDATZIZKO ELKARRERAGINA 

Orokorra: gai da idatzizko kontaketak eta azalpenak trukatzeko, eta bere 

ikusmoldea ongi adierazteko, besteen ikusmoldearekin lotuz. 

1- Gai da lagunartean gutun-trukeak izateko gauzak kontatuz, zorionak 

emanez, barkamena eskatuz… Emozioak jasotzen eta transmititzen ditu, 

gertaerek edo esperientziek berarendako duten garrantzia nabarmenduz, 

gutun, posta elektronikoetan edo sare sozialetan. 

2- Gai da gutun eta mezu elektronikoetan, foroetan, sare sozialetan eta 

blog-etan testuak ulertzeko, eta informazio-, azalpen- eta iritzi-truke 

sarriak izateko, kontu pertsonalez, gizarteko kontuez, eta baita bere 

espezialitateko gaiez edo gai dibulgatiboez. Emozioak eta iritziak 

antzematen ditu. 

3- Gai da zerbitzuei buruzko informazio-trukea erraz egiteko. Gai da 

produktu bati buruzko informazio osatuagoa eta zehatza eskatzeko, 

erreklamazio bat egiteko, esate baterako: autoa, lana, ikastaroa… 

B2 ELKARRERAGIN-ESTRATEGIAK 


1- Gai da elkarrizketan ongi aritzeko, esamolde egokiak erabiliz. 

2- Gai da hizketaldia hasteko, hitzari eusteko eta, hala dagokionean, 

elkarrizketa amaitzeko, hitz egiteko txanda ongi erabiliz. 

3- Gai da esaldi eginak erabiltzeko, denbora irabaztearren eta hitz egiteko 

txandari eustearren, zer esan formulatzen duen bitartean. 

Lankidetza: 

4- Gai da ekarpenei eta inferentziei jarraipena emateko eta horien aurrean 

zuzen erreakzionatzeko, elkarrizketaren garapenari laguntzeko moduan. 

5- Gai da eguneroko bizitzako gaiei buruzko eztabaiden garapenean 

laguntzeko, esandakoa ulertzen duela berretsiz, beste solaskide batzuk 

parte hartzera bultzatuz, eta abar. 


6- Gai da solaskideak esana ulertzen duela egiaztatzeko galderak egiteko, 

eta zalantzazko alderdiak azal diezazkioten eskatzeko. 

52 

B2



3.4.3. B2 Adierazpena 

B2 AHOZKO ADIERAZPENA 

Orokorra: gai da ohiko gai eta egoera ezagunetan solasaldiak, jardunak, 

narrazioak, deskribapenak, instrukzioak eta azalpenak emateko, testu argiak 

eta xeheak sortuz. Euskaldun osoekin mintza daiteke bat-batean, jariotasunez 

eta naturaltasunez. Gai da, baita ere, gai orokorrei buruzko iritzia emateko, 

aldeko eta kontrako argudioak emanez. Dena den, zailtasunak izan ditzake 

xehetasunak emateko. Hutsuneak izaten ditu zuzentasunean, eta mugak 

jariotasunean. 

1- Gai da arau eta jarraibide formal xeheak ahoz emateko: elkartekoak, 

lanekoak, bere arloko prozedurak… 

2- Gai da deskribapen argi eta zehatzak egiteko, bere arloko edo laneko 

gauzen gainean. 

3- Gai da jarrerak eta sentimenduak ongi adierazteko, bereak edo 

besteenak, eta emozio-graduak adierazteko. 

4- Gai da ohiko berri eta gertaerei buruzko narrazio eta azalpen xeheak eta 

ongi garatuak egiteko, nahiko jariotasunez eta argitasunez, 

entzulearengan tentsiorik edo eragozpenik sortu gabe. 

5- Gauza da gertaera eta esperientzia jakin batzuek berarendako duten 

garrantzia nabarmentzeko, eta bere ikuspegia argi adierazten du. Ongi 

bereizten ditu alderdi esanguratsuak eta lagungarri izan daitezkeen 

xehetasunak, eta ohar osagarriak eta adibide egokiak ematen ditu. 

6- Gai da gai akademiko eta profesional askori buruzko kontaketak eta 

azalpenak modu eraginkorrean emateko, ideien arteko lotura argi 

adieraziz. 

7- Gai da aldizkari, elkarrizketa edo erreportajeak ahoz laburtzeko, 

ikuspegiak, argudioak eta eztabaidak islatuz, eta bere ikuspegia gehituz. 

8- Gai da, gai orokorretan, iritzi eta argudioak era sistematikoan garatzeko, 

eta bere ikuspegiari eusteko, alderdi esanguratsuak nabarmenduz, eta 

argudio osagarriak eta xehetasunak emanez. 

9- Gai da, eztabaida edo arazo batean, bere aldartea adierazteko (ezustekoa, 

zoriona, tristura), argudio-kate arrazoituak osatuz. 

53 

B2



B2 IDATZIZKO ADIERAZPENA 

Orokorra: gai da gizarteko gai eta egoera ezagunei buruzko jarraibideak, 

deskribapenak, narrazioak eta azalpenak idazteko, testu argi, xehe eta 

kohesionatuetan. Gauza da, orobat, gai ezagun bati buruz iritzia emateko, 

aldeko eta kontrako argudioak emanez. 

1- Gai da arauak eta jarraibide xeheak idazteko: elkarteko edo laneko 

arauak, bere arloko prozedurak… 

2-Gai da deskribapen argiak, xeheak, aberatsak eta ongi egituratuak 

egiteko, narrazio edo azalpen biribil baten testuinguruan. 

3- Gai da jarrerak eta sentimenduak ongi adierazteko, ongi kohesionatutako 

esaldien bidez, gutun batean edo mezu elektroniko batean. 

4- Gai da gai ezagunen inguruko berriak eta gertaerak xeheki kontatzeko, 

alderdi esanguratsuak nabarmenduz, denbora erreferentziak oso ongi 

erabilita, auzoko aldizkariko albiste batean, esate baterako. 

5- Badaki kontaketak eta azalpenak egiten alderdi nagusiak nabarmenduz 

eta esanguratsuak diren xehetasunak emanez, gutun batean, mezu 

elektroniko batean, foro batean, edo eremu akademikoari lotutako 

idazlanetan. 

6- Gai da testu luzeen laburpenak egiteko, esate baterako, albiste edo 

erreportaje batena, ideia nagusiak eta xehetasunak ongi bilduta, gaia 

ezaguna bada. 

7- Gai da zerbitzuak eskatzeko, eskertzeko, erreklamazioak egiteko edo 

datuen zuzenketa eskatzeko gutun formaletan edo idazki 

administratiboetan. Gai da, orobat, bere laneko ohiko testuak 

idazteko, eginak dauden eredu estandarretatik abiatuta. 

8- Gai da film, liburu edo ikuskizun baten aipamen edo kritika laburrak 

idazteko, foro batean, blog batean edo auzoko aldizkarian, adibidez. 

9- Gai da bere iritzia emateko, alde edo kontra eginez, eta zenbait aukeraren 

alde onak eta txarrak nabarmenduz, eta argudioekin arrazoibideak 

indartuz, foro batean, blog batean, edo zuzendariarendako gutun batean, 

adibidez. 

54 

B2



B2 ADIERAZPEN-ESTRATEGIAK 


1- Gai da, entzulearengan izan dezakeen eragina kontuan hartuta, esateko 

duena antolatzeko, eta horretarako behar dituen baliabideak ere bai. 


2- Gai da, hiztegian eta egituretan dituen hutsuneak bete ahal izateko, 

itzulinguruak eta parafrasiak erabiltzeko. 


3- Gai da akatsek eta hutsegiteek edo gaizki ulertuek sortzen dituzten 

okerrak zuzentzeko. 

4- Gai da akats ohikoenez ohartzeko eta diskurtsoa akats horiek 

kontzienteki zuzentzeko moduan kontrolatzeko. 

55 

B2



3.5. C1 maila 

Mailaren definizioa: gai da berbaldi luzeak eta hizketa biziak neke handirik 

gabe ulertzeko, oso garbi egituratuta ez badaude ere, edo ideien erlazioak oso 

esplizituak ez badira ere; telebista-programak eta filmak ere bai. Gertakarietan 

oinarritutako testuak, filmak edo literatura-testu arruntak ulertzen ditu eta 

erregistroak bereizi ditzake. Artikulu espezializatuak eta argibide tekniko 

luzeak ulertzen ditu, bere eremukoak ez badira ere; hala ere, batzuetan lexikoa 

traba izan daiteke. Natural eta jarioz hitz egiten du, esapideen bila nabarmen 

luzatu gabe. Badaki, gizarte-edo lanbide-erlazioetan, hizkuntza malgu eta 

eraginkor erabiltzen, ideiak eta iritziak zehatz adierazten, eta bere 

adierazpenak beste solaskideenekin trebeziaz lotzen; hitzen esanahi 

bikoitzaren gaineko umorea ere egin dezake. Gai da azalpen argiak eta xeheak 

egiteko, ahoz eta idatziz, gai konplexuei buruz, horiekin lotutako gaiak 

integratuz, zenbait puntu garatuz eta berbaldia egoki amaituz, eta baita testu 

argi eta ongi egituratuak osatzeko ere, ikuspuntua luze-zabal adieraziz. Badaki 

gai gehienak adierazten, gutun, idazlan edo txostenetan, puntu 

garrantzitsuenak azpimarratuz, malgu eta eraginkor. Hartzaileari egokitutako 

erregistroa erabiltzen du. 

3.5.1. C1 Ulermena 

C1 AHOZKO ULERMENA 

Orokorra: gai da berbaldi luze edota biziak nekerik gabe jarraitzeko, nahiz eta 

litekeena den xehetasunen bat (hitz, esamolde...) ziurtatu behar izatea, batez 

ere doinuarekin ohituta ez badago. Gai da esamolde idiomatiko eta 

lagunarteko asko ezagutzeko eta erregistro-aldaketaz xehetasunez ohartzeko. 

Gai da ideiak xehetasunez ulertzeko, baita esplizituak ez direnak ere. Gai da 

euskalki gehienetako solasaldietako ideia nagusiak ulertzeko, hizkera 

horretara ohitzeko denbora izan badu. 

56 

C1



1- Gai da informazio tekniko konplexuak eta espezializatuak ulertzeko, 

adibidez, mediku espezialisten azalpenak, tresnen funtzionamenduari 

buruz teknikariek ematen dituzten argibideak eta Administrazioan 

jasotzen diren eguneroko zerbitzuen gaineko zehaztapenak. 

2- Gai da deskribapen konplexuak, abstraktuak eta teknikoak ulertzeko 

(gauzen, tokien eta pertsonen deskribapen fisikoak, psikologikoak edo 

teknikoak), bai ohiko elkarrizketetan, baita laneko azalpenetan ere. Bere 

espezialitatea ez bada, arazoak izan ditzake lexikoa oso teknikoa denean. 

3- Gai da kontaketa eta narrazio konplexuen informazio esplizitua zein 

inplizitua ulertzeko (pasarteak, gertaerak, kontaketa historikoak eta 

literarioak; gai konkretuez zein abstraktuez…) Gai da ideia nagusiak, 

bigarren mailakoak eta xehetasunak, eta haien arteko harremanak 

bereizteko. 

4- Gai da hedabideetako testuak ulertzeko, arazorik gabe: filmak, irratia, 

telebista, Internet, eta xehetasunez eta ñabardurez ohartzeko, hiztunen 

jarrerez eta haien arteko harreman inplizituez, esaterako. 

5- Gai da erregistro intimoa ia zailtasunik gabe ulertzeko, batez ere modu 

estandarrean formulatua badago: filmak, telefilmak… 

6- Gai da taldeko solasaldi bizietan hiztunen arteko elkarrizketa konplexuak 

erraz ulertzeko, baita gai abstraktuei, konplexuei eta ezezagunei buruz 

ari badira ere (zuzenean, hedabideetan edo Interneten). Informazioa 

esplizitua edo inplizitua izan daiteke. Umorea edo ironia erabilita ere 

ulertzeko gai da, baina gaia ezezaguna bada, bere erreferentziak eta 

ezagutza kulturalak martxan jarri beharko ditu. 

7- Gai da jendaurreko zein grabatutako azalpenetatik informazio 

espezifikoa ateratzeko, azalpenen transmisioak kalitate txarra eta soinu 

distortsionatua (adibidez, geltokian, estadioan, etab) edo egitura nahasia 

izan arren. 

8- Gai da maila jasoko hitzaldiak, kontaketak eta azalpenak ulertzeko, 

batere arazorik gabe, zuzenean zein grabazio bidez, eta gaiak 

abstraktuak eta ezezagunak baditu ere. Arazoak izan ditzake, hala ere, 

gaiak oso espezializatuak direnean. 

C1 IDATZIZKO ULERMENA 

Orokorra: gai da ia edozein testu luze eta konplexu erabateko xehetasunez 

ulertzeko, baita ideia inplizitu xeheak ere; gai da idazlearen asmoa eta 

aldartea zein diren antzemateko, nahiz eta tonua oso ironikoa izan; gaia 

norberaren arlokoa ez denean, eta lexikoa oso teknikoa edo berezia denean, 

traba izan daiteke. 

57 

C1



1- Gai da tresna edo instrukzioei buruzko argibide luze eta konplexuak 

zehatz ulertzeko, bere espezialitatearekin lotura dutenak nahiz 

bestelakoak, lexiko berezia traba ez bada. Agian tarteren bat berriro 

irakurri beharko du, oso lexiko espezializatua badu, edo gaia oso 

abstraktua denean. 

2- Gai da deskribapen konplexuak, abstraktuak eta teknikoak ulertzeko 

(gauzen, tokien eta pertsonen deskribapen fisikoak, psikologikoak edo 

teknikoak). Bere espezialitatea ez bada, arazoak izan ditzake lexikoa oso 

teknikoa denean. 

3- Gai da testu narratibo eta literario zailetan xehetasun esanguratsuak erraz 

aurkitzeko. Ideia nagusiak, bigarren mailakoak eta xehetasunak eta 

horien arteko harremanak bereizten ditu eta testuak interpretatzeko 

jarrera kritikoa har dezake bere ezagutza erreferentziala erabiliz. 

4- Gai da testu dibulgatibo eta informatibo konplexuak eta luzeak 

ulertzeko: albisteak, artikuluak, erreportajeak eta foro, WEB-orri, blog, 

wiki espezializatuak, bere arlokoak direnean... Testuak arazorik gabe 

ulertzen ditu, xehetasunak barne, eta jarrera eta iritzi inplizituak zein 

esplizituak modu kritikoan identifikatzen ditu. 

5- Gai da hainbat gai profesionali buruzko berrien, artikuluen eta txostenen 

edukiaz eta garrantziaz azkar ohartzeko, eta horien analisi sakonagoa 

egitea beharrezkoa den ala ez erabakitzeko. Administrazioko 

inprimakiak eta dokumentuak (jakinarazpenak, erreklamazioak, 

araubideak…) arazorik gabe ulertzen ditu. 

6- Gai da era guztietako gutunak (formalak edo informalak) ulertzeko, gai 

orokorrekoak zein bere espezialitatekoak. 

7- Gai da argudioak zehazki bilatzeko eta interpretatzeko, testu zabal eta 

konplexuetan (testu literario eta zientifiko-dibulgatiboetan, hedabide 

idatzietako editorialetan, Interneteko foro, wiki, WEB-orri eta sare 

sozialetan...), gizarte-harremanetan, lan-arloan eta akademikoan eta, 

gainera, jarrerak eta iritzi inplizituak nahiz esplizituak adierazten 

dituzten xehetasunez ohartzeko. 

C1 ULERMEN-ESTRATEGIAK 

Trebea da jarrera, aldartea, adimen-jarrerak eta asmoak inferitzeko, eta 

ondoren gertatuko dena aurreikusteko, testuinguruko hitz-gakoak, hitz-gako 

gramatikalak eta lexikalak baliatuta. 

58 

C1



3.5.2. C1 Elkarreragina 

C1 AHOZKO ELKARRERAGINA 

Orokorra: gai da jariotasunez eta bat-batekotasunez hitz egiteko, ia ahaleginik 

egin gabe. Hitzen errepertorio zabala du, itzulinguruak eginez gabeziak erraz 

gainditzeko. Gai kontzeptual zailetan eta elkarrizketa bizi eta umoretsuetan 

bakarrik izan dezake arazoren bat, diskurtsoaren jarioari eta naturaltasunari 

eusteko. 

1- Gai da gizarte-harremanetan hizkuntza malgutasunez eta 

eraginkortasunez erabiltzeko, sentimenduak eta emozioak adierazteko, 

norbaiti edo zerbaiti buruz jarduteko eta elkarrizketetan umorea, ironia... 

adierazteko, baita erregistro intimoan ere. 

2- Gai da, naturaltasun osoz hiztunen arteko solasaldi bizietan parte 

hartzeko, ideiak jariotasunez eta laguntzarik gabe adieraziz, eta 

harridura-hitzak ongi erabiliz. 

3- Gai da eztabaida-taldeetako solaskideen artean gertatzen diren 

elkarreragin konplexuak erraz ulertzeko, gaiak ezezagunak badira ere, 

eta horietan parte hartzeko. 

4- Gai da elkarrizketa formaletan eta laneko bileretan, eztabaiden erritmoari 

erraz jarraitzeko, baita eztabaidak gai abstraktu, konplexu eta ezezagunei 

buruzkoak badira ere. 

5- Gai da bere jarrera era formalean eta sinesgarritasunez argudiatzeko, eta 

jariotasunez eta egokitasunez, bat-batean, galderei, adierazpenei eta bere 

kontrako argudio konplexuei erantzuteko. 

6- Gai da bere lanbidearekin zerikusia duten gai guztiei buruzko informazio 

konplexua eta aholkuak trukatzeko. 

7- Gai da gatazken konponbidea negoziatzeko, adibidez, zirkulazio-isun 

bidegabe bat erreklamatzeko, pisu batean eragindako kalteen ordain 

ekonomikoa edo istripu baten erruduntasun-erantzukizuna eskatzeko. 

8- Gai da arazo baten azalpena egiteko eta zerbitzuaren emaileak edo 

bezeroak amore eman behar duela argi adierazteko. Gai da argudioa 

garatzeko, kalte-ordaina eskatzeko, arrazoi sinesgarriak erabiliz. 

9- Gai da arazo baten azalpena egiteko, eta bere argudioak ongi garatzeko 

nahiz kalte-ordainak eskatzeko, arrazoi sinesgarriak erabiliz. 

59 

C1



C1 IDATZIZKO ELKARRERAGINA 

Orokorra: gai da gauzak argi eta zehatz adierazteko, eta hartzaileari 

malgutasunez eta eraginkortasunez egokitzen zaio idatzizko elkartrukeetan. 

1- Gai da, gutun pertsonaletan (tradizionalak edo posta elektronikoak) edo 

sare sozialetan gauzak argi eta zehatz adierazteko, eta hizkuntza 

malgutasunez eta eraginkortasunez erabiltzeko, sentimenduak eta 

emozioak jasotzeko eta adierazteko, norbaiti edo zerbaiti buruz 

jarduteko eta umorea, ironia... erakusteko. 

2- Gai da, arazoei aurre egiteko, informazioa eskatzeko eta emateko. 

Erregistro ezberdinak erabiltzen ditu eta erraz egokitzen da egoera edo 

kanal aldaketetara. Salerosketetan eta transakzio formaletan ongi 

konpontzen da, eta adostasuna edo desadostasuna ongi eta zehazki 

adierazten ditu. 

3- Gai da berehalako informazioa transmititzen duten oharrak eta testu 

formalak idazteko, lagunei, zerbitzuetako langileei, irakasleei eta 

lankideei, zerbitzu publikoei, ideia garrantzitsuak nabarmenduz. 

C1 ELKARRERAGIN-ESTRATEGIAK 


1- Gai da ideiak adierazteko aukera guztietatik esaldi egokia hautatzeko, 

bere adierazpenak behar bezala egin ahal izateko, hitz egiteko txandari 

eustearren hitza hartzen duen edo zer esan pentsatzen duen bitartean. 

Elkarlana: 

2- Gai da bere ekarpena eta gainerako solaskideena trebetasunez 

bateratzeko. 


3- Gai da solaskideak esandakoa ulertzen duela egiaztatzeko, galderak 

egiteko eta zalantzak azaltzeko eskatzeko. 

60 

C1



3.5.3. C1 Adierazpena 

C1 AHOZKO ADIERAZPENA 

Orokorra: gai da deskribapen, narrazio eta azalpen argiak eta xeheak gai 

konplexuei buruz egiteko, beste gai batzuk txertatuz, ideia zehatzak garatuz eta 

bukaeran ondorio egokiak atereaz. 

1- Gai da prozedura bat gauzatzeko moduari buruzko deskribapen argiak, 

zehatzak eta teknikoak egiteko, batez ere bere espezialitatekoak badira. 

2- Gai da esperientzien, pertsonen, emozioen eta gertaeren deskribapen 

argiak eta xeheak egiteko gai konplexuei buruz, eta gai nagusiari 

bigarren mailako beste gai batzuk txertatzeko, ideia zehatzak garatzeko 

eta amaieran ondorio egokiak ateratzeko. 

3- Gai da iturri espezializatuetatik informazioa eta argudioak laburtzeko eta 

horien berri emateko. Gai da informazioa eraldatzeko eta ahoz 

helarazteko, xehetasun handiz, ikuspegi kritikoa eta bere ezagutza 

erreferentziala erabiliz. 

4- Gai da jendaurreko adierazpenak, aurretik idatzi edo prestatu baditu, 

jariotasunez egiteko, ia ahalegin berezirik egin gabe, azentuaren eta 

intonazioaren bidez esanahiaren ñabardurak zehaztasunez transmitituz; 

baita entzule askoren aurreko azalpen laburrak eta ongi egituratuak 

egiteko ere, bere ikuspegiari eusteko, eta bat-batean erantzuteko. 

5- Gai da hain ohikoak ez diren berri eta gertaerei buruzko kontaketa 

xeheak eta konplexuak egiteko, ongi garatuta eta jariotasun eta argitasun 

handiz. 

6- Gai da asmoak, jarrerak eta sentimenduak xehetasun handiz adierazteko, 

bereak zein besteenak. 

7- Gai da argudioak era sistematikoan eta argitasunez garatzeko, alderdi 

esanguratsuak, dagokien neurrian, nabarmenduz, eta xehetasunez egoki 

baliatuta, nolabaiteko zabaltasunez eta bere ikuspegiari eusteko ideia 

osagarriak eta adibide egokiak emanez, auzo bileretan, mahaiinguruetan, 

irratsaioetan... 

8- Gai da gai bati buruzko ikuspegiak azaltzeko, zenbait aukeraren alde 

onak eta txarrak proposatuz. Gai da arazoak edo auziak garbi azaltzeko, 

arrazoiez edo ondorioez gogoeta egiteko eta ikuspegi bakoitzaren alde 

onak eta txarrak alderatzeko. 

61 

C1



C1 IDATZIZKO ADIERAZPENA 

Orokorra: gai da testu argiak eta ongi egituratuak idazteko, gai orokor 

gehienei buruzkoak, ideia nagusiak nabarmenduz, nolabaiteko zabaltasunez. 

Eta gai da, bestalde, bere ikuspegiari eusteko ideia osagarriak eta adibide 

egokiak emanez, eta amaieran ondorio egokiak atereaz. 

1- Gai da prozedura bat argi eta zehazki azaltzeko (arauak, jarraibideak, 

argibideak,…). 

2- Gai da asmatutako deskribapen eta sormenezko testu argiak, xeheak eta 

ongi egituratuak idazteko, estilo sinesgarria, pertsonala eta naturala 

erabiliz, idatziaren hartzaile izango den irakurleari egokitua. 

3- Gai da esperientziak, sentimenduak eta emozioak azaltzeko, lexiko 

aberatsa eta zehatza erabiliz. 

4- Gai da testu konplexuak eta tekniko-dibulgatiboak laburtzeko, eskema 

edo laburpenaren bidez, batez ere testuak bere espezialitatekoak badira, 

ideia nagusiak eta bigarren mailakoak bereizita. 

5- Gai da azalpen argiak (txostenak, eremu akademikoari lotutako 

idatziak...) eta ongi egituratuak idazteko, gai konplexuei buruzkoak, 

ideia nagusiak nabarmenduz. 

6- Gai da bere eta besteen ikuspegiari buruzko azalpenak nolabaiteko 

zabaltasunez emateko, eta bere ikuspegiari eusteko, ideia osagarriak eta 

adibide egokiak emateko ere bai. 

7- Gai da bere eta besteen ikuspegiari buruzko azalpenak erabateko 

xehetasunez emateko, eta bere ikuspegiari eusteko, ideia osagarriak eta 

adibide egokiak emateko ere bai. 

8. Gai da idatziz argudiatzeko, gai orokor gehienei buruz, aldeko eta 

kontrako argudio zehatzak emanez, hedabideetan, Interneten eta 

Administrazioarekiko harremanetan. 

C1 ADIERAZPEN-ESTRATEGIAK 


1- Gai da bere adierazpenetan behar dituen baliabideak planifikatzeko, 

entzulearengan izan dezakeen eragina kontuan hartuta. 

62 

C1




2. Gai da itzulinguruak eta parafrasiak erabiltzeko, hiztegian eta egituretan 

dituen hutsuneak bete ahal izateko. 


3. Gai da zailtasunak gainditzeko, eta esan nahi duena berriro formulatzeko, 

diskurtsoaren jarioa erabat eten gabe. 

63 

C1

4. KOMUNIKAZIO-GAITASUNAK 

64


Komunikazio-gaitasunak Komunikazio-gaitasun orokorrak 

Lehenago esan den moduan, komunikazio-gaitasuna 9 gizakiak komunikatzeko 

duen gaitasun-multzoari deritzo. Alde batetik gaitasun orokorrak daude, eta 

bestetik hizkuntza-gaitasunak. Nolanahi ere, bi multzo horiek lotuak daude, 

gaitasun orokor horietako batzuk oso garrantzitsuak baitira hizkuntzaren 

erabileran (soziokulturalak eta estrategikoak, esate baterako). Komunikaziogaitasuna 

berezkoa izan ohi da, baina ikaskuntzaren bidez garatu ahal da. 

Jarraian komunikazio-gaitasun horien zerrendak ematen dira, euskararen 

ikaskuntzarako eta irakaskuntzarako baliagarriak izango direlakoan. Batzuk 

mailaka sailkatu dira, baina beste batzuk ez. Eduki orokorra duten atalak 

(maila guztietarako komunak) ez dira mailaka eman; baina mailakatzeko 

eduki didaktiko esanguratsua dutenak, ordea, mailaka sailkatu dira, eta eduki 

horien progresio zehatza eman da, maila batetik bestera (testu-generoak eta 

gaitasun gramatikala, esate baterako). 

Bestalde, argitu beharra dago hemen proposatzen diren zerrendak ez direla 

egin pentsatuta eduki guztiak beti eta maila guztietan landu beharko 

liratekeela, derrigorrez. Aitzitik, euskaltegi edo irakasle bakoitzak aldiko 

behar duena aukeratzeko tresna besterik ez dira, kontuan hartuta ikasleen 

ikaskuntza-estiloa, ikaslearen irakaskuntza-estiloa, programa, ataza-mota, 

sekuentzia didaktikoa, helburua… Jakina, bermatu beharko da, betiere, 

hautatutako eduki horien bidez egoki lantzen direla mailako hizkuntzajarduerak 

eta estrategiak gauzatzeko behar diren gaitasunak. 

9 Oharra: zenbait euskara-ikasle etorkinen kasuan, kontuan izan behar da askotan ikaskuntza- 

eta irakaskuntza-prozesuan garatu behar dituzten gaitasun batzuk indartzea komeni izaten 

dela, euren lehendabiziko hizkuntza/k eta erreferente sozio-kulturalak kontuan hartuta. 

Horrelakoetan, batez ere gaitasun soziokulturaletan jarri beharko da arreta (ohiturak, 

jokamoldeak…), eta gaitasun estrategikoak indartu beharko dira (estrategia metakognitiboak, 

afektiboak eta sozialak). Baina badira beste gaitasun batzuk ere landu beharrekoak; adibidez, 

gaitasun pragmatikoetan koherentzia soziolinguistikoak garrantzi handia izanen du, eta 

gaitasun gramatikalean alderdi batzuek pisu handia hartzen dute (fonetikak eta fonologiak, 

intonazioak, semantikak…). 

65


Komunikazio-gaitasunak Komunikazio-gaitasun orokorrak 

4.1. KOMUNIKAZIO-GAITASUN 

OROKORRAK 

Erabiltzaile eta ikasleek, komunikazio-egoeretan atazak eta jarduerak burutu 

behar dituztenean, euren aurreko esperientzietan garatutako hainbat gaitasun 

baliatzen dituzte (munduaren ezagutza, trebetasunak, ezaugarri pertsonalak...). 

Era berean, komunikazio-egoera horietan parte hartzeak (hizkuntzen 

ikaskuntza sustatzeko bereziki diseinatutakoetan, noski) ikaslearen gaitasunen 

garapena areagotzea dakar. 

Lehen aipatutako gaitasun guztiak abian jartzen dira komunikatzeko unean; 

beraz, esaten ahal dugu guztiak direla gaitasun komunikatiboaren osagarriak. 

Dena dela, beharrezkoa da gaitasun orokorrak (hizkuntzarekin lotura 

txikiagoa dutenak) eta hizkuntza-gaitasunak bereiztea. Egia da azken horiek 

izan ohi direla gure irakaskuntzaren oinarri, baina aldi berean ez da ahaztu 

behar gaitasun orokorrak ere presente daudela ikaskuntzako prozesuko une 

guztietan. 

Gizakiaren gaitasun guztiek laguntzen dute erabiltzailearen komunikazioahalmena 

nola edo hala indartzen, eta ikuspegi horretatik komunikaziogaitasunaren 

osagaitzat har daitezke. Helduek munduaz eta haren 

funtzionamenduaz duten eredua oso landua eta xehetasunez artikulatua da, eta 

lotura estua du lehendabiziko hizkuntzako hiztegiarekin eta gramatikarekin. 

Izan ere, bi alderdiak elkarri lotuta garatu dira. Komunikazioak bi ereduren 

arteko egokitasuna uztartzen du: solaskideek barneratuta duten munduaren 

ereduarena, batetik, eta hizkuntzaren ereduarena, bestetik. Honenbestez, 

gogoan izan behar da, besteak beste, Nafarroako biztanleen jatorria gero eta 

zabalagoa dela, eta gero eta euskara-ikasle etorkin gehiago dagoela. Eta 

kontuan hartu beharra da bakoitzaren lehendabiziko hizkuntza/k zein 

den/diren, eta munduaren zein eredutan oinarritzen den/diren. 

Munduaren ezagutzak (esperientziatik, hezkuntzatik, informazio-iturrietatik 

eta abar eratorriak) ondorengoak hartzen ditu bere baitan: 

- Lekuak, erakundeak, pertsonak, objektuak, gertaerak, prozesuak edo eskuhartzeak. 

Hizkuntza jakin bat ikasten ari den ikaslearendako bereziki 

garrantzizkoa da hizkuntza hori hitz egiten den herrialdea ezagutzea; 

adibidez, ezaugarri geografiko nagusiak, ingurumenekoak, demografikoak, 

ekonomikoak eta politikoak. 

66


Komunikazio-gaitasunak Komunikazio-gaitasun orokorrak Gaitasun soziokulturalak 

- Entitate-motak (konkretua eta abstraktua, biziduna eta bizigabea, eta abar) 

eta horien ezaugarriak eta harremanak (espazio-denborazkoak, asoziatiboak, 

analitikoak, logikoak, kausa-ondoriozkoak, eta abar). 

Hizkuntza-gaitasuna hizkuntza-komunitate batean modu egoki eta 

eraginkorrean komunikatzeko eta jarduteko gaitasuna da. Hori lortzeko, 

ikasleak/hiztunak ezagutza eta trebetasun batzuk eskuratu behar ditu: bai 

gaitasun gramatikalak (lexikoa, semantikoa, gramatikala, ortografikoa, 

fonetikoa, eta abar); bai hizkuntzaren pragmatikarekin lotuta daudenak; bai 

komunikazioa gertatzen den testuinguru soziokulturalarekin zerikusia 

dutenak; bai eta jarduera komunikatibo guztietan behar diren estrategiak. 

Ondoko lerrootan komunikatzeko bi gaitasun azaltzen dira: gaitasun 

soziokulturala eta gaitasun estrategikoa; dena den, ez da ahaztu behar 

benetako komunikazio egoeretan gaitasun guztiak aldi berean erabiltzen 

direla. Horregatik, irakaskuntza- eta ikaskuntza-prozesuan, osotasun batean 

integratu beharko dira horiek guztiak, proposatu diren helburuak abiaburu 

hartuta. Hartara, ikasleak behar dituen gaitasun guztiak proposatutako 

komunikazio-jarduera eta atazen bitartez bereganatuko ditu. 

67



4.1.1. GAITASUN SOZIOKULTURALAK 

Gaitasun soziokulturala hizkuntza bat hitz egiten den komunitatearen (edo 

komunitateen) kultura eta gizartea ezagutzea da. Izan ere, ezagutza hau 

munduaren ezagutzaren alderdi garrantzitsu bat da, eta berebiziko pisua du 

hizkuntzen ikaskuntza eta irakaskuntzan. Kulturaren ezaugarri bereizgarri 

horiek honako arlo hauekin lotuak egon daitezke: 

a. Eguneroko bizitza: 

- Jan-edanak, jatorduak, mahaiko ohiturak. 

- Jaiegunak. 

- Lanorduak eta lan-ohiturak. 

- Aisiako jarduerak (zaletasunak, kirolak, irakurketa-ohiturak, 

hedabideak...). 

b. Bizi-baldintzak: 

- Bizi-maila (eskualdearen, gizarte-mailaren eta kulturaren araberako 

aldaerekin). 

- Etxebizitzaren baldintzak. 

- Gizarte-laguntzako neurriak eta hitzarmenak. 

c. Pertsonarteko harremanak (botere eta elkartasunezkoak barne): 

- Gizarte-antolaketa eta gizarteko kideen arteko harremanak. 

- Sexuen artekoak. 

- Familiaren egitura eta familiartekoak. 

- Belaunaldien artekoak. 

- Lan-egoeretakoak. 

- Agintariekiko, Administrazioarekiko… harremanak. 

- Arrazen eta komunitateen artekoak. 

- Talde politikoen eta erlijiosoen artekoak. 

d. Gizarte-balioak, sinesmenak eta jarrerak, honako eragile hauei buruz: 

- Gizarte-maila. 

- Talde profesionalak (akademikoak, enpresakoak, zerbitzu 

publikoetakoak, langileenak...). 

- Aberastasuna (diru-sarrerak eta ondasunak). 

- Eskualdeko kulturak. 

68



- Gizarte-maila. 

- Talde profesionalak (akademikoak, enpresakoak, zerbitzu 

publikoetakoak, langileenak...). 

- Aberastasuna (diru-sarrerak eta ondasunak). 

- Eskualdeko kulturak. 

- Segurtasuna. 

- Erakundeak. 

- Tradizioa eta gizarte-aldaketa. 

- Historia: batez ere, pertsonaia eta gertaera esanguratsuak. 

- Gutxiengoak (etnikoak, erlijiosoak eta kulturalak). 

- Nazio-identitatea. 

- Atzerriko euskal komunitateak, estatuak eta herriak. 

- Politika. 

- Arteak (ikusizko arteak, literatura, antzerkia, herri-abestiak eta 

musika...). 

- Erlijioak. 

- Umorea. 

e. Gorputzaren hizkuntza eta jarduera paralinguistikoak: 

- Keinuak. 

- Aurpegierak. 

- Jarrerak. 

- Ikusizko kontaktua. 

- Gorputz-ukipena. 

- Proxemika. 

- Onomatopeiak. 

- Ezaugarri prosodikoak (ahotsaren tonua, iraupena, bolumena eta 

ezaugarriak...). 

f. Gizarte-hitzarmenak (adibidez, harrera ona egitea eta jasotzea): 

- Puntualtasuna. 

- Opariak. 

- Jantziak. 

- Jan aurrekoak, edariak, janariak. 

- Jarrerari eta elkarrizketei buruzko hitzarmenak eta tabuak. 

- Bisitaren iraupena. 

- Agurra. 

g. Portaera erritualak, honako arlo hauetan: 

69


Komunikazio-gaitasunak Komunikazio-gaitasun orokorrak Gaitasun estrategikoak 

- Erlijio-ospakizunak eta jarduerak. 

- Jaiotza, ezkontza eta heriotza. 

- Jendearen eta ikusleen jarrera agerraldietan eta jendaurreko 

ospakizunetan. 

- Ospakizunak, festak, tabernak, sagardotegiak, dantzak, diskotekak, eta 

abar. 

4.1.2. GAITASUN ESTRATEGIKOAK 

Gaitasun estrategikoa da hizkuntzaren erabiltzaileak duen gaitasuna, 

komunikazio eraginkorra lortzeko, izan ditzakeen hutsuneak betetzeko, edo 

egon daitezkeen komunikazio-etenak konpontzeko. Beraz, estrategiak dira 

atazak gauzatzeko edo ikasketa prozesuan egoera berriei aurre egiteko 

erabiltzen diren eragiketa mentalak, mekanismoak, taktikak eta prozedurak 

(hitzezkoak eta hitzik gabekoak). Eta mekanismo horien garapenak 

komunikazioa errazten du: diskurtsoa kontrolatzea, azalpenak eskatzea, 

ondorioak ateratzea, barneko esperientzia eta ezagutza berreskuratzea, 

errepikatzea, zuzentzea, eta abar. Mekanismo horien garapenak ikaskuntzaprozesua 

eraginkorragoa bihurtzen du, hizkuntza-baliabideetan egon 

daitezkeen gabeziak berdinduz. Era berean, bakoitzak bere ikaskuntzaprozesuaz 

ohartzeko eta ardura hartzeko bidea irekitzen du. 

Estrategien helburua da testuinguruko komunikazio-beharrei erantzutea, eta 

dagokion ataza ahalik eta era osoenean arrakastaz gauzatzea. Beraz, estrategia 

ez da izan behar ezintasunaren adierazpen soila, edo gabeziak eta 

komunikazio kaskarra orekatzeko bidea, besterik gabe. Lehendabiziko 

hizkuntzan jardutean ere hiztunek era guztietako komunikazio-estrategiak 

erabiltzen dituzte, etengabe, unean uneko komunikazioa hobetzeko. 

Komunikazio-estrategiak erabiltzea printzipio metakognitiboen baitan dago, 

eta horien bidez hizkuntza-jardueren komunikazio-prozesuak errazten dira 

(planifikazioa, gauzatzea, eta jarraipena eta kontrola). 

Hizkuntza batez jabetzeko prozesuan, estrategia garrantzitsuenak honako hauek 

dira: komunikazio-prozesuak, estrategia komunikatiboak eta ikaskuntzaprozesuko 

estrategiak. 

70



4.1.2.1. Hizkuntzaren komunikazio-prozesuak 

Hiztun, idazle, entzule edo irakurle izateko, ikasleak ezinbestekoa du 

trebetasuna izatea zenbait jardueraz osatutako sekuentziak gauzatzeko: 

a. Hitz egiteko, ikasleak gai izan behar du: 

- Mezua planeatzeko eta antolatzeko (trebetasun kognitiboak). 

- Hizkuntz enuntziatua formulatzeko (trebetasun linguistikoak). 

- Enuntziatua ahoskatzeko (trebetasun fonetikoak). 

b. Idazteko, ikasleak gai izan behar du: 

- Mezua antolatzeko eta formulatzeko (trebetasun kognitiboak eta 

linguistikoak). 

- Testua eskuz edo makinaz idazteko (eskuzko trebetasunak) edo, bestela, 

testua transkribatzeko. 

c. Entzuteko, ikasleak gai izan behar du: 

- Enuntziatua hautemateko (entzutezko trebetasun fonetikoak). 

- Mezu linguistikoak identifikatzeko (trebetasun linguistikoak). 

- Mezua ulertzeko (trebetasun semantikoak). 

- Mezua interpretatzeko (trebetasun kognitiboak). 

d. Irakurtzeko, ikasleak gai izan behar du: 

- Idatzizko testua hautemateko (ikusizko trebetasunak). 

- Idazketa ezagutzeko (trebetasun ortografikoak). 

- Mezua identifikatzeko (trebetasun linguistikoak). 

- Mezua ulertzeko (trebetasun semantikoak). 

- Mezua interpretatzeko (trebetasun kognitiboak). 

