30.08.2013 Views

mkvdari saxli

mkvdari saxli

mkvdari saxli

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

jemal qiria<br />

beletristika<br />

tomi 6<br />

<strong>mkvdari</strong><br />

<strong>saxli</strong><br />

(romani)<br />

(romani)<br />

WianWvelebis WianWvelebis xelmwife<br />

xelmwife<br />

anduyafari<br />

anduyafari<br />

(zRapari zRapari didebisaTvis<br />

didebisaTvis)<br />

didebisaTvis<br />

Tbilisi 2006<br />

gamomcemloba `saari~


`<strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>~ daiwera 1979 _ 1982 wlebSi. romani gamoaqveyna<br />

1990 wels gamomcemloba `meranma~.<br />

satiruli zRapari `WianWvelebis xelmwife anduyafari~ daiwera<br />

1995 wels. igi calke wignad 1996 wels gamosca quTaisis g. tabiZis<br />

sax. saaqcio sazogadoeba `stambis~ sagamomcemlo centrma.<br />

©jemal qiria - <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong><br />

saavtoro uflebebi daculia<br />

teqnikuri redaqtori: irina markozaSvili<br />

gamomcemloba `saari~<br />

ISBN 978-99940-60-37-5<br />

vrdlfhb vrdlfhb cf[kb<br />

cf[kb<br />

Ìåñòàìè ýòî îïèñàíèå ïðåðûâàëîñü êàêîþ-òî<br />

äðóãîþ ïîâåñòüþ, êàêèìè-òî ñòðàííûìè, óæàñíûìè<br />

âîñïîìèíàíèÿìè, íàáðîñàííûìè íåðîâíî, ñóäîðîæíî,<br />

êàê áóäòî ïî êàêîìó-òî ïðèíóæäåíèþ. ß íåñêîëüêî<br />

ðàç ïåðå÷èòûâàë ýòè îòðûâêè è ïî÷òè óáåäèëñÿ, ÷òî<br />

îíè ïèñàíû â ñóìàñøåñâèè.<br />

Ô. Äîñòîåâñêèé<br />

`Çàïèñêè èç Ìåðòâîãî äîìà~.


1. gza pansionatisaken<br />

matarebeli arsad Cerdeboda. papuna Wyonia liandagTan<br />

daudarajda. roca matarebelma svla odnav Seanela,<br />

vagonis Ria karSi momcro Cemodani Seagdo, mere Tvi-<br />

Tonac aedevna da Seaxta. vagonis gamyolma xeli SeaSvela.<br />

`siymawvileSi ukeT davrbodi!~ _ Tavi imarTla papunam.<br />

gamyols xma ar amouRia. Cemodani aiRo, papunas mklav-<br />

Si xeli CasWida da bneli derefnisaken ubiZga. mTel matarebelSi<br />

papuna erTaderTi mgzavri iyo da, albaT, amitom<br />

Suqis asanTebad Tavi aravin Seiwuxa. sibneleSi gamyolis<br />

saxe ver gaarCia, gaCxinkuli, Ronieri TiTebidan ki<br />

sicivem pijakis saxelos gaatana da papunas uneblie SiSi<br />

ewvia. aqamde gulSi mSvidad CaTbunebuli oreuli awrialda,<br />

samalavs dauwyo Zebna. papunas SiSi arafriT gaumJ-<br />

Ravnebia. derefanSi gverdulad midioda, radgan ori kaci<br />

mxarimxar ver daeteoda, gamyoli ki xels ar uSvebda.<br />

kupeSi Seiyvana da iq datova. wamiT fanjaraSi gareubnis<br />

lampionebma SemoanaTa. mere ki sibneles Soreuli<br />

varskvlaveTis susti cimcimi Tu arRvevda. papunam xelis<br />

faTuriT miagno logins. ratomRac SeSfoTebuli<br />

iyo da ar dawolila, fanjarasTan dajda.<br />

gamyoli Semovida. pirispir daujda. etyoba, uzomod<br />

gamxdari kaci iyo, radgan papunam aSkarad gaigona<br />

Zvlebis Cxaruni, Tvalis anarekli verafriT daiWira,<br />

TiTqos gamyols mxrebze carieli qala edga.<br />

SiSi oreuls Seatova da dumili daarRvia:<br />

`rogorme Cemi sadguri ar gamomaparoT!~<br />

gamyolma kvlav araferi upasuxa.<br />

lotos furclebi gaSala da koWebi amoiRo. cifrebi<br />

bundovnad ikiTxeboda da papunam TamaSs uxalisod auba<br />

mxari. male yvela nomeri Seavso, magram gamyoli uxmod<br />

awvdida axal koWebs. papunam ukve ar icoda, sad waeRo<br />

4 5


isini, erTi suli hqonda, Tavs rodis daanebebdnen.<br />

axla nanobda, bileTi maincdamainc am matarebelze<br />

rad aviReo.<br />

kidev erTi furceli daido da imaze daiwyo koWis Camorigeba.<br />

icoda, Zili ar eRirseboda, fxizlad unda yofiliyo,<br />

raTa Tavis sadgurs ar gascdenoda.<br />

bolo koWs axal furcelze ver mouZebna adgili da<br />

am dros kupeSi dRis sinaTle SemoiRvara, TiTqos aqamde<br />

gamomwyvdeuli hyavdaT da axla gamoaTavisufleso.<br />

papunam Tvali moifSvnita. gamyoli kupeSi ar iyo.<br />

loto Tan waeRo, papuna ki koWis nacvlad sakuTari pijakis<br />

Rils awvalebda...<br />

ormoci wlis mweralma papuna Wyoniam gadawyvita<br />

Tavi moekla. es azri zustad dabadebis dRes gauCnda.<br />

dilauTenia gamoeRviZa, mzera Wers miapyro da maSin TiTqos<br />

ucxo xmam CasCurCula: `Tavi unda moikla!~ TaTulis<br />

mSvidad eZina. papunas misken ar miuxedavs. icoda, mZinare<br />

colis danaxva nebisyofas gaunaxevrebda. jobda,<br />

axlave amdgariyo da ganzraxva sisruleSi moeyvana. tani<br />

ver azida. sakmaod monjRreuli sawoli aWraWundeboda<br />

da TaTulis Zils daurRvevda... iwva ase gaunZrevlad da<br />

Wers miStereboda. zemo sarTulidan jer kidev SarSan<br />

CamoJona wyalma. mezobelma moubodiSa. zaralis anaz-<br />

Raureba SesTavaza, magram papunam fulis aReba iukadrisa.<br />

arada, remontis Tanxa ar hqonda. isedac Zlivs<br />

hyofnidaT xelfasi da iSviaTi, arcTu uxvi honorari...<br />

dRes gana Rirda am wvrilmanze fiqri? yovelive arara<br />

iyo da am araradan Tavis daRweva mxolod sikvdiliT<br />

SeiZleboda, ucbad igrZno, rom uyurebdnen. TaTulis<br />

Tvali gaexila da qmris profils uxmod uTvalTvalebda.<br />

`gRviZavs?~ _ gulsgareSe hkiTxa papunam. TaTuli<br />

mouCoCda, loyaze moaorTqla, bavSviviT akoca: `momilocavs!~<br />

mere baliSidan Sexveuli gamoaZvrina. albaT,<br />

windebi iqneboda, anda cxvirsaxocebi, an kidev sacvle-<br />

bi. `gaTavda naxevari cxovreba!~ _ xmamaRla ase Tqva, gunebaSi<br />

ki es fraza gaimeora, gemo gausinja, Tan sityva `naxevari~<br />

gamotova...<br />

mTeli dRe ver moicala, raTa amdilandeli gadawyvetileba<br />

ramenairad aewona. iubilaris rols sakmaod<br />

kargad TamaSobda, radgan veravin veraferi SeamCnia. facifuci,<br />

misvla-mosvla, telefonis rekva, _ yovelive,<br />

rac mis irgvliv xdeboda, TiTqos mas arc exeboda, odnavadac<br />

ar ekareboda mis guls, sadac marto im erTaderTi,<br />

brma da auwonavi gadawyvetilebisaTvis darCeniliyo<br />

adgili.<br />

Rvino cota dalia. sul aTiode stumari movida, ufro<br />

TaTulis kursis amxanagebi, jerac gauTxovari gogoebi,<br />

romelTac imedi TiTqmis gadaswurvodaT da sxva-<br />

Ta gakilviT ioxebdnen guls. sakmaod gviani iyo, roca<br />

stumrebi saTiTaod gaacila, yvelas cal-calke gamoem-<br />

Svidoba, qaTinaurebi mSvidad moismina, pasuxad Tavis<br />

leqsikonSi Tbili sityvebi moiZia. oriodejer enamoswrebuli<br />

xumrobac moaxerxa. ukmayofilo aravin dar-<br />

Cenia, sakuTari Tavis garda.<br />

Sin Sebrunebulma cols mzera aarida. qali mTeli<br />

dRe cdilobda misi gulis mogebas, magram es ukve verafers<br />

Secvlida. sawer magidas miujda, ugulod gadafurcla<br />

xelnaweri. momavali romanis fragmentebi aRizianebda,<br />

radgan ver iqna, fragmentebs iqiT ver waiwia.<br />

axla ukve amaze fiqri zedmeti iyo. dilis gadawyvetilebas<br />

sulieri wonasworoba daerRvia.<br />

TaTuli samzareuloSi TefSebs recxavda. papunam<br />

miayurada. wylis Cxriali faravda colis xmadabal Ri-<br />

Rins. saqmianobis dros ase RiRinebda xolme, albaT fiqrobda,<br />

papunas vasiamovne da amjerad saSiSroebas Tavi<br />

davaRwieo. papunam xelnaweri miagdo da saabazanoSi Caiketa.<br />

sarecxis Toki Camoxsna, karis Zgideze miamagra,<br />

SesaniSnavi maryuJi gamouvida, magram Sig Tavi rom gayo,<br />

oreuli aujanyda, WiWyini da moTqma daiwyo, Tmebi da-<br />

6 7


iglija. sacodavi sanaxavi gaxda da papunas Tavi SezizRda.<br />

Toki Camoxsna, civi wyali gadaivlo. meore dRes ki,<br />

samsaxurSi profbiuros Tavmjdomares sTxova, sagzuri<br />

minda, sadme Sors, naklebad cnobil zRvispira kurortze<br />

gamiSvio. iman win sagzuri daudo, bedi gqoniao. aravis<br />

axsovs, es sagzuri rodis mogvivida, magram pansionat<br />

`plutonSi~ gamgzavrebis msurveli vera da ver daiZebna,<br />

Senc Tu ar waxval, gavauqmeb da eg iqnebao...<br />

kupes karze daakakunes.<br />

papuna fanjaras moswyda. mis miRma cis kidemde swori,<br />

gadamwvari tramali gaSliliyo da adamianis arsebobis<br />

kvali arsad Canda.<br />

karidan gaixeda. derefnis bolos koWlobiT miClaxunebda<br />

vagonis gamyoli. gaZvaltyavebul mxrebze formis<br />

tanisamosi Camohkideboda. qudsa da sayelos Soris<br />

kiseri ki ara, TiTqos wvrili Cxiri hqonda.<br />

papunas usiamod gaaJrJola. Tavi moiToka, SiSisaTvis<br />

asparezi ar unda mieca. daeloda, sanam gamyoli Tavis<br />

kupeSi gauCinardeboda. fexis wverze Sedga da gasasvlelisaken<br />

uCumrad gaipara.<br />

matarebelma svla Seanela da papunam Zlivs moaswro<br />

Camoxtoma. Cemodani gauvarda, TviTonac waiforxila,<br />

muxli msubuqad dahkra.<br />

bolo vagoni raxraxiT gaecala. gvirabSi TavSergul<br />

matarebels mihyva. Ria karidan gamyoli xelis usaSvelod<br />

grZel mtevans uqnevda da raRacnairi xrWialiT<br />

icinoda.<br />

Cemodani dadga, zed Camojda. aqedan gaxeda im bolo<br />

vagons, uCinari matarebeli gvirabis Sav xaxaSi rom miaqanebda.<br />

mere sibnelem Seisruta vagoni, mocinare ConCxi,<br />

Zaraze dakidebuli wiTeli farani. wuTic da gvirabis<br />

siSave Seerwya kldis siSaves. papunam dainaxa, rom arc<br />

gvirabi arsebobda, arc matarebeli da im mxares rkinigza<br />

saerTod ar midioda.<br />

araferi gahkvirvebia. es bolo droa, gakvirvebis<br />

unari dakarga. gonebis is nawili cinikurma gulgrilobam<br />

moicva, Tan karze miiWeda eklesiastes sibrZne _ `amaoebai<br />

amaoTa, yovelive amao~, romlis WeSmaritebaSi eWvi<br />

ar epareboda.<br />

guldamZimebuls araferi axarebda. mTeli samyaro<br />

mis gacurebas cdilobda. amjerad arc icoda, visze unda<br />

ganawyenebuliyo: rkinigzis sammarTveloze, vinac matarebeli<br />

gauSva, gaCereba ki arsad daukanona; profbiuros<br />

Tavmjdomareze, maincdamainc am pansionatis sagzuri rom<br />

SemoaCeCa; im WkuaTmyofelze, udabnoSi rom pansionati<br />

aaSena, misasvleli gzebis gayvana ki saWirod ar CaTvala.<br />

cota xans ase ijda. matareblis dagadugi edga yur-<br />

Si. mere erTbaSad Camowva uCveulo mdumareba. mousvenrobam<br />

Seipyro. qalaqSi cxovrebam ise miaCvia uwyvet guguns,<br />

zedmet siCumes ar endoboda. axlaRa SeamCnia, baqnis<br />

tkepnili miwa mzes TeTrad gadaetkeca. dacemisas<br />

muxlisTavi daesvara, fexsacmelebs wvrili xrili dahfenoda.<br />

Sarvlis toti CamoiferTxa. jibeSi qaRaldis<br />

xelsaxoci moiZia. fexsacmlebidan mtveri zizRiT gadaiwminda.<br />

gaWuWyianebuli qaRaldi xelSi atriala, sanagve<br />

yuTi versad SeniSna da iqve, _ ki ar daagdo, _ frTxilad<br />

dado, TiTqos mzad iyo ukanve waeRo da jibeSi CaekuWa,<br />

vinme Tu sayvedurs Sehkadrebda.<br />

kar-fanjara CamoRebuli, mtvriani Senobidan, saukunis<br />

win mitovebuls rom hgavda, zorba morigem gamoalaja.<br />

fexebi farTod gaabjina, xelebi mrgval mucelze<br />

gadaiWdo da ase moaSterda. Tavze wiTeli, gaxunebuli<br />

qudi exura. ulvaSze obobas qseli mosdeboda. damfrTxali<br />

oboba facxafucxiT garboda kitelis jibesTan.<br />

papuna wamodga, Tavi odnav daukra. ucxo kacTan<br />

gamolaparakeba didad ar exaliseboda, magram Tvalsawierze<br />

TeTri udabnos meti veraferi SeniSna da uamravi<br />

kiTxva daebada.<br />

morige ar ganZreula, kvlav ise idga, TvalebiT _<br />

Savi fosoebiT sadRac papunas miRma iyureboda.<br />

8 9


`sainteresoa!~ _ gaifiqra papunam, Cemodans xeli daavlo<br />

da gaSorda. im adgilas ki, sadac aqamde papuna ijda,<br />

misi oreuli darCa. `sainteresoa!~ _ gaifiqra oreulma da<br />

sadguris moriges Caexuta, misi Tvalis fosoebidan gamoixeda.<br />

TiTqos yinulis ToSi SemoeWdo, aakankala. Tavzardacemuli<br />

ukanve gamovarda, papunas daewia da SeuerTda.<br />

SiSi gadaedo papunasac, fexs auCqara. irgvliv mSveleli<br />

aravin Canda, sadguris morige ki idga TeTri Senobis fonze<br />

da mkvlelis mzeras styorcnida zurgSi.<br />

`sad gavrbivar? _ SiSnarevi gulgrilobiT fiqrobda<br />

papuna, _ moxdes, rac mosaxdenia!~<br />

`momklavs, momklavs...~ _ caxcaxebda oreuli, guls<br />

uforiaqebda, mosvenebas akargvinebda.<br />

`Tu ar daezara, momklavs!~ _ daudastura papunam.<br />

`gaviqceT, gaviqceT!..~ _ ar isvenebda oreuli.<br />

qva-RorRiT mofenili velis kideze papuna Seyovnda,<br />

suli moiTqva, ofli moiwminda. sadguris Senoba cis<br />

fonze TeTrad ikveTeboda. morige kvlavac iq idga, magram<br />

am manZilidan erTi cicqna eCvena da ram SemaSinao,<br />

mxrebi aiCeCa. nervebi aRar uvargoda ukve.<br />

viwro biliki odnav aCnda mzisgan daxeTqil kldovan<br />

vels. cxeli haeris Wavli livlivebda gaxurebul<br />

lodebze, kldeTa anaxleCze.<br />

borZik-borZik midioda. tvini uxurda. simxurvalem<br />

fexsacmlis lanCebSic gaatana.<br />

dahbera cxelma xorSakma, TvalSi gaxurebuli qviSa<br />

moayara.<br />

Reri balaxi versad dalanda mTel gzaze, wveTi<br />

wyali arasodes Camovardnila, albaT, am mxareSi.<br />

`esec Seni pansionati!~ _ guljavrianad wuwunebda<br />

oreuli.<br />

papuna yurs ar ugdebda, win miiwevda, radgan udabnoSi<br />

Tu povebda sulier simSvides.<br />

oRroCoRro xriati gadalaxa da bilikis mosaxvev-<br />

Tan waikiTxa qvaze amokveTili warwera:<br />

md. stiqsi _ 200 m.<br />

mzem gadaiwia. sicxem swrafad iklo. mcxunvare, oqrosferi<br />

mnaTobi dapataravda, sisxlisfrad SeiReba, daiWmuWna,<br />

im gasaber buSts daemsgavsa, haeri rom gamouSves.<br />

papuna aCqarda. orasi metri bazaltSi miriadi fexiT<br />

amokveTil, Rrma xaroSi gadioda. damrecze fexsacmlis<br />

lanCa ucurdeboda da cdilobda, wonasworoba ar daekarga.<br />

mdinare ucbad gadaiSala. arc wylis duduni gaugonia,<br />

arc msubuqi talRebis tylaSuni. neli niavi qerclavda<br />

zedapirs. sigrile ar mohfenia saxeze. SoriT Soramde<br />

gadaSliliyo kupriviT Savi da mdore ram Txieri. aRmac<br />

da daRmac bolo ar uCanda, gaRma napirze ki Crdilovani<br />

kldeebi wamoSveriliyo.<br />

TiTqos nislis nacvlad sifrifana kvamli dahfenoda<br />

zedapirs da isic uZravad ekida.<br />

mTeli es suraTi uzarmazar tiloze daxatulsa<br />

hgavda, sadac moZraoba mxolod nagulisxmevia.<br />

qarafze Seyovnebuls moeCvena, TviT am uZraobaSi<br />

Cabudebuliyo maradi ltolva. es iyo wamieri xilva, roca<br />

`statikuri formis yoveli calkeuli detali Tr-<br />

TolviT imuxteba cvalebadobis diadi surviliT~ (gonebis<br />

TeTr qaRaldze Caiwera es fraza). sadRac am Sav-TeTr<br />

panoramaSi imaleboda kaleidoskopi ferebisa, stiqsis<br />

siRrmes rom STaenTqa, magram tyveobidan daxsnilebs<br />

yovel wams SeeZloT pirvelqmnili sixasxasiT aelvareba.<br />

papunas Sescivda.<br />

mzera moavlo udabur napirs.<br />

uTvalav nafexurs pirwmindad gaeprialebina<br />

bazaltovani veli.<br />

ucabedad qva dainaxa. viRacas zed acabaca asoebiT<br />

amoekveTa:<br />

menave xaritona<br />

gadayvana _ Sauri<br />

nisiad ar iqneba<br />

gTxovT SekiTxvebiT guls nu gamiwyalebT<br />

10 11


papunas gaeRima. umalve TvalSi ecemoda stilistikuri,<br />

orTografiuli, punqtuaciuri daudevroba. axla<br />

ki am warweram TiTqos sxva planetidan miwaze Camoiyvana,<br />

raRacnairad gulze moeSva.<br />

mdinareze uxmod gawolil kvamlisfer nisls Savi<br />

sagani gamoeyo. swrafad moiwevda napirisaken.<br />

papunam mRelvareba daioka. uneblie cnobiswadilma<br />

guliscema auCqara.<br />

Savi sagani male gamoikveTa. erTi farRalala navi<br />

aRmoCnda, dro-Jamisagan dafuturoebuli, saceriviT<br />

dacxriluli. wesiT aTasjer unda daSliliyo, igi ki uxmo<br />

zvirTebze ise mosrialebda, zedapirs arc ekarebao.<br />

papunas Rimili pirze mieyina.<br />

navSi SiSveli, zorba berikaci ijda. erTmaneTSi<br />

aburduli, WuWyiani Tma-wveri muxlebamde scemda. ara<br />

Tu Tma-wveri, tanze modebuli banjgvlic erTianad<br />

gasWaRaraveboda.<br />

dros daeWmuWna misi saxis kani, CaeJanga. bRujad<br />

Camofarcxuli warbebidan, viTarca bneli tevridan, ise<br />

imzireboda quruSi, azrisagan daclili, Tumca jerac<br />

lurji, sacrisodena Tvalebi.<br />

navi napirs moayena xaritonam. gulgrili mzera<br />

esrola mgzavrs. uxmod daeloda, sanam papuna jibeSi<br />

moiZiebda Saurians. Wiani kbilebiT gasinja, namdvili Tu<br />

ariso. mowonebis niSnad saxe wvrili naoWebiT daeqsela,<br />

sixarulis gamomxatveli ucnauri xavili gamosca.<br />

SiSisagan dazafruli papuna kiCoze frTxilad Camojda.<br />

xaritonam niCabi mousva da navi gaRma napirisaken<br />

gaaqana.<br />

papuna gaunZrevlad ijda viwro, mravalgzisi xmarebisagan<br />

gaslipul skamze. eSinoda, vaiTu Camitydeso;<br />

eSinoda, es dafuturoebuli navi vaiTu maincdamainc<br />

axla daiSaloso: eSinoda stiqsis uxmo, Savi sivrcisa,<br />

erT sxivsac rom ar ireklavda; kvamlisferi nislisa,<br />

damwvris suni rom sdioda. yovlismomcvel mdumareba-<br />

Si, xaritonas ritmuli xvneSa da niCabis xmauri rom ar-<br />

Rvevda, ipareboda raRac uCveulo, Soreuli, zarismomgvreli<br />

xmebi, TiTqos stiqsis bnel fskerze miriadi tanjuli<br />

suli daborialobda da Tavis sves uCioda.<br />

yvelaze metad mainc xaritonasi eSinoda. berikacs<br />

niCbisagan xelisgulebi dahkorZeboda. iq, sadac fexebs<br />

abjenda, SiSvel quslebs navis fskeri amoeRrutna. Cveuli<br />

ritmiT qanaobda, niCabs ostaturad usvamda da am<br />

dros mis mxar-mklavze rkinis burTebi dagoravda.<br />

naxevari gza ise dailia, mgzavrisaTvis erTic ar Seuxedavs.<br />

TavzeviT iyureboda. gezi pirwamaxuli kldeebisaken<br />

eWira.<br />

moulodnelad mzera gadmohkra kiCoze mokuntul<br />

papunas. Wiani Rojebi gamoaCina.<br />

`geSinia?~ _ Caixriala da ucabedad nerwyvi gadascda...<br />

saxe Seecvala, Tvalebi kinaRam budeebidan gadmoucvivda,<br />

wamoWarxlda, niCabi xelSi gauSeSda da saSineli<br />

xmiT daaxvela... daaxvela ki ara, daaquxa... welSi moikakva<br />

da iseTi ambavi atexa, quxilma mTeli sivrce aavso. navi<br />

adgilze dabzrialda, stiqsis zedapiri aqercla, futuro<br />

gverdebidan nafotebi Camocvivda... papuna Caafrinda<br />

kiCos, oreuli ki mTlad skamqveS SeZvra da ficars<br />

samjer Semoexvia.<br />

berikacma erTi-orjer kidev amoixriala, oh, oho,<br />

_ daumata da niCabi isev mousva.<br />

papunam xuTjer amosunTqvac ver moaswro, kldovan<br />

napirs rom miadgnen.<br />

`gamayuCebeli rame ara gaqvs?~ _ Caixixina xaritonam.<br />

papunam piri daaRo, pasuxi ucbad ver moiazra.<br />

`piramidoni, analgini, sxva rame, ha? vgiJdebi, kbili<br />

ise mtkiva!~<br />

papunam Tavi gaaqnia.<br />

`gadadi!~ _ Zveli gramafonis gabzaruli xmiT miayefa<br />

xaritonam da niCbis wveriT mourideblad ubiZga<br />

odnav Seyovnebul mgzavrs. inteligentis Seuracxyo-<br />

12 13


fili Tavmoyvareoba SiSis grZnobam CaaCuma da papuna wam-<br />

Si napirze aRmoCnda.<br />

xaritonas uxiagi xavili aRmoxda. icinoda Tu kvlav<br />

yels iwmendda, Zneli gasarkvevi iyo. arc fiqrisaTvis<br />

rCeboda dro. napirze dadga fexi Tu ara, oreulma sixaruliT<br />

Sehkivla da papunas ori nabijic ar eqneboda gavlili,<br />

igi ukve Txems moevlo Tavze.<br />

papunamac fexs auCqara, swrafad gaSorda abezar berikacs,<br />

Txemis Tavze wamoewia aqoSinebul oreuls.<br />

aqedan moCanda zRvis vrceli sivrce da elnaTurebiT<br />

gaCaxCaxebuli pansionati `plutoni~.<br />

albaT, naSuadRevic ar iqneboda. ratomRac dabnelda.<br />

forToxlistola mze Zlivs bJutavda caze da imasac<br />

wamdauwum kvamliviT Savi Rrubeli efareboda. bindSi<br />

TeTrad gamoikveTa marmarilos svetebiani fanCaturi,<br />

Txemis Tavze rom wamoemarTaT. aqedan zRvispiramde<br />

aguris namtvrevebiT mofenili saseirno biliki Cadioda<br />

da papuna Wyonia im biliks Cahyva.<br />

male gaivaka, brtyeli qviSnari gadakveTa.<br />

mosaxvevTan zRva axlos gamoCnda. talRebis Cveuli<br />

tylaSuni ar gaugonia, TiTqos fafa brunavda da buybuyebda<br />

gigantur qvabSi.<br />

arc Rrubeli hgavda Rrubels, ruxi airi dahfenoda<br />

zRvis zedapirs da es ori stiqia, Txieri da airadqceuli,<br />

qmnidnen uCveulo samyaros, sadac yovelives<br />

dahkargoda wonasworoba.<br />

papuna wamiT Seyovnda. zRvis grili niavis nacvlad<br />

momwamvleli sunTqva Seexo, kinaRam goni dakarga. zurgi<br />

swrafad aqcia ucnaur saxilvels.<br />

WiSkari ufro antikur stilSi agebul triumfalur<br />

TaRsa hgavda, romlis Tavze kvadrigis Semodgmac ar daviwyebiaT<br />

da gaqanebuli cxenebis xilvisas papunam nabiji<br />

Seanela. mexsiereba gadaaxalisa, vin iqnebodao is<br />

xelovani, brinjaos am cxenebs egodeni srulyofileba<br />

da dauokebeli swrafva rom SesZinao. xelovnebis istoriis<br />

miseuli codna sakmarisi ar aRmoCnda. erTxans tkbeboda<br />

marmarilos TeTri kolonadiT. marjvniv da marcxniv,<br />

sanam Tvali miswvdeboda, TeTri galavani SemoevloT<br />

pansionatis ezosaTvis. galavanze bareliefebi<br />

amoekveTaT. Zveli miTebis aw gadaviwyebuli saxelebi<br />

Zlivs gaixsena. pirvelsave bareliefze gamosaxuli iyo<br />

yvela is gmiri, raRac manqanebiT beberi qaronis guli<br />

rom moiges, cocxlebma gadalaxes stiqsi, hadesidan kvlav<br />

mzenaTel dedamiwaze dabrundnen.<br />

kolonadis ukan muq-mwvane feriT ugergilod SeTxipnili<br />

jixuri aRmoCnda. Ria karis Tavanze susti, mtvriani<br />

naTura bJutavda. erTaderT safexurze Txeli kaci<br />

ijda, xelSi jibis sarke eWira da qimiuri fanqriT ulva-<br />

SebSi gareul WaRaras iRebavda. saqmianoba ar miutovebia,<br />

sarkis zemodan gadmoxeda papunas, TiTebi da tuCebi<br />

fanqriT daesvara, magram, albaT, amas ver amCnevda.<br />

`moxvedi?~ _ iseTi xmiT SeekiTxa, TiTqos tuCebiT<br />

Sauriani eWira da eSinoda, ar damivardeso.<br />

papuna Tavis qneviT miesalma, daeloda.<br />

darajma Zlivs moicala, fanqari da sarke jibeSi Seinaxa.<br />

`ra mogeCqareboda?~<br />

`gadaviRale, dasveneba mWirdeba~.<br />

`dasveneba, dasveneba... _ darajma iqednurad CaiRimila.<br />

_ yelSi amogiva eg dasveneba!~<br />

`amomiva da vin damiWers?~<br />

`ho, ho...~<br />

daraji orazrovnad iRimeboda. papuna SeSfoTda.<br />

oreuli swrfad gadabargda darajis sulSi da iq mwiri<br />

udabno aRmoaCina. papunasaken rom gamoixeda, Tavdapirvelad<br />

ver mixvda, ra xdeboda. darajis mzera aSiSvlebda<br />

papunas, mamakacur SesaZleblobebs umowmebda.<br />

oreuli zizRiT ukanve gamoiqca. zizRi igrZno papunamac.<br />

swrafad gaecala. darajma erTxans uyura, mere kv-<br />

14 15


lav sarke da fanqari daaZro, ulvaSis Rebva ganagrZo.<br />

pansionatis diadi nageboba ucbad gadaiSala Tvalwin.<br />

mTis bnel kalTas Sehfenoda, maRla ahyoloda. zeda<br />

sarTulebs RrubelTa fTilebi edeboda. arc dasawyisi<br />

Canda fanjrebis girliandebisa, arc dasasruli. ise iyo<br />

erTianad gaCaxCaxebuli, mTel qalaqs utoldeboda.<br />

lampionebis anarekli pansionatsa da zRvas Soris gada-<br />

Slil burusian parksac efineboda. parki papunam uwoda<br />

am sivrces. erTgvari wesrigi aq marTlac igrZnoboda.<br />

mTeli veli saseirno bilikebiT iyo daserili, oRond<br />

xeebis nacvlad skverebSi erTmaneTze fantastikurad<br />

axorxlili ruxi lodebi eyara. zogan lodebs xorkliani<br />

xviara Semohxveoda da papunas pirvelad uxsenebeli egona.<br />

aqa-iq asfodelosis uferul yvavilebsac wamoeyo<br />

Tavi. erTi danaxviT, yovelive es ar iyo mSvenierebas<br />

moklebuli, magram Tvals aklda foTolTa sixasxase.<br />

uceb raRacam gairbina. patara cxoveli egona. iqve<br />

lodi egdo. imis miRma bavSvis Tavi gamoCnda, oTxi-xuTi<br />

wlisa Tu iqneboda. Savi, dauvarcxneli Tma Sublze jiutad<br />

eyara. cxvirs aqSutunebda. daubanel cxvir-pirze<br />

wvintli Sexmoboda da TiTiT iCiCqnida.<br />

cnobismoyvare Tvalebi SemoanaTa papunas. etyoba,<br />

SiSma gauara, wamoimarTa.<br />

gazinTuli perangi Wips Zlivs ufaravda da pawia<br />

WuWu mouCanda.<br />

`aq ras akeTeb?~ _ SeekiTxa papuna.<br />

`kaka minda!~ _ gulubryvilod upasuxa bavSvma da<br />

Cacucqda.<br />

`eSmakis fexi!~ _ meti veraferi Tqva papunam.<br />

`Senc Tu ginda, ai, iq qeni!~ _ neba darTo biWma, asfodelosis<br />

foTliT moixoca da sulmouTqmelad gaiqca,<br />

TeTri takunebi gamouCnda.<br />

papuna neli nabijiT mihyva. oreulma gadaaswro,<br />

bavSvs miewia da misi TvalebiT gaixeda.<br />

Tavbru daesxa. ferTa simkveTrem Tvali mosWra...<br />

simindis xasxasa yanaSi mirboda TiTqos. TavzeviT didi,<br />

barCxala mze sxivebs uxvad afrqvevda. simindis foTlebi<br />

saxeze scemda... simindis yanaSi Cakarguli bavSvi SiSianad<br />

miiswrafoda ficruli <strong>saxli</strong>saken... oreulma didxans<br />

ver gauZlo swraf srbolas. qoSini autyda. bavSvs<br />

CamoSorda da papuna mixvda, ferTa sixasxase mxolod<br />

misma mexsierebam wamoativtiva. es iyo im drois gaxseneba,<br />

roca ararsidan yofierebaSi gadmovida da ninuca bebias<br />

ficrulidan simindebSi Cakargul sapirfareSoSi<br />

ver bedavda gasvlas, radgan simindis yana idumali da<br />

saSiSi arsebebiT iyo dasaxlebuli.<br />

papunam amoioxra. irgvliv kvlav is ruxi lodebi<br />

eyara.<br />

axlodan pansionati kidev ufro ucnauri Canda.<br />

mas ar etyoboda erTiani atqiteqturuli neba. yoveli<br />

droisa da xalxis arqiteqtorebs erTmaneTisagan damoukideblad<br />

ise eSenebinaT, rogorc moesurvebodaT.<br />

eniT auwereli es qaosi mTlianobaSi raRac grandiozul<br />

harmonias qmnida, raic TiTqos SeuCerebliv icvleboda<br />

da maradiulobis suli ecxo, rameTu araferia cvalebadze<br />

maradiuli.<br />

pansionatis win, iq sadac naTurebis anarekli sustad<br />

ebrZoda mowolil binds, damsveneblebi jgufjgufad<br />

daseirnobdnen. wyvilebi myudro adgilebs eZebdnen.<br />

TiTo-orola axirebuli berikaci joxis kakuniT<br />

garideboda sxvebs. skamebze WotebiviT Camomwkrivebuli<br />

dedabrebi WorebiT irTobdnen Tavs. erTgan dominos<br />

uxaTqunebdnen gulmodgined, meoregan xelebis qneviT kamaTobdnen,<br />

xmebi ki papunamde ver aRwevda.<br />

TandaTan ubrundeboda gakvirvebis unari, mTlianad dakarguli<br />

rom egona. uCveulo samyarosTan am Sexvedram interesi<br />

gauRviZa da gulgrilobis qronikuli seni Seunela.<br />

erTgan aivanze tanmsxvili dedaberi gadmodga. mandili<br />

moixsna, kiserze ofli moiwminda, albaT, aqamde samzareuloSi<br />

saqmianobda. gadmoxeda Cabnelebul parks da<br />

boxi, mamakacuri xmiT gadmosZaxa:<br />

`veronika, Se saZagelo, sad daikarge?!~<br />

16 17


gverdiT viRacam SurduliviT gaielva. papunam mxolod<br />

gamxdar fexebs da mokle kabaSi gamomwyvdeul bav-<br />

Svur sxeuls Seaswro Tvali. gogona umalve Ria karSi<br />

gauCinarda.<br />

TiTqos raRacam gulze uCxvlita, raRac gaaxsenda,<br />

magram gancda wamieri iyo da gogona umalve daaviwyda.<br />

mere moxda ucnauri da SiSismomgvreli ram. zRvidan<br />

wamoubera. haeri TiTqos sawamlaviT aivso. papunas<br />

sunTqva Seekra. cispiri daipyro Savze Savma zonzroxa<br />

Rrubelma, mTel caze gaiwela da Camoabnela. zemo sar-<br />

Tulebs TiTqos kvamli Semoexvia. aivnebi swrafad daicala<br />

moyurade damsveneblebisagan. karebsa da fanjrebs<br />

raxaruxiT xuravdnen. parkSi moseirneni awrialdnen,<br />

Sesasvlelisaken daiZrnen. papuna cdilobda gaerkvia, ra<br />

xdeboda, magram fexaCqarebul adamianTa talRaSi veravis<br />

gamoelaparaka, TiTqos adamianebi ki ara, uformo<br />

landebi moZraobdnen irgvliv.<br />

yru guguni gaisma. miwa azanzarda. raRac bneli da<br />

kolosaluri moabijebda miwis piramde Camowolili<br />

Rrublebidan.<br />

ikivla viRacam, qalis xma iyo. ixuvla xalxma, SesasvlelSi<br />

gaiWeda.<br />

TiTqos dinozavris uzarmazari Tavi gamoeyo bnel<br />

Rrublebs, TiTqos pterodaqtilebis frTaTa usiamovno<br />

tylaSuni moisma, TiTqos mastodontebis jogi Rrialebda<br />

SemaZrwuneblad.<br />

papunas zari daeca. TviTonac adgils moswyda. gadaaswro<br />

erTs, meores, viRacas gamoedo, kinaRam gadaTela.<br />

es is biWuna iyo. bavSvma SiSiT gafarToebuli Tvalebi<br />

Seageba da papuna mixvda, safrTxem adamianoba gadaaviwya.<br />

oreuli ukve karSi WeWyva-jgleTiT miZvreboda, papunam<br />

ki nebisyofas da sidinjes mouxmo, bavSvi xelSi aitaca.<br />

Savi Rrubeli Semoexvia mTel pansionats. agrialda<br />

elWeqi, magram amas ar mohyolia macocxlebeli wvima.<br />

cidan mxolod Savi ferfli cvioda.<br />

ukanasknelad moixeda. sibneles gamoeyo Savi urCxuli,<br />

myrali amonasunTqi amoafrqvia. papunam bavSvi-<br />

TurT Seminul karSi Seaswro.<br />

vestibiuli brbos gaeWeda. irgvliv yayani da nervuli<br />

xiTxiTi moismoda. saxeebi _ cvilisferi niRbebi<br />

yvela erTmaneTsa hgavda.<br />

brbo gaarRvia da win atirebuli qali SemoeCexa.<br />

`vaime, Svilo, deda genacvalos!~<br />

papunas guli gadauqanda, imdenad nacnobi da moulodneli<br />

iyo qalis xma.<br />

biWi swrafad miawoda, gascilda.<br />

erTgan, vestibiulis siRrmeSi karze ewera:<br />

direqtori adiko<br />

papunam daakakuna da kars ubiZga...<br />

2. jariskaci, deda, biWuna<br />

jariskaci<br />

<strong>saxli</strong>s gadaxurva moaswro. bolo yavari rom daaWeda,<br />

saxuravis kuwubze Camojda.<br />

jibidan TuTuni amoiRo, gazeTis naxevSi gaaxvia, gaabola.<br />

CxouSis sanaxebs gadaawvdina mzera. adriani zafxulis<br />

xasxasa simwvaneSi ifloboda yavrisa da kramitis<br />

saxuravebi. botanikuri baRisa da bulvaris Wadrebi zvaviviT<br />

daswoloda qalaqs. TiTqos aqve, gareubanSive iwyeboda<br />

mTis mwvane kalTebi, aRma arboda, cisken iswrafvoda,<br />

sadac kavkasionis Tovliani mwvervalebi elvarebda.<br />

_ esec ase! _ Tqva kacma da bolo nafazi daartya.<br />

mzera xelisdadeba ezoze gadaitana. ramdeni gakeTda da<br />

ramdenia kidev gasakeTebeli. <strong>saxli</strong>s win venaxi axlad-<br />

Cayrili iyo. gadabrunebul miwaze mwkrivebad aCnda<br />

uferuli Cxirebi. ukana ezoSi axladdarguli bali da<br />

18 19


atami, xurma da tyemali iyrida tans.<br />

_ esec ase! _ erTxelac gaimeora kacma. xelsawyoebis<br />

yuTs xeli daavlo da is iyo, Camosvla daapira, WiSkars<br />

farajiani macne moadga:<br />

_ omia, amxanago!<br />

mSvidi dRe idga da irgvliv yovelive simSvidiT<br />

sunTqavda.<br />

kaci auRelveblad Camohyva qanqara kibes.<br />

miwas fexi rom daabija, maSinRa CaekiTxa:<br />

_ omiao?<br />

_ omia, amxanago! _ daRlili xmiT Seepasuxa farajiani.<br />

kacma saTuTune gauwoda. farajiani nela axvevda,<br />

dRes bevri evlo da, muxlebidan qari unda amoviRoo, moibodiSa.<br />

_ gaige, dedakaco? _ kacma mzera aarida qalis damfrTxal<br />

Tvalebs.<br />

atirda qali, _ misi Svilebis deda, _ uxmo cremlebi<br />

CamoaRvarRvala.<br />

_ gaCumdi, dedakaco, bavSvebi ar SeaSino! _ gulsgareT<br />

daucacxana...<br />

mere gvianobamde saqmianobda. ojaxi axla idgamda<br />

fexs da saqme ulevi hqonda. salaparakod mxolod maSin<br />

moicala, roca mcire vaxSmis Semdeg bavSvebmac daiZines<br />

da qalis gverdiT, erT baliSze mido Tavi.<br />

qali Caexuta, cremliT baliSi dausvela. kaci uxe-<br />

Sad efereboda da im Rames wvrilSvila ojaxs erTi biWic<br />

Sehmata.<br />

dilas mcire sagzali aiRo, TuTuniT savse qisa, saponi,<br />

jibis dana...<br />

matareblamde miaciles. bavSvebi CaebRauWnen dedis<br />

kalTas. SeSinebulni uyurebdnen vagonis fanjris<br />

CarCoSi gamokveTil mamas. aseve daamaxsovrdaT. msgavsi<br />

suraTi ekida sastumro oTaxis kedelze _ CarCoSi gamomwyvdeuli<br />

kacis saxe... nabolara rom daibada, iman mxo-<br />

lod es suraTi naxa _ yviTel, uxeiro qaRaldze aRbe-<br />

Wdili Semelotebuli kaci. cocxlisas igi ara hgavda da<br />

nabolara mzeras ver usworebda suraTis CaSretil<br />

Tvalebs.<br />

kaci ki erTxans iwereboda...<br />

Tavdapirvelad werili Tbilisidan movida, Seni Sekerili<br />

xalaTi gamxades da faraja Camacveso. ramodena qalaqi<br />

yofila es qarTio. mTawmindaze mindoda asvla, magram<br />

vin gagiSvao. icode, bavSvebs mixede da ar Semarcxvinoo...<br />

baqodan samkuTxa baraTi gamoagzavna. Cemze nu iwuxebT,<br />

aq mze acxunebs, bazarSi alubali Tavze sayreladaa.<br />

wuxel yvelani damesizmreT. amboben, es omi erT TveSi<br />

damTavrdeba da male yvelani davbrundebiTo...<br />

astraxanidan xma moawvdina, _ sami Tvis Semdeg movida<br />

es ambavi, daWrilma matrosma moitana, _ zRva gadavcureTo.<br />

imodena gemze vimgzavre, asi Cvenisnairi <strong>saxli</strong><br />

daeteodao. Turme svastikiani TviTmfrinavi mofrenila,<br />

oriode bombi Camougdia, isinic mizans ascdenia...<br />

SiSi ki magari vWameTo...<br />

mere naxevari weli araferi mouweria... ukve zamTari<br />

iyo. samkuTxa werils wekos namcecebi mihyinvoda<br />

TiTqos. asoebic acabaca ewera. gaToSili xeliT iyo gamoyvanili...<br />

Semcivdao, iwereboda, imodena Tovli dado, saxlebSi<br />

saxuravebidan CavdivarTo... netavi cota xans<br />

Cvens buxarTan mimaficxao...<br />

(nawyveti papuna Wyonias novelidan)<br />

`...SaSxanaSi vazna gamoilia, xelyumbara adreve gaixarja.<br />

tanki ki gaavebuli mogrialebda, muxluxebiT<br />

lewavda axladamoyril norC fiWvs, juja arys, qviSasa da<br />

TovlSi zelda, nazamTral Waobs pirs uxsnida.<br />

adrian gazafxulze Tovls wyali gaujda. uCinari<br />

wyaroebis Cumi CurCuli manqanis gugunSi CainTqa.<br />

yinvas Zala dahkargoda, xem gamoixeda, male akvirtdeboda,<br />

albaT.<br />

20 21


jariskaci tanks gamoeqca.<br />

iq, SoreTs iqiT SoreTSi, axali odis buxridan cisferi<br />

boli amodioda. RuRuna buxarTan Tavmoyrili basarsxlebi<br />

samkuTxa baraTs elodnen...<br />

jariskaci daWrili iyo da sicocxle swyuroda. ver<br />

gaerkvia, sad iyo daWrili, ar icoda, ramden xans eyofoda<br />

Rone. Sublze ofli sisxls uerTdeboda, upeSi Casdioda...<br />

tanisamosi mTlad gaJiJinda, oflisa an sisxlisagan...<br />

tanki ki TandaTan eweoda. avbediTad irxeoda qvemexis<br />

lula. tyviamfrqvevis viwro xvreli wertils eZebda<br />

beWebs Soris, zustad unda CaeWeda tyvia tyviaSi.<br />

jariskaci garboda.<br />

mwiri tyis simSvides mxolod Zravis guguni da muxluxebis<br />

Semzaravi RrWiali arRvevda.<br />

Ceqmebi usxlteboda svel TovlSi, fexebSi eblandeboda<br />

saidanRac gamobobRebuli kvanjRara totebi,<br />

CaSavebuli kunZi, udReuri, miwas garTxmuli buCqi... qoSini<br />

autyda, filtvebidan xrialiT amosdioda TeTri orTqli.<br />

daeca, adga, isev daeca da isev adga barbaciT, tanjviT...<br />

Rone ar SerCenoda da TviTonac ukvirda, kidev<br />

saidan eZleoda Zala... garboda, garboda...<br />

tanki avi guguniT axlovdeboda. vera Zala ver Seakavebda,<br />

zRvars ver daudebda am borot srbolas...<br />

iq ki, SoreTs iqiT SoreTSi, jariskacis odis buxridan<br />

cisferi boli amodioda. RuRuna buxarTan misi dam-<br />

Seuli basarsxlebi Tbebodnen, udrtvinvelad elodnen<br />

samkuTxa baraTs... fanjaras Ramis sibnele moswoloda<br />

da SemkrTal patarebs oblobis maxinji RmerTi qirqiliT<br />

Tvalebs upaWunebda...<br />

jariskaci garboda, garboda...<br />

tanki fexdafex mosdevda. muxluxebi xrWialiT,<br />

raxraxiT nTqavda yovelives, cdilobda atalaxebul<br />

TovlSi Caezila, araraobad eqcia sikeTe, kacoba, sicocxle...<br />

`mesrole, Se uRmerTo, mesrole!~ _ esRa gaifiqra<br />

da igrZno, yoveli iogiT, yoveli ujrediT igrZno, rom<br />

usazRvrod mZime, uxeSi, yovlisdamTrgunveli Zala yalyze<br />

Sedga, ca gadafara, bolo naxtomisaTvis ganemzada.<br />

aRSfoTda uceb jariskaci. mis sulSi wamoimarTa<br />

raRac uZleveli, raRac TvalSeuwvdomi da aqamde dafaruli,<br />

wamoimarTa da mduRare rkina CaeRvara ZarRvebSi.<br />

gamexebuli Semobrunda, TviTonac tankad gadaiqca,<br />

qvemexs qvemexi miabjina, muxluxebs _ muxluxebi da<br />

guguniT Seaskda mosisxar mters...~<br />

22 23<br />

deda<br />

qali ki eloda... Rameebs TeTrad aTenebda. Tavfex-<br />

SeqceviT erT sawolze miyril bavSvTa sunTqvas usmenda.<br />

daislukunebda romelime, _ albaT, SimSili awuxebda, _<br />

Tbil xels Sublze Seaxebda, alersiani CurCuliT sizmrebs<br />

gaucocxlebda: `Cu, Cu, deda genacvalos, iZine, iZine~.<br />

dilauTenia miipareboda, jer kidev bindSi, qurdis<br />

droc rom ar iyo gasuli. rac unda eCqara, puris rigSi asi<br />

kaci mainc daxvdeboda. wewva-gleja, gniasi, miwev-moweva...<br />

xalxis talRa waRma-ukuRma atrialebda. iWeWyeboda,<br />

Tavs nacemiviT grZnobda. daxlTan rom miaRwevda, Rone<br />

aranairi aRar erCoda.<br />

bavSvebi gasusulni elodnen. mxolod nabolaras ar<br />

hyofnida moTmineba. tiroda, iWaWeboda, dedas uxmobda.<br />

gemrieli iyo Savi puris cicqna natexi...<br />

cxovrobda rogorc SeeZlo... bavSvebsac ase zrdida...<br />

omisSemdgomi mSieri wlebi... SiSi-mdevari fexdafex<br />

mohyveboda, RmerTo, bavSvebi SimSiliT ar damixocoo...<br />

imedi aZlebinebda, magram rodemde...<br />

erTi tomara dafna moiwia. urCies, wadi, iqneb oblebs<br />

puris fuli mainc uSovoo... sakuTari xeliT SeWeda faneris<br />

Cemodani, mezobels daesesxa samgzavro fuli...