71



Prozesu horietako urrats batzuk behagarriak eta ulergarriak dira. Beste batzuk, 

ordea, ez dira hain erraz ulertzen (nerbio-sistema zentralean jasotzen diren 

gertaerekin zerikusia dutenak, esaterako). Prozesu horren urratsak honako 

hauek izan ohi dira: 

a. Planifikazioa 

Planifikatzea da komunikazio-ekintzan parte hartzen duten gaitasun 

orokorrak eta komunikazio-gaitasunak hautatzea eta koordinatzea, 

komunikazio-asmoak betetzeko (ikusi 4. atala). 

b. Gauzatzea 

Gauzatzea prozesu gauzatzaileari esaten zaio. 

- Adierazpena 

Adierazpen-prozesuan bi osagaik parte hartzen dute: 

. Formulazioak planifikazioaren emaitza hizkuntza-molde batean 

txertatzen du. Prozesu lexikoak, gramatikalak eta fonologikoak hartzen 

ditu bere baitan (eta, idazketari dagokionez, ortografikoak); prozesu 

bereizgarriak dira, eta nolabaiteko independentzia dutenak. 

. Artikulazioak aho-aparatuaren jarduera antolatzen du, eta prozesu 

fonologikoak ahoskatzeko organoen mugimendu bihurtzen ditu. Horrela, 

ahozkoan, enuntziatua osatzen duten ahozko uhin-saila eratzen da, eta 

idatzian, eskuko giharren mugimendua antolatzen da. 

- Harrera 

Harrera prozesu hartzaileari esaten zaio, eta lau urrats ditu. Urrats horiek 

sekuentzia lineal baten moduan gertatzen dira (behetik gora), baina etengabe 

eguneratzen eta berrinterpretatzen dira (goitik behera), elkarreraginean 

gertatzen den prozesu subkontziente baten bidez. 

Honako hauek dira ahozko eta idatzizko ulermen-prozesuaren lau urratsak: 

. Soinuak, grafismoak eta hitzak (eskuz idatziak nahiz inprimatuak) 

ezagutzea. 

. Testua identifikatzea (erabat edo zati bat). 

. Testua entitate linguistiko gisa ulertzea. 

72



. Mezua testuinguruaren arabera interpretatzea. 

Bestalde, ulermenak honako trebetasun hauek eskatzen ditu: 

. Hautemateari dagozkion trebetasunak. 

. Oroimena. 

. Deskodetzeko trebetasunak. 

. Dedukzioa. 

. Aurrez ikustea. 

. Irudimena. 

. Irakurketa lasterra (edo irakurketa diagonala). 

. Aurrekoaren eta ondorengoaren erreferentzia gurutzatuak. 

- Elkarreragina 

Ahozko elkarreraginak bere baitan hartzen dituen prozesuak honela 

bereizten dira, ahozko adierazpen- eta ulermen-jardueren hurrenkerari 

erreparatzen bazaio: 

. Adierazpen- eta ulermen-prozesuak kateatu egiten dira. Norbait bere 

solaskidearen enuntziatua prozesatzen ari den bitartean (enuntziatua 

artean osagabea dela), bere erantzuna planifikatzen hasten da, 

enuntziatuaren izaeraren, haren esanahiaren eta haren interpretazioaren 

gaineko hipotesian oinarrituta. 

. Diskurtsoa metatu egiten da. Elkarreragina gertatzen den bitartean, 

partaideek egoera baten irakurketa jakin bat egiten dute, gauzak aurrez 

ikusten dituzte, eta alderdiei garrantzitsuei erreparatzen diete. Eta 

sortzen diren enuntziatuetan prozesu horiek islatu egiten dira. 

Idatzizko elkarreraginean (gutunak, faxak, posta elektronikoak eta abar), 

ulermen-prozesuak eta adierazpen-prozesuak gehienetan ez dira aldi berean 

gertatzen. Nolanahi ere, mezu elektronikoak edo SMS mezuak, adibidez, 

gero eta gehiago ari dira hurbiltzen denbora errealeko elkarreraginera. Eta 

idatzizko komunikazio hori aldi berean gertatzen denean, idatzizko 

73



elkarreraginean sortutako diskurtsoak ahozko elkarreraginean sortutakoaren 

antza hartzen du. 

c. Jarraipena eta kontrola 

Jarraipena eta kontrola esaten zaio komunikazio-prozesuan sortzen diren 

sekuentzien gaineko atzeraelikadurari; alegia, sekuentzia horien jarraipena eta 

kontrola egiteko baliatzen den estrategia-multzoari, bai adierazpenean, bai 

ulermenean. Adibidez: 

- Ezustekoari aurre egitea (arloa, gaia, egitura… aldatzen denean). 

- Komunikazioan egon daitezkeen etenei aurre egitea: 

. Oroimen-hutsuneei. 

. Ataza jakin bat gauzatzeko komunikazio-gaitasun ezari (ordezko 

estrategiak erabiliz; adibidez, berrantolaketa, itzulinguruak, 

ordezkapena, laguntza eskatzea). 

. Ulermen eta interpretazio okerrari (azalpenak eskatuz). 

. “Lapsus linguae” edo ulermen okerrari (zuzentzeko estrategiak 

erabiliz). 

4.1.2.2. Estrategia komunikatiboak 

Estrategia komunikatiboak hizkuntza-ikasleak edo erabiltzaileak hobeki 

komunikatzeko erabiltzen dituen baliabideak dira, bere hizkuntza-gaitasunen 

lagungarri edo osagarri: 

a. Zerbait saihesteko edo murrizteko estrategiak: 

- Mezua ordezkatu. 

- Gaiak saihestu. 

- Mezua bertan behera utzi. 

b. Zerbait lortzeko edo konpentsatzeko estrategiak: 

- Itzulinguruak (Arropa gordetzeko balio duena, hots, armairua). 

74



- Ordeakapen lexikala (arraina, legatzaren ordez). 

- Edozertarako balio duten hitzak (traste, gauza, zera). 

- Hizkuntzazkoak ez diren bitartekoak (mimika egitea, keinuak egitea, 

irudiak). 

- Berregituratu (Gizon hori oso...[aberatsa da]...gizon horrek diru asko 

dauka). 

- Hitzak asmatu. 

- Lehendabiziko hizkuntzaren itzulpen literala. 

- Atzerritartu (lehendabiziko hizkuntzaren hitza bigarren hizkuntzaren 

ahoskerarekin esatea). 

- Kodea aldatu, lehendabiziko hizkuntzara edo beste hirugarren 

hizkuntza batera pasatuz. 

- Hitza atzeratu (arg...argaz...argazkia). 

c. Zerbait atzeratzeko edo denbora irabazteko estrategiak: 

- Betegarriak, zalantzazko trikimailu eta taktikak (Hara, egia esan... Zer 

esan dut...?). 

- Norberak edo besteak esandakoa errepikatu. 

d. Nork bere burua zuzentzeko estrategiak: 

- Norberak esandakoa konpondu (Esan nahi dut...). 

- Norberak esandakoa bestela adierazi. 

e. Interakzio-estrategiak: 

- Laguntza-eskeak: 

. Zuzenak (Nola esaten da...?). 

. Zeharkakoak (Ez dakit euskaraz nola esaten den...). 

- Esanahia negoziatzeko estrategiak. 

- Ez ulertzean edo gaizki ulertzean: 

75



. Eskaerak: 

Errepikatzeko eskatu. 

Argibideak eskatu. 

Baieztatzeko eskatu. 

. Ez ulertzearen adierazpenak: 

Hitzezkoak. 

Ez-hitzezkoak. 

. Ulertutakoaren laburpena. 

- Erantzunak: 

. Berriz esan, beste era batera esan, azalpen luzeagoa eman, 

murriztu, baieztatu, bertan behera utzi, konpondu… 

. Begiratu, ea mintzaideak jarraitzen dizun. 

. Begiratu, ea esan duzuna zuzena edo gramatikala den. 

. Begiratu, ea mintzaidea kasu egiten ari den. 

. Begiratu, ea mintzaideak entzuten dizun. 

f. Estrategia paralinguistikoak: 

AHOZKOAK: 

- Gorputzaren hizkuntza: 

. Keinuak (adibidez, ukabil itxi “protesta” adierazteko). 

. Aurpegierak (adibidez, irribarre egin edo bekozko iluna jarri). 

. Seinalatu, adibidez, hatzarekin, eskuarekin, begiekin, burua 

makurtuz. 

. Jarrerak (adibidez, gorputza astun erortzen utzi, “etsipena” 

adierazteko, edo aurrerantz makurtuta eseri “interes bizia” 

adierazteko). 

76



. Ikusizko kontaktua (adibidez, finko so egin konplizitatezko keinua 

edo sinesgarritasuna adierazteko). 

. Gorputz-ukipena (adibidez, musu eman edo eskua eman). 

. Proxemika (adibidez, hurbil edo urrun egon). 

- Onomatopeiak erabili. Soinu (edo silaba) horiek paralinguistikoak dira, 

hitzarmenezko bihurtu diren esanahiak dituztelako, baina hizkuntzaren 

sistema fonologikotik kanpo daude. Adibidez: 

. ixxx→isilik egoteko eskatzeko. 

. ummm →gaitzespena azaltzeko. 

. ag →nazka adierazteko. 

. aiii →nahigabea, edo atsekabea adierazteko. 

. baaa →mespretxua adierazteko. 

- Ezaugarri prosodikoak: 

IDATZIZKOAK: 

. Ahotsaren kalitatea (zakarra, hila, zorrotza, eta abar). 

. Tonua (marmartia, negartia, oihukatzailea…). 

. Intentsitatea-bolumena (xuxurlatu, marmarrean aritu, garrasi 

egin…). 

. Iraupena eta indarra (Oooso ongi!). 

- Ilustrazioak (argazkiak, marrazkiak, eta abar). 

- Grafikoak, taulak, diagramak, irudiak, eta abar. 

- Ezaugarri tipografikoak (letra tipoak, intentsitatea, espazioa, 

azpimarra, diseinua, eta abar). 

77



4.1.2.3. Ikaskuntza-prozesuko estrategiak 

Ikaskuntza-prozesuko estrategiak hizkuntza-ikasleak bere ikaskuntzaprozesua 

hobetzeko, errazteko eta indartzeko erabiltzen dituen estrategiak 

dira: 

ZEHARKAKOAK 

a. Estrategia metakognitiboak 

- Hizkuntzaren ikaskuntza-prozesua nolakoa den ulertu. 

- Ikaslearen ezaugarriak ezagutu. 

- Ikaskuntza planifikatu: 

. Helburuak negoziatu eta erabaki. 

. Ikasgelan burutuko diren ekintza guztien helburuak ezagutu. 

. Ekintza horiek burutzeko behar diren edukiak norberak aukeratu. 

. Lana nork bere kasa antolatzeko gai izan. 

. Teknika eta eginbide eraginkorrenak ezagutu eta negoziatu. 

- Ikaskuntza-prozesuaren garapena: 

. Ezagutza berrien eta aurrekoen arteko lotura. 

. Hizkuntza erabiltzeko aukerak bilatu. 

. Hizkuntza erabiltzera arriskatu. 

. Hutsegiteetan jarrera baikorra izan. 

. Jarrera aktiboa eta ekimena. 

. Esku arteko baliabideen aukera eta erabilera eraginkorra: 

gramatika, hiztegia, irakasleari kontsulta, Internet, eta abar 

78



. Eskolaz kanpoko beste baliabide batzuk: berezko hiztunak, 

komunikabideak, bestelako harremanak, eta abar 

- Autokontrola eta autoebaluazioa 

- ... 

. Erabakitako helburuena. 

. Erabilitako teknika eta estrategiena. 

b. Estrategia afektiboak 

- Norberaren gaitasun eta jarrera baikorretan konfiantza suspertu. 

- Hutsegiteekiko beldurra uxatu. 

- Zentzu irrigarria gainditu. 

- Izpiritu kritikoa garatu. 

- Bigarren hizkuntza hitz egiten dutenenganako jarrera baikorra eta 

errespetuzkoa bultzatu. 

- Norberak aurrez ezagutzen dituen edo zaleturik dagoen gaiei buruzko 

testuak (irakurri zein entzutekoak) bilatu. 

- Eskura dauzkan baliabide linguistikoei ahalik eta etekin handiena 

atera, eta norberaren mugak gainditu. 

- ... 

c. Estrategia sozialak: 

- Interesa eta lankidetza bultzatu eta garatu. 

- Komunikazio-atazak talde-lanean burutu. 

- Gertaerak elkarrekin behatu eta hipotesiak eratzeko atazak egin. 

- Aurrez eztabaidatu eta erabakitako helburuak lortzeko elkarrekintza 

bultzatu. 

- Beste taldekideen ideia eta sentimenduekiko sentiberatasuna bultzatu. 

79



- Jarrera positiboa izan euskararen erabileran eta transmisioan, zenbait 

arlotan: familian, auzoan, merkataritza-harremanetan, kalean, lanean, 

hezkuntzan, Administrazioan… 

- ... 

ZUZENAK 

a. Oroimen-estrategiak 

- Adimen-loturak sortu: 

. Hizkuntza-elementuak sailkatu talde semantikoak eginez. 

. Informazio berriaren eta memorian horri buruz aurretik 

gordetakoaren arteko lotura esanguratsuak sortuz. 

- Hitz berriak gogoratzeko, hitz horiek testuinguruan txertatu. 

- Irudi eta hotsez baliatu: 

. Informazio berriaren eta memorian horri buruz gordetakoaren 

artean loturak sortu irudi edo hots esanguratsuz baliatuz. 

. Hitz multzo bat gogoratu mapa semantikoak eginez. 

. Hitz gakoak erabili. 

. Memorian ahotsak irudikatu. 

- Berrikusketa egin: 

. Tarteka-marteka ikasitakoa aztertu eta berrikusketa egokia egin. 

- Ekintza bideratu: 

- … 

. Erantzun fisikoa eta sentsazioen bidez erantzunez. 

. Zenbait baliabide erabiliz. 

80



b. Estrategia kognitiboak 

- Gertaerak behatu eta hipotesiak eratu. 

- Hipotesiak ziurtatu. 

- Arrazoibide deduktiboak garatu. 

- Ulerkuntza induktiboa eta globala lortu. 

- Behatutako arauak orokortu. 

- Euskararen berezitasunak norberaren hizkuntzarenekin erkatu. 

- Norberaren oharrak jaso. 

- Laburbildumak egin. 

- Nork bere gramatika propioa eratu eta gero arian-arian berrikusi, 

aldatu eta zabaldu. 

- Transferitzeko gai izan. 

- Gogoan hartzeko teknikak: 

. Buruan elkarketak sortu (testuetan, esaldietan, talde semantikoetan, 

errimetan...). 

. Ikusi eta entzuten denarekin elkarketak egin. 

. Zenbait teknikaz baliatu: errepasoak maiz egin, zerrendak eta 

sailkapenak, eta abar. 

- Ahoskera eta intonaziorako teknikak: 

- ... 

. Jatorrizko hiztunak imitatu. 

. Testu interesgarriak gogoan hartu –abestiak, poemak, esaldi 

zailak...– eta maiz errepikatu. 

. Ahopeka testu horiek abestu, erritmoa eta doinua ikasteko. 

81



c. Konpentsatzeko estrategiak 

- Entzun eta irakurtzerakoan predikzioak egin: 

. Hizkuntza-elementu ezezagun baten aurrean beste hizkuntza-elementuak 

erabiliz. 

. Gainerako beste elementuak (testuingurua, egoera, egitura testuala...) 

erabiliz. 

- Idatzi eta hitz egiterakoan oztopoak gainditu: 

- ... 

. Laguntza eskatuz. 

. Hizkuntzazkoak ez diren bitartekoak (keinuak, mimika...) erabiliz. 

. Mezua ordezkatuz edo bertan behera utziz. 

. Mezua berregituratuz. 

. Hitzak asmatuz. 

. Itzulinguruak eginez. 

82


Komunikazio-gaitasunak Hizkuntza-gaitasunak Gaitasun pragmatikoak 

4.2. HIZKUNTZA-GAITASUNAK 

Hizkuntza-gaitasunak hizkuntza-jarduerak gauzatzeko behar-beharrezkoak 

diren komunikazio-gaitasunak dira, hizkuntzaren erabilerari zuzen-zuzenean 

lotuta daudenak. Curriculum honetan bi multzotan sailkatu dira: gaitasun 

pragmatikoak (funtzionala, testuala, eta diskurtsiboa) eta gaitasun 

gramatikala (lexikoa eta semantika, fonetika-fonologia eta intonazioa, 

ortografia, morfosintaxia eta kohesioa). 

4.2.1. GAITASUN PRAGMATIKOAK 

Gaitasun pragmatikoa testua edo diskurtsoa komunikazio-egoerara 

moldatzeko gaitasuna da: solaskideetara, egoerara, ingurura, xedera… Horren 

arabera, hizkuntza-erabiltzaileak diskurtsoaren elementuak eta ezaugarriak 

aukeratu beharko ditu (kontzeptuak, erregistroa, testu-generoa, ezaugarri 

linguistikoak…), eta elementu horiek egoki antolatu beharko ditu, betiere 

komunikazioa bermatzeko. Curriculum honetan testu-generoak, gaitasun 

funtzionalak eta diskurtso-gaitasunak bereizi dira. 

4.2.1.1. TESTU-GENEROAK 10 

Testua erabiltzaileek edo ikasleek, ahoz zein idatziz, jasotzen, sortzen edota 

trukatzen duten diskurtso-sekuentzia da. Testua prozesu bateko gutxieneko 

komunikazio-unitatea da, autonomoa, egituratua, koherentzia eta kohesioa 

duena, testuinguru jakin batean eta xede jakin baterako sortua. 

Komunikazioaren funtsezko oinarria denez, ezin egon daiteke hizkuntzajarduerarik 

testurik gabe eta, beraz, jarduerak eta prozesuak antolatzeko eta 

sailkatzeko abiapuntua izanen da curriculumetan. 


83



Gizartean testuak zenbait xederen arabera sortzen direnez, alde handiak izaten 

dira testuen forman eta muinean eta, ezaugarri komunak kontuan hartuta, 

testu-generotan eta azpigeneroetan multzokatzen dira. Egin daitezkeen 

sailkapen guztien artean, osatuenetakoa hauxe dela esan dezakegu: xede 

komunikatiboa, kanala, erabilera-eremuak, gaiak eta baliabide linguistikoak 

kontuan hartzen dituena. Testu-generoak eta azpigeneroak asko dira; 

horregatik, hizkuntzak irakasteko eta ebaluatzeko, haietako zenbaitetan 

jartzen da arreta handiagoa eta benetako hizkuntza-jardueretan maiztasun eta 

praktikotasun handiena izaten dutenak erabili ohi dira. Hona testu-generoak, 

mailaz maila antolatuak: 

A1 maila 

▪Hitz eta esapide errazak (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, ahoz 

nahiz idatziz), kalean, dendetan, jatetxeetan, garraiobideetan…: zenbakiak, 

prezioak, denbora-erreferentziak… 

▪Adeitasunezko hitz eta esapide errazak (ulermena, adierazpena eta 

elkarreragina, ahoz nahiz idatziz): aurkezteko, agurtzeko, zoriontzeko… 

▪Aurkezpen errazak (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, ahoz nahiz 

idatziz): izena, herria, adina, helbidea, telefonoa, lanbidea, zaletasunak… 

▪Galde-erantzun errazak, (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, ahoz 

nahiz idatziz) azaleko kontuez: non bizi den, nora doan, zer gustatzen zaion… 

▪Elkarrizketa errazak, ezagunekin (elkarreragina, ahoz): eskatzeko, emateko, 

proposatzeko, agintzeko, gonbidatzeko, deskribapen bat egiteko… 

▪Elkarrizketa errazak, zerbitzuetan (elkarreragina, ahoz), informazio zehatza 

eskatzeko eta zalantzak argitzeko: tabernetan, dendetan, jatetxeetan, izenemateak… 

▪ Jarraibideak, kokatzekoak (ulermena eta adierazpena, ahoz): toki batetik 

bestera nola joan, gauza bat non dagoen… 

▪Mapa, planoa, atlasa, krokisa, horma-irudia (ulermena, idatziz): bideak, 

tokiak, mendi eta ibaiak… 

▪Formulario edo inprimaki errazak betetzea (adierazpena, idatziz): izena, 

herria, adina, helbidea, lanbidea… (Eta horiek betetzeko ematen diren 

jarraibide errazak ulertu). 

84 

A1



▪Instrukzio tekniko errazak (ulermena, idatziz), ohiko tresnenak: kutxazaina, 

parkimetroa, azterketa-oharrak, ordenagailu baten agindu nagusiak… 

▪Kontaketa eta deskribapen errazak (ulermena, ahoz nahiz idatziz): pasadizoa, 

galera, planak eta asmoak, biografia errazak… 

▪Istorio eta ipuin motz ezagunak, asmakizunak… (ulertu, eta ozen irakurri). 

▪Ohar eta eskaera informal errazak (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, 

ahoz nahiz idatziz): elkarrizketak, SMS mezuak, orri txikiak, chat-ak (ogia 

erosi, bihar etorriko naiz, aretoa itxita dago…). 

▪Mezu elektroniko errazak eta lagunarteko postalak (ulermena, adierazpena 

eta elkarreragina): galdetzeko, zoriontzeko, proposatzeko, zerbait labur 

kontatzeko, asmoak adierazteko, deskribapen bat egiteko… Lagunarteko 

gutunak ere bai, ulermen-mailan. 

▪Etiketak, eguraldiaren iragarpenak, horoskopoak… (ulertu, eta ozen 

irakurri). 

▪Sarrerak, txartelak, etiketak, iragarkiak, katalogo komertzialak, agendak, 

kartelak, turismo-gidak (ulermena, idatziz), informazio zehatza bilatzeko, 

Interneten, aldizkarietan…: tokiak, ordutegiak, helbideak, salneurriak, 

ezaugarriak… 

A2 maila 

▪Esapide errazak (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, ahoz nahiz 

idatziz), erosketak, bizitokia, lana, bidaiak… 

▪Adeitasunezko esapideak (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, ahoz 

nahiz idatziz): eskerrak emateko, zoriontzeko, barkamena eskatzeko… 

▪Galderak (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, ahoz nahiz idatziz), 

poliki eta argi eginak, eguneroko kontuez: halakoa ezagutzen ote duen, 

halakoa norena den, osasun kontuak, zaletasunak, ohiturak… 

▪Galdesortak eta inkestak bete (ulermena eta adierazpena, idatziz), 

informazio errazak eta eskematikoak emateko: bizitokia, ohiturak, 

zaletasunak, lan kontuak… 

85 

A2



▪Elkarrizketak, zuzenean eta telefonoz (ulermena, adierazpena eta 

elkarreragina, ahoz nahiz idatziz), lagunartean: planak egitea, hitzorduak 

jartzea, iradokizunak egitea, ustea adieraztea, adostasuna/ezadostasuna edo 

irudipena adieraztea (justifikazio handiegitan sartu gabe)… 

▪Elkarrizketak (elkarreragina, ahoz), zerbitzuak eskatzeko: erosketak, izenemateak, 

jan-edanak eskatzea, zerbait nola egiten den edo nonbaitera nola 

joaten den galdetzea, mapa edo plano baten gaineko azalpenak, deskribapen 

laburrak… 

▪Elkarrizketa arinak (ulermena, ahoz), telebistan nahiz zuzenean, hurbileko 

kontuez: familia, herria, osasuna, kirola, oporrak, ospakizunak… 

▪Ohar, mezu, seinale eta iragarki laburrak (ulermena, ahoz nahiz idatziz): 

geltokiko ohar errazak, grafitiak, trafiko-aholkuak, publizitatea, irratiko 

agendak, erakundeen kanpainak, osasun-aholkuak… 

▪Instrukzio tekniko errazak (ulermena, idatziz), eguneroko tresnez: jostailuak 

eta altzariak nola muntatu, arropa nola garbitu… 

▪Errezeta laburrak (ulermena eta adierazpena, ahoz nahiz idatziz), prozesu 

errazekoak. 

▪Joko-arauak eta erabilera-arauak (ulermena, ahoz nahiz idatziz). Errazak eta 

ohikoak. 

▪Kontaketak eta deskribapen xumeak (ulermena eta adierazpena, ahoz nahiz 

idatziz), ideia orokorrak ematen dituztenak, xehetasunik gabe, eta esaldi 

motzetan: gertatutakoak, bizi izandakoak, albiste laburrak…; lokailu errazak 

erabilita, kronologia eta maiztasuna adierazteko. 

▪Albiste errazak eta titularrak (ulermena, ahoz nahiz idatziz): herrialdizkarietakoak 

edo auzoetako aldizkarietakoak: istripuak, gertaera bitxiak, 

kirola, efemerideak… 

▪Ipuin motz ezagunak, asmakizunak, eguraldiaren iragarpenak… (ulertu eta 

ozen irakurri). 

▪Postalak, gutunak, zorion-txartelak, mezu elektronikoak, SMS mezuak, 

paperetako oharrak (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, idatziz), 

informala, eta esapide errazen bidez: agurtzeko, eskerrak emateko, 

zoriontzeko, informazio errazak trukatzeko, deskribapen bat egiteko, zerbait 

kontatzeko… 

86 

A2



▪Iragarkiak, egunkarietakoak eta WEB-orrietakoak (ulermena, idatziz): 

salerosketak, produktuen ezaugarriak, ikastaroei buruzko xehetasunak… 

▪Zerbitzu-zerrendak eta informazio errazak (ulermena, idatziz): agendak, 

WEB-orriak, esku-orriak, kartelak, informazio-oholak, katalogo komertzialak, 

turismo-gidak… 

▪Horma-irudiak, krokisak, planoak, eskemak (ulermena, idatziz): hitz eta 

esapideetan oinarritutakoak. 

B1 maila 

▪Elkarrizketa errazak (ulermena eta elkarreragina, ahoz), gertuko gaiez, eta 

asmoak eta nahiak adieraztekoak: familia, lana, zaletasunak, bidaiak, 

gertakariak… 

▪Jarraibide eta aholku xeheak (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, ahoz 

nahiz idatziz), hiztegi zehatza erabilita: joko-arauak, elkarteetako arauak, 

ohiko gauzak egiteko aholkuak, medikuaren gomendioak… 

▪Instrukzio tekniko errazak (ulermena eta adierazpena, ahoz nahiz idatziz), 

zehatzak, eta ohiko gailuenak: erabilera- eta instalazio-gidak, etxetresna 

elektrikoen eta ordenagailu-programen argibideak… 

▪Autolaguntzarako testu errazak (ulermena eta adierazpena, ahoz nahiz 

idatziz): hedabideetan, esku-orrietan: nola utzi erretzeari, nola antolatu 

oporrak… 

▪Kontaketa errazak (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, ahoz nahiz 

idatziz), ohiko gaiez, garapen lineala dutenak, eta emozioak eta deskribapen 

psikologikoak ere islatzen dituztenak: ipuin eta istorio laburrak, gertaerak, 

bizipenak… 

▪Literatura-testu errazak (ulermena, ahoz nahiz idatziz): ipuin klasikoak, 

narrazio laburrak, mailakatutako eleberriak, komikiak, asmakizunak, olerkiak, 

bertsoak… Egitura errazekoak, eta deskribapen fisiko eta psikologiko 

ugarikoak. 

▪Hedabideetako kontaketak eta azalpenak (ulermena, idatziz), gai arruntez eta 

arinez: albisteak, titularrak, kronikak, pasarte biografikoak, erreportajeak, 

elkarrizketak… 

87 

B1



▪Irrati-telebistetako eta Interneteko informazio eta azalpenak (ulermena, 

ahoz), euskara estandarrean, harremanez eta aisialdiaz: albiste laburrak, 

prentsaurrekoak, elkarrizketa informalak, iragarkiak, agendak, errepideen 

egoera, eguraldiaren iragarpenak, kirol emanaldiak, magazin eta erreportaje 

arinak, reality show-ak, film eta telesail errazak, WEB-kamera bidezko 

mezuak, Interneteko bideo eta audio arinak… 

▪Laburpenak (ulermena eta adierazpena, ahoz nahiz idatziz), jatorrizkoari oso 

lotuak, inpresioak eta balorazioak ere badituztenak: liburuenak, filmenak, 

eztabaida eta dokumental errazenak, biografienak… 

▪Azalpenak eta informazio laburrak (ulermena, ahoz nahiz idatziz), arlo 

ezagunetan kontsultak egiteko: kontsulta-liburuak, Interneteko entziklopedia 

libreak, WEB-orriak, testu-liburuak, eskolako problemak eta eragiketak 

(ulertu), jendaurreko aurkezpenak (ulertu)… 

▪Katalogo komertzialak, turismo-gidak eta publizitatea (ulermena, idatziz), 

informazio zehatzekoak, eta deskribapen teknikoekin. 

▪Iruzkinak eta eztabaida laburrak (ulemena, ahoz nahiz idatziz), hedabideetan, 

gai ezagunekoak, eta emozioak agertzen dituztenak: irrati-telebistetakoak, 

Interneteko foro, sare sozial eta blog-ak, mahai-inguruak, iritzi-zutabeak, 

zuzendariarendako gutunak … 

▪Iritzi-trukeak eta solasaldi arinak (ulermena eta elkarreragina, ahoz nahiz 

idatziz). Informalak: planak egiteko, gauzak kontatzeko, arazoak 

konpontzeko; zalantzak eta jarrerak agertzeko… Zerbitzuetan: bidaietan, 

udaletxean, kultur etxean, elkartean, bankuan… 

▪Gutunak, mezu elektronikoak, Interneteko sare sozialak eta blog-ak 

(ulermena, adierazpena eta elkarreragina, idatziz), harreman sozialak 

garatzeko, eta zerbitzuetarako: ustea eta iritzia modu xumean emateko, 

deskribapenak egiteko, sentipen pertsonalak trukatzeko, informazioa 

trukatzeko, proposatzeko, aferak zehaztasunez adierazteko… 

▪Inkesta formalak eta administrazioko inprimakiak (ulermena eta 

adierazpena, idatziz), betetzekoak: inkesta sozialak eta laneko inkestak, 

instantziak, opor-eskaerak, izen-emateak, jakinarazpen laburrak (lanekoak, 

erakundeetakoak, gizarte-bizitzako kontuak…)… 

▪Ohar eta eskutitz formalak (ulermena eta adierazpena, idatziz), estandarrak 

eta errazak, eredu ezagunetan oinarrituta: elkartekoak, seme-alaben 

ikastetxekoak, zerbitzu publiko batenak, gonbitak, curriculum vitae-ak… 

88 

B1



B2 maila 

▪Elkarrizketa informal eta formalak (ulermena eta elkarreragina, ahoz nahiz 

idatziz), zuzenean, telefonoz, WEB-kamera bidez, bideo-konexio bitartez… 

▪Jendaurreko aurkezpenak (ulermena, ahoz) solasaldiak, kazetarielkarrizketak, 

prentsaurrekoak, mahai-inguruak, debateak, komunikatuak, 

bideokonferentziak… (Adierazpena: aurkezpen laburrak, eta aldez aurretik 

oso ongi prestatuak). 

▪Jarraibide teknikoak eta formalak (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, 

ahoz nahiz idatziz): laneko prozedurak, programa informatikoak, zerbitzu 

teknikoak… (Ulermena: Gidaliburu formalak eta autolaguntzarako liburuak - 

nola hobetu lan-harremanak, zer egin osasuna hobetzeko…-). 

▪Gertaerak, pasadizoak, kontaketa historikoak (ulermena, adierazpena eta 

elkarreragina, ahoz nahiz idatziz), ohiko gaiez, eta emozio-graduak xeheki 

adierazten dituztenak. 

▪Testu narratibo literarioak (ulermena, ahoz nahiz idatziz), emoziotik eta 

subjektibitatetik kontatuta: nobelak, ipuin klasiko eta modernoak, narrazio 

laburrak, poesiak eta bertsoak… 

▪Irrati-telebistetako saioak (ulermena, ahoz), gaur egungo gaiez: albistegiak, 

informazio-saioak, filmak eta telesailak, iragarkiak, dokumentalak, mahaiinguru 

eta debateak, reality show-ak… 

▪Testu informatibo eta dibulgatiboak (ulermena eta adierazpena, idatziz), 

prentsan, Interneten eta entziklopedietan: artikuluak, erreportajeak, 

dokumentalak, foroak, WEB-orriak, Interneteko atariak, sare sozialak, blogak… 

Kontaketa, deskribapen eta azalpen xehekoak; intereseko gaiez eta 

norberaren espezialitateaz. 

▪Kultura arloko sintesi eta kritika errazak (ulermena eta adierazpena, ahoz 

nahiz idatziz): filmak, antzerkiak, liburuak, kontzertuak… 

▪Laburpenak (ulermena eta adierazpena, ahoz nahiz idatziz): argudioak eta 

emozioak islatuta: albisteenak, elkarrizketenak, erreportajeenak, 

debateenak… 

▪Iritzi-zutabeak, editorialak, iritzi-artikuluak, adituen hausnarketak (ulermena, 

ahoz nahiz idatziz), arrazoi-kate errazetakoak. 

89 

B2



▪Gutunak, mezu elektronikoak eta sare sozialak (ulermena, adierazpena eta 

elkarreragina, idatziz), informalak, gertaerek sortzen dituzten emozioak 

islatzen dituztenak, batez ere; informazioa eman eta eskatzeko, proposatzeko, 

aferak zehaztasunez adierazteko… 

▪Azalpen, kontaketa eta iritziak (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, 

ahoz nahiz idatziz), gutunak, mezu elektronikoak, foroak, sare sozialak, blogak, 

lagunarteko iritzi-trukeak, iritzi-artikuluak… Batez ere lagunartean, 

gizarteko kontu sozial eta politikoez, eta dibulgazio mailako eta bere 

espezialitateko gaiez. 

▪Informazio-truke teknikoak eta zehatzak, (ulermena, adierazpena eta 

elkarreragina, ahoz nahiz idatziz), zerbitzuetan: zirkulazio-isun bidegabeak, 

ordain ekonomikoak, istripuetako gorabeherak, udalerako kexua… 

▪Idazki formal errazak (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, idatziz), 

administraziokoak eta lanekoak, eredu estandarrekoak: jakinarazpenak, 

erreklamazioak, opor-eskaerak, curriculum vitae-ak… 

C1 maila 

▪Gertaerak, pasadizoak eta kontaketa historikoak (ulermena, adierazpena eta 

elkarreragina, ahoz nahiz idatziz), baita emozio-graduak xeheki adierazten 

dituztenak ere; formalak, neutroak, informalak... 

▪Elkarrizketak, gutunak, mezu elektronikoak, foroak, sare sozialak, blog-ak, 

azalpenak, eztabaidak, erritu sozialetako hizketaldiak (urteurrenak, jaiotzak, 

ezkontzak, eta abar), lagunarteko solasaldiak... (ulermena, adierazpena eta 

elkarreragina, ahoz nahiz idatziz); formalak, neutroak eta informalak; 

zuzenean, telefonoz, bideo-konexio bitartez, komunikabideetan, Interneten... 

▪Komunikatuak, aurkezpen ofizialak, hitzaldi publikoak eta erlijiozkoak… 

(ulermena, ahoz nahiz idatziz); formalak eta neutroak. 

▪Albistegiak, informazio-saioak, filmak eta telesailak, iragarkiak, 

dokumentalak, kazetari-elkarrizketak, kirol eta kultura saioak, artikuluak… 

(ulermena, ahoz nahiz idatziz); irrati-telebistetako saioetan eta Interneten; 

formalak eta neutroak. 

90 

C1



▪Debateak, reality show-ak, lehiaketak... (ulermena, adierazpena eta 

elkarreragina, ahoz nahiz idatziz); informalak eta neutroak; 

komunikabideetan. 

▪Iritzi-zutabeak, editorialak, iritzi-artikuluak, adituen hausnarketak eta 

kritikak... (ulermena, idatziz eta ahoz); formalak; komunikabide idatzietan. 

▪Iritzi-zutabeak, zuzendariari gutunak (ulermena eta adierazpena, idatziz), 

formalak eta neutroak; komunikabide idatzietan. 

▪Testu-liburuak, kontsulta-liburuak (entziklopediak, hiztegiak...) (ulermena, 

idatziz); formalak; Interneten ere bai. 

▪Testu informatiboak (ulermena, adierazpena eta elkarreragina, idatziz): 

foroak, sare sozialak eta blog-ak...; informalak, neutroak eta formalak; 

erakunde publikoetan, prentsan eta Interneten. 

▪Testu literarioak (ulermena, ahoz nahiz idatziz): saiakera dibulgatiboak, 

nobelak, ipuinak, kantak, poesiak, bertsoak, antzerkia (baina ez literatura 

esperimentalekoak)… 

▪Laburpenak, erreseinak eta kritikak (ulermena eta adierazpena, ahoz nahiz 

idatziz), argudioak eta emozioak islatuta: albisteenak, elkarrizketenak, 

erreportajeenak, debateenak, filmenak, antzerkienak, liburuenak, 

kontzertuenak…; informalak, neutroak eta formalak. 

▪Jarraibide, agindu eta azalpen teknikoak (ulermena, adierazpena eta 

elkarreragina, ahoz nahiz idatziz): laneko prozedurak. 

▪Jarraibide, agindu eta azalpen teknikoak (ulermena, ahoz nahiz idatziz): 

aginduak eta abisuak (medikuen azalpen teknikoak; zerbitzu bat lortzeko 

jarraibide teknikoak (diru-laguntzak...), etxearen planoen gainekoak, kirolaraudiak, 

ibilgailuen eta tresnen funtzionamendurako jarraibide zehatzak... 

▪ Idazki formalak, informazio-truke teknikoak eta zehatzak (ulermena, 

adierazpena eta elkarreragina, ahoz nahiz idatziz), zerbitzuetakoak eta 

lanekoak (eredu estandarrekoak): abisu, ohar eta iragarpen publikoak, eskutitz 

komertzialak, txostenak, memoriak, aktak, egitarauak... 

▪Idazki formalak, informazio-truke teknikoak eta zehatzak (ulermena, ahoz 

nahiz idatziz), zerbitzuetakoak eta lanekoak (eredu estandarrekoak): deialdiak, 

kontratuak, araudiak, legeak… 

91 

C1



4.2.1.2. GAITASUN FUNTZIONALAK 

Gaitasun funtzionala norbaitek ahozko nahiz idatzizko testuak helburu jakin 

batzuetara moldatzeko duen gaitasuna da. Erabiltzaileak, komunikazio-egoera 

bakoitzean, testu-sekuentzia batzuk sortu eta ulertu beharko ditu, 

komunikazio-xede batzuen arabera moldatuta, eta horretarako beharrezkoak 

diren hizkuntza-baliabideak erabilita. Komunikazio-funtzioak asko eta asko 

izan daitezke, asmoa, igorlea, hartzailea, ingurunea… kontuan hartzen badira. 

Baina esan daiteke badirela funtzio orokorragoak eta xeheagoak, eta beraz, 

hemen mikrofuntzioak eta makrofuntzioak bereizten dira: 

a. Makrofuntzioak (testu-sekuentziak) 11 

Testuak oinarrizko testu-sekuentzia multzotan bereizten dira, igorlearen xede 

edo funtzio komunikatibo nagusia kontuan hartuta. Testu batek duen xede 

orokor horri esaten zaio makrofuntzio, hain zuzen ere. Makrofuntzio jakin bat 

duten testuek hizkuntza-ezaugarri komun batzuk izan ohi dituzte, eta 

horregatik, testu-multzo horien sekuentzien sailkapen orokorra oso baliagarria 

da testu bakoitzaren tasunak lantzeko. Zenbait testu-sekuentzia bereizi izan 

dira, baina ohikoenak honako hauek dira: elkarrizketa bidezkoak, 

instrukziozkoak, deskriptiboak, narratiboak, azalpenezkoak eta argudiozkoak. 

Kontuan izan behar da, alabaina, testuak ez direla beti makrofuntzio 

bakarrarekin lotzen; aitzitik, gehienetan, oinarrizko testu-sekuentziaz gain, 

bestelakoak ere erabiltzen dira testu berean. Hau da, narrazioetan 

deskribapenak tartekatzen dira, argudiozko testuetan azalpenak ematen dira… 

Hizkuntzen irakaskuntzarako eta ebaluaziorako mesedegarria da testusekuentzia 

orokor horien hizkuntza ezaugarriak ezagutzea: 

ELKARRIZKETA-TESTUAK 

- Xede nagusia: bi solaskideren edo gehiagoren artean hitzezko truke 

komunikatiboa gauzatzea. 

11 Ikusi 1.2. atalean Testuak atala. 

92



- Adibideak: solasa, eztabaida, debatea, mahai-ingurua, elkarrizketa, inkesta, 

galdesorta, antzezlana, testa…. 