(nawyveti papuna Wyonias novelidan)<br />

`...xSiri warbebidan Tvalebi arc mouCanda. biRa ulvaSebs<br />

iwiwknida da dinjad, marcval-marcval jijRinebda:<br />

_ dedakaco, ar ici, ra droa?.. xalxma omi axla moa-<br />

Tava, yvela unda muSaobdes. Sen ki amdgarxar, Se spekulianto<br />

ubeduro, Se Saraxvetiav, da es sad gadmokargulxar...<br />

dasaWeri xar, aba ra xar!.. cixeSia Seni adgili...<br />

dabali, moklefexa milicieli nervulad ifSvnetda<br />

xelebs, cdilobda biRaulvaSianis iRliidan SemoeWyita<br />

kupeSi.<br />

_ neta ras uxsni, rom uxsni, vera xedav, wyalwaRebuli<br />

spekuliantia!<br />

_ abrZandi, abrZandi, dedakaco, axla sadguri<br />

iqneba da CavideT!<br />

orTqlmavali mZimed miezideboda moxanxalebul<br />

vagonebs. irgvliv gadaSlili TeTri, erTferovani tramalebi<br />

SiSs hgvrida qals, mokuntuli ijda fanjris kuTxeSi.<br />

mZime Cemodans efofreboda, xels ar uSvebda. `vaime, Svilebo!~<br />

_ es azriRa utrialebda, amokvnesas ver bedavda.<br />

_ vai da viSi ar gamagono axla aq! kanoni kanonia!<br />

Sen ra, ar icodi, Tavze xels rom ar gadagisvamdnen?<br />

_ uyure ra jiutia, viTom ar esmis, rasac vqaqanebT!<br />

TeTr sivrceSi xandaxan Tu gamokrTeboda CaSavebuli<br />

laqa, xramis piras Cavardnili buCqnari, cicqna<br />

soflebi, namjiT gadaxuruli qoxmaxebi. qaTqaTa Tovlze<br />

ucabedad gakrTeboda mZivebad dayrili nakvalevi,<br />

iqneb cxenosanma gaiara, an nadirma.<br />

`aq, albaT, sul Tovlia, Tovli, Tovli...~ _ fiqrobda<br />

qali.<br />

vagonSi cioda, qals TiTqos sulic da gulic yinuleTad<br />

qceoda. sicivisa da SiSisagan aZagZagebda. ar<br />

esmoda, ras ejajRanebodnen.<br />

_ viTom Cveneburad ar gesmis, xom? maS, ra enaze<br />

gelaparako, yefas ki ver dagiwyeb...<br />

_ yru-munjia iqneb! _ jiRaulvaSiani ganze gaewia<br />

dabals da axla TviTonac gverdulad gaCxeriliyo. _<br />

yru-munjia, Torem rusuli rogor ar esmis...<br />

`vaime, Svilebo!~ _ uCumrad kvnesoda qalis suli.<br />

matareblis dagadugi, monjRreuli vagonebis<br />

SemaSfoTebeli raxraxi... netavi moasvenebdnen!.. SoSiebiviT<br />

pirdafCenili bavSvebi... mezoblebis imediT datovebuli<br />

bavSvebi... iqneb aivanze gadmomdgaran da<br />

moTqmiT uxmoben...<br />

`vaime, Svilebo!..~<br />

netav ra undaT, ras Caacivdnen?<br />

faneris Cemodans gadafofreboda, ise Cascieboda,<br />

xelebi daZabulobisagan gaulurjda...<br />

Savi orTqlmavali ki miiwevda TeTr tramalebze,<br />

vin icis saiTken, an hqonda ki am gzas dasasruli...~<br />

24 25<br />

biWuna<br />

pirveli sityva iyo `omi~.<br />

sadRac baTqi gaisma. fanjris SuSa awkarunda da<br />

imiT daiwyo mogonebebis grZeli jaWvi. manamde iyo mxolod<br />

ukuni, arara... manamde mzisqveSeTSi cxovrobda<br />

patara arseba, visac amwuTieri moTxovnilebani mTlianad<br />

aviwyebda wina wuTis faTeraks.<br />

im dRidan ki mexsierebam jaWvi gaaba ararasa da yofierebas<br />

Soris, pirveli Rrma anabeWdi datova biWunas sulSi.<br />

axla xis is <strong>saxli</strong> ar arsebobs. arc is oTaxi arsebobs,<br />

romlis iatakze biWi ijda. didi oTaxi iyo, far-<br />

Ralala. iatakis WuWrutanebSi sinaTle Semodioda.<br />

kedlebze iafi Spaleri gaekraT. Raribuli aveji idga:<br />

sasadilo magida (gasaxsneli), xis ufardago taxti, sakeravi<br />

manqana... kuTxeSi buxari iyo CaSenebuli. Sig<br />

zamTarSic ki iSviaTad anTebdnen cecxls. buxars yvela<br />

oTaxisaken hqonda piri gaxsnili da yvelaze patara oTax-


is samyof SeSas xarjavdnen... buxris Tavze navTis lampa<br />

SemoedgaT, sarkis natexi, Caxedvadac rom ar Rirda, damtverili<br />

saojaxo albomi, _ masSi mxolod gayviTlebuli<br />

fotoebi elaga, umTavresad gardacvlilTa; yru<br />

kedelze, naqargi tilos Tavze ori suraTi Sehyurebda<br />

erTimeores: dedikosi da mamikosi...<br />

fanjrebidan zafxulis uxvi mze iRvreboda da Wreli<br />

fardagiviT (es kargad daamaxsovrda) efineboda bi-<br />

Wunas ferxTiT.<br />

kvlav igriala. SuSa ufro Zalumad awkrialda. mezoblis<br />

ZaRli, aqamde rom Tamamad yefda, dafrTxa da<br />

yefaSi wkmutunic gauria. biWuna pirdaRebuli Sehyurebda<br />

awkrialebul SuSas, SiSisagan tirili daviwyeboda.<br />

raRac sazareli da TvalSeuwvdomi gadmosdgomoda<br />

xis saxls da grialiT moiwevda, albaT, gadaivlida<br />

saxuravze da gasresda, miwasTan gaasworebda.<br />

_ kombinats bombaven! _ mezoblis xma moiWra saidanRac...<br />

am sityvebma biWunas veraferi uTxres...<br />

es iyo da es! omi amiT daiwyo da amiT damTavrda, magram<br />

im wuTebis eqo Tan gahyva, mravali wlis manZilze Cas-<br />

Zaxoda yurSi...<br />

biWuna wamodga. aivanze gavida. aqedan provinciuli<br />

qalaqis vrceli xedi iSleboda. yavriani da kramitiani<br />

saxuravebis uTvalavi rigi (Siferi da rkina aravin icoda),<br />

mdinaris vercxlisferi zoli (rogor damSrala is<br />

mdinare, TiTqos qalaqma Seiwovao). imis iqiT isev saxlebi<br />

da saxlebi, romelTa Tavze ori TeTri Senoba wamomarTuliyo.<br />

mere WadarTa gvirgvinebs zeviT, TiTqos<br />

Suagulidan amoizardao, Tovliani kavkasioni ebjineboda<br />

cis tatnobs... samyaro am suraTiT isazRvreboda. imis<br />

miRma arc araferi arsebobda. iq iyo kide... erTxel gadaSlil<br />

wignSi Caixeda, iqidan naxati daamaxsovrda. qveynierebis<br />

kidemde misul kacs Tavi caSi gaeyo da usasrulobaSi<br />

iyureboda. biWuna xSirad fiqrobda samyaros kideze,<br />

cdilobda warmoedgina `ra iyo iq!~ miRmuri sam-<br />

yaros gaazreba mis Rones aRemateboda, xiluli samyaro<br />

ki eWvis sababsac ar iZleoda. im TeTri Senobebidan erTi<br />

`moskovi~ iyo, meore _ `Tbilisi~. yvela geografiuli<br />

wertili, rac ki mis smenas miswvda, am erTi xelisdadeba<br />

miwaze Tavsdeboda. yvelaferi, rasac yuri hkida, aq unda<br />

momxdariyo.<br />

`omi?~ _ fiqrobda biWuna.<br />

sad iyo aq omi?.. cdilobda warmoesaxa, gonebis TvaliT<br />

miswvdenoda. omSi xom mama ibrZvis _ goliaTi vaJkaci,<br />

mxrebiT rom kavkasionis am Tovlian mwvervals etoleba,<br />

jariskacuri muzaradiT cas ebjineba. Ronieri xelebi<br />

Cauvlia urCxulisaTvis, hitlers rom eZaxian, cdilobs<br />

Zirs moigdos da mogudos... magram arc ise ioli<br />

yofila Zlieri mtris dajabnva da biWunas TiTqos Caesmoda<br />

Soreuli guguni, miwis susti tokva, samkvdro-sasicocxlo<br />

Widils rom aRuZravs...<br />

ZilSi Cahyveboda xolme ucnauri da SiSismomgvreli<br />

moCvenebebi...<br />

saxuravebs Soris alvis xeze ufro maRali koSki<br />

gadmomdgara. im koSkze muzaradiani kacuna zis, xis Tofi<br />

uWiravs da zevidan isvris. biWuna ukana ezoTi garbis, iq<br />

unda damalva, magram ezos irgvliv mayvlis bardebi<br />

igvergveba da biWuna Sig ixlarTeba... `tanka!~ _ saxuravebis<br />

Tavze wamomarTul sazarel koSks hqvia ucnauri<br />

sityva `tanka~.<br />

mere TandaTan sagnebi gamoikveTa. yovelives Tavisi<br />

saxeli Camourigda. yvelaferi Tavis adgilas ganlagda.<br />

isic ki gaigo, rom dedamiwa mrgvalia da saidanac<br />

waxval, iq dabrundebi, rom adamiani mokvdavia da sikvdils<br />

versad gaeqcevi...<br />

`sikvdili?~ _ Tavzardamcemi iyo es aRmoCena.<br />

`cuncula daiRupa!~ _ dedam Tqva. biWunam veraferi<br />

gaigo.<br />

karga xans miemgzavrebodnen brezentiT gadaxuruli,<br />

monjRreuli avtobusiT.<br />

26 27


WiSkari farTod iyo gaxsnili. uamravi xalxi Sedioda<br />

ezoSi. darbaisluri ridiT moZraobdnen, an idgnen da<br />

xandaxan cas axedavdnen.<br />

lurj caze Rrublis TeTri, fafuki qulebi miirweoda.<br />

cuncula momcro kuboSi esvena. saxe mSvidi hqonda.<br />

wamwamebi ise daexara, TiTqos sacaa gaaxelso.<br />

pawia xelebi mkerdze sasoebiT daewyo, gasTeTreboda...<br />

tuCis kuTxeSi Rimili Sehyinvoda, TiTqos uxaroda,<br />

angelozebs rom mihyavdaT.<br />

lamazi iyo sikvdili...<br />

iqve cunculas axalgazrda deda damxobiliyo, amoukvalTavi<br />

SavebiT mosili, TmebCamoSlili, loyebdaxokili...<br />

ki ar tiroda, xmawarTmeuls laparaki ewada da veras<br />

ambobda.<br />

cunculas axalgazrda mamasac amoukvalTavi Savi<br />

perangi muxlebamde scemda. Tavi Savi tiloTi waekra da<br />

Tvalebi miwisaTvis miebjina, radgan cas gadamtereboda.<br />

biWuna fanCaturidan gamovida, cunculas cqriala<br />

suraTs Sexeda, yvavilebSi rom esvena, mere cisken aixeda,<br />

saiTkenac cuncula gafrinda. ise Soreuli da usasrulo<br />

iyo es ca, ise miuwvdomel simaRleze waretaca sifrifana<br />

suli... biWunam igrZno maradiuli samyaros usaSvelo<br />

sisastike...<br />

sikvdilis SiSi dardad SerCa. `ratom unda movkvde?~<br />

_ dReniadag amaze fiqrobda. ocnebobda ukvdavebis<br />

wyaroze da zRaprebis qveyanaSi daexeteboda, misi<br />

jerac umwifari goneba Rrmad ver swvdeboda safiqrals,<br />

raic upirveles brZenTac ver gadaewyvitaT.<br />

sikvdilze fiqri iqneb mSier bavSvTa xvedria. soflel<br />

deidebTan, mamidebTan, biZiebTan sazafxulod Casvlisas<br />

cincxali STabeWdilebebi devnida `omsa~ da `sikvdils~,<br />

sul sxva ferebiT akaSkaSdeboda samyaro.<br />

soflel bavSvTagan arc gamoirCeoda. sxvaze susti<br />

iyo oRond, Rone nakleb erCoda, burTaobasa da omobanas<br />

dros iCagreboda. mTeli dRe Wyumpalaobda, magram wyli-<br />

sa mainc eSinoda, Sors Setopvas ver bedavda da curva ver<br />

iswavla. ufro imitom, enguris mRvrie talRebSi faruli<br />

da saSiSi zraxva elandeboda. aq,engurispira vrcel sanaxebSi,<br />

zRapari da sinamdvile erTmaneTSi ereoda da mis<br />

mexsierebas raRac uCveulo nazavi SerCa: zed napirTan<br />

morevia, fesvgaCaCxuli xe Cavardnila, erT adgilze trialebs,<br />

fesvebs cisken iSvers, TiTqos Svelas iTxovs<br />

(morevSi CaTreul SeyvarebulTa ambavi); samyuras xaverdovan<br />

mdelos Taflis surneli sdis (oTxfoTolas Tu ipovi,<br />

natvra agisruldeba); kameCma zaqi moigo, axla mSvidad<br />

dgas da icoxneba (kameCis Tvalebi bnelSic anaTeben,<br />

mglis xrovac ufrTxis); bayayis gauTavebel kruals yur-<br />

Tasmena miaqvs (xom gaxsovT, sazizRarma gombeSom cerodena<br />

dedoflis SerTva gadawyvita); WaobSi gveli misarsalebs<br />

(frTxilad, frTxilad...); soflis dangreul sasaflaoze<br />

unaxavT... (iq Turme RamRamobiT <strong>mkvdari</strong> sulebi<br />

daZrwian); ekalbardebiT daZenZil TxmelnarSi dReniadag<br />

faCunobs uxilavi niavi (deidas Tu ar daujere,<br />

iqidan tyaSimafa da oCokoCi mogakiTxaven...).<br />

STabeWdilebaTa mravalferovani samyaro... gamWvirvale,<br />

mzis sxivebiT gamsWvaluli, cvriT ganbanili dRe...<br />

soflis Rame... ca varskvlavebiT moWiqula, rom moindomo,<br />

xeliT miswvdebi; ezoSi Casvla Zneli gasabedia, Cabnelebuli<br />

baRidan aTasi vinme giTvalTvalebs... vaxSami<br />

Wraqis Suqze, dabal tabakze; WasTan fexis dabana, koRos<br />

wuili da mware nakbeni; Tungidan civi wylis likliki: Zilis<br />

win zRapari da myudro Rame... saqonlis mSvidi fSvinva,<br />

ZaRlis uneblie wkmutuni, qarborias moulodneli<br />

daqroleba, foTlebis susti SrialiT rom mTavrdeba...<br />

mimqrali faCuni _ iqneb niavia, iqneb <strong>mkvdari</strong> sulia, ezo-<br />

Si daborialebs, kvnesis, Sin SeSvebas iTxovs... Ramis ukun-<br />

Si Cafluli biWi sabans nikapamde iqaCavs da bnelSi Tvalebs<br />

aWyets. TiTqos raRaca rialebs, raRac maxinji saxeebi<br />

inakvTeba, raRac fxaWunobs, zed yurisZirTan dax-<br />

Suli sunTqva moismis, TiTqos oCokoCis balniani TaTebi<br />

28 29


epareba... mere karSi gasvla moundeba, verc vinmes mouxmobs,<br />

verc loginidan Camosvlas bedavs, sawolqveS xom<br />

raRaca faTurobs... iTmens, iTmens, amasobaSi kidec gaepareba<br />

da sircxvilisa da uRonobisagan dilamde tiris,<br />

Zil-buranSi sakuTar danaSauls moaSrobs... dila yovel-<br />

Tvis gamWvirvale, cvarnapkuri da mziT gasxivosnebulia.<br />

biWs Rameuli gancdebi aviwydeba da mTeli dRe pawia<br />

kviciviT daWixvinebs...<br />

mere erT dReSi dakacda. kiTxva iswavla, skolaSi<br />

miabares. pirveli wigni iyo `wiTelquda~. skolis biblioTekarma,<br />

bavSvebis mouTmenlobiT Sewuxebulma qalma,<br />

gaafrTxila, wigns saTuTad moeqecio da ai, aq xeli momiwereo.<br />

manac moawera: `W. papuna~. biblioTekars, _ eh, Se mar-<br />

Tla, Wipunao, _ gaecina. hoda, SerCa metsaxelad Wipuna.<br />

wigni fanjara iyo da patara Wipunam iq cnobismoyvared<br />

SeiWvrita...<br />

(nawyveti p. Wyonias adrindeli novelidan)<br />

...`deda!~ _ xmadabla daiZaxa biWunam.<br />

samariseburi siCume idga. xma eqosaviT gaisma, TiTqos<br />

TviTon ki ara, sxva viRaca iZaxda da axla es bgerebi haerSi<br />

ekida, fanjridan Semofenil mzis mtvrian sxivebSi wkrialebda.<br />

gamofxizlda. mze sakmaod maRla amosuliyo. mTeli<br />

Rame Rrmad eZina usizmro ZiliT, TiTqos loginSi wuTis<br />

win Caawvina dedam, uCveulod moefera. loyaze wveTic ki<br />

daeca, magram maSin Zilma uceb CaiTria.<br />

`deda!~ _ xmas auwia biWunam.<br />

iseTi siwynare idga, TiTqos mTeli qalaqi ayrila<br />

da sadRac gadaxvewilao.<br />

wamojda.<br />

winakari Riad darCeniliyo da mze CaxCaxebda.<br />

`deda!~ _ Wirveulad wamoiZaxa, xmaSi tirilnarevi<br />

eWvebi CaurTo.<br />

rbili bragvani gaisma. wamoxta, SiSianad SeaRo samzadis<br />

kari. magididan kata Camomxtariyo da damnaSavesaviT<br />

miiZurweboda.<br />

biWunas guli auCqarda. mTeli misi arseba raRac<br />

gamoucnobma SiSma Seipyro.<br />

mziT gakaSkaSebul aivanze gamovarda, cremli waskda<br />

da lurji cis qveS gayuCul vrcel Semogarens gasZaxa:<br />

`deda-a-a!~<br />

lurji cis qveS ganfenil am samyaroSi Zneli yofila<br />

martooba. cxovreba rTuli labirinTi Canda, sadac<br />

yovel mosaxvevTan xafangia dagebuli...<br />

deda rom dabrunda, ojaxi kvlav aivso...<br />

maminacvali, Zmebi, debi... axali da Zveli naTesavebi...<br />

<strong>saxli</strong>s farTo oTaxebSi adgili ar darCa martoobisaTvis,<br />

magram mainc marto iyo da sicocxlis eleqsirsac<br />

marto eZebda, _ ufro im wignebSi, miliard sxvadasxva<br />

gzas rom aswavlidnen ukvdavebis wyarosaken, magram<br />

romeli iyo WeSmariti, amas aravin eubneboda.<br />

erTxel leqsi dawera... albaT, leqsi arc eTqmoda,<br />

amitomac ar SerCa mexsierebas. lamazad Cawikwikebuli leqsis<br />

striqonebi bavSvuri pativmoyvareobis mwvel cecxls<br />

unelebda... mere moTxrobebze gaiwafa xeli. ezoSi biWebi<br />

stvena-yiJiniT WinWis burTs dasdevdnen, is ki ijda da<br />

acabaca asoebiT Txzavda moTxrobebs viRac zangis biWze,<br />

viRac Turq biWze, viRac koreelze, romelTa Sesaxeb arc<br />

araferi icoda, arc araferi gaegona, magram keTilSobili<br />

cremliT rwyavda calxaziani rveulis melniT moTxvril<br />

gverdebs... mere romanic dawera... sxva gza arc hqonda, radgan<br />

gogo Seuyvarda da warmoidgina, Tu rogor kocnida...<br />

romani savse iyo yaCaRebiT, monaTmflobelebiT, afrikiT,<br />

mxecebiT da, rasakvirvelia, amaRlebuli, jadosnuri siyvaruliT,<br />

radgan mis furclebze mSvenieri Tavadis asuli<br />

da glexis tlu biWi mTvaris qaTqaTa Suqze `alisferi bageebiT~<br />

erTmaneTs kocnidnen.<br />

es bavSvuri siyvarulic, albaT, TavSesafari iyo. iq<br />

30 31


gaurboda mTavar saSiSroebas, mis sicocxles rom emuqreboda.<br />

ocnebis burusSi gaxveuli eZebda xatebas, faifurze<br />

daxatul princesas rom hgavda... mezoblis gogona<br />

simaRliT im indaurs ver ascileboda, ezoSi rom gafxorili<br />

dafafxurobda. Seyvarebuli raindi WiSkris saxelurs<br />

vera swvdeboda, WuWrutanidan uTvalTvalebda<br />

TeTrbafTian, loyawiTel princesas, magram SiSi indauris<br />

winaSe siyvarulze Zlieri aRmoCnda (ocdaaTi wlis<br />

Semdeg is princesa Tavis princs moZebnis, magram sabedosaken<br />

mimavali aviakatastrofaSi daiRupeba)... Tvalis<br />

daxamxamebac ver moaswro, cecxliviT wiTuri ebraeli<br />

gogona Seuyvarda, Worfliani, TeTrkiWebiani, xvlikiviT<br />

xmeli da mardi (oci wlis Semdeg samjer xnierma uriam rom<br />

moitaca)... mere Tvalsawierze wamotivtivda buTxuza,<br />

qaTqaTa qeTevani, pirveli romanis gmiri. am dros ukve<br />

mesameklaseli biWi iyo da `saukuno fici~ dado. Tvalan-<br />

Tebuli kudSi dasdevda `erTaderTs~. RamiT, rbil baliSs<br />

Caxutebuli, uamrav sagmiro saqmeebs sCadioda rCeulis<br />

gulis mosagebad. klasSi ki misi kikinebiT gonebaabneuls<br />

ena mucelSi uvardeboda, rac orianebiT SeiaraRebul<br />

maswavlebels mJave gunebaze ayenebda (albaT, Svilebis<br />

dedaa ukve, iqneb SviliSvilebisac!)... gavida xani, vin icis<br />

biWis Tvalwin ramdeni saocnebo saxeli Camowikwikda...<br />

dabolos, yvelani daviwyebis burusSi gaexvivnen da meocnebe<br />

tvinSi warmoCinda axali ciT movlenili xati, romelsac<br />

ucnaurad mJReri da araCveneburi saxeli erqva _<br />

veronika.<br />

3. direqtori adiko<br />

papuna Wyoniam kari SeaRo da Tavi misaRebSi amoyo.<br />

saweri magida, feradi telefonebi, savarZlis rigi kedlis<br />

gaswvriv, _ Cveulebrivi misaRebi iyo. kuTxeSi, sabe-<br />

Wd manqanasTan gamwleuli mbeWdavi qali yvinTavda. karis<br />

xmam SeakrTo, gamofxizlda, sabeWdi manqana bejiTad<br />

aakakuna. aqedan marto grZeli cxviri da asi wlis dedabris<br />

daWmuWnili saxe mouCanda.<br />

papuna Seyoymanda. Suagul oTaxSi SeCerda, ver gadaewyvita,<br />

tyavgadakruli kari SeeRo Tu dalodeboda. kari<br />

TavisiT gaiRo da iqidan mixrwnili dedaberi, ki ar gamovida,<br />

gamocqrialda. xuTi wlis bavSvis mokle kaba ecva.<br />

bavSvurad moCaCuli qveda sacvali mouCanda. WaRara Suaze<br />

gaeyo da wyvili kikina aqeT-iqiT sasacilod aprexoda.<br />

`daelodeT!~ _ enamoCleqiT waiCifCifa am saocrebam.<br />

magidas miujda, saidanRac sarke daaZro da manWvagrexas<br />

Seudga. etyoboda, gagiJebiT uyvarda Tavisi ukbilo,<br />

naoWebiT dafaruli saxe.<br />

papuna Camojda. misaRebis Seminuli kedlis miRma,<br />

albaT, samanqano biuro iyo. iqidan uamravi sabeWdi manqanis<br />

kakuni ismoda. wamdauwum saqmiani facifuciT gadigamodiodnen,<br />

axtajana gogoebs rom damSvendeba, iseTi<br />

moklekabiani mdivani qalebi, romlebic karga xania gadascilebodnen<br />

kuboSi Cawolis asaks, magram ise iqceodnen,<br />

TiTqos jer kidev sabavSvo baRis aRsazrdelebi yofiliyvnen.<br />

papunam ver gauZlo am sanaxaobas da mzera mopirdapire<br />

kedelze gadaitana. iq didi formatis fotoebi ekida.<br />

TviT direqtori adiko gaxldaT zed gamosaxuli, rasac<br />

sagangebo warwerebi mowmobda. pirvel suraTze aRbeWdil<br />

Cvil adikos qitoni ecva da, Tumca pirSi sawovara<br />

hqonda gaCrili, ufro aleqsandre makedonels hgavda,<br />

vidre akvnis bavSvs; meoreze _ joxis cxenze amxedrebuli<br />

adiko petre dids mohgavda, ulvaSebi mamacurad<br />

aeprixa da mrisxaned iyureboda; mesameze _ Suaxnis<br />

adikos limonisferi saxe gahbadroda da CineTis bogdixani<br />

egoneboda kacs... sxva suraTebze adikos siberis<br />

xana damdgariyo, Tumca jerac brge vaJkaci Canda. TiTqos<br />

dro ar batonobda masze, asaki arc etyoboda, Tu ar<br />

CavTvliT varcxnilobasa da Cacmulobas, rasac, albaT,<br />

saukunis moda cvlida.<br />

32 33


fiqrebidan mdivani qalis bavSvurma Wylopinma gamoiyvana.<br />

es gadaRrZuebuli dedaberi iseTi TvalebiT<br />

uyurebda, TiTqos TviTon cameti wlisa yofiliyo, papunas<br />

ki asi weli mainc hqonoda moTavebuli.<br />

`gelodebaT!~ _ Zlivs gaarCia misi naTqvami. karisaken<br />

gaemarTa, Tan cdilobda ar dasjaxeboda bavSvurad<br />

acmukebul dedabrebs, fexrebSi rom eblandebodnen.<br />

direqtori adiko maRalzurgian skamze ijda, magram<br />

amas papuna mogvianebiT mixvda, radgan oriode wuTi<br />

mainc dasWirda, raTa gons mosuliyo. kabinetma STabe-<br />

Wdileba moaxdinao rom iTqvas, es odnavadac ver gamoxatavs<br />

im grZnobas, rac mas daeufla. gaognebuli iyureboda<br />

aqeT-iqiT. TiTqos oTaxSi ki ara, farTo gamoqvabulSi<br />

moxvda, romlis WerisaTvis mzera ver miewvdina,<br />

kedlebis arsebobas ki maT gaswvriv Camwkrivebuli Sandlebi<br />

Tu adasturebdnen. ai, am sivrcis centrSi idga<br />

uzarmazari saweri magida. zed imdeni feradi telefoni<br />

iyo Camorigebuli, romeliRac didi sawarmos sadispet-<br />

Ceros ufro hgavda. siRrmeSi, magidis ukan, mZime karadebis<br />

Taroebze auracxeli saqaRalde elaga. karadebs<br />

Soris usasrulod grZel derefanSi bolo ar uCanda<br />

magidebis mwkrivs, romlebsac Savfrakiani, SuaSi Tmagayofili<br />

moxeleebi usxdnen da qaRaldebs saqmianad aSariSurebdnen.<br />

es didi magida iqneba direqtoriso, ivarauda, Tumca<br />

aqedan jer veraferi gaarkvia. magidis win xaverdis tanisamosiani<br />

ymawvili idga. kopwia ulvaSebi maRla aewkipa. Tvali<br />

kmayofilebiT mielula da patara, fumfula kuds swrafad<br />

aqicinebda. mTeli arsebiT gamoxatavda aRtacebas<br />

maRalzurgiani skamis mimarT, romelzec raRac Rrublismagvari<br />

ibolqveboda.<br />

papuna moridebiT Sedga. ymawvilis mousvenari kudi<br />

da is Rrubeli abnevda da ar icoda, rogor moqceuliyo.<br />

`iciT, me sagzuri maqvs!~<br />

Rrubeli TiTqos SeikumSa, forma mieca, sasiamovno<br />

Sesaxedavi vaJkaci gamoikveTa da direqtorma adikom Tavis<br />

qneviT aniSna, dajeqio. mjdomarec papunaze maRali<br />

Canda. ganieri mxar-beWi laRad gaeSala, saxis uzado nakv-<br />

Tebi hqonda, wvrili ulvaSi, Tma daudevrad Camoefarcxa<br />

Sublze. didroni, gaurkveveli feris Tvalebi<br />

TiTqos tyviiT avseboda, Sig yinuleTi gamefebuliyo.<br />

misi mzeris qveS oreuli ise moikunta, muWSi Caeteoda,<br />

magram papunam araferi SeimCnia, iatakze mixraxnil<br />

skamze dajda, Cemodani ferxTiT daido.<br />

adikom xorciani tuCebi gaawklapuna. Tvalebi yuradRebiT<br />

moabjina, TiTqos kidev raRacas moeliso. SewiTlebuli<br />

quTuToebi mis gamoxedvas ufro borotsa<br />

xdida da papunam uneburad mzera moarida. adikos nestoebi<br />

auTrTolda, daebera, sacaa ifeTqebso, magram<br />

moulodnelad jibidan TeTri cxvirsaxoci amoiRo da<br />

mowolili cxviriscema Sig CaaxSo, ucnauri stvena aRmoxda.<br />

telefonma daiwkriala. adikom yurmili aiRo. SublSeWmuxnuli<br />

karga xans usmenda viRacis wuwuns.<br />

papunam dro ixelTa. mimoixeda. moulodnelad norCi<br />

qali ixila. Soriaxlo, divanze mokalaTebuliyo nebierad.<br />

fexi fexze Semoedo, auCqareblad qsovda. kacebisaken arc<br />

ixedeboda. papunas es arafrad Caugdia, oreuli ki mis<br />

Tavmoyvareobas frCxilebiT Caafrinda da wiwkna dauwyo.<br />

`ara-meTqi, erTxel da samudamod xom agikrZaleT!<br />

_ daiRriala uceb adikom, agznebisagan uceb gaifuya,<br />

mere swrafad awowolavda da sadRac Wers Tavi miartya.<br />

papuna kinaRam skamidan gadmovarda. direqtori ki aseve<br />

swrafad daiCuta, xeliT aniSna, Sen ar gexebao da telefonSi<br />

ganagrZo yvirili: _ vinc mecxre bloks miuaxlovdeba,<br />

TviTon isjis Tavis Tavs... iqiTken wasuli bevri<br />

minaxavs, ukan mobrunebuli aravin... agre!~<br />

telefoni daaxeTqa. brazisagan saxe wamouWarxlda.<br />

avad abrialebda Tvalebs.<br />

fexze mdgomma ymawvilma sawyaloblad Caikrutuna<br />

34 35


da kudis qicini Seanela.<br />

qalma qsova Sewyvita, Tavi aswia.<br />

`nerviuloba gawyens, sayvarelo!~ _ CaiJRurtula.<br />

adiko qalisaken Sebrunda. kiseri waigrZela... waigr-<br />

Zela... Jirafs daemsgavsa. adgilidan arc amdgara, ise miutana<br />

saxe saxesTan da sisiniT uTxra:<br />

`dedakaco, wadi da vaxSmis Tadarigi daiWire!~<br />

qali narnarad wamodga. `ar daigviano!~ _ waumRera.<br />

xmam wkrialiT gamosca msubuqi eqo. axlos rom gaiara,<br />

papunas guli gadauqanda. qalis marad norC saxeze saocar<br />

kontrastad DCanda usazRvrod daRlili aTaswleuli<br />

Tvalebi. mzera aarida. oreulma icuRluta oRond,<br />

karamde miedevna qals da aforiaqebuli ukanve gamoiqca.<br />

magidasTan ayudebuli ymawvili ise tokavda, TiTqos<br />

im qals mihyveboda fexdafex, kudis qicinic ki Sewyvita.<br />

adikos Tavic karga manZilze mihyva. grZeli kiseri<br />

TiTqmis Semoevlo magidas, ymawvilsac da sadRac papunas<br />

ukan aRmoCnda, magram swrafadve dabrunda adgilze.<br />

amasobaSi ulvaSebi da Sublze Camofarcxuli Tma gaqroboda<br />

da axla adikos patara biWis loyawiTeli, mrgvali<br />

Tavi edga mxrebze.<br />

cotaTi damSvidda. zari dareka.<br />

kikinebiani mdivani SemofrTxialda CitiviT, kacebs<br />

kinaRam zed Seafrinda.<br />

`zemfira, naxe erTi magisi sabuTebi!~<br />

dedaberma sagzuri gamostaca papunas, Seatrial-<br />

Semoatriala, `yvelaferi rigzea, batono adiko!~ _ ise<br />

CaiWikWika, brmac mixvdeboda, rac mis am facifucSi igulisxmeboda.<br />

`miT ukeTesi!~ _ keTilmosurned Seepasuxa adiko. saxe<br />

dauwynarda, asaki daaCnda. axla ukve misi mefuri nakvTebi<br />

mamakacuri mSvenierebis sruli gansaxiereba gaxda.<br />

`uSangi, midi, axali damsveneblis saqme moarbenine!~<br />

ymawvili uceb gairinda. saxeze bednieri Rimili<br />

aRebeWda. elvis uswrafesad gaiWra karadebisaken. ramdenime<br />

wuTi daikarga stelaJebis rigSi. iqidan mxolod<br />

fxakuni da qaRaldebis Sriali ismoda.<br />

adiko Cumad ijda da Tvals ar aSorebda. mis TvalebSi<br />

gayinuli kristalebi aSfoTebda papunas, TiTqos iqidan<br />

sicive iRvreboda. Tumca TviTon Tavs ikavebda, oreuls<br />

ukve babani daawyebina. adikos ki pirisaxe isev ecvleboda.<br />

Tvalsa da xels Sua gaxda, dapataravda, loyebi Caucvivda,<br />

mxrebi dauviwrovda, WaRaraSerTuli ulvaSebi<br />

amoezarda. gamoswia ujra, fanqari amoiRo da ulvaSebis<br />

Rebvas Seudga. papuna misCereboda da sul imas fiqrobda,<br />

netavi vis magonebs es kacio. mere ucbad gaaxsenda _<br />

maminacvlis Zvel fotos agonebda...<br />

(aTasi nemsis ambavi)<br />

`...bedi swyalobda. omis dawyebisTanave saintendantoSi<br />

moxvda da sxva Tu oras gram purs natrobda, imas<br />

Zexvi da karaqi yelSi amosdioda. magram ra dalevs oxersa<br />

da moSurnes... erTi vinme revizori SeuCnda, imdeni<br />

CiCqna, saqme kinaRam samxedro tribunalamde miiyvana.<br />

maSin gaaxsenda, rom qveyanaSi omia, da mec frontze<br />

gamiSviTo, iTxova. sindisis gamoRviZeba aravin daijera,<br />

magram viRacas misi Tavidan moSoreba awyobda da erT<br />

kviraSi iq aRmoCnda, sadac qva da rkina duRda.<br />

aqac ar daagdo bedma. pirvelsave ieriSze, sxvebi<br />

rom buzebiviT ixocebodnen, TavSesafari moZebna da<br />

virTxasaviT Sig SeZvra. nangrevebad qceuli TavSesafari<br />

maincdamainc mitovebuli samkervalo fabrika aRmoCnda,<br />

saidanac yvelaferi gaezidaT, garda tyavgacrecili<br />

Cemodnisa, viRacas gaqcevis dros rom davardnoda.<br />

vin moiclida am CemodnisTvis, sikvdil-sicocxlis<br />

mijnaze vin dainteresdeboda, ra iyo Sig, magram is xom<br />

bedis nebiera iyo da ganZs mivagenio, ifiqra.<br />

Tavdapirvelad, roca gaxsna, guneba gaufuWda. Cemo-<br />

36 37


dani sakeravi manqanis nemsiT iyo savse. ra TavSi vixlio,<br />

gawbilebuli moSorda. mere frontma gadainacvla, mcire<br />

xniT simSvide Camovarda, cxeli wvnianis xvrepac ki<br />

moxerxda. amasobaSi misma eSmakma da kvimatma tvinma aTasnairad<br />

awon-dawona da mixvda, yoveli nemsi Tavisi wona<br />

oqro eRireboda. kvlav srola rom atyda, mtris nasrols<br />

ar daeloda, fexze moxerxebulad ikra tyvia da Tavi<br />

moimkvdaruna. hospitalSi rom waacimcimes, mkerdze is<br />

Cemodani edo, daWrilsa da sicxians verafriT gaagdebines.<br />

Wriloba maincdamainc Semawuxari ar yofila, magram<br />

imdeni qna, eqimebSi Tavisi yaidis kaci moZebna da<br />

Sin iseTi sabuTebiT dabrunda, wyali ar gauvidoda.<br />

rame xom unda ekeTebina da tyemlis damzadebas mihyo<br />

xeli. dadioda kardakar. saxelmwifos asargeblebda,<br />

magram arc sakuTari Tavi aviwydeboda. es nemsebic Tan<br />

dahqonda, TiTo calobiT, mamasisxlad yidda. iseTi dro<br />

iyo, sofleli qalebi TviTon qsovdnen da TviTon keravdnen,<br />

sakeravi manqanis nemss didi gasavali hqonda. ase<br />

da amgvarad, kapik-kapik mdidrdeboda. bedi muxTali da<br />

oxeria, erTxel iqneba da kvants dagidebs. is iyo,<br />

cxraasoTxmocdacxrameti nemsi gaasaRa, meaTase ZilSi<br />

SeerWo da iseTi ram uqna, tyviasac ar uqnia.<br />

misi suli mTavarangelozs rom mihgvares, iman Zlivs<br />

daijera, amodena kaci cicqna nemsma rogor moinelao.<br />

sindisi sasworze rom Seugdo, sasworis pina jojoxeTisaken<br />

gadaqanda da gaxarebulma eSmakebma aTasi nemsisagan<br />

skami gamouWedes, zed RvedebiT miakres da meored<br />

mosvlamde ase datoves...~<br />

papuna Wyonias azri gauwyda. adiko kvlav TvalebSi<br />

ucqerda da sagrZnoblad icvleboda. nikapze JRali<br />

wveri amoezarda. cxvirze oqros saTvale wamoekvexa,<br />

Savi, gaslipuli qoCori orad gaeyo da mTlad provinciel<br />

moxeles daemsgavsa.<br />

uSangma moirbina, alersiani krutuniT direqtors<br />

saqaRalde daudo win.<br />

adikom suli Seubera, mtveri gadaferTxa, zizRiT<br />

gaxsna. erTaderTi, dakecili qaRaldi aRmoCnda. rom<br />

gaSales, zewariviT dafara mTeli magida. papunam cnobismoyvared<br />

wamoiwia. jer topografiuli ruka egona. mere<br />

mixvda, qaRaldze genealogiuri xe exata. xis fesvebi<br />

sadRac saukuneebis siRrmeSi Casuliyo da iq ewera pirveli<br />

saxeli da gvari _ koCi Wyonia. iqidan itoteboda,<br />

auarebel ganStoebebs qmnida, ixlarTeboda mZlavri<br />

varji, xolo naxatis qveda kide _ Tanamedroveoba, gauvali<br />

junglebiviT iyo daburuli. papuna xarbad daacqerda<br />

am ucnaur suraTs, surda mexsierebaSi aRebeWda saxelebi<br />

da TariRebi, magram TiTo-orola Tu daamaxsovrda, umravlesobas<br />

ki Tvali ver miadevna... SemdgomSi, roca moindoma<br />

mexsierebiT genealogiuri xis aRdgena, mxolod<br />

misi martivi aslis daxatva moaxerxa... bolo wams SemTxveviT<br />

mohkra Tvali cicqna oTxkuTxeds, furclis qveda<br />

kideze rom iyo aTasobiT msgavs oTxkuTxedSi Camaluli.<br />

masSi nonpareliT CaebeWdaT:<br />

papuna Wyonia<br />

1940 _ ?<br />

adikom Tavi aiRo, gamomcdelad Sexeda.<br />

`zemfira, dakece!~<br />

mdivanma qaRaldi magididan daiTria, uSangi mieSvela<br />

da orivem dakeca. saqaRaldeSi ise tenidnen, TiTqos<br />

samudamo patimroba miesajaT.<br />

TviT adiko adgilze irxeoda, saxeze feri wamdauwum<br />

ecvleboda. mere im adgilas raRac aqoTqoTda, RrubeliviT<br />

Camoekida, Rrubeli isev SeikumSa da uSnod wagrZelebuli<br />

adiko kvlav savarZelSi Caepertya. papuna<br />

ukve SeeCvia direqtoris feriscvalebas da TviTonac<br />

TandaTan mSviddeboda.<br />

`erTi miTxari, vin oxerma SemogaCeCa eg sagzuri, an<br />

38 39


xaritonam rogor gadmogiyvana?~<br />

`Sauriani gadavixade!~<br />

`Zvirad mogiqrTamavs beberi xaritona!~<br />

`sikvdils gadavurCi, batono, axlac ar mjera, rom<br />

cocxali var!~ _ uneblieT SesCivla papunam da enaze ikbina.<br />

`gons ver mosulxar, xom? _ ratomRac aRfrTovanda<br />

adiko. _ xeli imitom mogecara, rom ar givarjiSnia! sanam<br />

Tavs moiklavde, unda iswavlo sikvdilis xelovneba!~<br />

etyoba am Temaze uyvarda msjeloba. wamodga, bol-<br />

Tis cemas mohyva, Tan xelebis energiuli qneviT sikvdilis<br />

Teorias aviTarebda.<br />

`upirveles yovlisa, erTi-ori mkvleloba mainc unda<br />

Caidino, ase vTqvaT, savarjiSod, xeli rom ar agikankaldes...<br />

magaliTad, SegiZlia vinmes Tavi waagdebino,<br />

mucelSi dana gauyaro, jvars acva... Tumca, Sen, albaT,<br />

mogudvis praqtika ufro mogewoneba. SegiZlia, yelSi<br />

wauWiro, wyalSi Tavi Caayofino, anda ase qeni...~<br />

amas rom ambobda, uSangs gverdiT Cauara. moulodnelad<br />

qoCorSi xeli waavlo, daiTria, magidaze daagdo da<br />

saxeze mkerdiT daawva.<br />

uSangi wylidan amogdebuli TevziviT abaTqunda.<br />

SeZrwunebuli papuna skamidan wamovarda, mklavze<br />

eca direqtors.<br />

adikom gakvirvebiT moxeda. Tavi aneba momCvarul<br />

msxverpls, wamoagdo, panRuri amohkra. gaxarebulma<br />

ymawvilma karSi durTa Tavi da gaqra.<br />

`getyoba, ar mogewona! Tumca ra, saamiso Rone arc geyofoda!<br />

me Tu mkiTxav, gasanTlul Toks araferi sjobia!~<br />

karga xans iqadaga gasanTluli Tokis upiratesobaze<br />

sarecxis ubralo TokTan SedarebiT.<br />

`oRond magaliTs nu miCvenebT!~ _ Tavi ver Seikava<br />

papunam.<br />

`amaze advili ra aris?~ _ usiamovnod CaixiTxiTa,<br />

simaRleSi gaiwela, uCinar lavgardans Tokis bolo gamoaba<br />

da maryuJi sacodavad Tvalebaparpalebul zem-<br />

firas wamoacva kiserze.<br />

papunas guli cudad uxdeboda, bavSviviT daislukuna:<br />

`ar minda amis yureba!~<br />

adikom zevidan gadmoxeda. wamSi maminacvals daemsgavsa,<br />

ulvaSi moiwiwkna.<br />

`sworia! am dedabris CamoxrCoba arafers gvargebs!<br />

umjobesia, pirdapir saqmeze gadavideT da sakuTari<br />

Tavis CamoxrCoba giCveno!~<br />

qali swrafad gamoaTavisufla da maryuJi TviTon<br />

Camoicva.<br />

`ras sCadiT, es ra sigiJea!~<br />

adikom mis wamoZaxils yuri ar aTxova, Tokis meore<br />

bolo moswia. iataks rom moswyda, saSinlad afarTxalda,<br />

kiseri daugrZelda, ena gadmouvarda.<br />

Tavzardacemuli papuna kabinetidan gamovarda da<br />

misaRebSi, skamze daeca.<br />

sadRac zevidan adikos moguduli xma moisma:<br />

`pansionatSi miRebuli xar, magram, icode, mecxre<br />

bloks ar gaekaro!~<br />

cota xanSi zemfira gamocqrialda. viTomc araferio,<br />

fexsacmlebis bakuniT gadmoWra oTaxi da papunas<br />

nomris gasaRebi gadasca...<br />

4. kaleidoskopi<br />

(sqema saojaxo romanisaTvis)<br />

deda rom dabrunda, ojaxi kvlav aivso... maminacvali,<br />

debi, Zmebi... Zveli da axali naTesavebi... <strong>saxli</strong>s far-<br />

To oTaxebSi adgili ar darCa martoobisaTvis...<br />

<strong>saxli</strong><br />

aguris svetebze Semdgar saxls araferi wamatebia.<br />

idga TavisTvis. yvela kari Ria hqonda. uamravi adamiani<br />

40 41


Sedioda da gamodioda da xis farRalala <strong>saxli</strong> udrtvinvelad<br />

iTmenda yovelives... zafxulSi fanjrebidan da<br />

kedlis WuWrutanebidan sasiamovno niavi dafofinebda...<br />

gazafxulis wvimianobisas saxuravi TiTqos sicils iwyebda,<br />

adgil-adgil ixsneboda da aravin uwyoda, sad daedgaT<br />

taStebi da saTlebi. oTaxebSi iseTi rakaruki ismoda,<br />

erTmaneTis gadanalaparakevs ver gebulobdnen... Semodgomis<br />

qariSxlebi saxls azanzarebda. igi ise irxeoda,<br />

TiTqos mowyvetas da gafrenas lamobso... zamTris Tovli<br />

Sin ver Semodioda, Torem batoni yinva ojaxis wevri xdeboda.<br />

magidaze Wiqa iyineboda. saRamoobiT loginebSi CaTbuneba<br />

Wirda, dilas ki Tbili loginis datoveba...<br />

mainc cxovrobdnen... mxiarulad da sevdianad, taSfanduriTa<br />

da Cxub-tiriliT, alers-moferebiTa da xelze<br />

daxveuli Rvedis tylaSuniT... buxrispiras moyolili<br />

zRaprebi; dacarielebuli oTaxebis sevda; stumrianoba...<br />

stumrianoba, roca maspinZlebisaTvis adgili<br />

ara rCeba da isini pirdapir iatakze mieyrebian, Tavfex-<br />

SeqceviT... fanduri, gitara, simRerebi... SimSili, Sim-<br />

Sili, Rones rom wveT-wveTobiT garTmevs... `ici, am bavSvs<br />

karaqi sWirdeba!~ `am bavSvs meti cximi unda!~ `am bavSvs<br />

jirkvlebi aqvs...~<br />

xis farRalala saxlSi yoveli mxridan Sedi-gamodis<br />

stumari da maspinZeli, qari da wvima, sicxe da sicive...<br />

maminacvali<br />

nabadSi maminacvals sZinavs. mTeli saRamo gvianobamde<br />

iqeifa, iTamada, ixtunava, mere nabadSi gaexvia da<br />

kuTxeSi miegdo. xvrinavs... Wipuna gatrunula Tavis sawolSi.<br />

ocnebaTa oqros frTebs cis gumbaTze ahyavs, magram<br />

nabadSi gaxveuli kacis xvrinva zmanebebs ufantavs,<br />

cidan Zirs abrunebs, Tavis xis sawolSi, romlisgan gverdebi<br />

ubuJdeba. mere TandaTan Zili wamoepareba. Sors-<br />

Sors Setopavs bneleTSi da am dros mWeqared daaxvelebs<br />

viRaca. krusun-krusuniT wamodgeba maminacvali.<br />

gaTenebula.<br />

Cava ezoSi. didxans isxams wyals. frutuniTa da<br />

xveleb-xvelebiT ibans. saxeldaxelod Wiqa arays gadahkravs<br />

da aRiRindeba. RiRin-RiRiniT Seudgeba parsvas.<br />

auCqareblad lesavs saparss, Rvedze ausvams da Camousvams.<br />

ise wmindad iparseba, naoWebSi Reri Tma ar gamoepareba.<br />

mze karga xnis amosulia da iwyeba ulvaSebis sworeba.<br />

patara makratliT xelSi didxans trialebs sarkesTan,<br />

xan ise miezomeba, xan ase, lamis Sig SeZvres. Ziri-<br />

Tadi saqme mainc winaa: galifes morgeba, fexsaxvevis<br />

koxtad, unaoWod Semoxveva, aziuri Ceqmebis gaprialeba<br />

(sarkesaviT unda brwyinavdes)... TeTri tilos kiteli,<br />

gaxamebuli TeTri sayelo... aha, SuadRec mosula da saSovarze<br />

gasvlis droc damdgara... midis, miikvanweba. qveyana<br />

rom talaxSi aizilos, erTi cicqna ar miecxeba...<br />

mTel qalaqs daivlis, raRacas marTlac iSovis, magram<br />

SesaRamovdeba da... `amas vis vxedav!~ `vah, saidan, sadao!~<br />

`modi, erTi Wiqa wavuqcioT!~ SuaRamemde grZeldeba<br />

`varTalale-varale...~<br />

cerebze cekvavs, krimanWuls mReris, jixvis rqas<br />

lamazad, moxdenilad daclis, enas ilesavs... gareT mters<br />

uyenebs Tvals, Sin ki moyvares... qalebi etrfian... kuziani,<br />

bruciani, koWli da ukbilo, yvela kudSi dasdevs, kiserze<br />

ekideba... arc TviTon wunobs vinmes...<br />

yvelgan Tavkacobs, WinWylobs, baqibuqobs, Cxubobs...<br />

swyins da uxaria... imdens trabaxobs, nawili Tvi-<br />

Tonac sjera...<br />

rodis-rodis sibere moukakunebs karze...<br />

ufrosi da<br />

pirveli werili rom miiRo, feri ecvala. egona, qveyanaze<br />

yvelam gaigo misi saidumlo. gagebiT ki... albaT,<br />

marto Wipunas hqonda Tvali da yuri.<br />

42 43


umcrosi Zma gauxda mesaidumled. pirveli gaegebeboda<br />

fostalions, samkuTxa baraTebs gadamalavda. pasuxic<br />

TviTon mihqonda fostaSi.<br />

saidumlo ki sacerSi Casxmul wyalsa hgavs, yvelgan<br />

gzas poulobs... dedis SfoTi da kapasi, gogos zluquni,<br />

`ra ginda, ra Cemi bralia?~<br />

bolo gamocdebi, atestati, kapikiani samsaxuri...<br />

fiqrebSi da sizmrebSi samkuTxa jariskacuri baraTebi.<br />

erT dRes ki Camovida formiani oyrayi, utyvi, dinji,<br />

provinciulad ulvaSSekreWili... kinoSi Seiseirnes,<br />

TojinebiviT isxdnen, xelebi muxlebze daewyoT da eleTmeleTi<br />

mosdiodaT, _ vaime, qveyana gaigebs!<br />

qveyana gaigebs!.. qveyana gaigebs!..<br />

qveyanas ki araferi gamoepareba...<br />

qorwili...<br />

qoxi, navTquraze gakeTebuli Raribuli sadili...<br />

jariskacis farajas benzinis suni sdis...<br />

Sroma da Sroma...<br />

ezo, oda-<strong>saxli</strong>, Svilebi _ erTi, meore, mesame...<br />

kruxi da misi wiwilebi... bavSvebis saWmeli, bavSvebis<br />

tanisamosi, surdo da batonebi... bavSvebis wignebi,<br />

yoveldRiuri, uTavbolo yofa... dasiebuli fexebi, ku-<br />

Wis tkivili, aTasi tkivilebi...<br />

wlebi warmavalia da SviliSvilebze zrunvis droc<br />

dgeba...<br />

naxevarda<br />

ZarRvebi _ elsadenebi, sadac mudam maRali Zabvis<br />

deni gadis. gverdiT mamakacs rom Caeara, TrTolva dauvlida<br />

Tavidan terfamde. pirveli, vinc moefera, uangarod<br />

Seiyvara, magram usiyvarulod gaTxovda. is pirveli<br />

axsovda yovelTvis da RvTiT boZebul megvirgvinesTan<br />

Caxutebas naxerxiT gatenili muTaqa erCia. gamwarda<br />

kaci. mZulvared SeebrZola. siZulvilis saSoSi siyvaru-<br />

lis Svilebi wamoizardnen. kaci ki damarcxda da Tavi RvinoSi<br />

CaixrCo... mere mravali weli zizRis svel da lorwovan<br />

sarecelSi iwva qali da Tavisi areuli cxovrebis<br />

usixarulo wuTebs iTvlida. odesme xom unda gaTavebuliyo<br />

yovelive da gaTavda kidec... gamvlelma xeli gadaxvia<br />

da im pirvelis xeli egona, Tumca mxolod sizmrad<br />

axsovda Tavisi siymawvile. araferi meordeba da arc bednieri<br />

wuTebi gameorebula... martoqalis mZime da gauxareli<br />

bilikiT iara. ukvirda saxeze damCneuli udroo<br />

Rarebi. guls mainc ar itexda, jer kidev araa gvian, Sei-<br />

Zleba yvelaferi Tavidan daviwyoo... sarkis win dadgeboda,<br />

Casuqebul ojaxis dedakacebs adarebda Tavs. TviTon<br />

tanwerweta qaliSvilsa hgavda, magram kvals gamonTebuli<br />

siberis urCxuli ager-ager wamoeweoda da TviTonac<br />

ar icoda, ra erqva im dRes, roca mixvdeboda, yvelaferi<br />

gaTavdao...<br />

ufrosi Zma<br />

ufrosi Zma Sin ver daetia. jer mezobel quCaSi<br />

garboda, xis gverdebmoyuncul saxlSi, saidanac<br />

dReniadag kiskisi da xiTxiTi moismoda. mere cota Sors<br />

mouxSira siaruli. zafxulobiT ar ezareboda zRvispireTSi<br />

ganavardeba. skolis Semdeg mTebs miRma gadaeSva.<br />

werilebs iwereboda, miwa mecotava da asafren bilikze<br />

vdgavaro. Semdgom asafreni bilikic ecotava, gaiqca,<br />

xelebi gaSala, magram veRar afrinda. maSin xeli Caiqnia<br />

da miwisqveSeTSi, wlobiT gamoxrul maRaroebSi CaeSva.<br />

naxSiris mtvriT gaSavebul sxva TanatolebTan erTad<br />

wlidan wlamde mogugune kombainiT xravda Sav qanobs.<br />

zecis Svili mixvda, rom gasafrenad sulac araa aucilebeli<br />

sivrceebi da lurji ca. patara, Cabnelebul oTaxSi<br />

pirvel akvanze rom daixara, frTebi ukve hqonda da haer-<br />

Si navards xels ver uSlida viwro kedlebi da dabali<br />

Weri...<br />

44 45


saSuali Zma<br />

gamorCeuli, lurjTvaleba rom daibada, RmerTma<br />

ifiqra, Sevcdio da ukan moindoma wayvana, krunCxvebi<br />

mouvlina. soflis eqimbaSma ixsna, miwa aWama da miwis kacad<br />

aqcia. Toxis simZimisa arc iyo, xelSi rom Toxi aiRo.<br />

sxvebi soflidan qalqs mieSurebodnen, mas ki qalaqisa ara<br />

esmoda ra. Zroxis Tbili fSvinva, foTlebis Sriali, qaTmis<br />

kriaxi, kameCis zanti Semoxedva, miwidan amowverili<br />

sarCo, xeze asxmuli xili misi samyaro iyo. colic im dros<br />

SeirTo, roca egona, qali imisaTvisaa saWiro, zamTarSi<br />

kargad CavTbeo. WeSmaritebas rom eziara, saamqveynio<br />

vals erTgulad ixdida da mxolod imas fiqrobda, vaime,<br />

bavSvebi ar damemSeso. drom ise gairbina, moxedvac ver<br />

moaswro. bavSvebi daizardnen, TviTon ki uwylobisgan<br />

gamxmar fesvs daemsgavsa, miwis pirze rom gawolila da<br />

mzis Seubralebel sxivebs dauJangavs. ise daiareba provinciuli<br />

qalaqis moxvinWkul Saraze, TiTqos misTvis<br />

beds mxrebze qveynis tvirTi aukidiao, is ki WianWvelis<br />

rudunebiTa da gulmodginebiT miezideba daTqmuli<br />

adgilisaken da arc ki axsovs sityva `dasveneba~...<br />

naxevarZma<br />

mglis lekviviT urCi _ Tavze xeli ar gadausva, kbilebs<br />

gagkravs. misTvis deda dedinacvalia, mama _ maminacvali.<br />

erT loginSi, erTi sabnis qveS, TavfexSeqceviT<br />

wvanan is da Wipuna, erTmaneTs aTboben da sxvadasxva sizmrebs<br />

xedaven. iZulebiTia es Rameebi erT loginSi, er-<br />

Tianobas ver qmnis igi. gaTenebidan gvian Ramemde naxevarZma<br />

garbis sadRac... biWbuWebSi, CxubSi, xurda fuliT<br />

TamaSSi, zaris TamaSSi... CxouSiaSi, xidqveS, xuT maneTad<br />

garecxili manqanebi... SofrebTan lazRandaroba...<br />

fuli... dRisiT saWe, benzinis suni, saxifaTo gzebi, roca<br />

Zaraze iseTi ram mogaqvs, milicias Tvals arideb... saRamos<br />

ki _ rac dro gadis, miT ufro _ fuliani kacis<br />

mixra-moxra, drapes palto, inteligenturi Ripi, Wreli,<br />

araqauri halstuxi, qedmaRali Rimili: `Sen ra, Zveleburad<br />

jRabni?~<br />

nabolara<br />

nabolaras gaCenis dRes <strong>saxli</strong> TeTrxalaTianebiT<br />

aivso. yvelasagan miviwyebuli Wipuna didi oTaxis kuTxidan,<br />

moRiavebul karSi xedavda erTi boloTi ayiravebul<br />

sarecels. `deda sisxlisgan icleba!~ _ es fraza<br />

dedis sicocxlesTan iyo dakavSirebuli. mxolod cali<br />

TvaliT dainaxa aWylopinebuli, wiTeli Taguna da SezizRda,<br />

zurgi aqcia... mere deda karga xans iyo avad. Wipuna<br />

sofelSi gaixizna. roca dabrunda, akvanSi cisfer-<br />

Tvaleba, qaTqaTa vardi daxvda. daurwia da bavSvma Ru-<br />

Ruo, _ SemohRima... ise swrafad gaizarda, TiTqos<br />

wlebma ki ara, ekranis CarCoSi gaelvebulma fragmentebma<br />

gairbina... gaizarda, damSvenda, cxovrebis zRurblze<br />

fexi Sedga da ucbad Camoiqrola grigalma, gons<br />

mosvla ar acala, gaitaca, gaiTavisa... roca gamofxizlda,<br />

ukve oTx pataras zrdida da dedobas Sehgueboda...<br />

naTesavebi<br />

cunculas gasvenebaze pirvelad ixila naTesavTa<br />

Tavyriloba. imdeni iyvnen, Sewuxda kidec. sasjelad is<br />

eyofoda, asma dedaberma mainc Cakocna, ui, dagenacvle,<br />

ramodena gazrdilxaro. asma berikacma mainc gadausva<br />

xeli, eg rogor dakacebulxaro. ufro axalgazrdebis<br />

CamosaTvleli ariTmetika Wipunam maSin ar icoda. mere<br />

TandaTan mis TavSi erTgvari ierarqia Camoyalibda. cisqveSeTSi,<br />

<strong>saxli</strong>s zRurbls miRma, kacobriobis naxevari<br />

mainc misi naTesavi iyo da am auracxel adamians meti<br />

46 47


sazrunavi ara hqonda, obols mialerseboda da Tavze xeli<br />

gadaesva. TviTonac, ra Tqma unda, uyvarda isini, magram<br />

es siyvaruli kibesaviT iyo, romlis pirvel safexurze<br />

bebiebi idgnen _ erTi msuqani da erTi gamxdari...<br />

aseve eZaxdnen _ `msuqani bebia~, `gamxdari bebia~... safexuriT<br />

dabla idgnen deidebi: erTi RuRuna, Tbili, alersiani,<br />

gelaparakeboda, batis RinRls gisvamda TiTqos<br />

saxeze; meore _ nervuli, mudam damuxtuli, calke qmar-<br />

Tan moCxubari, calke SvilebTan, Wipunas ki Tvalebs ukocnida;<br />

Semdgom safexurze bicolebi idgnen: erTs enis<br />

wverze wyevla ekera, gulSi _ alersi; meore utyvi iyo,<br />

Cumi kriJangi; erTic iyo, Seuracxadi, uTavbolod molaqlaqe,<br />

cxovrebaze gamwyrali da zRapreTSi mcxovrebi.<br />

mere biZebi idgnen: Rvinis moyvaruli, uSvilZiro, lazRandara;<br />

Svilebis mzrdeli, saqmeulevi, fusfusa; keTili,<br />

uRono, RviniTa da tyviiT daRupuli, miwaSi adre Casuli;<br />

axladwamoCituli, RinRla ulvaSebiT, frontidan<br />

ardabrunebuli; qveda safexurze idga deidaSvilebis,<br />

biZaSvilebis, gare naTesavebis laSqari... yvela erTad<br />

biWis axlobloba iyo da isini yrma Wipunas irgvliv<br />

raRacnair rbil, naTesaur burans qmnidnen... siyvarulis<br />

is namcecebi, yoveli maTgani cal-calke rom imetebda,<br />

martoobis samkurnalo wamali iyo, magram ukurnebeli<br />

senis wamali jer aravis mougonia.<br />

mezoblebi<br />

provinciuli qalaqis grZeli quCa... orive mxridan<br />

Camomwkrivebuli ezoebi. yoveli ezo Teatris scenasaviTaa,<br />

mezobelTa cxovreba yvelas Tvalwin, TiTqos xelisgulzeao,<br />

ise midis. yvela erTmaneTs icnobs, megobrobs,<br />

mtrobs, exmareba, xels uSlis, efereba, Cxubobs,<br />

mokled _ mezobloben. yvelas Tavisi gamorCeuli mezobeli<br />

hyavs, Wipunasac. Tumca Znelia garkveva, ratom<br />

urCevnia erTi da ara meore...<br />

geografiis mkacri maswavlebeli... araTu sxvisi, sakuTari<br />

bavSvebic eldanacemni dumdebian mis gamoCenaze,<br />

TamaSis xalisi ekargebaT. warmoudgenelia, rom igi<br />

odesme flobda bavSvis moferebis xelovnebas. yovel<br />

bavSvs TiTqos duelze iwvevs, brZolas umarTavs da Tavisi<br />

civi, miukarebeli avtoritetiT Trgunavs. Wipuna ar<br />

epueba, odnav Tu gadadgams nabijs ukan, odnav uTmobs,<br />

isic asakis sababiT... mere, roca moRonierda, iqneb bolomde<br />

ver daZlia civi zRude, magram xandaxan mainc axerxebda<br />

cixeSi SeRwevas da iq pawawina koconebis danTebas...<br />

pedagogebis ojaxi... cxvirze saTvalewamokvexili<br />

dedaberi netarebiT CaRrmavebia rusul-qarTul leqsikons.<br />

ufrosi Svili CrdilSi wamogorebula, gazeTebs<br />

izepirebs; gauTxovari qaliSvili lorias morig romans<br />

gautacnia, mis saxeze mwuxareba da sixaruli wamdauwum<br />

enacvleba erTmaneTs; kidev erTi Svili sakuTar mjiRs<br />

Camoyrdnobia, sevdianad miSterebia trifoliatis Robes<br />

da humanitarul mecnierebaTa gadatrialebaze ocnebobs...<br />

iq ki, maTi <strong>saxli</strong>s gril oTaxSi karada savsea waukiTxavi,<br />

gayviTlebuli wignebiT da Wipunas cnobismoyvare<br />

Tvalebs elodeba...<br />

Rataki, uiRblo ojaxi... Svilis daRupva, Svili cixeSi,<br />

Svilis gagiJeba da gaTaxsireba... aTeuli wlebis man-<br />

Zilze quCis scenaze gaTamaSebuli tragedia, SigadaSig<br />

mwiri komizmiT Serbilebuli...<br />

kidev erTi bedmoswrafebuli ojaxi... cecxlSi damwvari<br />

Svili, daniT mokluli Svili, uwyalo seniT moTavebuli<br />

Svili, dards gadayolili mama, kerpi deda, ubedurebam<br />

erT dRes rom motexa... Camqrali kera...<br />

martokacis cixe, rkiniTa da eklebiT Semoraguli...<br />

Zunwis yuradRebianobiT faqizad movlili ezo, yulaba-<br />

Si CaTvlili fulebi, armad darCenilebi...<br />

martoxela dedaberi... kapikiani sadili, Cai, puri,<br />

ugemuri xili, ukbilo RrZilebiT rom ver ereva... damtvreuli<br />

fexebiT xoxiali, soflis samduravi, simarto-<br />

48 49


ve... bebruli, acaxcaxebuli xelebiT Ramis qoTans Zlivs<br />

miaTrevs CeCmisaken...<br />

uasako qali... ferumarili, pomada, Camqrali Tvalebis<br />

naZaladevi JuJuni, Wreli CiTiT Semosili daleuli<br />

sxeuli, biW-buWebTan ceturi Sexumreba...<br />

mravalSviliani ojaxi... gitara, wignebi, Worebi,<br />

simRerebi, Cumi dardi...<br />

inteleqtualuri ojaxi... biWuri gogo da qaluri<br />

vaJi...<br />

TiTo ojaxi _ TiTo romani, zogi komikuri, zogi<br />

tragikuli, zogic kidev tragikomikuri...<br />

megobrebi<br />

igi wavida... misi gza rukaze rom daexataT, albaT,<br />

dedamiwas mravalgzis Semouvlida. es iyo misi sakuTari<br />

arCevani. sxva veravin ivlida am gzaze, magram igi wavida<br />

da... darCa, _ bavSvobis mogonebebSi, siymawvilis mogonebebSi,<br />

siWabukis mogonebebSi... erTad TamaSi (yvela<br />

biWi erTnairad TamaSobs), erTad ocneba (sxvadasxva<br />

rameze, magram foni erTnairia: varskvlaviani zeca, samxreTis<br />

bneli Rame, grili niavi xvatis Semdeg), gamowvdili<br />

marjvena (Znelia marjvenas daendo, roca sxvadasxva<br />

gziT miemarTebi)... wavida, magram mainc darCa...<br />

igi erTaderTi iyo megobarTa Soris, magram meorec iyo,<br />

isic erTaderTi... is arsad wasula, aq darCa, Tavis adgilas,<br />

fexic arsad gaudgams, magram es darCena iyo misi<br />

sakuTari gza, sxvaTagan gansxvavebuli da amitomac, Tumca<br />

yoveldRe imave adgilas xedavda, mainc `wasuli iyo~...<br />

erTisagan mxolod warsuli darCa, meore mxolod awmyoSi<br />

arsebobda... gana SeeZlo uawmyoo warsuls, an uwarsulo<br />

awmyos martoobis gadalaxva?<br />

gogonebi<br />

xandaxan sevda gaumZafrdeboda. veronikas xateba<br />

sizmarSi Cahyveboda. Tumca ver warmoedgina, rogori iyo<br />

igi. princesas TeTri, msubuqi kaba elandeboda mxolod.<br />

arada, yvela misi amxanagi Seyvarebuli iyo. masac swyuroda<br />

vinmes Seyvareba da erTxel megobarTan daitrabaxa,<br />

JiJi miyvarso. aRfrTovanda megobari, JiJic Senze giJdebao.<br />

mTlad patara hyavda mravali wlis winaT nanaxi da axla<br />

arc icoda, rogori gogo dadga. roca naxa, aRar moewona.<br />

naTqvami ukan ver Seibruna. gulubryvilo, sulelurad<br />

wamosrolili sityva jer kidev umwifar, bavSvur sindiss<br />

Camoekonwiala. Tvals aridebda JiJis mzeras, mere mis<br />

werilebsac. cdilobda, saTqmeli gamoezoma, raTa saku-<br />

Tari sityvebis badeSi ar gaxlarTuliyo...<br />

mezoblis gogona... axtajana, oxeri, eSmaki... damalobanas<br />

TamaSoben da Cabnelebuli sardafis siRrmeSi<br />

Sekavebuli, nervuli CurCul-siciliT gaubedavad aceceben<br />

xelebs... patara gogos sxeulis simxurvale, momrgvalebuli<br />

muxlisTavebi... acaxcaxebuli biWi Zabundeba,<br />

Rone eleva, xma exrinweba... gogosac xma ebzareba,<br />

raRac sisuleleebs butbutebs. nirwamxdrebs ltolva<br />

Tavbrus axvevs, magram wamlis arsebobisa ara ician.<br />

bavSvTa sanatoriumi... fiWvnari... zafxulis sicxianoba...<br />

qera, cisferTvaleba asuli, qaliSvilobis zRurbls<br />

miRweuli, grZel wamwamebs afaxulebs... Tmebs gangeb<br />

CamoiSlis, mxrebze daifens... eWviT gadareuli Wipuna...<br />

grZeli, uTavbolo ustari, Senze vgiJdebi, Cemi mze da<br />

mTvare Sena xaro...<br />

macduri Rimili, TvalebiT eSmakuri TamaSi, CurCutela<br />

baraTebi...<br />

koWli dezdemona, mecxvaris ojaxidan CamobrZanebuli<br />

julieta, rkinigzelis gogo izolda... da veronika...<br />

yvela gza mainc veronikasken midis...<br />

50 51


skola<br />

skola Tvlemas hgvrida. vinc is moigona, Wipunas ar<br />

daekiTxa. klasSi bolo merxebze uniWo da Ronieri mutrukebi<br />

isxdnen. Sua adgilebi mdumare umravlesobas<br />

eWira. maTgan gulubryvilo da ucodvel siances Tu<br />

gamoeloda maswavlebeli. amaT dRiurebi aWrelebuli<br />

hqondaT urTierTgamomricxveli niSnebiT. wina merxebze<br />

elita ijda, friadosanTa pretenziuli xuTeuli,<br />

romelTa sibejiTe bevrad aRemateboda maTsave niWierebas.<br />

Wipuna ki xan sad dajdeboda, xan sad, imisda mixedviT,<br />

romeli maswavlebeli Semovidoda klasSi, rogor<br />

icoda gakveTili, an visgan apirebda davalebis gadaweras...<br />

maswavleblebi erTmaneTs hgavdnen, Tumca mainc<br />

hyavda gamorCeulebi: qsenia maswavlebeli, albaT imitom,<br />

rom anabana Seaswavla; paSa maswavlebeli, vin icis sad<br />

naswavl rusuls CxubiTa da yuris aweviT jiut TavebSi<br />

rom tenida; axalbeda literatori gogona, ufrosklaselebi<br />

Tvals rom uJuJunebdnen; fizikis maswavlebeli,<br />

meoce saukunis WeSmariti Svili, fardobiTobis Teorias<br />

rom ver Caswvdenoda da arasrulyofilebis kompleqsi<br />

tanjavda; moxuci maTematikosi, Tavisi formulebis<br />

iqiT rom verafers amCnevda; istorikosi qali,<br />

sazogado moRvawe, Tavisi saqmisaTvisac rom ver moevlo,<br />

friadebs ise arigebda, TiTqos xonCiT moetana da<br />

ukan waReba ezarebao... Wipuna yvelas da yvelafers yurs<br />

Tanabrad ugdebda, guli ki iqiT miuwevda, horizonts<br />

miRma, samyaros gzaze, sadac SeiZleba iaro, iaro da...<br />

veronikas gadaawyde...<br />

biblioTeka<br />

TavSesafari biblioTeka iyo... is iyo taZari, senaki,<br />

mwiris sacxovrisi... mqrqali Suqi, sigrile, qaRaldisa<br />

da siZvelis suni idumal xibls hfenda. aq SeiZlebo-<br />

da wignebis momxiblav samyaroSi CaZirva, Zveli Jurnalebis<br />

dastebis gadaTvaliereba, gayviTlebuli gazeTebiT<br />

epoqebis gacocxleba, geografiul atlasebsa da enciklopediebSi<br />

samyaros saidumloebaTa Wvreta. SemdgomSi,<br />

roca yvelaferi es Soreuli bavSvobis mogonebad<br />

gadaiqca, roca bavSvobis metsaxeli ukve aravis agondeboda,<br />

igi madlierebiT ixseniebda bednier wuTebs,<br />

roca stelaJebs Soris Cadgmul WraWuna kibeze Semdgari<br />

raRac axal da manamde arnaxul wigns miswvdeboda. Tavdapirvelad<br />

yvela wigni axali iyo, mere arCevanma Seuz-<br />

Ruda asparezi. rasac wignSi ver poulobda, warmosaxvis<br />

fantastikuri xatebiT avsebda... varskvlavebiT moWiquli<br />

zeca usasrulobis SegrZnebas badebda, istoriis<br />

furclebi drois warmavlobas agrZnobinebda, ocneba-<br />

Ta frTebi ki usazRvro momavlisaken miaqanebda. dausabamos<br />

maradiuloba diaxac rom akrTobda, radgan gonebas<br />

ar ZaluZda gadaexeda maradiulis miRma. bavSvuri<br />

gonebis susti feTqva SesWideboda vrcel samyaros da<br />

Tavisi uZlurebiT gulSeWirvebuli cdilobda gaqceoda<br />

arsebobis Cveul formas...<br />

5. ninuca bebia<br />

naxevradCabnelebul derefanSi aRmoCnda. erTnairad<br />

tyavgadakrul karebze nomrebi cudad ikiTxeboda.<br />

derefnis bolo sadRac bindSi ikargeboda da, albaT,<br />

nomerTa raodenoba eqvsniSna ricxvs gadaaWarbebso,<br />

gaifiqra. gzad TiTo-orola damsvenebeli Sexvda, erTnairad<br />

graciozuli simsubuqiT Cauares. saxeebs ver<br />

arCevda da salami aravisTvis uTqvams, Tumca grZnobda,<br />

zurgSi cnobismoyvared uTvalTvalebdnen.<br />

Tavis nomers swrafad miagno. gasaRebi klites rom<br />

moargo, Seyovnda. ratomRac mousvenrobam Seipyro. vin<br />

unda daxvedroda kars miRma? es azri sasacilodac ar<br />

52 53


eyo, magram mainc Seyoymanda. frTxilad SeaRo, Seabija.<br />

winkarSi sinaTle enTo. kari ar dauketavs, ukan dasaxevi<br />

gza moitova.<br />

mTeli wuTi gaSeSebuli idga: es xom Tbilisuri binis<br />

winkari iyo. ufro zust asls veravin gadaiRebda. misi<br />

Zveli paltoc ager ekida. flostebTan plastmasis `maSveli~<br />

egdo. papunaseuli, gaocebuli mzera Seageba gabzarulma<br />

sarkem. am ramdenime wlis winaT roca dakida,<br />

maSin gaebzara.<br />

yoymani gauWianurda. sastumros kari SeaRo, saZile<br />

oTaxsa da kabinetSi Seixeda. yvelaferi ise daxvda, rogorc<br />

Tbilisidan wamosvlis win. maincdamainc did fufunebaSi<br />

ar cxovrobdnen. binaSi gadasvlisTanave TaTuli<br />

Seecada, misTvis kabineti moewyo. saweri magida da<br />

rbili savarZeli uyida. durgals wignis Taroebi gaake-<br />

Tebina, Tumca WurWlis karada ara hqondaT (rac marTalia,<br />

marTalia, meuRlis saqmianobisadmi gulgrilobas<br />

ver daswamebda cols). danarCen oTaxebSi Zveli binidan<br />

gadmoziduli aveji idga. tansacmlis karada yidvisTanave<br />

mofamfalda (igi Tavisi pirveli honorariT SeiZina)<br />

da nalursmali axlac aCnda. saZile oTaxSi is farTo<br />

taxti dadges, axladdaqorwinebulebma ganvadebiT rom<br />

gamoitanes. maSin manqanis dasaqiravebeli fuli aRar<br />

darCaT da papunam ori amxanagi daixmara, mTeli WavWava-<br />

Zis prospeqti xeliT Camoatares.<br />

papunam xeli Seaxo gaqaTqaTebul TeTreuls da<br />

maSinve mixvda, maTSi arasodes aravin wolila. yvelaferi<br />

mxolod iluzia iyo, butaforia. aman gaaRiziana. swored<br />

rom WrilobaSi xelis faTursa hgavda yovelive. erCivna<br />

Cveulebriv luqsSi ecxovra, magram adikosTan pretenziebis<br />

gamocxadebas azri ar hqonda da xeli Caiqnia.<br />

abazanaSi SeiWyita. sapirfareSoc aq iyo. yvelaferi<br />

sufTad krialebda. civi da cxeli wyalic modioda. Werze<br />

ki gasanTluli Tokis maryuJi ekida. vinicobaa, vinme<br />

Tu Tavis CamoxrCobas gadawyvetda, didad ar unda Sewu-<br />

xebuliyo maryuJis ZebniT. papunas saxe moeRrica. xeli<br />

hkra da Toki aqanavda, dairwa. oreuli SeiSmuSna, moibuza,<br />

TiTqos kiserSi civi xeli Cauyveso. `rogorc ki movicli,<br />

Camovxsni!~ _ daamSvida papunam da am dros moesma xmadabali,<br />

bebruli RiRini.<br />

viRaca samzareuloSi saqmianobda.<br />

papuna fexakrefiT gaemarTa iqiTken. madisaRmZvreli<br />

suni eca. axlaRa gaaxsenda, mTeli dRe xemsi ar Casvloda<br />

pirSi. SimSilis grZnobam SiSi gauqarwyla da samzareuloSi<br />

Seabija.<br />

tandabal, faSfaSa dedabers mklavebi daekapiwebina<br />

da Roms mondomebiT zelda. oxSivrisagan saxeze oflis<br />

winwklebi asxda. Cogans energiulad usvamda, Tan mogudulad<br />

krutunebda.<br />

papunas Tavzari daeca, kinaRam ukanve gavarda.<br />

dedaberma moixeda. keTili, damCaCuli pirisaxe ukbilo<br />

Rimilma gaunaTa.<br />

`moxvedi, nena, Seni mowonebuli elarji amovzile!~<br />

nenao? papuna sargadaylapuliviT idga, ena mucel-<br />

Si Cavardnoda. Tavs moeria, nervuli TrTolva daioka.<br />

`rogora xar, bebia?~ _ ufro eWvebis gasafantavad<br />

hkiTxa.<br />

`ra vici, nena, Sevegue aqaurobas! haersa da xelfass<br />

ara uSavs, oRond Cemi ezo da bostani menatreba namdvilad...<br />

Cem garda aravin icis sad ra Tesia... Zukuias Rori<br />

gadaWamda, albaT, kvaxs!~<br />

am ubralo sityvebma papunas kinaRam bolo mouRo.<br />

SimSili gadaaviwyda, kabinetSi dabrunda, Caiketa, Seecada<br />

yvelaferi aewona...<br />

(Zveli Canaweridan)<br />

`...asi wlis ninuca bebia rom gardaicvala, mivlinebaSi<br />

viyavi. axla ar maxsovs, ra ganvicade, mewyina Tu<br />

araferi migrZvnia. ise, rasakvirvelia, dardiTa da gu-<br />

54 55


listkiviliT moqarguli depeSa gamovagzavne.<br />

mere xSirad maxsendeboda. warsuls rom mivubrundebodi,<br />

cocxlad momagondeboda ninucas gamomcxvari<br />

xaWapurebi, ninucas amozelili elarji, ninucas moxar-<br />

Suli yveliani kverebi da vin icis kidev ra. bavSvobis is<br />

gemo samudamod SemrCa.<br />

ninuca bebias gardacvalebis meaTe wlisTavze ki<br />

moulodnelad mosveneba davkarge. TiTqos marTlac<br />

damibrunda Cemi bavSvoba. misi xelis saTuTi silbo vigrZeni,<br />

misi alersiani `nena~ Camesma, is siTbo meaxla, dau-<br />

Surveblad rom gviwiladebda.<br />

bevri ar miWoWmania, avdeqi da sofels mivaSure.<br />

aravis vstumrebivar, pirdapir sasaflaosken aviRe gezi.<br />

WiSkarTan kaci qvas Tlida. aqamde arasodes menaxa,<br />

magram mecnaura. gamxdari kaci iyo, ulvaSebs fanqris<br />

kvali SerCenoda. gvian mivxvdi, nemsis gamyidvels vadarebdi<br />

qveSecneulad. Tavi davuqnie. pasuxad salami miTxra<br />

da cnobismoyvare mzera gamomayola.<br />

TiTqos saflavi advilad unda mepova. karga xans<br />

viboriale rkinisa da marmarilos samflobeloSi, magram<br />

Cemda samarcxvinod, gza mTlad amebna da isev WiSkarTan<br />

aRmovCndi.<br />

`Wyoniebi im kuTxeSi marxia! _ iqednuri Rimili damaxvedra<br />

qvismTlelma. _ eh, mkvdrebi vis axsovs axla!~<br />

arafrad mepitnava aramkiTxes SeniSvna. uTqmelad<br />

Sevbrundi. ramdenime adgilas amovikiTxe Cemi gvari. zogi<br />

mdidruli saflavi iyo, zogic _ Raribuli. erTi saflavi<br />

miwas arc aCnda. TavTiT riyis qva edo da dros igic<br />

gadaeyiravebina. borcvma, albaT, maSin Caiwia, roca kubo<br />

Catyda. mere ki aravis uzrunia, miwa daeyara, aemaRlebina.<br />

mivxvdi, am upatrono saflavSi ninuca bebia iwva da<br />

Semrcxva, saxeze Semaxura.<br />

vigrZeni, zurgs ukan viRaca idga. qvismTleli iyo,<br />

kvlav iqednurad iRimeboda.<br />

`bari mogitanoT?~ _ TiTqos Cemi fiqri waikiTxa.<br />

marTlac im wamSi gavivle gunebaSi, sarevelasagan mainc<br />

gavwmindav da borcvsac gavasworeb-meTqi, magram ucxos<br />

Careva ar mesiamovna da pasuxi Sevugviane.<br />

`bari aq saqmes ver uSvelis!~ _ wamomcda yoymaniT.<br />

qvismTleli umal Seicvala, facifuci atexa.<br />

`Ramis darajs sTxoveT, is moasworebs... sami Tumani<br />

eyofa!~<br />

`magi ras uSvelis...~<br />

`Tu gnebavT, me viTaveb... rkiniT SemovRobav, TxuTmet<br />

Tumnad!~<br />

`marmarilos fila unda davado!~ _ ucbad movWeri.<br />

`oho, Zviri dagijdebaT!~<br />

da daviwyeT vaWroba me da qvismTlelma. kapik-kapik<br />

vijanjleT. imas CemTvis tyavis gaZroba ewada, me ki bileTis<br />

fuli mainc unda SemrCenoda.<br />

wlebi gavida. ver movicale da ver Sevamowme, ras<br />

moxmarda Cemi fuli. iqneb zis kvlav is qvismTleli<br />

WiSkarTan, fanqriT ulvaSebs iRebavs da morig sulels<br />

elodeba...~<br />

kari daukakuneblad SemoaRes, dedaberma SemoiWyita.<br />

`modi, nena, ivaxSme!~<br />

papunam amoixvneSa. daRlilobisa da SimSilisagan<br />

yvelaferi erTmaneTSi aeria. bavSviviT damorCilda dedabers.<br />

mere samzareuloSi Sinaurulad mokalaTebulma,<br />

erTi arCivi elarji rom moaTava, TvalTmaqcurad<br />

hkiTxa:<br />

`ramdeni wlisa iqnebi, ninuca bebia?~<br />

`ra vici, nena!~ _ xeli Caiqnia dedaberma.<br />

`babua sadRaa?~<br />

`loToba da qalebSi sirbili ver moiSala mag gadaRrZuebulma,<br />

gavSordiT, nena!~<br />

papunas pirisaxe ganze moeqca. babua saerTod ar<br />

axsovda, arc arasodes enaxa.<br />

56 57


`Rvino Sinac uyvarda, nena. gexsomeba, marani gvqonda.<br />

ojaleSi da colikauri ar ileoda CvenTan. moqeife<br />

kaci iyo, ixseneben, albaT, Zveli megobrebi, aswevs jams<br />

da xan ojaleSiT evseba, xan colikauriT...~<br />

`cota Rvinos Senc ki wrupavdi, ninuca bebia!~<br />

`me vis vaxsovar, nena, Cemi jami yovelTvis mSralia.~<br />

dedabris xmaSi wyena igrZnoboda da papunas Sercxva.<br />

ganagoni hqonda, visac ixseneben, imis jami ivsebao.<br />

`erTxel gaivso Cemi jamic, _ Tvali gaubrwyinda<br />

dedabers, _ aq Camosvlidan mgoni aTi weli iqneboda<br />

gasuli. vxedav, jami ivseba, pirTamde apipinda da gadmovida<br />

TqrialiT... mere isev davaviwydi qveyanas...~<br />

dedaberma amoioxra, TefSebi aalaga, Semdeg TiTqos<br />

sevda gadaigdoo, ukbilo Rimilma saxe ufro daunaoWa,<br />

dafacurda, winsafari moiZro da xvewnanarevi kiloTo<br />

Tqva:<br />

`daisvene, nena, daRlili xar, me ki waval, klubi gvaqvs<br />

aq moxucebulebs, xandaxan Tavs viyriT. Cems bebersac<br />

vnaxav, mecodeba mainc, mTlad xelidan ar minda wavides!~<br />

am laparakSi saidanRac Zveli, fergaxunebuli xaliCa<br />

gamoaTria da aivnisaken gacunculda.<br />

kari rom gaiRo, garedan burusianma Ramem Semoixeda<br />

da kvamlis suni Semovida. ninuca bebia xaliCaze dajda.<br />

erTic moixeda, `male davbrundebi, nena!~ _ daibara<br />

da gafrinda.<br />

aforiaqebuli papuna saabazanoSi Sevida.<br />

sanam banaobda, yuri dacqvetili hqonda, cxeli abazana<br />

mouxda, bneli moCvenebebi TiTqos WuWys gaatana.<br />

guneba gamoukeTda.<br />

fexi flostebs waatana, dasaZineblad wafratunda.<br />

loginSi Cawva da Tvali daxuWa.<br />

mousvenrad trialebda. ar axsovda, Zilma sZlia Tu<br />

fxizel buranSi CaZiruliyo. daufiqreblad wamodga,<br />

oTaxis kari magrad Caraza da mxolod amis Semdeg mieca<br />

mSvid Zils.<br />

6. genealogiuri xe<br />

dila ar hgavda dilas, Cveul dros sakuTar login-<br />

Si gamoeRviZa, magram fanjaraSi jerac bindi iyureboda.<br />

adre yofilao, gaifiqra. gverdi icvala. mere pirisaxeze<br />

susti sxivi daeca. iq, sadac ruxi ca da ufskruliviT<br />

bneli zRva erTdebodnen, aWiatda susti wiTeli<br />

mnaTobi. papunam saaTze daixeda. mze ukve unda amosuliyo.<br />

cota xans kidev daeloda. mnaTobi forToxlistola<br />

gaxda da maSinRa mixvda, swored es iyo mze.<br />

Zili Camoibertya, magram adgoma daezara. mexsierebaSi<br />

aRidgina guSindeli dRis ucnauri faTerakebi.<br />

SfoTma Seipyro. yoveli wvrilmani gaixsena, yvelaze<br />

mkveTrad ki direqtori adikos magidaze gadaSlili Wyoniebis<br />

genealogiuri xe. Wyoniebis gvarSi pirveli koCi<br />

Wyonia yofila Turme. misgan daitota xis is Zlieri<br />

varji, romlis erTi cicqna ylorti iyo TviTonac... moulodnelad<br />

SemoqmedebiTi ltolva igrZno. bolo dros<br />

iSviaTad Tu daeufleboda weris Jini, radgan sakuTar<br />

niWierebaSi eWvi epareboda ukve. axla ki umalve daemor-<br />

Cila Sinagan mowodebas, aseve Caucmelad gadainacvla<br />

loginidan savarZelSi, qaRaldis dasta moiCoCa da sityvebis<br />

mZivi Camoawikwika...<br />

(koCi Wyonia)<br />

`...mesame dRes TuTaSxa iyo, Rreoba ki isev grZeldeboda.<br />

aravis gaxsenebia yana da venaxi, saqoneli da ezokari.<br />

mwvane Wala gadaiTela, gaveranda. aqa-iq eyarnen<br />

araqaTgamoclili mosmurni. ZaRlebis xrova CxubiTa da<br />

Rrena-wkimutuniT miseoda namusrevs. SezarxoSebuli<br />

ymawvilebi gogoebs dasdevdnen. iyo erTi kocnaoba, Cqmeta,<br />

bRlarZuni, adre daqalebulTa sircxvilnarevi Sekivleba.<br />

bavSvebi lekvebiviT fexebSi eblandebodnen ufr-<br />

58 59


osebs da qonian Zvlebs zuznidnen. SeiWama xorci da puri,<br />

dailia Rvino da arayi, gacivda Tone, amJavda comi, saZroxe<br />

qvabi daifara cximis TeTri apkiT, minavlda koconi...<br />

TuTaSxa Rames amobrZanda didi batoni TuTa. savse,<br />

qaTqaTa piri moabruna, vercxlis naTeli mohfina Walas.<br />

did-patara daemxo pirmiwaze, erTxmad aRrialdnen gi-<br />

Juri aCemebulobiT:<br />

`TuTa batono, kvlav mogvivline Rvino da puri da<br />

xorci!..~<br />

`TuTa batono, TuTa batono!..~<br />

Rrublis oboli qula Semoegeba TuTas, kuwubi moafara.<br />

iklo naTebam.<br />

CaSretili nakverCxlebi mewamulad Rvioda da wi-<br />

Teli Suqi daeca WalasTavs aRmarTul bomons.<br />

RvTaebis ferxTiT wyaro moCuxCuxebda. dRisiT<br />

sufTa iyo da ankara. axla ki masSi mewamuli anarekli<br />

CaRvriliyo da msubuq talRebSi oqros Tevzebi sxmartalebdnen.<br />

aTi wlis koCi Wyonia tolebs ganerida. sami dRis<br />

aurzauriT gabruebuls, uZilobisagan Tvalebdasiebuls,<br />

WalisTavisaken ixmobda idumali Zala.<br />

mewamul anarekls sazarlad aecriatebina TeTri<br />

bomoni.<br />

SekrTa koCi Wyonia, muxlebi moekveTa.<br />

`RmerTo, Seminde!~ _ fiqrSi SesTxova, xmis amoReba<br />

ver gabeda.<br />

gariJraJamde ase iyo daCoqili. grZnobda danaSauls.<br />

sxvaTa codvebic sust mxrebze etvirTa da axla yvelas<br />

magier iTxovda patiebas.<br />

mTvare Caesvena, ukunSi CainTqa mTeli Wala. caze<br />

varskvlaveTi, miwaze ferfladqceuli nakverCxlebi ver<br />

devnida sibneles. minelda memTvraleTa roxroxi, diacTa<br />

kiskisi, balRebis Jriamuli. niavs dahqonda gulisamrevi<br />

nazavi daRvrili Rvinisa, nasufralisa, codvisa...<br />

koCi Wyonia TeTr bomons evedreboda patiebas...<br />

Wixvini Semoesma. bnels Savi raSi gamoeyo. Savi mxedari<br />

Camoxta. wylis piras gawva. mzakvrulad moixeda.<br />

gakvesa Tvalis gugisa da kbilebis siTeTrem. ver Seam-<br />

Cnia mokuntuli biWi da wyals daewafa.<br />

cis kide iZra.<br />

dilis mqrqalma sinaTlem gahkveTa bneli da gaocda<br />

koCi Wyonia.Aankara wyals kvlavac mewamuli feri SerCenoda.<br />

`Rvinod qceula!~ _ wamoiZaxa mavanma ymawvilma da<br />

wyarosTan daemxo.<br />

`Rvinod qceula!~ _ yiJina dasca xalxma da miesia,<br />

raTa bolomde SeesvaT eSmakis gadmonaloci... yanwebi-<br />

Ta da WinWilebiT, kaTxebiTa da xeladebiT, orSimoebi-<br />

Ta da doqebiT isxamdnen pirSi da veRar ZRebodnen.<br />

pirvelad is ymawvili waiqca, Rvinod qceulao, sxvaze<br />

adre rom daiZaxa. saxe Savi laqebiT daetetka. egdo<br />

balaxSi, ikrunCxeboda. piridan duJi sdioda... mere<br />

mTvrali berikaci waiqca da veRar wamodga... buCqs miRma<br />

Caxutebuli gogo da biWi moulodnelad gaSavdnen da<br />

miwas dauwyes fxoWna... `vai, deda!~ _ ikivla bavSvma,<br />

mSoblebs ferxTiT Caugorda.<br />

elda ecaT mosmurT, wivil-kiviliT wamoiSalnen.<br />

`Jamia, Jami!~ _ dairxa Semzaravi xma.<br />

TiTqos qarma axvetao, kisristexiT gaecalnen<br />

Walas, yovelma miaSura Tavis Sukasa da ezos, Tan waritaca<br />

wyeuli senis daRi...<br />

koCi Wyonia damxobiliyo bomonis winaSe. sayovel-<br />

Tao codvis simZime etvirTa jerac ucodvelisa da<br />

umwifris suls da patiebas iTxovda...<br />

barCxala mze amovida da Cavida...<br />

isev amovida...~<br />

papunam Tavi aswia. kalmistari xelSi Seeyina. am bolo<br />

frazaze waiborZika. `barCxala mze amovida da Cavida…~<br />

_ ramdenjerme gaimeora, magram ukve icoda, rom<br />

wuTier eqstazs gamoeTiSa. naweri gadaikiTxa. ukmayofi-<br />

60 61


lo darCa, Tumca ver mixvda ratom. karga xani iyo, rac<br />

axali araferi Seeqmna, iqneb am susti naperwklidan amoizardos<br />

is erTaderTi `raRaca~, ris dauwerlad marTlac<br />

ar Rirs sicocxle.<br />

Cumi RiRini da onkanidan wylis Cxriali moesma. wuxel<br />

ar gaugia, ra dros dabrunda dedaberi klubidan.<br />

papunam kalmistari qaRaldze daagdo, Cacmas Seudga,<br />

Tan dedabris xmadabal putuns ugdebda yurs. `ninuca<br />

bebia ukve davmarxeT!~ _ yoymaniT gaifiqra. ver gabeda<br />

nafiqrals CaRrmaveboda. bolos da bolos dedabris<br />

dakrZalva arc unaxavs, is Cangreuli saflavi ki iqneb<br />

mTlad sxvisi iyo.<br />

mainc orWofobda. sauzmeze rom gamocxadda, dedabers<br />

ucxosaviT miesalma, Tanac mzera kuTxeSi mikecili<br />

xaliCisaken gaapara.<br />

ninuca bebiam CaiRimila.<br />

`rame xom ar gawuxebs, nena?~<br />

papuna airia, araferio, Zlivs amoRerRa, mere ufro<br />

gaTamamda, kargad varo, dasZina da TviTonac janmrTeloba<br />

gamohkiTxa. `oh, oh, ara miSavs, geTayva, ara miSavs!<br />

_ mxiarulad aCifCifda ninuca bebia. _ yveliani kveri<br />

mogixarSe, vici, giyvars!~<br />

papunam mxrebi Searxia. yveliani kveri marTlac<br />

uyvarda. ori cali gadasansla, mere Caic daisxa. nelnela<br />

xvrepda cxel, magar Cais, Tan dedabris fusfuss<br />

akvirdeboda...<br />

erTxel ninuca bebiam soflidan CamoakiTxa da Sin<br />

waiyvana. es iyo biWis pirveli Soreuli mogzauroba da<br />

imitom daamaxsovrda. aqamde xom erTi patara quCisa da<br />

wyalCaSretili CxouSis erferovani sanaxebis meti araferi<br />

enaxa. bebia da SviliSvili dilauTenia daadgnen<br />

gzas. TxuTmet kilometrze meti ar eqnebodaT gasavleli,<br />

magram didxans midiodnen. bebias arsad eCqareboda.<br />

mTeli gza yveboda nair-nair zRaprebs da biWs warmosaxva<br />

gaucxovelda, wuTiT wuTze eloda raime ucnaur faT-<br />

eraks: Cais xasxasa plantaciaze ucbad wamoigragneba sami<br />

gveleSapi _ Savi, wiTeli da TeTri; an evkaliptis gaZarcul<br />

rigebs gadmoalajebs cxraTaviani devi, romelsac<br />

SeuZlia biWi mjiRSi moimwyvdios; an qarsacavi zolis swor<br />

xeivanSi raSze amxedrebuli ufliswuli Camoiqrolebs,<br />

muxlebze mzeTunaxavi rom uzis, da maTi mSvenierebisagan<br />

Tvalis Cini waerTmeva mnaxvels; anda Txmelnarze<br />

aZonZili bardebidan yaCaRi gamovardeba, `fuli an sulio!~<br />

_ SesZaxebs da ninuca bebia iZulebuli gaxdeba windaSi<br />

Senaxuli cxvirsaxoci gaxsnas... vaiTu wiTurwvereba mglis<br />

mxedarma gamoiaros, biWi Tan gaitacos rkinis sasaxleSi,<br />

sadac `ToneSi Sedio~, _ ubrZanebs...<br />

papunam fiqri gawyvita, Wiqa gaswia.<br />

`ninuca bebia, gaxsovs, yaCaRebiT rom maSinebdi?~<br />

dedabers wamiT saxeze gakvirveba aesaxa, umalve Cauqra.<br />

`eh, ramdeni erTi gavixseno, nena!~<br />

papuna wamodga. sanam gavidoda, cnobiswadilma ubi-<br />

Zga da ikiTxa:<br />

`ninuca bebia, vin mogca es xaliCa?~<br />

`sibereSi muxlebma mimtyuna, nena, adikom momca<br />

bazarSi wasasvlelad!~ _ ubralod Tqva dedaberma, mis<br />

xmaSi odnavi daeWvebac ar igrZnoboda.<br />

papunam mxrebi aiCeCa. ar icoda, ra efiqra da ninuca<br />

bebia da misi xaliCa Tavidan amoigdo.<br />

sawer magidas miubrunda. koCi Wyonias ambavi CaikiTxa<br />

da ganze gadado. erTxans iqeqeboda qaRaldebSi. ar icoda<br />

romeli erTisaTvis moekida xeli. CemodanSi saqaRalde<br />

edo da is amoiRo. mwerluri unayofobis periodSi mogonebebs<br />

werda xolme. aba, risTvis unda dasWirveboda es<br />

nedli masala, magram Tabaxs Tabaxze avsebda da inaxavda am<br />

saqaRaldeSi, winaT piradi werilebisa da sabuTebisaTvis<br />

rom iyenebda da axlac garedan ewera: `sxvadasxva wvrilmani~.<br />

bolos da bolos es mogonebebic erTurTTan daukav-<br />

Sirebeli nair-nairi wvrilmani iyo da warwerac zedmiwevniT<br />

uxdeboda.<br />

62 63


dabadebis dRe gaaxsenda. aqamde egona, cxovreba<br />

ver avawyve da maryuJSi imitom vyof Tavso. axla ki daaskvna,<br />

Sinaganma krizisma maiZulao, nevrastenia sxvadasxva<br />

wvrilmans davabrale, WeSmariti mizezi ki erTia _ bolo<br />