- Ezaugarri diskurtsiboak: 

▪ Deixi ugari. 

▪ Bukatu gabeko edo biribildu gabeko esaldiak. 

▪ Esaldi laburrak, eten askorekin. 

▪ Dedukzioa eta iradokizuna, maiz. 

▪ Keinuek eta intonazioak garrantzi handia dute. 

▪ Isilune ugari. 

▪ Erritmoak eta bolumenak garrantzia du. 

▪ Esapide, esamolde eta interjekzio ugari. 

▪ Estrategia komunikatiboek garrantzi handia dute. 

▪ Modalizazio ugari. 

▪ Gaitasun soziolinguistikoak pisu handia du. 

INSTRUKZIO-TESTUAK 

- Xede nagusia: agintzea, jokaera bideratzea edo aholkatzea. 

- Adibideak: iragarkia, araua, argibidea, errezeta, iragarpena, legea, 

aholkua… 


▪ 2. pertsona asko erabiltzen da. 

▪ Aditz forma errazak. Etorkizuna nagusi. 

▪ Agintera maiz erabiltzen da. 

▪ Derrigortasuna adierazteko baliabideak (behar izan, nahitaez, 

ezinbestean…). 

93



▪ Zenbatzaile ugari: ordinalak eta kardinalak. 

▪ Denbora eta espazio antolatzaile ugari. 

DESKRIBAPEN-TESTUAK 

- Xede nagusia: izakiak, pertsonak, gauzak, lekuak, gertaera edo prozesuak 

nolakoak diren adieraztea. 

- Adibideak: solasaldia, grafikoa, mapa, narrazioetako deskribapenak, olerkia 

eta bertsoa, curriculuma, turismo-gida, definizioa, entziklopedietako 

deskribapenak… 


Deskribapen-diskurtsoan honako elementu hauek dira nagusi, batez ere: 

▪ Deskribapen testua normalean bestelako testuen barruko sekuentzia 

deskriptibo gisa agertzen da, eta lotura estua izaten du beste sekuentzia 

horiekin. 

▪ Deskribapen motak: 

- Fisikoa: pertsonak, animaliak, gauzak, tresnak, tokiak, paisaiak… 

- Psikologikoa: aldartea, izaera, sentimenduak… 

- Prozesuen deskribapena: nola egiten den, nola funtzionatzen duen, 

nola erabiltzen den… 

▪ Esaldi motzak, bakunak gehienbat. 

▪ Puntuazio-marka ugari. 

▪ Erlatibozko perpaus ugari: -(e)n, -(e)na, -tako, -riko. 

▪ Orainaldia da nagusi. 

▪ Izenondo eta izenlagun ugari. Adjektibazioaren aberastasuna. 

▪Atzizkiak eta hitz elkartuak modu aberatsean erabiltzen dira. 

▪ Dimentsio-adierazleak: goitik behera; zeharkakoa; hirugarren dimentsioa; 

denboraren dimentsioa. Leku-antolatzaile ugari. 

▪ Denbora-antolatzaile ugari: orduak, urtaroak, datak… 

94



NARRAZIO-TESTUAK 

- Xede nagusia: denbora-tarte jakin batean egondako gertaerak eta ekintzak 

kontatzea. 

- Adibideak: eskutitza, mezu elektronikoa, pasadizoa, elkarrizketak, gertaera, 

ipuina, eleberria, biografia, berria, albistegia, kronika, erreportajea, film, 

telesaila, kontakizun historikoa… 


Narrazio-diskurtsoan honako elementu hauek dira, batez ere, nagusi: 

▪ Narrazioaren elementuak: lekua, denbora, pertsonaiak eta ekintzak. 

▪ Diskurtso-moduak: estilo zuzena, zehar estiloa eta zehar estilo librea. 

▪ Denbora antolatzaileek garrantzi handia dute narrazioaren garapenean: 

denbora-erreferentzia puntualak, aurrekotasuna adierazteko, 

aldiberekotasuna adierazteko, gerokotasuna adierazteko eta erritmoa 

markatzeko. 

▪ Deskribapenak garrantzitsuak dira: deskribapen subjektibo eta 

objektiboak, adjektibazioak, konparazioak… 

▪ Adierazpen-estiloaren garrantzia: pragmatikoa, literarioa, kazetaritzakoa… 

▪ Baliabide literarioek garrantzia dute: onomatopeia, aliterazioa, sinonimia, 

elipsia, asindetona, polisindetona, anafora, eratorpena, paralelismoa, 

hiperbatona, konparazioa, metafora, sintesia, hiperbolea, pertsonifikazioa, 

antitesia edo kontrastea… 

▪ Modalizazioa, gertaerak sortzen dituzten emozioak transmititzeko. 

▪ Narratzaileak hartzen duen ikuspuntua: narratzaile orojakilea, narratzailepertsonaia 

eta narratzaile-lekukoa. 

▪ … 

95



AZALPEN-TESTUAK 

- Xede nagusia: gertaerak, prozesuak, fenomenoak edo kontzeptuak 

ulertaraztea eta informazio objektiboa ematea. 

- Adibideak: txostena, testu-liburua, laburpena, WEBgunea, eskema, 

artikulua, erreportajea, eskabidea, eskaintza, instantzia, mezu elektronikoa, 

blog-a, entziklopedia digital librea… 


Azalpen-diskurtsoan honako elementu hauek dira, batez ere, nagusi: 

▪ Testuan ideiak kateatzeko moduak: 

- Kausa-ondorioa 

- Arazoa-konponbidea 

- Deskribapenezko antolaketa 

- Antolaketa sekuentziala 

- Antolaketa konparatiboa 

▪ Atenporalitatea aditz-formetan: oraina modu generikoan erabilia, 

ohikotasuna… 

▪ Joskera argi eta zehatzak. 

▪ Definizio eta birformulazio ugari. 

▪ Erlatibozko, kausazko, moduzko eta helburuzko perpaus ugari. 

▪ Lexiko doia eta abstraktua: teknizismoak, kontzeptuak… 

▪ Antolatzaileak maiz: 

- Kausa-ondorioa 

- Adibideak txertatzekoak 

- Moduzkoak 

- Helburuzkoak 

96



▪ Baliabide ez-linguistikoek pisu handia dute: tipografia, grafikoak, 

eskemak, irudiak… 

▪ Gaitasun soziolinguistikoen garrantzia: igorlea nor den kontuan hartzea. 

Erregistroaren modulazioa. 

97



ARGUDIO-TESTUAK 

- Xede nagusia: iritzia ematea, argudiatzea, eta hartzailea konbentzitzea edo 

limurtzea. 

- Adibideak: eztabaida, debatea, solasaldia, mahai-ingurua, erreklamazioa, 

txostena, iruzkina, editoriala, iritzi artikulua, zuzendariarendako gutuna, 

foroa, chat-a… 


Argudio-diskurtsoaren elementu hauek, batez ere, baldintzatzen dituzte testugeneroen 

ezaugarri diskurtsiboak: 

▪ Baliatzen diren argudio motak: 

- Autoritate-argudioa ( Egunkari horretako zuzendariak esaten duen 

bezala…). 

- Iritzi orokorraren argudioa (Bezero guztiok iritzi bera dugu horretan). 

- Zentzumenaren argudioa (Hori egiteko zentzumenari jarraitu besterik 

ez dago). 

- Adibideetan oinarritutako argudioa (Hor saltzen direnak, adibidez, ez 

dira legezkoak). 

- Analogiazko argudioa (Arnasa hartzea bezain erraza da hori 

ulertzea). 

- Kontrako argudioa (Esan duzuna egia da, baina ez du balio kasu 

honetan). 

▪ Aditz deklaratzaileak erabiltzen dira (esan, iritzia eman, nabarmendu, 

azpimarratu, baieztatu, ezeztatu, jakinarazi, zehaztu, ohartarazi, komentatu, 

onartu, ustea adierazi, ukatu, onartu…). 

▪ Mendeko esaldiak: kausalak, helburuzkoak, kontzesiboak, 

kontsekutiboak, aurkaritzakoak… 

▪ Antolatzaile ugari: arrazoiak gehitzeko, kontrajartzeko, ondorioztatzeko, 

adibideak jartzeko… 

▪ Jarreren eta intentsitatearen garrantzia (modalizazioa). 

98



▪ Elkarreraginaren garrantzia. 

▪ Intonazioaren garrantzia. 

b. Mikrofuntzioak 

Mikrofuntzioa, hizkuntza-erabiltzaileak testuak helburu labur jakin batzuen 

arabera sekuentziatzeko duen gaitasun pragmatikoa da, batez ere 

elkarreraginean ari denean betetzen duena. Partaideen arteko elkarreraginean, 

helburu bat edo batzuk lortzeko sortzen den ekimen bakoitzak erantzun bat 

eragiten du hartzailearengan, eta horrela beste ekimen bat sortzen da, hainbat 

hizkuntza-forma erabilita. Eta truke horri esker, elkarreragina eratu egiten da, 

kate diskurtsibo logiko batean. Hona mikrofuntzio aipagarrienak: 

1- Ezagutza, iritzia, sinesmena eta aierua aditzera ematearekin lotura 

duten funtzioak edo hizkuntza-jarduerak: baieztatzea; iragartzea; ohar 

gehigarriak egitea; baietz esatea; egoztea; sailkatzea; gertaera baten 

egiazkotasuna berrestea; aieruz aritzea; berrestea; deskribatzea; 

ezeztatzea; bat ez etortzea; adostasuna eta desadostasuna adieraztea; 

ez jakitea, zalantza, eszeptizismoa eta iritzia bat adieraztea; hipotesiak 

egitea; zerbait identifikatzea edo nork bere burua identifikatzea; 

informatzea; eragozpena adieraztea; aurresatea; kontra egitea 

zuzentzea; ihardestea; suposatzea… 

2- Eskaintzarekin, asmoarekin, borondatearekin eta erabakiekin lotura 

duten funtzioak edo hizkuntza-jarduerak: bat etortzea; onartzea; 

baimentzea; zerbait egiteko asmoa edo nahia adieraztea; gonbidatzea; 

zin egin; zerbait egiteko ezetza ematea; zerbait eskaintzea; laguntza 

eskaintzea; zerbait egiteko nork bere burua eskaintzea; promes egitea; 

atzera egitea… 

3- Hartzaileak zerbait egitea edo ez egitea helburua duten funtzioak edo 

hizkuntza-jarduerak: ohartaraztea; abisatzea; mehatxatzea; animatzea; 

ahalmena ematea; jarraibideak ematea; baimena ematea; eskatzea 

ukatzea; gogogabetzea; ez onartzea; norbait zerbait egitetik 

salbuestea; asmoa kentzea; galdetzea; ikaratzea; agintzea; zerbait 

eskatzea (laguntza, berrespena, aholkua, informazioa, jarraibideak, 

iritzia, baimena edo norbaitek zerbait egin dezala…); norbaiti 

baimena ukatzea; gogatzea; norbaiten edo zerbaiten kontra norbait 

jakinaren gainean jartzea; debekatzea; proposatzea; erreklamatzea; 

99



gomendatzea; norbaiti zerbait gogoraraztea; murriztea; eskaera egitea; 

iradokitzea; erregutzea… 

4- Gizarte-harremanak izatea edo mantentzea, eta beste pertsonen 

gaineko jarrerak adieraztea helburu duten funtzioak edo hizkuntzajarduerak: 

gonbit bat onartzea edo ezetz esatea; eskertzea; arreta 

erakartzea; errukia izatea; ongi etorria ematea; agur esatea; dolumina 

adieraztea; zoriontzea; konplimenduak egitea; iraintzea; norbaitez edo 

zerbaitez interesatzea; gonbidatzea; barkamena eskatzea; nork bere 

burua edo beste norbait aurkeztea; errefusatzea; agur egitea… 

5- Egoera jakin batzuen aurrean jarrerak edo sentimenduak adierazten 

dituzten funtzioak edo hizkuntza-jarduerak: zerbait leporatzea; 

defendatzea; errugabetzea; damu izatea; aurpegiratzea; sentimenduak 

adieraztea (mirespena, poza edo zoriontasuna, norbaitenganako 

sinpatia, onespena eta gaitzespena, konfiantza eta konfiantzarik eza, 

desengainua, interesik eza eta interesa, arbuioa, nahigabea, mina, 

zalantza, eszeptizismoa, itxaropena eta itxaropenik eza, estimua, 

asegabetasuna, zerbait gogokoago izatea, etsipena, asebetetzea, 

ezustea, beldurra, tristura…)… 

100



4.2.1.3. DISKURTSO-GAITASUNAK 

Diskurtso-gaitasuna hizkuntza-erabiltzaileak testu egokiak, koherenteak eta 

kohesionatuak sortzeko edo interpretatzeko duen gaitasuna da. Gaitasun 

diskurtsiboaren ardatza koherentzia soziokulturala, ideien koherentzia, 

kohesiorako baliabideak eta modalizazioa dira. 

a. Koherentzia soziolinguistikoa 

Hizkuntza gertaera soziala da, eta gizarteko alderdi orok du eragina 

hizkuntzaren erabileran, eta ekoizten edo jasotzen diren testu edo sekuentzia 

diskurtsiboetan. Koherentzia soziolinguistikoak hizkuntzaren erabileraren 

alderdi sozialera egokitzeko behar diren ezagutzak eta gaitasunak hartzen ditu 

bere baitan: gizarte-harremanen adierazle linguistikoak, adeitasun-arauak, 

herri-jakintzaren adierazpenak, erregistro-desberdintasunak, euskalkia eta 

azentua… 

Hizkuntza-erabiltzaileak kontuan hartu beharko ditu hizkuntza-jardueretan 

eragina duten faktoreak, eta horien arabera bere diskurtsoa moldatu beharko 

du: 

1- Solaskideak nor diren (igorlea eta hartzailea nor diren, zenbat diren, 

nolako harremana duten, elkarreraginean ari diren edo ez, zein 

gaitasun dituzten…). 

2- Komunikazioaren testuingurua zein den: non gertatzen den hizkuntzajarduera 

(zein erabilera-eremutan: etxea, lantokia, liburutegia…), ea 

solaskideak toki berean dauden edo ez… 

3- Komunikazio-unea: noiz gertatzen den hizkuntza-jarduera, ea 

solaskideak jardunean aldi berean ari diren edo ez … 

4- Komunikazio-kanala: ahozkoa edo idatzia den, zuzenekoa den, aurrez 

aurrekoa, edo bitartekorik baden (telefonoa, irrati-telebistak, 

megafonia, WEB-kamera, ordenagailua...)… 

101



5- Komunikazioaren gaia zein den: ezaguna den edo ez, interesekoa den 

edo ez, ohikoa den edo teknikoa, zein erabilera-arlotakoa 

(harremanak, lana…)… 

6- Komunikazio-xedea zein den: informatzea, erakartzea… 

Bestalde, asmo komunikatiboak ere eragiten du diskurtsoan. Zenbait izan 

daitezke hizkuntza-jardueren asmoak: 

▪ Informatzea, hartzaileak ezagutzak edo bestelako informazioren bat jaso 

dezan. 

▪ Argibideak ematea, hartzaileak arazoren bat edo gertakizunen bat 

ulertzeko. 

▪ Hartzailea zerbaitez konbentzitzea. 

▪ Solaskideen artean harremanen bat sortzea. 

▪ Ekintza bat egitera bultzatzea edo jokabidea gidatzea. 

▪ Hartzailea laketzea, olgatzea edo bere irudimena garatzea. 

▪ … 

Aldagai horien guztien ondorioz, euskara-erabiltzaileak erregistroa 

egokitzeko gaitasuna izaten du. 

ERREGISTROA 

Erregistroa igorleak hautatzen duen hizketari esaten zaio. Erregistroa 

aukeratzeko, komunikazio-egoeraren ezaugarri sozialak hartu behar ditu 

kontuan: solaskideen arteko harremana, asmoa, gaia, formaltasun-maila… 

Igorleak, norekin ari den eta zertan ari den kontuan hartuta, bere hizkera 

egokituko du (neutroa, informala edo lagunartekoa, formala, intimoa eta 

ofiziala/espezializatua), eta horretarako hainbat hizkuntza-baliabide erabiliko 

ditu. Beraz, erregistroaren bidez jakingo dugu igorleak zein asmo dituen, 

hurbiltasuna edo urruntasuna bilatzen duen, gizarte harremanetan non 

kokatzen den… Erregistroa egokitzeko gaitasuna handitu egiten da 

hizkuntzaren ezagutza handitzearekin batera. 

102



Jakina da euskara, beste hizkuntzak bezala, bi modutan ikas daitekeela 

nagusiki: ibilbide naturala eginda (lehendabiziko hizkuntza), edo ibilbide 

akademikoa eginda (eskolan edo euskaltegian ikasita, batez ere). Eta ibilbide 

bakoitzak oso bilakaera desberdina du, erregistroen garapenari dagokionez. 

Hizkuntza bat ibilbide naturalean garatuz gero, ikaskuntza-prozesua erregistro 

intimotik hasten da, familiaren magalean. Gero, hazi ahala, eta behar sozialak 

handitu ahala, erregistro informala edo lagunartekoa garatzen da, eta baita 

neutroa ere, gizarteko beste esparru batzuetan aritzeko (lagunak, eskola, kalea, 

auzoa…). Eta erabiltzaile horrek hizkuntzan gehiago sakontzen badu, 

erregistro ofiziala/espezializatua ere landu dezake, esparru teknikoetan 

aritzeko beharra badu (ikasketak, Administrazioa, lana, arlo 

espezializatuak…). 

Baina norbaitek euskara ibilbide kulturalean ikaste badu, erregistroak 

garatzeko modua desberdina izaten da. Normalean, eskolan edo euskaltegian 

hasieran erregistro neutroa bereganatzen du, batez ere ikaskuntza-prozesuaren 

lehendabiziko urratsetan. Gero, gehiago sakonduta, erregistro formala ere 

ikasten du, arlo formaletan aritzeko, eta baita informala edo lagunartekoa ere, 

kalean eta lagunartean maiz erabiltzen badu. Eta ikaskuntza-prozesuan oso 

aurrera jotzen badu, euskara hizkuntza intimoa ere bihur dezake (familiahizkuntza 

bihurtuta, esate baterako), edo baita esparru teknikotan erabiltzekoa 

ere, erregistro ofiziala/espezializatua garatuta. 

Kontuan hartu behar da, alabaina, ikaskuntza-prozesu guztiak ez direla 

homogeneoak izaten, eta tarteko ibilbideak ere badirela (adibidez, euskara 

lagunartean eta kalean ikasten hastea, eta gero familia osatzeko garaian 

familia-hizkuntza bihurtzea). Eta bestalde, erregistroaren erabileran zerikusi 

handia du norberaren estiloak eta izaerak. Hiztun bat trebeagoa izan daiteke 

erregistro batean bestean baino, eta erregistro batzuk beste batzuk baino 

gehiago erabiltzeko joera izan dezake. 

Erregistro-esparru bakoitzak bere hizkuntza-baliabide propioak ditu. Hona 

hemen nagusiak: 

ERREGISTRO NEUTROA 

Erregistro neutroa harreman neutroen testuinguruan erabiltzen den erregistroa 

da: laneko eta eskolako harremanetan, auzoko ezagunekin, merkataritzaharremanetan, 

komunikabideetan… Hiztunak, ezezagunekin ari denean edo 

solaskideaz informazio gutxi duenean ere, erregistro neutroa erabiltzeko joera 

izaten du. Hizkera hau oso hizkera hedatua da euskaraz. 

103



Hizkera neutroaren ezaugarri nagusia da ez duela hizkera formalak dituen 

berariazko baliabideak gehiegi erabiltzen, ezta informalak edo lagunartekoak 

dituenak ere. Horregatik da hizkera neutroa; tartean gelditzen delako, orekan. 

Beraz, ez du, batetik, hizkera informalaren tasun nabaririk izaten: 

▪ Arrunkeriak, biraoak eta esamolde itsusiak. 

▪ Esapide idiomatikoak. 

▪ Hitanoa erabiltzea. 

▪ Afektibitateak eta emozioek pisu handia hartzea. 

▪ … 

Eta bestetik, ez du gehiegizko formaltasunik ere izaten: 

▪ Adeitasunezko formula jasoak. 

▪ Egitura eta aditz-forma jasoak. 

▪ Oso ahoskera zaindua. 

▪ Hiztegi teknikoa. 

▪ … 

Dena den, hizkera formalaren zenbait ezaugarri izan ohi ditu: 

▪ Egitura argiak baliatzen dira, gehienbat. Elipsi, digresio eta errepikapenak 

zaintzen dira. 

▪ Eratorpena eta hitz elkarketa asko erabiltzen da kontzeptuak eta ideiak 

garatzeko. 

▪ Lexiko eta kontzeptu zehatz samarrak, betelan handiegirik gabe. 

▪ Hizkera ez-xenofoboa edo ez-sexistak garrantzi handia du. 

▪ Adeitasun-arau estandarrek garrantzia dute. 

▪ Akats gramatikalik ez egiteak badu garrantzirik. 

▪ … 

104



ERREGISTRO INFORMALA EDO LAGUNARTEKOA 

Erregistro informala konfiantzazko testuinguruetan erabiltzen da: oso giro 

ezagunak, lagunak, familia, konfiantzazko auzokideak, lantokiko edo 

ikastetxeko lagunak, txikitako koadrila… 

Hizkera ez-formalaren ezaugarri diskurtsiboak, honako hauek dira: 

▪ Hizkera azkarra; ahozkotasunari lotutako ahoskerak: bustidura 

(langile/[langille]), kontsonanteen erorketa (puska bat/[puskat]), bokalen 

alternantzia (dut/det), fonetismo bokalikoak ([geyo]), aditz forma laburtuak 

(joan behar dugu/[fanbidu])… 

▪ Bat-bateko testu-sekuentziak: joskera sinplea, parafrasiak, etenak, 

errepikapen ugari, digresioak maiz (haritik joatea, alegia)… 

▪ Arrunkeriak: esapide zabarrak (kaka zaharra!, idiarena jo, txahala 

egin…). 

▪ Biraoak (Mari purtzila, astazakila, sasikumea, zoaz zakurraren 

ipurtzulora…). 

▪ Piropoak (Zuk zer duzun? Beste inork ez duena!; Horrelako azala 

baduzu, nolakoa ote da mamia?). 

▪ Hitz-makulu edo esapide betegarri ugari (zeratu, bada, horrela, izan 

ere…). 

▪ Elipsiak: aditz laguntzailearena, lokailuena, esaldi zatiena… 

▪ Onomatopeia ugari ( zarta-zarta, plausta, dinbi-danba…). 

▪ Lokuzioak eta adierazpide idiomatikoak -gazte hizkera, sare sozial 

digitaletako hizkera…- (mutil katxarroa; Hau pitokeria, hau!; atxurra 

harrapatu…). 

▪ Zuzentasun gramatikalaren garrantzia lausotu egiten da, 

komunikagarritasunak hartzen baitu garrantzi guztia. 

▪ Hitanoa erabiltzea. 

▪ Euskalkia erabiltzea, eta tokian tokiko hitz eta lokuzio tradizionalak 

erabiltzea (Auzomotojorik hago!; Horrek ez dik zimurrik mingainean!; 

Nekaporraturik zagok!). 

105



▪ Kalko eta maileguen erabilera (pixka bat, eske, zentzu horretan, gure 

aldetik...). 

▪ Kontzeptuen lausotasuna eta zehaztasun falta (adibidez, Ez naiz garaiz 

etorri lana bukatu behar nuelako adierazteko: Zera hori egin behar eta, 

badakizu…). 

▪ Intonazioaren, erritmoaren eta bolumenaren garrantzia. 

▪ Keinuen garrantzia. 

▪ Sentimenduak eta emozioak adierazteko baliabideak: adjektibazio 

aberatsa, harridurazko esaldiak, adierazkortasuna handitzeko baliabideak 

(konparazioak, hiperbole edo exagerazioak, anaforak, metaforak, 

antitesiak…)… 

▪ Ironiak eta zentzu bikoitzak (gaizki gaudela esateko, Ederki gaude 

horrela!; inporta ez zaidala esateko, Ene! Gaur ez dut begirik bilduko 

kezka horrekin!). 

▪ … 

ERREGISTRO FORMALA 

Formaltasun-maila handia behar duten testuinguruetan erabiltzen da 

erregistro formala: instituzioekiko harremanak, lan-harremanak, arlo 

akademikoa, merkataritza-harremanak, komunikabideak… 

Hizkera jasoak dituen ezaugarri diskurtsiboak dira nagusi: 

▪ Testuen egitura antolatuak eta argiak: aldez aurretik prestatutakoak edo 

gidoi bati jarraitzen diotenak; ideiak koherentziaz azaltzen dituztenak; ongi 

kohesionatuak (beraz, ordea, adibidez, nahiz eta…); egitura sintaktiko 

jasoak: mendeko perpaus ugari, zehar-estiloa maiz… 

▪ Zuzentasun gramatikalaren garrantzia: ergatiboa, aditz-komunztadura, 

hitz-ordena, ortografia, puntuazioa, Euskaltzaindiaren arauak… 

▪ Aditz forma jasoak ( gerta ez dakigun, hala bedi, datza…). 

106



▪ Ahoskera zaindua (EBAZ) 12 : txistukariak; bokalen ahoskera; aditz 

ahoskera estandarra; -a itsatsia; g/j (geologia, ginekologoa…); p/b (bake/ 

*pake); p/f (nafar/ *napar)… 

▪ Hitz-elkarketaren erabilera aberatsa: izena + izena (alfabetatzeikastaro...); 

aditzoina + izena (salneurri...); izena + izenondoa (hankamotz...); aditzoina 

+ izenondoa (ulergaitz...); izena + aditza (gainbegiratu...). 

▪ Eratorpenaren erabilera aberatsa: aurrizkiak: BIR-, DES-…; atzizkiak: 

abstraktuak (-tza, -pen, -tasun…), aniztasunekoak ( -kada, -tza…), 

materialak (-ki, -kin…), joerazkoak (-bera, -koi, -kor…)… 

▪ Lexiko eta kontzeptu zehatzak, eufemismorik gabeak: zergak (ez 

fiskalitatea); langabe geratzea (ez lanpostuen amortizazioa)… 

▪ Hizkera ez-xenofoboa edo ez-sexista: gizakia (eta ez gizona), semealabak 

(eta ez semeak); antropologoa (eta ez antropologa); herrialde 

txiroak (ez hirugarren mundua)… 

▪ Adeitasun-arau estandarren garrantzia (Jaun hori/Andre hori; esker mila 

igortzeagatik; har ezazu nire zorionik beroena; zorionbide izan dadila…). 

▪ Sentimenduak eta emozioak lausotzea: Gure atsekabea agertu nahiko 

genuke (eta ez Nazka-nazka eginda gaude); Erantzutea ahaztu zaizulakoan 

nago (eta ez Badakit ez duzula erantzun nahi izan)… 

ERREGISTRO INTIMOA 

Erregistro intimoa hurbiltasun emozional handiko pertsona bakan batzuekin 

erabiltzen da: gurasoak, anai-arrebak, seme-alabak, amodio-kontuak… 

Hizkera intimoan afektibitatea eta emozioa transmititzeko baliabide 

diskurtsiboak dira nagusi. Berez, erregistro intimoan hizkera informalaren 

baliabide asko erabiltzen da, baina baditu berezko ezaugarriak ere: 

▪ Baliabide paralinguistikoen garrantzia: begiradak, keinuak, kontaktu 

fisikoa… 

▪ Intonazioaren modulazio intimoak garrantzi handia du. 

12 Euskara Batuaren ahoskera zaindua; Euskaltzaindiak 1998an onartutako 87. araua. 

107



▪ Onomatopeia afektiboak ( xuxurla, firin-faran, ixil-mixil, zimiko…). 

▪ Ahoskera afektiboak: hipokoristikoak (gixon, pollita, ttottela, 

mutturxikin…); atzizki txikigarriak: -ÑO (txoriño), -TXO (gauzatxo), -XKA 

(gorrixka)… 

▪ Isiluneen eta etenen garrantzia. 

▪ Izen eta adjektiboen erabilera afektiboa (bihotzeko koxkorra, patxua, 

apapa joan, laztan kuttuna…). 

ERREGISTRO OFIZIALA/ESPEZIALIZATUA 

Teknikoki hizkera berezia behar duten arloetan erabiltzen da erregistro 

espezializatua: lan-esparru teknikoak, arlo ofiziala, zerbitzu teknikoak, gai 

espezializatuak, goi mailako arlo akademikoa… 

Hizkera formalaren ohiko ezaugarriez gain, hizkera teknikoak dituen 

ezaugarri diskurtsiboak izaten dira bereizgarri erregistro honetan: 

▪ Eredu estandarretan oinarritutako testu eta inprimakiak: isuna, ofizioa, 

kontratua, bilera-akta, curriculum vitae-a, ziurtagiria… 

▪ Lexiko aberatsa eta zehatza (ebazpena; pertsona fisikoen errentaren 

gaineko zerga; hotzeko prentsaketa; haizagailua…). 

▪ Mailegu tekniko ugari (CD-ROM-a; obozelula; hardware-a; 

metabolismoa…). 

▪ Adierazpide formalak, eta berariazko hizkuntza-formulak (Atsegin handiz 

hartu dugu zuen gonbita; Agur térdi; Harremanetan jarraituko 

dugulakoan, jaso ezazu nire agurrik beroena…). 

▪ Oso ahoskera zaindua (EBAZ) 13 . 


108



GAITASUN SOZIOLINGUISTIKOA, MAILAZ MAILA 

A1 maila 

Gai da eguneroko gizarte-harreman errazak eratzeko, hitz eta formula 

arruntenak erabiliz eta ulertuz: kaixo, eskerrik asko, zorionak, barkatu… 

A2 maila 

Gai da gizarte-harremanetan hizkuntzaren oinarrizko funtzioak gauzatzeko: 

norbait aurkeztu, eskerrak eman, informazioa eskatu, norbait nola dagoen 

galdetu… Ez du, oraindik, erregistro bereizketarik egiten, ez ulermen-mailan, 

ez adierazpen-mailan. 

B1 maila 

Gai da ulermen-mailan erregistro formaleko eta informaleko hainbat esapide 

eta diskurtso bereizteko. Gai da ingurukoen ohitura, jarrera, balio eta 

sinesmenen arteko desberdintasunaz jabetzeko. 

Gai da hizkuntza-funtzio asko gauzatzeko, erregistro neutroa erabiliz: 

zalantzak agertu, kexak adierazi, balorazioak egin, gauzak eskatu… Gai da 

jatorrizko euskaldunekin oinarrizko harremanak izateko, eragozpenik sortu 

gabe. 

B2 maila 

Erregistro formala nahiz informala bereizten ditu, ulermen-mailan, nahiz eta 

tarteka xehetasunak galtzen dituen. Bere espezialitateko testuak eta hainbat 

testu ofizial ere ulertzen ditu, eta erregistro intimoaz ere jabetzen hasia da. 

Gai da ziur, argi eta adeitasunez jarduteko, solaskideari eta egoerari egokituta. 

Hasia da bere adierazpenean ere erregistro formalean eta informalean 

jarduten, nahiz eta erregistro neutrorako joera handia duen, oraindik ere. 

109



C1 maila 

Gai da esamolde idiomatiko eta lagunarteko asko ulertzeko, eta erregistro 

aldaketei antzemateko. Ongi bereizten ditu erregistro formala, informala, 

ofiziala edo espezializatua, eta intimoa. Jabetzen da, beraz, hizkuntzaren 

inplikazio soziolinguistikoez. 

Gai da bere jardunean desberdintasun soziolinguistikoetara moldatzeko, eta 

euskara gizarte-harremanetan malgutasunez eta eraginkortasunez erabiltzeko. 

Erregistro formala eta informala ongi erabiltzen ditu. Bere espezialitateko 

hainbat testu eta testu ofizial batzuk ekoizteko gai ere bada. Baina mugak 

ditu, batetik, oso diskurtso tekniko espezializatuak sortzeko, eta bestetik, 

diskurtso intimoetako xehetasunak eta emozio-graduak emateko trabak izan 

ditzake. 

b. Ideien koherentzia 

Koherentzia testuaren edo diskurtso-sekuentziaren ezaugarrietako bat da. 

Koherentzia egoteko, testuko ideiek eta kontzeptuek ongi egituratuta egon 

behar dute; ordenatuta, alegia. Ideiek uztardura logiko bat izan behar dute, eta 

pertinenteak diren kontzeptuak baliatu behar dira, eta pertinenteak ez direnak 

bazterrean utzi. 

Hori guztia lantzeko honako oinarri hauek daude: 

1- Ideien antolaketa: 

▪ Gai eta tesia, ideia nagusiak eta bigarren mailako ideiak ongi bereiztea. 

▪ Informazioaren kantitatea (adibideak, arrazoiak, informazioa osagarria…) 

eta kalitatea (kontzeptu pertinenteak, informazio egokia…) ongi neurtzea. 

… 

2- Paragrafoen antolaketa: 

Idatzizko komunikazioan testuaren progresio logikoan garrantzi handiko 

unitatea paragrafoa da. Izan ere, paragrafo bakoitzak ideia nagusi bat biltzen 

baitu, eta ideia horrek markatzen du barruko esaldien kohesioa. 

110



3- Esaldien arteko aurrerabide tematikoa: tema/rema: 

Testuetan beharrezko informazioak daude, batetik, eta bigarren mailakoak, 

bestetik. Eta informazio hori testuan galdegaia-mintzagaia legearen arabera 

garatzen da, informazio ezaguna/ezezaguna, berria/aurretik esana; 

nabarmentzekoa/bigarren mailakoa uztartuz eta harilkatuz, esaldi batetik 

bestera. Horrek ondorioak ditu esaldien hitz-ordenan, eta esaldien arteko 

loturetan. 

c. Kohesiorako baliabideak 

Kohesioa esaten zaio testuko elementuak elkarrekin lotzen dituen loturabaliabideen 

multzoari: hitzak, sintagmak, perpausak, paragrafoak... Nolabait 

esateko, koherentzia ideien loturari dagokio; eta kohesioa, berriz, hizkuntzabaliabideak 

erabilita sortzen den kateatze formalari. 

Kohesio-baliabideak bi mailatakoak izan daitezke: perpaus-mailakoak eta 

testu-mailakoak. (ikus baliabide hauek mailaz maila sailkatuta, 4.2.2 Gaitasun 

gramatikalak atalean): 

1- Perpaus-mailako kohesio-prozedurak: 

Perpaus barruko hitz eta sintagmak lotzeko baliabideak: 

▪ Deklinabide-kasuak. 

▪ Postposizioak (atze, aurrez, barru, bitarte, buruz…). 

▪ Juntagailuak: emendiozkoak (eta...), hautakariak (edo…) eta 

aurkaritzakoak (baizik…). 

▪ Menderagailuak: 

- Perpaus osagarriak: konpletiboak; zehar-galderak; subjuntibozko 

perpausak… 

- Erlatibozko perpausak. 

- Perpaus adberbialak: denborazkoak; moduzkoak; konparaziozkoak; 

helburuzkoak; kausazkoak; baldintzazkoak; kontzesiozkoak; 

ondoriozkoak. 

111



2- Testu-mailako kohesio-baliabideak: 

Perpausaren gainetik, testuko pasarteak eta elementuak lotzeko eta 

estekatzeko dauden bitartekoak: 

▪ Konexiozkoak (testu-markatzaileak): 

- Antolatzaileak: hasiera emateko, jarraipena, amaiera, ordena, 

arrazoiak, aipamenak, indartzeko, hierarkizazioa, denbora, lekutasuna, 

ideia berriak txertatzeko, adibideak emateko, parekidetasuna, kontrastea, 

onarpena, ziurtasuna, beharrizana, balorazioa eta ondorioa adierazteko. 

- Lokailuak: emendiozkoak, hautakariak, aurkaritzakoak, ondoriozkoak 

eta kausazkoak. 

- Puntuazio-markak: puntua; koma; puntu eta koma; bi puntuak; etenpuntuak; 

galdera -eta harridura-markak; parentesia; marra luzea; 

komatxoak edo aipu-markak; marratxoa; apostrofoa; zehar-marra. 

- Gorputzarenak baliabide paralinguistikoak (keinuak, jarrerak…), eta 

idatzizkoak (irudiak, grafikoak, ortotipografia…). 

- Intonazioa, erritmoa, bolumena eta intentsitatea. 

▪ Erreferentziazkoak (deiktikoak), testuan kate anaforikoa eratzeko: anafora 

(aurretik esana dagoenari erreferentzia egiteko), eta katafora (gero esan 

behar denari erreferentzia egiteko): 

- Izenordainak (zuek, neronek, haren/bere/beraren, haien/beraien/euren, 

geure burua, elkar, deus ez, zera, zeinenek...). 

- Determinatzaileak (haurra, emakumeok, hau, horixe, bat/batzuk, asko, 

denak/denok, laurak, aita eta biok, geure burua, elkar…). 

- Aditzondoak (hemen, hortxe, bertan, hona/horra, horrela/honela, 

gaur, edonon…). 

- Ordezkapen lexikala: sinonimia (lapurtu/ostu), hiperonimia 

(lilia>lorea), hiponimia (eguna>asteartea) eta perifrasia 

(lehoia>oihaneko erregea). 

- Hitz-errepikapena (Ez dago siesta egitea bezain gauza 

onuragarriagorik. Siesta egunero egin beharko genuke). 

- Elipsia (Arraina erosi dugu. Ø Gero prestatuko dugu). 

112



- Aditza (da, dugu, diogu, zaio…). 

d. Modalizazioa 

Modalizatzaile esaten zaie igorleak hitz egiten edo idazten duenean hartzen 

duen jarrera eta inplikazioa islatzeko erabiltzen dituen hizkuntza-baliabideei. 

Modalizatzaileen bidez hiztunak bere iritzi edo jarrerei intentsitate desberdina 

ematen die. Gertaera baten aurrean edo gai baten gainean duen aldarteari edo 

egiten dituen balorazioei neurri jakin bat ematen dio, betiere duen xede 

komunikatiboaren arabera. 

Hona adibide batzuk, zenbait modutan modalizatuta: 

Igandean ekarriko dut, ziur. (ziurtasuna) 

Agian igandean ekarriko dut. (zalantza) 

------- 

Ez nator bat zurekin. (baieztapena) 

Esan duzun hori gezurra galanta da. (balorazioa) 

------- 

Eskertuko nuke egia esango bazenit. (proposamena) 

Egia esan behar didazu, nahi edo ez nahi. (derrigortasuna) 

------- 

Atzo istripu bat egon zen. (neutraltasuna) 

Atzo istripu lazgarri bat egon zen. (balorazioa) 

------- 

Nahi badut, egin dezaket. (ziurtasuna) 

Nahi izanen banu, egin nezake. (hipotesia) 

Modalizatzaileak zenbait kategoriatakoak izaten dira. Neurria edo gradua 

emateko balio duen edozein hizkuntza-baliabide erabil daiteke modalizatzaile 

moduan (kontzeptu batzuk indartzeko, eta beste batzuk lausotzeko): 

113



▪ Aditzondoak (oso, ozta-ozta, agian, beharbada, nonbait…). 

▪ Postposizioak (zikina dago/zikin antza dago…). 

▪ Atzizkiak (gehiegi/gehiegixko…). 

▪ Adizkiak: ahalera (eginen dut/egin dezaket…); hipotetikoa (ongi dago/ez 

legoke gaizki…); baldintza: (ikusiko duzu/ikusiko nuke…); agintera (egin, 

mesedez/egin ezazu!...). 

▪ Lokailuak (ez ezik…ere; nolanahi ere; aitzitik…). 

▪ Modismoak (Zur eta lur nago; Aho bete hortz gelditu zen…). 

▪ Adjektiboak (polita/ederra/liluragarria…). 

▪ Aditzak (poztu, harritu, uste izan, iritzi, onartu, ukatu…). 

▪ Deiktikoak (diote/denek esaten dute/denok esaten dugu; horrela hobe dela 

uste da/nik uste dut horrela hobe dela; Iragarki batean: zapatak konpontzen 

dira/zapatak konpontzen ditugu…). 

▪ Baliabide semantikoak: ironia, exagerazioa, zentzu bikoitzak, metaforak, 

biraoak, piropoak, hitz leunak/hitz gogorrak… 

▪ Egitura adierazgarriak: 

- Erakusleak indargarri (Hau zoriona!). 

- BAI ..-(E)LA egitura (Bai polita dela!). 

- ZE(R)/ZEIN/ZELAKO/NOLAKO egiturak (Nolako egia esan duen!). 

- Atributua izenaren aurretik (Ederra astakeria! Polita esandakoa!). 

- -(R) EN + izenondoa (Hori liburuaren polita!). 

- ESKERRAK... -(E)N (Eskerrak egia esan duen!). 

- Kontsekutiboak (Esan dizut ez naizela etorriko ez gaur, ez bihar, ez 

etzi.). 

- Omisioa (Zera esatea ere!). 

- Baieztapen eta ezeztapen indargarriak (Baietz!; Ezetz!; Esan 

dizudala!). 

114



- Konparazioak (Leize-zuloa baino ilunagoa da.). 

- Baldintza etenak (Zer gertatu den jakingo balu!). 

- Harridurazko galderak (Nola?!). 

- Errepikapena (jakina, jakina; Hau da hau!). 

- Aditz inpertsonalak (Gehiago ikasi beharko zenuke � Gehiago ikasi 

beharra dago.). 

- Baiezkoa leungarri (Ez naiz zurekin joango � Beste batean izan 

beharko du.). 

- Ezeztapen indargarriak (Esan ez du ba berak ez duela etorri nahi!; 

Ezta hurrik eman ere!; Baita zere ere!; Inondik ere!; Inolaz ere…). 

- Baieztapen indargarriak (bai horixe; esan gabe doa; nola ez ba…). 

▪ Azentua eta ahoskera indargarriak: 

-Azentua: neutroa: [emákumeà]; adierazkorra: [émakumeà!]. 

-Bokalak luzatzea: (Haaaaudi-haaau zen!). 

-Silabaka ahoskatzea (Ez-du-da-la-e-gin-nen!). 

▪ Hitzen eta esaldien intonazioa, bolumena, etenak eta intentsitatea, 

kontzeptuak nabarmentzeko edo lausotzeko. 

▪ … 

Bestalde, igorleak hartzen duen jarrera kontuan hartuta, modalizatzaileak 

multzoka sailka daitezke: 

▪ Balorazioa adierazteko (zorionez; tamalez; espero dut…; ez legoke 

gaizki…; eskerrak…;…). 

▪ Derrigortasuna (derrigorrez; ezinbestekoa da; nahitaez…). 

▪ Ziurtasuna adierazteko (bistan da, jakina, ziurrenik, nola ez, ezbairik 

gabe…). 

▪ Probabilitatea adierazteko (badirudi, agidanean, antza, itxura denez, 

omen…). 

115



▪ Iritziak eta besteen esanak emateko (nire ustez, esan daiteke, dakigunez, 

omen/ei, diotenez…). 

116


Komunikazio-gaitasunak Hizkuntza-gaitasunak Gaitasun-gramatikala 

4.2.2. GAITASUN GRAMATIKALA 

Gaitasun gramatikala esaten zaio hizkuntza-erabiltzaileek hizkuntza jakin 

baten baliabide gramatikalak zuzen, egoki eta eraginkor erabiltzeko eta 

ulertzeko duen gaitasunari. Bestalde, baliabide gramatikalak hizkuntza baten 

unitate eta printzipio multzo bat dira, unitate horiek nola erabiltzen eta 

uztartzen diren arautzen duena: lexikoa eta semantika, fonetika, fonologia eta 

intonazioa, ortografia, morfosintaxia, eta kohesiorako baliabideak. 

Atal honetan, euskarazko baliabide gramatikalak mailaz maila zerrendatzen 

dira, ikaskuntzarako, irakaskuntzarako eta ebaluaziorako mesedegarri izanen 

delakoan. Dena den, kontuan hartu behar da zerrenda horiek orientabide hutsa 

direla, eta komunikazio-jarduerak berak agintzen duela zein baliabide landu 

behar den kasu bakoitzean. Azken finean, testu-generoak berak, eta dagokion 

makrofuntzioak eta mikrofutzioak ekartzen du baliabide gramatikala, eta ez 

alderantziz. Beraz, malgutasun handiz aritzea komeni da. 

Dena den, maila bakoitzeko komunikazio-jarduerak eta testu-generoak 

aztertuta, ikus daiteke badirela zenbait baliabide gramatikal maila jakin baten 

izaera islatzen dutenak, eta maiz erreferentzia izaten direnak maila horri 

dagozkion egokitasuna, aberastasuna eta zuzentasuna islatzeko. 

Segidan, eduki horien sailkapena ematen da, neurri handi batean edukiak 

maila batetik bestera errepikatu gabe, erabilera errazteko. Baina ez da ahaztu 

behar, maila bakoitzean aurreko mailetan emandako eta landutako baliabideak 

ere kontuan hartu behar direla; hots, lotura bermatu egin behar dela maila 

batetik hurrengora. 

117



4.2.2.1. A1 MAILA 

a. A1 Lexikoa eta semantika 

Azaleko harremanetan jarduteko oinarrizko hitz errepertorioa du (norbera, 

familia, eguraldia, etxea…). Berehalako beharrak asetzeko hitz eta esapide 

bakartuak erabiltzen ditu, galde-erantzunen egituran (eskatzeko, emateko, 

galdetzeko, erantzuteko, aurkezteko…). Hasia da kategoria lexikoak 

bereizten: izen propioak eta arruntak; bizidunak eta bizigabeak; bakunak, 

eratorriak eta elkartuak. 

b. A1 Fonetika, fonologia eta intonazioa 

- Euskararen bokalak eta kontsonanteak ezagutu eta ahoskatu. 

- Euskararen fonema txistukariak: /tz/, /tx/, /ts/, /z/, /s/, /x/. 

- Hots eta fonema bokalikoak: 

. Diptongoak: /ai/ aizu, /ei/ zein, /oi/ goi, /au/ auzo, /eu/ euri. 

. Hiatoak: gizonei, ehun… 

. Goranzko hiatoak: /ia/ handia, /ua/ altua, /ue/ zuek. 

- Hots eta fonema kontsonantikoak: 

. /g/-ren ahoskera (geografia, filologia…). 

. /j/-ren ahoskera (joan, erloju…). 

. /s/ eta /ts/-ren ahoskera (soinu, lotsa…), /z/ eta /tz/ (aza, hitz…), /x/ eta /tx/ 

(xaboi, txori…). 

. Maileguen egokitzapena: funtzionario, erresistentzia, manifestazio... 

- Prozesu fonologikoak: 

. Palatalizazioak: /in/> [ñ] baina>[baña], /il/>[ill] mutila>[mutilla]. 

118 

A1



. /e/-ren galerak dakarren zenbait laburdura (ehun eta bi>[eundabi]; Hau 

merkea da, eta hori?>[Hau merkea da, ta hori]...). 

. /g/-ren galera (egon>[eon], egin>[ein]…). 

- Fonetika sintagmatikoa eta elipsiak: /r/>[Ø] (Zer ordu da?>[ze ordu da]...). 

Intonazioa:Euskararen intonazioa lantzen hasi. Perpaus bakunaren intonazioa. 

c. A1 Ortografia 14 

- Euskararen alfabetoa. 

- Txistukariak: ts, tt, ts eta tz 

- r-ren aurrean bokala mailegu zaharretan (arropa, errege, erloju…). 

- -nb- eta -np- grafiak (ganbara, denbora, sinpatiko...). 

- g-/j- grafiak (gero, giro…/jende…). 

- Absolutuan deklinatutako orduak nola idatzi (hirurak eta erdi…). 

14 Puntuazioari dagozkion baliabideak Kohesiorako baliabideak atalean garatu dira. 

119 

A1



d. A1 Izen-sintagma 

Adjektiboen eta determinatzaileen komunztadura izenarekin eta 

izenordainekin. 

1. Izena: 

- Izen bereziak eta arruntak bereizi (Uharten /uhartean…). 

- Izen bizigabeen eta bizidunen kontzeptuak bereizi eta ulertu (kalera 

/emakumearengana…). 

- Izen bakunak eta eratorriak bereizi (bertso/bertsolari...). 

- Eratorriak. Atzizkiak: -ARI (kirolari…), -GAILU (garbigailu…), -GARREN 

(zortzigarren…), -GILE (etxegile…), -KA (korrika…), -LE (idazle…), -TEGI 

(barnetegi…), -TZAILE (zulatzaile…), -DUN (euskaldun...), -KIDE 

(jolaskide…), -ZALE (pilotazale…). 

- Hitz elkartuak (seme-alabak, anai-arrebak…). 

2. Deklinabidea eta galdetzaileak: 

- Deklinabide singularra eta plurala. Mugagabea izen propioekin eta ZENBAT 

galdetzailearekin (Josu etorri da. Zenbat urte dituzu?...). 

- Izen bereziekin, eta arruntekin singularrean eta pluralean: 

. Absolutua: NOR (Donostia, gizona, haurrak…). 

. Ergatiboa: NORK (Mirenek, gizonak, haurrek…). 

. Datiboa: NORI (Aneri, gizonari, haurrei…). 

. Genitibo edutezkoa: NOREN (Mikelena, gizonaren lana, haurrena…). 

- Izen bereziekin, eta arruntekin singularrean: 

. Inesiboa: NON/NOIZ (Gasteizen, etxean, igandean…). 

. Adlatiboa: NORA (Iruñera, etxera…). 

120 

A1



. Ablatiboa: NONDIK/NOIZTIK (Bilbotik, lanetik, gaurtik aurrera...). 

. Genitibo leku-denborazkoa: NONGO (Iruñeko, kaleko…). 

. Soziatiboa: NOREKIN (Ikerrekin, gizonarekin...). 

. Destinatiboa: NORENTZAT/NORENDAKO (Julenentzat, 

haurrarentzat/haurrarendako…). 

- Instrumentala, mugagabean (autoz, oinez...). 

- Birdeklinabidea: ZEREZKO (artilezko jertsea…). 

- Partitiboa (etxerik, gizonik…). 

3. Izenordainak: 

- Galdetzaileen deklinabidea (Zenbat etorri dira? Zeinek esan du? Zer ordu 

da?...). 

- Pertsona-izenordain arruntak (ni, nik, zuri, zure, zurekin, gure...). 

- Izenordain zehaztugabeak: 

. Ezezkoetan (inor [ez], ezer [ez], deus [ez], inon [ez], inora [ez], inorekin 

[ez], inori [ez]). 

4. Determinatzaileak: erakusleak eta zenbatzaileak. 

- Mugatzaileak: 

. Artikulu mugatuak (-a/-ak). 

. Artikulu mugagabeak (bat/batzuk). 

- Erakusleak (hau, hori, hura; hauek, horiek, haiek; honetan, horretan, 

hartan; hauetan, horietan, haietan; honek, horrek, hark; honetara, horretara, 

hartara...). 

121 

A1



- Zenbatzaileak: 

. Zenbatzaile zehaztuak: kardinalak (0-100; 0-1.000...) eta ordinalak 

(lehendabizi, bigarren, hogeigarren…). 

. Zenbatzaile zehaztugabeak (batzuk, asko, gutxi, nahikoa, pixka bat…). 

. Zenbatzaile orokorrak: (osoa[k], dena[k], guztia[k]). 

. Esapide zenbait (aita eta biok, hogei bat, hogei inguru...). 

- Data: hilabeteak eta urteak. 

5. Adjektibo-sintagma: 

- Izenondoak: 

. NOLA eta NOLAKOA(K) bereizi (Nola dago? Nolakoak dira? Beti alaia da, 

gaur ez dago alai...). 

- Eratorriak: -TSU (euritsu...). 

. Graduazioa: askea (oso, nahiko…); finkatua (onena...); errepikapenaren 

bidezkoa (txiki-txikia…) eta atzizkien bidezkoa (txikitxo…). 

. Konparazioa (termino bakarrekoa): -AGO(A)(K) (zoriontsuagoa...). 

- Izenlagunak: 

. NOREN eta NONGO (ikusi deklinabidea). 

- Aposizioa: 

. Aposizio murrizgarria (Osaba Iñaki, Lasa andrea...). 

122 

A1



e. A1 Aditz-sintagma 

ADITZA 

1- Ezaugarri orokorrak 

. Aditz trinkoak eta aditz perifrastikoak bereizi (dator, ikasten dut…). 

. Aditz iragangaitzak eta iragankorrak: NOR eta NOR-NORK aditzak 

bereizi (sartu da, sartu du…). 

2- Indikatiboko orainaldia 

. NOR laguntzailea (naiz, da…), eta trinkoak: EGON, JOAN, IBILI, ETORRI 

(dago, doa, dabil, dator…). 

. NOR-NORK laguntzailea (dut, du…), eta trinkoak: UKAN, EDUKI, JAKIN 

(du, ditu, dauka, daki…). 

. NOR-NORI laguntzailea: NOR 3. pertsona ( zait, zaizkit...). 

. NOR-NORI-NORK laguntzailea (diot, didazu…). 

3- Indikatiboko lehenaldia 

. NOR laguntzailea (nintzen, zen) eta EGON trinkoa (nengoen, zegoen). 

. NOR-NORK laguntzailea (nuen, zuen). 

4- Aspektua: 

. Orainaldi eta lehenaldi burutua (joan naiz, joan nintzen…). 

. Orainaldi eta lehenaldi burutugabea, iraunkorra (joaten naiz, joaten 

nintzen...). 

. Geroaldia (joanen/joango naiz, etorriko naiz…). 

. Orainaldiko puntukaria eta trinkoak (ikasten ari naiz, dago, nago…). 

123 

A1



5- Baldintzazko adizkiak: 

. Baldintza erreala (etortzen bada…). 

6- Aginterako adizkiak: 

. Partizipio burutua (Etorri! Segi! Ez margotu zuhaitzak!...). 

. NOR laguntzailea: (zaitez, zaitezte), eta trinkoak JOAN, ETORRI (zoaz, 

zoazte, zatoz, goazen eta zatozte). 

. NOR-NORK laguntzailea: (ezazu, itzazu…). 

7- Ahalera: 

. AHAL IZAN (Azokara joan ahal naiz. Azokara joaten ahal naiz…) 

. EZIN IZAN (Ezin naiz azokara joan….) 

8- Subjuntiboa 15 

9- Aditz-lokuzioak: 

. ARI IZAN, BIZI IZAN, NAHI IZAN, BALIO IZAN, BEHAR IZAN; baiezkoan eta 

ezezkoan (etxera joan behar dut/ez dut etxera joan behar…). 

10- Aditz-izena: 

. Iritzia, nahia, araua… adierazteko: –T(Z)EA (Komeni da denok erne egotea. 

Gustatzen zait lasai jatea. Debekatuta dago erretzea...). 

. Agindua edo debekua: -T(Z)EKO (Joateko esan diot…). 

. Helburua: -T(Z)ERA (Bazkaltzera joango naiz…); -T(Z)EKO (Hori lortzeko, 

asko ikasi behar duzu…). 

15 Maila honetarako ez da adierazlerik proposatzen. Ikusi hurrengo mailak. 

124 

A1



. Ekintza: -T(Z)EN, JAKIN, HASI eta IKASI aditzekin (Hasi naiz idazten. 

Badakizu kantatzen. Ikasiko dugu josten...) 

11- Bestelako erabilerak: 

. Eguraldia (Euria ari du. Elurra ari du. Haizea dabil…). 

ADBERBIO-SINTAGMA 

1- Aditzondoak: 

. Lekuzko aditzondoak (hemen, hor, han, hona, horra, hara, hemendik, 

hortik, handik, hemengo, kanpoan, barruan, kanpora, barrura, urrun, 

hurbil, goian, behean). 

. Moduzko aditzondoak (honela, horrela, gaizki, ondo, ongi, poliki, 

bakarrik, poliki-poliki, korrika); -TA atzizkia (nekatuta, lotsatuta…). 

. Denborazko aditzondoak (gaur, atzo, bihar, etzi, orain, gero, lehen, 

lehenago, berandu, laster, goiz); -RO atzizkia: (urtero, egunero…). 

. Lokuzioak (gutxi gorabehera, duela bost urte…). 

. Graduatzaileak (batere, oso…). 

2- Postposizioak: 

. NOR edo partitiboa eskatzen dutenak: -(R)IK GABE (dirurik gabe). 

. NOREN eskatzen dutenak (artean, aurka, aurrean/atzean, aurrera/atzera, 

barruan/kanpoan, erdian, ezkerrean/eskuinean, gainean/azpian, inguruan, 

ondoan…). 

. NONDIK eskatzen dutenak (etxetik urrun, herritik hurbil/gertu…). 

125 

A1



f. A1 Sintaxia 

PERPAUS BAKUNA 

1. Komunztadura baiezkoetan eta ezezkoetan: 

. NOR eta NORK singularra eta plurala (Nik egin dut/Ni joan naiz… 

Sagarrak erosi dituzte…). 

. Denbora erreferentzia eta aditz-aspektua (Gero joanen da…). 

2. Adierazpen-perpausak, baiezkoak eta ezezkoak (Berandu da. Ez dut 

ulertzen…). 

3. Galde-perpausak: galde-hitza dutenak eta ez dutenak (Noiz etorri da? 

Etorri da?...). 

4. Aginte-perpausak (Itxaron! Etorri hona!...). 

5. Harridurazko perpausak (Zer ondo! Bai polita!...). 

PERPAUS ELKARTUAK 

a. Juntadurazko perpaus elkartuak: 

1. Emendiozko perpaus elkartuak: 

- ETA eta ERE (Koldo etorri da eta Miren joan da. Koldo etorri da eta 

Miren ere bai. Nik ez dut ikusi. Nik ere ez…). 

2. Perpaus elkartu hautakariak: 

- EDO (Bi edo hiru liburu ekarri ditu. Zinemara joan edo etxean geratu; 

zer nahiago duzu?...). 

- ALA (Zinemara joan ala etxean geratu; zer nahiago duzu?...). 

126 

A1



3. Aurkaritzako perpaus elkartuak: 

- BAINA (Euria ari du, baina ez naiz bustiko…). 

b. Menderakuntzazko perpaus elkartuak: 

1. Perpaus osagarriak: 

- Adierazpen-perpaus osagarriak: 

. -(E)LA (Pozik dagoela esan du…). 

- Galde-perpaus osagarriak: 

. -(E)N (Ez dakit zer ordu den…). 

- Aditz-izenaz osaturiko perpausak: 

. Iritzia, nahia, araua...: -T(Z)EA (Komeni da denok erne egotea. 

Gustatzen zait lasai jatea. Debekatuta dago erretzea…). 

. Agindua edo debekua: -T(Z)EKO (Joateko esan diot…). 

2. Erlatibozko perpausak: 

- Erlatiboa erreferente gabe, NOR kasuan deklinatua (Kalea garbitzen 

duenA). 

3. Konparaziozko perpausak: 

- Berdintasuna: 

. BEZALA (Zuk bezala egin dut…). 

- Desberdintasuna: 

. -AGO (Mendia nahiago dut. Zer nahiago duzu?…). 

. -ENA (Ni txikiena naiz…). 

. GEHIEN / GUTXIEN (Hori gustatzen zait gehien…). 

127 

A1



4. Baldintzazko perpausak (errealak): 

- BA-, BALDIN BA- (Igandean bada, joango naiz. Bihar baldin bada, ez 

naiz joango…). 

5. Denborazko perpausak: 

- Aldiberekotasuna: 

. -(E)NEAN (Etorri naizenean hemen zegoen…). 

- Aurrekotasuna: 

. BAINO LEHEN (Patatak egosi baino lehen garbitu egin behar dira…). 

. aurretik, aitzinetik (Patatak egosi aurretik, garbitu egin behar 

dira…). 

- Ondokotasuna: 

. ONDOREN, ETA GERO (Patatak egosi ondoren, utzi hozten…). 

- Iraupena adieraztekoak: 

. ARTE (Txirrinak jo arte, ez altxatu…). 

6. Helburuzko perpausak: 

- -T(Z)ERA (Bazkaltzera joango naiz…). 

- -T(Z)EKO (Hori lortzeko lan handia egin behar duzu…). 

7. Kausazko perpausak: 

- HORREGATIK (Horregatik esan dizut…). 

- -(E)LAKO (Maite zaitudalako kontatuko dizut egia…). 

- -ETA (Oso pozik gaude, guretzat dira-eta…) . 

128 

A1



8. Perpaus kontzesiboak 16 

9. Moduzko perpausak. 17 

g. A1 Kohesiorako baliabideak 18 

TESTU-MARKATZAILEAK 

1- Antolatzaileak: 

. Hasiera (bat, bi, lehendabizi, bigarren…). 

. Jarraipena (gero, ondoren, jarraian…). 

. Amaiera (azkenean…). 

. Adibideak (adibidez…). 

. Denbora (lehen, aurretik, ondoren, eta gero, orduan, noizean behin, 

egunero, batzuetan, askotan, gutxitan, goizean, arratsaldean, heldu den 

urtean, orain, oraintxe, aspaldian, hilabeteak, asteko egunen izenak, 

orduak...). 

. Espazioa (hemen, hor, goian, behean, ezkerretan, eskuinetan…) 

2- Lokailuak: 

. Emendiozkoak: ERE, GAINERA (Herriko plaza handia da. Ederra ere 

bai/Ederra, gainera...). 

. Hautakariak: BESTELA (Zoaz zu, bestela ez dute bukatuko...). 

. Aurkaritzakoak: BAINA (Merkea da, baina ez zait gustatzen...). 

. Ondoriozkoak: BADA (Nor etorri da, bada?...). 

16 

Maila honetarako ez da adierazlerik proposatzen. Ikusi hurrengo mailak. 

17 


18 

Ikusi 4.2.1.3.c. atala. 

129 

A1



PUNTUAZIOA 19 

- Puntua: 

. Esaldi amaieran (Etxea handia da...). 

. Milatik gorako zenbakietan (1.500...); urteak, berriz, punturik gabe 

(2010...). 

. Zenbaki ordinaletan: (1.; 5., …) 

- Koma: 

. Enumerazioak eta adibideak ematean (Kolore guztiak gustatzen zaizkit: 

gorria, berdea, urdina…). 

. Zenbakietan, zenbaki osoen zatiak bereizteko (1,25...). 

. Deiktiko edo bokatiboetan (Egun on, Asun...). 

- Bi puntuak: 

. Gauzak zerrendatzeko edo adibideak emateko (Gaur erosketak egin behar 

ditut: arraina, ogia, barazkiak…). 

. Orduak eta denbora-markak emateko (08:30...). 

- Eten-puntuak, 

. Adibide eta zerrendetan, ETA ABAR adierazteko (sagarra, udarea, 

laranja…). 

19 Atal honetan, mailari dagozkion puntuazio-baliabideak ematen dira, puntuazioa oso tresna garrantzitsua delako 

kohesioa emateko. Dena den, zerrendatu diren baliabide guztiak ez daude propio kohesioari lotuak; aitzitik, badira 

ortografia kontu hutsak. Baina batera zerrendatu dira denak (ortografiari dagozkionak, eta kohesiori dagozkionak), 

zerrenda bakarra erabilgarriagoa izanen delakoan. 

130 

A1



Galdera- eta harridura-markak, 

. Amaieran bakarrik (Aspaldiko!...). 

Marra luzea, 

. Elkarrizketaren hasieran (–Zer eginen dugu asteburuan?...). 

HITZ-ORDENA 

Perpauseko sintagmen barruko hitz-ordena: 

- Izen-sintagma: 

. Izen-sintagmako elementuen kokapena: 

(determinatzailea) + (zenbatzailea) + izena + (adjektiboa) + 

(determinatzailea) (sagar gorria; lau mendi handiak…). Izenen aurreko 

determinatzaileak (lehen emakumea…) eta izenen ondorengo 

determinatzaileak (txakur bat, sagar erdia…). 

. Adjektibo-sintagmako elementuen kokapena: 

(graduatzailea) + adjektiboa + (graduatzailea) + (artikulua) (oso beltza, 

txikitxoa…). 

. Aposizio murrizgarria: 

iz. arrunta + iz. berezia (Osaba Iñaki...) / iz. berezia + iz. arrunta (Lasa 

andrea…). 

- Postposizio-sintagmako osagaien tokia: 

izena + kasua + postposizioa + kasua (mahaiaren gainean…). 

- Aditz-sintagmako elementuen kokapena: 

. Ohiko ordena baiezkoetan: 

131 

A1



(IS) +(IS) + ad. nagusia + ad. laguntzailea (Lagunak istripua ikusi du). 

. Galderazko perpausetan: 

Galdetzailea + aditza (Zergatik etorri zara...?). 

. Baieztapena: 

Aditz perifrastikoetan (Etorri zarete? Bai, etorri gara...). 

Aditz trinkoetan (Baduzue? Bai, badugu; badator trena…). 

. Ezezko perpausetan: 

Aditz trinkoekin: (IS) + EZ + ad. trinkoa + (IS) (Nik ez dakit ezer). 

Aditz laguntzaileekin: (IS) + EZ + ad. laguntzailea + ad. nagusia (Jone ez 

da etorri). 

BALIABIDE PARALINGUISTIKOAK 

1- Ahozkoan: 

- Askotan, gorputzaren hizkuntza ahozko komunikazioaren oinarria izaten 

da maila honetan: keinuak aurpegiarekin nahiz eskuekin, gorputzaren 

jarrerak, begirada, gertutasuna/urruntasuna… 

- Ahotsa: intonazioa eta bolumena zenbait perpaus bakunetan (harridura, 

agindua, galdera...). Eta soinu onomatopeikoak, hitzak eta esaldiak 

ordezkatzeko (mm, ee, puff…). 

2- Idatzian: 

Askotan, baliabide paratestualak idatzizko komunikazioaren oinarri izaten 

dira: 

- Ilustrazioak: argazkiak, marrazkiak… 

- Osagarri grafikoak: taulak, diagramak... 

- Irudiak: ikurrak, logotipoak, ikonoak, emotikonoak… 

- Mailari dagozkion testu-generoen formatuak kontuan hartzea (ikusi 

4.2.1.1. Testu-generoak atala): baliabide paratestualak, elementu testual 

eta paratestualen kokapena, hitz, esaldi eta paragrafoen disposizioa, 

euskarriak, ohiko ereduak eta txantiloiak... 

132 

A1



4.2.2.2. A2 MAILA 

a. A2 Lexikoa eta semantika 

Egoera eta gai ezagunei buruzko jarduera arruntetan parte hartzeko moduko 

gaitasun lexiko-semantikoa du (osasuna, kirola, oporrak, bidaiak...). 

Eguneroko trukeetan moldatzeko adina hiztegi du (argibideak emateko, 

deskribapen eta kontaketa errazak egiteko…). Elementu lexikoen kategoriak 

ongi samar bereizten eta baliatzen ditu: izen zenbakarriak eta zenbakaitzak; 

bizidunak eta bizigabeak; generoa eta gradua… Atzizki eta aurrizki ohikoenak 

erabiltzen ditu, eta baita zenbait hitz elkartu ere. 

b. A2 Fonetika, fonologia eta intonazioa 

- Kontsonante-taldeen ahoskera (antz, hortz, nork…). 

- Prozesu fonologikoak: 

. Palatalizazioa (/is/>[ix]: isilik>[ixilik], /in/> [iñ]: mina>[miña]...). 

. Bokal epentesia: /e/ (Ixabelek, lurrean, zaharrean...). 

. Kontsonante epentesia: /r/ (hirurehun, lauretan...). 

. Ahostuntzea (berrehun eta bost>[berrehundabost]). 

. Asimilazioak eta elipsiak (ez dira/[eztira], ez naiz/[enaiz], 

badator/[baator], ez ba/[ezpa]…). 

- Intonazioa: 

Euskararen hitz luzeen azentu bikoitza: 

. Lau silabakoak: [mendíllorrì] *[mendillórri], [osásunà] *[osasúna]… 

. Bost silabakoak: [emákumeà] *[emakuméa], [etórkizunà] 

*[etorkizúna]… 

133 

A2



c. A2 Ortografia 20 

- Maileguen moldaketa: 

. Txistukariak: -s->-ts-, -z->-tz- (bertso, poltsa, dantza...). 

. -CIÓN>-ZIO amaiera (nozio...); -SIÓN>-SIO (ilusio...); -ON>-OI (balkoi...); - 

ADO>-ATU (estatu...). 

- Letra larrien eta xeheen idazkera: izen arruntak eta bereziak. 

- Fonema berezien transkripzioa: /ll/ (koadrila...)... 

d. A2 Izen-sintagma 

1. Izena: 

- Zenbakarriak (etxe, katu...) eta zenbakaitzak (gose, hotz...). 

- Eratorriak. Atzizkiak: -KERIA (pellokeria…), -TASUN (batasun…), -ALDI 

(merkealdi…), -GAI (salgai…), -GINTZA (etxegintza…), -GIN/-KIN (hargin, 

okin...); aurrizkiak: ANTI- (antisorgailu…), AURRE- (aurrekontu...), DES- 

(deskontu…), KONTRA- (kontraeraso…), EZ- (ezbehar…). 

- Izen elkartuak: -ALDE (mendialde…), -LEKU (pilotaleku…), -TOKI 

(jolastoki…). 

- Generoa (seme/alaba, neska/mutil, zaldi/behor...). 

- Gradua: absolutua (etxe...) eta erlatiboa (etxetxo...). 

- Sintagmako elementuen ordena: 

. Izenen aurreko determinatzaileak (lehen, bigarren...). 

. Izenen ondorengo determinatzaileak (bat, erdi...). 


134 

A2



2. Deklinabidea: 

- Izen bereziak eta arruntak: mugagabean (absolutua, ergatiboa, datiboa 

denean). Amaieran -A organikoa duten hitzak, eta kontsonantea eta diptongoa 

dutenak. 

. Absolutua: NOR (zein gizon, hamar etxe). 

. Ergatiboa: NORK (edozein haurrek, zenbat etxek…). 

. Datiboa: NORI (zein gizoni, zein neskari…). 

. Inesiboa: NON (zenbait etxetan, zein arautan…). 

- Izen bereziak eta arruntak: singularrean eta pluralean. 

. Inesiboa: NON (mendietan…). 

. Adlatiboa: NORA (mendietara…). 

. Ablatiboa: NONDIK (mendietatik…). 

. Soziatiboa: NOREKIN (haurrekin…). 

. Genitibo leku-denborazkoa: NONGO/NOIZKO (etxeetako, urteetako…). 

. Destinatiboa: NORENTZAT/NORENDAKO (haurrentzat / 

haurrendako…). 

. Adlatibo bukatuzkoa: NORAINO (Uharteraino, kaleraino, 

tontorretaraino…). 

. Adlatibo norabidezkoa: NORANTZ (Lapurdirantz, etxerantz…). 

. Motibatiboa: ZERGATIK, NORENGATIK (Mikelengatik, 

lagunengatik...). 

. Instrumentala: NORTAZ/ZERTAZ (Josunez, zure boligrafoaz, 

haurrez…). 

. Birdeklinabidea: NORAKO (etxerako lanak…). 

- Orduen deklinabidea 

(Zein ordutan? Ze(r) ordutatik ze(r) ordutara? −Lauretatik seietara. Ze(r) 

ordu arte?). 

135 

A2




- Izenordain zehaztugabeak: 

. Galderetan (inor [ez], ezer[(ez], deus [ez], inon [ez], inora [ez], inondik 

[ez], 

inorekin [ez], inori [ez], inorentzat [ez]…). 

. Baiezkoetan eta galderetan (zerbait, norbait, zerbaitek, norbaitek, 

zerbaiti, norbaiti…). 

4. Determinatzaileak: mugatzaileak eta zenbatzaileak. 


. Erakusleak (honengatik, hauengatik…). 


. Zatikiak (erdi, laurden, heren...). 

. Esapide zenbait (bizpahiru, hiruzpalau, gutxi gorabehera, 

ehunka,milaka...). 

. Zenbatzaile zehaztugabeak (hainbeste, gehiegi, gutxiegi, pilo bat, apur 

bat...). 


- Izenondoak: 

. HUTS izenondoa (kafe hutsa, alkohol hutsa, poltsa hutsa...). 

. Eratorpena. Atzizkiak: -GARRI (harrigarri...), -TI (beldurti...), -GABE 

(lotsagabe...). 

. Errepikapenak (beltz-beltza, arin-arina...). 

. Graduazioa: askea (handi samarra, izugarri handia, alfer hutsa...); 

atzizki bidezkoa: -EGI, -AGO (handiegia, gero eta handiagoa...). 

136 

A2




. Nominalizazioa + -(E)KO (kaleak garbitzeko makina...). 

- Aposizioa: 

. Aposizio ez-murrizgarria, aposizioa NOR IS denean (Julian Gaiarre, 

Erronkariko tenorea, euskalduna zen…). 

e. A2 Aditz-sintagma 

ADITZA 

1- Ezaugarri orokorrak: 

. Aditz iragankorrak eta iragangaitzak: NOR-NORK, NOR-NORI-NORK, 

NOR eta NOR-NORI aditzak bereizi (sartu du, sartu dio, sartu da, sartu 

zaio). 

2- Indikatiboko orainaldia: 

. NOR-NORK laguntzailea (nauzu, nau, nauzue, naute, zaitut, zaitugu, 

zaituzte, gaitu, gaituzue, gaituzte), eta trinkoak: EKARRI, ERAMAN, 

ERRAN/ESAN, IRUDI, (dakar, darama, dio,badirudi, dirudienez...). 

3- Indikatiboko lehenaldia: 

. NOR laguntzailea (nintzen, zen…), eta trinkoak: EGON, JOAN, IBILI, ETORRI 

(nengoen, zegoen, nindoan, nenbilen, nentorren,…). 

. NOR-NORK laguntzailea (ninduen, zintuen…) eta trinkoak: EDUKI, JAKIN 

(neukan, nekien…). 

. NOR-NORI laguntzailea (zitzaidan, zitzaizkidan…). 

. NOR-NORI-NORK laguntzailea (nion, nizkion…). 

137 

A2



4- Aspektua: 

. Iragan burutua (joan nintzen…). 

. Iragan burutugabea (joaten nintzen…). 

. Lehenaldiko puntukaria eta trinkoak (egiten ari naiz, egiten ari nintzen, 

nenbilen, zenbiltzan…). 

5- Baldintzazko adizkiak 21 


. NOR-NORI-NORK trinkoak (galdeiozu, esaiozu…). 

7- Ahalerako adizkiak (orainaldia): 

. NOR laguntzailea (naiteke, zaitezke...). 

. NOR-NORK laguntzailea, NOR 3. pertsona (dezakegu, ditzakegu...). 

8- Subjuntiboa 22 


. Aditz-lokuzioen aspektua (nahi izan, nahi izaten, nahi izanen = nahiko, 

nahi). 

. Lehenaldia (ari izan, bizi izan, nahi izan, balio izan, behar izan, ahal izan, 

ezin izan...). 

. Zenbait aditz-lokuzio (logura naiz, haserre naiz…). 

21 Maila honetarako ez da adierazlerik proposatzen. Ikusi aurreko eta atzeko mailak. 


138 

A2




. –T(Z)EA ESPERO, ERABAKI eta PENTSATU aditzekin (Harekin ez joatea 

erabaki dugu...). 


. Aditz nagusiaren eta laguntzailearen artekoak: AL (Berak egin al zuen?...). 



. Moduzko aditzondoak (inola [ez], ederki/ederto...). 

. Denborazko aditzondoak (sekula [ez], betiko...). 

. Graduatzaileak (erabat, guztiz, ikaragarri, izugarri...). 


. NORI eskatzen dutenak: BURUZ, BEGIRA (filosofiari buruz, zuri begira 

nago...). 

. NON eskatzen dutenak: ZEHAR, GORA/BEHERA (kalean gora, basoan 

zehar…). 

. NOREN eskatzen dutenak: ZAIN, BILA (autobusaren zain, amaren bila...). 

f. A2 Sintaxia 


1. Komunztadura. 23 


139 

A2



2. Adierazpen-perpausak. 24 

3. Galde-perpausak: 

- BAI/EZ erantzuna eskatzen dutenak, EZTA partikula erabiliz (Bilbokoa zara, 

ezta?...). 

- Galde-hitza dutenak (Zenbatean daude sagarrak?...). 

4. Aginte-perpausak. 25 

5. Harridurazko perpausak, izenordain erakusleak erabiliz: 

- ZEIN (Zein polita den!...). 

- Interjekzioak (Noski!...). 

- Erakusleak erabiliz (Hau hotza!...). 




- BAITA…ERE/…ERE BAI, EZTA…ERE/…ERE EZ (Koldo etorri da, baita 

Miren ere…). 

2. Perpaus elkartu hautakariak: 

- EDO…EDO (Edo etorri da edo galdu da…). 


- BAIZIK (Ez da alaba etorri, ama baizik…). 



140 

A2





- Adierazpen-perpaus osagarriak: 

. BAIETZ/EZETZ (Baietz uste dut...). 

. -(E)NIK: (Ez dut uste pozik dagoenik...). 


. -(E)N ALA EZ (Ez dakit etorri den ala ez…). 

. EA… -(E)N (Galdeiozu ea zer nahi duen…). 

- Aditz-izenaz osaturiko perpausak: 

. -T(Z)EA, batez ere ESPERO, ERABAKI eta PENTSATU aditzekin (Harekin 

ez joatea erabaki dugu...). 


- Erreferentedun deklinatua: NOR, NORK, NORI, NOREN... (Kalea 

garbitzen duen gizona / gizonari…). 

- -TAKO(A)/-DAKO(A) (Goizean erositako ogia…). 



. BEZALAKO(A) (Zurea bezalako telefonoa erosi dut…) 

. BEZAIN, ADINA (Hori bezain polita da. Zuk adina jan dut…) 


. BAINO…-AGO(AK) / GEHIAGO, GUTXIAGO (Zu baino gazteagoa da. 

Esneak txokolateak baino gutxiago balio du…). 

. -(R)RIK …..-EN(A) ( Mendirik altuena…). 

141 

A2



- Konparazio erromanikoa: 

. GERO ETA …-AGO (Gero eta ederrago zaude, laztana…). 

. HAIN, HAINBESTE (Ez dira hain onak. Ez dugu hainbeste ikasi behar…). 

4. Baldintzazko perpausak (errealak): 

. -T(Z)EN BA-/BALDIN BA- (Zu etortzen bazara, ni ere etorriko naiz…) . 



. -T(Z)EAN (Etortzean esango diot…). 

. -(E)N BITARTEAN (Afaria prestatzen dugun bitartean hitz eginen 

dugu…). 


. BEZAIN LASTER /ETA BEREHALA (Baimena lortu bezain laster joango 

da. Etorri eta berehala joan da...). 


. BITARTEAN (Bazkaldu bitartean ez da hitz egin behar…). 

6. Helburuzko perpausak. 26 

7. Kausazko perpausak: 

- aditza jokatua dutenak: 

. -(E)LA ETA (Auto-istripua dela eta, ez da etorri…). 

- aditza jokatugabe dutenak: 

. -T(Z)EAGATIK (Korrika ibiltzeagatik gertatu zaizu…). 


142 

A2



8. Kontzesiozko perpausak: 

. NAHIZ ETA jokatu gabeko aditzekin: (Nahiz eta hori jakin, oporretara 

joan da….). 

9. Moduzko perpausak. 27 

g. A2 Kohesiorako baliabideak 28 



. Hasiera (hasteko, lehenik, lehendabizi…). 

. Amaiera (bukatzeko, amaitzeko, azkenik…). 

. Ondorioa (beraz…). 

. Kausa (horregatik...). 

. Adibideak emateko (esaterako, esate baterako…). 

. Denbora (txikitan, gaztetan…). 

. Espazioa (aitzinean, gibelean, goiko aldean, azpiko aldean…) 

2- Lokailuak: 

. Emendiozkoak (baita ere/ere/ere bai, bestalde…). 

. Ondoriozkoak: BERAZ, ORDUAN… (Non dago, orduan?). 

. Kausazkoak: ZEREN, ZERGATIK… (Hori ez da harritzekoa, zeren ez du 

ezagutzen). 

27 


28 

Ikusi 4.2.1.3.c. atala. 

143 

A2



PUNTUAZIOA 29 

- Koma: 

. BAINA-ren aurrean (Ez naiz joango, baina deituko dizut…). 

. BAI edo EZ bat baino gehiago jarraian daudenean (Ez da beltza, ez gorria, 

ez zuria…). 

. Juntadurazko esaldiak lotzeko, nahasgarri izan ez dadin (Gaur denok 

mendira joango gara, eta bihar egun librea izanen dugu…). 

. Aposizioetan (Josu, Martaren laguna, atzo ikusi genuen…). 

- Bi puntuak: 

. Gutun, postal eta mezu elektronikoetako hasierako agurretan (Adiskide 

maitea:). 

. Hitzez hitzeko aipamenetan (Eta esan zion: “Ez nago ados”). 

. Adibideak emateko (Gehienak etorri ziren: Aitor, Tomas, Lurdes…). 

- Parentesia (edo marra luzea): 

. Azalpenak emateko (Josuri −Zizurren bizi dena− eman diogu). Parentesi 

barrukoak ez du komunztadurarik behar esaldi nagusiarekiko. 