wlebis unayofobao. ucnaurma faTerakebma TiTqos gamoacocxles<br />

mis tvinSi miZinebuli saxeebi. iseTi gancda daeufla,<br />

fexmZime qals rom uCndeba. diaxac, is axali wigni-<br />

Taa fexmZimed. man jer araferi icis am wignze, erTi winadadebac<br />

ar mosvlia TavSi, magram mTeli arsebiT Semzadebulia<br />

raRac uCveulosa da mniSvnelovanisaTvis. aCqareba<br />

mainc aras argebs. saTuTad unda mouaros cicqna Canasaxs,<br />

sulSi rom ikvirteba...<br />

kvlav dilis namuSevars miubrunda. dRes metis daweras<br />

ar apirebda, magram uneblieT kalams daavlo xeli...<br />

`...mesame dilas datova salocavi bomoni, gverdi<br />

auara codvil sofels da gzas daadga.<br />

dRe Rames cvlida, Rame dRes...<br />

barCxala mze amodioda da Cadioda...<br />

koCi Wyonia ki midioda da midioda...<br />

erTgan ZaRli aekida. mura daarqva da Tan wamoiyvana,<br />

mter-moyvares yefas gaagonebso...<br />

erTgan kata aedevna. fiso daarqva da esec Tan wamoiyvana,<br />

Tagvebs mainc damifrTxobso...<br />

erTgan mamali daiWira, sadac mamali yivis, sofelic<br />

iq Sendebao...<br />

ase galia tye da Rre, mTa da veli, guli vera adgils<br />

ver daudo, radgan Jamianobis kvals aqac moeRwia.<br />

ukacur sofelSi obol Tinanos gadaeyara. fexSiSvela<br />

gogonas aTjer dakerebuli CiTis kaba ecva, mxrebis<br />

siSiSvles ki welamde gadmofenili Tmebi ufaravda.<br />

`wamodi!~ _ mokled uTxra koCi Wyoniam da gza er-<br />

Tad ganagrZes koCi Wyoniam, Tinanom, ZaRlma, katam da mamalma.<br />

bolos avidnen lakadis maRal ferdze. mTis wveroze<br />

xasxasa veli ipoves. uRrani tyeebi Semorajgvoda irgvliv.<br />

wyaro dioda ankara da Seuryvneli.<br />

gadmoixeda koCi Wyoniam velis kididan. xelis gulze<br />

Canda mTeli qveyniereba. cis dasalierTan ki lurji<br />

zRva livlivebda.<br />

`ai, aq davdgeT!~ _ brZana koCi Wyoniam da waldi moiqnia.<br />

waldi moiqnia koCi Wyoniam, Jveri gakafa. tyis pirze<br />

oTxi boZi Caaso, kedlebi amoRoba, TixiT Selesa, seli<br />

daWra da imiT gadaxura.<br />

ZaRls jixuri miuSena.<br />

katas kuTxeSi miuCina adgili.<br />

mamals qandara miuWeda, RamiT zed iyuryutos da<br />

mzis amosvla gvamcnoso.<br />

Tinanos Tivis sawoli mouwyo, TviTon ki kldis<br />

Ziras Jveri daifina da Rame iq aTia.<br />

tye savse iyo xiliT da kenkriT, wyali _ kalmaxiT,<br />

haeri _ frinveliT, mTebi _ nadiriT.<br />

ase daiwyo axali cxovreba...<br />

erTi Tvis Tavze wavida koCi Wyonia da baridan amoiyola<br />

Txa...<br />

isev wavida da amodena Zroxa da xari...<br />

isev wavida da sadRac wyvili kameCi iSova...<br />

isev wavida da tomriT goWebi amoiyvana...<br />

isev wavida da kalaTiT amoaTria kvercxebi da<br />

dakruxebuli dedali...<br />

isev wavida da moitana saTesle simindi da lobio...<br />

aivso da aivso ojaxi, aivso da aivso...<br />

`dedakaco, berwi xom ara xar, Zroxam xbo moigo, kameCma<br />

_ zaqi, Rorma goWi daSSyara, Zuknam _ lekvebi,<br />

wiwilebiT ezo gaivso, cindlebi fexebSi gveblandebian...~<br />

_ xmas iboxeboda ojaxis ufrosi.<br />

Tinano verafers pasuxobda, saxealanZuli emaleboda.<br />

erT Rames ki kldis Ziras mwoliares miuCoCda, Caexuta...<br />

`ra ginda, dedakaco?~ _ gaukvirda koCi Wyonias,<br />

64 65


ganze gaiwia.<br />

`Seni TvaliT ver naxe, mamalma ra uqna dedals?~ _<br />

CurCuliT hkiTxa Tinanom.<br />

da aTi wlis Tinanom koCi Wyonias aswavla RvTiT<br />

dadgenili kanoni...~<br />

papunas gaeRima. saaTze daixeda. SuadRe axlovdeboda.<br />

ifiqra, cotas kidev vimuSavebo, magram umalve mixvda,<br />

rom gamoiTiSa. unda Seesvena.<br />

aivanze gavida. bilikebze damsveneblebi uRimRamo<br />

CrdilebiviT daZrwodnen. parks miRma ruxi zRvis sivrce<br />

dausruleblad TuxTuxebda, mZime airi nacrisfer bolqvebad<br />

asdioda zedapirs da dabla Camowolil Rrublebs<br />

uerTdeboda, romelTa Wrilidan aqa-iq TiTqos wvrili varskvlavebi<br />

cvioda. yovelive amas dahkravda mewamuli feri,<br />

forToxlistola mze rom Rrublis naxleCidan afenda.<br />

pirdapir aivansqveS, patara moedanze qalebi isxdnen<br />

da qsovdnen. erTma amoixeda da amosZaxa:<br />

`aniko, qalo, xedav Seni veronika rasa Svreba?~<br />

papunas TiTqos gulze Wvalma uCxvlita. moajirze<br />

gadaixara. qveda aivanze zonzroxa dedaberi gadmodga.<br />

moedanze patara gogona saxtunaoTi erToboda.<br />

aqedan erTi cicqna Canda da papunas gaaxsenda wuxandeli<br />

SiSi, SurduliviT gaelvebuli xati.<br />

ucbad mixvda, mTeli es dro swyuroda Tvali Seevlo<br />

pawia eSmakunasaTvis. mexsierebaSi ver aRidgina gogona,<br />

magram uneblie gulis wiwkna da mousvenroba Semoubrunda.<br />

Sercxva am grZnobisa, veranairad ver Seefasebina<br />

igi. Seecada usiamovno fiqrebi ganefanta. Tavi aiZula<br />

moajirs moSoreboda, sawer magidas mihbruneboda...<br />

`...cxra vaJi da erTi gogo gaaCina Tinanom. ufrosis<br />

gamonacvals umcross acmevda da ise zrdida. wlebiT<br />

ki ara, TveobiT izrdebodnen, TveobiT ki ara _ dReebiT,<br />

dReebiT ki ara _ saaTobiT...<br />

xuTi wlisani ukve saToxarze gadiodnen. mecxre,<br />

umcrosi xuTisa rom gaxda, sanadirod wavidnen cxranive,<br />

warafebze jixvi moinadires.<br />

ar uSindebodnen Sromas, sicives, SimSils, nadirs,<br />

av Tvals...<br />

saTuTad zrdidnen erTaderT das, civ niavs ar akarebdnen.<br />

izrdeboda mzeTunaxavi, pirad mTvare, unaklo, ise-<br />

Ti, ucxo Tvals rom arodes unaxavs da mTeli dunia eTayvaneba<br />

mainc...<br />

darajobdnen Zmebi qalwuls, maTi SiSiT Zirs WianWvela<br />

ver gaivlida, caSi frinveli ver gadaifrenda...<br />

magram dro ixelTa mzeWabukma, moagelva TeTri<br />

taiWi, gaitaca pirmSvenieri...<br />

cxenebi Sekazmes gaavebulma Zmebma. dgrialiT CamoeSvnen<br />

barSi, miuxtnen moZalades...<br />

cxra tyviis magier jixvis cxra yanwi Seageba mzeWabukma,<br />

siyvarulma gamabedvinao, patieba iTxova.<br />

xmlebi qarqaSSi Caages Zmebma, moulxines. guli<br />

ijeres cekva-TamaSiT, im Rames soflidan cxra asuli<br />

moitaces da isev lakadas Sebrundnen.<br />

ver daetia didi ojaxi erT saxlSi, tye gakafes da<br />

cxra jargvali dadges.<br />

direze dajda koCi Wyonia, yalioni gaabola, SviliSvilebi<br />

Semoisxa. mohyva am qveynisa da im qveynis ambebs...<br />

dro-Jamisagan CamomWknari Tinanoc iqve ijda,<br />

jorkoze, windebs qsovda, xan leqss putunebda, xan zRapars...<br />

wamoizardnen SviliSvilebic. gogoebi barSi daTxovdnen,<br />

biWebma bareli qalwulebi amoiyvanes da axali<br />

jargvlebi Camomwkrivda lakadis Tavze.<br />

TiTqos Tvalsa da xels Sua gaipara Tinano, im zRaparsa<br />

da am zRapars Soris dailia. aqve ezoSi patara bor-<br />

66 67


cvi wamoimarTa. zed vazis jvari Caasves SviliSvilebma.<br />

gazafxulze vazma ylorti gamoiRo, mere lerwebi daezarda,<br />

or weliwadSi Semoegragna jargvals...<br />

kvlav im direze ijda koCi Wyonia. Tvalis Cini daaklda<br />

berikacs. WaRara Tma-wveri amSvenebda. STamomaval-<br />

Ta saTvalavi areoda da axla SvilTaSvilebs uyveboda<br />

Zvel Tavgadasavlebs.<br />

sofelma ki gaiwia, mxrebi gaSala, aRma mTas ahyva,<br />

daRma ferdobze Camoirbina, xevxuvs gadaaxta, saca saxnav-saTesi<br />

moiZia, fuZe iq Cayara.<br />

meaTe Taobas arc axsovda, Ziri saidan hqonda. dawyda<br />

biZaSvil-mamidaSvilobis Zafebi da ucxoebiviT er-<br />

TurTze qorwindebodnen...<br />

koCi Wyonia ki iqve ijda.<br />

WaRara Tma-wveri miwamde dahfenoda.<br />

`uyureT, fesvi gaudgams!~ _ wamoiZaxa meaTe Taobis<br />

balRma da am Zaxilze mTeli sofeli Seiyara.<br />

berikacs Semoexvivnen.<br />

WaRara Tma-wvers fesvi moeRo da miwaSi magrad Camjdariyo.<br />

`movrwyaT, xalxo, ar daWknes!~ _ xma gaisma.<br />

wyali dausxes fesvebs, daarwyules...<br />

koCi Wyonia muxad iqca... wamoimarTa lakadis maRal<br />

mTaze, soflis SuagulSi, totebi mZlavrad gaSala da<br />

Subli maradisobas miuSvira...~<br />

papunam sami wertili dasva, kalami dado.<br />

7. moxucTa klubi<br />

nasadilevs vestibiulSi gaiseirna. aq auareba xalxi<br />

ireoda. talRa-talRa gadiodnen farTo, Caminuli karebidan<br />

dabindul parkSi da asfodelosis uxeiro<br />

yvavilebiT morTul bilikebze ifantebodnen. sapir-<br />

ispiro talRa parkidan ukan brundeboda. es ori nakadi<br />

ganuwyvetliv ejajgureboda erTmaneTs, zogierTebs<br />

ezoSi gasvla ezareboda da kedlebis gaswvriv Camomwkrivebul<br />

savarZlebSi yvinTavdnen. yvelas erTnairad<br />

cvilisferi gadahkravda, rac, albaT, susti ganaTebis<br />

brali iyo.<br />

papuna auCqareblad daabijebda aqeT-iqiT. SemxvedrT<br />

akvirdeboda, erTi-orjer nacnobebs miamsgavsa,<br />

magram vcdebio da gaSorda.<br />

erTgan karze `medpunqti~ ewera. Seixeda da patara<br />

afTiaqi aRmoaCina. analgini iyida, xandaxan Tavis tkivils<br />

uCioda.<br />

meoregan `fostas~ waawyda. Seiara, magram werils<br />

aravin iwereboda.<br />

bolos `biblioTekasac~ miagno. gauxarda. Cveulebad<br />

hqonda yoveldRiurad gazeTebis CaTvaliereba.<br />

kari SeaRo mozrdil oTaxSi, mwvane maudgadafarebul<br />

magidaze Jurnal-gazeTebi eyara. siRrmeSi, momcro<br />

magidas biblioTekari qali ujda, modebis Jurnals aTvalierebda.<br />

qalis win, Sav dafaze ewera: biblioTekari paraskeva.<br />

gazeTebi dRevandeli iyo, jerac saRebavSeumSrali.<br />

axali ambebi CaikiTxa. sensaciuri araferi momxdara. msoflio<br />

Tavisi gziT midioda. sadRac daZabuloba izrdeboda,<br />

sadRac mSvidobam da gonierebam nabiji gadadga... papuna<br />

mTlad ase gulgrilad rodi kiTxulobda am ambebs.<br />

mTeli arsebiT Tavs msoflios moqalaqed grZnobda da<br />

xandaxan aTasi kilometris miRma datrialebul tragedias<br />

ise ganicdida, TiTqos dedamiwis yovel mcxovrebs piradad<br />

icnobda. amitomac sxvadasxva rangis politikur<br />

da saxelmwifo moRvaweebs, politikur moZraobebsa da mimarTulebebs<br />

an TanaugrZnobda, an Cumad mtrobda. politikiT<br />

es gataceba bavSvobidan gamohyva, Tumca movlenebis<br />

miseuli gaazreba sagrZnoblad Seicvala...<br />

Tavi aswia, biblioTekaris mzeras SeefeTa. oreuli<br />

68 69


awrialda papunas sulSi, mosveneba dakarga. mainc garegnuli<br />

simSvide SeinarCuna kacma. qalis iribi da lurji<br />

Tvalebi gulgrilad Semoscqeroda.<br />

kvlav gazeTs miubrunda, magram asoebi acabaca ikiTxeboda<br />

da veraferi gaigo.<br />

oreuli swrafad gaSorda papunas. qalTan miiWra,<br />

xan muxlisTavebze Semoetmasna, xan ubeSi CauZvra, xan<br />

zurgSi Causrialda. vnebisagan acaxcaxebuls Tavgza abneoda.<br />

qali wamodga. biblioTekari paraskeva adikos coli<br />

aRmoCnda. mis moZraobaSi sisxarte da Zala igrZnoboda.<br />

arafrad Caugdia papunas gafacicebuli yuradReba.<br />

gasaRebebis CxaruniT gaemarTa mezobeli oTaxisaken,<br />

sadac wignebiT datvirTuli Taroebi moCanda.<br />

oreuli SaqaryinuliviT dadna, daiRvara da axla<br />

iataks svel laqad aCnda.<br />

`ukacravad, qalbatono!~ _ uneblieT wascda papunas.<br />

qali Seyovnda.<br />

`moxucTa klubi mimaswavleT!~<br />

qals pirze civi Rimili gaukrTa.<br />

`marjvniv, derefnis bolos!~<br />

papuna cota xans kidev ijda, sanam daglaxavebuli<br />

oreuli daubrundeboda.<br />

vestibiulSi, mere derefanSic am qalis saxeba mohyveboda.<br />

gons maSinRa moego, roca Cabnelebul derefanSi<br />

yavarjnis kakuni gaisma. daWrili jariskaci mZimed<br />

modioda. ucbad yavarjeni parketze gausrialda, dauvarda,<br />

aReba gauWirda. papuna miiWra, yavarjeni miawoda.<br />

jariskaci misi toli Tu iqneboda, gimnasturis qveS sisxliT<br />

dalaqavebuli TeTri saxvevi mouCanda.<br />

papunam mzera Seageba, TanagrZnobis sityvebi ver<br />

amoRerRa.<br />

`agaSena RmerTma!~ _ Camqralma Tvalebma saxeze<br />

gulgrilad gadaurbina papunas. jariskacma yavarjeni<br />

ukeT moimarjva da parketze aakakuna.<br />

am Sexvedram sisxli dauwynara, adikos coli miaviwya.<br />

gansjis unari daubrunda da mexsierebaSi TaTuli<br />

amoutivtivda.<br />

Sercxva... fiqrsa da analizs gaeqca. derefnis bolos<br />

gasuliyo da fiqrisaTvis mainc ara rCeboda dro.<br />

karze firfita iyo gakruli. zed ewera:<br />

moxucTa klubi<br />

bebiebi da didi bebiebi<br />

papebi da peperebi<br />

ucxo pirTa Sesvla akrZalulia!<br />

papunam ridi sZlia da kari SeaRo. farCa-abreSumiT<br />

mofenil oTaxSi aravin iyo. mopirdapire kedelze didi<br />

suraTi ekida. zed Warmagi berikaci exata. berikacs wveri<br />

Wipamde scemda. funCula warbebi da arwivis mzera hqonda.<br />

qveviT ewera: `usaxelganTqmulesi pepera~. mixvda,<br />

suraTi adikos erT-erT feriscvalebas asaxavda.<br />

momdevno darbazSi uzarmazari, xisgan gamoCorknili<br />

magida idga. irgvliv uxeSi, mZime skamebi CamoemwkrivebinaT.<br />

magidaze carieli WurWeli da Rvinis jamebi<br />

elaga. Tavdapirvelad ifiqra, aqac aravin ariso, magram<br />

magidas rom miuaxlovda, boxma xmam SeaCera:<br />

`hei, ymawvilo!~<br />

mis win warmosadegi berikaci wamoimarTa. tanze<br />

axaluxi ecva, fexebze yavlgavlili waRebi. WaRara qoCori<br />

ukan gadaevarcxna, lomis fafars miugavda. TeTri, qaTqaTa<br />

wver-ulvaSi da danaoWebuli saxe mis asakze metyvelebda.<br />

`aq Semosvla akrZalulia, ymawvilo!~ _ dinjad<br />

Caaxvela berikacma.<br />

papunas TiTqos ecnaura, magram verafriT gaixsena.<br />

`ukacravad, batono, me axali damsvenebeli var!~<br />

`unda gaefrTxilebineT~, _ Semrigeblurad Tqva<br />

berikacma da wverze dinjad Camoisva xeli.<br />

`ninuca bebias veZeb!~ _ dedaberi gaaxsenda papunas.<br />

70 71


`ar gadamrio, maS Sena xar Cemi SviliSvili? _ gaibadra<br />

berikaci. _ ramodena gazrdilxar, babu, modi,<br />

gadagexvio!~<br />

papuna daibna. ar icoda, rogor moqceuliyo. oreulma<br />

iqednurad CaixiTxiTa, magram papunam CaaCuma. amasobaSi<br />

berikacma mklavebi gaSala da ise Ronivrad CabRuja,<br />

kinaRam neknebi Caumsxvria.<br />

`zedgamoWrili mamaila yofilxar, cxonebuli, rogor<br />

gaixarebda, rom enaxe!~ _ sixarulis cremli gadmougorda.<br />

`rogor brZandebiT, babuaCemo?~ _ xma Zlivs amoiRo<br />

papunam.<br />

`eh, Cems yofnas yofna Tu hqvia, babu! arc ki vici, var<br />

Tu ara var! arsebobs is, vinc win iyureba, visi wlebic gadis,<br />

vinc TandaTan berdeba, dRes ar icis, xval ra iqneba...<br />

me arc ra makldeba, arc ra memateba, babu. isRa SemiZlia,<br />

warsulisaken Sevabruno piri, isev da isev aRvidgino aw<br />

gardasuli... Cemi sicocxlis wlebSi var, babu, Caketili<br />

da vera Zala iqidan ver amomiyvans!~<br />

`eg rogor?~<br />

`axlave ganaxveb! manamde ki ai, am jamiT daglocav!~<br />

berikacma carieli jami aiRo, zeviT aswia da Wers<br />

ise axeda, TiTqos iTxovda, CamomisxiTo. marTlac jamSi<br />

wiTeli Rvino Caisxa TqrialiT, winwklebi gadmocvivda.<br />

`kidev vaxsovar Cems SvilTaSvilebs, _ gaixara,<br />

Rvino cariel jamSi gadaanawila, papunas miawoda, _ damilocnixar,<br />

babu!~<br />

sveneb-svenebiT Sesva, rac jamSi CarCenoda.<br />

`Tqveni xsovnisa iyos, babuaCemo!~ _ papunac daewafa<br />

jams, ojaleSi iyo, moewona.<br />

`aq vikribebiT xolme, babu, vinc axsovT, imaTi jami<br />

ivseba... naxe, ramdeni carieli jamia. zogs imedi ukve gadaewura,<br />

samudamod daviwyebis bnel jurRmulSi CaiZirnen...<br />

iseTebic gamogvrevia, visi jami erTxelac ar gavsebula...<br />

vai, fuWad gavlilo wuTisofelo!~<br />

am Rrma sevdam papunac daaRona. jamebi magidaze<br />

dades da berikaci kvlav gamococxlda, mxarze siyvaruliT<br />

mohxvia xeli.<br />

`wavideT, sanam direqtori Semogviswrebdes, aqaurobas<br />

giCveneb!~<br />

auCqareblad gahyvnen farTo derefans. kedlebze<br />

feradi fotoslaidebi ekida. Soridan TeTr laqebad Canda,<br />

magram axlos rom Cauvlidnen, umal cocxldeboda<br />

bavSvobis xati: soflis oda, mwvane mdeloTi dafaruli<br />

ezo, xilis baRi, simindis yana, Cais rigebi, yurZniT datvirTuli<br />

zvari, lurji ca, romelzec weroebis gundi mifrinavs...<br />

derefnidan ucabedad gavidnen xalxmraval darbazSi.<br />

aq kacebi da mandilosnebi isxdnen. saukunis dasawyisis<br />

tanisamosi ecvaT. mudStukebsa da Cibuxebs abolebdnen<br />

da dinjad maslaaTobdnen.<br />

papunam berikacs Sexeda, undoda ekiTxa, es ra xalxiao,<br />

magram ena Cauvarda. babuamisic sagrZnoblad gaaxalgazrdavebuliyo.<br />

wveri sufTad moeparsa. WaRara-<br />

SerTuli ulvaSebi gorozad aeprixa. nacrisferi Coxaaxaluxi<br />

ecva, welze vercxlis qamar-xanjali ertya.<br />

SviliSvils gaoceba rom Seatyo, gaeRima.<br />

`eh, am asakSi kai Tamadoba da darbaisluri sityvapasuxi<br />

mSvenoda, babu, sofeli Wkuas mekiTxeboda!~<br />

gza ganagrZes. darbazi gadakveTes. aqa-iq Cerdebodnen,<br />

raTa romelime nacnobs dinjad misalmebodnen.<br />

ise moikiTxavdnen, TiTqos wuTis win ar enaxoT erTmane-<br />

Ti. ararsebul purmarilzec patiJobdnen da maTi xelidan<br />

dasxltoma marTlac rom Wirda.<br />

momdevno darbazSi ufro meti xalxi ireoda. yoveli<br />

mxridan axalgazrduli xorxoci da kiskisi moismoda. magidebTan<br />

oci-ocdaxuTi wlis ymawvilkacebi da qaliSvilebi<br />

isxdnen. zogi banqos TamaSobda, zogic nardis kamaTels<br />

agorebda. qal-vaJni gamomwvevad earSiyebodnen erTmaneTs,<br />

Tumca zrdilobis sazRvars aravin gadadioda. sxve-<br />

72 73


i jguf-jgufad erTobodnen, Woraobdnen, kinklaobdnen,<br />

erTmaneTs abezRebdnen. vaJebi qalebsa da cxenebze saubrobdnen,<br />

qalebi _ vaJebsa da Cacma-daxurvaze.<br />

papunas araferi ukiTxavs. babuac oci wlis Wabukad<br />

gadaqceuliyo. axalTaxali Savi Coxa-axaluxi ecva, Savi<br />

ulvaSebi koxtad daeyenebina. mxrebi farTod gaeSala.<br />

weli sajiriTod gamzadebuli ulayiviT gaezniqa. albaT,<br />

aseTebze werda papuna, roca romanis gmirs saros adarebda<br />

anda alvis xes...<br />

Wabukma elvare, gizgiza mzera moavlo sazogadoebas,<br />

mouTmenloba daetyo.<br />

`vis eZeb?~ _ papunam ver gabeda daematebina `babuaCemo~.<br />

`umSvenieres ninucas, is rom naxo, qalis unaxavi<br />

gaxdebi!~<br />

papunas gaeRima, mas ninuca mxolod bebiad warmoedgina.<br />

ucbad Wabuks saxeze dabneuloba daetyo, gawiTlda,<br />

ise daiwmawna, gasaqcevad emzadebao. maTken wyvili moemarTeboda.<br />

vaJi zusti alikvali iyo Wabukisa, TiTqos sarkidan<br />

gadmosuli misi oreuli yofiliyos, qali ki samefo<br />

taxtidan axlaxan abrZanebul dedofalsa hgavda.<br />

`Wkvianad iyavi!~ _ TiTi mkacrad dauqnia vaJma.<br />

`icode, ar iCxubo!~ _ mudariT warmoTqva qalma.<br />

wyvili rom gaSorda, papunam mxolod maSin ikiTxa:<br />

`vin iyvnen?~<br />

`Cemi ded-mama, _ kvlav gamococxlda Wabuki, zafram<br />

gauara, _ Seni didi bebia da pepera!~<br />

papunam ukan miixeda, magram wyvili ukve brboSi<br />

CanTqmuliyo.<br />

kvlav gaiares grZeli derefani da ufro vrcel<br />

darbazSi aRmoCndnen. yuriswamRebi Jriamuli idga. uTvalavi<br />

aTi-Tormeti wlis bavSvi Seyriliyo erTad. vin<br />

rogor erToboda da vin rogor. biWebi Roris buStis<br />

burTs dasdevdnen, gogonebi naWrebis Tojinebs evlebodnen<br />

Tavs. erT kuTxeSi omobanas TamaSobdnen, meoregan<br />

_ daWerobanas...<br />

papunas Tavbru daesxa. ar icoda, saiTken gaexeda. xmaurisagan<br />

mTlad dayruvda da Tanamgzavris xma Zlivs esmoda.<br />

ukve araferi ukvirda da arc is gahkvirvebia, babuamisi<br />

aTi wlis biWunad rom gadaiqca. mkvircxli da mousvenari<br />

bavSvi Canda. mokle Sarvali ecva. patara kviciviT<br />

adgilze cmukavda. TeTri perangi sadRac ukve moeTxvara.<br />

muxli da idayvi gadatyaveboda. etyoboda, rom survili<br />

klavda moZraobisa. albaT, undoda gavardniliyo,<br />

viRacisTvis burTi waerTmia, viRacasTan eCxuba, gogos-<br />

Tvis nawnavze moeqaCa... siance zed cxviris wverze ejda<br />

da, SviliSvili rom ara, raime oins daatrialebda. bolomde<br />

mainc Tavi ver Seikava, erTi-orjer yiraze gadavida.<br />

papunas sicili autyda da maSin bavSvurad damorcxvebulma<br />

papa-biWma TiTi pirSi itaka, Tavi CaRuna.<br />

`ninuca bebia sadRaa?~ _ CasZaxa papunam, Zlivs gaagona.<br />

biWma momdevno darbazisaken gaiSvira xeli. mxolod<br />

zRurblamde mividnen, radgan darbazSi Sesvla ar isurva.<br />

darbazi Cvil bavSvebs gaevso. maTi Cxavili iseT eqos<br />

gamoscemda, TiTqos Werze xmis gamaZlierni uyeniaTo.<br />

cotaTi ufrosebi WoWinebiT dabajbajebdnen. zogi<br />

iatakze dacocavda, an saCxakuneblebs epotineboda. pirSi<br />

satyuarebi hqondaT gaCrili. uamravi akvani iyo Camwkrivebuli<br />

da Sig gakrul Cvilebs zogs mSvidad eZina, sxvebi<br />

RuRunebdnen an Cxaodnen. Soriaxlo akvanSi Cakrul<br />

qaTqaTa, funCula Cvils rZiani sawovara CaeCara pirSi da<br />

gemrielad wuwnida.<br />

`es vinaa?~<br />

`ninucaa!~ _ Seepasuxa biWi.<br />

ucbad xmauri minelda. ukana darbazebSi CoCqoli<br />

da yayani miwynarda.<br />

`avCqardeT! _ dafrTxa biWi. _ direqtori adiko<br />

Camoivlis... ar SeiZleba Seni aq yofna!~<br />

ganze gauxvies da biWma patara karTan miiyvana.<br />

`dros mxiarulad atareb, babuaCemo!~ _ xeli gauwoda<br />

papunam.<br />

74 75


`meti ar SemiZlia, _ moulodnelad aCurCulda bi-<br />

Wi, _ aRar SemiZlia. es yovelive xom ukve iyo Cems cxovrebaSi,<br />

es yovelive xom gadamxda!.. lurji ca menatreba,<br />

mwvane mTebi da barCxala mze!~<br />

`ras izam? Sen gvaxsovxar mainc!~<br />

`sxva dros aq nu moxval, aRar dagxvdebi!.. mecxre<br />

blokis gzas vipovi, an sul gavqrebi, an...~ _ saTqmeli<br />

ver moamTavra, kari gamouRo, SviliSvils ubiZga.<br />

papuna kvlav vestibiulSi aRmoCnda...<br />

8. zRvari<br />

kar-fanjrebi mWidrod Cagmana. mTeli is dRe da meorec<br />

gareT ar gamosula. erTaderTi ninuca bebia iyo,<br />

vinac ise gadioda da gamodioda, TiTqos binas kedlebic<br />

ara hqonda. papuna amas ukve yuradRebas ar aqcevda. erTxelac<br />

ar uxsenebia `moxucTa klubi~ da arc ninuca bebias<br />

dascdenia sityva. oRond ufro yuradRebiani gaxda,<br />

aTasnair sasusnavs umzadebda mTeli dRe, magram papunas<br />

mada mTlad daekarga da oriode lukmiT kmayofildeboda.<br />

TavauReblad muSaobda. is, rasac werda, jer<br />

kidev ar iyo romani, magram romanis masalad uTuod gamodgeboda.<br />

es iyo misi sulis romani. aqamde egona, rom<br />

arseboba im dros daiwyo, romantikul bavSvobaSi, roca<br />

TavdaviwyebiT eZebda veronikas. axla mixvda, sulis<br />

WeSmariti biografia im dRidan hqonda, roca marcxi<br />

iwvnia, ramac sazRvari aRmarTa bavSvobasa da mowifulobas<br />

Soris... ukan darCa feradi zRapari, roca sinamdviles<br />

retuSiT alamazebda, im marcxiani dRidan ki, roca mSvenieri<br />

legenda mokvda, daiwyo usixarulo, magram namdvili<br />

cxovreba...<br />

(masalebi romanisaTvis)<br />

`...Tarjimanma ma iuCunma xeli mtkiced CamoarTva<br />

da aman nalursmi Seaxsena. Wrilobebi yrud wiwknida,<br />

xuTi Wriloba... yurSi kvlav is zriali edga, roca gaxelebuli<br />

brbo `vansais~ RrialiT eSafotisaken miaTrevda.<br />

aTasi xeli TiTqos nawil-nawil glejda mis sxeuls<br />

da Wabuks uZlurebisagan yvirilic ar SeeZlo... gonebis<br />

TvaliT warmoidgina, rogor ixlakneboda jvarze da<br />

azri maSin Cauqra, roca mexuTe lursmanma guli upova...<br />

axla verc ixsenebda, sizmari iyo yoveli Tu cxadi... Tarjimanma<br />

mam xeli rom CamoarTva, am uCveulo viTarebisaTvis<br />

Sesaferisi delikaturi sityva Zlivs gamoZebna:<br />

`megobrebad unda davrCeT, ma!~<br />

SuaRame gadasuli iqneboda. varskvlavebiT moWedili<br />

ca Zirs Camofeniliyo. Tarjimani da misi mxleblebi<br />

mTis Tavze isxdnen, xelisdadeba mindorze daxvavebul<br />

yoresTan.<br />

`megobrebad davrCebiT, ma!~ _ gaimeora Wabukma.<br />

misi sityvebi mxolod Tarjimans esmoda. sxva gamcileblebi<br />

aCrdilebiviT ayudebuliyvnen, sibneles akvirdebodnen.<br />

mere isini saTiTaod gaecalnen yores da Wabuki marto<br />

darCa.<br />

fiqri araferze undoda. mexsiereba im wuTas gadaeketa,<br />

rodesac mexuTe lursmani, _ mniSvneloba ar<br />

hqonda, cxadi iyo yovelive Tu sizmari, _ es mexuTe<br />

lursmani daaWedes. rac manamde iyo, _ biografiis erTgverdiani<br />

furceli, _ TeTrad qaTqaTebda da Wabuki<br />

masze ver poulobda TariRebsa da movlenebs.<br />

zurgsukan wkvaramSi ikargeboda mTaTa ferdobebi.<br />

win, mindvris kideze tye igvergveboda. albaT, fi-<br />

Wvnari iyo, radgan niavs iqidan wiwvis mZafri surneli<br />

mohqonda. xelisdadeba mindorze dayrili es yore ki, or<br />

76 77


samyaros Soris viRacas rudunebiT rom daewyo, TeTrad<br />

qaTqaTebda da Wabukma uneburad axla igrZno qvis sicive.<br />

TavSi fiqri daiZra: `aq ram momiyvana?~<br />

mexsiereba gaacocxla. arafris gansja ar ewada, magram<br />

warsulis fragmentebs fotosuraTis sizustiT aRidgenda:<br />

patara oTaxi, magida _ muqi yavisferi, sami tyavgadakruli<br />

savarZeli, Savi ferisa. magidaze sami finjani<br />

uSaqro Cai. erTaderT fanjaras saRamos Talxi feri afenia.<br />

rbil savarZelSi nebierad miwolil Wabuks Cais Tbili<br />

orTqli cxvirSi sasiamovnod uRitinebs. TandaTan gamodis<br />

tkbili buranidan, TiTqos SeorTqlil SuSaSi<br />

iyureba. mere sagnebi gamoikveTa da lurjkitelianis<br />

meCxerwveriani saxe icno.<br />

lurjkiteliani farisevlurad iRimeboda, xelebs<br />

ifSvnetda, gamWvirvale bades qsovda Tavis uCveulo<br />

enaze, romlis ani da bani Wabuks veranairad ver gaego. vin<br />

icis, ras ambobda. Tarjimani pirdapir arafers Targmnida,<br />

mikib-mokibviT laparakobda, TiTqos ping-pongs TamaSobso...<br />

agrZnobina, cas nu epotinebi, rac bedma mogiTala, imiT<br />

dakmayofildio...<br />

Wabuks araferi uTqvams, arc hqonda laparaks azri.<br />

lurjkiteliani mis zeviT mjdomare sxva lurjkitelianis<br />

naTqvams imeorebda. is kidev ufro maRla mjdomisas<br />

da ase manamde, sanam ierarqiis Tavamde miaRwevda qveda<br />

safexurze mjdomis mzera. Wabuki isedac mixvda,<br />

veronikas gza molivlive miraJebSi gaiTqvifa da mis nakvalevs<br />

verc am samyaroSi daZebnida.<br />

uxmod gamoemSvidoba lurjkitelians, bindian ezo-<br />

Si Caiseirna. alvis xeebi uCumrad Srialebdnen. viwro<br />

arikSi luglugiT miedineboda wyali.<br />

Tarjimani landiviT aedevna. sibneleSi xvneSoda,<br />

dabneuli iyo da ar icoda, ra eTqva.<br />

`rodis mivdivarT?~ _ Wabukma lurji xalaTi mWidrod<br />

Semoixvia, griloda...<br />

`amaRamve!~ _ damnaSavis kiloTi Seepasuxa Tarjimani.<br />

Wabuki swrafad gaSorda.<br />

Tarjimani mcire xans yoymanobda. mere Tavis fanzaSi<br />

Sevida Tadarigis dasaWerad. Ria karis win, oTaxidan<br />

gamosuli sinaTlis Suqze patara gogo-biWi ma tio<br />

da ma sio gaWimul rezinaze xtunaobdnen da wkriala xmiT<br />

iTvlidnen:<br />

`i, er, san, s, u, liu, czi, ba, cz, S... S-i, S-er, S-san...~<br />

Wabuki Tavis miwurSi Sevida, sawolze TavdaRma davarda,<br />

baliSs Caexuta.<br />

`ra mindoda aq?~ _ gaifiqra.<br />

`ra mindoda aq?~ _ gavifiqre da pasuxis gacema<br />

gamiWirda...<br />

es iyo ukanaskneli cda. tramalebs miRma bneli udabno<br />

nTqavda sivrces. videqi gatexili yamiris bolos,<br />

nacrisfer serze da gavcqerodi cis kides, sadac cxeli<br />

haeris gamWvirvale livlivSi veronikas lurji aCrdili<br />

mifarfatebda.<br />

gzas kvlav daufiqreblad davadeqi, TiTqos isev<br />

bavSvi viyavi da pasuxi araferze momeTxoveboda.<br />

qviSiani beqobi gadavlaxe. mdore da farTo mdinares<br />

mivaRwie, vrcel udabnos rom hkveTda. mivdie mis<br />

napirs. tramalebis susti niavi momyveboda fexdafex Cumi<br />

faCuniT, wylis neli duduni mamSvidebda, SiSis grZnobas<br />

mifantavda. ukan-ukan ixevda horizonti da verc pirvel<br />

dRes davZlie sivrce, verc meores da verc mesame dRes...<br />

bneli da saSiSi Rame Camowveboda xolme. varskvlavebis<br />

mravalricxovneba gza-kvals mibnevda. sakuTari landi<br />

mstovariviT amdevneboda, mafrTxobda. ufro da ufro<br />

nakleb vawydebodi adamianis kvals da, Tumca farTo<br />

mdinare kvlav mexmianebofda bneli xevidan, Rameuli udabnos<br />

winaSe Tavs ususurad da martosulad vgrZnobdi.<br />

erTgan euli tirifi vnaxe. saswauli moexdina da<br />

qviSnarSi amosuliyo. salocavad gaexadaT udabnos iSviaT<br />

mgzavrebs da aTasi WinWiT moerToT. mec movifxriwe<br />

perangis kalTa da tots Sevabi.<br />

78 79


meoTxe dRes, roca mze ukve eSveboda da cis kide<br />

mewamuli feriT SeiReba, satrengulacio koSks mivesalme,<br />

adamianTa arsebobis erTaderT niSans. CemsaviT oboli<br />

tura wamomixta ferxTiT, SiSisagan gaiZurwa, mec SiSi<br />

da martooba Sematova.<br />

bolo dRe saqsaulebiT mofenil velze gavatare.<br />

velis ganapiras mrisxane mTebi amoizidnen. maTi civi elvareba<br />

da sidiade yovelgvar imeds miqarwylebda.<br />

mainc jiutad mivabijebdi kacTmoyvareobis SecdomebiT<br />

danaRmul bilikze, punqtiriviT rom aCnda xe-<br />

SeSi balaxiT dafarul vels. ase viare is dRe, mere mTeli<br />

Rame da uceb, rodesac Cem win wamoimarTa mavTulxlarTebis<br />

dabali zRvari, mxolod wamiT Sevyoymandi.<br />

ukan, Ramis miRma damrCa elnaTurebiT gaCaxCaxebuli<br />

soflebi da qalaqebi, win ki wamoimarTa mTvaris sxiviT<br />

gadasudruli udabnoeTi.<br />

zamTris piri idga. Tovli efina. mTvaris sxivi siciviT<br />

msWvalavda mrume Rames.<br />

qancgawyvetils yinva merekeboda, aRar SemeZlo<br />

gaCereba.<br />

mere <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong> vnaxe. Tovls saxuravi Caeqcia,<br />

oTaxebi Caenamqra. mere meore da mesame <strong>saxli</strong>... yinva da<br />

Tovli Casaxlebuliyo oTaxebSi...<br />

gariJraJamde oriode saaTi rCeboda. `hau-u!~ _<br />

Sevkivle. nuTu cocxali aravin iyo planetaze?<br />

`hau, hau, hau-u!..~<br />

pasuxad ZaRlma Sehyefa. bneli karidan Zroxam SemomfSvina.<br />

Sevabije. ukuneTSi maspinZlis sikeTes davende<br />

da cxvris tyapuWze wamowolili sizmareTSi gadaveSvi.<br />

mesizmreboda gulSeWirvebuli deda, mesizmreboda<br />

zRvari, axlaxan rom gadavlaxe. TiTqos Tavidan<br />

iwyeboda momqancveli gza da saamiso Rone ukve aRar myofnida.<br />

`rad moxvedi?~ _ patara kaci sazamTros Seeqceoda,<br />

Sav Tesls pirdapir parketze yrida. cxenis kbilebi<br />

mxiarulad daekriWa, sarze wamocmul Tavis qalas hgavda.<br />

`rad moxvedi?~ _ gamimeora. sazamTros wvenSi amoTxvrili<br />

TiTebi tvinis saTuT xveulebSi momifaTura.<br />

Zilis win ki viwroTvaleba, yvrimalamozidulma<br />

qalma logini gamiswora da Tavis ucnaur enaze, _ vaime,<br />

Sviloo, _ daikvnesa. maSinRa mivxvdi, SesaZleblobis zRvars<br />

gadavabije, magram aqac arsad iyo veronika.<br />

mere zamTarma gadaiara. samxreTis cxel zafxuls<br />

kvlav zamTari mohyva...<br />

ucxo, provinciuli qalaqi. Tixis brtyelbaniani<br />

saxlebi. maRali zRudeebis miRma mxolod saxuravebi da<br />

alvaTa rigebi moCans. moedanze TeTri saxlebi da vercxlisferi<br />

biustebi. lurjkiteliani da lurjSarvliani<br />

kacebi, qalebi, bavSvebi. aRmosavluri bazari, sadac<br />

gatexili nali da lanCmorRveuli fexsacmelic ki iyideba.<br />

kino: yovelive mxolod or ferSia, Savi da TeTri... opera:<br />

martivi siuJeti, qali, vaJi, drakoni... ieroglifebis<br />

vertikaluri svetebi... yovel dilas gizgiziT amoanaTebs<br />

mze, mrgvali saxe aqvs, farTod iRimeba, melotze oqrosferi<br />

sxivebi rqebiviT ezrdeba, TiTqos dolabidan iwverebao,<br />

da Tvalis gasworeba Wirs...<br />

yovel dilas patara kaci megebeba qlesa RimiliT.<br />

sazamTros wveniT moTxvril TiTebs tvinSi miyofs da<br />

gazeTis mowinaves mCurTavs.<br />

`erwmune!~ _ mibrZanebs patara kaci. mis ukan, kedelze<br />

didi kacis suraTi hkidia: mrgvali saxe, farTo Rimili,<br />

oqrosferi sxivebi...<br />

`sad aris aq veronika?~ _ jer kidev SemrCenia cocxali<br />

azri.<br />

`erwmune, erwmune, erwmune!..~ _ CaquCiT iWedeba<br />

ieroglifebis sveti, magram eWvi _ cicqna Taguna, kun-<br />

WulSi Cacucqula da keTilsindisierad Txris Tavis<br />

usasrulo labirinTs, romelic, albaT, odesme rwmenis<br />

myar Senobas wamoamxobs...<br />

viswavle CxirebiT brinjis Wama, aTamde Tvla, gaWi-<br />

80 81


mul rezinaze xtunva, ping-pongi... yoveldRe aguriviT<br />

mZime tomze vcdilob acocebas. es agurebi viRacas ukvdavebis<br />

saZirkvlad CauyriaT. ase, tomidan tomze mivcocav<br />

gzasacdenil xoWosaviT, magram rwmena ar momemata<br />

da maSin sasjeli mergo: sizmarSi loginidan wamomagdes,<br />

sizmris adamianebma sizmris brboSi Semagdes, sizmris<br />

mdeloze wamomaCoqes. avixede da Cem win sizmris bomoni<br />

aRmarTuliyo. budasaviT fexmorTxmiT ijda. farTo limonisferi<br />

saxe Rimilis niRabs miugavda. eSmakuri, viwro<br />

Tvalebi moeWuta, melotze Subebis tyesaviT mzis mogizgize<br />

sxivebi edga... `vansai!~ _ igriala brbom. ena Camivarda,<br />

xma ver amoviRe. `vansai, vansai!~ _ JamiviT moedo<br />

yvelas, did-patara Rrialebda da Tan eWviT miyurebdnen.<br />

vicodi, saSiSi iyo es mdumareba, magram Tavs Zala ver davatane.<br />

ver SevZeli, qedi momexara, rac ar mwamda, imaze<br />

melocna... viRacam gverdidan TiTi lulasaviT mataka. movixede.<br />

TiTebi Cemken moeSviraT da mtrulad Rrialebdnen.<br />

vcade gamoRviZeba, quTuToebi ver gavxseni. aTasi<br />

vinme damexvia, mwewdnen da mglejdnen. xma ki mainc ver<br />

amoviRe. maSin wamaTries, maRal eSafotze cimcim amagdes<br />

da iq Zelze mimaWedes...<br />

Zlivs gamoviRviZe...~<br />

Wabuks SeaJrJola, fiqrebisagan gamoerkva... mTeb-<br />

Si zamTari moipareboda da ukve cioda.<br />

moSorda TeTr yores da fiWvebis gragnils miaSura...<br />

usasoo kivilma loginidan wamoagdo. mezobel rkinis<br />

sawolze dabmuli Tavgadaparsuli kaci RmerTs uxmobda.<br />

ukve ori kvira grZeldeboda ase da Wabuki vera<br />

da ver Seegua. kaci dilauTenia iwyebda kivils _ `o,<br />

alah!~ da mxolod maSin Cerdeboda, roca araqaTgamoclili<br />

mSfoTvare Zils miecemoda. ufals ar esmoda es<br />

Zaxili, Wabuks ki nervebi daawyda, Tumca sxva aravin<br />

aqcevda amas yuradRebas. morige eqimi Semovidoda xan-<br />

daxan, majiscemas gausinjavda. `ara giSavs ra, buRasavi-<br />

Ta xar!~ _ gaexumreboda. Seuracxads ki araferi esmoda,<br />

monotonurad, erTferovnad uxmobda Tavis RmerTs.<br />

Tavdapirvelad, aq rom moiyvanes, aRSfoTda. erTi<br />

suli hqonda, qveynisaTvis daemtkicebina, janmrTelobas<br />

ar vuCivio. droze gaCumda, SiSis naWuWSi Caiketa.<br />

laparaki aravisTan surda. saavadmyofos nacrisfer<br />

xalaTSi Cacmuli napoleoni, imperatori, muhamedi, Cine-<br />

Tis bogdixani da ucxoplaneteli macne dinji maslaaTiT<br />

mimodiodnen palataSi, Wabukis moqcevas cdilobdnen,<br />

magram igi uxmod gaecleboda da, rac dro gadioda, ufro<br />

da ufri rwmundeboda, TviTonac raRac araamqveyniuri<br />

sulis gamovlena rom iyo. mixvda, rac sakuTari biografia<br />

egona, zRapris wignSi amoekiTxa. im wignSi CabeWdili<br />

feradi teqsti hyveboda patara biWuna Wipunaze, vinac<br />

frTaxatula pepelas gamoekida gvirilebiT mofenil<br />

velze.<br />

ori kviris Tavze, RamiT, moulodnelad gamoeRvi-<br />

Za da sawolze Camomjdari wmindani dainaxa.<br />

wmindani mTlad axalgazrda iyo, uwverulvaSo.<br />

Taflisfer TvalebSi usazRvro sinaze edga. saxis nakvTebi<br />

freskis angelozs miugavda. oqrosferi dalalebis<br />

gadaparsva cixis saavadmyofos kanonebsac ver<br />

gaebeda.<br />

upeebSi cremli edga.<br />

`ara kac kla! _ xmadabla brZana. _ amoiRe gulidan<br />

RrZo, nurvisze fiqrob borots!~<br />

Wabukma naZaladevad gauRima.<br />

`megobaro, Cemi Secdomebis gamo visjebi, Torem<br />

gulRrZoobas, borots, kacT kvlas veravin damwamebs!~<br />

wmindani wamodga.<br />

`Caixede sakuTar sulSi, Rrmad Caixede!~ _ xmaSi<br />

Txovna gauria. dinjad gaSorda Wabukis sawols. saavadmyofos<br />

uxeSi xalaTi samefo mantiasaviT ecva. mis moZraobaSi<br />

iyo raRac amaRlebuli, zeadamianuri.<br />

82 83


karTan moixeda. saucxoo, didroni Tvalebi erTxelac<br />

moanaTa.<br />

`ara kac kla!~ _ bageebi odnav Searxia da gavida.<br />

`giJia ra!~ _ nervulad aJRerda Wabukis fiqri.<br />

Tvali ver daxuWa. TeTr kedelze araferi Canda da<br />

mzera Seibruna. gulis gulSi Caixeda, uZiro Wa aRmoaCina.<br />

WaSi yelgamoWrili veronika egdo. mkvlelis xelebi<br />

ki axla Wabukis bavSvobas miswvdenoda da axrCobda...<br />

sawolze wamojda. palataSi suliT avadmyofT eZinaT.<br />

fanjaraSi gariJraJis susti naTeba aRwevda...<br />

Zili sabolood daufrTxa. ijda da eloda mzis amosvlas...<br />

matarebeli rom Camodga, maSinRa wamoiwia. sarkeSi<br />

Caixeda. gulgrilad SeaTvaliera mzeraCamqrali kacis<br />

gamosaxuleba. Tavis asakze bevrad ufrosi Canda. gadaparsul<br />

Tavze axalamosuli Tma ezRarbeboda. gauparsav wvers<br />

aqa-iq TeTri Sereoda.<br />

matarebeli didxans Cerdeboda. amitomac ar aCqarebula.<br />

sxva mgzavrebs acala Casvla. bambura Seikra, fuTa<br />

aiRo. Sig sacvlebi da oriode rveuli hqonda gaxveuli,<br />

erTaderTi qoneba, rac Soreuli mogzaurobidan Camohyva..<br />

wvimda.<br />

baqani ise gairbina, Tavi ar auwevia. erideboda nacnobebTan<br />

Sexvedrisa.<br />

<strong>saxli</strong> arc ise Sors iyo, magram wvima TavsxmaSi gadaizarda.<br />

mosacdel darbazSi grili nesti dasadgurebuliyo,<br />

karebidan orTqli Semodioda.<br />

bufetSi Seixeda. mawoni da orcxobila iyida. orcxobila<br />

ugemurad daReWa, arc mawvnisTvis Cautanebia<br />

gemo.<br />

wvima fanjrebs pawia nakadulebiT qselavda da Su-<br />

SaSi araferi Canda.<br />

betonis kibeze xmauriT imsxvreoda msxvili wveTebi,<br />

moZalebuli wyali iRvreboda TqrialiT...<br />

Ria karTan Seyovnda...<br />

karTan Sevyovndi...<br />

wvimas gavcqerodi... usixarulo amindi damxvda da<br />

es kargad esadageboda Cems guneba-ganwyobilebas.<br />

kibesTan manqana gaCerda. wina savarZelSi mjdomma<br />

mandilosanma jer qolga gamoaZvrina, mere TviTonac<br />

gamohyva.<br />

ukana kari mouTmenlad gaiRo da gogona gadmoxta.<br />

_ TaTuli, qolgis qveS Semomefare!<br />

gogonas yuradReba ar miuqcevia. wvimaSi mxiarulad<br />

gamoiqca. kibeze kiskisiT amoirbina, wamSi gailumpa.<br />

karSi SemoiWra da pirdapir dametaka. bavSvis ciskrovani<br />

pirisaxe miriadi gamWvirvale winwkliT dafaruliyo.<br />

qolgiani mandilosanic amoqloSinda.<br />

_ oh, Se saZagelo!.. ukacravad, batono!.. wamoeTrie<br />

aqeT, Se saZagelo!<br />

Tvali davxuWe. bavSvis pirisaxe da lurji Tvalebis<br />

sisvele mexsierebaSi CamebeWda.<br />

Tavi CavRune, kibeze daveSvi.<br />

ori nabijic ar mqonda gavlili, wyalma perangSi gamatana.<br />

gaqcevas azri ar hqonda, auCqareblad mivabijebdi<br />

da Tbili wvimis nakadi kiserSi Camdioda.<br />

verafers vxedavdi asfaltze mocekvave wveTebis<br />

garda.<br />

Tavi rom avwie, WiSkarTan videqi.<br />

mwvane totebSi wvima Sxuoda, Cveni saxlakis Siferze<br />

rakarukobda, lafaroSi Tqrialebda.<br />

WaWaneba ar ismoda. qaTami ver davlande ezoSi,<br />

ZaRls ar dauyefia.<br />

karze davakakune.<br />

zambarebi aWraWunda, bebruli kvnesa Semomesma.<br />

sawoli zed karTan idga da dedam, albaT, urduli<br />

gaswia.<br />

84 85


SevaRe.<br />

loginze wamomjdariyo. TavSalidan WaRara buwkebi<br />

mouCanda. saxeze naoWi momravleboda.<br />

daminaxa da fexze ver wamodga.<br />

_ Svilo! _ esRa CaiCurCula, baliSze miesvena da<br />

atirda...<br />

9. jariskaci<br />

navaxSmevs gaseirneba mounda. pansionati TiTqmis<br />

dacarielebuliyo, gzad aravin Sexvedria. `albaT, aq<br />

adre iZineben,~ _ gaifiqra papunam. TviTon ar eZineboda.<br />

guneba sagrZnoblad gamoukeTda, iqneb rigianad rom<br />

imuSava, imitom. daweriliT didad ar iyo kmayofili, magram<br />

TeTri qaRaldisadmi zizRi daZlia da amis Segnebam<br />

kmayofileba mohgvara.<br />

vestibiulSi TiTo-orola damsvenebeli Tu yuryutebda.<br />

zogi savarZelSi Tvlemda, zogi ki maslaaTiT<br />

iqcevda Tavs. papunam kuTxeSi carieli savarZeli SeniSna<br />

da iqiTken gaemarTa. Sig nebierad mokalaTda, fexebi<br />

moxerxebulad daawyo da fiqrs mieca. TandaTan Tvlema<br />

moeZala, msubuq buranSi CaiZira.<br />

iatakze yavarjnis kakunma gamoafxizla, saxeze xeli<br />

moisva.<br />

mis win, savarZelSi, daWrili jariskaci jdeboda.<br />

papunam TanagrZnobiT gauRima, ukve Tavis nacnobad<br />

Tvlida.<br />

jariskacma mzera civad moabjina.<br />

papunam Tavi uxerxulad igrZno, ar icoda ra eTqva,<br />

magram jariskaci uceb alaparakda.<br />

`saSineli dRe iyo!..~<br />

`romeli? dRevandeli?~ _ ena daeba papunas.<br />

`tyvia rom momxvda...~ _ jariskacma Wrilobaze sa-<br />

TuTad miido xeli, TiTqos tkivilis gayuCebas cdilobda.<br />

papunam pasuxad veraferi moisazra, dumili amjobina.<br />

`sami dRe vibrZoleT... smolenskSi yofilxar?.. smolenskamde<br />

ver mivaRwie... qviSa, talaxi... zafxulobiT,<br />

albaT, kargia iqauroba, magram zafxulamde vin damacala...<br />

adre gazafxuli iyo, Tovli dneboda ukve da tankebi<br />

talaxSi efloboda...~<br />

`ukve mravali weli gavida...~ _ CaurTo papunam, magram<br />

jariskacs naTqvami ar gaugonia.<br />

`vtopeT da vtopeT talaxSi... Wurvis wivili mogismeniaT?..<br />

ai, gesmis, grZnob, rom giaxlovdeba, axla afeTqdeba,<br />

axla... versad gaeqcevi, versad daemalebi... ginda<br />

gaiqce, magram fexebiT talaxSi Caflulxar, ar giSvebs...<br />

iq, viazmasTan, gagigoniaT, albaT...~<br />

`namyofi var im adgilebSi!~ _ SeniSna papunam.<br />

`erTgan mdinare ugra ase uxvevs, _ jariskacma<br />

haerSi naxevarwre Semoxaza, _ qviSiani napirebi... Tovli<br />

dneboda da napirebi lafad gadaiqca... mdinareze yinuli<br />

ukve tydeboda, fexs Sedgam da tkacani gaaqvs... eh,<br />

ramdeni CaixrCo...~<br />

`Tqven gadalaxeT?~<br />

jariskacma mzera miaciva.<br />

`me iq momkles! _ pirquSad warmoTqva. _ tyviam aq<br />

gamiara... axlac mtkiva...~<br />

(ori furceli saqaRaldedan)<br />

`...SemdgomSi araerTxel davfiqrebulvar, TaTuli<br />

miyvarda Tu ara, magram pasuxi ver davZebne. martooba<br />

mtanjavda da mindoda gverdiT vinme myoloda. siyvaruli<br />

arc mixsenebia. maSin rom wamomcdenoda is fraza,<br />

romelsac milioni Seyvarebuli erTnairad warmoTqvams<br />

da yoveli maTgani fiqrobs, es sityvebi Cemi mogoniliao,<br />

sakuTari Tavisa da TaTulis winaSe ver viqnebodi<br />

marTali. magram raki erTxel gadavwyvite, Sevecade mtkice<br />

vyofiliyavi.<br />

86 87


TaTuli ukve arc moeloda am sityvebs, mgoni, saer-<br />

Tod dahkargoda imedi.<br />

_ bolo gamocda xval gaqvs? _ sasxvaTaSorisod<br />

SevekiTxe.<br />

_ Tu gadavurCi, kurss davxurav...<br />

_ unda gadaurCe, xom ici, zeg moskovSi mivfrinavT,<br />

bileTebi ukve aviRe!<br />

TaTulim moulodnelobisagan xelebi gaasavsava. ase<br />

icoda uzomo gakvirvebis Jams. pirisaxe gausxivosnda,<br />

Tvalebi aucimcimda da imiT mainc viyavi bednieri, rom ase<br />

iolad gavaxare. xmamaRla araferi uTqvams, laparaki arc<br />

iyo saWiro. axla rom WoWmani daewyo, odnav mainc SememCnia<br />

undobloba, SiSi, Cveni qorwili, albaT, arc Sedgeboda.<br />

mesame dRes megobrebma aeroportSi gagvaciles.<br />

iyo yvavilebi, Sokoladi, Sampanuri... mere mgzavrebiT<br />

savse TviTmfrinavSi martoni davrCiT, erTmaneTis<br />

gverdiT iluminators miWeWyilni. TaTuli pirvelad mifrinavda<br />

da SiSnarevi sixaruliT dascicinebda Rrubel-<br />

Ta TeTr qaravans. me ki upiratesobis SegrZnebiT, _ ai,<br />

sad ikmayofilebs mamakaci pativmoyvarul vnebebs, _<br />

veCiCinebodi aTas rameze. jer misi arsebobis anabana ar<br />

vicodi, Cemi Tavgadasavlebis nusxa ki xelisgulze gadavuSale,<br />

riTac Sevecade, misi dapyrobili guli erTxel<br />

kidev safuZvlianad damepyro.<br />

monislul caze mze sustad bJutavda da moskovma sigrile<br />

dagvaxvedra. metrom centrSi amogviyvana.<br />

xelixelCakidebulebma viseirneT prospeqtebsa da moednebze,<br />

TiTqos miznad davisaxeT ramdenime saaTSi yvela<br />

muzeumisa da yvela maRaziis daTvaliereba. SeRamebulze,<br />

roca fexebi dagvawyda, minskis vagzlis civ kedlebamde<br />

mivaRwieT, Caxutebulebi SuaRamemde velodeT dasavle-<br />

Tis matarebels.<br />

Zili im Rames ar gvRirsebia. raicentridan saburavebiT<br />

azelil gzas TviTmclelis ZaraSi Cayrilebi rom davadeqiT,<br />

mivxvdi, TaTuli jojoxeTSic ukan gamomyveboda.<br />

mdore da wynari ugras napirebze, tanwerweta fi-<br />

WvnarebSi mikargul sofelSi wvimisagan gaSavebul sab-<br />

Wos SenobasTan CamovediT.<br />

qviSiani orRobe CaviareT.<br />

velur parkSi TeTri aryis xeebi nela Srialebda.<br />

jariskacis vercxlisferi Zegli mdumared dahyurebda<br />

saflavTa borcvebs. meCxeri yvavilnari gamoexmo<br />

CrdiloeTis qars.<br />

TaTulim xelCanTidan muWa miwa amoiRo, saflavze<br />

mimoabnia...~<br />

`me iq momkles!~ _ gaimeora jariskacma da yavarjeni<br />

moimarjva, wamodga.<br />

`iqneb mamaCems icnobdiT?~ _ miadevna papunam, magram<br />

naTqvami xmadabali gamouvida da jariskacs ar gaugonia,<br />

yavarjnis kakuniT gaecala.<br />

`es ucnauri pansionati!~ _ gaifiqra papunam. savar-<br />

Zeli odnav Seabruna. aqedan parki kargad moCanda. iq ukve<br />

sinaTles aqrobdnen. TiTo-orola damsvenebeli cdilobda<br />

sibneles gamoqceoda.<br />

yviTelqudiani Sveicari dagvianebulebs aCqarebda:<br />

`swrafad, swrafad, Torem kari iketeba!~<br />

papunas fiqri kvlav jariskacs dastrialebda.<br />

TiTqos sadRac enaxa, albaT, Zalian adre, Soreul bavSvobaSi.<br />

ZmaTa saflavze Tavisi mogzauroba moagonda. iqidan<br />

dabrunebulma narkvevi gamoaqveyna...<br />

(mcire nawyveti `axalgazrda komunistSi~<br />

gamoqveynebuli narkvevidan)<br />

`...tye mdumarea. saanZe fiWvebs niavic ar arxevs.<br />

rbil xavss Wreli Crdili efineba. wiwvis saamo surneleba<br />

kacs aTrobs. xandaxan kodala Tu daarRvevs myudroe-<br />

88 89


as. ugrac mdumarea, mdorea, TiTqos arc ki miedineba.<br />

Tavkombala Tu aadens sust Wavls wyalmcenareebSi. aqauri<br />

mdinareebi sul aseTebia _ mdumareni. tyeSi uCumrad<br />

gawolilan, TiTqos eSiniaT, daarRvion drois auCqarebeli<br />

msvleloba.<br />

maSin, sami aTeuli wlis winaT, adriani gazafxuli<br />

iyo. yinuli imsxvreoda ugraSi da misi Waxani ikargeboda<br />

qvemexebis quxilSi. tankebi eflobodnen qviSis oTonTo-<br />

Si. crida Zval-rbilSi gamtani civi Jvavi.<br />

sikvdili Cveulebrivi iyo.<br />

yvelaferi SeiZleboda momxdariyo.<br />

iqneb ambrazuras aekra mkerdiT. amboben, germanelebma<br />

Sehkreso ugras napirebi. tankebi Cafleso miwaSi,<br />

dotebi aageso xaboze, mdinaris forsireba SeuZlebeli<br />

gaxadeso...<br />

iqneb tanks Cauvarda xelyumbarebis koniT, aafeTqa<br />

da afeTqda TviTonac. amboben, mteri cdilobdao, radac<br />

unda dasjdomoda, SeeCerebina Cveni Seteva, radgan<br />

viazmis placdarmis dakargviT smolensksac kargavda<br />

Turme...<br />

iqneb xeldaxel gadavidnen ieriSze, gza xiStiT gaikafes,<br />

magram TviTonac mtris xiStiT daiRupa... amboben,<br />

ugras forsirebis dros talaxSi tankebic ver gadiodnen<br />

da xiStiT aiReso raicentri... mteri uamravi mosres, Turme,<br />

TviTonac moisrneno...~<br />

papunam Sublze moisva xeli, TiTqos zmaneba CamoiSora...<br />

diax, jariskaci ecnaura. igi bavSvobidan gamoecxada,<br />

kedelze Camokidebuli gacrecili portretidan<br />

Camovida.<br />

axla inana, ratom meti gulisxmiereba ar gamoviCineo.<br />

iqneb moenaxa sadme, yovelive gamowvlilviT gaego,<br />

eWvebi Seemowmebina. undoda vinmesTvis ekiTxa, magram<br />

viskenac gaixeda, yvela Semoecrica, gaqra.<br />

im mxares wavida, saiTkenac jariskaci gauCinarda.<br />

viwro, Cabnelebulma derefanma momrgvalebul<br />

darbazSi gaiyvana. darbazis kedeli uzarmazar panoramas<br />

eWira. zed samyaros xedi iyo gamosaxuli, kosmiuri xomaldidan<br />

danaxuli.<br />

miriadi varskvlavi moiswrafoda TiTqos yoveli<br />

mxridan, gugunebda, trialebda galaqtika. Soreul siRrmeebs<br />

TeTr laqebad aCnda sxva galaqtikebi. panoramis<br />

erTi bolodan meore bolosaken vercxlis fantelebiviT<br />

mieqanebodnen irmis naxtomis varskvlavebi.<br />

SuagulSi oqros mze brdRvialebda, Tvalis gasworeba<br />

Wirda. iqve nayvavilariviT dawinwkluli, vercxlisferi<br />

merkuri micucquliyo. TeTri pirbade aefarebina<br />

sicxisagan gaTangul veneras, pirisaxes ar aCenda.<br />

lurjad kamkamebda dedamiwa, cicqna mTvare TiTqos am<br />

lurj sarkeSi ixedeboda. sisxliviT Rvioda mrisxane<br />

marsi. gundi da gundi asteroidTa Saqaryinulis namsxvrevebiviT<br />

mimofantuliyo. yru guguniT brunavda quruSi<br />

iupiteri. TeTr sartyels zomavda saturni. saxedaRaruli<br />

dedaberiviT milaslasebda nacrisferi urani.<br />

macocxlebel sxivebs odnavRa ireklavda neptuni.<br />

plutoni inTqmeboda bnel kosmosSi, mzidan Svid miliard<br />

kilometrze da mis mowamlul RrublebSi mzis susti<br />

anarekli Tu aRwevda...<br />

iqve axlos, gverdiTa kedelze, papunam Rilaki Seam-<br />

Cnia da TiTi daaWira.<br />

umalve mTeli panorama gacocxlda, aivso xmiTa da<br />

moZraobiT. mravali cTomilidan lurji planeta gamoir-<br />

Ca, TandaTan gaizarda, gaizarda, mTeli kedeli daikava.<br />

kargad Canda TeTri Rrublebis qaravnebi da RrubelTa<br />

naxleCebs Soris, cisferi nisliT msubuqad dafaruli<br />

kontinentebi.<br />

mere raRac ucnauroba moxda. es uzarmazari cTomili<br />

TiTqos naRms waawydao, grialiT afeTqda, uTvalav<br />

namsxvrevebad daifanta kosmosSi da iq, sadac wuTis win<br />

panorama iyo gadaSlili, papunam Jangiani rkinis kari<br />

dainaxa. zed ewera:<br />

90 91


mamaTa klubi<br />

saxelurs daejajgura. kari mZimed, WrialiT gaixsna.<br />

imwamsve zed yurTan tyviam gaiwivla.<br />

moulodnelobisagan adgilzeve Cacucqda, oreuli<br />

ki mTlad Zirs daetyepa. jer egona, Tavs mesxmiano, magram<br />

Soreul siRrmeSi saSineli griali da baTqabuTqi<br />

atyda. albaT, jobda kars moSoreboda. cnobismoyvareobam<br />

daaba, mere ki win ubiZga. welSi moxrili papuna, mokle<br />

gadarbenebiT, rogorc es filmebSi enaxa, pirdapir<br />

Suagul jojoxeTSi Sevarda.<br />

sakmaod vrcel dablobs mdore da wynari mdinare<br />

kveTda. SemaRlebul xabos sangrebis wyeba mihyveboda.<br />

Sig jariskacebi isxdnen, tyviamfrqvevisa da avtomatis<br />

cecxls uSendnen gaRma napirs. ufro Sors qvemexebi iyo<br />

Camwkrivebuli, Caxrinwuli yefiT cecxlsa da Wurvs an-<br />

Txevdnen.<br />

meore, ufro movakebul napirze tankebi mogugunebdnen,<br />

muxluxebiT xnavdnen atalaxebul, Sav miwas.<br />

Wurvi pirdapir ganapira qvemexs moxvda. rkinis namsxvrevebi,<br />

cecxli, adamianTa sxeulis nafleTebi haerSi<br />

aisrola.<br />

mdinaris gaRma ukve ramdenime tanki iwvoda, sxvebi<br />

ki jiutad mobobRavdnen.<br />

gaisma Soreuli yiJina. iq, tyispiras ori armia ekve-<br />

Ta erTmaneTs da jariskacebi xeldaxel ibrZodnen. mdinare<br />

wiTlad SeiReba, gvamebiT aivso.<br />

papunas kinaRam gulze Semoeyara. oreuli ki pirveli<br />

wuTidanve svel kvals tovebda, TiTqos im adgilas<br />

uzarmazar loqoras gaevlo.<br />

Tavzardamcemi wivili moisma, TiTqos haeri orad<br />

gaipo. papuna balaxSi Caemxo, xelebi Tavze daifara. miwa<br />

TiTqos gadaqanda. zurgze goroxebi da mtveri daeyara.<br />

ar wamomdgara, ise gaxoxda. didxans miiwevda win.<br />

Tavi rom aiRo, lodnarSi aRmoCnda. brZolis xmau-<br />

ri aqac aRwevda, magram tyvia maRla zuzunebda, papunas<br />

ver miswvdeboda da suli moiTqva.<br />

jer kidev gons ver mosuliyo.<br />

gorakis miRma mSenebare qalaqi gamoCnda. amweebi<br />

WrialiT ezidebodnen tvirTs. aTasobiT xuro da<br />

kalatozi aRma-daRma moZraobda xaraCoebze. aqac xmauri<br />

da guguni idga, magram es satvirTo manqanebis, amweebisa<br />

da betonsarevi danadgarebis guguni iyo.<br />

karga xans uyurebda am Cveulebriv da Tanac ucnaur<br />

suraTs. zurgsukan jer kidev ismoda brZolis Soreuli<br />

xmebi da qalaqis xilvam gaaoca.<br />

`isini angreven, eseni aSeneben!~ _ es ufro uazro<br />

TamaSs hgavda, vidre realur cxovrebas.<br />

`rom ar aaSenon, ra unda daangrion?~ _ iqednurad<br />

Caiqirqila oreulma.<br />

papuna Sebrunda. sxva gza ar icoda da biliks ukanve<br />

dahyva.<br />

kvlav im lodnarSi Sevida.<br />

Tavi gamohyo. TiTqos araferi Secvliliyo. gaRmelebic<br />

da gamoRmelebic daundoblad anadgurebdnen<br />

erTimeores.<br />

jariskacs waawyda anazdeulad, Tavis nacnobs miamsgavsa.<br />

daWrili iyo, sisxli sdioda. xelSi xelyumbarebis<br />

Sekvra eWira. papunam dauZaxa, undoda SeeCerebina, magram<br />

jariskacs araferi esmoda, mTlianad omis yovlismomcvel<br />

Jins Seepyro. wamodga, barbaciT gaswia tankisaken.<br />

papuna gamoedevna, mirboda da uxmobda:<br />

`mama, mama!..~<br />

waiborZika, qva-RorRSi daeca.<br />

tanki uzarmazari Canda, jariskaci ki _ erTi cicqna.<br />

muxluxebiT wamoimarTa foladis kolosi da mTeli<br />

simZimiT daaskda zevidan...<br />

papunas guli SeuRonda. mere TiTqos gons moego,<br />

magram ar axsovda, rogor gadakveTa brZolis veli,<br />

92 93


ogor miaRwia rkinis karamde...<br />

derefanSi rom aRmoCnda, mxolod maSin wamodga.<br />

Tavis binamde Zlivs milaslasda...<br />

10. paraskeva<br />

loginze gauxdelad daeca, pirisaxe baliSSi Cargo.<br />

arafris Tavi ara hqonda. mSvidi Zili yvelafers erCivna,<br />

magram ruli ar ekareboda da Seecada dinjad daexarisxebina<br />

ucnauri STabeWdilebebi, WeSmariti axsna<br />

daeZebna Tavs gadaxdenili faTerakebisaTvis. amas naTeli<br />

goneba sWirdeboda, mis tvinSi ki yvelaferi yiraze<br />

idga, naazrevi logikas vera swyalobda da paradoqsebiT<br />

kmayofildeboda. ufro daqanca gonebaze Zaldatanebam,<br />

erTi azric ver miiyvana bolomde. buranSi iZireboda<br />

TandaTan da uSfoTvel Zils natrobda, imas ki ver xvdeboda,<br />

rom es natvra ukve sizmari iyo. oreulic amasve natrobda,<br />

mis nafiqrals imeorebda sityva-sityviT, oRond<br />

sakuTari gancdebis analizi mas ar ZaluZda da Tu tanSi<br />

Seucnobi TrTolva uvlida, mxolod imitom, dRevandeli<br />

STabeWdilebebidan erTaderTi gancda rom SerCa _<br />

paraskevas saluqi muxlisTavebis sigrile. am erTaderT<br />

SegrZnebas danarCeni wareSala da papuna ZilSi rom<br />

CaiZira, oreuli gamoeyo mis areul sizmars, iatakze Camococda<br />

da saabazanosken gagorda. kanalizaciis milis<br />

gaswvriv xvreli amoetexa virTxas da oreuli im xvrelSi<br />

Cavarda. didxans mifrinavda TavdaRma da Zirs rom moadina<br />

Zneyva, curclis suni eca. Rrma miwisqveSeTi virTxebs<br />

xvrelebiT daeqsela. Zneli iyo gzis povna. oreuls<br />

SiSic Tan wamohyva, magram utyuari alRoTi miikvlevda<br />

gzas. karga xans iboriala bnel labirinTSi, virTxis curclisa<br />

da gamoxruli Zvlebis meti araferi Sexvedria.<br />

mere erTgan zonzroxa virTxa SemoefeTa. grZel kuds<br />

Zlivs moaTrevda. oreuli SiSisagan mTlad dailia, Tum-<br />

ca mas arc feri hqonda, arc suni da virTxam verc SeamCnia.<br />

oreulma ki bewvis nazi Sexeba igrZno da elvisuswrafesad<br />

win gasrialda.<br />

erTgan Tavi amoyo xvrelidan. ver gaarkvia vis bina-<br />

Si imyofeboda. sibneleSi wyvils eZina. erTi, albaT, mamakaci,<br />

ise xvrinavda, Wers azanzarebda, meores ki, albaT,<br />

qals, Tavisi mewyvilesaTvis xma Seewyo, saberveliviT<br />

fSvinavda. sxvagan movxvdio da ukanve CaZvra, ufro iqiT<br />

aiRo gezi, sadac meti xvreli itoteboda. direqtoris<br />

nasufrali xom ufro gemrieli iqneboda da virTxebic<br />

metad waetanebodnen.<br />

sul male uzarmazar samzareuloSi amoZvra. veeberTela<br />

Rumelze dawmendil-daprialebuli saZroxe<br />

qvabebi ewyo da nair-nairi saWmelebis suni erTmaneTs<br />

Sezaveboda. adikos mets aravis eqneboda amodena samzareulo<br />

da oreuli swrafad gacunculda, wuTSi mTeli<br />

bina Semoirbina, Tumca imodena iyo, oTaxebi ver daiTvleboda.<br />

saZile oTaxSi Ramis naTura enTo da mxolod qalis<br />

wynari sunTqva ismoda, TiTqos tyis msubuqi niavi cacunobso.<br />

oreuls guli auCqrolda. skamze Sexta, raTa ukeT<br />

daexeda.<br />

farTo sarecels naxevrad anaTebda Ramis naTura<br />

da Tanabari sinaTle mZinare paraskevas efineboda. misi<br />

lamazi Tmebi ise daRvriliyo baliSze, TiTqos calke<br />

cocxloben da nakaduliviT ganuwyvetliv moedinebiano.<br />

saxis uzado nakvTebi Zilis dros ufro srulyofili<br />

Canda. oreuls mxatvris mTeli niWiereba papunasaTvis<br />

Seetovebina, TviTon ki mxolod SiSveli vneba dahqonda<br />

Tan. axlac didxans ar ufiqria. skamidan Camoxta. sarecelze<br />

ferxTiT acocda da Tavi sabanqveS Seyo. ase gasrialda,<br />

kocniT ahyva fexidan. muxlebis sigrilem,<br />

mkvrivi muclis mxurvalebam, qalwulebrivma ZuZuebma<br />

mTlad aabanana da TavdaviwyebiT Caetmasna qals, TeTr<br />

94 95


kiserze kbilebi daaso. gondakarguls safrTxe daaviwyda,<br />

magram am dros paraskevam ZilSi amoikvnesa, gverdi<br />

icvala da kinaRam qveS moiyolia.<br />

oreuli gainaba, suli gakminda.<br />

qals gamoeRviZa, mousvenrobam Seipyro, Tumca<br />

verc verafers xedavda, verc verafers grZnobda.<br />

sarecelze wamojda.<br />

`hei, ra gindoda?~ _ gaRizianebiT SeekiTxa gverdiT<br />

mwols.<br />

imas sibnele faravda da oreuls aqamde ar SeumCnevia.<br />

`xom ar gagiJdi, dedakaco!~ _ kbilebis ucnauri<br />

RrWialiT Seepasuxa adiko.<br />

`virTxis suni meca!~<br />

`me ki adamianisa!~ _ eWvianad Tqva adikom.<br />

`adamians aq ra unda, im dRes mwerals rom elaparake,<br />

imis suni gamogyveboda!~ _ ukmayofilod gaawyvetina<br />

paraskevam.<br />

adiko wamoimarTa Cxrial-CxrialiT. sinaTlis Rilaks<br />

TiTi daaWira, oTaxi aabrdRviala.<br />

Sexeda oreulma da Tavzari daeca.<br />

paraskevas gverdiT, sarecelze, ConCxi wamomarTuliyo,<br />

sazarel ybebs axrWialebda. Tvalis carieli fosoebi<br />

im adgilisaTvis miebjina, sadac oreuli gaqrobas<br />

cdilobda.<br />

oreuli mTlad dapataravda, muWistola gaxda, sareclidan<br />

Camogorda da SeumCnevlad kvlav virTxis<br />

xvrelSi CaZvra.<br />

gadarCenis sixaruliT Tavbrudaxveuli miqroda da<br />

sicocxlis meti am qveyanaze araferi ewada...<br />

papunas gamoeRviZa. ver gaego ra xdeboda mis Tavs.<br />

sinaTle aanTo. fanjaraSi gaixeda, magram iq araferi Canda.<br />

SuSaze sakuTar gamosaxulebas Seavlo Tvali. TmagaCe-<br />

Cili da wvergauparsavi veraferi sanaxavi iyo.<br />

gaixada da isev loginSi Cawva.<br />

Rrma, usizmro ZilSi dainTqa. roca gamoeRviZa, sa-<br />

aTs daxeda, gaukvirda. is Ramec da mTeli is dRec gasuliyo.<br />

ninuca bebias Sevecode da imitom ar gamaRviZao,<br />

gaifiqra.<br />

ninuca bebias vaxSami magidaze gauSlia, zed gazeTi<br />

gadaufarebia da, albaT, `moxucTa klubSi~ wasuliyo.<br />

martom ivaxSma. mere saseirnod gavida. ukve derefan-<br />

Si gaaxsenda, rom paraskeva esizmra. arc axali gazeTebi<br />

hqonda wakiTxuli da biblioTekisaken gaswia.<br />

vestibiulamde misulic ar iyo, Cxubis xma moesma.<br />

mamakacis wvrili xma sayvedurebs reCitativiT afrqvevda.<br />

papuna biblioTekis karTan SeCerda, Cxubis xma iqidan<br />

gamodioda.<br />

ucbad kari gaiRo, uSangi gamovarda sacobiviT.<br />

etyoba, viRacam mourideblad ubiZga. papunas Seejaxa,<br />

Torem marmarilos filaqanze gaafrTxobda suls.<br />

`ra mogivida, megobaro?~<br />

uSangi Secba. pirze naZaladevi Rimili aikra, tanisamosi<br />

gaiswora, sevdianad CamoSvebuli kudic Seimowma,<br />

xom ar momawyviteso.<br />

`Cxubia?~ _ kvlav SeekiTxa papuna.<br />

`iseTi araferi, waviborZike!~ _ Tavi moisawyla<br />

uSangma.<br />

`erTi es miTxari, TqvenTan riTi erTobian? damsveneblebs<br />

vaTvaliereb, arc erTi nacnobi...~<br />

`samejliso blokSi mibrZandiT, Tqven, albaT, arc<br />

gsmeniaT samejliso bloki!~<br />

biblioTekidan gamosuli xmadabali Cxubi usaSvelo<br />

RrialSi gadaizarda. kedlebi TiTqos Sezanzarda,<br />

kinaRam SuSebi CamoifSvna.<br />

`bozo, quCis qalo!~ _ buxunebda kaci da am sityvebs<br />

iseTi xma mohyva, TiTqos Jokei tyavis maTraxs atkacunebda.<br />

uSangi gafiTrda, caxcaxma dauara, swrafad gaSorda<br />

papunas, SiSisagan kudi mTlad lajebSi Seemala.<br />

oreuli awrialda, yovel gatkacunebaze ise SeTr-<br />

Toldeboda, TiTqos beWebze xvdeboda tyavis maTraxi.<br />

96 97


papunam krToma damala, kars miawva da, sanam moiazrebda,<br />

rogor moqceuliyo, mtvris buRSi aRmoCnda, Taroebidan<br />

gadmoyril wignebs rom daeyenebina.<br />

kedelTan mSvenieri paraskeva idga. sakinZe Camoxeoda,<br />

qaTqaTa ZuZu mouCanda.<br />

direqtori adiko cofs yrida, eseselis kitelze<br />

Rilebi aswyvetoda, ofli xviTqad gadmosdioda, xelSi<br />

sampiri maTraxi eWira, Seubraleblad utylaSunebda da<br />

Rrialebda:<br />

`bozo, quCis qalo!~<br />

qali xmas ar iRebda. erTi kvnesac ar dascdenia.<br />

CaSretili Tvalebi sivrcisaTvis miepyro.<br />

mxolod erTxel gaxsna bage, erTaderTi sityva miugdo:<br />

`cvedani!~<br />

adikom Tavze xeli itaca, iatakze dajda, bavSviviT<br />

azluqunda.<br />

qals bage zizRiT moexaza, kedels moswyda, atirebul<br />

kacs auara.<br />

papunam ar icoda ra eTqva, Tvals ver aSorebda qalis<br />

moSiSvlebul sxeuls, zolebad damCneul namaTraxevs.<br />

adikom tirili ucbadve Sewyvita. kvlav iatakze<br />

ijda da brazisagan ibereboda. male uzarmazar kasrs daemsgavsa<br />

da kiteli Semoaskda.<br />

papuna SekrTa, am gigantis aboboqreba saSiSi unda<br />

yofiliyo.<br />

adikom ki adliani cxvirsaxoci daaZro, cxviri xmauriT<br />

moiwminda, wuTSi daiSrita, patara maimuns daemsgavsa.<br />

bewviani, gamxdari xelebi papunasaken gaiwoda, CitiviT<br />

Caiwkvitina:<br />

`uTxari ra, Sen mainc uTxari!~<br />

`morCi erTi!~ _ mkacrad mouWra qalma. Camoxeuli<br />

sakinZe aiwia, meore xeli papunas gamosdo mklavSi da<br />

gverdiTa karisaken gaitaca.<br />

papuna ukan-ukan ixedeboda, nabijs iTrevda.<br />

adiko isev ise ijda, Tvalebs ifSvnetda, Tan raRacas<br />

uTavbolod burtyunebda. male im adgilas nacrisferi<br />

kvamli datrialda, aqanavda.<br />

amasobaSi papuna qalma gverdiTa karSi gaaTria da<br />

bnel gvirabSi aRmoCndnen. kaci miendo qalis xels.<br />

mklavze grZnobda mkvrivi, cxeli ZuZus Sexebas da goneba<br />

ebindeboda.<br />

ucbad ganaTda. isini papunas oTaxSi aRmoCndnen.<br />

SiSnarevi mRelvarebisagan kacs muxlebi uTrToda.<br />

oreuls ki guli SeuRonda da gons ver modioda.<br />

qalma xmadabla Caicina, TiTqos eJvanma gaiwkaruna.<br />

`rogor daviRale~, _ niaviviT waiCurCula, savar-<br />

ZelSi nebierad miesvena.<br />

papuna karamde Zlivs mivida, ninuca bebiam ar Semomiswroso,<br />

gasaRebi gadaabruna.<br />

roca Semotrialda, qals ukve Rrma ZiliT eZina. mo-<br />

Riavebuli, qaTqaTa mkerdi msubuqad aud-Caudioda.<br />

dafxrewili kabidan urcxvad gamofenili SiSveli siTe-<br />

Tre Tvalsa Wrida. swori fexebi ise gaeSxvarTa, kacs<br />

ZalRonis daZabva mouxda, raTa mzera moeridebina. wyali<br />

daisxa. civma wyalma mcired daacxro da axla ukve<br />

rcxvenoda Tavisi mRelvarebisa.<br />

TviTonac savarZelSi Cajda, Tvals aridebda macdur<br />

xats, Tan ki uCumrad Semoparul Zils ebrZoda.<br />

usaSvelod gaiwela bneli Rame.<br />

nadiris Rmuili esmoda saidanRac. TiTqos fanjrebqveS<br />

dadioda sazareli urCxuli da sisxlgamyinavi xmiT<br />

yioda. am saSinel bgerebs ucbad sasowarkveTili kivili<br />

daerTo da papunas gamoeRviZa.<br />

marto iyo.<br />

cis kideze kvlav amodioda muStistola, wiTeli mze...<br />

fiqridan verafriT amoigdo. loginidan wamodgoma<br />

Seezara. iwva TvaldaxuWuli. mexsierebis asparezze<br />

98 99


kvlav da kvlav warmoesaxeboda paraskevas mSvenieri nakvTebi.<br />

rcxvenoda am arcTu wminda zmanebisa, magram<br />

Tavi verafriT daeRwia tkbili tyveobidan. qalis saluqi<br />

siTeTre da harmoniuli sisavse gonebas ubindavda.<br />

isev da isev axsendeboda samosidan urcxvad gamofenili,<br />

warmtaci sacduri da ar icoda, riTi daeTrguna mwveli<br />

vneba. fiqriT TaTulisac miswvda, magram am dros<br />

colis gaxseneba urcxvobis niSani ufro iyo da sindisma<br />

gaawama.<br />

moulodnelad telefonma dareka. sawolis TavTan,<br />

Jurnalis magidaze idga aparati.<br />

`gZinavs, Zamiko?~ _ adikos Caxrinwuli xma umal<br />

icno.<br />

`ho, dilis Zili gamitkba!~ _ naZaladevi mxiarulebiT<br />

Seepasuxa.<br />

`xom ar moiwyine?~<br />

`TandaTan veguebi!~ _ icrua.<br />

`guSin me da Cemi meuRle cotaTi wavkinklavdiT...~<br />

`ubralo xumrobad CavTvale!~ _ TvalTmaqcoba<br />

arCia papunam.<br />

`Cven ukve SevrigdiT da axla Caize gepatiJebiT...<br />

msaxuri gamogigzavneT!~<br />

sanam uars moaxerxebda, telefoni dadumda.<br />

sawolidan wamoxtoma Zlivs moaswro. kedeli im<br />

adgilas gaixsna, saidanac wuxel papunam da paraskevam<br />

SemoaRwies. axla iqidan uSangi gamocunculda. kuds gametebiT<br />

aqicinebda da Tumca cdilobda, sixaruli gamoexata,<br />

saxe mainc Camostiroda. virTxis suni sdioda da<br />

papunam zizRi igrZno.<br />

`gaaCere es kudi, ras aqicineb netavi!~ _ gulmosulad<br />

uTxra.<br />

uSangma farisevlurad CaixiTxiTa da kudi ufro<br />

swrafad aamoZrava.<br />

gvirabSi or nabijze mohyveboda. sibneleSi, fexis<br />

xmis nacvlad, TaTebis fafuki baTquni ismoda da aqamde<br />

mZinare oreuli gamoerkva, awrialda, safrTxe dalanda.<br />

papunam Tavi moiToka, mRelvareba odnavadac ar dastyobia.<br />

icoda, uSangis sulSi mxolod patara mxecunas ipovida,<br />

amitom Sig Caxedvas ar daxarbebia.<br />

winaTgrZnobam ubiZga. bnel mosaxvevSi ucbad motrialda<br />

da naxtomisaTvis gamzadebuli uSangi zed gadaawyda.<br />

papunam uxmod CabRuja, kedels miakra. uSangi<br />

sust winaaRmdegobas uwevda da sacodavi, moguduli Cxavili<br />

aRmoxda.<br />

`gamiSvi, metkina!~<br />

papunas Sercxva, ar egona egzom susti Tu iqneboda.<br />

`meorejer mifrTxildi!~<br />

`paraskevas moeSvi ra, _ awuwunda uSangi, _ qalebis<br />

meti ra yria, samejliso bloki savsea!~<br />

papunam araferi upasuxa.<br />

gza uxmod ganagrZes. gvirabis bolos uSangma<br />

mklavze mouTaTuna.<br />

`ar gamce, Torem daviRupebi!~<br />

papunam mxrebi aiCeCa. kari SeaRo da darbazSi aRmoCnda.<br />

paraskeva da adiko spilos Zvlis momcro magidas<br />

usxdnen. zed tkbileuli da ramdenime boTli Sampanuri<br />

ewyo. qals sadedoflo kaba uxdeboda. Tavze Zvirfasi<br />

TvlebiT mooWvili gvirgvini edga. adikos bakenbardebi<br />

Camoezarda, xSiri, WaRara ulvaSebi moergo. tanze ise-<br />

Ti forma ecva, generalsa da Sveicars Soris sadavo rom<br />

gaxdeboda.<br />

uSangma kari mixura, papuna ki magidas dinjad miuaxlovda.<br />

adiko wamodga. mtkavela fexebze idga, taniT ki<br />

mainc papunaze maRali Canda. xeli rom CamoarTva, iseTi<br />

civi hqonda, papunas TiTebi msubuqad moeyina da mere malulad<br />

isresda.<br />

paraskevamac gamouwoda Tavisi lamazi xeli. papuna<br />

zed eambora da am dros adikos boroti mzera igrZno.<br />

direqtors araferi uTqvams, Sampanuris boTli<br />

100 101


xmauriT gaxsna, Wiqebi Seavso.<br />

uxmod Sesves. saubari ar gamosdiodaT. papunam gadawyvita,<br />

rac SeiZleba TavdaWerili yofiliyo, yoveli<br />

sityva gamoezoma. maspinZlebic Tavs ikavebdnen zedmeti<br />

laparakisagan. adiko fiqrSi CaZiruliyo, paraskeva<br />

ki momajadoeblad iRimeboda.<br />

`Svili gyavT?~ _ ikiTxa adikom.<br />

kiTxva mWaxed gaisma da moulodneli iyo papunasa-<br />

Tvis, radgan safrTxes sul sxva mxridan moeloda.<br />

pasuxad Tavi gaaqnia. axla ifiqra, iqneb yoveli misi<br />

sawuxari amisganaa. Wyoniebis sisxlSi gamjdari instinqti<br />

ujanydeboda uSvilobas.<br />

`Svili kargia, _ sevda daeufla adikos, _ me rom<br />

biWi myavdes...~<br />

`daiwyo axla wuwuni, _ ukmayofilod gaawyvetina<br />

qalma, _ ucxosi mainc mogeridos!~<br />

`eh, patara adiko rom myavdes, godora biWi, mokle<br />

fexebze rom dabajbajebs...~<br />

papuna gaocebuli usmenda. kidev ufro gaocda, adikos<br />

TvalSi cremli rom SeniSna.<br />

melanqolia gadamdebi aRmoCnda da samive dadumda.<br />

adikom TavisTvis daisxa. stumris sasmisi daaviwyda.<br />

papunam axlaRa SeamCnia kuTxeSi jariskacebiviT<br />

Camwkrivebuli Sampanuris carieli boTlebi.<br />

`TaTulis ar eCqareboda, _ uneblieT Tavi imarTla,<br />

_ jer umaRless davamTavrebo, axalgazrdebi varT,<br />

moveswrebiTo...~<br />

`yuradRebas nu miaqcev! _ xelze xeli nazad daado<br />

paraskevam. _ simTvraleSi sevdiani xdeba, cremlad iRvreba...~<br />

adikom colis naTqvams yuri ar aTxova. erTi Wiqac<br />

gadakra da Tavi magidaze mido.<br />

`aba, esaa cxovreba? CemisTana qali am yaCaRis xel-<br />

Si...~ _ gaixumra paraskevam da xeli mouWira.<br />

papunas TiTqos denma dauarao, TrTolva Zlivs Seikava,<br />

magram adikos ridi mainc SerCa.<br />

`awi karga xans ver gamoiRviZebs. iqneb gvecekva?~<br />

paraskeva dauzareblad wamodga, kuTxisaken gaemarTa.<br />

iq, magidaze, magnitofoni idga da klaviSs TiTi<br />

daaWira. Canaweri cotaTi moZvelebuli aRmoCnda, magram<br />

papunasaTvis sul erTi iyo.<br />

qals welze xeli mohxvia, auCqareblad amoZravda.<br />

paraskeva aetmasna, Caexuta, Tavi mkerdze miado da<br />

am dros misi Tmebi CanCqeriviT gadmoiRvara. kacma saxe<br />

TmebSi Camala, misi grili silbo agiJebda. qalis drekadma<br />

welma, mkvrivma ZuZuebma, muxlebis macdurma xaxunma<br />

wonasworoba daakargvina.<br />

uZlevel vnebas Seepyro papuna da mzad iyo wuTieri<br />

netarebisaTvis samyaro gaeCuqebina.<br />

am dros adikom xvrinva amouSva da papuna gons moego.<br />

`sacodavi, ise unda bavSvi~, _ Tavi aiRo paraskevam,<br />

kacs kiserze mklavebi SemoaWdo, TvalebSi Caxeda.<br />

qalis quTuToebSi maradiuli sibere Canda da papunam<br />

safrTxe igrZno, Tumca jerac ver ganeWvrita, ranair<br />

xafangs ugebdnen. mixvda, es mSvenieri sxeuli da<br />

norCi saxe safari iyo, raic ucvlel da unayofo materias<br />

faravda, radgan mxolod cvalebadi moiRebs nayofs.<br />

TaTuli daudga Tvalwin. colis saxeze, albaT, meti<br />

naoWi daiZebneboda, magram im yamirze jer kidev amovidoda<br />

mwvane jejili, aq ki udabnos cxeli qviSis mets verafers<br />

ixilavda.<br />

zed zRurblze SeCerda. imis iqiT oTaxi iyo da TeTri<br />

sareceli ixmobda.<br />

paraskeva mklavze Caafrinda, mRelvarebiT Seexvewa:<br />

`maCuqe Svili!~<br />

`ara! _ mtkiced moWra papunam, qalis xeli moiSora.<br />

_ Cems Svils jer iq ar ucxovria, mwvane sanaxebSi!~<br />

Sebrunda da gasasvlelisaken gaemarTa. ukan ar mouxedavs,<br />

magram grZnobda, adikos boroti mzera zurgs<br />

uburRavda.<br />

kari TavisTavad gaiRo. mis ukan uSangi atuzuliyo.<br />

102 103


sixaruls ver malavda. kuds gametebiT aqicinebda.<br />

`aqeT!~ _ grZeli derefnisaken aniSna. papunas misda uneburad<br />

Seebrala uimedod Seyvarebuli ymawvili, rbil<br />

bewvze gadausva xeli. uSangi wamiT gaitruna, ucbad kar-<br />

Si gasxlta da miixura.<br />

papuna gvian mixvda, labirinTis dasawyisSi rom<br />

idga...<br />

11. labirinTi<br />

karis gaReba arc ucdia. xafangi raki daixura, aqedan<br />

Tavis daRweva arc ise ioli iqneboda. amitom mihyva grZel<br />

derefans. swori, TeTrad SefeTqili derefani male daitota.<br />

arsad naTura ar ekida, arc kari aCnda da arc sarkmeli,<br />

Tanabari, mSvidi sinaTle ki idga. gzis gasayarTan wamiT<br />

Seyoymanda, ar icoda romeli erTi aerCia. sadme mainc xom<br />

gamiyvanso, ifiqra da instinqts miendo, saiTkenac ukarnaxa,<br />

iqiT gaswia. derefnebis gauTavebeli xlarTi iklakneboda,<br />

tydeboda, erTurTs kveTda, itoteboda. zogi<br />

derefani yru kedliT mTavrdeboda, zogic wreze atarebda,<br />

saidan gamovida, kvlav iqiTken abrunebda.<br />

karga xans dadioda ase. araqaTi gamoelia. mwvave<br />

SimSili igrZno. nebisyofas mouxmo, SiSs ar unda miscemoda,<br />

magram dafeTebul oreuls ver moeria, gausxlta,<br />

brmad exleboda kedlebs, zed iCeCqveboda, mTlad<br />

daekarga goni. suli exuTeboda, haeri ar hyofnida, TiTqos<br />

es vrceli, dResaviT ganaTebuli derefnebi yovelmxriv<br />

dagmanuli yofiliyos.<br />

`laCari!~ _ TavisTavs miusaja papuna Wyoniam.<br />

sulis mosaTqmelad Seyovnda. civ kedels mieyrdno<br />

zurgiT. Tvali daxuWa. yovelive unda aewona, gonebiT<br />

Caswvdomoda, magram imedismomcemi veraferi moiazra.<br />

Tvali gaaxila. mis win, iatakze virTxa Cacucquliyo<br />

da Semoscqeroda TvalebiT _ wvrili mZivebiT.<br />

papunam fexi daubakuna. virTxa zantad Sebrunda.<br />

dinjad mihqonda msuqani, TamTama sxeuli, grZeli kudi<br />

misTrevda.<br />

gza ganagrZo. virTxa daaviwyda. erTferovan derefnebs<br />

akvirdeboda, raTa maTs ganlagebaSi ramenairi<br />

kanonzomiereba aRmoeCina.<br />

erTgan gverdiT gauxvia da SeZrwunebuli ukanve<br />

gamovarda. mosaxvevSi gvami egdo da virTxebi miseodnen.<br />

sirbiliT gaSorda im saSinel adgils. sakmao man-<br />

Zili gairbina da maSin moixeda. kvlav is pirveli virTxa<br />

dainaxa. iqneb is arc iyo, magram wvrili TvalebiT zustad<br />

imnairad uyurebda. virTxa mis kvalze mocunculebda,<br />

arc uaxlovdeboda, arc CamorCeboda. papuna rom Se-<br />

Cerda, isic SeCerda, roca daiZra, isic gamoedevna.<br />

fexs auCqara papunam. unda gascloda mdevars.<br />

maincdamainc ras dauSavebda erTi virTxa, magram<br />

weRandelma suraTma dazafra, mosalodnel safrTxes miaxvedra.<br />

gadamkveTi derefnidan im virTxas meore dauamxanagda<br />

da axla orni mocunculebdnen Cumi wripiniT.<br />

mere maT mesame daemata, meoTxec...<br />

ise sawyaloblad wripinebdnen, TiTqos raRacas<br />

SesTxovdnen...<br />

papuna gaiqca. ramdenjerme gamoxrul ConCxs waawyda,<br />

arc Seyovnebula, zed gadaevleboda da isev garboda.<br />

erTgan fexic ki wamohkra. ConCxi daifSvna, mtvrad<br />

iqca. papuna kinaRam waiqca, magram Tavi Seimagra da isev<br />

gaiqca.<br />

oreuls SiSisagan guli SeuRonda, aqoSinebul papunas<br />

uWirda misi Traqva, magram arc virTxebis sajijgnad<br />

emeteboda.<br />

ukan ar ixedeboda. derefans avsebda pawia fexebis pakapuki,<br />

Txovnagareuli wripini. xvdeboda, auracxeli virTxa<br />

mosdevda fexdafex da gaCereba arafriT SeiZleboda.<br />

igrZno, patara mxecis drunCi Seexo quslze, fex-<br />

104 105


sacmlis lanCi mousinja kbilebiT.<br />

papunam ukanaskneli Rone daZaba, raTa gaeswro da<br />

yru kedels waawyda...<br />

(masalebi romanisaTvis)<br />

`...Ramis cvla or saaTze iwyeboda. Wabuki cdilobda<br />

waZineba mainc moeswro da adre wveboda, magram am<br />

dros Zili ar modioda, yvela safiqrali erTbaSad moawveboda.<br />

Zvel gatacebebze fiqri karga xania Sewyvita.<br />

Tavisi bavSvuri faTerakebi axla sxvanairad eCveneboda,<br />

igi ufro wignSi wakiTxul bundovan Tavgadasavlebs<br />

agonebda. sabolood darwmunda, verasodes ipovida,<br />

rasac eZebda. amitomac misi goneba im yoveldRiurisa da<br />

Cveulebrivis irgvliv trialebda, rac adamianTa umravlesobis<br />

ZiriTadi safiqralia: unda emuSava, magram ise,<br />

weli rom ar moewyvita, janmrTeloba isedac sakmarisad<br />

Seelaxa da dRegamoSvebiT poliklinikis axalgazrda<br />

eqTani gawafuli xeliT vitamin b-12-s ukeTebda. oRond<br />

is iyo, Tu Tavs daizogavda, did xelfass aravin miscemda<br />

da am winaaRmdegobas veraferi wamali ver moxsnida.<br />

xandaxan fiqriT nakleb merkantilur sferos gadaswvdeboda.<br />

xom unda hqonoda mis arsebobasac mizani,<br />

cxadia, ara iseTi grandiozuli, camde asuli, rasac bavSvobis<br />

ocnebebi kvebavda, magram mTlad umizno arsebobis<br />

gamarTleba ar SeeZlo. amitom airCia yvelaze umtkivneulo<br />

saSualeba, erTgvari xidi bavSvobidan momavalSi<br />

_ umaRlesi saswavlebeli, ramac yofierebas<br />

azri misca... saRamo skolis mosawyeni gakveTilebi arTmevda<br />

ZilisaTvis gankuTvnil mcire drosac. mis yofil<br />

Tanaklaselebs umaRlesi ukve moeliaT, inJinrebad,<br />

direqtorebad, mmarTvelebad, kabinetebis tyavgadakrul<br />

savarZlebSi isxdnen. msubuqi manqanebi, zomieri<br />

Ripi _ niSani solidurobisa da myari sazogadoebrivi<br />

mdgomareobisa _ maTs keTilganwyobas met wonas aZlev-<br />

da: `rava xar, jigaro, ewevi cxovrebis Wapans?~ diax,<br />

lakadis Ziras gaSenebul dabaSi eweoda Wapans. saerTo<br />

sacxovreblis civ oTaxebs Sekedlebuls kvlav martooba<br />

RrRnida da uCumrad mihqonda Tavisi xvedri _ muSaoba,<br />

skola, Zili...<br />

Ramis cvlamde kidev iyo dro, magram Zili ar modioda.<br />

kedlisaken Sebrunebuli Wabuki cdilobda fiqri ganedevna.<br />

dRevandeli gakveTilis teqsti aekviata. es gakve-<br />

Tilebi Rimils ufro hgvridnen. maswavlebeli damfrTxali<br />

Sehyurebda, raime sisuleleSi ar gamomiWiroso. axalgazrda<br />

maswavlebeli asakiT umcrosi iyo, Tvali gaTxovebaze<br />

eWira da cdilobda Tavi gamoeCina. Wabukis<br />

gawafuli smena umalve aRnusxavda cru JReradobas,<br />

razec oreuli qirqilebda, magram Wabuks bunebrivi<br />

TavSekaveba ar Ralatobda da mSvidi, ufro ki sevdiani,<br />

TvaliT Sehurebda maswavlebels, am dros ki fiqrs<br />

qrestomaTiuli WeSmaritebebidan miRmur samyaroSi gadahyavda.<br />

oreuli aq aetmasna, biblioTekaSi. wignis Taroebs<br />

Soris, viwro gasasvlelSi idga da erTmaneTs gverdi ver<br />

auqcies. Wabuki ra wignsac eZebda, oreuls eWira xelSi da,<br />

Tumca ukuRma, mainc gulmodgined Cahkirkitebda. Wabukma<br />

interesi igrZno, oRond arc ise Zlieri, rom uxilavi<br />

zRude gadaelaxa. oreulmac Tvali Seavlo, zedmeti cnobismoyvareoba<br />

arc mas gamouvlenia, wamiT ganaskvuli Zafi<br />

umalve gawyda, orive sakuTar interesTa wreSi Caiketa.<br />

meore Sexvedraze oreuli alaparakda. pirvelive<br />

sityvebi TiTqos aRmoCena iyo, radgan Sexebis mravali<br />

wertili ipoves. isini tyupiscalebiviT hgavdnen erTmaneTs,<br />

magram Wabukma ver gaiazra, or eleqtrons Sei-<br />

Zleba sxvadasxva muxti hqondes _ dadebiTi da uaryofi-<br />

Ti. macduri gulubryvilobiT nabij-nabij uaxlovdeboda<br />

oreuli da Wabuki gons rom moego, ukve gviani iyo,<br />

oreuli ukve masSi saxlobda. Tavisi yoveli kapilari Wabukis<br />

kapilarisaTvis SeeerTebina da ise moxerxebulad<br />

106 107


ikvebeboda, Wabuks tkivilis SegrZneba arc dahbadebia.<br />

axla oreuls eZina. yovelTvis Wabukze adre iZinebda.<br />

misi fSvinva marto Wabuks esmoda da TviTon Zili<br />

utydeboda. uZiloba awamebda, Tavbrus axvevda. xandaxan<br />

ise gamoiTiSeboda, mis magier gare samyarosTan oreuli<br />

amyarebda urTierTobas. is ki wvrilman Ralats iyo<br />

Cveuli. Wabukis bunebas sul sxvanairad warmosaxavda,<br />

sikeTes RvarZlad warmouCenda. mere, saqme saqmeze rom<br />

midgeboda, TviTon sadRac kunWulSi miimaleboda da<br />

msajulTa winaSe Wabuks datovebda bodiSebis arcTu<br />

mdidari maragiT.<br />

am fiqrSi Zili marTlac wamoepara. raRacnair qaotur<br />

sizmarSi CaiZira, saidanRac oreuli Tavs Sveloda<br />

da miwier vnebaTa dasakmayofileblad sadRac miipareboda:<br />

eZebda Sromis wil sizantes, sulis wil _ nugbar tkbileuls,<br />

siyvarulis wil _ siZvas... Wabuki cdilobda daeTrguna<br />

oreuli, magram nebisyofa ar hyofnida da xSirad<br />

TviTon marcxdeboda.<br />

manqanis gugunma gamoafxizla, zed yurisZirTan<br />

moasignala. daretianebuli wamovarda. wamwamebi dawebeboda<br />

da Tvalis gaxela uWirda. brmad afaTurebda<br />

xels, Cumad icvamda, raTa daRlili amxanagebisaTvis<br />

Zili ar daefrTxo...<br />

bneli Ramidan gamovardnili civi qari ekveTa, kinaRam<br />

kalTa Semoaxia, saxeze susxi Seatova. Wabuks ver<br />

moeria da saxuravze avarda, iq sanaxevrod moglejili<br />

Tunuqi aabaTquna.<br />

patara, Zveleburi gamoSvebis avtobusi morCilad<br />

TuxTuxebda da Ramis cvlis muSebi misken garbodnen.<br />

bolo skamze dajda da oreulma umalve ZilquSSi<br />

CaiTria.<br />

Tvali rom gaaxila, avtobusi bneli xevis Tavze<br />

micocavda. qveviT uCinari enguris Sxuili amodioda. manqanis<br />

farebi sibnelidan itacebda asfalts, mTis morRveul<br />

ferds, obol, teqnikis moZalebiT daCagrul naZvebs...<br />

mere win gaielva. sadRac SemduRebeli muSaobda da<br />

TeTri cecxli kaSkaSebda, naperwklebs fantavda.<br />

kaSxalis dasaxlebis finuri kotejebi zed wylispiras<br />

iyo Camwkrivebuli.<br />

betonis qarxanaSi gugunebda betonmzeli danadgarebi,<br />

neli, Tanabari zuzuniT moZraobda transportiori...<br />

gvirabis uzarmazari TaRi ucabedad gamoikveTa.<br />

mTis gulisaken SeWriliyo uzarmazari paralelopipedi.<br />

Wabuki mudam erTnairi ganwyobiT uaxlovdeboda gvirabs,<br />

TiTqos sakuTari fexiT Sedioda leviaTanis xaxaSi...~<br />

papunam ukanaskneli Rone daZaba, raTa gaeswro da<br />

yru kedels waawyda.<br />

Tavzardacemuli Semotrialda.<br />

mTeli derefani, sanam Tvali gaswvdeboda, virTxebis<br />

laSqars daefara, erTmaneTze gadmodiodnen, igorglebodnen,<br />

papunasaken moiwevdnen.<br />

azri gawyda. sxeulma SegrZneba dakarga. sasicocxlo<br />

energia muStiviT SeekumSa. aRSfoTebiT wamoimarTa,<br />

wuTic da daereoda sazizRar arsebaTa gorgals da uceb<br />

gverdiT kedeli gaixsna.<br />

`aqeT!~ _ mklavze mohqaCa patara veronikam. kaci<br />

erTi naxtomiT kedels miRma gadavarda da gogonam kari<br />

swrafad migmana.<br />

sigiJis zRvarze misuli papuna Wyonia Zirs daemxo,<br />

mis win Cacucqul veronikas bavSvurad gamxdar muxlis-<br />

Tavze akoca.<br />

`ade, viCqaroT!~ _ veronikam xeli gamouwoda da<br />

papuna morCilad mihyva Tavis mxsnels. jerac muxlebi<br />

ukankalebda, saocar sisustes grZnobda, guli ereoda.<br />

saSiSroeba TiTqos aRar Canda, magram SiSi mainc ar tovebda.<br />

labirinTis TeTrad gaqaTqaTebul kedlebs miRma<br />

miriadi mxecunas fuTfuTi elandeboda. oreuli mTlad<br />

gadairia. isteriulad qviTinebda, imdeni cremli<br />

108 109


Rvara, papunas guli Tbil abazanaSi CaiZira.<br />

TandaTan damSvidda da axlaRa SeaTvaliera gogona.<br />

siarulis dros mxolod mis profils xedavda. pirisaxe<br />

erTxelac ar Semoubrunebia, win iyureboda, raTa<br />

gzas ar ascdenoda. profilSi ki gansakuTrebuli TiTqos<br />

araferi iyo. magram papunam igrZno, mozardis am saxes<br />

raRacnairi saTuTi, Tbili Suqi efina, igi asxivebda Sinagan<br />

silbos, gulubryvilo, bavSvur sikeTes, misi nakvTebis<br />

metyveli harmonia damuxtuli iyo sinaziTa da<br />

wauryvneli siyvaruliT.<br />

odnav win gaswrebuli gogonas arseba bevrad Sors<br />

iyo misgan, vidre es manZili, da papunam icoda, ukve veraferi<br />

gadalaxavda asakis, drois, epoqaTa ufskruls,<br />

rasac es aTiode santimetri itevda.<br />

erTaderTi, gogonas pawia xeli gamxdariyo misi sakuTreba.<br />

im wuTidan, rac veronikam xeli gamouwoda, papunam<br />

TiTqos miisakuTra igi, TiTqos daido usityvo SeTanxmeba.<br />

papunas inteligenturi, gamxdari xeli axla<br />

mWedlis msxvil TaTs hgavda, romelSic mTlianad Camaluliyo<br />

veronikas lbili da nervuli TiTebi da papunas<br />

sulSi TandaTan izrdeboda eniT uTqmeli netareba, ris<br />

gamoc sircxvili awvalebda, oreuli ki SigadaSig borotad<br />

aqilikebda.<br />

labirinTi ufro da ufro daixlarTa. uamravi derefani<br />

kveTda erTimeores da yoveli maTgani erTnairi<br />

iyo.<br />

papunas Tavgza aebna da usityvod, morCilad mindoboda<br />

bavSvis sust xels.<br />

uxmod midiodnen. mTel gzaze veronikas araferi<br />

uTqvams im ori sityvis garda, _ ade, viCqaroTo, _ papuna<br />

sicocxlisaken rom moabrunes.<br />

gogona Tamamad miabijebda. erTi ar SeCerebula,<br />

erTxelac ar Seyoymanebula, ar auwon-dauwonia, misma<br />

Tavdajerebulobam papunas ganumtkica rwmena gadarCenisa.<br />

kars moulodnelad waawydnen. derefani am adgilas<br />

mkveTrad uxvevda da TeTr kedelSi Casmuli kari Sav<br />

laqad aCnda.<br />

oreulma `vaSa!..~ _ ikivla, saxelurs daejajgura.<br />

papunamac angariSmiucemlad xeli uSva veronikas, kars<br />

mivarda.<br />

kari TiTqos advilad emorCileboda, susti Wriali<br />

gamosca.<br />

`ar SeiZleba!~ _ veronikam mklavze Seaxo xeli.<br />

papunam moxeda. wamiT daviwyeboda Tavisi mxsneli,<br />

TviTgadarCenis instinqts xazi gadaesva madlierebis<br />

grZnobisaTvis.<br />

Sercxva, galaxuli bavSviviT xelebi CamouSva.<br />

`ar SeiZleba, _ gaimeora veronikam, _ iq mecxre<br />

blokia!~<br />

pirvelad Sexeda papunam, pirvelad gauswora Tvali<br />

da mzera zed SerCa.<br />

Tavs Zala daatana, raTa Tvali moeridebina.<br />

oreuli uxiagad qirqilebda, `Sens mawaks Sexede, Zmobilo,<br />

WaRara imdeni gaqvs, Savi Tma calobiT daiTvleba...~<br />

veronikas gamowvdili xeli kvlav aiRo da pirvelad<br />

maSin gaiazra Tavisi mdgomareobis mTeli tragizmi.<br />

`netavi im virTxebs SeveWame!~ _ guljavrianad miugdo<br />

oreuls... gaisusa oreuli, mas sicocxle yvelafers er-<br />

Civna...<br />

kars did manZilze gaSordnen, roca labirinTis<br />

mdumarebaSi Soreuli guguni SemoiWra...<br />

(masalebi romanisaTvis)<br />

`...gvirabis uzarmazari TaRi ucabedad gamoikveTa.<br />

SesasvlelTan betonsatumbi danadgari idga da TviTmclels<br />

Zara zed gadaeyudebina. brigadiri mZRols eCxubeboda,<br />

betoni ukve Sekrulia da danadgari ver gadatumbavso.<br />

`mananis fafasaviTaa, rogor ver gadatumbavs!~ _<br />

110 111


irwmuneboda mZRoli.<br />

yayani ukve zedmeti iyo.<br />

Wabukma niCabs daavlo xeli, Zaraze acocda, narCenebi<br />

unda Camoexveta.<br />

amuSavda satumbi danadgari, Tujis milebSi tumbavda<br />

Txevad betons.<br />