- Galdera eta harridura markak: 

. Harriduraz egindako galdera (Atzo eman zeniola!?). 

29 Atal honetan mailari dagozkion puntuazio-baliabideak ematen dira, puntuazioa oso tresna garrantzitsua delako 

kohesioa emateko. Dena den, zerrendatu diren baliabide guztiak ez daude propio kohesioari lotuak; aitzitik, badira 



144 

A2



- Marratxoa: 

. Hitz elkartuetan, bikoteak osatzeko, batez ere izen eta adjektiboekin 

(senar-emazte, anai-arreba, zuri-beltz…). 

HITZ-ORDENA 

- Aditz-sintagma: 

. Galderazko AL partikula aditz perifrastikoetan (Koldo etorri al da?), 

eta trinkoetan (Ba al duzu dirurik?). 

. Aditz-lokuzioen tartekia aditzaren barnean, ezezkoetan (lan egin, 

joan behar...): IS + EZ + ad. laguntzailea + IS + ad. nagusia (Jonek ez du 

lanik egiten…). 

- Perpaus bakunaren hitz-ordena: ordena markatua eta ez-markatua: 

. Ordena ez-markatua: Subjektua + Osagarria + Aditza (Joseba kalean 

dago). 

. Ordena markatua: galdegaia aditz aurrean. 

NON dago Joseba? 

→ Joseba KALEAN dago. 

NOR dago kalean? 

→ JOSEBA dago kalean. 

. Aditza galdegaia denean, hasieran jartzen da (Ez dut joan nahi etxera. 

Ez noa Karmenekin…). 

145 

A2




1- Ahozkoan: 

- Gorputzaren hizkuntza, hizkuntza-baliabideen osagarri: keinuak 

aurpegiarekin edota eskuekin, gorputzaren jarrerak, begirada, 

gertutasuna/urruntasuna… 

- Ahotsa: Galdegaia intonazioaren bidez indartzea. Esapide batzuk 

nabarmentzeko intentsitatea eta bolumena baliatzea. Onomatopeia ezlexikalizatuak, 

hitzak eta esaldiak ordezkatzeko (mm, ee, puff…). 

2- Idatzian: baliabide paratestualak, hizkuntza-baliabideen osagarri: 

- Ilustrazioak: argazkiak, marrazkiak… 

- Osagarri grafikoak: taulak, diagramak… 

- Irudiak: logotipoak, ikonoak, emotikonoak… 


4.2.1.1. Testu-generoak atala): baliabide paratestualak, elementu testual eta 

paratestualen kokapena, hitz, esaldi eta paragrafoen disposizioa, euskarriak, 

ohiko ereduak eta txantiloiak... 

146 

A2



4.2.2.3. B1 MAILA 

a. B1 Lexikoa eta semantika 

Eguneroko bizitzako gai gehienei buruz jarduteko oinarrizko hiztegia 

ezagutzen du (harremanak, aisialdia, auzoa…). Testuinguru ezagunetan ohiko 

beharrak asetzeko moduko gaitasun lexiko-semantikoa du (gertaerak 

kontatzeko, asmoen berri emateko, iritziak eta azalpenak labur emateko...). 

Hitzak sortzeko baliabideen kontrol ona du: hitz elkartuak, eratorriak 

(atzizkiak eta aurrizkiak)… Bestalde, sinonimoen eta antonimoen 

errepertorioa garatzen hasia da, eta hainbat baliabide lexiko ongi erabiltzen 

du: esapide lexikalizatuak, sarri erabiltzen diren esaerak, maileguen 

egokitzapena adjektibazioaren graduak… 

b. B1 Fonetika, fonologia eta intonazioa 

- Zailtasunak dituzten fonema txistukariak bereziki landu: /z, s, ts/>[x, tx] 

(zakur [txakur], itsaso [*itxaso]... 

- Palatalizazio adierazkorra (xuhur, pollita, goxo, txuri, edder…). 

- Arreta jarri zailtasunak dituzten prozesu fonologikoetan: 

. /z/-k eragindako aldaketak: (izanez gero [izanezkero], hor zegoen 

[hortzegoen]...). 

. Asimilazioak eta elipsiak (ez luke [eluke]…). 

. /g/-ren galera (egon [eon]…). 

. /e/-ren galera (zu eta ni [zu ta ni], ehun eta bi [ehundabi]…). 

- Intonazioa: 

Euskal hitzen berezitasun batzuk: 

. Hiru silabako hitzek azentua bigarren silaban izaten dute: [erántzun], 

[etórri]… 

. Bi silabako zenbait hitzek azentua hasieran izaten dute: [órdu], [néska], 

[písu]… 

147 

B1



. Mailegu moldatuak: [dirékzioà], [autómobilà]… 

. Hitz errepikatuen intonazioa: gorri / gorri-gorri [górri/gorrí.gorrí]… 

c. B1 Ortografia 30 

- Geminazioa: 

. Izen eta adjektiboetan, bustidura adierazteko: -dd-, -ll-, -tt- (onddo, 

pollita/politta, pottoka ...). 

. Izen berezietan: -dd-, -ll-, -tt- (Anttoni, Maddi...). 

- h grafia (hau, harri, ahal...). 

- Atzerriko ohiko izenen idazkera (Erroma, Bartzelona, Madril, Pirinioak...). 

- Zenbakien (bi kilo eta erdi), ordinalen (8.a; 5.ean...) eta daten idazkera 

(2007ko; XX. mendea...). 

- Letra larriak eta xeheak nola erabiltzen diren. 

. Erreferentzia kardinal hutsak (Hegoaldea, Ekialdea...). 

. Egun handien eta erlijio-jaien izenak (Aste Santua, Maiatzaren 

Lehena...) 

- Ortografiazko zalantzak (-(e)z gero...). 

d. B1 Izen-sintagma 

1. Izena: 

- Izen elkartuak: izena + izena (arrain zopa, negu giro, babalore, itsas 

gizon...); 

- Eratorriak. Atzizkiak: -GURA (logura…), -ZAIN (kutxazain…), -ZULO 

(etxezulo…), -ARO (nerabezaro …), -ERA (errusiera…), -KADA 

(betekada…),-KARI (egunkari…), -KUNTZA (aldakuntza...), -TZA 


148 

B1



(harritza…), -KETA (azterketa...), -MEN/-PEN (ulermen, askapen…), -TE 

(eurite...), -DI (pinudi...); aurrizkiak: BER- /BIR- (berresan…), SASI- 

(sasieskola…). 

- Maileguak (bioklima, termometro...). 

- Generoa: kasu bereziak (maisu/maistra, printze/printzesa ...). 

- Gradua: erlatiboa (mutikote, andereño...). 

- Numeroa: plural hurbila (neska-mutilok, ikasleok...). 

- Siglen eta laburduren deklinabidea (BEZa gutxituko dute...). 


- Aurreko mailetan landutakoak sakondu (singularra, plurala, mugagabea). 

- Genitibo edutezkoa, mugagabean: NOREN (zein lagunen, zein 

neskaren...). 

- Bizidunen deklinabidea (singularra, plurala, mugagabea): 

. Inesiboa: NORENGAN, singularrean, pluralean eta mugagabean 

(haurra(ren)gan, haurrengan, zein haurrengan, Anerengan…). 

. Adlatiboa: NORENGANA (ama(ren)gana, lagunengana, zein 

neska(ren)gana, Mikelengana…). 

. Ablatiboa: NORENGANDIK (laguna(ren)gandik, lagunengandik, zein 

lagunengandik, Josunerengandik…). 

. Adlatibo bukatuzkoa: NORENGANAINO (ama(ren)ganaino, 

alabenganaino, zein lagunenganaino, Ikerrenganaino…). 

. Adlatibo norabidezkoa: NORANTZ/NORAT/NORENGANANTZ 

(tontorretarantz, etxerat, alabenganantz, edozein neskarenganantz, 

Iratxerenganantz...). 

149 

B1




- Forma indartuak (neu, zeu… neroni, neronek, bera, bere…, ni neu…). 

- Izenordain zehaztugabeak (edozein, edozeinek, edozeini, edonor, edonork, 

edozer...). 

- Galdetzaileak (nortzuk, zertzuk...). 

- Zehaztugabeak (nor edo nor, zer edo zer, zein edo zein, nornahi, zernahi, 

zeinahi, beste...). 

- Bihurkariak: NOREN + BURUA (Ez du bere burua onartzen...). 

- Elkarkariak: ELKAR, absolutuan, datiboan, soziatiboan eta genitiboan 

(Elkar ikusi dugu. Elkarrekin etorri gara. Elkarren ondoan eseri 

gara...); BATA BESTEA (Batak besteari musu eman diote...). 

- 



. BAT eta -A bereizi (Institutu berria behar dugu, beste institutu bat 

behar dugu…). 

- Erakusleak (honengana, hauengana...; honengan, hauengan…). 


. Zehaztuak: zatikiak (bosten bat, bost seiren ...); ehunekoak eta 

portzentajeak (ehuneko bost, hamarretik bik…). 

. Banatzaileak: -NA (Zenbana? Bana, bina... Disko bana erosi dute); - 

NAKA (Launaka sartu dira...); -KO (Liburu bakoitzeko, 10 € kobratu 

digute...). 

. Zehaztugabeak (ugari, makina bat, zenbait, hainbat...). 

. Esapide zenbait (hogeiren bat, baten bat, bizpahiru, bost axola, 

hamaika arrazoi…). 

150 

B1




- Izenondoak: 

. Elkartuak: izena + adjektiboa (sudur-luze edo sudurluze, ipurtarin…). 

. Eratorriak: -KOI (herrikoi…), -KOR (sarkor…), -ERRAZ 

(konponerraz…), -EZIN (konponezin…), -TIAR (goiztiar...). 

. Graduazioa: askea (erabat itsusia, txit arina...); atzizki bidezkoa (askoz 

larriagoa da…). 

. Esamoldeak: -ARENA EGIN (pailazoarena egin...). 

. Generoa: kasu bereziak (gizajo/gaixo…). 


. Zenbatzailea + izena + -(E)KO (bi urteko umea, hiru litroko botila, 

zenbateko prezioa?...). 

- Aposizioa: 

. Aposizio ez-murrizgarria, aposizioa IS denean, kasu guztietan (Julian 

Gaiarrerena, Erronkariko tenorearena, da eskutitz hori…). 

. Aposizio ez-murrizgarria, aposizioa perpausa denean, batez ere NOR 

kasuan (Asier, nirekin bizi dena, gaixotu egin da…). 

e. B1 Aditz-sintagma 

ADITZA 


. Aditzaren egitura: aditzoina, partizipioa, aditz-izena (etor, etorri, 

etortze...). 

. Subjektu - predikatu - atributu - komunztadura: 

. Aditzarekin komunztaduran datozen elementuen elipsia ([zuk] [niri] 

[partiturak] utzi zenizkidan...). 

151 

B1



. Zenbait aditzen erregimena (begiratu, deitu, eragin, gonbidatu, 

itxaron, abisatu..).. 


. NOR-NORI trinkoa: EGOKI (dagokio…). 


. NOR trinkoak, pertsona guztietan: EGON, JOAN, IBILI, ETORRI (zeunden, 

zindoazen…). 

. NOR-NORK laguntzailea, pertsona guztiak (ninduzun, gintuzten…), eta 

trinkoak: ERAMAN, EKARRI 1. eta 3. pertsona (nekarren, zekarren, neraman, 

zeraman). 

. NOR-NORI laguntzailea, NOR 3. pertsona (zitzaidan, zitzaizkidan…). 

. NOR-NORI-NORK laguntzailea, pertsona guztiak (nion, zenidan…). 

4- Aspektua: 

. Iraganeko gertakizuna (Etorriko zela esan zuen…). 

. Ustea: geroaldikoa (Non da Jon? Bere anaiak jakingo du...). 

. Baimena: geroaldikoa (Utziko didazu sartzen…). 

5- Baldintzazko adizkiak (alegiazkoak, oraina): 

. NOR laguntzailea (izanen balitz, ...litzateke…). 

. NOR-NORK laguntzailea (hartuko balu,... luke…). 

. NOR-NORI laguntzailea (etorriko balitzait,... litzaidake…). 

. NOR-NORI-NORK laguntzailea (emango balit, banio, balizkit, 

banizkio,… lioke, nioke, lizkidake, nizkioke...). 

152 

B1




. NOR trinkoak: EGON (zaude hor…). 

. NOR-NORI-NORK laguntzailea (iezaiozu, iezaiozue…). 

. 3. pertsonako agintera trinkoak (doala, dagoela…). 

7- Ahalerako adizkiak: 

. NOR laguntzailea (ninteke, liteke). 

8- Subjuntiboa. 31 

9- Aditz-lokuzioak (behar izan / nahi izan / ezin izan / ahal izan): 

. Ezezkoak eta aspektuak (Ez dut erosi nahi izan; Egunero joan behar izaten 

dut…). 


. –T(Z)EKO PREST, GOGOA, BELDURRA, ASMOA (joateko prest, hondartzara 

joateko gogoa...). 

. –T(Z)EN: UTZI, AHAZTU aditzekin (Semeak utzi ditugu telebista ikusten. 

Aitatxiri ahaztu zaio pastelak egiten…). 

. –T(Z)EA: AHAZTU aditzarekin (Aneri urtebetetzeko tarta prestatzea ahaztu 

zaio…). 

. –T(Z)EAK, -T(Z)EARI (Horrela ikusteak sutan jartzen nau. Erretzeari utziko 

dio...). 

. –T(Z)EAREN, -T(Z)EAREKIN, -T(Z)EAZ (egitearen garrantziaz, egitearekin 

batera, egiteaz harro dago...). 


153 

B1



11- Bestelako aditzak: 

. Adizkera inpertsonalak (Hemen ez zaigu/digute kasurik egiten. 

Eguberrietan asko edaten da. Ez dago etortzerik…). 

. Moduzko partikulak aditz nagusiaren eta laguntzailearen artean: 

. OTE (Berak egin ote zuen?...). 

. OMEN/EI (Berak egin omen zuen...). 

. Ekintzen korrelazioa eta denbora-moduen komunztadura. Denboraren 

korrelazioa narrazioan (Etxera deitu du/zuen berandu datorrela/etorriko 

zela esateko...). 



. Lekuzko aditzondoak (urruti, gertu, inongo, nonbait, edonon…). 

. Moduzko aditzondoak (honelaxe, ozta-ozta…). 

. Denborazko aditzondoak (zazpiak jota, uda partean, gazte denboran…). 

. Iritzizko aditzondoak (jakina…). 

. Zalantzazko aditzondoak (agian, antza, dirudienez, itxuraz…). 

. Graduatzaileak (zeharo, gogotik, biziki…). 

. Aditzondo eratorriak: -KI (gardenki, automatikoki...), -KA (keinuka, 

gordeka...), -RO (geldiro...), -TO (ederto...), -(R)IK (osorik, hutsik...). 

. Maila gorena (oso, biziki, asko, izugarri…). 

. Absolutua (erabat, guztiz, zeharo…). 

. Gehiegizkoa (-egi, lar, sobera…). 

. Beste maila batzuk: ERDI, BENETAN (Erdi biluzik kaleratu zen. Benetan 

ondo jo zuten pieza...). 

154 

B1



. Galdetzaileetatik eratorritako aditzondoak (inon, inongo, inondik, inola, 

nonbait, nolabait, edonon, edonola...). 

. Jarreren adierazpena (nire ustez, bere iritziz, ziur asko, jakina!, noski, 

zalantzarik gabe, badaezpada ere, dirudienez, itxura denez, hurrean, antza, 

agian, beharbada...). 

. Esamolde adberbialak (hamaika bider...). 


. NOR edo partitiboa eskatzen dutenak: -(R)IK EZA (ur eza, diru[rik] eza…). 

. NOREN / ZEREN eskatzen dutenak (bidez, bitartez, arabera, beharrean, 

eske, beharrean, mende[an], ordez, partez, truk[e], jabe…). 

. NORI /ZERI eskatzen dutenak: ESKER (zuri esker…). 

. Instrumentalarekin ([zerez] gain[era], bestalde[an]). 

. Denbora adieraztekoak (hemendik aurrera/aitzinera, handik 

aurrera/aitzinera, barru…). 

f. B1 Sintaxia 


1- Komunztadura. 32 

2- Adierazpen-perpausak. 33 

3- Galde-perpausak. 34 




155 

B1



4- Aginte-perpausak. 35 

5- Harridurazko perpausak: 

- Erakusleak erabiliz: 

. HAU DA HAU! (Hau da hau, eguraldi ederra!...). 

. ...HORI! (Mugi zaitez alfer hori!...). 

. Erakusleak aurretik (Hau zorte txarra!...). 

- Galde-hitzak erabiliz: 

. ZER ARRAIO! (Ez gara joango, zer arraio!...). 

. NOLA DEMONTRE? (Nola demontre esan diozu hori?...). 

. NOLAKO…! ZELAKO…! (Nolako itxura duzun…). 

- Indargarriak erabiliz: 

. EA...-(E)N! (Ea esnatzen zaren!...). 

. BAI… (Bai zaila dela ariketa hau!...). 

- Interjekzioak erabiliz: 

. ARRAIOA! ALDE! JAKINA!... 




.- BAI...BAI (Bai larunbatean, bai igandean, kanpoan bazkalduko 

dugu…). 

.- EZ...EZ (Ez azaroan, ez abenduan, ez du euririk egin…). 

.- EZ BAKARRIK...ERE (Ez bakarrik Jon, beste guztiak ere galdu dira…). 


156 

B1



2. Perpaus elkartu hautakariak 36 


- BAIZIK ETA (Ez dago etxean, baizik eta bulegoan…). 




. Galde-hitza eta partizipioa (Ez dakit zer egin -ez dakit zer eginen 

dudan-. Ikusiko dut non lo egin -ikusiko dut non lo egiten dudan-...). 


- Erlatibozko perpausa, erreferente gabea, NOR, NORK eta NORI 

kasuekin, burutua (Galdera egin zuena. Mendian galdu zirenek. Bost 

urte dituztenei…). 

- -(R)IKO (Erosiriko ogia…). 



. ADINA (Horrek guk adina daki…). 

. MODUAN (Bertakoen moduan egiten du ingelesez…). 

. MODUKO (Zure moduko ikaslerik ez dago…). 



157 

B1



. EZ BEZALA (Zuk ez bezala egin dugu…). 

. HONEN, HORREN (Ez duzu horren gaizki egin…). 

. AHALIK ETA…EN (Ahalik eta lasterren…). 

- Konparazio erromanikoa: 

. ZENBAT ETA … -AGO (Zenbat eta gutxiago jan, hainbat eta lodiago 

nago. Zenbat eta kirol gehiago egin, orduan eta indartsuagoa izanen 

zara…). 

4. Baldintzazko perpausak (alegiazkoak, orainaldia eta lehenaldia): 

- Aditza jokatuta (Ikusiko banu, ezagutuko nuke. Ikusi banu, ezagutuko 

nuen…). 

- Aditza jokatu gabe: 

. -(E)Z GERO (Nahi izanez gero...). 



. -(E)N GUZTIETAN, GEHIENETAN, BAKOITZEAN, (Etortzen zaren 

guztietan alaitzen nauzu…). 


. -T(Z)ERAKOAN (Kirola egiterakoan berotu behar da...). 


. partizipioa + ORDUKO (Kalera atera orduko hasi zuen euria...). 


. -(E)N BITARTEAN (Jaten duzun bitartean, zaude isilik, mesedez…). 

. -(E)NETIK (Joan zenetik alaiago dago…). 

158 

B1




-T(Z)EKO ASMOTAN (Txinara joateko asmotan nabil…). 

7. Kausa eta ondorioa: 

- Kausazko perpausak: 

. Aditza jokatuta: 

-(E)NEZ GERO (Ezertarako behar ez nuenez gero, bota egin 

nuen…). 

. Aditza jokatu gabe: 

-T(Z)EARREN (Zenbat emango dizute hori garbitzearren?...). 

-T(Z)EAGATIK (Zu ikusteagatik etorri naiz…). 

- Ondoriozko perpausak: 

. Menderagailurik gabe: 

…, HAIN DA…(Ez du lana bukatuko, hain da alferra…). 

8. Perpaus kontzesiboak: 

- Jokatu gabeko aditzekin: 

. Partizipioa + -TA ERE (Mesedez eskatuta ere, ez zituen gauzak 

berehalakoan uzten…). 

. Partizipioa + ARREN (Etorri arren, ez zuen ikusi…). 

- Jokatutako aditzekin 

. -(E)N ARREN (Galdu dugun arren, ez gaude haserre…). 

. NAHIZ ETA ... -(E)N (Nahiz eta urruti utzi gaituen, garaiz iritsi 

gara…). 

. BA-... ERE (Gaixorik bazegoen ere, umore ona zuen...). 

159 

B1



9. Moduzko perpausak: 

- -(E)N BEZALA / -(-[E]N) BEZALAKOA (Nahi duzun bezala; nahi duzun 

bezalakoa…). 

- -(E)N NEURRIAN (Ahal dugun neurrian eginen dugu… ). 

- -(E)N MODUAN (Egunkariak dioen moduan), -(E)N ERAN, -(E)NEZ, - 

(E)NAREN ARABERA (Egunkariak dioenaren arabera…). 

g. B1 Kohesiorako baliabideak 37 



. Hasiera (aurrena, egun hartan, lehenengo eta behin...). 

. Informazioa gehitu (gainera, are gehiago, bestalde, ez hori bakarrik, hau 

ikusi eta gero, segidan, honetaz gain…). 

. Gai aldaketa (dena dela, dena den...). 

. Ondorioa (azken finean...). 

. Sailkapena (alde batetik ..., bestetik...). 

. Indartzea (berriz, berriro diot...). 

. Adibideak ematea (besteak beste, esate baterako, hau da…). 

. Laburtzea (konklusio gisa, laburbilduz, hitz batean…). 

. Denbora eta espazioa mugatzeko antolatzaileak (orain dela..., maiz, 

sarritan, aurreko egunean, gaurtik antzina, horren ondotik, biharamunean, 

handik gutxira, jadanik, dagoeneko, bertan, gibelaldean…). 

37 Ikusi 4.2.1.3.c. atala. 

160 

B1



2- Lokailuak: 

. Emendiozkoak (behintzat, era/modu berean, gutxienez …). 

. Hautakariak (gainerakoan, aldiz…). 

. Aurkaritzakoak (hala ere, hala eta guztiz ere, dena dela/den, berriz, 

ordea...). 

. Ondoriozkoak (hortaz, honenbestez, horrenbestez, hala…). 

. Kausazkoak (izan ere, bada, hain zuzen ere…). 

PUNTUAZIOA 38 

- Puntua: 

. Mendeak adierazteko (XXI. mendea). 

. Oso laburdura erabilietan: adib. (adibidez), eta abar (eta abar), or. 

(orrialdea(k), zk.(zenbakia), jn. (jauna), and. (andre)... 

. Punturik ez, nazioarteko unitateetan: m (metro), km (kilometro), g 

(gramo), ml (mililitro), seg (segundo), min (minutu), h (ordu)… 

. Sigletan, punturik ez: EAE (Euskal Autonomia Erkidegoa), EHU (Euskal 

Herriko Unibertsitatea)... 

- Koma: 

. Azalpenezko mendeko esaldia amaieran dagoenean (Eramanen niola 

esan nion, presa zeukan eta...). 

. Lokailuak eta lokuzioak, koma artean (ordea, gainera, adibidez, orduan, 

egia esan, hain zuzen ere, beraz, hau da, azkenean, nire ustez, hala ere, 

batez ere, azkenean, hasteko…). 

. Data idaztean, toki-izenaren ondoren (Iruñean, 2009ko urriaren 20an...). 


kohesioa emateko. Dena den, zerrendatu diren baliabide guztiak ez dauden propio kohesioari lotuak; aitzitik, badira 



161 

B1



- Eten-puntuak: 

. Esaldia bukatu beharrik ez dagoelako (Badakizu nolakoa den…). 

- Komatxoak: 

. Hitzez hitzeko aipamenak egiteko (Honela erantzun zion: “Hori nire 

esku”...). 

. Izengoitiak emateko (“Kaskagorri” deitzen diogu...). 

- Marra luzea 

. Norbaiten hitzak hitzez hitz ematen direnean, narratzailearen hitzak 

tartekatzeko (—Nondik etorri zara? —galdetu zion—. Oso berandu da...). 

- Marratxoa: 

. Atzerriko hitz ezezagunak deklinatzeko ( Minsk-en…). 

. Hitz elkartuetan, bigarrena lehendabizikoaren oihartzuna denean (ikusimakusi, 

zehatz-mehatz...). 

. Errepikapenetan, indargarri (garbi-garbi, txukun-txukun…). Marratxorik 

ez, ordea, aurrez aurre modukoetan (*aurrez-aurre..). 

. Hitz elkartuetan, bikoteak osatzeko (joan-etorri; ikus-entzuteko; aurreatze…). 

- Apostrofea térdi hitzean (Agur térdi!). 

162 

B1



HITZ-ORDENA 

- Adjektibo-sintagma: adjektiboaren eskuinean jartzen diren graduatzaileak 

(txiki samar…). 

- Perpaus bakunaren hitz-ordena markatua: mintzagaia eta galdegaia: 

. Mintzagaia (solasaldiaren markoa; informazio “ezaguna”), esaldiaren 

hasieran, edo amaieran (galdegaia + aditza blokearen aurretik edo atzetik): 

Kepak Mireni oparia erosi dio. 

→ Oparia ALDE ZAHARREAN erosi dio. 

→ ALDE ZAHARREAN erosi dio oparia. 

. Ezezko perpaus bakunen hitz-ordena: 

Aditza galdegai denean, hasieran jartzen da: 

EZ DUT ETORRI NAHI Soniarekin. 

Aditz osagarria galdegai denean: EZ + ad. laguntzailea + galdegaia + 

ad. nagusia + (lokuzioa): 

Ez naiz SONIAREKIN etorri. 

Ez dut SONIAREKIN etorri nahi. 

. Perpausaren zenbait osagai indartu, ordena markatuan: 

Izenordaina + aditza (Kotxea NERONEK eman nion…). 

Erakuslea + aditza (HAUXE da erosi nahi dugun etxea…). 

Aditzondoa + aditza (HANTXE ikasi nuen nik ere…). 

Aditzaren baieztapena/ezeztapena + aditza (BADAKI zein den; EZ 

GOAZ herrira…). 

163 

B1



- Beste fokalizazio osagarri batzuk: 

• Harridurazko hitzak erabilita (A ze suertea daukaten batzuek! Hi haiz 

hi!...). A ZER NOLAKO…! esamoldea (A zer nolako jenioa duzun!...). 

• Errepika (Neka-neka eginda heldu zen. Jan eta jan egon gara…). 

• Luzaketa fonikoa (Eneee! Edeeeerra da, gero!...). 

• Silaba-kolpeak (Nola esan behar dizut? EZ-DE-LA-NI-RE-ERRU-A!...). 

• Lexiko indartua (izugarri garestia, sekulako kotxea…). 

- Erlatiboaren kokagunea izen-sintagman: determinatzailea + adjektiboa+ 

erlatibozko perpausa + adjektiboa + determinatzailea (belarri luzeak dituen 

txakur txuri hori/txakur txuri hori, belarri luzeak dituena…). 

- Aditz deklaratiboak (esan, agindu, proposatu...) hasieran jarri ohi dira 

esaldi konposatuetan (Esan du eginen duela. Azaldu du ardoa nola egiten 

den…). 


1- Ahozkoan: 

- Ahotsaren modulazio komunikatiboa: tinbrea, tonua, intentsitatea eta 

bolumena, erritmoa eta etenaldiak. 

- Euskarazko onomatopeia ohikoenak (danba, plisti-plasta, klask, ziplizapla…). 

2- Idatzian: 

- Osagarri grafikoak: eskemak, mapa kontzeptualak, organigramak, 

krokisak, dokumentu-mapak… 

- Formak: marra-estiloak, geziak, bandak, lotura-marrak, estekak… 

164 

B1



- Ezaugarri tipografikoak: 

Letrak: estiloa (beltza, etzana, azpimarratua), tipoa, tamaina… 

Koloreak: marra-koloreak, letra-koloreak, kolore betegarriak… 

Ertzak eta itzaldurak. 


4.2.1.1. Testu-generoak atala): baliabide paratestualak, elementu testual eta 


ohiko ereduak eta txantiloiak... 

165 

B1



4.2.2.4. B2 MAILA 

a. B2 Lexikoa eta semantika 

Hiztegi orokor zabala du, gai ezagun zehatz eta orokorretan (gai orokorrak, 

aktualitatea, bere intereseko gaiak…). Bere espezialitateko lexiko xehea ere 

ezagutzen du. Informazio zehatza eta fidagarria emateko moduko gaitasun 

lexiko-semantikoa du funtzio gehienetan (narratzeko, azaltzeko, ikuspegiak 

arrazoitzeko…). Hitzen balio semantikoaren gaineko kontrol ona du, eta badu 

gaitasunik formulazioa aldatzeko, hitz bera ez errepikatzearren, edo hitz 

egokiago bat ematearren: sinonimo ugari, nahasmena sor dezaketen hitzak, 

inguruko hizkuntzekin sor daitezkeen interferentziak… 

b. B2 Fonetika, fonologia eta intonazioa 

- Euskaltzaindiaren aholkuak (hastapena): EBAZ 39 . 

- Fonemak ahoskatzean egon daitezkeen aldaerak ezagutu eta bereizi 

(kalea/[kalia], astoa/[astua], behar/[biar], bihar/[bijer]...). 

- Intonazioa: 

Euskal hitzen berezitasun batzuk: 

. Pluralak azentua mugitzen du: [etxéa/étxeàk] 

. Aditzak: silaba bakarreko oina duten aditzek azentua hasieran: [sáldu], 

[hártu], [kéndu]… Gainerako aditzek, bestela: [egín[, [esán], [etórrì]… 

. Aditzak jokatzerakoan azentua aldatzen da: [ikási/ikásikò]. 

. Partikula klitikoak: 

. BA eta EZ partikulak aditzetan: dator/badator/ez dator 

[datór/bádatòr/èztatòr] 

. ERE partikularen izaera klitikoa: zu ere [zúere]… 

. erakusleak: [zúre], [alába] > [zuréalabà] 


166 

B2



c. B2 Ortografia 40 

- Txikigarriak bereizteko egiten diren aldaketak nola idatzi (zuri>txuri, 

polita> pollita, zakur>txakur...). 

- Maileguen egokitzea: /x/-dunak (xenofobia, taxi, testu...); /g/, /j/ eta /y/dunak 

(birjina, jogurt...); hasierako /r-/ edo /s-/-dunak (radar, izpiritu, 

stop...); /o/ edo /u/ amaiera dutenak (titulu, minutu, segundo…). 

- Hizki larrien erabilera izenburuetan (Axularren Gero...) eta errealitate 

bereziak (Lurra Eguzkiaren inguruan dabil...); baina, letra xehez, astro adiera 

hertsitik kanpokoak (Gure eguzki-sistema ez da bakarra...). 

- Orduak deklinatuta. 

- Ortografiazko zalantzak (ba-, bait-…). 

- Sigla erabilienak (BEZ, EHU, AEB, EHUko irakasleak, NBen bilera, 

AEBetako atletak, HIESaren zabalkundea). 

d. B2 Izen-sintagma 

1- Izena: 

- Izen motak eta generoa, numeroa, eta kasua: sakontzea eta zabaltzea. 

- Beste kategoria gramatikalak izen bihurtzea (Bapo eman digute janedana…). 

- Izen eratorriak. Atzizkiak: -(K)ARI (opari...), -(T)ERIA (tresneria...) ,-GO 

(jabego...), -KI (beroki..., txerriki...), -KIZUN (ospakizun...), -KUNDE 

(erakunde...), -TZA (nekazaritza..., jendetza...). 

- Elkartuak: 

. Izena + izena (kirol-denda, mari-mutila…); iz. eratorria + izena / izena 

+ iz. eratorria (hurbiltze saio, odol emaile...); aditz erroa + izena (logela, 


167 

B2



idazlan...); ad. erroa + adjektiboa (ezkonberri...); izena + adjektiboa 

(katagorri, gibelurdin...); partizipioa + partizipioa (joan-etorri, 

harreman...); izena + aditza (denborapasa...); adjektiboa + aditza 

(berridatzi...). 

- Maileguak: aurrizkiak (mikroegitura...); atzizkiak (burutazio, 

amorante…). Hitzak (krokodiloa...). 

- Onomatopeiak (plista-plasta, kili-kolo, zurrumurru...). 

- Sigla erabilienak (EAE, AEK, EH, AEB...). 


- Deklinabide osoaren erabilera, izen berezi eta arruntetan (singularra, 

plurala eta 

mugagabea). 

- Bereziki landuko dira izenordainak, determinatzaile zehaztugabeak eta 

erakusleak. Kasu guztiak. 

- Prolatiboa: -TZAT/-TAKO/-DAKO (atezaintzat, tontotako…). 


Izenordain arrunten, indartuen, bihurkarien, elkarkarien eta zehaztugabeen 

erabilera. 



. Erakusle indartuen erabilera (hauxe, horixe...). 


. Zenbatzaile zehaztuak: zenbait erabilera sendotu: zatikiak (zortzirena), 

168 

B2



ehunekoak (ehuneko zazpi...), banatzaileak (seina, bana...), zenbait 

esapide (bospasei, hogei[ren] bat, baten bat...). 

. Zehaztugabeen erabilera. 

. Orokorren erabilera. 


- Izenondoak: 

. Elkartuak: aditza + adjektiboa (hasi berri...); adjektiboa + adjektiboa 

(luze-labur, hotz-bero...). 

. Eratorriak. Atzizkiak: -BAKO (ganorabako...), -BERA (hozbera...), - 

TIAR (goiztiar...), -GAITZ (neurgaitz…). 

. Graduazioa: askea (nahiko, oso, guztiz, biziki, gogotik, zeharo...); 

finkatua (larregi, areago…) eta atzizki bidezkoa (zahartuxe...). 

. Konparazioa: ARE ...-AGO (are txikiago, are handiago...). 

. Aditz-partizipioa adjektibo gisa (gezur asmatua; oilo errea...). 

. Partizipioaz osatutako adjektiboak (Auto lapurtu batean egin zuten 

ihes...). 

- Izenlaguna: 

. Deklinabide kasuei –KO atzizkia erantsita (tontorrerainoko zidorra, 

ikasleendako kopia...). 

. izena + -(E)KO (hitzeko gizona...); izena + adjektiboa + -(E)KO (indar 

handiko pertsona...); zenbatzailea + -(E)KO (egun osoko lana, zenbateko 

diru-laguntza du?...). 

. Postposizio bitartez sorturiko izenlagunak (legearen aurkako/aldeko 

iritzia, 

itzulpengintzari buruzko hitzaldia...). 

169 

B2



. NOREKIKO (kanpotarrekiko harremanak...). 

. NORENGANAKO (zaharrenganako begirunea...). 

. NORAINOKO (hemendik aterainoko sugea...). 

- Aposizioa: 

. Aposizioa ez-murrizgarria, aposizioa perpausa denean, kasu guztietan 

(Asierri, atzo ezagutu zenuenari, gertatu zaio hori...). 

e. B2 Aditz-sintagma 

ADITZA 


. Aditz jokatuak eta jokatugabeak (Atzo gertatu zena larria izan zen / Atzo 

gertatutakoa larria izan zen…). 

. HIKA eta ZUKA tratamenduak ezagutu (ondo zegok, egonen gaitun…). 

. Subjektu - predikatu - atributu - komunztadura finkatzea. 


. NOR, trinkoak: ETZAN (datza). 

. NOR-NORK, trinkoak: IRAUN (dirau, diraute), ERABILI (darabilte, 

darabil…). 

. NOR-NORI, trinkoak: JARIO (dariola). 

. NOR-NORI-NORK, trinkoak: IRITZI (deritzozu…). 

. NOR-NORI laguntzailea, pertsona guztiak (natzaizu, zatzaizkit...). 

170 

B2




. NOR-NORK trinkoak: EKARRI, ERAMAN (pertsona guztiak); pluragileak 

(neramatzan, zekartzaten…) eta ESAN/ERRAN, 3. pertsona (zioen...). 

4- Aspektua: 

. Aspektu burutua adierazteko IZAN partikularen erabilera (Askotan joan 

izan naiz...); partizipio nominalizatua (Liburu hori irakurria dut...). 

. Etorkizuna adierazteko esamoldeak: -T(Z)EKOA IZAN (Bihar joatekoa 

naiz...), 

-T(Z)EKO EDUKI (Ikusteko daukat...). 

5- Baldintzazko adizkiak (alegiazkoak): 

. NOR laguntzailea, lehenaldia, (joan balitz, joango zen…), eta trinkoa, 

orainaldia: EGON (balego, legoke). 

. NOR-NORK laguntzailea, orainaldia, pertsona guztiak (eramango 

bagintuzu, zintuzkegu…); lehenaldia, NOR 3. pertsona (ikusi izan balu, 

izanen zuen…). 

. NOR-NORI laguntzailea, lehenaldia, NOR 3. pertsona (gustatu izan 

balitzait, gustatuko zitzaidan…). 

. NOR-NORI-NORK laguntzailea, lehenaldia (esan balit, esango nion…). 


. NOR, trinkoak: IBILI (zabiltza…). 

. NOR-NORK laguntzailea, pertsona guztiak (nazazue, gaitzazue…), eta 

trinkoak (egizu, jakizu…). 

. NOR-NORI-NORK laguntzailea (iezaiozu, iezazkiozu…), eta trinkoak 

(egiozu, eutsiozu, emadazu…). 

. 1. eta 3. pertsonako agintera, orainaldia (dadila, gaitezen, dezala, 

dezagun…). 

. Zehar-agintera aditz jokatuaz (Lehenbailehen buka dezadala eskatu dit…). 

171 

B2




. NOR laguntzailea, alegiazkoak, pertsona guztiak (nintekeen, ninteke…). 

. NOR-NORK laguntzailea, alegiazkoak, NOR hirugarren pertsona denean 

(zezakeen, lezake…). 

. NOR-NORI-NORK laguntzaileak, orainaldia (diezaioket…). 

. Ahala eta ezina, aditz-izenaz egina (-t[z]erik/-t[z]ea 

izan/ukan/eduki/egon). 

8- Subjuntiboa (orainaldia): 

. NOR laguntzailea (nadin…). 

. NOR-NORK laguntzailea (dezadan, ditzadan...). 

. NOR-NORI-NORK laguntzailea (diezaioten...). 


. Aditz-lokuzioak (logura, haserre, komeni ...izan). 

. Laguntzailearen elisioa NAHI IZAN, EZIN IZAN, BEHAR IZAN aditzetan, eta 

beste zenbait aditz-lokuzio eta esamoldetan (Gauzak hala datozela-eta, guk 

zer eginen dugu, ba? Konformatu egin behar. Nahi, bai, baina bankuak 

mailegua ukatu zigun eta ezin erosi pisua...). 


. –T(Z)ETIK (Egitetik libratu gara...) 

. Nahia -NAHI, NAHIAGO- (Osasunak irabaztea nahi dugu / guk irabazi nahi 

dugu…). 

172 

B2




. Partizipioak: -Ø (Kotxe lapurtu batean egin zuten ihes); -TA (Amaituta 

ditugu lanak); -(R)IK (Asperturik zebiltzan); ERDI, BERRIA, ZAHARRA… 

(Erdi galdua dabil. Bazkaldu berria da. Ez da jan zaharra…); beste 

batzuk (Ez dugu nora joanik. Ezetz asmatu!...). 

. Aditz eragileak: -ARAZI (Ezkonarazi gaituzte…), -T(Z)ERA BEHARTU 

(Hori egitera behartu naute…) eta ERAGIN (Barre eragin dit…). 

. Baimena (Ba al dut sartzerik? Sar liteke?...). 

. Partikula modala aditz laguntzailearen eta nagusiaren artean: BIDE 

(Birusa sartu bide zaio ordenagailuan…). 



. Denboraren (agudo, harrezkero, arestian, artean...), moduaren (blai, 

dotore, itsu-itsuan...) eta lekutasunaren adierazpena (hurrean...). 

. Aditzaren graduatzaileak (Aise irabazi zion...). 

. Aditzondoaren gradua (orain/oraintsu, hala/halaxe, 

berandu/berandutxo/beranduxko...). 

. Baieztapenezko, ezeztapenezko edo zalantzazko aditzondoak (menturaz, 

itxuraz, apika...). 

. Eratorriak: -KIRO atzizkia (emekiro...). 

. GERO, indargarri gisa (Garesti zegok, gero!...). 

. Iritzizko aditzondoak (nonbait…). 