ganifanta Zili, sadRac gaqra akviatebuli fiqri.<br />

Wabuki muSaobis ritmSi CaerTo...<br />

raxraxebs betonsatumbi, dagadugi gaaqvs dguSebs,<br />

danadgari guguniT midenis betons Tujis milebSi... modian<br />

da modian TviTmcleli manqanebi, moaqvT axladSezelili<br />

betoni...<br />

TiTqmis weliwadi gavida, rac aq muSaobs...<br />

`TiTqmis weliwadi gavida, rac aq vmuSaob. siymawvilis<br />

faTerakebma janmrTeloba Semiryies, magram daxl-<br />

Tan dgomas mainc es farTo niCabi varCie. lukmas veravin<br />

damayvedrida. sakuTar sindisze vlaparakob, Torem vin<br />

myavda damyvedrebeli.<br />

miWirda ki!.. kidev kargi, Tu danadgari gamarTulad<br />

muSaobda. Tujis milebSi betoni xvneSiT miiwevda win da gvirabis<br />

gumbaTze isxmeboda. iq ki, xaraCoebSi gamokidebulni,<br />

vibratoriT vasworebdiT. aparatis vibrirebisagan gulmuceli<br />

memRvreoda, magram niCbiT muSaobas mainc jobda.<br />

im Rames danadgarma gauCereblad sami saaTi imuSava.<br />

mcire Sesvenebaze kacebi qvebze Camosxdnen da xmadabla<br />

musaifobdnen. me ki, aTiode wuTiT, zed wylis piras,<br />

lodze wamovweqi, elnaTurebis Suqze alaplapebul<br />

wyals Cavacqerdi. quxili gahqonda kldeSi Seviwroebul<br />

mdinares. Cqeralebi awydeboda napirs. haeri itacebda<br />

uCinar winwklebs da pirze mapnevda... am aTma wuTma<br />

damasvena. betonsatumbs rom mivubrundi, brigadiri igineboda.<br />

umal mivxvdi, rac moxda, xsnars msxvili qva Sehyva<br />

da betonsadeni sadRac gaiWeda.<br />

rkinis ketiT mivabijeb betonsadenis gaswvriv da<br />

vuraxuneb. iqneb daiZras is oxeri! an iqneb iseTi xma ga-<br />

mosces, migvaxvedros, sadac uWirs. maSin salteebs gavxsniT,<br />

TqeSiT gadmoiRvreba betoni. maRali wnevis haers<br />

SevuSvebT da narCensac gamoxvetavs milidan. ase Tu ar<br />

moxda, dro gadis, betoni blanti xdeba, ikvreba. iwyeba<br />

mZime da umaduri saqme! saTiTaod vxsniT salteebs, wamovayiravebT<br />

Tujis milebs da rkinis joxebs vurtyamT,<br />

vinZlo gaWedili, ukve uvargisi betoni gamovdevnoT...<br />

miwisqveS drois msvleloba SeumCnevelia, magram gariJraJze<br />

adamiani ufro iTenTeba, daRliloba matulobs,<br />

Zili awveba.<br />

cvla damTavrda, Semcvlelebi movidnen, Cven ki<br />

kvlav im milebTan vjaxirobT...<br />

da uceb igriala!<br />

ise moulodneli iyo es xma, saxtad davrCiT. gvirab-<br />

Si, oTxsarTuliani <strong>saxli</strong> rom Seeteoda, haeris talRa<br />

Seaskda kedlebs, gumbaTs, xaraCoebs... ixuvla xalxma<br />

gasasvlelisaken, gadarCenis instinqti migverekeboda<br />

uazrod... SiSi mere movida, roca ukve avtobusSi visxediT...<br />

Znelia, warmoidgino sakuTari Tavi TaRidan mor-<br />

Rveul lodebqveS... bewvze hkidia es sicocxle!..~<br />

...labirinTis mdumarebaSi Soreuli guguni Semoi-<br />

Wra. papuna kvlav SfoTma Seipyro, oreuli isev awrialda,<br />

magram veronikas araferi dastyobia. Tamamad miuZRoda<br />

Tavgzaabneul kacs, derefnebis erTferovnebaSi al-<br />

RoTi miikvlevda gzas.<br />

Psigrile moelamunaT. haeri nestiT gajerda. TeTr<br />

kedlebs daaCnda sveli laqebi, Savi obi mosdeboda kuTxe-kunWulebs.<br />

pirveli wveTi mklavze daeca, Seamcivna.<br />

male kedlebi gadaxaza wylis wvrilma qselma. Weridan<br />

wkapawkupi atexa wveTebma. Zirs cicqna nakadulebi grovdeboda<br />

da TavdaRmarTze miliklikebda.<br />

guguni ufro gaZlierda, wylis vardnis xmasa hgavda.<br />

uCveulo dgriali azanzarebda mTel labirinTs.<br />

112 113


`ra xmaurobs?~ _ maSinRa SeekiTxa, roca ukve naTqvamis<br />

gagoneba Wirda.<br />

`leta!.. frTxilad, letaSi ar Cavarde!~<br />

derefani vrcel gamoqvabulSi gavida da papunas win<br />

didebuli sanaxaoba gadaeSala. gamoqvabulis Weridan<br />

uzarmazari mdinare gadmoquxda! wyali imsxvreoda, modgafunebda,<br />

mogrialebda, mTlianad TeTr qafad gadaqceuliyo,<br />

TiTqos TviT ufali clida rZiT savse zRvas<br />

haeri aevsi miriad winwkls, wylis wveTebi TeTr<br />

nislad qceuliyo da irgvliv yvelafers buravda, ararealurs,<br />

bundovans xdida, TiTqos yovelive iyo mxolod<br />

sizmari.<br />

Tvali mostaca sanaxaobam, adgils miajaWva... gamoi-<br />

TiSa... izidavda TeTri nakadi, Tavisken ixmobda, daviwyebis<br />

sitkboebaSi iTrevda.<br />

im zRvars miadga, roca yovelives fasi ekargeba,<br />

araferi ar arsebobs, goneba sayovelTao siTeTreSi iZireba,<br />

erTi bewo laqac ar awuxebs.<br />

daaviwyda vin iyo, aq ra undoda, saiTken midioda,<br />

ra vali itvirTa. daaviwyda oreuli, suls rom uwiwknida,<br />

cdilobda Tavi Seexsenebina. daaviwyda veronika,<br />

viskenac moiswrafoda mTeli sicocxle.<br />

`viCqaroT, aq nu gavCerdebiT!~<br />

papunam nebisyofa daZaba, zmanebidan nel-nela gamovida,<br />

gogonas xels dahyva.<br />

letas aqafebuli wyali qoTqoTiT, brunviT, RmuiliT<br />

miikvlevda gzas farTo gvirabSi da napirze gaWril<br />

viwro biliks mihyvnen.<br />

muxlebis sisustes grZnobda, Rone gamoleoda,<br />

ZlivZlivobiT Sordeboda CanCqers.<br />

wylis nakadi TandaTan dacxra. iklo gamayruebelma<br />

gugunma, igi Tanabari SxuiliT Seicvala.<br />

TeTri qafi daiwminda, lurji, gamWvirvale wyali moedineboda.<br />

papunas kvlav izidavda kamkama nakadi, daiRala<br />

masTan WidilSi, magram gogonas Tbili, pawia xeli<br />

mbrZaneblobda da isic morCilebda.<br />

didxans gagrZelda qancgamwyveti gza. biliki xan<br />

farTovdeboda, xan viwrovdeboda, letac zogan mSvidad<br />

midudunebda, zogan ki WoromebSi luglugebda.<br />

win ucbad gaixsna sivrce, wyali gaiWra iqiTken,<br />

sadac dRis quruSi sinaTle Canda.<br />

`frTxilad~, _ CasCurCula veronikam.<br />

mdinaris piras uzarmazari zvavi egdo. sulganabulebma<br />

Cauares. zvavi TiTqos sunTqavda, zurgi aud-Caudioda.<br />

papuna ver mixvda, ra unda yofiliyo, magram SiSma<br />

weli moaxrevina da ase midioda. oreulma kinaRam ikivla,<br />

droze itaca pirze xeli, xma yelSi CaixSo.<br />

ise Cauares, TiTqmis exebodnen. zvavi SeinZra,<br />

raRac uzomod didi wamoimarTa, abajbajda.<br />

`gaviqceT!~ _ SesZaxa veronikam da adgils moswydnen.<br />

karga xans garbodnen. aqoSinebulebma, sirbilisagan<br />

gulamomjdarebma labirinTidan gaaRwies.<br />

pansionatis ezoSi aRmoCndnen. leta mSvidad moedineboda<br />

labirinTidan da oriod kilometrs iqiT zRvas<br />

erTvoda.<br />

mdinaridan aTi-Tormeti wlis biWi amocurda, wylis<br />

wveTebi Camoibertya, gogonas gaocebiT miaCerda.<br />

`veronika!~ _ aRtacebuls dascda gaubedavad.<br />

12. Wipunas pirveli mogzauroba<br />

(senior xuan de Wipunas faTerakebi, istoriulromantikuli<br />

moTxrobis mokle konspeqti)<br />

senior xuan de Wipunam gadalaxa atlantis vrceli<br />

okeane da kubis general-gubernatoris jarSi Cairicxa.<br />

espaneTidan man waiyola ficxeli daSna, kastiliis far-<br />

To velebis mcxunvareba da seniorita veronikas pawia<br />

114 115


xelebiT moqarguli cxvirsaxoci. iq, axali qveynis ukidegano<br />

asparezze unda moexveWa fuli, saxeli da veronikas<br />

guli...<br />

kortesis armadam meqsikisaken rom gascura, senior<br />

xuan de Wipunac miendo mis TeTr ialqnebs da, rac<br />

ufro Sordeboda mSvenieri toledos sanaxebs, miT ufro<br />

eloliaveboda im qaTqaTa cxvirsaxocs, dRisiT gulTan<br />

daatarebda, RamiT ki bageebze idebda da oxvriT warmoTqvamda<br />

veronikas wminda saxels.<br />

gauvali Waobebi, xomaldebis dawvis epopea, Setakebebi<br />

indielTa tomebTan. tropikuli mTebis mZime gzebi,<br />

mSvenieri tenoCtitlani, Tavzesayreli simdidre, gasaocari<br />

samyaro, actekTa imperatorebi da qurumebi, montesuma<br />

da kaupolikani, _ veraferma ver daubinda goneba,<br />

veraferma daaviwya saukuno fici, ver gaawyvetina sam-<br />

SoblosTan maerTebeli Zafi.<br />

mere ciebisagan loginad Cavardnils samefo gvaris<br />

saluqi qalwuli uvlida, surnelovani wyliT fexebs banda,<br />

yvavilebis sarecelSi awvenda, oqros WurWliT miarTmevda<br />

tropikebis nugbar xileuls, magram vera da<br />

ver acduna raindis amayi suli.<br />

oqroze uars ar ambobda, magram ufro faTerakebs<br />

eZiebda. datova meqsika, bilbaosTan erTad panama gadakveTa<br />

da pirvelma ixila didi okeane.<br />

Semdgom pisaros aedevna... inkebis samefo... pirveli<br />

inka... gasaocari faTerakebi, romelTa aRsawerad senior<br />

xuan de Wipunas sityvebi ar eyo...<br />

saxelmoxveWili da mdidari daubrunda espaneTs,<br />

magram bedi muxTalia, borotma inkvizitorebma waSales<br />

veronikas kvali.<br />

kvlav gadaixvewa guldakodili raindi, qalwulis<br />

nakvalevs eZebda yvelgan.<br />

afrikas Semouara da kinaRam kanibalebma Sesansles.<br />

indoeTSi maharajas stumari iyo, CineTSi bogdixanisa.<br />

aqlemebiT gadakveTa aziis vrceli udabnoebi, cxenis<br />

marxiliT cimbiri da uTavbolo ruseTi.<br />

ivane mrisxanes estumra da misgan siasamuris qurqi<br />

miiRo.<br />

aT wels gagrZelda es mogzuroba, TmebSi WaRara<br />

Seeria, wveri mkerdze scemda.<br />

daRlil-daqanculma miaRwia kastilias... iq, toledos<br />

SemogarenSi patara sasaxle idga. aivanze saqsoviT<br />

xelSi cameti wlis veronika ijda da eloda Tavis rainds...<br />

Wipunam TeTri Cqeralebidan amoyo Tavi da veronika<br />

maSin ixila. gogona auCqareblad Sordeboda napirs,<br />

minarnarebda, misrialebda mzis sxivebiT daliandagebul<br />

vrcel mindvrebze. mere TiTqos gaiTqvifa sadRac<br />

SoreTSi, mqrqali nislis gamWvirvale TalxSi, horizontze<br />

alvis xeebs rom mohfenoda.<br />

`veronika!~ _ bageebs TavisiT moswyda xma, wylis qafian<br />

zedapirze gaifanta, CaixSo. Wipuna wylidan amovarda,<br />

qvebze dagdebul gaqucul tanisamoss dastaca xeli. SiSvel<br />

tanze wveTebi esxura da grilma niavma gamoafxizla.<br />

swrafad icvamda, Tumca ukve icoda, iolad ver mieweoda<br />

SoreTSi wasuls...<br />

lurji cis xufi exura vrcel sanaxebs, provinciuli<br />

qalaqi mSvidad Tvlemda sicxian mzisqveSeTSi. liandagis<br />

wyvili xazi Sordeboda qalaqs, hkveTda mwir ewers,<br />

sadac igorgleboda, igragneboda ekliani bardebi...<br />

Svidi wlis Wipuna gulis fancqaliT mihyveboda viwro<br />

bilikebs, devebsa da urCxulebs edaveboda veronikas<br />

gulsa da xels...<br />

mze dasavleTisaken gadaqanda, sicxem iklo... cxra<br />

wlis Wipunam mzera qalaqs gadaatara da samegrelos Tavze<br />

wamomarTul lakadas miuwvdina. gauvali, uRrani tyeebi<br />

arboda ferdobebze, avsebda xevxuvebs. iq ioli iyo<br />

tarzanoba (im dros aRgznebuli mayureblebi awydebod-<br />

116 117


nen kinoTeatrs), SeeZli daTvi da mgeli moeSinaurebina,<br />

erTxelac gaTamamdeboda, didebis frTebze Camoiqrolebda<br />

da veronikas Tavis bunagSi waiyvanda...<br />

Camavalma mzem wiTlad gaaCiraRdna dasavleTis cis<br />

kide... Tormeti wlis Wipuna ganudga zRapars, samyaros<br />

realoba iwama da sagmiro asparezi moiZia. `limpopoSi<br />

unda wavide, _ skolis amxanags gaando, _ monaTmflobelebs<br />

omi unda gamovucxado!~<br />

bindi eSveboda. soflis oda-saxlebSi Suqi inTeboda.<br />

WiSkrebTan Zroxebi bRaodnen, idga rZisa da Calis<br />

suni. samgzavro matarebelma Camoiara. gaCaxCaxebul fanjrebSi<br />

mgzavrebi erTobodnen da Wipuna marto darCa<br />

Tavis xatovan warmosaxvasTan. Savad mbzinvare liandagi<br />

sibneles erTvoda da Wipuna am sibneleSi inTqmeboda.<br />

mere win sadguri gamoCnda. samanevro orTqlmavali<br />

qSena-qSeniT mimodioda. baqanze mgzavrebs moeyaraT<br />

Tavi. daRlili biWi mosacdelSi Sevida, Tavisufali adgili<br />

Zlivs monaxa. sicxe da yayani, Tambaqosa da oflis suni<br />

abruebda, guls urevda; gzasa da zRapars daeqanca da skamis<br />

sazurges miyrdnobils CaeZina.<br />

buranidan mkacrma xmam gamoiyvana. ver gebulobda,<br />

ras eubnebodnen. gaRizianebuli xma orad or sityvas<br />

imeorebda:<br />

`visi xar?~<br />

Wipunam veraferi upasuxa, saxemoRuSuli milicieli<br />

ki mourideblad anjRrevda.<br />

`CemTanaa, batono!~ _ pirferulad Caiwkvitina<br />

viRacam.<br />

milicieli gaecala.<br />

gverdiT mjdomma Txelma kacma Tvali CaupaWuna.<br />

WaRaraSerTuli ulvaSebi SeeReba, TiTebsa da tuCze axlac<br />

aCnda fanqris kvali. albaT, wuTis win kopwiaobda,<br />

radgan xelCanTaSi fanqari da sarke Seinaxa.<br />

`mec meZineba!~ _ Tqva kacma. skamze gaiSota da Tavi<br />

Wipunas muxlebze dado. koxtad davarcxnili Tmidan<br />

qercli cvioda da Wipuna zizRiT aivso, magram wamodgoma<br />

ver gabeda da kvlav morCilad ijda. kaci ver iZinebda,<br />

mousvenrad wrialebda, biwier TiTebs muxlisTavze<br />

uTaTunebda. simorcxves sZlia Wipunam, wamoiwia.<br />

`unda wavide!~ _ waiburtyuna.<br />

matarebelma ikivla. sadguris baqanze gamosulma<br />

biWma SvebiT amoisunTqa.<br />

sabargo vagonebis wyeba raxraxiT, zoziniT iwyebda<br />

svlas. baqniani vagoni SearCia, Seaxta, viwro skamze<br />

moikunta.<br />

sadguris Senobidan is xmeli kaci gamovarda, miixed-moixeda.<br />

kvlav ikivla winidan orTqlmavalma, brazianad gamoafrqvia<br />

orTqli da kvamli. WaxaWuxi atexes vagonebma,<br />

mouxSires ritmul dagadugs, aCqardnen.<br />

ukan-ukan wavida sadguri, Caburul tevrebs miRma<br />

miimala sofeli, xandaxan Tu gamokrTeboda oboli naTura.<br />

miiCqaroda matarebeli, mihkioda, migugunebda, ar-<br />

Rvevda bnel sivrces, afrTxobda ukun Rames. eZina mTel samyaros,<br />

wamiT ZilgafrTxobili isev sizmarSi iZireboda. marto<br />

Wipuna fxizlobda da mihqroda Seucnobelisaken.<br />

SiSi TandaTan gandevna, Tumca SerCa mainc mcire<br />

krToma, TiTqos sibneleSi mimalul mavans SeeZlo vagonis<br />

es pawia baqani daepyro, daupatiJebuli mgzavri daetyvevebina.<br />

Seecada, efiqra momaval sagmiro saqmeebze.<br />

dRis sinaTleze ioli iyo kaSkaSa ferebSi gaTqvefa, Rame<br />

ki ocnebas frTebs akvecda da asparezs uzRudavda.<br />

vagonis Ria baqanze civi niavi danavardobda. Wipuna<br />

ufro moikunta, SimSilmac Tavi Seaxsena. bnel sivrceSi<br />

gaWrili matarebeli ki gaCerebas ar apirebda. daRlilobam<br />

Tavisi gaitana, Tvali eluleboda. samuxruWes Caexuta,<br />

raTa skamidan ar gadmovardniliyo. goneba buranma<br />

moicva. TiTqos eZina da arc eZina. icoda, rom sabargo<br />

vagoniT mgzavrobda, cicqna skamze ijda, kuWis wvasac<br />

grZnobda da sicivesac. wamdauwum SiSi ubrundeboda, rad-<br />

118 119


gan kibeze, orTave mxridan, viRaca amodioda. or safexurze<br />

amovidoda, mere isev im or safexurze amovidoda,<br />

mere isev da ase dausruleblad...<br />

farisevlurma xiTxiTma buranidan gamoiyvana.<br />

`miiwi, mec damsvi!~<br />

elda eca, Tvali daWyita.<br />

gariJraJs ganedevna bneli da nacrisferi nisli<br />

efina qarTlis velebs.<br />

viwro skamze is xmeli kaci mosjdomoda. diacurad<br />

mityupebul muxlebze CanTa daedo da orive xeliT Caeb-<br />

Ruja, TiTqos vinme warTmevas upirebso.<br />

kaci provinciel inteligents hgavda. axalTaxali<br />

Savi Sarval-kostiumi ecva, Savi fexsacmelebi. TeTri gaxamebuli<br />

perangi da Wreli halstuxi dasWmuWnoda. Tavze<br />

Zveli, magram kargad Senaxuli cilindri exura.<br />

`ara varT swori! _ ulvaSebSi CaiRima kacma, zevidan<br />

werosaviT dahyurebda biWs. _ pardon, damaviwyda,<br />

meTqva, Cemi saxelia trifona!~<br />

cilindri moixada, Tavi daukra da am dros mxrebi<br />

TeTri qertliT moefina.<br />

Wipunam araferi upasuxa.<br />

`is Tu ici, dedaSens ra daemarTa? gaWaRaravda!..<br />

erT RameSi gaWaRaravda!.. milicia WokebiT geZebda botanikuri<br />

baRis auzSi, egonaT , daixrCovo!..~<br />

Wipuna mdumared miacqerda.<br />

`rao? diadi saqme msxverpls moiTxovso?~ _ Caiqirqila<br />

trifonam da Wipuna aimriza, zizRi ver damala.<br />

`hm, diadi saqme!.. saulaye Tu wamogzrdia jer?~ _<br />

viTom xumrobiTo, xvanjarze waavlo xeli.<br />

Wipuna SfoTiT wamoxta, kibes mivarda, magram gaqanebuli<br />

matareblidan Camoxtoma ver gabeda.<br />

saxeSecvlili kaci adgilze darCa, naZaladevad<br />

xiTxiTebda.<br />

biWi safexurze Camojda. saxelurs Caexuta. grili<br />

niavi Tmas uwewavda, ubeSi uvardeboda, sircxvilis sim-<br />

cxunvares uqrobda.<br />

vagonebis dagadugSi kacis xiTxiTi TandaTan Caikarga.<br />

mere mosaxvevTan miakivla matarebelma. Wipunam<br />

moixeda, baqanze aravin iyo.<br />

mcxeTis sadguris baqanze morige idga, wiTeli qudi<br />

exura, yviTeli alami eWira da gulgrilad gascqeroda<br />

Cavlil matarebels.<br />

mTaze wamoimarTa amomavali mzis sisxlisfer sxivebSi<br />

ganbanili jvari...<br />

dedaqalaqma TiTqos Seiwova, SeiTbo daRlili matarebeli.<br />

nela, auCqareblad SeCoCda igi qalaqis gulSi<br />

da Wipuna wamSi gaexvia didi qalaqis oromtrialSi.<br />

dRe swrafad miilia. TviTonac gaukvirda, veraferi<br />

movaswario, fiqrobda. TandaTan dacarielda quCebi da<br />

martod darCenilma mwvaved igrZno Tavisi ucxooba.<br />

parkSi skami monaxa, dilamde iq caxcaxebda sicivisagan.<br />

mxolod imitom ar tiroda, sakuTari Tavisa ercxvineboda.<br />

arc sagmiro saqmeebi axsovda, arc momavali<br />

dideba. ZilburanSi gaxveuliyo da dasvenebis magier<br />

ufro iRleboda.<br />

dilis mzem gamoaRviZa. pirdapir TvalebSi uWyitinebda.<br />

gamoerkva, gamxiarulda... kvlav qalaqis ritms<br />

ahyva, rusTaveli Semoirbina, mTawmindaze tramvaiT avida,<br />

zooparkSi mxecebi moinaxula, kvlav rusTavels<br />

dauyva da iq veronika ixila.<br />

veronikas saskolo forma ecva. TeTri, qaTqaTa<br />

sayelo ekeTa. CanTas udardelad miaqnevda.<br />

Wipuna aedevna. ver gabeda gzis moWra, gamolaparakeba.<br />

axlaRa Sercxva Tavisi daZvelebuli, baRSi Ramis<br />

Tevisas daWmuWnili tanisamosisa.<br />

veronika tolebSi gaeria da Wipunas ukvirda, gogonebi<br />

rom ridiT ar uTmobdnen gzas, biWebi ki muxls ar<br />

iyridnen mis winaSe.<br />

sanam skolaSi Sevidoda, veronikam Sauri gadaixada,<br />

sirofiani wyali dalia da am dros amayad aprexili<br />

120 121


cxviri wvrili wveTebiT daewinwkla.<br />

Wipuna Soriaxlo idga, Tvals ar ujerebda<br />

veronika gaqra, is ki mainc idga da idga.<br />

mere mZimed Sebrunda, troleibuss Seaxta. Tavisufal<br />

adgilze dajda. cilindriani kaci Semotrialda,<br />

mxarze xeli mouTaTuna. trifona iyo. Wipuna wamoxta, magram<br />

kacma diacuri xiTxiTiT SeaCera, xelSi Tumniani<br />

CaukuWa da gauSva.<br />

pirvelsave gaCerebaze Camoxta. gaurboda trifonas<br />

biwier Tanadgomas. fulis gadagdeba undoda, magram<br />

Sioda da Rvezelis gamyidvelTan SeCerda.<br />

im saRamos bileTi aiRo, baTumisaken gahyva matarebels.<br />

saerTo vagoni mgzavrebiT iyo gaWedili, cxeloda.<br />

mTeli Rame ver daiZina, dilas ki Zili moeria da rom<br />

gamoiRviZa, vagonSi Zexorcieli aravin iyo.<br />

mze ukve maRla idga, acxunebda.<br />

plaJi moZebna, gauxdelad gawva qviSaze da aqedan<br />

gaxeda wylis sivrces.<br />

dilis zRva mZimed adi-Cadioda. tyviisferi gamxdariyo<br />

da napirs borotad exleboda. talRebis Sxuili nanasaviT<br />

Caesma.<br />

Tvali mielula, TandaTan Rrma ZilSi Caeflo. cxeloda,<br />

oflisagan iwureboda da wuxda. mcxunvare mzisgan<br />

gaTanguls Tvalis gaxela ezareboda.<br />

mere esizmra, rom viRaca xdida, frTxilad aSiSvlebda.<br />

Sveba igrZno, magram ucbad gamoeRviZa.<br />

mis gverdiT trifona gawoliliyo da titlikana mucelze<br />

kocnida.<br />

TiTqos uxsenebels ekbinoso, biWi elvisuswrafesad<br />

wamoxta. kacs gaecala da zRvispirs dahyva. mzes mewamuli<br />

feri daedo. zRva ufro da ufro quruSi xdeboda.<br />

niavma sidamwvris suni moitana. pansionatis mTavari<br />

karibWis TeTr kolonadas Savi Rrubeli Semohxveoda da<br />

kvadriga ar Canda.<br />

ezo gadakveTa, letas Cqeralebs miaSura, raTa Wu-<br />

Wyi da biwi Camoebana.<br />

wylidan rom amodioda, napirze deda ixila. dedas<br />

TmebSi WaRara marTlac momravleboda...<br />

13. bazari<br />

ninuca bebiam gamomcdelad Sexeda, `xom ar gadaiRale,<br />

nena?~<br />

papuna Wyonias cudad eZina. labirinTSi kvals adevnebuli<br />

xrova esizmreboda. TiTqos isev garboda grZel<br />

derefanSi, awydeboda yru kedels, ixsneboda kedeli da<br />

gadarCenis sixaruliT Tavbrudaxveuli kaci gamxdar<br />

muxlebze kocnida veronikas.<br />

gvian gamoeRviZa. fanjris miRma mqrqali dRis sina-<br />

Tle ver jabnida elnaTuris Suqs, ninuca bebiam rom aan-<br />

To.<br />

`didxans meZina?~<br />

`sauzme mzadaa!~<br />

`ho, kargi, axlave avdgebi!~<br />

cota xans kidev iwva. moTenTilobas grZnobda. ar<br />

icoda, ra ekeTebina. SiSi sabolood gauqarwylda da sa-<br />

Rad awona Tavisi mdgomareoba. ra unda daepirispirebina<br />

pansionatis direqtorisaTvis? `raime iaraRi unda<br />

SeviZino!~ _ yoymaniT daaskvna, Tumca ver moiazra, ra<br />

iaraRiT SeiZleboda adikos damarcxeba.<br />

sauzmis drosac kvlav am sakiTxs ukirkitebda. ninuca<br />

bebia pirispir ejda da TvalebSi misCereboda. dedabris<br />

mzeraSi alersisa da siTbos meti araferi Canda<br />

da papunas yovelgvari eWvi gaefanta, miendo.<br />

`mZime faTeraki gadamxda, ninuca bebia!~<br />

dedabers ar gahkvirvebia.<br />

`vici, nena!~<br />

`iaraRi rame minda SeviZino!~<br />

`ss-u, nena. kedlebsac yurebi asxia!~<br />

122 123


papuna Cumad Seeqca. Cais Wiqa rom gaswia, ninuca bebiam<br />

xmadabla uTxra:<br />

`bazarSi unda wavide~.<br />

`mec wamovide?~<br />

`sanovagis CanTa mimZims, gamomyevi, Tu gcalia~, _<br />

TiTqos sxvis gasagonad laparakobda.<br />

papuna dafacurda, jempri da kedebi Caicva.<br />

ninuca bebiam sanovagis CanTa aiRo, safuleSi xurda<br />

aaCxriala. xaliCas aivnisaken rom miaTrevda, gza-gza Tavs<br />

imarTlebda, nametani damimtverianda da gabertyva ver<br />

movaxerxeo. meSinia, aivanze gadavkido, momparaveno.<br />

parks gadaxeda papunam. dRe burusiani iyo, magram<br />

nacrisferSi mainc Separuliyo mewamuli, lurji, yviTeli...<br />

aqafebuli leta miiCqaroda zRvisaken da aqamdec aRwevda<br />

misi uwyveti, mSvidi Sxuili. zRva ki moguduli xmiT<br />

gugunebda, TiTqos gauTavebeli miwisZvra aryevda,<br />

TiTqos dausruleblad erTmaneTSi ireoda da feTqdeboda<br />

siTxe Tu airi, amis garkveva SeuZlebeli iyo, radgan<br />

casa da zRvas Soris igorgleboda raRac gasaocari, bnel<br />

kvamlSi gaxveul xanZars rom mohgavda.<br />

`ha, nu mayovneb!~<br />

ninuca bebias xaliCa ukve gaeSala da zed ijda. papunam<br />

fexi Sedga. gasakviri ra unda yofiliyo, erTxel<br />

xom ukve ixila ninuca bebias gafrena, magram fexqveS qsovilis<br />

umdgradi sirbile rom igrZno, Tavbru daexvia.<br />

TiTqos niadagi gamoacaleso, Setortmanda, muxlebze<br />

daeca da xelis mosakidebeli sxva rom veraferi ipova,<br />

anafxrews Caafrinda.<br />

`he, he, nu geSinia!~ _ mxiarulad SeuZaxa ninuca bebiam,<br />

xaliCis kideze Camoskupda, fexebi gadaiSvira, xel-<br />

CanTa muxlebze daido. SiSis natamalic ar etyoboda.<br />

papunas Sercxva. TviTonac dajda, oRond kidesTan<br />

misvla ver gabeda. yurebSi qari zuzunebda. xaliCis dafleTili<br />

gverdebi ki farfatebda da veRar endo.<br />

TandaTan dailia pansionatis erTsaxovani sar-<br />

Tulebi. aivnebze gadmomdgari landebi gulgrilad ayolebdnen<br />

Tvals. maTTvis uCveulo araferi xdeboda.<br />

Senobis ukan uzarmazari qedi ganerTxo, mTel sanapiros<br />

gasdevda. misi Soreuli mwvervalebi sadRac RrublebSi<br />

ikargeboda.<br />

guli moeca papunas, gaTamamda. ukve aRar akrTobda,<br />

xaliCa rom maRla da maRla miiwevda, gaxalisda da cnobismoyvareoba<br />

gaucxovelda.<br />

mTis ubeSi miyuJuli pansionati TiTqos dapataravda,<br />

Tumca orive mxares bolo ar uCanda, usasrulod mihyveboda<br />

mTis Zirs, ferdobzec iqamde abobRebuliyo, sadac<br />

titveli gorakebi pirwamaxul kldeebad iqceodnen.<br />

ucbad Txeli boli moefina xaliCas. ninuca bebia<br />

daiWyana. male Sav RrubelSi CaiZirnen. damwvris sunma<br />

papunas sunTqva Seukra. irgvliv Savi ferfli cvioda da<br />

cxvirze perangis kalTa aifara, yels mowolili xveleba<br />

CaixSo.<br />

Rrublis fena maleve gairRva. nacrisferi qaravnebi<br />

gawva qveviT, TavzeviT ki mrume ca Camoemxo. zed<br />

auCqareblad micuravda mewamuli mze da susti varskvlavebi<br />

bJutavdnen aqa-iq.<br />

Tavi aswia papunam, caze dedamiwas dauwyo Zebna, magram<br />

versad miagno.<br />

Zirs daixeda. Rrublebs gascdnen ukve da qveviT,<br />

mTebsa da zRvispireTs Soris, vrceli mindori ixila.<br />

misi erTi kide qviSian tramalSi gadadioda, meore _<br />

tyes ebjineboda.<br />

swrafad daeSvnen. Tavze gadauqroles mindorze Seyril<br />

auracxel xalxs. uTvalavi karavi, duqani, Cardaxi,<br />

werti Camomwkrivebuliyo da aTasnairad daxlarTul<br />

rigebs vaWrobis JiniT Sepyrobili adamianebi Seseodnen.<br />

idga erTi yayani da gniasi. aravis auxedavs cisken, ar SeumCnevia<br />

xaliCaze Camomjdari dedaberi da misi SviliSvili.<br />

velis kideze, tyis piras daeSvnen.<br />

124 125


ninuca bebiam xaliCa daaxvia da iRliaSi amoido.<br />

`aba, he, gaviqeci! sadilisaTvis mwvanilsa da xils<br />

viyidi, Sen ki gaiar-gamoiare, Tvals wyali daalevine,<br />

roca mogwyindeba, maxsene da iq gavCndebi!~<br />

`ninuca-bebi, damaca, unda gkiTxo... adiko Zlieria, me ki...~<br />

dedabers wamiT niri Seecvala, SiSma gauelva, magram<br />

Tavs sZlia, gauRima.<br />

`sicocxle unda giyvardes, nena, sicocxleze igi<br />

ar batonobs!~ _ Tqva da Wrel brboSi gauCinarda.<br />

papunam daRla igrZno. mwvane mdeloze wamowva.<br />

fiqri araferze undoda. odnav moWutuli quTuToebidan<br />

gascqeroda uferul cas da usmenda brbos gaugebar<br />

ruzruzs.<br />

mcire dasvenebam gamoakeTa, daamSvida, goneba gauxsna.<br />

`ver momereva, _ frTxilad gaifiqra, _ sanam sicocxle<br />

mwyuria, ver momereva!~<br />

am azrma siTamame SesZina.<br />

wamojda da am dros ucnauri xmauri moesma. TiTqos<br />

mZime ram kolosi moabijebda tyeSi, totebs lawaluwi<br />

gaudioda.<br />

veluri yiJiniT tyidan gamocvivdnen titlikana,<br />

banjgvliani kacebi. sxeuli wablisferi TmiTa hqondaT dafaruli,<br />

saxedajRanulebi, SublCamozneqilebi, yviTel-<br />

Rojebianebi. mokle fexebze mocunculebdnen. grZeli<br />

xelebiT joxebsa da qvebs iqnevdnen, TiTqos raRacas<br />

moerekebodnen, yurTasmenis wamRebi RrianceliT aSinebdnen.<br />

papuna wamodga. gasaqcevad gaemzada, magram irgvliv<br />

aravin garboda da TviTonac Seyovnda.<br />

xeebs zemoT jer Tavi gamoCnda. xvlikisas ufro hgavda<br />

da maRal kiserze edga. ainunSiac ar agdebda velurTa<br />

yiJinas, totebsa da kenweroebs amtvrevda da madianad<br />

axramunebda. gamoiwia, ori-sami xe moamsxvria, qveS moiyola.<br />

pirdaRebuli papunas winaSe tyidan brontozavri<br />

gamobajbajda. ramdenime wuTi mainc dasWirda, sanam xor-<br />

cis es mTa mTlianad gamoaRwevda tanze moxvavebuli<br />

totebidan, mere kidev ramdenime wuTs mosTrevda grZeli<br />

da mZime kudi.<br />

amdeni moseire xalxis danaxvaze erTi zarmacad<br />

Sehyroyina da uwyinari bajbajiT iqiT gaswia, saiTac<br />

mousvenari velurebi mierekebodnen, Tan wvetiani joxebiT<br />

uCxikinebdnen, qvebs uSendnen, kudze Tamamad<br />

asxdebodnen.<br />

papunam brbos misdia. Tvals ver aSorebda didebul<br />

qvewarmavals. is ki male mtvris koriantelSi gaexvia.<br />

aqeTken saxorce pirutyvis rigi aRmoCnda. erTgan fafaxiani<br />

mwyemsebi cxvars udgnen. im mxares cxvris farebs<br />

TovliviT gadaepenta Tvalsawieri da idga erTi kikini da<br />

peteli. aqeTken ki gauCoebi dajiriTobdnen cxenebze,<br />

gavelurebul saqonels qarTaSi uyridnen Tavs. mongolebs<br />

cxenTa rema moerekaT, arabebs _ aqlemebi... ucbad<br />

tirili da moTqma Semoesma. kanibalebi danebs lesavdnen<br />

da tyveebs Tavs ayrevinebdnen. Tavzari daeca papunas.<br />

sulis pirveli biZgi is iyo, saSineli xvedrisagan daexsna<br />

ubedurni. kanibalma ki TeTri kbilebi gamoaCina da wuTis<br />

win dakluli biWis gul-RviZli gadmoufina. papunam yelze<br />

xeli itaca, swrafad gascilda iqaurobas... kvlav mindor-<br />

Si aRmoCnda, oTxad moikakva da aRebina. karga xans ver<br />

moego gons.<br />

`suleli, suleli, suleli!..~ _ dasCxavla Caxrinwulma<br />

xmam.<br />

naxevradSiSvel indiels mxarze molaparake Tu-<br />

TiyuSi Seesva. frinveli Tavis Wrel bumbuls isworebda,<br />

Tan wamdauwum lanZRavda gamvlel-gamomvlels.<br />

papunam weli Zlivs azida. gaSorda, magram ar icoda,<br />

saiT midioda.<br />

viRacam mklavze xeli waatana.<br />

boSa qali iyo, xelSi WuWyiani banqos qaRaldi eWira.<br />

`gimarCielo?~<br />

papunam mxrebi aiCeCa.<br />

126 127


`Seni mteri Sens gulSia...~ _ swrafad alaparakda<br />

qali, magram papunam gaawyvetina, xeli Caiqnia da gza ganagrZo.<br />

uamravi xili, tkbileuli, nairnairi sanovage ixila,<br />

magram piri verafers daakara, guli ar misdioda.<br />

yvavilebis rigSi gaerTo mcire xans. msoflios yvela<br />

kuTxis yvavilebi SemoezidaTO TiTqos. umravlesoba<br />

arc arasodes enaxa da maTi saxelebi ar icoda. mindvris<br />

SroSani undoda eyida, magram kvlav is biWi gaaxsenda da<br />

erTi cicqna bednierebac esircxvila.<br />

mwvane WalaSi gavida. sigrile moelamuna. aqac xalxi<br />

ireoda, Tumca gasayidi saqoneli arsad Canda. aqa-iq<br />

xeebis Ziras, CrdilSi isxdnen viRac kacebi, maTi garegnoba<br />

muStris molodins gamoxatavda, magram Zneli misaxvedri<br />

iyo, ras sTavazobdnen.<br />

erT WaRara wverosanTan gaCerda.<br />

`ras yidi, Zia kaco?~<br />

`sibrZnes, sakuTari Tavis Secnobas! es Tu gecodineba,<br />

bednieri xar!~<br />

papuna meore kacTan mivida, isic iseTive beberi iyo.<br />

`ras yidi, Zia kaco?~<br />

`sibriyves! vinc beci da uvicia, isaa bednieri, cxovrebas<br />

udardelad galevs!~<br />

ramdenime kacs kidev miakiTxa. erTi sindiss yidda,<br />

meore usindisobas, ymawvili gogo sinazes asaRebda, Wabuki<br />

_ urcxvobas, erTs Tavisi uangaroba gamoetana, meores<br />

_ angareba...<br />

gogo-biWi moseirnobda. papuna gzaze gadaudga, ga-<br />

Rizianebulma amaTac hkiTxa:<br />

`ras yidiT, axalgazrdebo?~<br />

gogo gawiTlda, Tavi CaRuna. biWma nazad gadausva<br />

Tavze xeli, mere alali Tvalebi moapyro.<br />

`es Cemi rCeulia, amis siyvarulsa vyidi!~<br />

papuna aimRvra. ukve arafris mosmena ar surda.<br />

Walispiras mainc SeCerda. eSafotis qveda safexurze in-<br />

teligenti Camomjdariyo. gemovnebiTac ecva da, albaT,<br />

maZRari brZandeboda. Tavi Rirseulad eWira, wvrili<br />

Tvalebi gaurboda oRond acabaca.<br />

`Tqven raRas yidiT?~<br />

inteligintma gaiRima. piri oqros kbilebiT hqonda<br />

savse. xelSi oqros saCiCqni eWira da imiT moiCiCqna.<br />

`yvelaze Zvirfass, rac ki SeiZlebas adamians hqondes...~<br />

`sakuTar mamas da sakuTar dedas?~<br />

`oh, ara! Walis bolos gadiT, iqaa naxmari nivTebis<br />

ganyofileba!~<br />

`dalaxvros eSmakma, Tqven riTiRa vaWrobT?~<br />

`samSoblos vyidi, megobaro, masze Zvirfasi raRa<br />

iqneba?~ _ inteligentma erTxel kidev moiCiCqna oqros<br />

kbili da ukeT rom mjdariyo, eSafotze erTi safexuriT<br />

aiwia.<br />

papuna civad gaSorda. Tavgza aebna da ukve ar axsovda,<br />

ris yidvas apirebda...<br />

erTgan moulodnelad waikiTxa:<br />

ragindara iaraRi!<br />

riTi movakvdinoT mteri<br />

da moyvare!<br />

rigSi pirveli aqac banjgvliani veluri idga. pirdapir<br />

mtverSi daewyo sxvadasxva zomisa da sisqis ketebi,<br />

wverwamaxuli kaJi da riyis qva. SevaWrebadac ar Rirda.<br />

adikosa da mis cols ketiT ver moereoda. cota iqiT qvis<br />

culebi da danebi saRdeboda. velurma fuli ar icoda da<br />

saqonels saqonelze cvlida. tyavkabiani, wverosani kacebi<br />

brinjaos culebs yiddnen, tanadi, tatuirebuli indielebi<br />

_ tomahavkebsa da mSvildisrebs. tramalebis<br />

cxeli sunTqviT garujuli momTabarenic aq trialebdnen,<br />

mizanSi isrodnen da haerSi uwyvetad zuzunebda<br />

gafrenili isari.<br />

128 129


winidan CaxaCuxi moisma. yoveli xalxisa da eris<br />

Svils moetana sakuTari naxelavi xmali da xanjali, erTmaneTs<br />

axarbebdnen da kacTakvlis ostatobas uCvenebdnen.<br />

miwaze zogan sisxlis tba idga, magram amas yuradRebas<br />

aravin aqcevda. aq iyvnen egviptelni, sasircxo rom TeTri<br />

naWriT daefaraT, TeTrqitoniani berZenni da romaelni,<br />

gamxdari, wowola arabebi, udabnos qarTagan CaJanguli<br />

saxeebiT, drakonebiani abreSumiT mosili Cinni da maCinni,<br />

hindoni da monobas gamoqceuli zangni... taiWze Camoiqrola<br />

axalgazrda, gruzaTmianma aleqsandrem... Tavis<br />

karvis win gorozad ijda da kvicis sisxls xvrepda Cingis<br />

yaeni... koWlobiT Camoiara Temur lengma, elami mzera wamiT<br />

miayina papunas, elda dautova da wavida... xalibaur-<br />

Tan Seyovnda papuna. mTiT Camosulma vaJkacma raRaca<br />

Tqva, hgavda kidec qarTuls da arca hgavda. xmalma haer-<br />

Si gaielva da vercxlis sxivi daapnia...<br />

ucbad gavarda muSketi. amas zarbaznis buxuni mohyva<br />

da brbos Tavze rkinis burTma gadaiSxuila. Tofebsa<br />

da zarbaznebs Tvla ara hqonda da fexs auCqara... kaci<br />

Camoyrdnoboda zarbaznis lafets, samkuTxa qudi exura.<br />

papunam piri daaRo. napoleoni unda yofiliyo, bonaparte.<br />

Rrma fiqrs waeRo imperatori da papunam Caxvelebac<br />

ver gabeda... moulodnelad gigants SeeCexa, talaxiani<br />

botfortebi ecva. arwiviviT zevidan daubriala<br />

Tvali, wvrili ulvaSebi mrisxaned aqaCa. papunam petre<br />

pirvels miamsgavsa, gza dauTmo. petre sazRvao zarbaznebs<br />

aTvalierebda, Tan mis gverdiT atuzul oficers<br />

joravda...<br />

TviTonac ar uwyoda saiT wasuliyo. pirvelsave mosaxvevTan<br />

kinaRam tankma gaitana. grialiT Cauara javSnosanma<br />

manqanebma, tanketkebma, TviTmavalma qvemexebma...<br />

xmauri miwyda da gzis gagrZeleba daapira. am dros mavanma<br />

yuris ZirSi CasCxavla: `hail!~ irgvliv ramdenime kacma<br />

erTxmad SesZaxa: `zig hail!~ da xelebi zeviT atyorcnes.<br />

Sublze TmaCamofarcxuli, viwroulvaSiani kaci<br />

mzeriT burRavda papunas. gamxdari TiTi mkerdSi ataka<br />

da SeekiTxa: `uria xar?~ papunam araferi upasuxa, swrafad<br />

gaSorda.<br />

win ufro STambeWdavi suraTi eloda. yovelive, rac<br />

aqamde naxa, saTamaSos ufro hgavda amasTan SedarebiT.<br />

vrcel mindorSi wyeba-wyeba Camomwkrivebuliyo raketuli<br />

sistemebi, radarebi, zebgeriTi aviagamanadgureblebi,<br />

asafrenad gamzadebul svavebs rom hgavdnen. aq<br />

uamravi maRali rangis oficeri daseirnobda, magram sanam<br />

erT aviamzids Cauara (vin oxerma amoaTria napirzeo,<br />

_ gaifiqra), muxlebi daawyda da mwvane skamze Camojda.<br />

amosunTqvac ver moaswro, mis win lurjkiteliani,<br />

limonisferi kaci Seyovnda. aseve lurjkiteliani pirebi<br />

axldnen. maT ukve moeswroT poligonis daTvaliereba<br />

da pirze kmayofileba exataT. pirvel lurjkitelians<br />

farTo, gabadruli pirisaxe hqonda, maRali Subli da<br />

ukan gadavarcxnili, meCxeri Tma. Tavze TiTqos mzis<br />

oqrosferi sxivebis gvirgvini ulivlivebda.<br />

papunam Tavi moimZinara, magram lurjkitelianis yovel<br />

moZraobaSi raRac sidiade igrZnoboda. is TiTqos imqveyniuri<br />

sferoebidan mobrZanda, fexs Zirs ar akarebda<br />

da mtverze nakvalevs ar tovebda.<br />

`vei!~ _ uxmo kacma.<br />

papuna wamodga, mokrZalebiT SeCerda. lurjkiteliani<br />

mogogmanda, papunaze dabali Canda. mxarze xeli<br />

mouTaTuna. umalve mis ukan Tarjimani amoizarda.<br />

`Segatyve, didi saqme Cagifiqrebia!~ _ brZana lurjkitelianma<br />

da Tarjimanma umalve gadmouTargmna.<br />

`ver dagimalavT da Tavi unda davicva!~ _ pirdapiroba<br />

arCia papunam.<br />

`mteri unda mospo, _ kacis xma mtredis RuRunsa<br />

hgavda, _ mteri Tu gyavs, iaraRi unda moimarago!~<br />

`aq imdeni iaraRia, _ mxrebi aiCeCa papunam, _ aviamzidi<br />

me rad minda, erTi pansionatis direqtori memtereba!~<br />

`magas ra jobia! _ kacis saxe Rimilma mTlad mzi-<br />

130 131


sebr gaaciskrovna, _ girCev, wyalbadis bombi SeiZino,<br />

direqtorsac mospob da pansionatsac!~<br />

papunam ukan daixia, ena auborZikda:<br />

`me... me rad minda...~<br />

`iyide wyalbadis bombi! Cems qveyanas iseTi lamazi<br />

bombi aqvs! roca feTqdeba, metad Tvalwarmtaci sanaxaobaa...<br />

giganturi soko...~<br />

damfrTxali papuna ukan-ukan ixevda, lurjkiteliani<br />

ki isev da isev umeorebda:<br />

`iyide, ra, iyide!~<br />

papuna Sebrunda da gaiqca.<br />

`iyide!.. iyide!..~ _ mosZaxoda limonisferi kaci<br />

Tavis ucnaur enaze.<br />

papunas sirbilisagan qoSini autyda. ase gadakveTa<br />

mTeli poligoni da wyarosTan aRmoCnda.<br />

muxis Ziras morakrakebda ankara wyaro. saxeze<br />

Seisxa, ylupi dalia. irgvliv siwynare sufevda. msoflio<br />

bazris yayani da xmauri aq ver aRwevda.<br />

CrdilSi uxeSad gamoCorknil magidas wmindani ujda.<br />

oqrosferi Tmebi mxrebze eyara. win etrati gadaeSala da<br />

batis frTiT raRacas werda. sagangebod wverwamaxuli<br />

kalmebi magidis kideze ewyo.<br />

papunam icno, Tavze wamoadga.<br />

wmindanma aixeda.<br />

`ver maswavliT?..~<br />

`gismenT, ufalo!~ _ wmindani azriT savse, Taflisferi<br />

TvalebiT Semoscqeroda da papuna ndobiT ganimsWvala.<br />

`iaraRs veZeb!.. Zlieri kaci mmtrobs da Tavi unda<br />

davicva!~<br />

`ra xeloba iciT?~<br />

`mwerali var, _ papunas ratomRac Sercxva am sityvisa<br />

da swrafad daumata, _ klasikosi ki ara, ra Tqma unda...~<br />

`mwerlis iaraRi sityvaa, ufalo!~ _ wynarad Tqva<br />

wmindanma.<br />

14. <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong><br />

(masalebi romanisaTvis)<br />

`ar megona, rom guli cxovrebisaken momibrundeboda,<br />

Sav-TeTris garda kvlavac SevamCnevdi sxva ferebs,<br />

gonebaSi isev gavivlebdi pativmoyvarul ocnebebs, veronikas<br />

saxelTan erTad rom davasamare. damTavrda cxovrebis<br />

umTavresi nawili _ siymawvile... meoTxedi saukune<br />

mogonebebis wignSi Cawikwikda, momavali ki nisliT moculi,<br />

bundovani xvaledan TandaTan ikveTeboda, Tanda-<br />

Tan ufro xelSesaxebi xdeboda, Tumca aklda mas erTi ram,<br />

rac siymawvilis ocnebebs axlda _ daueWvebloba...~<br />

xelSi ase gvian naSovni atestati eWira, qaRaldis<br />

lurji furceli...<br />

`Tu ver Cairicxe?~ _ dedam mxolod erTxel hkiTxa.<br />

misTvis Svilis momavali gaurkveveli iyo. imedi mTlad<br />

gadawurvoda, radgan aqamde mravali weli Sealia<br />

Svilis nakvalevis Zebnas.<br />

`Caviricxebi!~ _ mokled moWra Wabukma da xeli Cemodans<br />

daavlo.<br />

diax, Cairicxa!.. mere gamocdebi bundovani sizmariviT<br />

axsovda. TeTri universitetis mWidrod migmanuli<br />

karebi Tavdapirvelad SeuRweveli eCvena. nervuli<br />

ciebiT Sepyrobili Sedioda yovel momdevno gamocdaze.<br />

TiTqos sicxiani xdeboda, piri uSreboda, lukmas ver<br />

ylapavda. roca egona, fexi damicdebao, maSin wamoiwia,<br />

welSi gaimarTa, zRude daZlia da, rom moixeda, ganvlili<br />

gza ubralo da Cveulebrivi moeCvena. male daaviwyda<br />

pirveli mgznebareba, mosawyeni leqciebis usasrulo rigi<br />

Tvlemas gvrida.<br />

xuTi weli Sedgeboda wvrilmani gamarjvebebisa da<br />

damarcxebebisagan. gamarjvebebs oreuli imkida. TiTi<br />

ar gaunZrevia, magram pativmoyvareobiT gaberili da-<br />

132 133


dioda. marcxTan marto rCeboda, moziare aravin hyavda.<br />

ase gaixliCa misi arseba. oreuli mconareobda, dros<br />

atarebda, oxunjobda, baqibuqobda, usaqmur gogoebs<br />

Tavs awonebda; Wabuki ki WianWvelis mondomebiT wigns<br />

Tavs aklavda, martoobis dardi gulze awva, naRvels Cumad<br />

daatarebda, raRac Seucnobi da Soreuli eqo exmianeboda,<br />

Tavs Zlivs ikavebda, raTa kvlav ar dasdgomoda<br />

ukve wagebul gzas, TeTri tramalebis gavliT, Camavali<br />

mzisaken, sadac barikadebis mewamul zRudeebze sisxlisferi<br />

droSa frialebda.<br />

siyvarulSi eZiebda TavSesafars...<br />

gogos erqva mzisadari, Tumca mzisa araferi ecxo,<br />

ufro mTvaris anasxletsa hgavda. samyaros SemkrTali<br />

TvalebiT Sehyurebda, TiTqos kiTxulobda, risTvisaa<br />

saWiro es kolosaluri, uxeSi qveyniereba, rodesac adamianebs<br />

SeuZliaT icxovron cicqna yvavilnarSi da TojinebiT<br />

gaerTono. Wabuki uyurebda mis profils, kiserze<br />

aTrTolebul lurj ZarRvs (am dros leqtori filosofiis<br />

siRrmeebSi dacuravda) da ornairi grZnoba eufleboda<br />

_ zizRnarevi siyvarulisa, radgan am gamWvirvalebas<br />

aklda simyare, xorci, raic sulis samyofelia.<br />

masSi iseTi lurji haerovneba isaxeboda, SeuZlebeli iqneboda<br />

Cveulebrivi, adamianuri siyvaruliT misi Seyvareba...<br />

saRamoobiT, Zveli Tbilisis viwro quCebSi Sinisaken<br />

rom miacilebda, Tavisi Tavi mouxeSavi baybaydevi<br />

egona, gogo ki _ fofina angelozi, romlis arsebobaSi<br />

wamdauwum unda darwmunebuliyo. tiktikebda Tavis bav-<br />

Svur sisuleleebs, rasac oreuli uxiagi siciliT pasuxobda,<br />

uxeSi cinizmiT yovelives wamlavda. oreulis<br />

TvalSi igi iyo erTi uRono, avadmyofuri arseba, mamakacs<br />

vnebas rom ver aRuZravda. Wabuki xSirad agebda<br />

brZolas oreulTan, radgan oreulis mier dapyrobili<br />

jansaRi gogoebi, romlebsac vera frTebi caze ver azidavda,<br />

irgvliv gamabruebel... ara, surnels ara...<br />

biodenebs afrqvevdnen... Wabuki ki harmonias eZebda.<br />

sadRac SuaSi unda yofiliyo igi, Sexebis im wertilSi,<br />

sadac suli Tanaziaria xorcisa... mas veronika unda rqmeoda,<br />

magram veronika arsad Canda da martoobiT gulgabezrebuli<br />

Caiketeboda sakuTar meSi, suls iwiwknida,<br />

oreuls ebrZoda, mis mier dagebul xafangebs Tavs aridebda,<br />

magram fexi xSirad ucdeboda. dacema mtkivneuli<br />

iyo. kvlav wamodgeboda. Tavs isjida uzomo SromiT, mecnierebaTa<br />

anabanaSi tvins iWyletda, xan saWiro, xan umaqnis<br />

wignebs eWideboda... ase nabij-nabij adioda zeviT da<br />

zeviT, roca egona, maRla avaRwieo, iq oreulis xafangi<br />

xvdeboda da Tavidan meordeboda sizifes es Sroma...<br />

sami wlis Semdeg ucbad SeCerda. bnel quCaSi mzisadars<br />

miacilebda. gogona skolis mowafesaviT miaqnevda<br />

CanTas da tiktikebda raRac brZnulze brZnuls, rac erT<br />

martiv sisulelemde daiyvaneboda. Wabukis SeCereba ar<br />

SeumCnevia, tiktikiT ganagrZo gza da bnelma STanTqa.<br />

Wabuks mxolod angelozis fofina xma esmoda kidev cota<br />

xans, mere esec miwyda. ver gaego, Sinisaken gadauxvia<br />

gogonam Tu uxilavma Ramem aitaca da iq waiyvana, sadac<br />

aseTive gogonebi salamuris xmaze ferxuls uvlian...<br />

maSin igi gaiqca... gaeqca yoveldRiurobas…<br />

...maSin me gaveqeci yvelasa da yvelafers! veravin<br />

verafers Sematyobda. winandeburad dinjad davdiodi<br />

TanakurselebTan erTad, leqciaze droulad vcxaddebodi,<br />

leqciis mere ki xan universitetis baRSi CamovsxdebodiT<br />

salazRandarod, xan ludxanaSi, Tu jibeSi fuli<br />

gviWyaoda, ra Tqma unda... yvelas Tvalwin vtrialebdi,<br />

magram me ukve gaviqeci _ romanSi...<br />

oTaxSi oTxni vcxovrobdiT. oTxs oTx-oTxi mainc<br />

gvestumreboda xolme. erT magidas usxdnen da jokers<br />

TamaSobdnen. saferfled samlitrian qilas iyenebdnen<br />

da, roca is aivseboda, Tavs maSinRa aswevdnen. me ki Cemi<br />

saxelmwifo mqonda, Cemi sauflo, _ rkinis viwro sawoli,<br />

gaquculi baliSi, Txeli sabani, bambis leibi. fexmorTxmiT<br />

vijeqi, muxlebze Tabaxis qaRaldi mewyo, xel-<br />

134 135


Si burTuliani kalami meWira. irgvliv vezirni da sefeqalni<br />

mexvivnen da TrTolviT elodnen, vis ra ganaCens<br />

gamovutandi. me marto ar viyavi, me myavda gmiri-megobrebi<br />

da gmiri-mtrebi, isini, visac veTayvanebodi, da isini,<br />

visac zizRiT vanadgurebdi. CemTan iyo Cemi mexsiereba<br />

da Cemi warmosaxva, Cemi bavSvoba da awmyo. Tambaqos<br />

boliT gavsebul oTaxSi me mqonda Cemi mobibine mindvrebi,<br />

sadac gvirilas vkrefdi, roca movisurvebdi, rom<br />

meaTasejer Sememowmebina _ vuyvardi Tu ar vuyvardi...<br />

oRond vis?.. ori wlis Semdeg, roca bolo wertili davsvi,<br />

banqos qaRaldic gaicrica, sinaTle gasdioda, moTamaSeebs<br />

xelSi SemoadnaT. maSin gavaxsendiT da mkiTxes:<br />

`ra dawere?~ Tabaxis Tavfurceli Semovabrune da vu-<br />

Cvene: `<strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>~. mxrebi aiCeCes, saidanRac banqos<br />

axali dasta daaZvres da TamaSi ganagrZes. me ki gamoveTxove<br />

Cems gmirebs da mivxvdi, kvlav marto davrCi...<br />

(`<strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>~, romanis winaTqma)<br />

`uxmod crida da gariJraJze tyis piras rom gavaRwie,<br />

mwvane mindorSi <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong> vixile.<br />

dilis burusSi TeTrad ibolqveboda xeTa totebs<br />

modebuli nisli.<br />

katabardebs daefara biliki <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>saken.<br />

CaSavebul, xavsian saxuravs, odesRac TeTrad SefeTqil<br />

kedlebs daviwyebis mrume feri dasdeboda.<br />

sevdasa da naRvels Seepyro Cemi suli, Txeli, uxilavi<br />

wvima tanze madneboda.<br />

TavSesafars veZebdi da ar maxsovs, rogor SevaRwie<br />

pirvel oTaxSi. uxsovar dros mitovebuls naTlad aCnda<br />

Jami Cumi rRvevisa. cal anjamze Camokidebuli kari<br />

sevdiani WrialiT irxeoda. Camsxvreul fanjrebSi obobas<br />

qseli gaeba da wvimis brWyviala wveTebi Seepyro.<br />

mqrqali, civi naTeba idga da dRe ver bedavda, gane-<br />

fanta sevda da mowyeniloba.<br />

Semcivda, nesti metmasneboda tanze. iqneb cecxli<br />

davanTo-meTqi, magram wumwuma umalve Caqra, TeTri,<br />

usicocxlo boli gamouSva sawyali fSlukuniT...<br />

davuyevi oTaxebis usasrulo rigs. maxsendeboda<br />

raRac Zalze Soreuli, raRac Seucnobi, bavSvobaze ufro<br />

adrindeli, roca es kedlebi siTbosa hfenda, oTaxebSi<br />

simyudrove saxlobda.<br />

mravali oTaxi ganvvle ase da sevda ufro da ufro<br />

mimZafrdeboda. veltvodi raRac gamoucnobs, raRac<br />

pirvandels... magram drois uxmo mdinareba <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>s<br />

kedlebidan TeTr ferflad eSveboda da saidanRac<br />

qurdulad Semoparuli mewamuli sxivi mzisa cdilobda<br />

ukanve gaparuliyo.<br />

bolo kars jerac SerCenoda brinjaos saxeluri da<br />

momeCvena, rom axlaxan viRacam Seaxo xeli, Txeli anaor-<br />

Tqli Seatova.<br />

frTxilad SevaRe. oTaxis siRrmeSi, maRal sarecelze,<br />

fafuk baliSebs miyrdnobili xnieri mandilosani<br />

vixile. xelSi saqsovi eWira. sasTumalTan, vercxlis SandalSi<br />

Taflis sanTeli caxcaxebda da oTaxs farfata,<br />

myudro SuqiT avsebda. mandilosanma oqros saTvalidan<br />

gamomxeda, pirisaxeze sixaruli aRebeWda.<br />

TiTqos menaxa odesRac, TiTqos aseve ijda maSinac,<br />

aseve qsovda, aseve miRimoda.<br />

movubodiSe, myudroeba dagirRvieT-meTqi. namgzavri<br />

var, tanze sveli macvia, gamovicvli da geaxlebiTmeTqi.<br />

manac Tavi amayad damiqnia, neba damrTo da me Semovbrundi,<br />

kari mivxure.<br />

kvlav im oTaxebSi gamoviare, oRond aRar maxsovs,<br />

ra dro iyo. yvelaferi Secvliliyo. kedlebze xami feris<br />

Spaleri ekra. Werze brolis Zvirfasi WaRebi CaxCaxebda.<br />

oTaxebi antikuri avejiTa da farCa-abreSumiT gaewyoT.<br />

iatakze aRmosavluri xaliCebi efina.<br />

mxiaruli stumrebi momravlebuliyvnen. Savfra-<br />

136 137


kiani mamakacebi da TeTrsamosiani banovanebi sufras<br />

Slidnen, brolsa da faifurs wkriali gahqonda.<br />

auCqareblad gadavkveTe yvela oTaxi da sevda ufro<br />

momeZala.<br />

Ria verandaze gavedi.<br />

wvimas gadaeRo. vercxlis wveTebi cimcimebda totebSi.<br />

mwvane mdeloze JriamuliT darbodnen bavSvebi,<br />

frTaxatula peplebs dasdevdnen.<br />

movixede. gverdiT norCi asuli momyveboda. TeTri,<br />

Txeli kaba tanze farfatiT exveoda. xelSi gvirila<br />

eWira.<br />

cisfer TvalebSi ocneba Cahbudeboda.<br />

`Tqven, albaT, gaxsovT iren?~ _ mkiTxa.<br />

Tvalze cremli momadga, yovelive gamWvirvale da<br />

liclica gaxda. yovelives lurji feri daedo, wariSala,<br />

yovelives sevdis beWedi daesva.<br />

daviwyebis TeTri ferfli daefina yvelafers da me<br />

vnaxe, rom kvlav tyis piras videqi, cidan uxmod eSveboda<br />

mosawyeni wvima. <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>saken mimavali biliki<br />