. NOREN eskatzen dutenak: kontu, esku (Utzi hori nire kontu...). 

. NORI eskatzen dutenak: so (Itsasoari so zegoen...). 

. BEHARREAN (Auto beltza beharrean, gorria ekarri...). 

173 

B2



f. B2 Sintaxia 






5. Harridurazko perpausak: 

- ESKERRAK… (Eskerrak etorri zaren…). 

- GAITZ ERDI!; LASTIMA; ALAJAINA!; BAI HORIXE!... 

- Errepika (Luze-luzea!...). 

- Erlatiboa (Hau sasoia daukaguna!...) 

- Esamolde indargarriak: …GERO (Leloa zara, gero!...), …ETA (Zurea da 

eta!...)…. 





174 

B2





1- Emendiozko perpaus elkartuak: 

-ETA juntagailua eta deklinabidea noiz errepikatu behar den eta noiz ez 

(Mikel eta Anek egin dute / Mikelek eta Anek egin dute; haur eta 

nerabeen artean / haurren eta nerabeen artean…). 

- -EZ EZIK (Kafea ez ezik tostadak ere hartuko ditut…). 

- Distributiboak: 

. ZEIN, NAHIZ (Hizkuntza bat nahiz bestea, atorra hori zein 

bestea…). 

. DELA...DELA (Dela oinez, dela bizikletaz, ederra da mendian 

ibiltzea…). 

. ZEIN...ZEIN (Zein kotxez zein trenez, ordu bertsuan iritsiko gara…). 

. NAHIZ...NAHIZ (Nahiz hau nahiz bestea, hartzen duzuna hartuta, 

gustura ibiliko zara...). 

2- Perpaus elkartu hautakariak 45 

3- Aurkaritzako perpaus elkartuak. 46 


1- Perpaus osagarriak: 

- Adierazpen-perpaus osagarriak : 



175 

B2



. -(E)NIK eta –(E)LA bereizi (Ez dut uste ezkondua denik / Ez da egia 

ezkondu dela…). 


. OTE indargarria (Ez dakigu zer egin ote duten…). 

- Aditz-izenaz egindako perpaus osagarriak: 

. Nahia -NAHI, NAHIAGO- (Osasunak irabaztea nahi dugu / guk 

irabazi nahi dugu…). 

2- Erlatibozko perpausak: 

- Galde-hitza eta partizipioa (Ez daukagu zer eginik. Ez dute non lo egin 

-ez dute lo egiteko tokirik-…). 

3- Konparaziozko perpausak: 


. -(E)N BEZAIN (Ez da dirudien bezain gaiztoa…). 

. -(E)N BEZALAKOA (Zaren bezalakoa izanda, urruti iritsiko zara…). 

. -(E)N ADINA, -(E)N HAINBAT (Nahi duzuen adina jan dezakezue…). 

. -(E)N BESTEKO, ADINAKO, BEZAINBESTEKO (Ez da normala horrek 

duen besteko pazientzia izatea…). 

. -(E)N BEZAINBAT, BEZAINBESTE (Nik zuk bezainbeste dakit…). 

- Konparazio erromanikoa (Nolako egurra, halako ezpala. Zer ikusi, 

hura ikasi…). 

4- Baldintzazko perpausak: 

- Jokatutako aditzen erabilera: alegiazko orainaldia eta lehenaldia 

bereizi, baita ondorioan izan daitezkeen aukerak ere (Asko ikasi izan 

banu, proba gaindituko nuen/nukeen. / Medikuntza ikasi izan banu, 

orain medikua izango nintzateke eta lana izango nuke. / Asko ikasiko 

banu, proba gaindituko nuke…). 

176 

B2



- Aditza jokatu gabe: 

. -(E)Z GERO (Behar izanez gero…). 

. EZEAN, EZIK (Legea bete ezean, ezin dira aurkeztu. Bidea erakutsi 

ezik, nekez aurkituko dugu borda hori…). 

5- Denborazko perpausak: 


. -(E)LA(RIK) (Haurra nintzelarik, musika ikasi nuen. Oporretan 

nengoela ezagutu nuen…). 

- Aurrekotasuna 

. -(-(E)N) ORDUKO (Suhiltzaileak agertu orduko errea zegoen 

dena…). 


. -TAKOAN (Bazkaria amaitutakoan aterako gara…). 

. -(-(E)N) ORDUKO (Zu agertu orduko joango gara…). 

. -T(Z)EAREKIN BATERA (Ohean sartzearekin batera lokartu da…). 


. -(E)NEZ GEROZTIK (Karrera bukatu zuenez geroztik, ez zuen 

libururik hartu…). 

. -(E)N ARTEAN (Haserre zaudeten artean hobe duzue ez 

elkartzea…). 

. HARIK ETA ... ARTE (Harik eta sendatu arte, geldi egon beharko 

duzu…). 

. BITARTEAN (Sendatu bitartean, geldi egon beharko duzu…). 

6- Helburuzko perpausak: 

177 

B2



- Aditza jokatu gabe: -T(Z)EARREN (Haren maitasuna izatearren 

edozertarako prest zegoen…). 

- Aditza jokatua: subjuntibokoak (Erosoago egon zaitezen ekarri dizut 

burukoa…). 


Kausazko perpausak: 

- Aditza jokatuta: 

. -(E)LA MEDIO, -(E)LA KAUSA (Zure lagunen gestioak zirela 

medio lortu zuen diru-laguntza hori…). 

. -(E)NEZ GERO (Garesti samar daudenez gero, gutxi saltzen 

dira…). 

. -(E)LA...-(E)LA (Dela lana, dela familia, beti berdin, ezin lasai 

bizi…). 

Ondoriozko perpausak: 

- HAIN/HAINBESTE…EZEN/NON…BAIT- / -(E)N (Hain zen toki ederra 

eta lasaia non paradisuan ginela uste baikenuen…). 

8. Perpaus kontzesiboak: 

- Jokatu gabeko aditzekin: 

. -AGATIK (Esanagatik ez zuen kasurik egin…). 


- -(E)N ALDETIK (Irakaslea zaren aldetik esan dezakezu…). 

- -(E)N, ERAN, LEGEZ, ANTZERA, GISAN (Egizue zeuek ere besteek egin 

duten antzera…). 

- -(E)NEZ (Lehenago esan dudanez, hori ez da egia…). 

178 

B2



- -BA-... BEZALA (Aberatsak bagina bezala zabiltza, erruz gastatzen…). 

- -(E)LA(RIK) (Sofan erdi-etzanda zegoen, hankak mahai gainean zituela. 

Txiklea jaten ari zela hasi zaigu hizketan…). 

- Aditzaren elipsia (Zigarroa ahoan (zekarrela) igo zen autobusera…). 

- -T(Z)EKO MODUAN (Lanean hasteko moduan nago ni!...). 

- AHALA (Orduak aurrera joan ahala, esperantza etsipen bihurtu zen…). 

g. B2 Kohesiorako baliabideak 47 


- Agurretako formulak (jaun-andreok, lagunok...). 

- Aurkezpenak eta gairako sarrerak (hasteko esan dezadan, ezer baino 

lehen, lehenik eta behin, aztertuko dugun gaia, idazlan/mintzaldi honen 

helburua...). 

- Jarraipena (era berean, hariarekin jarraituz, behinik behin, halaber…). 

- Balorazioa (tamalez, jakina denez, ez gaude ados horrekin, bat gatoz, 

sentitzen dugu baina...). 

- Nabarmentzea (onartu behar da, dudarik gabe, zer esanik ez, ez dago 

zalantzarik…). 

- Kontrastea (bestela ere, gaia aldatuta, edozein modutan ere, hori horrela 

izanik ere, gaia alde batera utzita…). 

- Berriz azaltzea (hau da, bestela esan...). 

- Zuzentzea (hobeki esan, beste era batera esateko...). 

- Zehatzailea (zehatz esateko, zehatzago, egia esan, egia esateko...). 

- Gogora ekartzea (jakina den bezala, hamaika aldiz esan dugun moduan...). 


179 

B2



- Itxiera (amaituko nuke esanez, esandakoaren arabera...). 

- Laburbildu eta ondorioak ateratzea (guztira, hartara, honen ondorioz, 

kontuan izanik...). 

- Amaierako formulak (zure erantzunaren zain…). 

PUNTUAZIOA 48 

- Puntua: 

. Ez oso ohiko laburduretan paratzen da: etorb. (etorbidea), stua. 

(sinatua), K.a. (Kristo aurretik), zk.g. (zenbaki gabea)… 

- Koma: 

. Aditz nagusiaren aurrean dauden mendeko esaldietan koma jartzen da, 

galdegaia ez badira (Zuk erosi behar ez baduzu, neuk erosiko dut. Iluntzen 

duenean, argiak piztuko ditugu...). Galdegaia direnean edo atzean jartzen 

direnean ez da komarik jartzen, ordea (Etorri zenean erakutsi zigun. Neuk 

eginen dut nahi ez baduzu…). 

. Aditza isilpean dagoenean (Iñigok baietz esan zuen; Uxuek, ezetz...). 

. Perpaus osagarrietan ez da komarik jartzen (Esan zuen kanpora joango 

zela. Ez zekien zenbat etorriko ziren. Esan duzun bezala eginen dut...). 

- Bi puntuak: 

. Loturarik gabeko bi esaldiren artean, aurrenekoa bigarrenaren azalpena 

bada (Egun hauetan hotz handia egiten du: hona guztion kexa...). 

. Aurreko hitzak nolabait laburbiltzeko (Ume batzuek 5 opari jasotzen 

zituzten, beste batzuek 8, eta beste batzuek 10: opari gehiegi direla esango 

nuke...). 


kohesioa emateko. Dena den, zerrendatu diren baliabide guztiak ez dauden propio kohesioari lotuak; aitzitik, badira 



180 

B2



- Puntu eta koma: 

. Perpaus lokabeak lotzeko (Ez dago zurekin hitz egiterik; ez duzu 

entzuten...). 

. Ideia kontrajarriak adierazteko (Zure kotxea ongi dago; nirea, ordea, 

matxuratuta dago...). 

. Esaldi juntatuen artean, horietako baten barnean komarik bada (Egun 

hauetan hotz handia egiten du; eta, hala ere, mahuka motzean ibiltzen 

da...). 

- Eten-puntuak: 

. Zalantza, beldurra, misterioa… adierazteko (Eta ilundu zuenean... 

Zapla!). 

. Inoren esanak hitzez hitz aipatzen direnean, esan gabeko zatia 

ordezkatzeko (Hizlariak azaldu zuen: “Urak lurrazalaren ia hiru 

laurden estaltzen du (…). Eta gure gorputzaren % 61 urez osaturik 

dago".). 

- Komatxoak: 

. Liburu, artikulu, aldizkari, zinema, antzoki eta abarren izenburuak 

emateko (“Bilbao-New York-Bilbao” Kirmen Uribek idatzitako liburua 

da…). 

. Atzerriko hitz berriak edo ezezagunak emateko (Filmaren protagonista 

“broker freaky” bat da...). 

. Komatxoen edo parentesiaren ondoren, puntua jartzen da (Hauxe esan 

zion: “Ez al nauzu ezagutzen?”…). 

- Parentesia edo marra: 

. Tartekiak eta iruzkinak mugatzeko (Haren etxean –aski zabala, nire 

ustez– denok sartuko gara…). 

181 

B2



- Marratxoa: 

. Liburu, lan artistiko, egunkari, aldizkari, zinema, antzoki, markaizenak... 

deklinatzerakoan (Berria-k, Diario de Noticias-ek...). 

. Hainbat hitz-elkarketatan marratxoa noiz erabili eta noiz ez (jarleku, 

udal zerga, liburu [-] denda, hizkuntza [-] jarduera...). 

HITZ-ORDENA 

- Aditza galdegai: 

. Aditz konposatuak, EGIN partikularen bidez: 

Zer egin duzu liburuarekin? 

→ Liburua, OPARITU EGIN DUT. 

. ERE partikularen bidez: 

Koldo azkenean etorri ERE etorri da. 

. Aditz trinkoak, aditzaren errepikapenaren bidez: 

Jakin badakit; etorri badator… 

. Aditz trinkoen baieztapena: 

Geldituko zara gurekin? 

→ Ez, ni BANOA paseatzera 

. Ezezko aditzak: 

Galdetu ere ez du egin. 

Galdetu ere ez du galdetu. 

- Beste fokalizazio osagarri batzuk: 

182 

B2



. Errepikapen bidezko fokalizazioa (Irabazi, ez genuen ezer irabazi, 

baina ongi pasa genuen). 

. ZERA lokailu fokalizatzailea (Zera esan behar dizut…). 

. Galdetzailearen bidezko fokalizazioa: galdetzailea + geroaldia + ETA 

(Nor etorriko, eta Sabino!). 


1- Ahozkoan: 

- Ahotsaren modulazio adierazkorra: tinbrea, tonua, intentsitatea eta 

bolumena, erritmoa eta etenaldiak. 

- Onomatopeia lexikalizatuen sorkuntza (korrokada, txorrotxio…). 

2- Idatzian: 

- Orriaren diseinu orokorra: testuaren konposizioa, espazioaren antolaketa, 

orriaren tamaina, testuko elementuen kokapena… 

- Testuaren mugak: marjinak, lerroarteak, tabulazioak… 


4.2.1.1. Testu-generoak atala): baliabide paratestualak, elementu testual 

eta paratestualen kokapena, hitz, esaldi eta paragrafoen disposizioa, 

euskarriak, ohiko ereduak eta txantiloiak... 

183 

B2



4.2.2.5. C1 MAILA 

a. C1 Lexikoa eta semantika 

Ia edozein gai eta azpigai zehatzen gainean jarduteko hiztegi zabala du (lana, 

dibulgazio-gaiak, kultura…). Gaitasun lexiko-semantiko garatua du, funtzio 

gehienak xehetasunez emateko (argudiatzeko, azalpenetan sakontzeko, 

zehaztasunak garatzeko…). Errepertorio lexikal zabala du, eta izan ditzakeen 

hutsuneak aise betetzen ditu, hitz egokiaren bila dabilela ia antzematen ez 

zaiola: esamolde idiomatikoak, aldaerak, ordezkapen lexikal aberatsa, eremu 

lexikal xeheen kontrola, esanahi bikoitza duten hitzen erabilera, aldaera 

dialektologikoak… 

b. C1 Fonetika, fonologia eta intonazioa 

- Euskaltzaindiaren aholkuak (sakondu): EBAZ 49 . Ahoskera zaindua eta 

erregistroa. 

- Euskalkien ezaugarri fonologiko, fonetiko eta melodiko hedatuenak 

antzematen hastea: 

- Intonazioa: 

./d/-ren bokal arteko alternantzia ([agudo/aguro], edan [eran/yan]...). 

./r/-ren galera bokal artean ([kalera noa/kalia nue]...). 

. Bokalen alternantziak ([ontsa/untsa], [berri/barri], [bai/bei]...). 

. Alternantzia bokalikoak ([aita/aite], [gorria/gorrie…]). 

. Kontsonantismoa ([beste/bertze], [joan/fan/yoan], 

[harrizkoa/harriskoa]…). 

. Galdegaia aditzaren talde melodikoari lotzen zaio (bihar 

[bíhar]/Liburua bihar erosiko dugu [biháreròsikò]). 


184 

C1



. Hitz elkartuek talde melodiko bera dute: 

ume lapurra ≠ ume-lapurra 

[úme lapúrra/umélapurrà] 

tresna garbitzailea ≠ tresna-garbitzailea 

[trésna.garbítzaileà/tresnágarbìtzaileà] 

185 

C1



. Intonazioaren, erritmoaren eta intentsitatearen balio pragmatikoa 

(komunikazioa eraginkorragoa izateko): xehetasunak, sentimenduak, egoera 

animikoa, ironia, zentzu bikoitza... 

c. C1 Ortografia 50 

- Atzerriko izenek sortu ohi dituzten zalantzak, irizpide fonetikoa (James 

Joycen idazlanak) edo ortografikoa (James Joyceren idazlanak) erabiltzean. 

- Letra larriak: 

. Bi puntuen ondoren, aipamena zuzena denean (Hauxe esan zidan: 

“Ez al dakizu nor naizen?”…). 

. Planeta eta astro guztien izenak (Ilargia Lurraren satelitea da...). 

- Letra xeheak: 

. Antso erregea, aita santua... 

. Astro adiera hertsitik kanpokoak (eguzki-sistema, eguzki-panelak...). 

- j/i txandaketa. 

. Hitz hasieran, j- (jadanik, jardun, jogurt...). Salbuespenak: iaio 

(trebe), iodo... 

. Bokal artean, -i- (leial, proiektu...). Diptongoa egiten ez duten 

hitzetan, -h- (ihartu, ihes...). 

- y letra: berriki jasotako zenbait maileguk hasierako y- gorde (yoga, 

yuppie...). 

- Maileguen idazkera: hitzaren erdian kontsonante multzoak gorde (sintagma, 

administrazio, objektu...). 

- -ARAZI: ortografia-arauak. 


186 

C1



- Orduekin eta, oro har, denborazko postposizio gisa, EZKERO erabil daiteke 

(hamarrez gero/hamarrak ezkero, San Ferminez gero/San Fermin ezkero, 

atzoz gero/atzo ezkero...). 

- Galdetzailea (nor, zer, nola...) + NAHI (GURA) egiturak hitz bakar batean 

(nornahi, zernahi, nolanahi...); galdetzailea n, t eta k-z amaituz gero, ordea, bi 

aukera (nonahi/non-nahi, zenbanahi/zenbat-nahi, nondinahi/nondik-nahi...). 

- -NA banatzailea (bana, bosna/borzna, ehuna, zenbana…). 

- ALDE postposizioaren kasuan, bi modu onartzen dira (atzealde/atzeko alde, 

*atzekalde...). 

d. C1 Izen-sintagma 

1. Izena: 

- Bizidunen deklinabidea leku-denborazko kasuetan (norengan, norengana, 

norenganantz, norenganaino, norenganako, norengandik). 

- Numeroa: zenbatzaile zehaztu batzuen balio enfatikoa (bi, bost, hamaika...). 

- Deklinabidea: mugagabearen erabilera kasu guztietan: 

. Izen bereziak. 

. -A itsatsia dutenak (animalia, anaia…) 

. Kontsonantez eta diptongoz bukatutako hitzak (haran, jai, zelai, 

gau…). 

. Galdetzaileak, zenbatzaile zehaztuak eta zehaztugabeak (nor edo nor, 

nornahi, zertzuk, norbera, nor bere, beste, anitz, franko, aski…). 

. Zenbait aditz berezirekin (heroi bihurtu, zuzendari izendatu, alkate 

aukeratu…). 

. Aditz-lokuzioak, IZAN, EGIN, EMAN eta HARTU aditzekin. 

. Kantitatea adierazten duten konparaziozko perpausak: 

ADINA/BESTE/BEZAINBAT menderagailua + izena –Ø (Zuk beste edan 

du…). 

187 

C1



2. Deklinabidea eta galdetzaileak: 51 


- Forma indartuen erabilera (neu, neronek, geu, gerok, heu, zeu, zerorrek, 

zeuek...). 

- Bihurkariak (X -en burua, neure, heure, bere, geure...). 

- Elkarkariak (elkar, bata bestea). 

4. Determinatzaileak: 

- Erakusle indartuak (hauxe, horixe, huraxe...) eta erakuslearen balioa duten 

kataforak (hona hemen; horra hor...). 

- Zenbatzaile zehaztuak 

. Kantitateak adierazteko esapideak (hiru litro ardo, baso bat ur hotz, sei 

kilo kafe...). 

. Orduak eta datak deklinatuak (hamarrak eta hamarrean, hiru eta 

erdietan, bostak laurden gutxitan, 15:30ean). 

. Frakzioak, ehunekoak, kalkuluko eragiketak. 

. Banatzaileak (-na). 

. Biderkatzaileak (bakoitz, bikoitz, hirukoitz...). 


- Izenondoak: 

. BERA ≠ BERDINA izenondoak. 

. Graduazioa: bustiduraren bidezkoa (xoxoa, pottoloa...); atzizkien 

bidezkoa (-xko, -xka, -tzar, -kote...). 


188 

C1



. Adjektiboaren leku aldaketak sortutako adierazkortasuna (Gizon bat 

ederra! Indarra behar da handia!...). 


. Zenbatzailea + izenlagun singularra -(E)KO + izena, adina, prezioa, 

neurria, pisua kontzeptuak adierazteko (bi urteko umea, bost euroko 

aldizkaria, hiru kilometroko bidea...). 

. Bereizketak egiteko, -(E)KO/-TAKO bikotea: 

- Aposizioa: 

Zazpi urteko ardoa (botilan dagoen ardoak zazpi urte ditu). 

Zazpi urtetako ardoa (ardoa zazpi urtetan, ez zortzitan bildua izan 

da). 

Zazpi urteetako ardoa (azkeneko zazpi urteetan). 

. Aposizioa izen-sintagmaren barneko izenen artean egiten denean, 

deklinabide-kasua sintagma osoaren amaieran paratzen da bakarrik: 

Erronkariko tenore Julian Gaiarre euskalduna zen. 

Erronkariko tenore Julian Gaiarrerena da eskutitz hori. 

e. C1 Aditz-sintagma 

ADITZA 


. Adizki jokatugabeak: adjektiboa (- Ø: egona/-ak); aditzondoa: -TA/-DA 

(egonda, egondako); -(R)IK (egonik); -(E)Z (egonez); -(E)AN (egonean); 

izena: - Ø + (IZAN) mugatzailea (etorria, etorri izana). 

189 

C1



2- Indikatiboko orainaldia 52 


. NOR-NORI laguntzailea, pertsona guztietan (nintzaizun, 

zintzaizkidan…). 

4- Aspektua: 

. Aspektu burutugabea, OHI erabiliz (Igandeetan joan ohi naiz...). 

. Etorkizuna adierazteko esamoldeak: -T(Z)EKOA IZAN (Bihar joatekoa 

naiz...); 

-T(Z)EKO EDUKI (Ikusteko daukat...). 

. Etorkizuna -KIZUN adierazpidea erabiliz (Hori ikuskizun da...). 

5- Baldintzazko adizkiak: 

. NOR-NORI laguntzailea, pertsona guztietan (banintzaizu, 

zintzaizkidan…). 


. Zehar-agintera aditz jokatuaz (Lehenbailehen buka nezala eskatu 

zidan...). 


. NOR-NORK laguntzailea, lehenaldiko alegiazkoa, pertsona guztiak 

(zenezakeen, zenezaketen, zintzaketedan…). 

. NOR-NORI-NORK laguntzailea, lehenaldiko alegiazkoa (niezaiokeen, 

geniezazukeen…). 

52 Maila honetarako ez da adierazlerik proposatzen. Ikusi aurreko mailak. 

190 

C1



8- Subjuntiboa: 

. NOR, lehenaldia (nendin…). 

. NOR-NORK, lehenaldia (nezan...). 

. NOR-NORI, orainaldia (dakigun…). 

. NOR-NORI-NORK, lehenaldia (ziezaioten...). 

9- Aditz-lokuzioak 53 


. –T(Z)ERAINO, T(Z)ERAINOKO (Hiltzeraino estutu zuen. Lehertzeraino 

barre egin genuen...) . 


. Aditz arazleak: -ARAZI, ERAGIN aditz laguntzaileen erabilera, sistema 

guztietan. 

. Gerundioa: EZEAN (zer erantzun ezean geratu zen), BATEAN (negar 

batean 

aurkitu nuen), -KI (gazteena izaki), -(E)AN (jakinean dago). 


191 

C1





. Denborazko aditzondoak: galdetzaileak (noizdanik, noizdaino…), eta 

maiztasuna adieraztekoak (zenbatean behin, zenbatetik behin… esapide 

adberbialak). 

. Lekuzko aditzondoak, esapide adberbialak (hor nonbait, tokian-tokian, 

nora edo hara...). 

. Moduzko aditzondoak, esapide adberbialak (arin bai arin, zaharraren 

zaharrez...). 

. Iritzi edo jarrera-aditzondoak (-en aburuz, nonbait, itxura [denez], 

antza [denez], agidanez, agidanean, -en irudiko... ). 


. Deklinabideko kasu-marken bidez sortutakoak (NOR, NORI, NORK, 

NOREN eta NONGO izan ezik). 

. Adizlagun gisa erabiltzen diren IS absolutuak: aldiaren luzera, neurria, 

pisua edo antzekorik adierazten dutenak. 

. Postposizioen bidez sortutakoak (aitzin, antzean, at, barna, barrena, - 

a(k) barne, bestalde, buru, gibel, goiti, kontu, zehar…). 

f. C1 Sintaxia 





192 

C1





5. Harridurazko perpausak: 

- Erakusleak: lekuzko aditzondoaren funtzioan (Han gertatu zena!...). 

- Izenondoa + HALAKO izenlaguna (Harroputza halakoa!...). 

- Ezezkoak: 

. ...EZ...BA! (Jakingo ez dut, ba!...). 

. EZ... (Ez da izanen!...). 

. ...EZ...-(E)NEAN! (Burua apurtu ez duenean!...). 

- Errepikaketa: adizki osoa errepikatuta (Esan badut, esan dut!...). 

- Bestelakoak : 

. Baldintza (Bazeneki, jakin…). 

. ERE (Hori esatea ere!...). 

. Genitiboa (Hura umearen negarra!...). 

. GAITZERDI (Txapa istripua izan da besterik ez. Gaitzerdi!...). 

. -(E)NEZ (Ongi ari gara, ari garenez! Ikusi dugunez!...). 




- Emendiozko alborakuntza: 




193 

C1



. …EZ EZE...ERE (Etxean ez eze, kalean ere horrela 

portatzen da…). 

. …EZ EZIK...ERE (Udan ez ezik, neguan ere hara joaten 

gara oporretara…). 

2. Perpaus elkartu hautakariak 58 


- BAINA (≠ BAINO) (Joaten utziko dizut, ez duzu merezi baina=Joaten 

utziko dizut, baina ez duzu merezi. Ez dut zugatik egin, amagatik 

baino=Ez dut zugatik egin, amagatik baizik…). 


1.-Perpaus osagarriak: 

- Adierazpen-perpaus osagarriak : 

. -(E)NIK eta –(E)LA bereizi, kasu guztietan (Ez du esan ezkondu zela 

/ Ez du esan ezkondu zenik…). 

- Subjuntiboko perpaus osagarriak: 

. Aditza subjuntiboan + -(E)N/-(E)LA (Eskatu zioten edozertan lagun 

ziezadala. Onenak irabaz dezala. Alabari ezer gerta ez zekion 

bereak eta bi egin zituen...). 

- Perpaus osagarri izenlagunak: 

. -(E)N (Eguzkia Lurraren inguruan zebilen ustea hautsi zuen 

Kopernikok...). 

. -(E)LAKOAN, -(E)LAKO ustean (Kanpoan zinelakoan nengoen. 

Euskara Afrikatik datorren hipotesia oso zabaldua zegoen...). 


194 

C1




- aditz-partizipioa + izena (Amak eman diru guztia gastatu duzu…). 

- ZEIN erlatiboak ( Orduan agertu zen gizon bat, zeini beso bat falta 

zitzaion...). 

- BAIT erlatiboak (Galdetu gizon horri, etxean baita...). 

- Erlatibo motak eta erabilerak: 

. erlatibo murriztagarriak (Goizean zurekin mintzatu den gizona nire 

lantokian ibili zen...) 

. erlatibo azalpenezkoak (Aspaldi ezagutzen duzun Maddi nire 

arrebak esango dizu hori...). 

. aposizioan erabilitako erlatiboak (Gizon bat etorri zen, ongi 

ezagutzen duzuna...). 


- Enfasia adieraztekoak: 

. BAINO-z osaturiko esapideak: ZEIN BAINO ZEIN/NOR BAINO NOR... – 

AGO (Nor baino nor aritu ziren pilotariak...). 

- Berdintasuna adieraztekoak 

. ADINAKO (Nesken futbolari ez zaio behar adinako garrantzirik 

eman…). 

. -T(Z)EKO LAIN, BESTE (Nekatzeko lain egin dugu lan; Zuk 

beste edan dut…). 

- Eredu erromanikoz osaturiko konparaziozko perpausak: 

. NOLA…HALA, ZENBAT…HAINBAT (Zenbat aldiz eskatu genion, 

hainbat aldiz ukatu zigun…). 

4. Baldintzazko perpausak: 

195 

C1



- Etorkizuneko erreala (Irabaziko badugu, jo eta ke entrenatu behar...). 

Esanahiari begiratuta, helburua adierazten du. 

- -T(Z)ERA (Jakitera, ez nizun ezer esango…). 

- -T(Z)EKOTAN (Gera zaitezkete, baina isilik egotekotan…). 



. -T(Z)EAZ BATERA (Ohean sartzeaz batera...). 


. -T(Z)ERAKO(AN) (Hitzaldia bukatzerako bagenekien zer erantzun 

jasoko genuen…). 

. -(E)NE(RA)KO (Agertu zinenerako joanak ziren denak…). 


. -TAKOAN (Bazkaria amaitutakoan aterako gara…). 


. -(E)N ARTEAN (Bizi naizen artean…). 

- Denbora-erreferentea dutenak: 

. BADA/BADIRA … -(E)LA (Badira 5 urte ez dudala hegazkinik 

hartu...). 


- Aditz jokatua subjuntiboan (Denok bakean egon gaitezen egin zuen 

otoi...). 

- Aditz jokatugabea + -T(Z)EKOTAN/-T(Z)EKO ASMOTAN (Iruñera 

joatekotan, abisatu...). 

196 

C1




Kausazko perpausak: 

- -(E)LA BIDE (Edana zela bide, bikotea hautsi egin zen…). 

Ondoriozko perpausak: 

- Lokailuekin: HAIN/HAINBESTE/HAINBESTEKO + IS / HALAKO + 

MANERAN/MOLDEZ/GISAZ... (EZEN/NON/ZEIN ETA)... (BAIT-/-N/) 

(Halako elurtea egin zuen, non elur-makina guztiak ez ziren aski 

errepideak garbitzeko. Halako moldez gogaitu ninduen, non modu 

txarrean moztu behar izan nion erretolika…). 

8. Kontzesiozko perpausak: 

- -BA...ERE, -(E)Z GERO ERE, -T(Z)EKOTAN ERE, -T(Z)EKOZ ERE, EZIK ERE 

(Oso txukun egiten ez baduzu ere, ez kezkatu...). 

- -TA/-(R)IK + ERE; partizipioa + GABE ERE (Laster joanda ere ordu erdia 

duzu...). 

- -(E)NA...-(E)LA (Datorrena datorrela…). 

- Bestelako esapide kontzesiboak: 

. Izena + GORABEHERA (Gaizki ulertu batzuk gorabehera, dena ongi 

joan zen...). 

. Izena + -GATIK ERE (Diruagatik ere ez nuke eginen. Askotan eskatu 

du, baina horregatik ere ez diote alerik ere eman…) 

. Izena + ETA GUZTIZ ERE (Elurra eta guztiz ere, kotxea hartu zuen. 

Debekua eta guztiz ere, lantokian erretzen du…). 

. Aditza + -AGATIK ERE (Lapurra izanagatik ere, emakume jatorra 

da…). 

. -(E)NA...-(E)LA egitura (Datorrena datorrela, dakiena dakiela...). 

197 

C1



. Izena absolutu pluralean + izena mugagabean, errepikatuta: 

IRITZIAK IRITZI (Iritziak iritzi, ezin da ukatu berak esandakoa egia 

dela…). 

. SALBUESPENAK SALBUESPEN (Salbuespenak salbuespen, ikasleak 

langileak eta arduratsuak dira…). 


- Galdetzaile batez egindako perpausak (Prezioak nola doazen, asko edo 

gutxi erosiko dugu…). 

- Esamoldeak: DAGOEN DAGOENEAN, ZIREN ZIRENEAN (Lana zegoen 

zegoenean utzi eta alde egin zuten besterik gabe…) 

g. C1 Kohesiorako baliabideak 59 


Testuaren kohesioan sakontzea, eta antolatzaile eta lokailuen erabilera 

sistematizatzea: 

. Hasiera: lehen-lehenik, aztertuko dugun gaia, idazki (hitzaldi) honen bidez, 

idazki (hitzaldi) honen helburua, ezeri ekin baino lehen, ...-z hitz egin behar 

baitut, sarrera gisa esango dugu... 

. Jarraipena: hari beretik, honen ostean, aitzinera joko dugu, bidenabar esan 

daiteke, honez gain... 

. Amaiera: laburbilduz, konklusio/ondorio gisa, zera esanez amaituko dut, 

azkenez, honenbestez, hitz gutxitan esateko... 

. Ordena: ildo beretik, horiek horrela, besteak beste, arestian esan den 

bezala, gisa berean, batik bat... 

. Ideia berriak: ez ezik ... ere, horrez gain, halaber… 

. Kontrastea: esanak esan, nolanahi ere, aurrekoaren kontrara, datorrena 

datorrela, hori gorabehera, kontuan izan bestetik... 


198 

C1



. Beharrizana: derrigorrean, ezinbestean, halabeharrez... 

. Denbora: antzina, egun, behiala, aurreko batean, harrezkero, hemendik 

aitzinera, sasoi horretan... 

. Adibideak emateko: konparazio baterako, alegia, aipa dezagun, demagun, 

besteak beste, hau da, kasu, hots, beste hainbaten artean... 

. Zehazteko: egia esan, egia esateko... 

. Ziurtasuna: nola ez!, ziurrenez, zinez, ezbairik gabe... 

. Probabilitatea: agidanez, antza, omen, ote, ei, inondik ere, nonbait, 

onenean (ere), apika, antza denez, baliteke... 

. Ondorioa: esandakoaren arabera, hau guztia dela eta, funtsean, dela 

kausa, hau dela bide… 

. Indartzea: mila bider esana dugun bezala, hori horrela delarik… 

. Parekidetasuna: halaber, dela ... dela, legez, orobat, lain, antzera... 

. Balorazioa: tamalez, espero dezagun, ez legoke gaizki… 

. Zenbait lokailu: 

Emendiozkoak: halaber, orobat, bederen, behinik behin… 

Hautakariak: osterantzean, ezpabere, gainontzean… 

Aurkaritzakoak: bizkitartean, bien bitartean, alta, alabaina, haatik, 

hargatik, horratik, barren… 

Ondoriozkoak: honenbestez / horrenbeste / hainbestez, halatan… 

DEIKTIKOAK 

Erreferentziazko baliabideen (deiktikoen) erabilera egokia, testuan kate 

anaforikoa eratzeko: 

. Anafora (aurretik esana dagoenari erreferentzia egiteko) eta katafora 

(ondotik esan behar denari erreferentzia egiteko): 

Anafora: Aurreko azalpen hori asko gustatu zait. (2. graduko 

erakuslea) 

199 

C1



Katafora: Azalpen hau eman zigun: (…). (1. graduko erakuslea) 

. Anafora bikoitzak: 

- 2. eta 3. graduko erakusleak: 

Gaztetan Parisen bizi izan nintzen, baina orain Tuteran bizi 

naiz. 

→ Han bakar-bakarrik nengoen; hemen, ordea, familia 

eta lagunak ditut. (han=Parisen; hemen=Tuteran). 

- 3. pertsonako izenordainen eta erakusleen balio anaforikoa, 

batez ere NOREN kasuan, singularrean (horren/haren, bere, 

beraren…) eta pluralean (horien/haien, beraien, euren…): 

Koldo azaldu zen orduan, eta bera ez zela joango esan 

zigun. (Koldo=hura). 

Koldo azaldu zen orduan, eta hura ez zela joango esan 

zigun. (Koldo≠hura). 

. Zenbait markatzaileren balio kataforikoa (hau, hona, zera, behean 

sinatzen dugunok…). 

Zera esaten du txosten horrek, laburbilduz: (…). 

. Bigarren graduko erakusleak (hori, horiek…) aurreko perpaus osoa 

izan dezake erreferentzia, izenordain moduan dagoenean: 

Hala esan diot lagunari. Hori (lagunari hala esan izana) ez da 

oso lagungarria. 

Konforme nago, baina horrek (konforme egoteak) ez du esan 

nahi… 

Begien aurrean dago edertasuna, baina saiatu egin behar da 

hura ikusteko. (ikuskizuna ikusteko) 

200 

C1



Begien aurrean dago edertasuna, baina saiatu egin behar da 

hori ikusteko. (begien aurrean dagoela ikusteko) 

. Hizkuntza-jardueran parte hartzen dutenei buruzko deixiak: 

Emakumeok erabaki beharko dugu. (Ni emakumea naiz) 

Emakumeek erabaki beharko dute. (Ni ez naiz emakumea) 

Bihar elkar ikusiko dugu. (nik zu, eta zuk ni) 

Bihar elkar ikusiko dute. (haiek) 

Bihar elkar ikusiko duzue. (zuk eta hark) 

Hemen nago. (solaskidea kontuan hartu gabe) 

Hemen nauzu. (solaskideari erreferentzia eginda) 

Hemen nagok/nagon. (solaskideari erreferentzia eginda) 

. Errepikapena, elipsia eta ordezkapen lexikala, erreferentziak egiteko: 

Etxeko txakurra albaitariarengana eraman dugu. 

→ Hura asko zaindu behar izaten dugu. (erreferentzia) 

→ Txakurrak asko zaindu behar izaten dira. 

(errepikapena) 

→ Ø Asko zaindu behar izaten dugu. (elipsia) 

→ Animaliak asko zaindu behar izaten dira. 

(ordezkapen lexikala) 

201 

C1



PUNTUAZIOA 60 

Oro har, maila honetan puntuazioa idatzizko testua antolatzeko baliabide 

nagusietako bat da. Maila honetako testu konplexuetan baliabide hauek 

azalduko dira (puntuak, puntu eta komak, komak, parentesiak, marra luzeak, 

eten-puntuak…). Adibidez: 

Eta esan nion ez pentsatzeko hori (egunero bulegoan ordu pare bat gelditu) 

eginen nuenik, gogorik ez nuelako -gainera, ez da nire lana-; eta berriz ere 

horrelakoekin etortzen bazen –beti matraka ematen aritzen zait eta-, ez 

ninduela konbentzituko; eta etorritako toki beretik itzultzeko, lehenbailehen. 

Koma: 

. Aditz laguntzailea isilpean dagoenean (Esan, eta egin…). 

. Zenbait atsotitzetan, bikoiztasuna adierazteko (Kanpoan uso, etxean otso; 

Eguzkia nora, zapiak hara…). 

. Komaren erabilera okerren kontrola: komak, sarritan, binaka jarri behar 

dira, eta ez banaka (aposizioan, lokailuak mugatzeko, azalpenak 

tartekatzeko…); Bestalde, koma gehiegi jartzeak, batzuetan, kalte egiten du. 

Puntu eta koma: 

. Perpausen arteko hierarkizazioa markatzeko, askotan lokailua tartean 

dagoela (Ez zaitu ikusi nahi; beraz, ez etorri…). 

. Testuko osagaiak bereizteko eta antolatzeko (Pipiak jana zuen etxeko 

egitura osoa; hoditeriak aspaldi emanak zituen eman beharrekoak; lorategi 

izandakoa sasitza beldurgarri bat baizik ez zen. Ezin zen etxe hartan bizi). 

. Zerrendak ematean, baldin eta zerrendatutako elementu bakoitzari 

ezaugarriak gehitu behar bazaizkio (Honako ordezkari hauek espero ditugu: 

Olaia Arregi, oraingo zuzendaria; Jontxu Arratibel, lehengo zuzendaria, eta 

orain aholkulari dena; Maria López, idazkaria, eta bilera gidatuko duena.). 

60 Atal honetan mailari dagozkion puntuazio-baliabideak ere ematen dira, puntuazioa oso tresna 

garrantzitsua delako kohesioa emateko. Dena den, zerrendatu diren baliabide guztiak ez daude propio kohesioari 

lotuak; aitzitik, badira ortografia kontu hutsak. Baina batera zerrendatu dira denak (ortografiari dagozkionak, eta 

kohesiori dagozkionak), zerrenda bakarra erabilgarriagoa izanen delakoan. 

202 

C1



- Komatxoak (edo letra etzana): 

. Herri-hizkerako edo hizkera informaletako hitzen transkripzioa egiteko 

(“Inkoaldeu?” −galdetu zion…). 

. Ironia edo esanahi bikoitza adierazteko (Hauek al dira “lan-baldintza 

duinak”?...). 

. Liburu, aldizkari, egunkari edo agerkarien aipamen zuzena egiteko, letra 

etzana (Irakurri al duzu Sargori liburua?...); horien artikuluak, ordea, 

komatxoen artean (Irakurri al duzu Argia aldizkariko “Hondakin 

biltzaileak” artikulua?...) 