katabalaxs daefara...~<br />

papuna Wyonias naRveli moeZala. kalami gauCerda.<br />

ar Rirda sevdiani mogonebebis gaRviZeba. is mosawyeni<br />

romani versad gamoaqveyna da es marcxi suls mZime tvir-<br />

Tad awva, TiTqos imTaviTve uiRblo bavSvi moevlinos<br />

dRis sinaTleze. Semdgom TaTulis waakiTxa. qaliSvilma<br />

itira da maSin papunas moeCvena, rom man mainc gaugo. ufro<br />

gvian, roca ojaxma isini erT WerqveS Sehyara da yoveld-<br />

Riuri wvrilmanebi orives aRizianebda, morigi kinklavis<br />

Jams, TaTulim wamosZaxa: `Sen gyavda iren!~ papunam araferi<br />

upasuxa. TviTon ki sakuTar warsuls CauRrmavda,<br />

magram mexsierebis udabnoeTSi msgavsi veravin aRmoaCina.<br />

ifiqra, albaT, sadme wignSi amovikiTxeo. mere ki, roca<br />

amaze fiqrs moeSva, ucbad amoutivtivda. ninuca bebias<br />

sizmris gmiri iyo `iren~, jer kidev siyrmidan gamohyo-<br />

loda, vinaoba ki imasac ar axsovda.<br />

gaxsenebaze ninuca bebia moisaklisa. bazridan dabrunebis<br />

Semdeg sawer magidas ar moSorebia da aqamde ver<br />

SeamCnia, rom binaSi ar ismoda dedabris xmadabali putuni<br />

da flostebis msubuqi fratuni.<br />

`ninuca bebia!~ _ gasZaxa.<br />

binaSi eleqtroaRmricxvelis susti zuzuniRa moismoda.<br />

papunam erTxelac mouxmo dedabers, mere wamodga<br />

da oTaxebi daiara. versad aRmoaCina, Tumca sufraze gawyobili<br />

sadili ukve civdeboda. iqneb kvlav `moxucebul-<br />

Ta klubSi~ gaiparao, ifiqra, magram am azrma ver daamSvida,<br />

winaTgrZnoba aSfoTebda.<br />

vestibiulSi daWrili jariskaci Sexvda. kvlav saomrad<br />

midioda yavarjnebis kakuniT. imas SeekiTxa, magram<br />

jariskacma veraferi gaigo da verc papuna icno.<br />

uSangma Camoicuncula kudis qiciniT. papunam ziz-<br />

RiT Seaqcia zurgi. uSangma nawyenad Caifxukuna da biblioTekaSi<br />

gauCinarda.<br />

papuna ezoSi gavida.<br />

caze muStistola mze odnav bJutavda da garemos mewamuli<br />

feri efineboda. pansionati Cveuli ritmiT cxovrobda.<br />

aivnebze damsveneblebi gamofeniliyvnen. zeda<br />

sarTulebis mcxovrebT Sezlongebi gamoetanaT da Savdebodnen,<br />

Tumca mzis siTbo arc igrZnoboda. zogi wigns<br />

kiTxulobda, zogi nardis kamaTlebs agorebda, zogi banqos<br />

TamaSobda. parkSi sakmao xalxi ireoda da yvela Tavis<br />

Wkuaze erToboda. axalgazrdebi burTs dasdevdnen. skamebze<br />

Camomsxdari berikacebi politikasa da pensiebze<br />

maslaaTobdnen. erTgan mrgval magidas yomarbazebi<br />

usxdnen, sakuTar Tavebze TamaSobdnen. wagebuli Tavebi<br />

sazamTroebiviT eyara kalaTaSi. uTavoni ki mainc ar<br />

eSvebodnen da, vin icis, ra imedebs epotinebodnen.<br />

papuna aravis gamolaparakebia, letas napirze Caiseirna.<br />

kamkama wylis Cqeralebi amSvidebda. upeebs sasi-<br />

138 139


amovno sigrile moelamuna. guli dauwynarda da axla<br />

ukve yvelaferi rodi eCveneboda zedmetad Sav ferebSi.<br />

ganapira skamze biWi SeamCnia, ase, cametisa iqneboda.<br />

icno, magram ver gaarkvia, esiamovna Tu ara misi xilva.<br />

biWma Taflisferi Tvalebi moanaTa. gamxdari, uWmeli<br />

bavSvi iyo. moridebiT wamodga.<br />

`ijeqi, ijeqi!~ _ mamaSvilurad uTxra papunam, Tvi-<br />

Tonve ar moewona Tavisi qedmaRluri kilo.<br />

dajda da daeloda, sanam biWic morcxvad Camojdeboda.<br />

xelSi ydaCamoRletili saerTo rveuli eWira, Ti-<br />

Tebi melniT moeTxvara.<br />

`kolegaa!~ _ gaifiqra papunam, keTilad ganewyo.<br />

`kolegaa?~ _ zizRiT aimriza oreuli.<br />

`veronika xom ar Segxvedria?~ _ hkiTxa papunam.<br />

`Tqven saidan iciT?~ _ kiTxva Seubruna biWma,<br />

loyebi Seuxurda.<br />

`ra?~ _ ver gaugo kacma.<br />

`veronika ageraa! _ biWma rveuli Searxia, mere<br />

gulubryvilod dasZina: _ es Cemi saidumloebaa!~<br />

papunam rveuli gamoarTva. alag-alag melniT dalaqavebul<br />

furcelze msxvil-msxvili, okrobokro asoebiT<br />

ewera: `senior xuan de Wipunas faTerakebi~. swrafad<br />

gadafurcla da mxolod bolo fraza waikiTxa: `cameti<br />

wlis veronika ijda da eloda Tavis rainds...~<br />

`cameti wlis?..~ _ xma Cauvarda.<br />

`diax, veronika maradJams cametisa iqneba!~ _ biWis<br />

xmaSi faruli mtroba moisma. rveuli gamoarTva da wavida.<br />

papuna karga xans ijda da iseTi grZnobiT gahyurebda,<br />

TiTqos samudamod eTxoveboda sakuTar bavSvobas.<br />

binaSi rom Sebrunda, samuSaos guli ver daudo. aivanze<br />

gavida da ezos gadaxeda. qveSecneulad yovel<br />

wyvilSi veronikas eZebda. Sercxva Tavisi Seucnobeli<br />

zraxvebisa. magidas miubrunda, Tavi aiZula, oriode sityva<br />

kidev daewera...<br />

(masalebi romanisaTvis)<br />

`...diplomi rom aiRo, casa da miwas Soris aRmoCnda<br />

gamokidebuli. Tavdapirvelad amaze arc Sewuxebula.<br />

xom unda daexvewa Tavisi uiRblo romani. dedis Rarib<br />

saxls TavSefarebuli mTeli zafxuli bejiTad<br />

ukakunebda sabeWd manqanaze. samuSao magida didi leRvis<br />

CrdilSi edga da aqedan mezobeli ezoebis mwkrivi Canda.<br />

monotonuri kakuni Sors gaismoda. stumrad Camocqrialebuli<br />

nata cnobismoyvareobam zed RobesTan moiyvana.<br />

Wabukma Tavi aswia da araqauri asuli dainaxa. Cvidmetze<br />

naklebi ar miucia. interesiT SeaTvaliera da Tvali<br />

aarida.<br />

manqanaze kakuni ar Seuwyvetia, magram uneblieT xSirxSirad<br />

iyureboda iqiTken da Relavda. Tamami gogona ki im<br />

adgils ar Sordeboda, wamdauwum Tvalwin erWoboda.<br />

pirveli nabijic natam gadmodga. raRac moimizeza<br />

da ezoSi SemoiWra. misi Txeli kabis SariSurma Wabuks Tavgza<br />

aubnia, xelebi Camoayrevina. ver gaigo, ras Txovdnen.<br />

TiTqos wignis naTxovrobaze etiktikebodnen da Tarosaken<br />

gauZRva. Taros rom ver miswvda, skami miswia da im<br />

skamze nata SefrTxialda, zed cxvirwin daufriala msubuqi<br />

da gamWvirvale kaba. xeli TavisTavad gaucurda Wabuks,<br />

viTom xumrobiTo, gogonas kanWze gahkra. natam<br />

Cagudulad gaicina, swrafad daixara da moulodnelad<br />

loyaze tkacaniT akoca. Wabuki gaSra, SiSnarevma sixarulma<br />

gaTanga, Cumi siciliT gaqceul gogos miedevna.<br />

sabeWd manqanas rom miujda, TiTs didxans ver axvedrebda<br />

klaviSebs.<br />

meore dRes natam dro ixelTa, wuTiT Semoirbina.<br />

Wabuki uxeSad Caexvia, tuCebi mouZebna. gogos arc ucdia<br />

gasxltoma, bednieri siciliT exveoda, raRacas<br />

titinebda, risi azric dayruebul Wabuks ar esmoda.<br />

ase movardeboda igi dReSi erTxel, Wabukis sulSi<br />

cecxls aagizgizebda da gaqreboda...<br />

140 141


mxolod erTi kviris Semdeg hkiTxa, mainc ramdenisa<br />

xaro. cametiso, rom gaigo, dafrTxa, sifxizles mouxmo...<br />

amasobaSi zafxulic miilia, xeli daavlo xelnawers,<br />

wignebs da dedaqalaqisaken gaemgzavra.<br />

iqirava iafi bina, iSova ubralo samsaxuri da Tavis<br />

Tavs ubrZana: droa, coli SeirTo!..~<br />

15. samejliso bloki<br />

ninuca bebia ar dabrunda. papuna Wyonia martoobam<br />

Seawuxa. Turme TviTonac ver xvdeboda, rogor sWirdeboda<br />

dedabris facifuci da xmadabali putuni. erTi<br />

piroba, undoda TviT direqtorTan gaerkvia saqme, magram<br />

adikom aqeT dareka. ise moikiTxa, TiTqos araferi<br />

momxdariyos. xom ar moiwyineo, samejliso blokSi ratom<br />

erTxelac ar amobrZandio. imnairad buybuyebda,<br />

TiTqos pirSi wyals ivlebda. ninuca bebia ar uxsenebia<br />

da papuna ar CaeZia.<br />

yurmili dadebuli arc hqonda, karze msubuqad daakakunes.<br />

ninuca bebia arasdros akakunebda da miayurada,<br />

iqneb momeCvenao.<br />

moridebuli kakuni ganmeorda.<br />

kars miRma viRaca idga.<br />

TavSi aTasma suraTma gauelva, mravalnairi safr-<br />

Txe dalanda.<br />

yoymaniT gamoaRo da xelSi veronika SerCa.<br />

Tavi usityvod dauqnia.<br />

veronikam gverdiT auara, TiTqos niavi Semofofindao,<br />

kacs moelamuna yvavilovani mindvris grili monaberi.<br />

suli raRac wmindam da ucodvelma gaumsWvala, kamkama<br />

sinaze dautova.<br />

`ai, aq vcxovrob!~ _ ukve sastumro oTaxSi Seexmiana.<br />

veronikam araferi Tqva. cnobismoyvared acecebda<br />

Tvalebs. karadaSi wignis yuebs gaadevna TiTi, TiTqos<br />

damarcvliT kiTxulobso.<br />

papuna savarZelSi CaeSva da iqidan uTvalTvalebda.<br />

cdilobda Tavis gancdebSi garkveuliyo, magram azris<br />

dalageba ver SeZlo. saTqmeli araferi agondeboda, Tumca<br />

amis gamo Tavi uxerxulad ar ugrZvnia. oRond Soridan<br />

eyurebina da meti araferi ewada.<br />

veronika ucbad Semotrialda, savarZlis saxelurze<br />

Camouskupda.<br />

papuna Wyonia dapataravda, TiTqos viRac gigantma<br />

Caavlo xeli da savarZlis siRrmeSi CaaWylita. mzera<br />

veronikas Tvalebs gauswora.<br />

`bazarSi iyavi?~ _ SeTqmuliviT SeekiTxa gogona.<br />

TvalebSi ucodveli gulubryviloba gamosWvioda da<br />

papunam ukan gadaiwia, veRar gabeda im kamkama tbaSi cxovrebisagan<br />

daJanguli gulis Carecxva.<br />

Cumad dauqnia Tavi.<br />

`ninuca bebiam wagiyvana!~ _ daaskvna gogonam.<br />

papunam kvlav Tavi dauqnia, Tan veronikas xeli<br />

aiRo, tuCTan miitana.<br />

`xelze unda makoco?~ _ papunas gaeRima, Tbili<br />

talRa moawva, xelisguli gadauSala da zed akoca.<br />

`ho, ninuca bebiam wamiyvana!~ _ dagvianebuli pasuxi<br />

xmamaRla gamouvida, riTac Tavisi faruli mRelvareba<br />

gasca.<br />

gogonas mowyeniloba daetyo, amoioxra.<br />

`asec vicodi, amitomac airCeven silamazis dedoflad!~<br />

papunam veraferi gaigo, Tumca mixvda, rom gogonas<br />

guneba gaufuWda.<br />

`saca samarTalia, silamazis dedoflad Sen unda<br />

agirCion!~<br />

`me ratom? _ krTomiT ikiTxa. _ me jer patara var!<br />

_ daaskvna ucbad, xeli gamostaca da wamofrTxialda.<br />

_ Zalian nu idardeb! ra Seni bralia, Sen xom ar icodi...~<br />

papuna savarZelSi CarCa. gogona ukve ar iyo oTax-<br />

142 143


Si, misi wkriala xma ki kvlav ekida haerSi, vercxlis pawia<br />

eJvaniviT JRerda. usmenda Cum eqos, azrs ki gvian Caswvda,<br />

awon-dawona, veraferi gaugo, es abdaubda sityvebi<br />

bavSvis axirebad CaTvala.<br />

samejliso blokSi isedac apirebda asvlas.<br />

tansacmeli arc gamoucvlia, sarkeSi Caixeda da Tma<br />

gaiswora, savarcxeli erTi-orjer gadaisva.<br />

derefanSi fexsacmelebis tyapatyupi ismoda. kari<br />

gaiketa da SeuerTda damsvenebelTa mdinarebas. yvelani<br />

erTi mimarTulebiT miemarTebodnen. saxeze niRbebi ekeTaT,<br />

samaskarado tanisamosi ecvaT, magram mxiaruleba ar<br />

igrZnoboda, xvneSa da fexis tyapuniRa arRvevda mdumarebas,<br />

TiTqos es auracxeli brbo, adgilidan rom daZruliyo,<br />

raRac mZime da savaldebulo uRels Sebmoda.<br />

liftebTan zedaxora idga. dacdas azri ar hqonda<br />

da kibeebs fexiT auyva. Tavdapirvelad sarTulebs iTvlida,<br />

magram angariSi male aeria. yoveli sarTuli derefnebis<br />

sxvadasxvanair labirinTs ierTebda da yoveli mxridan<br />

zRva xalxi moemarTeboda. kibeebze CoCqoli, drtvinva,<br />

uamravi sxeulis moZraobiT gamowveuli guguni ismoda.<br />

am msvlelobas araferi miugavda saxalxo zeims. niRbebs<br />

Tvals aridebda, TiTqos isini keTrovanTa saxeebs<br />

malavda. marto Tvalebs Tu xedavda viwro WrilebSi, damfrTxal,<br />

SeSfoTebul, uazro mzeras awydeboda. papunam<br />

sicive igrZno, TiTqos TviTonac gaToSil sxeulebSi<br />

CaWediliyo, magram brbodan Tavis daRweva SeuZlebeli<br />

aRmoCnda...<br />

bolo baqani ucbad gadaixsna. varskvlaviani ca gadmoemxo<br />

Tavze da papunas moeCvena, kidev cota da TaviT Sevaskdebio.<br />

pirvelad ixila aseTi CaxCaxa varskvlaveTi, magram<br />

vin acala yureba, adamianTa talRam xan aRma abruna,<br />

xan daRma da imasRa dardobda, aravis gaveTelinovo.<br />

yuriswamRebi dgandgari idga. talRam jer orkestrTan<br />

miagdo da kinaRam diriJoris piupitri waaqcia.<br />

TiTqos sasule orkestri iyo, magram ufro Sors rom<br />

gaixeda, sasules simfoniuri gadabmoda, imas eleqtroinstrumentebiT<br />

aRWurvili jazi, imis iqiT aTiode kameruli<br />

orkestri erTad xmianebda, sul bolos ki dolebiTa<br />

da tamtamebiT SeiaraRebuli velurebi yvela<br />

sxva xmas axSobdnen. aTasnair instruments, rac ki kacis<br />

gonebas mougonebia, vis rogor eprianeboda, ise awvalebda<br />

da saSineli kakafoniisagan papunas kinaRam Tavi<br />

gauskda.<br />

gaqceva ioli ar yofila. gaToSili sxeulebi yoveli<br />

mxridan aviwroebdnen, or-sam kacs rom gaecleboda,<br />

sxvebSi iWeWyeboda da uTavbolo Widilma daRala.<br />

ucbad niRbebs Soris veronikas saxe gakrTa. gogonam<br />

Semoscina, xeli gamouwoda. papunam misi susti TiTebi xel-<br />

Si Caigdo da miendo, raTa veronikas iseve daexsna igi,<br />

rogorc erTxel daixsna kvalze adevnebuli virTxebisagan.<br />

TiTqos TavisTavad ixsneboda gza veronikas winaSe.<br />

niRbebi erTmaneTs etmasnebodnen, gasasvlels tovebdnen<br />

da veronika win miuZRoda Tavgzaabneul kacs.<br />

orkestrs rom gaSorda, momReralTa laSqarma wamoyo<br />

Tavi. yvelaze maRali sopranodan yvelaze dabal<br />

banamde erTbaSad amuSavebdnen sxvadasxvanair melodias<br />

da, Canda, aravin aravis usmenda. solo momRerlebTan er-<br />

Tad uamravi dueti, trio, kvarteti, kvinteti iWaWeboda<br />

da papunas veraferi gaego.<br />

amaTac Tavi daaRwies da moajirs miatanes. aqedan<br />

pansionatis parki iSleboda. dacarielebul parks letas<br />

TeTri nakadi acocxlebda uwyveti, Tanabari SxuiliT.<br />

Sors, burusSi Semzaravad igorgleboda zRva, masa<br />

da cas Soris sazRvari ar arsebobda. TiTqos giganturi<br />

urCxuli qSinavda, STanTqmas uqadda qveynierebas.<br />

Semobrunda papuna Wyonia. am usazRvro samyaroSi<br />

raoden susti iyo TviTon. veronikas gamWvirvale Ti-<br />

Tebs daxeda da gaeRima:<br />

`Zala sisusteSia!~<br />

musikalur-vokaluri Rrianceli axla mTvralTa<br />

144 145


Rriancelma Secvala. moajiris gaswvriv uzarmazari sefa<br />

gaWimuliyo, bolo ar uCanda. auracxeli xoragi eyara<br />

zed. gaberili kasrebidan wiTeli da TeTri Rvino gadmosCqefda.<br />

es amdeni xalxi daseoda da mucels iyoravda.<br />

haerSi idga saWmlis namusrevisa da daqceuli Rvinis<br />

sunis gulisamrevi nazavi. moqeifeni ukve mieRo ufals,<br />

zogan erTmaneTs loSnidnen, zogan ki Tavpirs amtvrevdnen.<br />

SeTanxmebulebiviT gaSordnen meRodarT.<br />

sapirispiro mxares TiTqos meti simSvide sufevda.<br />

sadRac, uCinar koSkebze dakidebuli proJeqtorebi<br />

Tanabar sinaTles afenda da varskvlavebs aqrobda caze.<br />

uxilavi orkestri sacekvaos ukravda. Caxutebuli<br />

wyvilebi nela irxeodnen.<br />

`xom ar gvecekva, patara dedofalo?~<br />

veronikam bavSvuri miamitobiT SemohRima. mxarze<br />

xelebi daawyo da musikas neli taatiT ahyva. ucnauri netarebiT<br />

Sepyrobil papunas patara ferias welze Semoexvia<br />

xeli da ise saTuTad daatarebda, faifurisaa da<br />

vaiTu damemsxvreso.<br />

nazi musika ipyrobda suls, kacis mklavebSi momwyvdeuli<br />

veronika msubuqad dafarfatebda. papuna TiTqos<br />

moswyda yovelive amqveyniurs, daaviwyda vin iyo da ratom<br />

aRmoCnda aq. TiTqos iZireboda Taflisferi Tvalebis<br />

sikamkameSi da erTaderTi giJuri survili, angariSmiucemeli,<br />

gauazrebeli, SerCenoda, _ daekocna es saxe,<br />

es Tvalebi, mTrTolvare bageebi, odnav SewiTlebuli Rawvebi...<br />

Tavi Zlivs moiToka. morCilad mihyva musikis msubuq<br />

talRebs da mxolod veronikas Tvalebs xedavda, sadac<br />

gulubryvilobis zRvaSi maradiuli sinorCe tivtivebda.<br />

drois saTvalavi dakarga papuna Wyoniam. TiTqos arc<br />

arasodes damTavrdeboda es usazRvro netareba, magram<br />

moulodnelad gamoirTo musika da kvlav CoCqoli gaisma.<br />

fotografi darboda samfexa yuTiT, xels nu miSliTo<br />

ixveweboda. ojaxuri albomisTvis iRebda suraTs.<br />

skamze maminacvali da deda isxdnen. maminacvals amayad<br />

aeRira Tavi, SeRebil ulvaSebs isworebda wamdauwum.<br />

dedis daRlil saxeze naZaladevi Rimili krToda. nabolara<br />

muxlebze ejda, magram bavSvi ar uCerdeboda, xelidan<br />

usxlteboda. ukan Camomwkrivebuliyvnen ufrosi<br />

da, Zmebi, naxevarda da naxevarZma. gayinuli TvalebiT<br />

misCerebodnen fotoaparats. `Wipuna sadRaa?~ _ ikiTxa<br />

uceb dedam. `Wipuna, Wipuna!..~ _ gasZaxa nervulad maminacvalma.<br />

brbos aTi-Tormeti wlis biWi gamoeyo, dedis<br />

ferxTiT Caimuxla.<br />

`aba, miyureT, axla Citi gamofrindeba!~ _ gaiRima<br />

fotografma.<br />

papuna TiTqos gaiTiSa. Tvalebze xeli Camoisva,<br />

gons moego. kvlav xmianobda sacekvao musika da mocekvave<br />

wyvilebi rokavdnen. maminacvali viRac dedakacs<br />

atorRialeboda, yurSi macdurad CasCurCulebda. dedakaci<br />

metiCruli JivJiviT icinoda, pirze xels ifarebda.<br />

papunam rom Cauara, maminacvalma Tvali Caukra, CaixiTxiTa:<br />

`cekvavT?.. aseTi cekvebi imnairad mTavrdeba!~ Tan<br />

TiTi mocekvaveTa miRma gaiSvira.<br />

gza mxolod iqiT ixsneboda. mocekvaveebi ukan<br />

moitoves. win ki gaSlil moedanze moismoda dausrulebeli<br />

xiTxiTi, qirqili, kiskisi, xarxari, roxroxi... niRbosani,<br />

dediSobela wyvilebi goraobdnen yovel nabijze<br />

da bRlarZunobdnen. papunam moixeda. maminacvali dedakacs<br />

moaTrevda da gza-gza kabas axevda.<br />

veronikam cerze aiwia, yurSi CasCurCula:<br />

`wamiyvane aqedan.~<br />

papunam xelSi aitaca Tavisi feria, mkerdze miixuta.<br />

veronikam saxe mis kiserSi Camala da kacs gogonas<br />

msubuqi sunTqva elamuneboda loyaze.<br />

ase atatebuli gadaatara mTeli es sivrce da mis<br />

sulSi am dros wminda naTeli idga.<br />

ganerida brbos, ukana moajirTan gaCerda. daenana<br />

xelis gaSveba. SeeZlo didxans mdgariyo am moajirTan,<br />

146 147


sadac mis smenas odnavRa wvdeboda brbos Jriamuli.<br />

veronika gatrunuliyo mis mklavebSi. xmas ar iRebda.<br />

mere Tavi aswia, Rawvebi Sefakloda, bageebi gaxsnoda<br />

da TeTrad Cawikwikebuli kbilebi uCanda.<br />

`giyvarvar?~ _ Cumad daekiTxa.<br />

papunam uxmod dauqnia Tavi.<br />

veronikam Caicina. cxviri kiserze mouxaxuna, mere<br />

ki swrafad dauZvra xelidan.<br />

moajirisaken miixeda da niri ucabedad Seecvala.<br />

papunas xeli staca, moqaCa, moajirs moacila.<br />

papuna SiSis mizezs ver miuxvda. gadaixeda. qedis<br />

gragnili wamomarTuliyo, Savad gadamxoboda mTel<br />

zRvispireTs, ubeSi moeyuJebina vrceli pansionati.<br />

qveviT, proJeqtorebis Suqis anareklze, SemoRobili<br />

qarTa dainaxa. rezinis batebiviT ucnauri arsebebi<br />

dabobRavdnen, kisrebs zeviT, musikisa da sinaTlisaken<br />

iwevdnen. marTlac batebi egona, magram rom daakvirda,<br />

mixvda, pansionatis ramdenime sarTuls mainc wvdeboda<br />

im arsebaTa Tavebi.<br />

veronikamac gadaixeda SiSianad, oxvra aRmoxda.<br />

swrafad gaSordnen saSiS adgils.<br />

swored am dros gaisma fanfarebis xma.<br />

ficarnagze xaverdis kamzoliani da wiTelCaCebiani<br />

biWebi Camomwkrivdnen da buk-naRaras Semohkres.<br />

xalxi amoZravda, orad gaiyo, cocxali derefani<br />

datova.<br />

derefnis bolos procesia gamoCnda.<br />

win jambazebi da takimasxarebi morbodnen. gza-gza<br />

malayebs gadadiodnen. titlikana tani Sav-TeTri zolebiT<br />

aeWrelebinaT. maTraxebiviT kudebi mosTrevdaT.<br />

xuWuWa TmebSi mtkavela rqebi mouCandaT.<br />

mere grial-grialiT Caiara mexanZreTa sasule<br />

orkestrma, romelsac biRaulvaSiani koncertmaisteri<br />

mouZRoda.<br />

eqvswyeba, Savad mbzinvare cxenebs Savi kareta mo-<br />

hyavda. Sig adiko da paraskeva isxdnen. adiko patara biWs<br />

hgavda da bunCula loyebi TuraSauliviT uRvioda.<br />

`vaSa!~ _ igriala brbom, aTasi pirisagan amonTxeulma<br />

xmam talRasaviT gadaiara, erTi bolodan meores<br />

miaskda. uCinari kacunebi daZrwodnen aqeT-iqiT, aqezebdnen,<br />

yels nu daiSurebT, ena nu CagigdiaT, Cveni adiko<br />

ar gagvijavrdes, Torem es samejliso bloki ukana<br />

ezos qarTaSi gadayiravdebao.<br />

pirdaRebuli iyureboda aqeT-iqiT papuna Wyonia,<br />

uneblieT win gamZvraliyo da gzidan gadakargva daviwyeboda.<br />

zed cxvirwin Seyovnda kareta. adikos bunCula loyebi<br />

uceb daewrita, piri farTod gaexa da Sig meCxeri<br />

kbilebi wamoezarda.<br />

`rogor mogwons Cveni warmodgena?~ _ CaxleCili<br />

xmiT hkiTxa.<br />

papunam pasuxis gacema verc moaswro, karetam ukve<br />

gaiara.<br />

ukan WrelaWrula, zizil-pipilebiani niRbebi moaqrolebdnen<br />

cxenebs, priala celebi ze aRemarTaT da<br />

mxiarulad aJRarunebdnen. xandaxan anglobdnen. brbo-<br />

Si Sevardeboda romelime maTgani, celiT miswvdeboda<br />

msxverpls da Tavi gagordeboda miwaze. ukan iwevda damfrTxali<br />

brbo, erTmaneTs Telavdnen.<br />

niRbebis fexdafex dinjad moabijebda zvaviviT<br />

didi lurji spilo. kavebiT SeiaraRebuli hindoni uCxikinebdnen.<br />

is ki yurebs apartyunebda da sevdianad imzireboda.<br />

spilos zurgze oqros taxtrevani edga, Sig ki `silamazis<br />

dedofali~ ijda.<br />

dabolos, isev musikosni, jambazebi da aTasnairi qajebi<br />

yiJiniT gadadiodnen malayebs.<br />

spilom gverdiT rom Cauara, maSinRa icno dedoflis<br />

samosSi Cacmuli qali.<br />

`ninuca bebia!~<br />

148 149


ar icoda, gascineboda Tu swyenoda.<br />

`ninuca bebia!~ _ kvlav gasZaxa da xeli dauqnia.<br />

dedaberma sawyaloblad gadmoxeda. gulSi tkivilad<br />

CarCa es gamoxedva.<br />

`eg ranairi xumrobaa?~ _ Semcbarma gaifiqra.<br />

mobezrda uTavbolo aurzauri. Zlivs gaaRwies kibemde.<br />

veronikam karamde moacila, seriozuli Tvalebi<br />

SeanaTa da dardianad Tqva:<br />

`sawyali ninuca bebia!~<br />

papunam araferi upasuxa. erTxans gahyurebda mimaval<br />

veronikas, Tan fiqrobda, dedabris gamasxreba veraferi<br />

oiniao.<br />

kari gaaRo da samzareulodan wylis Cxriali moesma...<br />

16. triptixi<br />

wylis Cxriali rom moesma, ifiqra, ninuca bebia mobrunebulao.<br />

swrafad miaSura samzareulos da zRurblze<br />

gaSeSda. `deda!~ _ undoda daeZaxa. Tavi Seikava. qali zurgiT<br />

idga, onkanTan saqmianobda. cxadia, es iyo deda, papunas<br />

saWoWmano araferi hqonda. pansionatSi Camosvlis<br />

pirvel dRes rom ixila, metad axalgazrda moeCvena. axla<br />

WaRara momravleboda. Tmebis SesaRebad da sakoxtaod<br />

verasodes iclida. drosa da garjas TiTqos daedablebina,<br />

mxrebi CamoeSva, Wapanis Trevas Rone gamoecala. papuna<br />

Cumad idga, magram qalma igrZno misi mzera da Semobrunda.<br />

saxe bednierma Rimilma gauxsna. Sekruli kopebi<br />

gadaewminda. Svilis gamoCena ar gahkvirvebia. TiTqos<br />

wuTis win daSordneno, Sinaurulad usayvedura:<br />

`xandaxan <strong>saxli</strong>c unda gagaxsendes, momkla Senma<br />

lodinma!~<br />

`ninuca bebia sadRaa?~ _ hkiTxa papunam, Tumca pasuxs<br />

ar moeloda.<br />

dedam araferi Tqva, oRond TvalebSi gakvirveba<br />

gaukrTa.<br />

`isadileb?~ _ mcire dumilis Semdeg daekiTxa.<br />

papunas wuTis win kuWi ewvoda, magram axla mada gadaeketa.<br />

`ara!.. Tu cxeli wyali modis, vibanaveb!~<br />

cxeli wyali aq yovelTvis modioda.<br />

abazanaSi didxans nebivrobda. cdilobda, mejlisidan<br />

wamoyolili biwi Camoebana. fiqrobda dedaze, veronikaze,<br />

oreulmac gaaxsena Tavi. sayovelTao mxiarulebas<br />

CaeTria, cnobismoyvareoba gaecxovelebina... fiqriT<br />

moulodnelad TaTulis gadaswvda. amden oromtrialSi<br />

aviwydeboda xolme da sindisis qenjnam Seawuxa.<br />

oTaxSi Suqi ar aunTia, ise dajda fanjarasTan. deda<br />

Cumad Semovida, iqve, savarZelSi Cajda. Tan saqsovi<br />

Semoitana da uxmod Seudga xelsaqmobas.<br />

papuna TiTqos Tavis bavSvobaSi gadabargda, im iSviaT<br />

saRamoebs ewvia, roca Sin martodmarto rCeboda<br />

dedasTan (da-Zmebi soflebSi gaikrifebodnen, ardadegebze).<br />

dasxdebodnen bnel aivanze. deda qsovda (bnel-<br />

Si, brmad qsovda), papuna ki garinduli gascqeroda varskvlavTa<br />

cimcimiT abrWyvialebul Rameul cas da sul-<br />

Si siwynare sufevda. axlac siwynare daeufla papuna Wyonias<br />

suls, magram fanjridan gadaSlili suraTi aRar hgavda<br />

bavSvobisdroindels. bneli SuSis miRma araferi Canda,<br />

garda Savad dagragnili kvamlisa.<br />

mere qarma dahbera, kvamli waiRo, bindiani sivrce<br />

gamWvirvale gaxda. sadRac wiTeli sinaTlis wyaro amococda<br />

da mewamuli feri Semoefina oTaxsac. papunam amoioxra.<br />

dedas savarZelSi CasZineboda, Zafis gorgali<br />

iatakze egdo, saqsovi CxirebisaTvis orive xeli Caevlo<br />

da TiTebs atokebda, sizmarSic qsovda. pirisaxe mSvidi<br />

hqonda, Sinagani siTboTi ganaTebuli... papuna Cumad wamodga,<br />

mZinares Sali moaxura da Tavis oTaxSi gavida.<br />

Seecada emuSava, Tabaxis furclebic daido, magram<br />

kalams xeli ver mohkida. mihyva fiqris mdinarebas. kvlav<br />

150 151


warsuls miubrunda. umamod izrdeboda. amitomac Tavis<br />

irgvliv ufro qalebs xedavda... bebiebs, deidebs, bicolebs...<br />

yvelaze metad dedas... mere ki TaTulis...<br />

deda exveweboda, coli SeirTeo. laparaks ufro ma-<br />

Sin mouxSira, roca papunam umaRlesi daamTavra da TbilisSi<br />

sabolood gadmobargda. eSinoda, qalis xeli moakldeba<br />

da raime xifaTs gadaeyrebao. `ra vqna, deda, aravis<br />

vuyvarvar da...~ _ igeriebda papuna dedis Semotevas.<br />

marTlacda romeos asaki ukve gasvloda, Tavis julietas<br />

karga xania ascda da amieridan an uSvilZirod unda<br />

gadagebuliyo, an usiyvarulod unda daedga gvirgvini,<br />

ufro _ uReli. eSova erTi Cveulebrivi gogo, xasiaTiT<br />

rom Seewyoboda da mis siRaribesac gauZlebda. mere da<br />

mere Seegueboda, albaT. maS ra eqna, yoveli gamvleli<br />

da gamomvleli amas eCiCineboda, kaco, ras apireb, qorwili<br />

rodis unda gvaWamoo. sindisi aCerebda mxolod,<br />

sxvisi Svili ranairad memsxverploso. maSin auCurCulda<br />

oreuli, Se bedovlaToo, mTeli cxovreba briyvul<br />

zRaprebSi dafrinav, eZeb julietebs, beatriCeebs,<br />

dulsineebs, veronikebs... cxovrebis motyuebas cdilob,<br />

cxovreba ki TviTon mogatyuebs... damijere, tvinidan amoiSale<br />

eg sisuleleebi. Sen veronika ki ar gWirdeba, Sen<br />

erTi jansaRi gogo ginda, loginSic rom Caigoreb da Sens<br />

xuSturebsac rom aitans, arc uSno unda iyos da arc gadasarevi<br />

silamazisa, arc Rataki ginda, arc Senze bevrad<br />

SeZlebuli, asakiT ufrosi nu iqneba, male dagiberdeba,<br />

magram mTlad akvnidan nu amoiyvan, gasazrdeli gagixdeba<br />

da ra gamova, eSmakma uwyis... imdeni uCiCina, mTlad<br />

daaviwya, rom qveyanaze arsebobs yvavileTi, mzianeTi,<br />

ciskreTi, RimileTi... WeSmariti siyvaruli... sadac<br />

vnebaa, iq siyvarulic daibadebao. xelze daixvia oreulis<br />

naboZebi sibrZne da uaryo momxiblavi iluziebi...<br />

(`oreulis mona~, fragmenti novelidan)<br />

`...mTel Tavis dros xafangis dagebas andomebda.<br />

didad ar arCevda, Tu vis ugebda xafangs. Tumca xandaxan<br />

TviTon ufro ixlarTeboda Sig da damfrTxali, Tavis<br />

daZvrenas cdilobda. gogoebis gamosaWerad maRali idealebi<br />

sulac ar iyo saWiro, piriqiT, lamazi iluziebi<br />

xel-fexs uborkavda da borkili rom Tavidan moiSora,<br />

sindisis karnaxi imdenad ukve ar awuxebda, ramdenadac is,<br />

rom raime kriminalur maxeSi ar gabmuliyo. yoveli axali<br />

Tavgadasavali patara omsa hgavda, sadac orive mxare<br />

isaxavs sakuTar strategiul Tu taqtikur amocanebs da<br />

gamarjvebuli is rCeba, vinc ufro gonebaeSmakia. Tavisi<br />

Wkuisa swamda, magram qalis xrikebi Tavgzas ubnevda, yvelaze<br />

uWkuo qalic ki jabnida eSmakobiT, radgan xasiaTis<br />

sirbile saSualebas ar aZlevda daeTrguna mowinaaRmdege.<br />

zogjer wesier gogoebsac gadaawydeboda, Tavsac ki<br />

ayvarebdnen, magram gaugebrobis civi kedeli ver gadaelaxa.<br />

mcire da ususuri grZnoba, siyvarulis uferul<br />

asls rom hgavda, TavisTavad CaifSuteboda, icriceboda,<br />

qreboda. mcire droc kmaroda, raTa mogonebaTa<br />

galereadan amovardniliyo suraTebi, romelTac wuTierad<br />

elaciceboda. wlebis Semdeg, roca mexsierebis<br />

miZinebuli xatebi Seawuxa, iqidan mxolod mkrTali, sifrifana<br />

saxeebi amotivtivda: Cvidmeti wlis provincialisa,<br />

artistulad rom TamaSobda pirvelad Secdenils;<br />

gamocdili, avxorci dedakacisa, visac damfrTxali<br />

gamoeqca; morcxvi da utyvi skolisformiani gogonasi,<br />

visac gulwrfelad SesTavaza guli da xeli (axali TovliT<br />

mofenil Rameul prospeqtze, roca yvelaferi amaRlebuli<br />

da mSvenieri Canda); mkacri, civi mzeTunaxavisa, idealuri<br />

dia<strong>saxli</strong>si rom gaxdeboda, uxilavi kedlis gadalaxva<br />

rom SesZleboda (silamazis yinulovani kedlisa!)...<br />

erT dRes ki aRmoaCina, rom sabolood damorCileboda<br />

oreuls da ukve veRaraferi ixsnida mis suls...~<br />

152 153


TeTr qaRalds daxeda papuna Wyoniam. gaswia, daRlilobam<br />

Tavi Seaxsena, sxeuli nagvemiviT hqonda. Zlivs<br />

wamoiwia savarZlidan, sawolze TavdaRma davarda da Zil-<br />

Si ise swrafad Caeflo, TiTqos gamoRviZebas arc arasodes<br />

apirebda.<br />

`Zilisguda!~ _ Caiburtyuna oreulma da uCumrad<br />

gaecala. mZinare dedisaTvis arc dauxedavs. gverdiT ise<br />

Cauara, TiTqos kedelze landi gasrialdao. TviTonac<br />

ar icoda, ras apirebda. mejlisis vnebiani TavaSvebuloba<br />

nair-nair ferebSi esaxeboda da agznebul gonebas ver<br />

iwynarebda. kars rom ar gaeWriala, gasaRebis WuWrutanaSi<br />

gaZvra da derefanSi aRmoCnda.<br />

naTurebi odnavRa bJutavda. ekonomiis mizniT Ram-<br />

RamobiT Zabvas amcirebdnen.<br />

mTel pansionats eZina da oreulma elvisuswrafesad<br />

CaaTava derefani. ganze gauxvia da gza aebna. xan erT<br />

WuWrutanaSi SeZvra, xan meoreSi. viRac-viRacebis garderobebsa<br />

da saZile oTaxebSi daforTxavda. mere gaTbobis<br />

milebs gahyva, aRma-daRma ixetiala. aq telefonis<br />

kabels waawyda, mavTulze gasrialda, viRacis aparatSi aRmoCnda,<br />

telefoni aaxmiana. mZinare, CaxleCilma xmam Caaxvela<br />

da oreuli kinaRam dayruvda. TavpirismtvreviT gamovarda,<br />

SeSinebulma klozetSi durTa Tavi, Sig Carecxil<br />

wyals Cahyva. bolos, roca uzarmazar miwisqveSa gamoqvabulSi<br />

aRmoCnda, sakuTari gambedaobisa SeeSinda.<br />

gamoqvabulSi Suacecxli enTo.<br />

cecxlispiras paraskeva Cacucquliyo. tyavis kaba<br />

ecva, sxeuls naxevradRa ufaravda.<br />

nakvercxlebidan joxiT cdilobda Serujuli kartofilis<br />

amoRebas.<br />

oreuli Seyovnda. miaSterda paraskevas SiSvel<br />

mxrebs, moRiavebul gulmkerds, lamazad moxril muxlis-<br />

Tavebs. vnebisagan acaxcaxebuls Rone ecleboda da Tavs<br />

ver imorCilebda.<br />

paraskevam kartofili gadmoagora. xelidan xelSi<br />

agdebda da suls uberavda. ase sulis berva-berviT Semoacala<br />

danaxSirebuli kani. oxSivriani qaTqaTa kartofili<br />

gemrielad CakbiCa.<br />

oreuls mTlad aeria Tavgza. qalis yoveli moZraoba<br />

aforiaqebda. dauokebeli JiniT izidavda. paraskevas gverdiT<br />

Cacucqda, mxrebiT mxrebs Seexo. qals araferi ugrZvnia.<br />

oreuli akrusunda, sust bgerebs gamoscemda da isic<br />

cecxlis gurgurSi qreboda. mere ukve arc axsovda, ras<br />

akeTebda. muWistolad SeikumSa da qals ubeSi Caugorda.<br />

TeTr ZuZuebs Soris Cavardnils guli SeuRonda, qalis<br />

mTrTolvare sxeuls angariSmiucemlad Caekra, SemoeWdo.<br />

undoda ori ki ara, aTasi xeli hqonoda, raTa erTianad gaeTavisebina,<br />

daufleboda, mSvenieri sxeulis mcire nawilic<br />

ar darCeniliyo, rasac vnebiT ar Caewmawneboda...<br />

paraskevas kvlav araferi ugrZvnia. wamiT TiTqos<br />

miZinebuli vnebis Soreuli Zaxili moesmao, gayuCda,<br />

magram meti veraferi SeniSna da kartofili meorejerac<br />

CakbiCa.<br />

gamoqvabulSi mZime fexis xma moisma. sibneleSi ra-<br />

Rac kolosaluri moalajebda. oreuls vneba umalve Cae-<br />

Srita, dascxa, suli SeexuTa. SiSisagan erTbaSad dapataravda,<br />

kvlav muWistola burTad gadaiqca da Zirs dagorda.<br />

paraskevam Tvali kida, esec kartofili egona, Wvinti<br />

hkra da cecxlSi Seagdo. oreuli iwvoda, magram xmis<br />

amoRebas ver bedavda da suli kbiliT eWira.<br />

sibneles uzarmazari, banjgvliani ciklopi gamoeyo.<br />

erTaderTi Tvali quruSad moavlo irgvliv. mzera<br />

paraskevaze SeaCera. gaugebrad aburtyunda da mis xmaSi<br />

igrZnoboda muqara, wadili, Txovna.<br />

paraskevam wamoiwia, ukan moixeda. mixvda, gaqceva<br />

daugvianda. krToma dafara, TviTonac zviadad wamoimarTa,<br />

gaizarda, gaizarda da ciklops gautolda. idga<br />

mrisxane amazonis gamometyvelebiT, uSiSrad eloda Tavdasxmas.<br />

ciklopma nabiji gadmodga, Seyovnda. veeberTela<br />

154 155


sxeuli daeZagra, mTasaviT kunTebi aud-Caudioda, TrTolva<br />

uvlida. vnebiT dabrmavebulma Tavi jiutad daRera<br />

da uxmod gamoemarTa.<br />

paraskeva TavganwirviT Seeba moZalades. xmas arc<br />

erTi ar iRebda, magram saSineli griali gaudioda ori<br />

giganturi arsebis samkvdro-sasicocxlo Widils. qali<br />

aras uTmobda, magram ciklops Rone ufro erCoda da<br />

tyavis kaba nafleTebad uqcia.<br />

cecxlSi Cavardnili oreuli cotacda CanaxSirdeboda,<br />

gaqcevas ki ver bedavda. mxolod maSin, roca mobuqnave<br />

ciklopma fexi koconSi Cahkra, muguzlebi mTel<br />

gamoqvabulSi mimoifanta. oreulic tyviasaviT gavarda,<br />

qvis kedels mienarcxa da wyliT savse rofSi moadina tyapani.<br />

karga xans SiSinebda, gons modioda, orTqlis Rrubeli<br />

daayena.<br />

ciklopma ajoba RoniT, motexa, qveS moigdo, vnebiani<br />

RmuiliT Telavda paraskevas lamaz sxeuls.<br />

oreuli daiboRma. civ wyalSi egdo da mzeras malavda.<br />

gunebaSi sikvdils uqadda orives, ukanaskneli sityvebiT<br />

lanZRavda paraskevas, radgan mixvda, qalis<br />

winaaRmdegoba TamaSi iyo mxolod da axla vnebas damor-<br />

Cilebuli bednieri kiviliT pasuxobda.<br />

ucbad kivils yivili SeerTo. kedeli gaixsna da<br />

iqidan gaavebuli adiko gamovarda. SiSveli iyo da Tavze<br />

indielTa beladis Wreli gvirgvini exura. xelSi basri<br />

tomahavki epyra. haerSi Sexta da ciklops zurgze moeqca,<br />

Tan mTeli Zal-RoniT Casca, sisxlis Sadrevani Seesxa.<br />

saSineli RrialiT wamoimarTa ciklopi, zurgidan<br />

Camoibertya Ronedaclili adiko, bajbajiT Sebrunda, raTa<br />

mteri gadaeTela, magram ucbad Zirs zRarTani moadina.<br />

oreuli kunWulSi CaZvra. SvebiT maSinRa amoisun-<br />

Tqa, elsadenis kabels rom waawyda da imas mihyva.<br />

Zlivs moZebna Tavisi bina, gasaRebis WuWrutanaSi<br />

SeZvra da papunas mieaxla...<br />

papunas ZilquSi daawva. saSineli sizmridan Tavis<br />

daRweva gauWirda. suli SeexuTa, oflad gaiRvara. cxadiviT<br />

xedavda ciklopTan SeWidebul paraskevas, tomahavkiT<br />

SeiaraRebul adikos, simwrisagan dafCenil, Rrjo<br />

kbilebiT savse pirs, sisxlis TqeSs, ciklopis Wrilobidan<br />

rom asxamda, adiko da paraskeva ki Sig banaobdnen... erTi<br />

im Semzarav sizmarTagani iyo, ZilSi rom dagtanjavs,<br />

gamoRviZebis Semdeg ki verafriT gaixseneb... mere Tanda-<br />

Tan damSvidda. TiTqos grili xeli daades Sublze, Tavis<br />

tkivili dauames. igrZno raRac mSobliuri, tkbili surneli.<br />

uxmo, nazi CurCuli Caesma: `deda genacvalos, Cemi<br />

biWi!~ wamiT kvlav dabrunda Soreuli bavSvoba. igi isev<br />

cicqna Wipuna iyo da TvaldaxuWulma xmadabla warmoTqva:<br />

`deda!~ albaT, sizmari grZeldeboda, Tavs Zala daatana,<br />

wamojda da quTuToebi maSinRa gaxsna.<br />

dedam ukan daixia. xeli, papunas Sublze rom edo,<br />

aseve gauSeSda. wamier gakrTa ucxo, araqauri ieri, magram<br />

umalve pirisaxeze Cveuli simkacrenarevi siTbo<br />

aesaxa. deda zedmet alerss ar iyo Cveuli.<br />

`ZilSi oxravdi, getyoba, sizmari agewewa!~<br />

papunam fanjrisaken gaixeda. iSviaTad xvdeboda, ra<br />

dro iyo, SuadRe didad ar gansxvavdeboda SuaRamisagan.<br />

`eh, deda, deda!~ _ wamoscda uneburad.<br />

`cxovreba ver aewyo? _ TanagrZnobiT CaekiTxa<br />

deda. _ ver ivarge TviTon... ymawvilia Seni coli, gecodeba<br />

da eferebi zedmetad... nu abavSveb, cota mkacrad<br />

unda mouWiro xeli!~<br />

`eh, deda, Seni receptebi moZvelda!~<br />

`gayra ar gamagono, icode! kargi qali gyavs, oRond<br />

bavSvia jer, gzaze unda dayeneba!~<br />

(monaxazi saojaxo romanis dasawerad)<br />

`...Tinikos gamosaWerad wavedi im dRes. erTma ymawvilma<br />

miTxra, mwife vaSliviTaa, totis SerxevaRa unda<br />

156 157


da xelisgulze dagigordebao. marTalia, TviTon ver<br />

bedavda am totis Serxevas. iqneb gangeb miTxra, win me wamagdo,<br />

TviTon ki yabulsa iyo, Cem mier gakvalul gzaze evlo.<br />

Tiniko ki erTi cqriala gogona aRmoCnda. Tvalebi<br />

eSxianad uelavda. vinc Sarvliani Caivlida, ise Caacqerdeboda,<br />

TiTqos ZiriT Ziramde Cawvdoma ewada. pirze gamomwvevi<br />

Rimili dasTamaSebda. vnebianad xiTxiTebda. es<br />

umisamarTo sicili zust misamarTs Seicavda. masSi dedali<br />

Citunas Wreli bumbuli igulisxmeboda, mamlis yuradRebis<br />

misaqcevad rom Seuferadebia gangebas.<br />

veravin daikvexnida, Tiniko loginSi Camiwveniao,<br />

Tumca is pirveli mkvexara maincdamainc Sors ar iyo gogonas<br />

qaTqaTa sareclisagan. pirvelma gacnobam damarwmuna,<br />

Citi bdRvnad Rirda. misi TiTebi odnav Sevayovne<br />

Cems xelebSi, Tumca iqneb TviTon Seayovna, da sicil-sicil<br />

vagrZnobine, vgiJdebi, Sens meti aravin momwons-meTqi.<br />

fici sruliad zedmeti iyo, radgan Tiniko<br />

qveyanas moswonda, amaSi ki upirvelesad TviTon iyo darwmunebuli...<br />

(TaTuli: yvelaferi ise swrafad moxda, gons ver<br />

movedi. TinikosTan arasodes mimegobria. mosawyen leqciaze<br />

erTmaneTis gverdiT aRmovCndiT da gamando, kibes-<br />

Tan erTi `biZa~ melodeba, Cemzea gadareuli da ar vici,<br />

gavyve Tu arao. gogonebis cnobismoyvareoba vin ar icis<br />

da leqciis Semdeg kibeze Cavacile...)<br />

Cveni mokle nacnoboba amaze Sewyda da mxolod ori<br />

Tvis Semdeg ganaxlda, roca gogona ardadegebidan kvlav<br />

institutSi dabrunda da TanakurselebTan daitrabaxa,<br />

kidec gavTxovdi da kidec gamovTxovdio, magram guls mainc<br />

ar vitex, imdeni saqmro myavs, mTel Cems kurss eyofao...<br />

(TaTuli: pirdaRebuli vusmendi da Tavs wminda<br />

wylis provincielad vgrZnobdi. mrcxvenoda kidec Cemi<br />

sofluri gaunaTleblobisa. Cemze xom asjer lamazi<br />

meCveneboda, Tumca romeli gogo aRiarebs amas, siTamamec<br />

ar aklda, CacmiTac, ra vici, sad Soulobda, eqst-<br />

raze ecva. maSin mini iyo modaSi. iseT mokles icvamda, me<br />

vin momcemda magis nebas. maxsovs, yvelas mini ecva, me ki<br />

muxlebs vifaravdi dedis brZanebiT. rogorc ki Tavs<br />

marto davigulebdi, kabas zeviT aviqaCavdi, qamarqveS Cavikecavdi<br />

da minic mzad iyo. hoda, sadac Tiniko Caivlida,<br />

me iq vin SemamCnevda...)<br />

Tinikos Tavgadasavlebi rom gavige, _ ufro sworad,<br />

didis ambiT momisamZimres, _ gunebaSi gameRima,<br />

axla xom ufro iolia misi gamoWera-meTqi. institutis<br />

kibesTan davudarajdi. ise mxiarulad CamofrTxialda,<br />

etyoba, dardiT Tavs ar iklavda... gverdiT Tanakurseli<br />

gogona mohyveboda. maincdamainc yuradReba ar mimiqcevia.<br />

ar vici gangeb, ar vici ase gamouvida, magram es<br />

mesame agvekida da Tavidan unda momeSorebina. SevTavaze,<br />

saxlebamde migacilebT, oRond jer Sin TaTuli<br />

miviyvanoT-meTqi. rac rom xumroba vicodi, mgoni, am<br />

gzaze davxarje da Cemi gonebamaxvilobiTa da gulRiaobiT<br />

orive movxible...<br />

(TaTuli: mogvianebiT ara erTxel mikiTxavs Cemi<br />

TavisTvis, ra iyo, ram damabrmava. mxolod erTi wlis Semdeg<br />

gavixsene, rom dauvarcxneli da gauparsavi movida,<br />

wvergaburZgnuli mamakacebi ki saerTod mejavrebodnen;<br />

raRacnairi Zvelmoduri, yavisferi palto ecva,<br />

iafad Tu iyida sadme, mxrebSi farTo hqonda, kalTebi ki<br />

muxlebqveS mosTrevda. Sarvalic ar hqonda dauToebuli<br />

da muxlebze gamobervoda... yovelive amisaTvis maSin<br />

yuradReba ar mimiqcevia. erTaderTi, ramac damatyveva,<br />

misi Taflisferi Tvalebi iyo da kidev _ inteligenturi<br />

xelebi...)<br />

im saRamos, orive Sin rom mivacile, iqneb raindobad<br />

ar CameTvleba, magram gunebaSi gadavwyvite, Tu Tinikos<br />

varianti CameSala, ager eg gogo rom Semomcicinebs,<br />

iqneb ufro xelmisawvdomia-meTqi. erTi SexedviT<br />

didi veraferi Svili iyo, viwro kaba Semotmasnoda momrgvalebul<br />

muxlebze...<br />

158 159


(TaTuli: Tinikom rom daitrabaxa, gavTxovdio, umalve<br />

papuna gamaxsenda. Semecoda, aseT Wabuks uRalata, misi<br />

grZnobebi arafrad CaTvala-meTqi. vin icis, axla rogor<br />

ganicdis-meTqi... msurda, TanagrZnoba gamomexata...)<br />

Tinikos gaTxoveba sulac ar manaRvlebda. TaTulis<br />

sityvebi damcinavi RimiliT movismine, mxrebi aviCeCe. sulac<br />

ar mawyobda, TaTulis efiqra, Tinikozea gadareulio.<br />

piriqiT, oriode fraziT davumtkice, Tinikos<br />

siyvaruli gulSi arc gamivlia-meTqi. SevyeviT saubars<br />

da gaseirneba rom SevTavaze, ise swrafad damTanxmda,<br />

mivxvdi, gavabi Citi maxeSi...<br />

(TaTuli: xelisgulze gimkiTxavebo, miTxra. gulubryvilod<br />

gavuwode. xelze mefereboda da viTomda<br />

momavals miwinaswarmetyvelebda. sityvebis azrs mainc<br />

ver vgebulobdi. mxolod TvalebSi vuyurebdi... meore<br />

dRes xelze rom makoca, daguduli siciliT vupasuxe...<br />

CerCeti gogo!..)<br />

meore dRes mivkib-movkibe tyuili da marTali. Sin<br />

moviwvie. yovel Cems sityvas emorCileboda da aman mafiqrebina,<br />

dasakargi araferi hqonia-meTqi. mainc vfrTxilobdi.<br />

pirveli STabeWdilebebi Tavidan amomivarda. ver<br />

vityvi, amjerad damatyveva-meTqi, magram koplebiani qveda<br />

kaba da yviTeli Ceqmebi marTlac uxdeboda... mkiTxaoba<br />

vici-meTqi, vicrue. mere sityvasa da sityvas Soris xelisgulze<br />

vakoce da, raxan xeli ar wamarTva, gavTamamdi...<br />

(TaTuli: CerCeti, CerCeti gogo... ra bednieri<br />

viyavi!..)<br />

rogor gamikvirda, qalwuli rom aRmoCnda. iman ufro<br />

gamaoca, ase iolad rom davimorCile. Tavi qudSi<br />

mqonda, radgan aseT SemTxvevaSi gogoebis Tavidan mosaSorebeli<br />

mravalnairi ileTi vicodi, ra Tqma unda,<br />

ufro Teoriulad... TiTqmis yoveldRe vxvdebodi,<br />

vgrZnobdi, TandaTan ufro da ufro mgznebared vuyvardebodi...<br />

(TaTuli: RmerTo Cemo, wuTiTac rom mefiqra, ar<br />

vuyvarvar-meTqi, uxmod gavSordebodi... albaT,<br />

movkvdebodi, magram ise wavidodi, verafers gaigebda...)<br />

me ki ufro Seyvarebulis rols vTamaSobdi, Tan ostaturadac...<br />

megona, rom vTamaSobdi... swored maSin, roca<br />

dadga dro, Tavidan momeSorebina, roca uxeSad unda mekra<br />

xeli, Seubraleblad unda momespo TaTulis sulSi gaSlili<br />

yvavileTi, vigrZeni, rom mWirdeboda misi kriala<br />

Rimili, misi lurji Tvalebi, misi erTguleba, misi mdumarebac<br />

ki, romelSic uwyinaroba da sijiute Tanabrad<br />

Serwymuliyo... da maSin, roca amas mivxvdi, moulodnelad<br />

vuTxari: `gaemzade, zeg moskovSi mivfrinavT!~<br />

(TaTuli: ase ucnaurad amixsna siyvaruli. bednierebisagan<br />

ena Camivarda. mxolod xelebi gavasavsave, gavicine...<br />

CemianebisaTvis ar gamimxelia. mesame dRes ukve<br />

TviTmfrinavSi viyaviT... ra damaviwyebs im dReebs... moskovi<br />

pirvelad vnaxe, mamamTilis saflavze samSoblos miwa<br />

da yvavilebi mivitaneT... iq, TeTr arynarSi, idga vercxlisferi<br />

jariskaci...)<br />

`eh, deda!~ _ amoioxra papunam.<br />

deda fanjarasTan idga. burusian zRvas gascqeroda...<br />

papuna daakvirda qalis siluets. TiTqos deda iyo<br />

da arc iyo. bavSvobaSi, roca samyaroSi ulev sikeTes xedavda,<br />

mTavari sikeTe deda iyo... mere TandaTan cxovrebam<br />

uCvena Tavisi WeSmariti arsi _ nazavi simaxinjisa da<br />

simSvenierisa... aTasma wvrilma saqmem waritaca misi arsebobis<br />

didi nawili. sul mcire da mcire adgili rCeboda<br />