- Marratxoa: 

. Neurri-unitateetan deklinabide-atzizkia marratxoarekin lotzeko (12 cm-ko 

luzera…). 

. Sigletan, deklinabide-atzizkia marratxorik gabe (EHUk...). Siglaren 

azkeneko letra eta deklinabide-atzizkiaren hasierakoa berdinak badira, 

ordea, marratxoa jarri behar (AEK-ko, UPN-n...). 

. ETA eta EDO aurretik (Zure anaia-eta, ikusi ditut plazan. Zuk esan zenuenaedo, 

errepikatu dit…). 

. Anbiguotasuna argitzeko: txakur zaintzailea (zaintzen duen txakurra) eta 

txakur-zaintzailea (txakurrak zaintzen dituena). 

. Marratxoaren erabilera zaindua hitz elkartuetan. Euskaltzaindiaren araua 61 

eta erabilera normalizatua. 

61 Hitz elkartuen osaera eta idazkera; Euskaltzaindiak 1995ean onartutako 25. araua. 

203 

C1



HITZ-ORDENA 

- Mintzagaia (lehendik emana dagoen informazioa): 

Mintzagai hanpatua (mintzagaiaren osagairik garrantzitsuenak), esaldi 

hasieran, koma baten aurretik; mintzagaiaren gainontzeko elementuak, ordea, 

esaldiaren amaieran. 

Kepak Mireni oparia erosi dio. Non erosi dio? 

→ Kepak, ALDE ZAHARREAN erosi dio oparia Mireni. 

Mintzagai hanpatua: Kepak 

Mintzagai hanpatu gabeak: oparia eta Mireni 

- Iruzkina (informazio berria): 

Iruzkina hanpatua izan daiteke (galdegaia), edo hanpatu gabea. Iruzkin 

hanpatua edo galdegaia (informazio berri garrantzitsuena) aditzaren aurrean 

jartzen da. Iruzkinaren gainontzeko elementuak, hanpatuak ez direnak, ordea, 

aditzaren atzean jartzen dira: 

Aitziberrek egunero kotxea hartzen du. 

→ LANERAKO hartzen du kotxea GARAJETIK. 

Iruzkina hanpatua edo galdegaia: LANERAKO 

Iruzkin hanpatu gabea: GARAJETIK 

- Mintzagaia eta galdegaia baliabide gramatikalen bidez nabarmentzea: 

. Ordena bereziak (Gogoa daukat, ikaragarria!...). 

. Lexikoa baliatuta (Jan? Irentsi egin duzu!...). 

- Fokalizazio osagarriak, zenbait egitura sintaktiko baliatuta: 

. Zerrendatzea (Dei egin dizut eta komunikatzen ari zen, eta pixka 

batean itxaron dut, eta berriz ere deitu behar izan dut…). 

204 

C1



. EZTA + aditza + ERE (Ezta belauniko jarrita eskatuta ere…). 

. Galdetzailea + aditza + ETA... (Nori suertatuko, eta errugabe bakarrari 

gertatu behar...). 

. Korrelazioa (Hain da langilea, ze ez daki ezer egin gabe egoten…). 

. ERE lokailua (Nora doan ere ez daki). 

. (…) 


1- Ahozkoan: 

Ahotsaren modulazioa, emozio graduak eta esanahi inplizituak adierazteko: 

tinbrea, tonua, intentsitatea eta bolumena, erritmoa eta etenaldiak, 

onomatopeiak... 

2- Idatzian: 

Mailari dagozkion testu-generoen formatuak kontuan hartzea (ikusi 4.2.1.1. 

Testu-generoak atala): baliabide paratestualak, elementu testual eta 


ohiko ereduak eta txantiloiak... Batez ere testu-genero formalen formatuari 

erreparatuko zaio (osagarri grafikoak, orriaren diseinua, baliabide 

ortotipografikoak…): curriculuma, administrazioko zenbait idazki (egitura 

estandarrak), albisteak (krokisak, leihoak, tartekiak, titularrak…), txostenak… 

EGITURA ARGIAK SORTZEKO BALIABIDEAK 

- Paragrafoan: 

. Paragrafo bakoitzak ideia bat garatu behar du (eta ideia horri buruzko 

xehetasunak, behar balitz). 

. Informazio garrantzitsuak hasieratik eman; ez bada beste efekturik lortu 

nahi (sorpresa...). 

205 

C1



. Gakoak aurretik eman, informazio nagusia gero eman nahi bada. 

. Egiturak eta hitzak alferrik ez aipatu, edo errepikatu. 

. Informazio berria zuzenean eman, eta ez zeharbidez. 

- Esaldian: 

. Esaldi oso luzeak moztu: 

Atzoko istripuan noiz eta nola gertatu zen jakiteko, eta suhiltzaileak 

noiz iritsi ziren ikusteko, modu asko egon daitezke, larrialdietako 

zerbitzuak informazio hori ematen duelako eta prentsan ere agertuko 

delako, berrien atalean. 

→ Atzoko istripuan noiz eta nola gertatu zen jakiteko, eta 

suhiltzaileak noiz iritsi ziren ikusteko, modu asko egon daitezke. 

Batetik, larrialdietako zerbitzuak informazio hori ematen du; eta 

bestetik, prentsan ere agertuko da, berrien atalean. 

. Informazio garrantzitsua hasieran jarri. Aditza eta subjektua aurreratu: 

Krisitik lehenbailehen ateratzeko ikaragarrizko ahaleginak egin 

beharko genituzkeela ukatu du gobernuak. 

→ Gobernuak ukatu du krisitik lehenbailehen ateratzeko 

ikaragarrizko ahaleginak egin beharko genituzkeela.. 

. Ez pilatu deklinabide-kasuak: 

Aholkulariak salerosketak eta ordainketak non egin esango digu. 

→ Aholkulariak esango digu salerosketak eta ordainketak non 

egin. 

206 

C1



. Erdal gerundioa argi eman, euskarazko baliabideak erabilita: 

Telefonoz deituko diogu, non eta noiz gelditu garen *esanez. 

→ Telefonoz deituko diogu, non eta noiz gelditu garen esateko. 

(Helburuzkoa) 

Ikaragarrizko erauntsia bota zuen, goitik behera busti *ginelarik. 

→ Ikaragarrizko erauntsia bota zuen, eta goitik behera busti 

ginen. (Ondoriozkoa) 

. Alferrikako erlatiboak saihestu, ahal denean: 

Kaleratu berri duten egunkari hori atal batzuk ele biz dituena da. 

→ Kaleratu berri duten egunkari horrek atal batzuk ele biz ditu. 

Eman diezaiogun goiz osoa esperoan egon den sindikatuko ordezkari 

horri hitz egiteko txanda. 

→ Eman diezaiogun hitz egiteko txanda sindikatuko ordezkari 

horri, goiz osoa esperoan egon da eta. 

. Sarritan, baiezko esaldiak ezezkoak baino argiagoak dira: 

Jaialdian sartzeko sarrerarik erosi ez duten pertsonek ez dute zozketan 

parte hartzerik izanen. 

→ Jaialdian sartzeko sarrera dutenek bakarrik hartuko dute parte 

zozketan. 

. Ezezko esaldietan, ez urrundu gehiegi aditz nagusia eta laguntzailea: 

Ez genuke urtero egoten den katramila aurten ikusi nahi. 

→ Ez genuke aurten ikusi nahi urtero gertatzen den katramila. 

207 

C1



. Nominalizazioa. Ez sustantibatu aditza: 

Egin duzun azterketaren berrikusketa noiz egin behar den bihar 

erabakiko dugu. 

→ Bihar erabakiko dugu zure azterketa noiz berrikusi. 

. Forma pasiboak eta inpertsonalak saihestu: 

Auzokideen bileran zenbait puntu onartuak izan ziren atzo. 

→ Atzoko bileran zenbait puntu onartu zituzten auzokideek. 

. Zerrenda luzerik ez eman, aurretik azaldu gabe: 

Atzo aurkezpena egin zuten, eta Igor Etxenike, Julene Solis, Javier 

Mendia eta Josu Comes izanen dira batzordeko ordezkariak. 

→ Atzo batzordea aurkeztu zuten, eta honako hauek izanen dira 

ordezkariak: Igor Etxenike, Julene Solis, Javier Mendia eta Josu 

Comes. 

208 

C1

5. EBALUAZIOA 

209

Ebaluazioa Prinzipio orokorrak 


5.1. Ebaluazioa: printzipio orokorrak 

5.1.1. Sarrera 

Ebaluazio-mota guztiek dute teoria bat oinarritako, eta teoria hori esplizituki 

azalduta egon daiteke, edo inplizitua izan daiteke. Izan ere, ebaluazio guztiak 

egituratzen dira hizkuntzaren teoria, eredu edo uste batean, izan erabaki 

kontzienteetan oinarrituta, izan intuizio hutsean oinarrituta. Eta atal honetan 

HENACek oinarrian dituen printzipio orokorrez mintzatuko gara. 

Ebaluazioa ez da curriculumetik kanpo dagoen osagai soltea; aitzitik, 

curriculumari estu loturik dago. Tresna bat da, batetik, egiaztatzeko aldez 

aurretik ezarri diren helburuak betetzen diren ala ez, eta bestetik, laguntzeko 

egin behar diren aldaketak erabakitzen, eguneroko jardunean sortzen den 

informazioa bilduz eta erabiliz. Beraz, ebaluazioa ez da prozesuaren amaieran 

edo une jakinetan kokatzen den elementua bakarrik, prozesuan zehar ikasleirakasleek 

etengabe darabilten tresna baizik. Printzipio horietan oinarrituta, 

ebaluazio eraginkorraren definizio bat hau izan daiteke: 

Ebaluazioa da ebaluazio-irizpideak jartzeko, informazioa lortzeko, 

balorazioak egiteko eta erabakiak hartzeko modua lotzen duen 

prozesu edo kate kontzientea. 

Beraz, irizpide batzuk paratu ondoren, irizpide horiek neurtzeko informazioa 

lortzen da prozesu horretan. Gero, lortutako informazio horretan oinarrituta, 

balorazio eta iritzi batzuk ematen dira, eta balorazio horietan oinarrituta, 

ebaluazioaren gaineko erabakiak hartzen dira. 

Baina ebaluazioa ez da hori bakarrik. Ebaluazioa irakaskuntzarekin batera 

planifikatzen eta gauzatzen den prozesua denez, ikaskuntzan eta 

irakaskuntzan txertatuta egon behar du, ibilbide didaktikoko gainontzeko 

elementuen katean eraginez. Ez da ahaztu behar ebaluazioaren xedea 

210



ikaskuntza eta irakaskuntza-prozesua hobetzea dela, ikasleen ahalegina 

eragingarriagoa izateko, batik bat. Beraz, prozesuaren alde guztiak ebaluatu 

beharko dira, eta ez ikaslea soilik. Horrek guztiak prozesu uztartu bat dakar, 

non prozesuko osagai guztiek elkar elikatzen duten: 

Bestalde, Printzipio metodologikoetan (ikusi 1.2. atala) azaldu den bezala, 

Europako Erreferentzia Marko Bateratuak ikaskuntza eta irakaskuntzaren 

lanketa komunikatibora eta konstruktibistara eramaten gaitu, eta hortaz, 

gaitasunetan oinarritutako ikaskuntza eta irakaskuntza hartuko dugu oinarri. 

Eta printzipio horri helduta, hizkuntza-maila ebaluatzeko ereduak ere 

komunikatiboa izan beharko du; halaber, gaitasunetan oinarritutako 

ebaluazioari emanen zaio lehentasuna. 

Eta bukatzeko, esan beharra dago irakasleek eta hizkuntza-aztertzaileek 

ziurtatu behar dutela ebaluazioen emaitzak esanguratsuak direla, hau da, 

ikasleen eta azterketarien gaitasun horiek modu fidagarrian islatzen dituztela. 

Horretarako, prozesuak, batetik, baliagarria, fidagarria eta bideragarria izan 

behar du, eta bestetik, zehatza eta neurgarria. 

211


5.1.2. Ebaluazio-motak 


Ebaluazio-motak aipatzen ditugunean, kontuan hartu behar dugu ebaluatzeko 

egoera eta helburu asko daudela, eta bakoitzak ebaluazio-mota batzuk 

dakartzala. Nork, zer, zertarako, noiz eta nola ebaluatu behar den kontuan 

hartuta, ebaluazio-mota bat edo bestea baliatu beharko da. Adibidez, eskola 

emateko ebaluazio-mota batzuek garrantzi handia izanen dute: diagnostikoa, 

jarraitua, kualifikatiboa, formatiboa eta sumatiboa, aprobetxamenduaren 

ebaluazioa…; eta ebaluazio egiaztatzailean, ordea, beste batzuek: hizkuntzagaitasunen 

ebaluazioa une jakin batean, sumatiboa, amaierakoa, 

egiaztatzailea… 

212



5.1.2.1. Noiz eta zertarako ebaluatu? 

Ebaluazioa ikaskuntza-prozesuaren une desberdinetan egin daiteke. Dena den, 

une desberdin horiek barne-lotura sendoa izan behar dute, ikaskuntzaprozesua 

bakarra eta jarraitua baita, eta etengabe ebaluatzen baita. Nolanahi 

ere, une bakoitzean egiten den ebaluazioak xede desberdinak ditu, eta 

ondorioz, informazio desberdinak lortzen dira: 

a. Hasierakoa: ebaluazio diagnostikoa 

Ebaluazio diagnostikoa unitate baten hasierako ebaluazioa da, eta gutxienez 

bi mota daude: unitate administratiboa (maila, ikasturtea…) eta unitate 

didaktikoa (programa, ataza, sekuentzia didaktikoa, proiektua…). Beraz, esan 

daiteke ebaluazio diagnostikoak bi funtzio nagusi dituela: bata, 

administratiboa (ikasleak taldekatzea eta kokatzea, alegia) eta bigarrena, 

didaktikoa (ikaslearen gaitasunak, beharrak, nahiak, interesak, zailtasunak... 

balioesteko egiten da); eta biek izan behar dute garrantzia, eta biak hartu 

behar dira kontuan. 

Ebaluazio honek irakaskuntza planifikatzeko irizpideak ematen dizkigu, eta 

baita helburuak eta edukiak aukeratzeko datuak ere. Ikaskuntzan gertatuko 

diren edo gertatu daitezkeen errore eta zailtasunen arrazoiak aurkitzeko tresna 

eskaintzen du. Hasierako ebaluazioa ikasleen usteak, itxaropenak, jarrerak, 

motibazioa eta abar ebaluatzeko unea da. 

Diagnostikorako, elkarrizketak, behaketak, galdesortak, mailaketa-probak… 

erabiltzen dira. Gero, jasotako informazioak irakaslearen programazioko 

zenbait unitate didaktikoetan aldaketak eragiten ditu, ikasleen beharren 

arabera egokitu beharko direlako. Eta horrez gain, ikasleari lagunduko zaio 

ebaluazio diagnostikoaren emaitzen bidez ikaskuntza-prozesuan kokatzen. 

b. Prozesuarena: ebaluazio formatiboa 

Ebaluazio formatiboa ikaskuntza- eta irakaskuntza-prozesuan zehar egiten da. 

Ikasleen garapen-maila ezagutzeaz gain, prozesuaren zehaztasunak aztertzen 

dira, jakiteko ea aurrez ikusitako helburuak zein neurritan lortzen ari diren: 

213



hizkuntza-gaitasunak, estrategiak, materiala, esku-hartzea, epeen egokitasuna, 

ikasleen motibazioa, jarrerak eta abar. 

Ebaluazio-mota hau funtsezkoa da, prozesu osoaren etengabeko jarraipena 

egiten baitu, behar denean aldaketak egin ahal izateko. Unez une gertatzen 

denari erreparatzen dio, eta ikaskuntza-prozesuan txertaturik dago, erabat. 

Ebaluazio hau planifikatu eta programatu egiten da (ikasteko jarduerekin 

batera). Ebaluazio formatiboak ikasleari laguntzen dio bere prozesua 

erregulatzen, ikaskuntza-prozesuaren gaineko hausnarketa bultzatzen eta 

kontzientzia hartzen. Eta horren ondorioz, prozesuarekiko motibazioa indartu 

egiten da, ebaluazioak eragin zuzena baitu pertsonen motibazioan. Gainera, 

irakasleari ere bidea ematen dio prozesuaz jabetzeko, eta horren arabera, 

esku-hartze didaktikoaren diseinua eta gelako proposamenak doitzeko. 

Azken finean, ebaluazio-mota honek prozesu jakin baten egoera eta 

curriculum orokorraren arteko erlazioaren berri ematen du; hots, ea hasieran 

ezarritako helburuak eta prozesuan barna lortzen ari direnak bat datozen edo 

ez. Ebaluazio formatiboaren xede nagusia da erroreak, prozesuko geldiuneak 

eta motibazioaren gorabeherak antzematea. Ebaluazio kualitatiboa izan ohi 

da, ikaslearen gaitasunaren eta arazoen deskripzioa egiten baita; helburua ez 

da nota bat jartzea izaten, besterik gabe. Prozesuan bertan txertatzen du 

errekuperazioa edo ikaslearen gaitasunen hobetzea, eta porrotik ez izateko 

tresna izan daiteke, bakoitzari egokitzeko aukerak ematen baitizkio. 

Ebaluazio formatiboa garatzeko tresnak ugariak dira: elkarrizketak, 

galdesortak, behaketak, egunkaria, karpeta (audio- eta bideo-grabazioak 

barne), jarraipen-koadernoak, kontrol-zerrendak eta balorazio-orriak... 

Horiek guztiak, batetik, irakasleak erabil ditzake; baina ikasleek ere euren 

artean aplika ditzakete, edo nork bere burua ebaluatzeko ere balio dezakete. 

Ebaluazio formatiborako tresnek, behin sortu eta erabili ondoren, denboratarte 

labur batean erabilgarritasuna galtzen dute. Ez dago, beraz, tresna 

estandarrik. Programazioa bera da ebaluazio formatiboaren berezko lekua. 

Oso tresna egokia da behaketa-prozesua, irakaslea, programazioa, materialak, 

ikaslea… ebaluatzeko. Baina antolatua eta sistematikoa beharko du izan, 

sarritan oso bat-batean gauzatzen delako, eta ahal den neurrian, sostengu 

idatzia izan behar du. Gainera, behaketak eragina izan dezan, oso argi izan 

214



behar da zein hizkuntza-jarduera eta estrategia behatuko den, eta zein ataza 

erabiliko den horretarako. Funtsean, irakasleak ikaslearen eta bere lanaren 

behaketa sistematikoa egin behar du, eta horretarako, zenbait bitarteko erabili 

behar ditu testuinguru eta une desberdinetan, berak dituen irizpideen arabera 

dagokion informazioa selektiboki atereaz. Aldi berean, sistema osoak ere bere 

urratsak, eragileak, eta prozesuko atal guztiak behatu beharko lituzke, 

eraginkorragoa izateko. 

c. Amaierakoa: ebaluazio sumatiboa 

Amaierako ebaluazioa ikaskuntza-prozesu baten edo ataza-ziklo baten 

amaieran egiten denari deitzen zaio, eta helburua kalifikazio bat ematea izaten 

da. Ebaluazio honen bidez lorpenak neurtzen dira, ikasle bakoitzaren eta talde 

osoaren helburuak kontuan izanda. Prozesuaren ondorioz lortu den egoera 

berriak garapen-maila antzemateko balio du. Ez da ahaztu behar ebaluazio 

honek aurreko prozesu osoarekin uztartua egon behar duela (hasierakoa eta 

bitartekoa ditu nolabait bere baitan, horien sintesia baita). Prozesuaren azken 

unea da, baina ez nahitaez erabakigarria. Produktuaren ebaluazioa zenbakien 

eremukoa izaten da askotan: emaitzak, datuak, estatistikak... 

Ebaluazio sumatiboan proba komunikatiboak diseinatu beharko dira, 

hizkuntza-jarduerak eta estrategiak behatzeko. Proba horiek helburu argia 

behar lukete: motibazioan eragitea, premia komunikatiboa ziurtatzea, 

testuingurua aintzat hartzea…, eta horretarako irizpide bateratuak erabili 

beharko lirateke. Ebaluazioak, eraginkorra izateko, etenik gabea, sistematikoa 

eta ongi planifikatua behar du izan. Zer, nola, zertarako eta noiz garbi izan 

behar da, datuak jasotzen hasi aurretik. 

Dena den, ebaluazio-prozesuak tentu handiz egin behar dira, edozein izanik 

ere erabilitako tresna (behaketa, galdesorta…), ikaslearen motibazioan 

kontrako eragina izan baitezakete. 

215


5.1.2.2. Nork ebaluatu? 


Nork ebaluatzen duen kontuan hartuta, bi kontzeptu bereiztea komeni da: 

- Kanpoko ebaluazioa: kanpoko irizpidearen araberako ebaluazioa. 

Ikastaldetik edo ikastegitik kanpoko aztertzaileek egindako ebaluazioari 

esaten zaio. Gehienetan egiaztatzailea izan ohi da. 

- Barneko ebaluazioa: irakasleak edo ikastetxeak berak egindakoa. 

Hori kontuan hartuta, lau modutara sailka daiteke ebaluazioa, ebaluazioan 

nork parte hartzen duen kontuan hartuta: 

a. Heteroebaluazioa 

Heteroebaluazioan, ebaluatzaile batek hizkuntza-erabiltzaile baten prozesua 

baloratzen du: non dagoen, zer lortu duen eta zer falta zaion, eta zein hutsune 

eta indargune dituen. Mota hau da hedatuena, eta beti erabili izan da 

irakaskuntzan. Heteroebaluazioa bi eratakoa izan daiteke: banakakoa, 

ebaluatzaileak ikasleak banan-banan aztertzen dituenean, eta taldekoa, 

ikastaldea bere osotasunean aztertzen duenean. 

b. Autoebaluazioa 

Balorazioa ikasleak berak egiten duenean, autoebaluazioaz mintzo gara. Hau 

ere bakoiztua zein taldekoa izan daiteke. Bestalde, ebaluatzailearen 

autoebaluazioa ere aipagarria da. 

216


c. Koebaluazioa 


Koebaluazioan, ebaluazioan diharduten eragileek elkar ebaluatzen dute: 

ebaluatzaileek eta ebaluatuek elkar ebaluatzen dute, edo ikasleek elkar 

ebaluatzen dute, edo ebaluatzaileek elkar ebaluatzen dute. 

d. Ebaluazio egiaztatzailea 

Ebaluazio egiaztatzaileak balio du egiaztagiri baten bidez egiaztatzeko 

hizkuntza-erabiltzaile baten hizkuntza-gaitasunak zein diren. Normalean 

erakunde ofizial batek egiten du, edo gaitasun hori aitortua duen erakunde 

batek. Egiaztapenen xedea izaten da gizartearen aurrean ziurtatzea hizkuntzaerabiltzaile 

bat zertarako den gai, gero gaitasun horiek zenbait arlotan 

baliatzeko (arlo akademikoan, laboralean, kulturalean…). 

Ebaluazio egiaztatzailea ebaluazio sumatiboan oinarritzen da normalean, eta 

izaera koiunturala izan ohi du: egun jakin batean, proba jakin baten bidez, 

epaimahai jakin batek egindako ebaluazioan oinarritzen da. Hala ere, ezin da 

ukatu ebaluazio egiaztatzailea formatiboa ere badela, erabiltzaileari 

ikaskuntza-prozesuan aurre egiteko informazioa eta motibazioa ematen 

diolako. Ebaluazio mota honek ezaugarri bereziak izaten ditu: 

- Normalean ezin du ikaslearen ikaskuntza-prozesua kontuan hartu, batez ere 

kanpoko erakunde batek modu irekian eta orokorrean egiten badu. 

- Askotan emaitzen ondorioak eragin handikoak dira, bai azterketariarendako, 

eta baita gizartearendako. Esate baterako, askotan proba horien izaerak eta 

edukiek ikaskuntza- eta irakaskuntza-prozesuen edukietan eta metodologian 

eragin dezakete. Ondorio honi oihartzun efektua esaten zaio (nolako proba, 

halako metodologia). 

217



5.1.3. Curriculuma: ebaluatzeko tresna 

5.1.3.1. Curriculuma: erabakiak hartzeko tresna 

Ebaluazio-prozesu bat diseinatzeko lehendabiziko pausoa da ebaluatzaileek 

zenbait erabaki hartzea, eta zenbait zehaztasun adostea. Eta HENAC 

lagungarria izan daiteke ikastetxe eta erakundeendako, euren barnecurriculum 

edo programetako diseinuan zehaztasunak egin ditzaten. Eta 

curriculum honetan ematen diren atalek eta eskalek informazioa ematen ahal 

dute hurrengo galderei erantzuna ematen laguntzeko: 

. Zein da ebaluazioaren helburua? 

. Zer erabiltzaile/ikasle/azterketari motari zuzenduko zaio? 

. Zein izanen da ebaluazioaren egitura? 

. Zein egoeratan edo arlotan espero dugu azterketariek euren gaitasuna 

erakustea? 

. Zein komunikazio-gaitan, jarduera eta estrategiatan, testu-generotan, 

edo ataza-motatan espero dugu erabiltzailea ongi moldatzea? 

. Zein hizkuntza-baliabide baliatzea espero dugu? 

. Zeintzuk dira gaitasun soziolinguistikoak, pragmatikoak eta 

estrategikoak? 

(…) 

218



5.1.3.2. Curriculuma: ebaluazioa bideragarri 

egiteko tresna 

Aurretik esan den bezala, ebaluazio egoki baten ardatza da neurtzea ea 

euskara-erabiltzaileak zenbait hizkuntza-gaitasun garatuak dituen edo ez 

(ikusi 4. atala). Eta hizkuntza-gaitasunak hizkuntza-jarduerak eta estrategiak 

eginez gauzatzen direnez, ebaluatzailearen xedea hizkuntza-jarduera eta 

estrategia horiek ebaluatzea da; batez ere ea baliabide eta estrategia egokiak 

erabiltzen dituen, eta ea gai den baliabide horien bidez jarduera bakoitzaren 

komunikazio-xedea lortzeko. Bestalde, hizkuntza-jarduerak gizartetestuinguruan 

kokatu beharko lirateke, edo antzeko baldintzak dituen egoera 

batean. 

Eta hori guztia lortzen laguntzeko, eta ebaluazioa bideragarria izateko, hiru 

tresna nagusi eskaintzen ditu curriculum honek: 

a. Mailen definizioak eta hizkuntza-jarduerak eta estrategiak (ikusi 

3. atala). 

b. Testu-generoak (ikusi 4.2.1.1. atala). 

c. Ebaluazio-irizpideak (ikusi 5.2. atala). 

Ebaluazioa noiz, nola, nork eta zertarako egin behar den kontuan hartuta, lau 

tresna horietako bat edo bestea bat izan daiteke egokiagoa, zehaztasun eta 

izaera desberdinekoak dira eta. 

a. Mailen definizioak eta hizkuntza-jardueren eta 

estrategien deskribatzaileak 

Mailen definizioak eta hizkuntza-jarduerak eta estrategiak deskribatzeko 

deskribatzaile-eskalak erabiltzen dira. Eskala horiek zerrenda kontzeptual bat 

eratzen dute, maila bakoitzean hizkuntza-erabiltzaile batek izan beharko 

lituzkeen gaitasunak xeheki ematen dituena. Zerrenda hori hiru gauzatarako 

erabil daiteke: 

. Helduen euskalduntzean eta egiaztatzean diharduten erakunde desberdinen 

programak eta ebaluazio-irizpideak lotzeko, Europako Erreferentzia Marko 

Bateratua oinarri hartuta. 

219



. Azterketen eta ikastaroen helburuak finkatzeko, deskribapen-eskaletako 

mailak erabilita. 

. Bestalde, oso egokiak dira ebaluatzaileak edo norberak benetako bizitzako 

hizkuntza-gaitasunak neurtzeko, eta helburu zehatz eta eraginkorrak jartzeko. 

Horrek egoki aurreratzea errazten du, eta motibazioari eustea. 

Hortaz, esan daiteke hizkuntza-jardueren deskribatzaileak 4 helburutarako 

balia daitezkeela, ebaluazioari dagokionez: 

. Ebaluatzeko atazak diseinatzeko: ebaluaziorako prozesuak eta probak 

diseinatzean, zehaztapenak eta atazak definitzeko deskribatzaile 

lagungarriak dira. 

. Prozesuaz jabetzeko: lagungarriak dira, orobat, zehatz-mehatz 

ebaluatzeko erabiltzailea, ikaslea edo azterketaria ikaskuntzaprozesuaren 

zein unetan dagoen, eta zein hutsune eta zein indargune 

dituen. 

. Emaitzen txostenak egiteko: komunikazio-jardueren eskalak 

baliagarri izan daitezke emaitzen berri emateko. Kalifikatzeaz gain 

(gai/ez-gai, edo zenbaki bat), irakasleak deskribatzen ahal dio ikasleari 

zer dakien egiten eta noraino, bere emaitzak eta aurrerapenak 

ulertzeko. 

. Ikaslearen autoebaluaziorako: azkenik, komunikazio-jardueren 

deskribatzaileak baliagarri dira erabiltzaileak bere burua ebaluatzeko, 

gaitasunak banan-banan aztertuta. Eta kontzientzia hori garatzeko, oso 

interesgarria izan daiteke Hizkuntzen Portfolio Europarra. HPE 

erabiltzaile bakoitzak izan dezakeen dokumentu bat da, norberak zein 

hizkuntza-gaitasun duen islatzen duena. Bertan, era gidatuan eta 

sistematikoan erregistra ditzake bere hizkuntza-gaitasunak, 

hizkuntzetan lortutako egiaztagiriak eta hizkuntzak, eta izan dituen 

esperientzia linguistiko eta kultural esanguratsuak. Dokumentu horrek 

bi helburu ditu: pedagogikoa (gaitasunak identifikatzea eta azaltzea, 

autoebaluazioa eta hausnarketa bultzatzea, eta ikasleen erantzukizuna 

220



bultzatzea) eta informatiboa (Europako hizkuntzen gaineko gaitasunak 

neurri berarekin definitzea). 

b. Testu-generoak 

Atal hau oso baliagarria da xeheki neurtzeko hizkuntza-erabiltzaileek 

zein testu-genero ulertzen eta ekoizten duten maila bakoitzean, ahoz nahiz 

idatziz. Izan ere, testu-generoak dira oinarri, diskurtsoan eta pragmatikan 

ardaztutako ikaskuntzan eta irakaskuntzan. 

c. Ebaluazio-irizpideak 

Atal honetan agertzen diren ebaluazio-irizpideen eskala argigarriak oso 

egokiak dira hizkuntza-gaitasunen mailak xehetasunez deskribatzeko eta 

elkarren arteko konparazioak egiteko. 

Esan beharra dago, ebaluazioa bideragarria izateko, eta erabakiak errazago 

hartzeko, kategoria-kopuru zehatz batera ekarri behar izaten direla ebaluazioirizpideak, 

alderdi esanguratsuen laburpena eginez. Edozein ikuspegiri heltzen 

zaiola, ebaluaziorako sistema praktiko orok kopuru egoki batera murriztu 

behar du kategoria-kopuru hori. Esperientziak erakusten duenez, lau edo bost 

kategoria baino gehiago direnean, ezagutzen gainkarga sortzen da, eta zazpi 

kategorian dago gehieneko muga psikologikoa; hortaz, aukera egin behar da. 

Curriculum honetan 5 kategoria esanguratsu aukeratu dira, maila bakoitzean 

batez ere zeri erreparatu behar zaion islatzeko (ikusi 5.2. atala). 

Eta eskala horien helburu nagusia da laguntzea gaitasun-mailen mugak 

doitzen, eta ebaluazio-sistema desberdinak lotzen. Eta probetan lotura horiek 

egiten direla bermatzeko, ondoko metodo hauek erabili ohi dira: 

. Parekatzea: proba beraren aldaerak sortzea, erabiltzaileen gaitasunak 

bi neurketa desberdinekin ebaluatzeko. Eta proba horiek parekatu egin 

beharko dira, ziurtatzeko zailtasun bereko ariketak egin direla, eta 

beraz, emandako emaitzek maila bera adierazten dutela. 

221



. Kalibratzea: proba desberdinen emaitzak eta eskala bateratu bat 

elkarri lotzea. Adibidez, Europako hizkuntza gaitasun agiri asko 

EEMBrekin lotzen ari dira, euren arteko baliokidetzak ezartzeko. 

. Bateratze estatistikoak: zuzenketak proben zailtasunaren edo 

ebaluatzailearen zorroztasunaren arabera egitea. Metodo estatistikoak 

eginez, proba baten zailtasuna neurtzen ahal dugu, eta baita 

zuzentzaileen zorroztasuna ere. Horrela, posible da zailtasun 

desberdinetako probak eta zorroztasun desberdinetako zuzenketa 

subjektiboak orekatzea, emaitza baliagarriak lortzeko. 

5.1.4. Ebaluazioa diseinatzeko gogoetak 

Ebaluazio-mota guztietan, hala ikaskuntza- eta irakaskuntzaprozesuan, 

nola ebaluazio egiaztatzailean, ebaluatzaileen ardura bera da: zer 

ebaluatu behar den garbi izatea, nola eta zertarako ebaluatuko den zehatz 

definitzea, zuzenketa zehatzak eta fidagarriak egitea, emaitzak ongi 

azaltzea… Eta hiru kontzeptu daude ebaluazioaren analisi guztietan 

funtsezkoak direnak: baliagarritasuna, fidagarritasuna eta bideragarritasuna. 

Horien artean baliagarritasuna da oinarria, beste guztiak bere baitan hartzen 

baititu. 

. Baliagarritasuna kontzeptuak zera adierazten du: ebaluaziorako 

prozedura batek balio du lortzen duen informazioa esanguratsua baldin 

bada. Hau da, proba edo ebaluatzeko prozedura bat baliozkoa da, 

egiaztatzen bada prozedura horren bidez neurtzen edo ebaluatzen dena 

ebaluatu beharko litzatekeena dela, eta lortzen den informazioa 

erabilgarria eta zehatza bada. 

. Fidagarritasuna termino estatistikoa da, eta proba baten emaitzen 

sendotasuna edo egonkortasuna neurtzen du. Hau da, proba bera behin 

222



baino gehiagotan aplikatuko balitz, emaitza bertsuak izan beharko 

lituzke. Hori neurtzeko, adibidez, fidagarritasun-indizea erabiltzen da, 

proben korrelazioak kalkulatzeko. Bestalde, bada beste indize bat 

kontrakoa neurtzen duena: neurketa-errore estandarra. Indize horrek 

neurtzen du, adibidez, test batean lortutako emaitzaren ziurgabetasuna 

zenbat puntutakoa den. 

. Bideragarritasuna, berriz, termino praktikoa da. Ebaluazio-prozesua 

erreala eta bideragarri izateko, prozesuko baliabideak kontuan hartu 

beharko dira: fisikoak, ekonomikoak, pertsonalak, denborazkoak eta 

abar. 

Eta ebaluazioaren subjektibotasuna mugatzeko, eta honenbestez, 

baliagarritasuna bermatzeko, zenbait urrats hauek ematea komeni da: 

• Ebaluazioaren edukia adostea, zehaztapenen bidez. 

• Ebaluazioak gauzatzeko prozedura estandarizatuak erabiltzea. 

• Zeharkako probetarako erantzun-zerrenda zehatzak ematea, eta 

zuzeneko probak ebaluatzeko argi definitutako irizpideak erabiltzea. 

• Ebaluazioaren kalitatea (baliagarritasuna, fidagarritasuna…) 

egiaztatzea, ebaluazioaren emaitzak aztertuz. 

Jarraian, ebaluazio-prozesu horiek diseinatzeko egin beharreko gogoeta 

batzuk eskaintzen dira, gidalerro moduan: 

5.1.4.1. Ikaskuntza- eta irakaskuntza-prozesuen 

ebaluazioa 

Ikaskuntza eta irakaskuntza-prozesuetan ebaluazioa egokia eta zuzena dela 

bermatzeko, ibilbide osoa kontrolatu beharra dago, ebaluatzeko prozesua 

diseinatzen denetik bertatik emaitzak eman arte edo ondorioak atera arte. 

223



Horretarako, EALTAk (European Association for Language Testing and 

Assessment) ondoko gidalerroak proposatzen ditu, prozesuaren atal guztiak 

kontuan hartuta. Ebaluazioan parte hartzen duten kideek argi izan beharko 

dituzte ondorengo galderen erantzunak, eta argi adierazi beharko zaizkie 

prozesuan zerikusia duten guztiei, bereziki ikasleei. 

a. Gogoeta orokorrak: 

- Zein da ebaluazioaren helburua? 

- Nola lotzen da ebaluazioaren helburua curriculumarekin? 

- Probak egiteko zehaztapenik bada? 

- Probak zein neurritan hartzen du curriculuma bere baitan? 

- Nola ematen dira aditzera eta nola eztabaidatzen dira ebaluaziohelburuak 

eta zehaztapenak? 

b. Ebaluazio-prozedurak: 

- Nork diseinatzen ditu ebaluazio-prozedurak? 

- Zein neurritan egokitzen zaizkie ebaluazio-prozedurak ikasleei? 

- Nola jasotzen da ikasleen ikaskuntza-prozesuari buruzko 

informazioa? 

- Nola ebaluatzen eta gordetzen da ikaskuntza-prozesuari buruzko 

informazioa? 

- Zer-nolako ahalegina egiten da ebaluazioaren emaitzak zehatzak eta 

zuzenak direla ziurtatzeko? 

- Zer-nolako ahalegina egiten da irakasleen artean, eta ikastetxeen 

artean, azterketak zuzentzeko irizpideetan adostasuna bultzatzeko? 

- Kontuan hartzen da ikasleen ikuspuntua, ebaluazio-prozedurei 

dagokienez? 

224


c. Ondorioak: 


- Nola erabiltzen dira emaitzak? 

- Zein neurri hartuko dira kontuan, ikaskuntza hobetzeko? 

- Nolako informazioa (feedback) jasotzen dute ikasleek haien 

emaitzei buruz? 

- Zein bide daude ikasleek edo ikasleen tutoreek erreklamazioak 

jartzeko edo berrikusketak eskatzeko? 

- Zein dira ebaluazio-prozeduren ondorioak irakasteko jardueretan? 

- Zein dira ebaluazio-emaitzen ondorioak ikasleendako? 

5.1.4.2. Ebaluazio egiaztatzailea 

Ondotik, gogoeta batzuk eta gutxieneko estandarrak eskaintzen dira, 

egiaztatze-probak egiten dituzten erakunde edota zentro publiko eta 

pribatuendako. Hizkuntza-probak egitearekin zerikusia duten kideek argi izan 

beharko dituzte ondorengo puntuak, eta argi adierazi beharko dizkiete gako 

horiek probekin zerikusi zuzena duten guztiei (irakasleei/ikasleei/biztanleriari, 

oro har). 

a. Proba eraikitzea: 

- Azterketaren oinarri teorikoa; esaterako, gaitasun komunikatiboa 

kontuan hartzen duen eredu bat izatea. 

- Azterketaren helburua: azterketa zein testuingurutan erabiltzen den, 

eta zein populaziorendako den egokia. 

- Azterketa-prestatzaileak aukeratzeko eta horiei prestakuntza 

eskaintzeko irizpideak ematea. Horrez gain, proba sortzeko eta balioesteko, 

adituen irizpenak kontuan hartzea. 

- Deialdi desberdinetan egiten diren azterketak parekagarriak izatea: 

edukietan, egonkortasunean eta baliokidetzan, iraunkortasunean eta 

kalifikazioetan. Hau da, nahiz eta desberdinak izan, egiten diren proba guztiek 

225



frogatu behar dute neurtzen ari diren maila berbera dela; hau da, maila jakin 

bat neurtzeko sortzen diren bi/hiru... probek maila horretakoak izan behar 

dute, maila horretako jarduerak, atazak, hizkuntza baliabideak... eskaini behar 

dituzte, ikasleek euren gaitasuna erakusteko. 

- Proba horrek kanpoko erreferentzia-sistema batekin zein lotura duen 

(Europako Erreferentzia Marko Bateratuarekin, adibidez). 

b. Azterketaldia eta logistika: 

- Azterketa-gune guztien prozedura bateratuak, gardenak eta zehatzak 

izatea. 

- Azterketa-dokumentu guztien kudeaketa kontrolatua eta ziurra izatea. 

- Euskarri lagungarri egokiak izatea: gertakarietarako telefonozerbitzua, 

WEB-zerbitzuak, eta abar. 

- Emaitzen eta egiaztagirien konfidentzialtasuna eta ziurtasuna 

bermatzea. 

- Baliabide egokiak bermatzea Hezkuntza Premia Bereziak dituzten 

izangaiendako. 

c. Zuzenketa eta kalifikazioa: 

- Zuzenketak zehatzak eta fidagarriak izatea. 

- Zuzenketa-prozesua eta prozedurak definitzea: fidagarritasunari 

eta aztertzaileen errendimenduari buruzko datuen analisia. 

d. Proben analisiak: 

Zenbait analisi-mota egin daitezke probak analizatzeko: 

- Azterketarien datuen analisia: analisi honen bidez bermatzen da 

neurtu nahi izan diren trebetasunen gaineko emaitzak soilik neurtzen direla. 

Horrenbestez, ziurtatu behar da zenbait aldagaik ez dietela abantailarik 

ekarriko azterketari batzuei; adibidez, aztergaiaren lehendabiziko hizkuntza, 

jatorri kultural, etniko edo soziala, sexua, adina, euskalkia… 

226

Ebaluazioa Ebaluazio-irizpideak 


- Item-bidezko datuak biltzea eta analizatzea: adibidez, fidagarritasunindizea 

eta neurketa-errore estandarra neurtzea 62 . Eta baita ere neurtzea 

itemen zailtasun-neurria, diskriminazio-gaitasuna, eta distraigarrien 

funtzionamendua. 

Diskriminazioa: item baten gaitasuna azterketari onak eta txarrak 

bereizteko. 

Distraigarria: aukera anitzeko galdera batean, edozein aukera oker. 

Distraigarrien emaitzak aztertzeko, maiztasuna hartzen da aintzat; 

hots, azter daiteke distraigarri bakoitza zein maiztasunez aukeratu 

duten azterketariek, aukera anitzeko item batean. Maiztasunak aukera 

bakoitzaren erakargarritasuna adierazten du. 

- Proben analisia: aztertzeko, batetik, ea probak baliagarriak diren, 

fidagarriak diren eta bideragarriak diren, eta bestetik, zehatzak eta 

neurgarriak diren. 

e. Partaideekin komunikatzea: 

- Emaitzak ongi komunikatzea, baita azterketaren testuingurua, 

helburua, erabilera eta edukia ere, informazio egokia emaitzak ondo 

interpretatzen eta era egokian erabiltzen laguntzeko. 

62 Ikusi 5.1.4. atalaren hasierako definizioak. 

227



5.2. Ebaluazio-irizpideak 63 

Metodologiari eta ebaluazioari buruzko printzipio orokorretan esan dugu 

ebaluazio egoki baten oinarri izan beharko luketela, batetik, curriculum honetan 

ematen diren Mailen definizio orokorrak (ikusi 2. atala); bestetik, mailaz 

mailako Komunikazio-jarduerak eta estrategiak (ikusi 3. atala); eta baita ere 

horiek gauzatzeko baliatzen diren Testu-generoak (ikusi 4.2. atala). Dena den, 

mesedegarria izan daiteke mailaz maila kategoria sinplifikatu batzuk zehaztea, 

hizkuntza-jarduera horiek ebaluatzen direnean hizkuntzaren kalitate-maila 

nahikoa den edo ez jakiteko, eta batez ere eskatu beharreko gutxieneko 

gaitasunak zein diren erabaki behar denean zeri erreparatu behar zaion jakiteko. 

Eta ez da ahaztu behar kategoria horien ebaluazioak ez duela zentzurik, ez bada 

hizkuntza-jarduera bati edo batzuei lotuta, komunikazio-testuinguru jakin baten 

barnean. Hona curriculum honetan garatu diren 5 kategoriak, ebaluatzeko 

lagungarri izanen direlakoan: 

1- Koherentzia soziolinguistikoa. 

2- Diskurtsoaren antolaketa. 

3- Baliabide gramatikalak. 

4- Estrategiak. 

5- Jariotasuna. 

Esan beharra dago, ordea, ez dela komeni kategoria horietan ematen diren 

adierazleekin zurrunegi jokatzea; aitzitik, kategoria horien ebaluazio 

ponderatua egin daiteke, eta zenbait adierazletan konpentsazio-bideak egon 

daitezke (hiztun orok komunikatzeko egiten duen bezala), muga onargarri 

batzuen barnean, betiere. Horrek esan nahi du balitekeela erabiltzaile batek 

kategoria batean maila handia izatea, eta beste batean ordea, zalantzazkoa. 

Edo gerta daiteke adierazle jakin batean nahikotasun-mailarik ez izatea, baina 

aski ona beste guztietan. Kasu horietan, konpentsazio-irizpideak ezar 

daitezke, indarguneak nahikoak baldin badira ahuleziak orekatzeko edo 

estaltzeko. 


228

HENAC HENAC 


Eta ebaluazio ponderatu hori egitean, zalantzazko kasuetan lehentasuna 

emanen zaio komunikagarritasunari eta atazen helburuak lortzeko 

gaitasunari, eta hortaz, gaitasun pragmatikoek eta estrategikoek pisu handia 

izanen dute. Hau guztia oso kontuan hartu beharko da edozein hizkuntzaerabiltzaileren 

nahikotasun-maila neurtzean, eta beraz, eskatu beharreko 

gutxieneko gaitasunak zein diren zehaztu behar denean.. 

Bukatzeko, gogoan izan behar da jarraian ematen diren ebaluazio-irizpideak 

benetako euskara-maila neurtzeko proposatzen direla; alegia, adierazten 

dutela erabiltzaileek egoera naturaletan zer egiteko gauza izan beharko 

luketen. Izan ere, jakina da klasean edo ataza bat egitean gaitasun jakin batzuk 

modu intentsiboan lantzen direla, eta egoera didaktizatu horietan ikasleak 

maila handiagoa erakusteko gai izan daitezkeela, gizarteko egoera errealetan 

baino. 

229 

A1



5.2.1. A1 mailako ebaluazio-irizpideak 

a. A1 Koherentzia soziolinguistikoa 

Eguneroko gizarte-harreman errazak eratzen ditu, hitz eta formula arruntenak 

erabiliz eta ulertuz, galde-erantzunen egituran, betiere (kaixo, eskerrik asko, 

zorionak, barkatu…). 

b. A1 Diskurtsoaren antolaketa 

Hitzak edo hitz-multzoak oso lokailu errazen bidez lotzen ditu (eta, edo, 

baina...). Oinarrizko puntuazio-markak ere erabiltzen ditu (puntua, esaldi 

amaieran; bi puntu, gauzak zerrendatzeko…). Nolanahi ere, hitz eta esapide 

bakartuak erabiltzen ditu gehienetan, eta askotan, hartzaileak deduzitu egin 

behar izaten ditu horien kohesio-erlazioak. Eta baliabide paralinguistikoen 

menpe egoten da gehienetan, diskurtsoari kohesioa emateko (keinuak, 

irudiak…). 

c. A1 Baliabide gramatikalak 

Egitura gramatikal eta sintaktiko gutxi batzuen gaineko kontrol mugatua du. 

Maila honetako ikasle edo erabiltzaileekin komunikatzeko ohitura ez duten 

hiztunek zailtasunak izan ditzakete ulertzeko. 

Mailari dagozkion baliabide gramatikalak baliatzen ditu: zenbait deklinabide 

forma bereizten du (NOR, NORI, NOREKIN, NON, NORA…); NOR, NORI 

eta NOREKIN kasuetako singularra eta plurala bereizten ditu; ongi erabiltzen 

du aditz-aspektua (jan dut/jaten dut); aditz-laguntzailea ongi bereizten du 

(da/du); ezezko esaldiak hurrenkera egokian egiten ditu (ez dut nahi/*ez nahi 

dut); denborazko erreferentzia batzuk erabiltzen ditu… 

Aberastasun semantikoari dagokionez, hitz eta enuntziatu labur eta bakartuak 

erabiltzen ditu. Hitz eta esaldi bakunen oinarrizko errepertorioa du berehalako 

beharrak asetzeko eta horietaz jarduteko. 

230



d. A1 Estrategiak 

Ulermena: 

Badaki solaskideari mantso eta argi hitz egin diezaion eskatzen, eta ulertu ez 

duena berriz errepika diezaion eskatzen. Idatzian, baliabide paratestualen 

behar handia du testuak ulertzeko, nahiz eta oso testu errazak izan 

(ilustrazioak, baliabide tipografikoak, grafikoak…). 

Adierazpena: 

Bere lehendabiziko hizkuntzara maiz jotzen du, euskarazko hitza edo esapidea 

aurkitzen ez badu. Batzuetan mezua bera ere aldatu behar izaten du, edo 

zenbait gai saihestu, gauzak nola esan ez dakielako. Horregatik, baliabide 

paralinguistiko ugari erabiltzen du, eta askotan horiei esker komunikatzen du 

adierazi nahi duena (onomatopeiak, keinuak, gorputzaren jarrerak, eskuarekin 

seinalatzea…). 

e. A1 Ahozko jariotasuna 

Hitz eta esapide soil batzuen bila aritzen da, berehalako beharrak asetzeko 

asmoz. Aldez aurretik asko pentsatzen du esan behar duena, eta eten asko 

egiten du adierazpenean. Dena den, gehienetan moldatzen da oinarrizko 

komunikazioari nolabait eusten, galde-erantzunen egituran betiere; baina 

tarteka komunikazioa erabat eteten da. 

231 

A2 A1



5.2.2. A2 mailako ebaluazio-irizpideak 

a. A2 Koherentzia soziolinguistikoa 

Gizarte-harremanetan hizkuntzaren oinarrizko funtzioak gauzatzeko gai da: 

norbait aurkeztu, eskerrak eman, informazioa eskatu, norbait nola dagoen 

galdetu… Badu gaitasunik elkarrizketa laburrak hasteko, izateko edo 

amaitzeko, baliabide errazak erabiliz. Ez du, oraindik, erregistro-bereizketarik 

egiten, ez ulermenean, ez adierazpenean. 

b. A2 Diskurtsoaren antolaketa 

Esaldi errazetan lokailu eta menderagailu ohikoenak erabiltzen ditu, istorioren 

bat kontatzean edo gauzak zerrendatzean (eta, baina, -lako, -gatik…). Hasia 

da, bestalde, denbora-erreferentzia errazak ematen (aurretik, ondoren, 

egunero…). Nolanahi ere, hartzaileak kohesio-erlazio horiek deduzitu behar 

izaten ditu tarteka. 

Badaki, bestalde, oinarrizko puntuazio-markak erabiltzen: puntua, galdera- eta 

harridura-markak, komaren erabilera errazak (enumerazioetan, adibidez)… 

Eta perpaus bakun laburren hitz-ordena ez-markatua erabiltzen du. Nolanahi 

ere, baliabide paralinguistikok baliatu behar izaten ditu diskurtsoari kohesioa 

emateko (keinuak, ahotsaren modulazioa, grafikoak…). 

c. A2 Baliabide gramatikalak 

Egitura erraz batzuk zuzen erabiltzen ditu, baina oinarrizko akats 

sistematikoak egiten ditu; adibidez, aditz-denborak nahasten ditu eta 

komunztadura ahaztu egiten zaio. Dena den, zer esan nahi duen ulertzen zaio, 

gehienetan. 

232 

A2



Mailari dagozkion baliabide gramatikalak baliatzen ditu: singularra eta plurala 

gehienetan ongi markatzen ditu, baina akatsak ere ugariak dira; ohiko aditzen 

sistema nolabait bereizten du (NOR, NOR-NORK, NOR-NORI-NORK, 

NOR-NORI), nahiz eta oraindik nahastu egiten den; subjektuaren eta 

aditzaren arteko komunztaduran oraindik ere huts bakan batzuk eginen ditu; 

nominalizazioa erabiltzen hasia da; gehienetan perpaus bakunak erraz eginen 

ditu, eta hasia da, bestalde, mendeko perpaus batzuk ere erabiltzen 

(osagarriak, denborazkoak, helburuzkoak eta kausazkoak, batez ere)… 

Aberastasun semantikoari dagokionez, egoera eta gai ezagunei buruzko 

jarduera arruntetan eta eguneroko trukeetan moldatzeko adinako hiztegia du. 

Oso errepertorio mugatua du, alabaina, eguneroko premia zehatzak asetzeko, 

eta mezua bere errepertoriora mugatu behar izaten du gehienetan. Esaldi 

errazak egiten ditu, hiztegi mugatua du, kategoriak bereizteko zailtasunak 

izaten ditu. 

d. A2 Estrategiak 

Ulermena eta elkarreragina: 

Elkarrizketa laburrak hasteko, izateko edo amaitzeko estrategia errazak 

erabiltzen ditu, eta badaki besteen arreta erakartzen. Badaki solaskideari ulertu 

ez duena argitzeko eskatzen, oso era errazean eta esamolde eginak erabiliz. 

Bestalde, ezagutzen ez dituen ohiko hitz errazen esanahia ondorioztatzen 

hasia da, testuingurutik abiatuta. 

Adierazpena: 

Badaki entzundako esaldi-sail bat gogoratzen, eta diskurtsoa bere 

errepertoriora moldatzen. Bere errepertorioan hitz egokirik aurkitzen ez badu, 

keinuekin betetzen du hutsunea, edo bestela ordezkapen lexikala egiten du, 

batez ere hiperonimo errazen bidez (astoa>animalia; giltza>gauza). Badaki 

zerbait kontatzen oinarrizko esaldi-zerrenda batetik abiatuta, eta badaki, 

bestalde, esaldiok zabaltzen, zenbait elementu era errazean konbinatuz. 

233 

A2



e. A2 Ahozko jariotasuna 

Eguneroko kontuetan esku-hartze errazak egiten ditu, esan nahi duena era 

ulergarrian esanez, eta truke laburretan ongi samar moldatuz. Nolanahi ere, 

oso nabarmenak izaten etenak, trabak, zalantzak eta birformulazioak. 

Betelanean aritzen da (bada, hau, tira, e…), baina ez du oraindik jariotasunik 

geldialdiak estaltzeko. Tarteka komunikazioa eten daiteke, baina gai izaten da 

berriz ere hariari heltzeko. Ez da gai diskurtso jarraitua egiteko, eta galdeerantzunen 

makulua behar du oraindik. 

234 

A2



5.2.3. B1 mailako ebaluazio-irizpideak 

a. B1 Koherentzia soziolinguistikoa 

Badaki egoera orokorretan kontuan hartzen nori zuzentzen zaion, zertarako, 

eta gaia zein den. Eta horren arabera, ulermen-mailan bereizten ditu erregistro 

formaleko eta informaleko hainbat esapide eta diskurtso, eta ingurukoen 

ohitura, jarrera eta balioen arteko desberdintasunaz jabetzen da. Hizkuntzafuntzio 

asko gauzatzen ditu, erregistro neutroa erabiliz: zalantzak agertu, 

kexak adierazi, balorazioak egin, gauzak eman/eskatu… 

Oro har, moldatzen da oinarrizko harremanak izaten, eragozpen handirik sortu 

gabe. Dena den, kosta egiten zaio egoera guztietara bere jarduna erabat 

egokitzen, eta zenbaitetan arrotz eta artifizial geratuko da. 

b. B1 Diskurtsoaren antolaketa 

Bere mailako testu ulergarriak sortzen ditu, oztoporik gabe, eta eman nahi 

dituen ideiak interpretatzen ibili behar izan gabe. Diskurtsoa hari nagusi baten 

inguruan modu linealean antolatzen du (denbora, espazioa, prozesua…), nahiz 

eta erabat josia ez izan. Elementu labur, solte eta bakunak lotzen ditu, eta 

sekuentzia kohesiodun soilak sortzeko gai da, baliabide batzuk erabilita (hala 

ere, nahiz eta, beraz, batetik…bestetik…). 

Zenbait puntuazio-marka ere ongi erabiltzen badaki: komaren ohiko 

erabilerak; marratxoaren erabilera errazenak; eten-puntuak… Gainera, hasia 

da esaldi bakun laburretan ordena markatua erabiltzen. Hainbat baliabide 

paralinguistiko baliatzen hasia da diskurtsoaren kohesioa indartzeko 

(onomatopeiak, intonazioa, baliabide tipografikoak…). 

Dena dela, koherentzia arazoak ager ditzake bigarren mailako ideiak garatu 

behar dituenean, esaldi luzeak lotu behar dituenean, edota aurrez ikusita ez 

dauden egoerak sortzen direnean (ustekabeak eta inprobisazioak). 

235 

B1



c. B1 Baliabide gramatikalak 

Nahiko zuzen komunikatzen da eguneroko egoeretan oinarrizko egitura 

gramatikalen bidez, aurretik pentsatzeko denbora baldin badu. Oro har, 

hizkuntza-formula errazen eta egitura arrunten gaineko kontrola du, baina 

zenbait akats egiten ditu, lehendabiziko hizkuntzaren eta euskararen arteko 

egituretan alde handia dagoenean, eta kalkoak oso agerikoak dira. Akatsak 

egiten ditu, baina gehienetan horrek ez du ulergarritasuna oztopatzen. 

Bestalde, aurrez ikusirik ez dauden egoeretan zuzentasunaren kontrola gal 

dezake. Tarteka gaizki-ulertuak sor litezke hizkuntza-formen erabilera 

desegokiagatik, baina elkarreraginean erraz konpontzen dira. 

Mailari dagozkion baliabide gramatikalak baliatzen ditu: orainaldiko aditzak 

ia akatsik gabe erabiltzen ditu (singularra/plurala eta denborakomunztadurak); 

zenbait adizki hipotetiko ere erabiltzen hasia da; 

deklinabide-kasu gehienak ongi erabiltzen ditu singularrean eta pluralean… 

Bestalde, gehienetan ez du akats sistematikorik egiten egiturotan: aditzsistemak, 

ergatiboa, erlatiboa, nominalizazioa, konpletiboa…, nahiz eta hitz 

egin aurretik pentsatu behar izaten duen, eta zenbaitetan oker erabili. 

Aberastasun semantikoari dagokionez, eguneroko bizitzako gai gehienei 

buruz jarduteko adina hiztegi du, batzuetan itzulinguruka ibili behar badu ere. 

Ideia nagusiak eta kontzeptu praktikoak nolabaiteko xehetasunez azaltzen 

ditu, baina hiztegi mugatua du gai konplexuagoetan, eta tarteka lehendabiziko 

hizkuntzako hitzak erabili behar izaten ditu. Oinarrizko hiztegia malgutasunez 

erabiltzen du esan nahi duena oro har adierazteko, baina oraindik akats 

handiak egiten ditu gai ez-arruntez jardun behar duenean. Ez du, esate 

baterako, sinonimoen errepertorioan aberastasun handirik, eta hitzen balio 

semantiko murritza du. Ideiak behin eta molde bakarrean adierazteko joera 

izaten du. 

d. B1 Estrategiak 

Ulermena: 

Hurbileko gaien gaineko solasaldietan ideia nagusiak ongi ulertzen ditu, 

errepikatu beharrik izan gabe. Baina gaia hurbilekoa ez bada, edo gai aldatzen 

236 

B1



bada, ideia nagusia gal dezake, eta zenbaitetan mezua beste era batera adierazi 

beharko zaio, eta erritmoa doitu. Xehetasunak jasotzeko errepikapena beharko 

du. Badaki hitz eta esaldi ezezagun batzuen esanahia deduzitzen, 

testuingurutik abiatuta. 

Elkarreragina: 

Badu nahiko hizkuntza- eta estrategia-errepertorio eguneroko elkarrizketa 

errazak hasteko, jarraitzeko eta amaitzeko, eta beste pertsona batzuei 

eztabaidan parte hartzeko gonbita egiteko, betiere aurrez aurre egonda, eta gai 

arruntei edo interes pertsonaleko gaiei buruz ari direla. Intonazioaren bidez 

zenbait elementu afektibo adierazteko eta jasotzeko gai da: seriotasuna, 

txantxa, haserrea… 

Badaki esandakoa laburtzen, eta baita ere norbaitek esandakotik zati bat 

errepikatzen, elkar ulertzen dutela berresteko eta ideiak garatzen laguntzeko. 

Nahasten bada, badaki esandakoa argitzeko eskatzen. Oso tarteka laguntza 

beharko du ideien garapenean aurrera egiteko. 

Adierazpena: 

Badaki bere hizkuntza-baliabideak egoerara egokitzen, ongi komunikatzeko 

edo ustekabeko zenbait egoeratan moldatzeko. Hitz-konbinazio eta esapide 

berriak egiten ditu, eta esaldiak berregituratzen ditu. Eta baditu, bestalde, 

estrategiak berriz hasteko, komunikazioa arriskuan dagoela sumatzen badu. 

Hitz edo esapide bat gogoratzen ez badu, perifrasien bidez esanahia 

transmititzen du, edo antzeko esanahia duen batekin ordezkatzen du. Eta gai 

da, oro bat, ea ulertu dioten galdetzeko, zalantza duenean. Bestalde, 

solaskideari zuzenketa egin diezaion eskatzeko gai da, eta bere burua 

zuzentzen du ulertu ez zaiola adierazten bazaio (gaizki-ulertua sor dezaketen 

esapideak, egitura nahasiak…). Erabiltzen duen forma zuzena den edo ez ere 

galdetzen du. 

237 

B1



e. B1 Ahozko jariotasuna 

Kontaketa edo deskribapen errazak jariotasun aski handiz egiten ditu, 

elementuen sekuentzia linealaren bidez. Badaki jardun askeko tarte luzeetan 

diskurtsoari eusten, nahiz eta nabarmenak izaten diren errepikapenak, etenak, 

auto-zuzenketak eta berrantolaketak. Bere jariotasuna aldakorra izaten da, eta 

batzuetan bukatu gabe uzten ditu esaldiak, baina komunikazioa eta trukea ez 

da eteten, eta gai da gehienetan eraginkortasunez eta laguntzarik gabe aurrera 

egiteko. Dena den, zenbaitetan solaskidea deseroso senti daiteke, eta laguntza 

puntuala eman behar izaten du komunikazio-korapiloak askatzen laguntzeko. 

238 

B1



5.2.4. B2 mailako ebaluazio-irizpideak 

a. B2 Koherentzia soziolinguistikoa 

Ez du arazorik izaten bere diskurtsoa modu naturalean egokitzeko 

elkarreraginezko ohiko testuinguruetan. Hortaz, gaia, hartzailea eta xedea 

kontuan hartzen ditu, eta testu-genero ugari baliatzeko gai da. Ulermenean 

erregistro formala nahiz informala bereizten ditu, nahiz eta tarteka 

xehetasunak galtzen dituen (jarrerak, ikuspegiak, ideia inplizituak…); bere 

espezialitateko testuak eta zenbait testu ofizial ere ulertzen ditu. Erregistro 

intimoaz ere jabetzen hasia da. 

Adierazpenari dagokionez, ziur, argi eta adeitasunez jarduteko gai da. Hasia 

da bere adierazpenean ere erregistro formalean eta informalean jarduten, 

nahiz eta erregistro neutrorako joera handia duen, oraindik ere. Asmo 

komunikatiboa argia izaten du, eta gehienetan gai da elkarrizketan gertatu ohi 

diren aldaketetara egokitzeko, eta formulazioa aldatzeko: gaiaren norabidea, 

estiloa, enfasia... Baina diskurtsoa zuzentasunez sortzeko ahaleginak tentsioa 

ekartzen dio batzuetan, eta horrek eragina izaten du egokitasunean. 

b. B2 Diskurtsoaren antolaketa 

Orokorrean, ohiko gaien gaineko testu argiak eta egituratuak sortzeko 

gaitasuna du, gizarte-mailaren esparruan. Testu horiek batasuna edukitzen 

dute, eta kohesionatuak eta koherenteak izaten dira. Lehendabiziko eta 

bigarren mailako ideiak bereizten ditu, ohiko gaietan nahiz abstraktuagoetan, 

eta baita ere bere espezialitateko gaietan. 

Ideien arteko lotura hori lortzeko, kohesiorako baliabide sail zabal bat 

eraginkortasunez erabiltzen du, eta gero eta egitura sintaktiko aberatsagoak 

baliatzen ditu. Puntuazio-markak erabiltzen ere gero eta aberatsagoa da 

(parentesiak, marra luzeak…). Eta hasia da puntuazio-marka zailagoak 

erabiltzen (komak antolatzaileen ondoren, mendeko perpausetan eta 

aposizioetan; bi puntu azalpenezko esaldiak lotzeko; puntu eta koma ideiak 

kontrajartzeko; marratxoa hitz elkartuetan…). 

239 

B2



Paragrafoak ongi bereizten ditu, nahiz eta batzuetan akats batzuk izan ideia 

nagusien antolaketa orokorrean. Hasia da hitz-ordena baliatzen esaldiko 

elementuak antolatzeko eta batzuk nabarmentzeko, galdegaia-mintzagaia 

legearen arabera. Hala ere, puntu ilunak edo gaizki-ulertuak egon litezke, 

hitzaldi luzeetan, edo gai konplexuetan. 

c. B2 Baliabide gramatikalak 

Kontrol gramatikal ona du. Oraindik ere akatsak egin ditzake tarteka, eta huts 

txikiak esaldiak egituratzean, baina ez dira asko, eta atzera eginez zuzentzen 

ditu sarritan. Ez du normalean egitura errazetan akats sistematiko nabarmenik 

egiten, eta egiten dituenak ez dira gaizki-ulertuak sortzeko modukoak izaten. 

Egitura konplexuagoekin ausartzen denean huts egiten du maiz, oraindik ere. 

Mailari dagozkion baliabide gramatikalak gehienetan ongi erabiltzen ditu: 

lehenaldiko aditza; alegiazko aditz arruntenak; ohiko aditz trinkoak; 

mugagabe gehienak; juntagailu, lokailu eta menderagailu arruntenak… 

Aberastasun semantikoari dagokionez, hiztegi zabala du gai ezagun zehatz eta 

orokorretan, eta informazio xehea eta fidagarria ematen du. Sinonimo ugari 

ezagutzen ditu, eta badu gaitasunik formulazioa aldatzeko hitz bera ez 

errepikatzearren, baina askotan ideiak behin eta molde bakarrean adierazteko 

joera du; eta oraindik ere motel aritu daiteke, batez ere testuinguru 

ezezagunetan. Zenbaitetan, gainera, lexiko-zalantzak izaten ditu, eta 

itzulinguruka ibiltzen da. Horren ondorioz, zehaztasun-akatsak egiten ditu, 

baina komunikazioan eragozpenik eta tentsiorik sortu gabe, betiere. 

Idaztean kontrol handiagoa dauka, pentsatzeko denbora gehiago duelako, 

baina gaia oso ezaguna ez duenean testu pobreak sor ditzake aberastasunean 

eta ñabarduretan. Tarteka lexiko-akatsak ere izan ditzake. 

d. B2 Estrategiak 

Ulermena: 

Estrategia ugari erabil ditzake ulertzeko; adibidez, xehetasunen bila adi 

entzutea, ideia nagusiak zein diren jakiteko esapide esanguratsuak 

identifikatzea, testuinguruko hitz-gakoak erabiliz ulermen orokorra 

egiaztatzea, ulertzen ez dituen hitzak testuinguruaren arabera deduzitzea… 

Nolanahi ere, hizkera biziak ulertzeko zailtasunak izan ditzake, batez ere 

240 

B2



ohikoak ez diren gaietan, eta testu idatziak berriz irakurri behar izaten ditu, 

eta errepikapen eta azalpen osagarrien beharrean egoten da. 


Badaki hizketaldia modu egokian hasten, jarraipena ematen eta amaitzen, hitz 

egiteko txanda modu egokian erabiliz, esandakoa ulertzen duela berretsiz, eta 

beste solaskide batzuk parte hartzera bultzatuz. Eztabaidetan parte hartzeko 

estrategiak ere baliatzen ditu, argudioak emateko eta indartzeko. 

Badaki bere ikuspuntua azaltzerakoan estrategiak erabiltzen, hartzaileari 

behar dituen xehetasunak emateko: adibide egokiak, errepikapen indargarriak, 

berrantolaketa esanguratsuak… Eta gai da galderak egiteko, solaskideak 

esandakoa ea ulertzen duen egiaztatzeko asmoz, eta baita ere eskatzeko 

zalantzazko alderdiak azal diezazkiotela. 

Adierazpena: 

Esaldi eginak erabiltzen ditu esan beharrekoa pentsatzen duen bitartean 

(adibidez, Galdera horri erantzutea ez da erraza). Horrela, denbora irabazten 

du, eta hitz egiteko txandari eusten dio, naturaltasunez. Itzulinguruak eta 

parafrasiak erabiltzen ditu, hiztegian eta egituretan dituen hutsuneak bete ahal 

izateko. Bestalde, akatsak, hutsegiteak eta gaizki-ulertuak zuzentzeko gai da. 

e. B2 Ahozko jariotasuna 

Erritmo erregularreko diskurtsoak ekoizten ditu, eta nahiko modu naturalean 

aritzen da. Elkarrizketetan bat-batean jariotasunez jarduteko gai da, eta 

elkarreragin erregularra izaten du, alderdi bati nahiz besteari tentsiorik sortu 

gabe. Baina tarteka zalantza egin dezake egiturak eta esapideak aurkitzeko, 

edo esaldiak berrantolatzeko. Horren ondorioz, eten txiki batzuk sor daitezke, 

batez ere gaia arrotza zaionean, edo solaskidea ez bada euskara estandarrean 

ari. Oraindik ez du euskaldunen abiaduraz hitz egiten, baina sobera motel ere 

ez da aritzen. 

241 

B2



5.2.5. C1 mailako ebaluazio-irizpideak 

a. C1 Koherentzia soziolinguistikoa 

Esamolde idiomatiko eta lagunarteko asko ezagutzen ditu eta erregistroaldaketei 

antzematen die; baliteke, alabaina, tarteka xehetasunak ziurtatu 

behar izatea. Ongi bereizten ditu erregistro formala, informala, ofiziala edo 

espezializatua eta intimoa. Esamolde idiomatiko asko erabiltzen dituzten 

testuak ulertzen ditu, ahozkoak zein idatziak. Hizkuntza gizarte-harremanetan 

malgutasunez eta eraginkortasunez erabiltzeko gai da, baita emozioak 

adierazteko, norbaiti edo zerbaiti buruz jarduteko, eta umorea erabiltzeko ere 

(haserrea, adeitasuna, ironia, ziurtasun gabezia…). 

Esaten duena adierazteko baliabideak egoerari eta hartzaileari egokitzeko eta 

egoera bakoitzari dagokion erregistroa erabiltzeko gai da, baita elkarrizketan 

gertatu ohi diren norabidearen, estiloaren eta enfasiaren aldaketetara 

egokitzeko ere. Bere espezialitateko testuak eta testu ofizial batzuk ekoizteko 

gai ere bada. Baina mugak izan ditzake, batetik, diskurtso tekniko edo oso 

espezializatuak sortzeko, eta bestetik, intimoetako xehetasunak eta emoziograduak 

emateko. 

b. C1 Diskurtsoaren antolaketa 

Testu landuak, argiak, ongi egituratuak, koherenteak eta ongi kohesionatuak 

sortzen ditu, askotariko gaiei buruzkoak, ikuspegi desberdinak adieraziz, 

amaieran ondorio egokia atereaz, eta mekanismo linguistikoak modu egokian 

erabiliz. 

Paragrafo bakoitzean ideia nagusia eta bigarren mailakoak modu koherentean 

lotzen ditu; paragrafoen arteko lotura ere koherentziaz egiten du. Esaldien 

barruko ordenan, gehienetan, ez du akats nabarmenik egiten: galdegaia eta 

mintzagaia ongi bereizten ditu, eta, beraz, badaki non kokatu. Diskurtsoa 

egituratzeko, testu-antolatzaileak eta puntuazio-markak ongi erabiltzen ditu. 

Puntuazioa ere zuzena da, tarteka egindako akatsak kenduta: puntu eta koma, 

bi puntu, marratxoak, komatxoak… Intonazioa ere modulatzen badaki, eta 

242 

C1



esaldian enfasia modu egokian egiten du, esanahiaren ñabardura sotilak 

adieraztearren. 

c. C1 Baliabide gramatikalak 

Zuzentasun gramatikal handiz jarduteko gai da; akats gutxi egiten ditu, eta ez 

dira ia nabaritzen. Testuak sortzean ez du alderdi morfosintaktikoan aparteko 

arazorik izaten. Zenbaitetan, adierazi behar duena konplexu samarra baldin 

bada, akatsen bat egin dezake, baina ez du, inolaz ere, akats sistematikorik 

egiten. Bere ahozko adierazpenean akats gutxi batzuk egin ditzake: batbatekotasunak 

eta jardunaren nondik norakoak eragindakoak, hain zuzen ere. 

Auto-zuzenketak egiteko gaitasun handia du. 

Aditz erregimena modu egokian erabiltzen du, eta baliabide sintaktiko 

guztietan kontrol handia du. Gainera, juntagailu, lokailu eta menderagailu 

gehienak ongi erabiltzen ditu. Mugagabea, ordea, gaizki erabili dezake 

batzuetan, zenbatzaile zehaztugabeen kasuan. Aditz-sistema guztiak ere ongi 

erabiltzen ditu, baina subjuntiboan eta alegiazko aditz trinkoetan, 

noizbehinka, huts egin dezake. 

Euskararen fonemen erabilera zuzena egiten du (fonemen ahoskera, hitzbarneko 

aldaketak, hitz-kateak...). Hala ere, oso tarteka, arazoren bat izan 

dezake, baina arazo horiek ez dute hizketaren ulergarritasuna eragozten. 

Aberastasun semantikoari dagokionez, elementu linguistikoen errepertorio 

zabal batetik formulazio egokia hautatzen du, esan nahi duena argi eta 

mugarik gabe adierazteko. Gai da iritziak eta baieztapenak zehatz-mehatz 

modalizatzeko (ziurtasun/ziurtasun ezaren, ustearen/zalantzaren, 

probabilitatearen, eta abarren arabera). Baliabide gramatikal asko eta lexiko 

zabala erabiltzen ditu, eta, zailtasunik badu, itzulinguruak eginez gainditzeko 

aukera du; hori dela eta, ez zaio antzematen esamolde bila dabilenik edo 

saiheste-estrategiak erabiltzen dituenik. Esamolde idiomatikoen eta 

lagunartekoen ezagutza-maila ona du. Akats txikiak egiten ditu, noizean 

behin, baina ez dira garrantzi handikoak. 

243 

C1



d. C1 Estrategiak 

Ulermena: 

Estrategia mota asko erabiltzen ditu testuak, ahoz zein idatziz, ulertzeko. Hala 

nola: bere aurre-ezagutzak aktibatzea; edukiari eta antolaketari buruzko 

hipotesiak egitea; testuinguruan oinarrituta, hitz ezezagunen esanahia 

ondorioztatzea, eta, testuko elementu bakoitza ulertu beharrik gabe, testua oro 

har ulertzea; aldartea, adimen-jarrera eta asmoak inferitzea, ondorioak 

ateratzeko. Oro har, ez du zailtasunik izaten edozein euskaldunen hizkera 

ulertzeko, horretarako egokitzeko denbora izan badu; dena den, arazoak izan 

ditzake ongi ulertzeko, gaiak eta hizkerak oso ezohikoak edo desberdinak 

direnean. Halakoetan, batez ere, errepikapen eta azalpen osagarriak bilatzeko 

edota eskatzeko estrategiak erabiltzen ditu. 


Ideiak adierazteko aukera guztietatik esaldi egokia hautatzen du, bere 

adierazpenak modu egokian egin ahal izateko, hitz egiteko txandari 

eustearren, zer esan pentsatzen duen bitartean. Bere ekarpena eta gainerako 

solaskideena trebetasunez bateratzen ditu. Solaskideak esandakoa ulertzen 

duela egiaztatzeko galderak egiten ditu, eta zalantzak argitzeko eskatzen du. 

Diskurtsoa laburtzen du, eta horrela, solaskideen parte-hartzea errazten du, 

gaia bideratuz. Diskurtsoa hasteko, jarraitzeko eta bukatzeko prozedura 

egokiak erabiltzen ditu. Gaizki-ulertuek eta adiera anbiguoek sortzen dituzten 

okerrak zuzentzeko estrategiak ongi baliatzen ditu. 

Adierazpena: 

Esateko duena eta horretarako behar dituen baliabideak planifikatzen ditu, 

entzulearengan izan dezakeen eragina kontuan hartuta. Gai da, lexikoko eta 

egituretako gabeziak dituenean, parafrasiak erabiltzeko, eta esan nahi duena 

beste era batera formulatzeko, diskurtsoaren jarioa eten gabe. Diskurtso 

ereduak aurretik aztertzen ditu, eraginkortasunez erabiltzeko, beharrezkoa 

denean. 

244 

C1



e. C1 Ahozko jariotasuna 

Jariotasunez eta bat-batean jarduten du, naturaltasun handiz, eta ahaleginik 

egin gabe. Kontzeptualki zaila den gai batek bakarrik motel dezake bere 

diskurtsoaren jariotasuna, ideia egokiaren bila ari denean. Autozuzenketak 

tarteka egiten ditu, baina ez dira komunikazioaren kalterako izaten. 

245 

C1

OINARRIZKO BIBLIOGRAFIA 

� Europako Kontseilua (2001), Common European Framework for Languages: 

Learning, Teaching, Assessment, Strasbourg. 

� HABE (2005), Ikaskuntza, irakaskuntza eta Ebaluaziorako Europako 

Erreferentzia Markoa, Donostia. 

� North, B. (2000), The development of a common framework scale of language 

proficiency. New York, Peter Lang. 

� North, B. and Schneider, G. (1998). Scaling descriptors for language proficiency 

scales. Language Testing 15, 2, 217–262. 

� North, B. (2002), Developing descriptor scales of language proficiency for the 

CEF common reference levels. In Alderson, J.C.A. (ed.) Case Studies in applying the 

Common European Framework, Strasbourg, Council of Europe, 87-105. 

� Europako Kontseilua (1997), European language portfolio: proposals for 

development. Estrasburgo. 

� Canale, M. & Swain, M. (1981), “A theoretical framework for communicative 

competence” In Palmer, A. S., Groot, P. G. & Trosper, S. A. (arg). The construct 

validation of tests of communicative competence. Washington, DC, TESOL. 

� Alderson, J. C. Clapham C eta Wall, D. (1995) Language Test Construction and 

Evaluation. Cambridge: CUP. 

� Bachman, L. F. (1990) Fundamental considerations in language testing. Oxford, 

OUP. 

� Instituto Cervantes (2006), Plan curricular del Instituto Cervantes. Niveles de 

referencia para el español, Madril. 

� HABE (1999), Helduen Euskalduntzearen Oinarrizko Kurrikulua, Oñati. 

� 22/2007 Foru Dekretua, martxoaren 19koa, Hezkuntzari buruzko 2/2006 Lege 

Organikoaren araubide bereziko hizkuntza irakaskuntzen oinarrizko eta erdiko 

mailako curriculuma Komunitaterako ezartzen duena. 

� 22/2007 Foru Dekretua, martxoaren 19koa, Hezkuntzari buruzko 2/2006 Lege 

Organikoaren araubide bereziko hizkuntza irakaskuntzen oinarrizko eta erdiko 

mailako curriculuma Nafarroako Foru Komunitaterako ezartzen duena. 

246

� 58/2008 Foru Dekretua, ekainaren 2koa, Hezkuntzari buruzko maiatzaren 3ko 

2/2006 Lege Organikoaren araubide bereziko hizkuntza ikasketen maila 

aurreratuaren curriculuma ezartzen duena, Nafarroako Foru Komunitatean. 

� 46/2009 Dekretua, otsailaren 24koa. Honen bidez, araubide bereziko hizkuntzaikasketen 

mailetako -oinarrizkoa, tartekoa, aurreratua eta gaitasun maila- curriculuma 

ezartzen da eta ikasketa horiek Euskal Autonomi Erkidegoan jartzen dira. 

� Zubiarte euskaltegiko barne-curriculuma (2009an indarrean zegoena). 

� Euskarabidearen euskaltegiko barne-curriculuma (2009an indarrean zegoena). 

� AEKren barne-curriculuma (2009an indarrean zegoena). 

� NAPIko akreditazio-txostena (2009an indarrean zegoena). 

� EGA Ataleko ebaluazio-txostena (2009an indarrean zegoena). 

� Euskaltzaindia, Euskal Gramatika Lehen Urratsak liburukiak. 

� Euskaltzaindia, Arauak. 

� Euskaltzaindia, Hiztegi Batua. 

� IVAP (2005), IVAPeko Estilo Liburua, Zarautz. 

� IVAP (2003), Galdezka, Zarautz. 

� Berria egunkariaren estilo-liburuak. 

� HABE, Hizpide aldizkaria. 

� Garzia, J. (1997), Joskera Lantegi, Zarautz. 

247

HENAC

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?