mis sulSi dedisaTvis, TaTulisaTvis, WeSmariti mowodebisaTvis...<br />

`deda!~ _ gasZaxa xmadabla.<br />

qalma ver gaigo. xSirad ver ugebda xolme, Tumca<br />

mTeli sicocxle Svilis saWmelsa da Casacmels Sealia.<br />

`deda!~ _ gaimeora papunam.<br />

qali kvlav uZravad idga. papunas ucbad gaaxsenda<br />

Soreuli bavSvoba, roca dilas gamoeRviZa da marto aRmoCnda<br />

dacarielebul saxlSi.<br />

160 161


`deda-a!~ _ SehRriala mTeli xmiT.<br />

`ho, Svilo, agera var!~ _ TiTqos Rrma Zilidan,<br />

uZiro Widan amosZaxa qalma.<br />

patara Wipunas dediko aTasi wlis winaT gahyva nemsebis<br />

gamyidvel kacs da bolomde verasodes dabrunda...<br />

17. survilTa tyveobaSi<br />

telefonma dareka. diacurma xmam JRurtuliT moikiTxa.<br />

paraskeva xom ar ariso, ifiqra, magram Warb man-<br />

Wva-grexaze Seatyo, adiko iqneboda. Soridan wamoiwyo,<br />

rogor gunebaze brZandebio, mejlisze xom kargad gaer-<br />

Teo, CvenTan kaci ar moiwyenso... mere Civils mohyva,<br />

saqmeebma momqanceso. vgiJdebi, peplebi ise miyvars,<br />

vel-mindvrebze ganavardeba mominda da gepatiJebio.<br />

papunasac monatreboda mwvane velTa sixasxase,<br />

oRond, vin icis, ras eZaxda adiko `vel-mindors~. iqneb am<br />

quruS, nacrisferi lodnariT axoravebul sivrces etrfoda<br />

pansionatis direqtori, iqneb asfodelosis mcocavi<br />

Reroebi da uferuli yvavilebi esaxeboda walkotad.<br />

`adikoa, saseirnod mepatiJeba!~ _ yurmils xelisguli<br />

aafara da ise gadauCurCula dedas.<br />

qali fanjarasTan idga, misi gamWvirvale, sifrifana<br />

siluetis konturebiRa moCanda.<br />

`ar waxvide!~ _ niaviviT xmadabla Seepasuxa da mis<br />

xmaSi SiSi gaJRerda.<br />

`uari rogor vuTxra, ra sababiT?~<br />

`ho, wadi!~ _ umalve daTanxmda deda.<br />

papunas meti araferi ukiTxavs. dedis mRelvarebam<br />

gaaoca. oreuli cnobismoyvareobam aawriala, moisurva<br />

dedis sulSi Caxedva, magram papunam aseTi mstovroba ver<br />

ikadra. dedas loyaze akoca, nu geSiniao, wasCurCula.<br />

derefnis TavSi adiko daxvda. patara, buTxuza biWs<br />

damsgavseboda da Zlivs icno. SortebSi gamoskvanCuliyo.<br />

titlikana, TeTri muxlisTavebi dedakacisas miugavda.<br />

myvirala ferebiT aWrelebuli perangi ecva,<br />

kalTebi zed TeTr WipTan gadaenaskva, fexebze _ sportulebi.<br />

Tavze farflebiani tilos qudi Camoefxata. herbariumis<br />

albomi da peplis saWeri bade mowafurad eWira.<br />

`oRond Cumad, paraskevas gamovepare~, _ wasCur-<br />

Cula adikom, putkuna tuCze TiTi miido. aSkarad etyoboda<br />

pomadisa da ferumarilis kvali.<br />

liftSi rom Sevidnen, Tavisuflad atiktikda. ra<br />

Tqma unda, colisagan daCagruli qmris rols TamaSobda.<br />

paraskevas autanel xasiaTs uCioda. papuna yuradRebiT<br />

usmenda. cdilobda, am farisevluri Civilis miRma adikos<br />

WeSmariti buneba aRmoeCina, magram adikos arsi samyaros<br />

arss uaxlovdeboda da ioli ar iyo misi moazreba. oreulma<br />

aqac scada Tavis gamoCena, adikos sulSi SeaRwia, iq ki<br />

Tavgza aebna... ver mixvda, junglebSi CaixlarTa Tu mRvrie<br />

nakads mihyveboda. irgvliv gvel-bayay-Rriankalni<br />

exvivnen. slipina, civi sxeulebis Sexeba oreuls guls urevda<br />

da Zlivs gamoaRwia ekliani jagnaridan. `esec Sen, _<br />

niSni mougo papunam, _ ver daetevi Sens adgilas?~<br />

adikos araferi SeuniSnavs, an iqneb SeniSna, magram<br />

gulSi xiTxiTebda. oreulis mstovrobas atrizavebda.<br />

iqneb sulac cruadikos crusuli Seageba, WeSmariti ki<br />

gadamala. yovel SemTxvevaSi, araferi daimCnia da gatacebiT<br />

tlikinebda msoflio politikaze, sakuTar azrad<br />

asaRebda im banalur WeSmaritebebs, rac, albaT, dRevandel<br />

gazeTSi amoikiTxa, an teleekranze dilaadrian moismina.<br />

liftidan kvlav grZel derefanSi gavidnen. papuna<br />

ver mixvda, romel sarTulze imyofebodnen. adiko kars<br />

miadga. etyoba, saTadarigo gasasvleli iyo, radgan ezo-<br />

Si ki gavidnen, magram sul sxva mxares. erTi miyruebuli,<br />

Cabnelebuli adgili iyo, qvanaxSiris wida eyara grovagrova<br />

da saZaglad xrColavda.<br />

162 163


papunam cxvirze itaca xeli, adikom ki, viTomc araferio,<br />

zedmetad frivoluri anekdotebi Camoarakraka,<br />

umTavresad rqian qmrebsa da maTs moRalate colebze. sanam<br />

momdevno kars miadgebodnen, imdeni anekdoti moaswro,<br />

papuna gacinebas ver aswrebda, bolos ki moyirWda da mdumared<br />

usmenda, Tumca acundrukebuli, qlesa oreuli naZaladevad<br />

mainc xiTxiTebda.<br />

rkinis mZime kari nacrisfer galavanSi iyo Catanebuli.<br />

adikom didxans acodvila gasaRebi. albaT, iSviaTad<br />

aRebdnen da klite CaJanguliyo. kari mZimed aWrialda,<br />

Jangian anjamebs yavisferi mtveri dascvivda.<br />

kars miRma sul sxva samyaro iSleboda.<br />

vrcel mindvrebs Tanabrad efineboda mcxunvare<br />

sxivebi, Tumca mze arsad Canda.<br />

Tvalsawierze TeTri da wiTeli vardebi xarobda.<br />

haerSi Tavbrudamxvevi surneleba ekida. sivrce gam-<br />

Wvirvale da naTeli iyo.<br />

karga xans gaocebuli idga papuna Wyonia. ukve SeCveoda<br />

pansionatis rux ferebs, magram monatreboda sxva<br />

ferTa siWrele. aqedan male unda wavideo, gaifiqra, Tumca<br />

ukve xvdeboda, pansionatidan wasvla arc ise ioli<br />

iqneboda.<br />

amasobaSi bavSviviT aWylopinebuli adiko win gavarda.<br />

herbariumis albomi iRliaSi hqonda amoCrili, marjvenaSi<br />

ki bade eWira da erTaderT Savwinwkleba pepelas misdevda,<br />

asfodelosis uRimRamo yvavils rom hgavda. pepela<br />

xeTa mwvane koromisaken wafarfatda da adikoc imas<br />

gaekida.<br />

papunam mwvane, xaverdovan balaxSi frTxilad gadadga<br />

nabiji. fafukad, rbilad efineboda da eWvma Seipyro,<br />

iqneb yovelive es butaforiaao, iqneb sifxizlis mosaduneblad<br />

mougona adikom. oreuls amdeni ar ufiqria,<br />

biWunasaviT akuntruSda, balaxSi yiraze gadavida, magram<br />

uceb Sehkivla, sakuTar naWuWSi CaiWuWka. ver mixvda,<br />

vardis ekalma uCxvlita, Tu sxva ramem, Cumad ilokavda<br />

xelis zurgze damCneul sisxlis wveTebs.<br />

adiko koromis CrdilSi, wyarosTan ijda. sportulebi<br />

gaeZro da fexebi wyalSi Caeyara.<br />

`ver daviWire, gamifrinda! _ Wirveulad wamoiZaxa.<br />

_ rasac movinatreb, yvelaferi xelidan misxlteba!~<br />

wylispirs mdeloze uCveulo araferi SeuniSnavs da<br />

papunac Camojda, Crdili eama.<br />

gamWvirvale wylis lukluki amSvidebda, eWvian<br />

guls ucxrobda. gaRma napirze isev yvavilovani mindvrebi<br />

iSleboda da lurji cisaken haeris gamWvirvale Wavli<br />

miiwevda.<br />

`mogwons?~ _ adiko zurgze gaiSota.<br />

papunam uxmod dauqnia Tavi. axla madlieri iyo pansionatis<br />

direqtorisa. yvelaferi, rac aqamde ganicada,<br />

iqneb esizmra mxolod. aba, ras uSavebda bavSviviT ceti<br />

adiko. am mxiarul kacunaSi ratom unda eZebna yovelive<br />

borotis saTave.<br />

lbilma mdelom miizida da TviTonac zurgze gawva,<br />

Tvali mielula...<br />

TandaTan erTmaneTSi aeria cxadi da sizmari. TiTqos<br />

TaTuli gamoecxada. xelSi vardebi eWira. es is vardebi<br />

iyo, dabadebis dReze rom unda mierTmia colisaTvis<br />

da gadaaviwyda. Tumca iqneb fuli ar eyo bolo wuTs. axla<br />

sizmarSi gauxarda, Turme miCuqniao... mere TaTuli sad-<br />

Rac gaqra. papuna CrdilSi iwva da aSkarad igrZno, unasi<br />

Seacocda muxlisTavze, iqidan TandaTan mucelze gadmoxoxda.<br />

Cumi sisiniT dasrialebda titvel sxeulze da<br />

papunas SiSisagan gul-muceli aemRvra... viRaca SiSvel<br />

mucelze kocnida...<br />

sabolood gamofxizlda, wamojda...<br />

adikom xiTxiTiT Tvali aarida. iqneb arc iyo adiko.<br />

miT ufro, sanam papunas eZina, igi sxva kacad gadaqceuliyo.<br />

fanqriT SeRebili ulvaSebi amosvloda da cxvirze<br />

saTvale moergo...<br />

papuna wamoxta, tansacmeli gaiswora, zizRiT gaSorda.<br />

164 165


wiTeli vardebiT daxunZlulma buCqma TiTqos gza<br />

dauTmo. yvavilnarSi TeTri biliki gamoCnda. xuTiode<br />

wuTi ase iara. Tavs isjida im wuTieri ndobis gamo, rac<br />

pansionatis direqtors gamoucxada. biliki ucbad daikarga,<br />

ukan miixeda. arc iqiTken Canda bilikis nasaxi. eklian<br />

yvavilebs daefara mTeli sivrce da adiko TiTqosda<br />

haerSi gauCinarebuliyo.<br />

papunam frTxilad gadaswia vardis buCqi. iq unasi<br />

igorgleboda. meore mxares gadaixeda, meore unasi Semohxveoda<br />

vardis Reros, Tavi zeviT wamoeyalya, orkapa<br />

enas asisinebda...<br />

oreuli Cumad atirda...<br />

(Wipunas meore mogzauroba)<br />

`Wipuna mowafis ganrigiT cxovrobda: gakveTilebi,<br />

gulgrils rom tovebdnen, saSinao davalebebi,<br />

romelTac xandaxan Tu Seasrulebda, ufro xSirad ki<br />

Sesvenebaze iwerda, biblioTeka, kino, cxare kamaTi megobrebTan,<br />

aRmoCenilis xelaxla aRmoCena, usasrulobis<br />

miamitur-mistikuri wvdoma da yoveldRiuri wvrilmani<br />

jaxiri... yovelive iyo naTeli, TvalsaCino, myari... da mosawyeni...<br />

magram iyo sxva samyaro, _ saidumlo, rac mxolod<br />

man icoda, mxolod mis guls SeaTrTolebda, veravis<br />

gaandobda dedamiwis zurgze. auwerel sevdasa da netarebas<br />

hgvrida xelSeuxebi ram ocneba: sulis siRrmeSi<br />

gadaSlil yvavilnarze mofarfate raRac haerovani, faqizi,<br />

amaRlebuli, wminda... iqneb beatriCe erqva TvalisaTvis<br />

TiTqmis uxilav Rrublis am fTilas, an ofelia, an<br />

julieta, an izolda, an sulac iren (vin aris `iren~?), an<br />

veronika... tkbilia ocnebis burani, roca eTiSebi realur<br />

yoveldRiurobas, yru da brma miabijeb qalaqis quCebSi,<br />

Tvali sicxisagan gaTanguli asfaltisaTvis migibjenia,<br />

Seni goneba ki zRaprul raSze amxedrebuli miqris miR-<br />

mur samyaroSi da manamde veravis amCnev, sanam zed ar Seejaxebi...<br />

dro gadis, zafxuls Semodgoma mohyveba, Semodgomas<br />

wvimebi moaqvs...<br />

zamTris uRimRamo ferebi, nesti, WuWyiani gubeebi,<br />

mqrqali zeca, civi, usiamovno qari, sayeloSi jiutad<br />

rom giZvreba, provinciuli qalaqis nel-Tbili mze da<br />

sivrce... sevda, martooba, sevda... avtobusi ki ukve midis...<br />

qalaqs rom gaSorda, maSinRa ifiqra, dedas kvlav<br />

WaRara Seematebao, kvlav dairxeva qalaqSi abezari Wori,<br />

is damTxveuli Wipunia isev gaparulao... avtobusis savarZelSi<br />

CakuWuls SiSi ukan ezideba, magram survils win<br />

mihyavs, uxilav SoreTSi...<br />

rkinigzis sadgurze, mZime skamze daZinebuls, ucbad<br />

gamoeRviZa da mixvda, sasTumlad amodebuli `kapitan<br />

grantis Svilebi~ SerCenoda, saskolo CanTa ki viRacas<br />

aewapna. jibe moisinja. iq mcire fuli hqonda, dedam<br />

rom mezobelTan gaatana valis gadasaxdelad. roca bileTs<br />

yidulobda, igrZno, fuls dedis xelis suni gamohyoloda,<br />

magram gvian iyo Sin dabruneba (Semdgom, roca<br />

yvelaferi gairkva, dedas sayveduri ar dascdenia). mere<br />

matarebeli didxans migugunebda... lurji zRva livlivebda<br />

fanjaraSi. kviparosebi da palmebi ikveTeboda<br />

caze... male zRvam ukan daixia da gorakebma daiwyes ancad<br />

aRma-daRma sirbili... meore dRes ukidegano, Tovliani<br />

velebi gadaiSala. fanjris miRma garboda TeTri<br />

qoxmaxebi, xutorebi, vrceli nayanevebi, soflis Sarebi,<br />

cxeniani drogebi, wverosani mamakacebi, Camrgvalebuli,<br />

CaTbunebuli dedakacebi... Tovli, Tovli, Tovli... Wipunas<br />

ki win `kapitan grantis Svilebi~ edo da `dunkanis~<br />

gembanidan patagoniis napirebs gahyurebda...<br />

diaxac, iyo sxva samyaro... sadRac, albaT, arsebobda<br />

CemTvis ucnobi sxva samyaroc...<br />

...TavSi feierverkiviT cocxldeboda ucnauri, romantikuli<br />

xibliT damuxtuli saxelebi _ kilimanjaro,<br />

166 167


jomolungma, limpopo, iravadi, tenoCtitlani, nauru,<br />

brahmaputra... da ase usasrulod... Tovliani, cadaziduli<br />

mTebi... vrceli okeaneebi... mwvane tyiT mosili ukidegano<br />

vakeebi... lurji zeca, qaTqaTa, fumfula RrublebiT<br />

damSvenebuli...<br />

orTqlmavalma Sehkivla gabmiT. matareblis uwyveti<br />

dagadugi ZilSi Camyva. mesizmreboda sityvebi da bind-<br />

Si tivtivebda sityvebs miRma damaluli xatebi. erTmaneTSi<br />

ameria TeTri, lurji, mwvane...<br />

gamomeRviZa da Tavi isev sizmarSi megona.<br />

bnel kupeSi marto viyavi. vagoni ritmulad tortmanebda,<br />

magram relsebze borblebis uwyveti rakaruki ukve<br />

aRar mesmoda.<br />

fanjarasTan miviWuWke. Tavdapirvelad veraferi<br />

gavarCie. mere sadRac qvemoT susti cicinaTelebiviT<br />

acimcimda Soreuli qalaqebis naTurebi. TandaTan vSordebodi<br />

TiTqos. ucbad yovelive gaqra, Savma ufskrulma<br />

STanTqa. mxolod zeviT, caze gamokidebuli varskvlavebi<br />

saocari siswrafiT miqrodnen ukan, TiTqos grZel,<br />

ferad xazebs avlebdnen.<br />

uceb sinaTle gadmoiRvara. aRmosavleTidan mze<br />

amocurda, dedamiwas gadmoefrqva da usaSvelo simaRlidan<br />

vxedavdi, Tu rogor devnida naTeli bnels. dRem<br />

moicva xiluli sivrce da TeTri Rrublebis miRma Zlivs<br />

gavarCie kontinentTa susti moxazuloba. mere ki esec<br />

gaqra, TandaTan dapataravda dedamiwa, yvela feri<br />

lurjs Seerwya. cota xanic da mSobliuri cTomili varskvlavebs<br />

Soris Camoekida.<br />

matarebeli ki sul ufro da ufro swrafad miqroda.<br />

aqamde nacnobi varskvlavebi erTmaneTSi ameria, radgan<br />

feradi xazebiT dafarul caze Zneli iyo ramis garCeva.<br />

dro TiTqos gaCerda.<br />

sadRac Sors, bnel sivrceSi gacurda xelisdadeba<br />

mTvare.<br />

kosmosur usazRvroebaSi mze batonobda, TandaTan<br />

izrdeboda, Tvalis gasworeba gaWirda.<br />

`albaT, memanqanes CaeZina!~ _ gavifiqre WoWmaniT.<br />

SiSi daeTrguna cnobismoyvareobas da fanjaras<br />

mikruls safrTxe gadamaviwyda. iqneb Tvali Semevlo<br />

sxva planetebisaTvisac, magram barCxala mze aqrobda<br />

yovelives...<br />

TandaTan izrdeboda, ibereboda, qoTqoTebda...<br />

gavarvarebuli okeaneebi iRvreboda TiTqos, aevso mTeli<br />

sivrce. cecxlis giganturi talRebi exleboda er-<br />

TurTs. feTqdeboda warmoudgeneli simZlavris materia.<br />

cecxlis wiaRidan inTxeoda gamdnari zRvebi. protuberancebs<br />

gaefarCxaT momakvdinebeli totebi da<br />

vagonis fanjrisaken gamosrolilma cecxlovanma enam<br />

cota xniT damabrmava...<br />

meore wuTs ukve vSordebodi safrTxes. iklo yru<br />

gugunma, TandaTan misustda, miinavla...<br />

SvebiT amovisunTqe...<br />

sivrceSi gaielva TeTrma kenWma, iupiteri Tu iyo,<br />

isic gaqra, TiTqos Rameul wyalSi Caagdeso...<br />

kometam gaiqrola medidurad, Tan mihqonda Tavisi<br />

sifrifana kudi...<br />

matarebeli ki ufro Cqarobda. vagoni tortmanebda<br />

ritmulad. `eh, memanqanes CaeZina!~ _ sabolood davaskveni<br />

da Tvalsawierze yovelive gaqra. kosmosurma<br />

mtverma dafara giganturi sivrceebi, Rrublis fardaSi<br />

Caimala varskvlaveTic.<br />

mere saidanRac gamobrwyinda wyvili mze. erTi iyo<br />

uzarmazari da oqrosferi, meore lurji da cicqna, magram<br />

giganti trialebda pawawas irgvliv da mec vigrZeni,<br />

matarebeli Zlivs dausxlta kvazaris xvevnas.<br />

kvlav bnel sivrceSi mivqrodi didxans. sul sxva ca<br />

WaxWaxebda irgvliv, sul sxvanairi varskvlaveTi...<br />

mivxvdi, ukan damrCa Cemi galaqtika, sadRac sivrce-<br />

Si aqa-iq gaielvebdnen sxva galaqtikebi, viTarca SoreTs<br />

danaxuli Ramis qalaqebi...<br />

168 169


usazRvro sivrciT daTrgunvili kvlav fanjarasTan<br />

vijeqi da SiSi da martoobis mwveli grZnoba guls<br />

mixravda.<br />

mxolod erTxel Semxvda TeTri pulsari. ise feTqavda,<br />

TiTqos Tavisken mixmobda, bnel usazRvroeTSi an-<br />

Tebul Suquras hgavda...<br />

meti araferi... es miliardi da miliardi varskvlavi<br />

ise gabneuliyo sivrceSi, mTeli samyaro gadavkveTe da<br />

mets verafers gadavawydi...<br />

mere TiTqos yvelaferi gaTavda... matarebelma svla<br />

Seanela... win araferi Canda, garda ukidegano ufskrulisa...<br />

es iyo samyaros dasasruli.<br />

didxans gavyurebdi da TavSi sul erTi da igive<br />

kiTxva mifeTqavda: `iq raa? iq raa?~<br />

ucbad, im bnel sivrceSi, uTvalavi sinaTlis wlis<br />

iqiT odnav gaielva raRacam... iqneb momeCvena-meTqi...<br />

ufro davakvirdi... diax, bJutavda susti sanTeli da is<br />

iyo sul sxva samyaro.<br />

daRlilsa da daqanculs kvlav Camesma matareblis<br />

dagadugi... roca mze vixile, maSinRa mivxvdi, Tumc win<br />

mivdiodi, mainc saidanac wavedi, iq davbrundi Turme...<br />

Sehkivla matarebelma, TeTrad Canacrul sadgur-<br />

Si Segrialda.<br />

vagonidan Camovxti. Tovlian quCebSi mze brWyvialebda.<br />

jibeSi bolo Sauriani moviZie, Savi puris naWeri viyide.<br />

didxans davborialobdi ucxo qalaqSi, ukve ar vicodi,<br />

saiTken wavsuliyavi.<br />

qalaqis ganapiras yoymaniT SevCerdi patara, gverdebdaferdebul<br />

qoxTan. davakakune.<br />

`uime, rogor gayinulxar, Svilo!~ _ Seicxada ucxo<br />

dedam.<br />

viwro oTaxSi Rumeli gizgizebda, wvnianisa da xmeli<br />

SeSis suni trialebda.<br />

wvniani damisxa, Tbil wyalSi fexebi Camayrevina,<br />

oxSivarsa da qalur wuwunSi gamxvia. dedis xmiT Cioda.<br />

dedis xelebiT moyinul fexebs mbanda. dedis mandiliT<br />

Tvalis upeSi uneblie cremls iwmendda. saRamos ki, xeli<br />

CamWida da Tovlian quCaSi gamiyvana. TovlSi viwro biliki<br />

daetkepnaT. cioda da erTaderTi, rac maZlebinebda,<br />

dedis Tbili xeli iyo... qalaqi ucbad dasrulda. sivrce<br />

Tovlian velebsa da xeTa koromebs daepyro. sadac qars<br />

Tovli gadaexveta, miwas jerac aCnda tankebis nakvalevi,<br />

Jangisa da sisxlisagan gajerebuliyo vrceli Waobnari.<br />

farTod gaSlil tramalebs jariskacis nafexuri mihyveboda...<br />

cis bindian kides rom mivaRwieT, samxreTis zecam<br />

gadmogvxeda miriadi varskvlaveTiT... mere burusi gadaefina<br />

pirmiwas, zRvis yru bubuni momesma da uceb Cems win<br />

wamoimarTa gaCaxCaxebuli pansionati...~<br />

...idga papuna Wyonia yvavilovan velze da vardebis<br />

surneli Tavbrusa xvevda. daqanculoba moeZala, muxlebSi<br />

sisuste igrZno.<br />

ra ubralo da martivi iyo yovelive. `netavi ras wvalob?~<br />

_ daRlili fiqri amoZravda. sakmarisia, xeli<br />

gaiwodos, vardis mowyveta moindomos da TiTebze daaCndeba<br />

sisxlis wyvili wveTi. verc gaigebs, ekalma uCxvlita<br />

Tu unasma.<br />

adikos xiTxiTi Caesma. arsad Canda pansionatis gaancebuli<br />

direqtori. igi Tavis uferul pepelas gaedevna<br />

da mxolod es xiTxiTi datova, TiTqos niSns ugebda.<br />

Tavi SezizRda papuna Wyonias. sakuTari gaubedaoba<br />

awamebda. oreuls Caegdo xelSi sadave, WiWyiniT avedrebda<br />

Tavs, jer axalgazrda var, Semicode, nurc me<br />

damRupav da Tavsac nu daiRupavo.<br />

mere grilma siom dahbera. vardebis mZafri surneliT<br />

damZimebuliyo, TiTqos mTeli SuSa sunamo Semoasxureso.<br />

idga da veraferi gadaewyvita. male daRamdeboda<br />

kidec.<br />

170 171


`veronika!~ _ gaifiqra papunam. gonebaSi ise gaielva,<br />

rogorc gamosamSvidobeblad daqneulma xelma.<br />

pawia TiTebma gadaswia vardis buCqi da qera kululebi<br />

gamoCnda.<br />

fexSiSvela veronika gamotantalda. mokle kaba<br />

ekals Semoexia da mziT damwvari barZayi uCanda. xelSi<br />

vardebis gvirgvini eWira.<br />

xalisiT SemohRima, TiTqos safrTxis nasaxsac ver<br />

amCnevso. gvirgvini Tavze wamoicva da miamiturad gaepranWa.<br />

`veronika!~ _ undoda eyvira papunas.<br />

gogonam TiTi tuCze miido, gaCumdio, aniSna da sacalfexo<br />

biliks daadga.<br />

frTxilad misrialebda mxolod misTvis gakvalul<br />

gzaze, Tavs aridebda eklian totebs.<br />

gafacicebiT misdevda papuna. SiSiani caxcaxi uvlida.<br />

gza bewvis xidze gadioda da axlaRa mixvda, raoden<br />

ar emeteboda Turme sicocxle.<br />

mcxunvarebam iklo. TandaTan burusi Camowva. yvavilnari<br />

moTavda da axla mwiri katabalaxiT mofenil<br />

mindors kveTdnen, romlis miRma burusSi wamiT gamokr-<br />

Ta <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>...<br />

pansionatis galavani gamoCnda. mis CrdilSi mandilosani<br />

idga, eloda.<br />

icno, deda iyo.<br />

veronikas Cumi sicili binds SeerTo, gogona gauCinarda.<br />

dedas daRlili xelebi CamoeSva. WaRara Tma gvirgvinad<br />

edga Tavze. dardiani Tvalebi Seageba. rogorc<br />

yovelTvis, sayveduris gareSe hkiTxa:<br />

`moxvedi, Svilo?~<br />

18. maradi deda<br />

dilas gvian gaeRviZa. fanjridan susti sinaTle<br />

Semodioda. ezoSi gadaixeda. mewamuli feri gadahkravda<br />

sivrces. sanapiroze Savi kvamli trialebda da iq<br />

araferi Canda.<br />

cxeloda, magram fanjris gaReba ar SeiZleboda.<br />

binaSi eleqtroaRmricxvelis uwyveti zuzuni ismoda<br />

mxolod.<br />

lojSi gaixeda. dedas savarZelSi CasZineboda. muxlebze<br />

saqsovi edo, Zafis gorgali ki magidis qveS Segorebuliyo.<br />

kuTxeSi televizori cimcimebda. ekranze<br />

TeTri zolebi Camodioda. papunam televizori gamor-<br />

To. dedas Sali moaxura da abazanaSi Sevida.<br />

didxans iWyumpalava nelTbil wyalSi. garTobis Tavi<br />

ar hqonda. oreuls ver gautexa xaTri, iman ki xexvisagan<br />

tyavi gadaiZro, magram rogori uSnoc iyo, iseTive darCa.<br />

xaoiani pirsaxociT SeimSrala.<br />

ar surda dedis gaRviZeba. samzareuloSi rZe Tvi-<br />

Ton monaxa, erTi Wiqa dalia.<br />

mere sawer magidas miujda, magram guli ver daudo.<br />

eucnaura dedis xangrZlivi Zili.<br />

SeiWvrita.<br />

fanjridan Semosuli mewamuli Suqi dedas saxeze efineboda.<br />

papunas elda eca.<br />

`deda!~ _ xmadabla gasZaxa.<br />

qali ar ganZreula.<br />

didxans mounda papuna manZilis gadalaxvas zRurblidan<br />

savarZlamde. saxe saxesTan miutana da guli Cauvarda.<br />

dedas Tvalebi Riad darCenoda.<br />

`deda!~ _ SesZaxa papunam, savarZeli SeanjRria.<br />

cxedari gadaqanda, saxelurs gadaeyrdno.<br />

papuna binidan gavarda. ar icoda, ra eqna, visTvis<br />

172 173


moexmo. uazrod mirboda derefanSi. gzaze aravin Sexvedria.<br />

sadRac Sors godoriviT biWuna gacunculda, ra<br />

Tqma unda, adiko iqneboda. xeli Caiqnia, ar gahkidebia.<br />

Sin Sebrunda. `deda, deda!~ _ imeorebda da am sityvebiT<br />

qviTins ixSobda.<br />

zRurblze gaiyina. Sali iatakze egdo, savarZelSi<br />

ki aravin ijda...<br />

TviTonac ar axsovda, ramden xans idga ase. ver xvdeboda,<br />

ra moxda. ar icoda, sad eZebna dedis kvali.<br />

TandaTan gons moego. azri amoZravda. iqneb dedis<br />

klubic arsebobda am ucnaur pansionatSi.<br />

usasrulo derefnebs mihyva. gadadioda sarTulidan<br />

sarTulSi, xan aRma adioda, xan daRma eSveboda. yvelgan<br />

erTnairi karebi iyo. zed nomrebis meti araferi ewera.<br />

pirvelsave Semxvedrs Seexmiana, `hei, megobaro!~<br />

damsvenebeli dafrTxa, Ria karSi durTa Tavi da swrafad<br />

gaixura. papunam mxrebi aiCeCa, ver gaego, ratom eSinodaT<br />

misi. meti aravis Sexmianebia. uCumari landi Tu Cauvlida,<br />

TiTqos civi niavi Seexeboda, magram aseT rames<br />

ukve ar aqcevda yuradRebas.<br />

erTi kari icno. aq veronika da misi bebia cxovrobdnen.<br />

daakakuna. zorba, ulvaSa qalma gamoixeda.<br />

papunam Tavi daukra, uxmod miaCerda. dedaberma ki<br />

amoioxra, SiSianad gaxeda derefans, saeWvo veraferi<br />

naxa, mainc xmadabla SeekiTxa:<br />

`ha, ra iyo?~<br />

`aniko deida, dedaTa klubi Tu aris sadme?~<br />

`eh, Svilo, dedebs saklubod da drois satareblad<br />

sada scaliaT?.. Tu ginda, qveviT Cadi, samrecxaoSi. dedis<br />

garToba recxva da samzareuloa~.<br />

moubodiSa da gabrunda...<br />

(nawyveti p. Wyonias `mogonebidan~)<br />

`...dedas arasodes scaloda. ar vici, rodis wveboda,<br />

im dros me ukve meZina; arc is vici, ra dros dgeboda,<br />

me xom jer gamoRviZebuli ar viyavi. mosafereblad verasodes<br />

iclida, magram arc dasasjelad yofnida dro.<br />

amitom viyavi Cems nebaze. garecxils rom Cavicvamdi,<br />

tvini ar miWyletia, vin da rodis gamirecxa-meTqi. saWmels<br />

rom mivirTmevdi, arc imis fiqriT momiklavs Tavi,<br />

saidan da rogora-Tqo... hoda, gasarTobi dro sad eqneboda,<br />

Tu ar CavTvliT im bednier wuTebs, roca gvian<br />

RamiT, ufro zamTrobiT, gitaras xelSi aiRebda, daRlili<br />

saxe gadausxvaferdeboda, simebs TiTebs saTuTad<br />

Seaxebda da mcire xniT galaRebuli, sevdiani megruli<br />

simRerebiT guls gadaixsnida...<br />

erTxel waviyvaneT kinoSi. sagangebod imisTvis<br />

wavediT, iqneb dedac vacdunoTo. jer Sors daiWira,<br />

sada mcaliao. bolo wuTs TvalebSi sxivi gaukrTa, Tavisi<br />

sada, sagareo kaba Caicva da sul qoSin-qoSiniT CavirbineT<br />

kinoTeatramde. bedad bileTebi viSoveT. bednieri<br />

wuTebi iyo. yelmoRerebuli ijda, aqeT-iqiT Svilebi<br />

visxediT da eamayeboda, martoqalma amdeni SevZelio.<br />

ar maxsovs, ra filmi iyo, Rirda Tu ara yureba. sibneleSi<br />

dedas vakvirdebodi da uceb mSvidi fSvinva momesma.<br />

CasZineboda...~<br />

papunam moubodiSa dedabers da gamobrunda. didxans<br />

dadioda umiznod, Tavi verafrisaTvis moeba, TandaTan<br />

umZafrdeboda ukmarobis mwveli grZnoba.<br />

sadRac qvesknelSi Cahyva Cabnelebul kibes. nestian<br />

derefanSi aRmoCnda. fiqaliT gawyobil iatakze sapniani<br />

wyali idga. rkinis daJanguli karebi gaxsnili daxvda.<br />

zRurbls miRma marTlac samrecxao iyo.<br />

aqa-iq kedlebidan cxeli wyali moTqliSinebda.<br />

orTqls ise daebura yvelaferi, Tavdapirvelad veraferi<br />

gaarCia.<br />

Weridan wkapawkupiT cvioda mZime wveTebi, iatakze<br />

WuWyiani wyali moedineboda.<br />

174 175


cxel orTqls gasjdomoda sapnisa da fsitis suni.<br />

cecxlze Semodgmul uzarmazar qvabebSi TeTreuli<br />

ixarSeboda. gigantur varclebTan qalebi idgnen da<br />

bavSvis TeTr safenebs recxavdnen. sicxisa da nestisagan<br />

gaTangulebi naxevrad gaSiSvlebuliyvnen, tanze wylis<br />

wveTebi da ofli esxuraT. CamomWknari ZuZuebi mom-<br />

Cvarulad ekidaT. usazRvrod daRlilni mZimed,<br />

monotonurad moZraobdnen, TiTqos xel-fexze uCinari<br />

lodebi CamoecvaT. Canda, aTasi weli recxavdnen ase,<br />

CvilTa safenebi ki ar Tavdeboda...<br />

kacisaken aravis mouxedavs, TiTqos verc amCnevdnen.<br />

papunam Tavi daxara da ise gadaWra samrecxao. WasaviT<br />

ezoSi aRmoCnda. orad ori juja asfodelosi xarobda.<br />

erTgan axalgazrda deda ijda, Cvils ZuZus awovebda.<br />

papuna Sesasveneblad Camojda. zurgiT kedels<br />

mieyrdno. qali veravis amCnevda, garda Cvilisa, da cnobismoyvare<br />

oreuli SuaSi CaeCxira, Cvilis TvalebiT gamoixeda.<br />

aba, ras gaigebda! TvalismomWrelad iyo sivrce<br />

gaCaxCaxebuli, TiTqos zevidan barCxala mze dahyurebda<br />

da siTbos afenda. iqneb dedikos naTeli saxe iyo es<br />

mze. albaT, ayvavebuli atmis qveS isxdnen, anda dedikos<br />

Rawvebi hgavda atmis yvavilebs. neli niavi elaciceboda<br />

pirisaxeze, iqneb dedikos bageTa Sexeba iyo. siyvarulis<br />

akvanSi rom irweoda, ra Tqma unda, dedikos mklavebi iyo.<br />

pirSi ZuZu edo, tkbil rZes wovda RuRuniT da sxeulSi<br />

pawia mdinareebad moedineboda Tbili talRebi... oreulma<br />

rZis gemo igrZno da papuna wamodga, gaSorda Cvilis<br />

alersSi garTul qals...<br />

ezo gaiara. imis iqiT ki araerTi sxvadasxvanairi<br />

darbazi. yvelgan ismoda patarebis tirili, kiskisi...<br />

dedebis facifuci... TviT haeri savse iyo dedobrivi,<br />

Tbili xibliT...<br />

`damexmareT!~ _ qali tiroda, xelSi aTiode wlis<br />

biWuna aetatebina, kibis safexurze idga.<br />

papuna SeCerda. bavSvi sicxiani iyo, abodebda. qals<br />

saxeze mudara exata. etyoba, mklavebi dawydomaze hqonda,<br />

magram biWunas xels ar uSvebda.<br />

`ara, Cems Svils ver mogcemT, magram nuTu ar arsebobs<br />

sxva wamali?~<br />

papunam veraferi Tqva, ar icoda, riTi daxmareboda.<br />

`yovel dilas aseTi sicxiani myavs, Cemi xeliT unda<br />

aviyvano am kibeze. mxolod saRamos avaRwev saxuravamde.<br />

iq mokeTdeba, cotas iTamaSebs, saWmels Wams, Rame ki<br />

ukan veSvebiT... diliT yvelaferi Tavidan iwyeba... ase<br />

rom ar aviyvano, momikvdeba, zeviT darCenis ufleba ki<br />

ara maqvs...~<br />

`adikos ver mimarTeT?~<br />

`vin aris adiko?~<br />

qalis fiqri biWunas dastrialebda da sxvas verafers<br />

gebulobda. mZimed Sebrunda, sicxiani bavSvi miixuta<br />

da kibes ahyva. male TvalTaxedvidan daikarga.<br />

cota iqiT sxva kibes waawyda papuna. esec maRla<br />

miemarTeboda. kldeSi iyo gamokveTili. safexurebsa da<br />

kedlebs Talxi feri edo. TandaTan farTovdeboda da<br />

maRldeboda. neli niavis sevdiani faCuni mosdevda<br />

kvalze.<br />

TandaTan TviTonac sevda moeZala. daviwyeboda,<br />

ras eZebda, risTvis daexeteboda, magram sevda da dardi<br />

guls uRrRnida da tirili mounda.<br />

vrcel baqanze viRacis zurgi dainaxa, mere mTeli<br />

brbo, mwuxare siluetebad gamwkrivebuliyvnen. Tvi-<br />

Tonac gaeria, win gaZvra.<br />

iq, SemaRlebulze, Tavmoxdili kubo idga, Sig cuncula<br />

esvena. axlac saskolo forma ecva. Tma ukan gadaevarcxnaT,<br />

farfata, TeTri bafTebi peplebiviT asxdnen.<br />

cunculas Tvalebi daexuWa, TiTqos axlaxan CaeZinao,<br />

quTuToebs simSvide dahfenoda. mTlad cocxalsa hgavda,<br />

TiTqos wuTiT wuTze gaiRviZebs da kriala Rimils<br />

gamoanaTebso. magram papunam didi xania icoda, cunculas<br />

gamWvirvale da msubuqi suli usazRvroeTSi wa-<br />

176 177


farfatda, cis silurjes Seerwya. misi Rimilgayinuli bageebi<br />

verasodes gaixsneboda, raTa eTqva umSvenieresi<br />

sityva `deda!~<br />

cunculas kubos misi ymawvili deda ujda. amoukvalTavi<br />

Savebi ecva. muqi, mdidruli Tmebi CamoeSala,<br />

mxrebze efina. kriWaSekruli dascqeroda, xmas ver iRebda,<br />

sityva mainc arafers niSnavda. Tvalebi usazRvro<br />

mwuxarebas daebinda. igi verafers xedavda, garda cunculas<br />

mZinare saxisa, TiTqos masze unda amoekiTxa maradiuli<br />

ganaCeni, rac bedisweram gamoutana.<br />

qalis xelebs daakvirda papuna. kubos kideze daewyo.<br />

gawvarTuli, sisxldaclili xelebi, marad mzadmyofni<br />

saalersod, sananaveblad, cunculas mosafereblad...<br />

magram cunculas suli ise Sors gafreniliyo, dedis xelebi<br />

ver miswvdeboda da qalis utyv bageze erTaderTi<br />

kiTxva ewera: `ratom?~<br />

guldamZimebuli Sebrunda papuna Wyonia...<br />

19. amboxi<br />

kars rom aRebda, imedis naperwkali wamiT aenTo.<br />

moeCvena, rom kvlav viRaca iyo binaSi. albaT, wnevam amiwia<br />

da halucinaciebi damCemdao, gaifiqra. sevda gaum-<br />

Zafrda, ZarRvebSi Sxamad CaeRvara. oreuli ki aucundrukda,<br />

didxans ar SeeZlo wuxili, sulieri tanjva<br />

umalve aWknobda, aCiavebda. eh, wuxiliT saqmes ras uSvelio,<br />

farisevlurad Caiwuwuna da momaval mejlisze daiwyo<br />

fiqri. papunas Tvalwin savarZelSi misvenebuli, usicocxlo<br />

deda edga, oreulis warmosaxva ki titlikana<br />

qalebis rokviT iyo dakavebuli da es gaoreba Tavgzas<br />

ubnevda kacs... mejlisamde dro jer kidev iyo. SeeZlo<br />

oriode abzaci daewera, magram TeTri qaRaldi kvlav<br />

Sesjavreboda, kalami zizRs gvrida. iqneb Sxaps eSvela.<br />

cxeli wyali mouSva, gaixada. TvaldaxuWuli iwva abaza-<br />

naSi, wylis nakadi mkerdze eRvreboda. fiqriT Tavs ar<br />

iwuxebda da TandaTan gulze moeSva.<br />

tans rom imSralebda, zeviT aixeda da maryuJi dainaxa.<br />

pirveli dRis Semdeg ar miuqcevia yuradReba. gadawyvita,<br />

barem Cavicvam da mere Camovxsnio, magram binidan<br />

rom gadioda, maSinRa gaaxsenda da ganzraxvis Sesruleba<br />

sxva droisaTvis gadado.<br />

derefanSive daeufla is Wkuamsubuqi guneba-ganwyobileba,<br />

raic msgavs mejlisze bunebrivicaa. ar iniRbeboda<br />

da sxvaTagan amiT gamoirCeoda. derefnebidan<br />

daZruliyo usasrulo talRa nairferi niRbebisa. rac ki<br />

gonebas SeeZlo moefiqrebina, yvelafers aq ixilavda<br />

kaci. Tumca mrume ganaTeba bolomde ver aCenda ferTa<br />

brwyinvalebas, Tvali mainc auWrelda. fexebis areuli<br />

tyapatyupiT mimaval nakads TviTonac mihyva. mavanT ejajgureboda,<br />

mavanni xan aqeT miaqanebdnen, xan iqiT. wamdauwum<br />

Tvalwin gacurdeboda saocari sifaTebi, xan sazareli<br />

urCxulisa, xan qvewarmavlisa, warmoudgenlad<br />

maxinji saxeebi, ufro micvalebulTa, xrwnisa da qrobis<br />

daRi rom aCndaT... saerTo talRa miaqanebda papuna Wyonias<br />

da, TiTqos yinulovan mdinares miapobso, sicivisagan<br />

aZagZagebda, iToSeboda. irgvliv yovelive ararealuri<br />

iyo _ sicilis wil xiTxiTi, laparakis wil _ CurCuli,<br />

simReris wil _ uSno wripini, TiTqos kvlav virTxebis<br />

grova exvia. vin icis, rodis mixvdebodnen, ucxo rom<br />

gareuliyo maT Soris, da mtaceblis kbilebs daaRrWendnen,<br />

mieseodnen saZiZgnad.<br />

fexs auCqara, Seecada sxvaTaTvis gadaeswro, gaSoreboda<br />

brbos, Tumca verafriT gaego, vis gaurboda, an<br />

saiTken miiCqaroda... kibeebi ucbad moTavda da bneli ca<br />

gadmoemxo Tavze. auracxeli niRbosani ireoda pansionatis<br />

samejliso blokSi. kvlav grialebda nair-nairi<br />

orkestri, kvlav rokavdnen wyvilebi, kvlavac dafofinebdnen<br />

wmindanebi da Rreobdnen uwmindurni.<br />

`hei!~ _ mklavze gaCxinkuli TiTebi waavlo viRa-<br />

178 179


cam, pijakis saxeloSi gaatana sicivem, vagonis gamyolis<br />

xeli gaaxsena.<br />

qalis niRabi iyo, savse tuCebs mTeli pirisaxe gadaekveTa<br />

da roca gaiRima, msxvili, yviTeli kbilebi gamoaCina.<br />

`hei, xom ar gvecekva?~ _ CaWrili kabidan momrgvalebuli<br />

muxlisTavi gamoaCina niRabma.<br />

papunam uxeSad gamostaca mklavi da swrafad gaSorda,<br />

zizRi Zlivs moinela.<br />

oreulma fexebi aabakuna, cxeniviT Wixvinebda. cekvasa<br />

da garTobas eswrafoda, saerTo oromtrialSi Cafloba<br />

ewada.<br />

papunam Tavs Zala daatana, sidinjes mouxmo. xalxSi<br />

mstovariviT dadioda da niRbebs akvirdeboda, iqneb<br />

sadme epova dedis kvali.<br />

ganmartoebiT mandilosani ijda, garideboda brbos<br />

mxiarulebas. gamWvirvale pirbade ekeTa. Tumca Zneli iyo<br />

saxis amocnoba, mainc dedas miamsgavsa. `qalbatono!~ _<br />

xmadabla mimarTa. ucxo Tvalebma civad Semoxedes, Sig<br />

siTbos natamalic ar ikiTxeboda da papunam ukan daixia.<br />

verc ki mixvda, oreuli rodis gausxlta. igi swrafad<br />

gaZvra-gamoZvra. erTgan goWis fexi daiTria, meoregan<br />

qaTmis barkali. mere sxvadasxva sasmels Camouara.<br />

Sinnaxadi aryiT daiwyo da erTi yanwi `mukuzaniT~ daagvirgvina.<br />

amasobaSi ki TviTonac moTavda. moednis kideze<br />

waiborZika, moajirs gadaekida, Tavi Zlivs Seikava.<br />

ase gadakidebulma Tvali milula. ZilSi Cahyva mocekvaveTa<br />

fexebis bragabrugi, musikis ritmi. mere TiTqos<br />

smena gaumaxvilda, sacekvao musikas ucnauri Rmuili<br />

daerTo. oreulma Tvali Wyita, ucbad gamofxizlda.<br />

Zirs gadaixeda. bnel ufskrulSi zonzroxa urCxulebi<br />

Tavebs maRla iwvdendnen. elda eca, elvasaviT gaecala<br />

saSiS moajirs, caxcaxi Zlivs daioka, mocekvaveebs Seeria.<br />

viRaca kiserze Camoekonwiala, xiTxiTiT Caexuta.<br />

acundrukda oreuli, TviTonac arokda. ZarRvebSi sisx-<br />

li auCqrolda. qorfa diacs Caxutebuli cekvavda da<br />

meSvide caze dafrinavda. saalerso sityvebi moaqiCmaCa,<br />

sapasuxo xiTxiTi dasturad CaTvala da sadRac waaTria,<br />

TviTon ar uwyoda saiTken. bedad skami ipoves, dasxdnen,<br />

gadaxvies erTmaneTs xeli. niRabi gadauwia lamazmans,<br />

sakocnelad daixara da jojos maxinji sifaTi SeefeTa.<br />

gulgaxeTqilma gaiwia, gasxltoma moindoma, magram<br />

diaci tuCebSi Caekona, kinaRam sulSi CauZvra. oreulma<br />

erTic gaibrZola, samosi xelSi Seatova. TviTon<br />

ki Sarvlis totidan gaZvra. gaiqc-gamoiqca, papuna ipova<br />

da mis sulSi biwi Seitana.<br />

papuna kvlav Tavisi saidumlos amoxsniT iyo dakavebuli<br />

da Tavs aridebda Rreobasa da siZvas.<br />

oreuli Tbilad moyuCda, CurCuli gauba: `modi,<br />

Cvenc vicekvoT!..~ `modi, banqo viTamaSoT, dRes karg<br />

fexze avdeqi, fuls movigebT...~ `modi, eger is gogo gamoviWiroT,<br />

if, ra funTuSaa!~ _ aTasnairad eTiTlibazeboda,<br />

gonebas urevda, papuna ki cdilobda, yuri ar miegdo,<br />

isev da isev ukirkitebda Tavis gamocanas, magram miriadi<br />

niRbidan verc veravis cnobda.<br />

SuaRame iqneboda, roca jariskaci dainaxa. ukve saSinlad<br />

moiqanca da wasvlas apirebda, axla ki Seyovnda.<br />

jariskaci uniRbod gamocxadda, gulgrilad gahyurebda<br />

yovelives, an iqneb verafers xedavda, _ yavarjens<br />

mZimed eyrdnoboda, gimnasturidan Sexveuli mkerdi mouCanda<br />

da saxvevi sisxls gaeJRinTa.<br />

papuna win gadaudga, magram yavarjnianis mzeram ise<br />

gauara, TiTqos gamWvirvale yofiliyos.<br />

jariskaci viRacas eZebda.<br />

abezari diaci aekida, raRacas etutuneboda. jariskacma<br />

uazrod Sexeda. ver gaego, ras eubnebodnen,<br />

yavarjnis kakuniT ganagrZo gza.<br />

swored am dros Cahberes fanfarebs. iwyeboda sazeimo<br />

msvleloba. yvelaferi winandeliviT gameorda. brbo orad<br />

gaiyo da cocxal derefanSi procesia daiZra. win<br />

180 181


jambazebi morbodnen, yiraze gadadiodnen, imanWebodnen,<br />

tkarcalebdnen. jambazebs SeiaraRebuli mxedrebi mohyvebodnen.<br />

saxeze Semzaravi niRbebi ekeTaT, mrisxaned ibRvirebodnen,<br />

saiTkenac cxens miagdebdnen, brbo umal ukan<br />

ixevda, jgleTiTa da wivil-kiviliT erTurTs Telavdnen.<br />

Savi karetidan paraskevam gamoanaTa. ise didebulad<br />

gamoiyureboda, oreuli awrialda, Tavgza aebna,<br />

papunam Zlivs moToka. TviT adiko, is Tu marTlac adiko<br />

iyo, apolons damsgavseboda da antikuri monadiris mokle<br />

toga ecva. TiTqos pirvelad xedavso, miamituri RimiliT<br />

gascqeroda brbos, damfrTxali `vaSaTi~ rom miacilebda.<br />

misma mzeram papunasac gadauara, Tumca saxeze<br />

araferi dastyobia. papuna mixvda, rom icnes. sxva vi-<br />

TarebaSi, albaT, win gadaudgeboda, ninuca bebia da deda-<br />

Cemi ra uyavio, SeekiTxeboda, magram oreulma xel-fexi<br />

dauZabuna da adgils miajaWva.<br />

amasobaSi karetam Caiara da SubosnebiT garSemortymuli<br />

lurji spiloc gamoCnda. TeTrCalmiani hindoni<br />

moerekebodnen. zviadi cxoveli dinjad, darbaislurad<br />

adgamda svetebiviT msxvil fexebs. spiloze oqros<br />

taxtrevani idga, TeTri abreSumiT gawyobili. im taxtrevanSi<br />

qali ijda da papunam ucbad icno misi daRlili<br />

saxe, zed rom mowamebrivi simtkice exata.<br />

`deda!~ _ undoda ekivla, iseve rogorc odesRac<br />

bavSvobaSi, <strong>saxli</strong>s sicarieles martod SerCenili, aivnidan<br />

gahkioda: `deda-a!~<br />

oreulma pirze xeli aafara, xma ar amoaRebina. papunas<br />

yvelaferi aeria, daufiqreblad mihyva lurj spilos.<br />

xalxis kedeli xels uSlida da cnobismoyvareTa zurgs<br />

ukan mirboda.<br />

didxans gagrZelda es nervuli srbola. ver gaego<br />

ramden xans, radgan goneba gamoeTiSa da mxolod Seucnobeli<br />

instinqti mierekeboda.<br />

samejliso blokSi TandaTan Senelda mxiaruleba.<br />

seiris moyvarulni talRa-talRa moiwevdnen aqeTken.<br />

sacekvao moednebi dacarielda da es amodena brbo procesiis<br />

gzaze Camomwkrivda. Sewyda xmauri, wamoZaxilebi,<br />

misalmebebi. samarisebur siCumes mxolod cxenTa Tqaruni,<br />

karetis borblebis xrigini da lurji spilos fSvinva<br />

arRvevda. sazareli iyo es mdumareba da papunas wamdauwum<br />

aviwydeboda sad iyo, ras akeTebda, vis misdevda.<br />

ver SeniSna, sad gaqra paraskeva. adikos saxeze sazeimo<br />

gamometyveleba aesaxa, magram Sig iyo kidev sxva _<br />

mtaceblis gamoxedva, yovlisdamTrgunveli sisastike,<br />

susxi...<br />

samejliso bloks gza gamoeyo, dabla daeqana. veravin<br />

gabeda procesias mihyoloda. jambazebi da mxedrebi<br />

gzis dasawyisTanave SeCerdnen. mxolod kareta miiwevda<br />

win, Subosnebi da hindoni spilos mierekebodnen,<br />

SubebiT Cxvletdnen, gverdebs usisxlianebdnen, radgan<br />

ar ewada lurj goliaTs gzis gagrZeleba.<br />

`silamazis dedoflis~ saxeze ki kvlavac mowamebrivi<br />

Tmena ixateboda.<br />

gzis bolos gisosebiani kari gamoCnda. pansionatis<br />

korpuss hyofda ukana ezosagan. gisosebs miRma ismoda<br />

ucnauri, SiSismomgvreli Rmuili, xrotini. iq raRac bajbajebda,<br />

miwas aryevda Tavisi simZimiT.<br />

uceb procesia gaCerda.<br />

gisosebis win, zed Sua gzaze, daWrili jariskaci<br />

idga, Tvalebi siZulviliT anTeboda.<br />

adiko TiTqos borotma cecxlma aRagzno. etlidan<br />

mswrafl gadmoeSva, jariskacs win aetuza.<br />

`es vinRa aris?~<br />

jariskacma yavarjeni mouqnia, adiko ukan gadmoxta,<br />

aicdina.<br />

papuna win gavarda. Tumca ar icoda, ra xdeboda da<br />

vis unda miSveleboda. SubosnebSi gaeCxira da karetamde<br />

ver miaRwia.<br />

`deda!~ _ asZaxa taxtrevanze mjdoms. bageze tanjuli<br />

Rimili gaukrTa qals, mis sulSi mogonebasaviT Tu<br />

182 183


gaisma Soreuli, yru Zaxili.<br />

jariskacma erTxel kidev mouqnia mters yavarjeni,<br />

kvlav aacdina. Rone aRar eyo, waiCoqa.<br />

ucbad aiyalya adiko, gaibera, gaizarda, mxecuri<br />

RmuiliT zed gadauara daWril jariskacs, miwas gaakra,<br />

uzarmazari fexebiT gaitana.<br />

gaognebuli uyurebda orTabrZolas papuna. Subosnebi<br />

daiZrnen, kinaRam Tan waritaces. oreuls SiSis borkilebi<br />

daedo misTvis, kacad ar vargoda da seiris Semyure<br />

brbos fexebSi eblandeboda.<br />

Soridan xedavda, rogor gaixsna rkinis WiSkari,<br />

rogor Camoiyvanes deda taxtrevanidan, rogor aitaca<br />

igi adikom da sadRac siRrmeSi gaaqana.<br />

pansionatis direqtors uzarmazari qvewarmavlis<br />

zurgi hqonda da giganturi kudi misTrevda...<br />

20. ojaxuri idilia<br />

TaflobisTve bednieri Tu ar iyo, amaSi veravis<br />

daadanaSaulebda. isic kmaroda, rom sakuTar Tavs irwmunebda<br />

da, sityviT Tu ara, qceviT mainc TaTulic daajera,<br />

Senze ufro qveyanaze aravin myvarebiao. mere da<br />

mere Tvalebi mTlad daivso, marTlac myvarebiao, daaskvna<br />

da ararsebuli grZnobebi aTasnairi yvavilebiT<br />

Seamko, oRond es ufro qelexis yvavilebi iyo. sul xom<br />

ver moityuebda Tavs. erT dRes cxadad SeigrZno: ar uyvarda!<br />

mas aravin uyvarda, arc TaTuli, arc sakuTari<br />

Tavi... miraJi uyvarda, zRapari, ararsebuli raRac, rasac<br />

xels ver Seaxebda, da isic oreulma gaucamtvera,<br />

mouspo. adrec unda scodnoda, rom es ase Sebrundeboda,<br />

magram oreulma daajera, Tvali daxuWe da bednieri<br />

iqnebio. mTavaria, Tavi dairwmuno da cota xanSi vnebac<br />

gewvevao... amitomac TvalTmaqcobda Zaldautaneblad,<br />

yovelive ise bunebrivad gamosdioda, TaTulis eWvebi<br />

sruliad ganefanta da sabolood irwmuna, samyaros centri<br />

me vyofilvaro da metoqis arsebobac ki bunebis kanonebs<br />

ewinaaRmdegebao. es rom ase gaiazra, Zala moeca da ar<br />

daayovna TviTmpyrobelis uflebebis gamoyeneba. oRond<br />

amas qaluri JinianobiT wvrilmanSi iyenebda da papuna uxalisod<br />

damorCilda, radgan misTvis sul erTi iyo, es<br />

ufro eioleboda, vidre meamboxis roli, umtkivneulod<br />

itanda. kargad icoda, rom isjeboda, radgan WeSmarit<br />

siyvaruls misi guli ar auTrTolebia.<br />

TaflobisTvec mTavrdeba bolos da bolos. iwyeba<br />

Cveulebrivi, yoveldRiuri yofa, roca Turme xelfasidan<br />

xelfasamde puris fulic ar gyofnis, aqamde<br />

TiTqos normaluri bina ucbad daviwroebula, Sen rom<br />

Zili da mosveneba ginda, sxvas taS-fanduri moundeba, an<br />

piriqiT, Sen yiraze gadadixar, sxvas siCume swadia...<br />

Tavdapirvelad Cumi, gaubedavi wuwuni gaisma, mere TandaTan<br />

SorisdebulebiT Selamazda, bolos ki ukmayofilebam<br />

winadadebis samosi moisxa... albaT, verc qali<br />

gaixsenebda da verc kaci, pirvelad ris gamo wakinklavdnen.<br />

oRond es iyo, kacma Tavisi mamakacuri uflebebis xelyofad<br />

CaTvala qalis uazro da jiuti wanaaRmdegoba,<br />

qalma ki daCagrulis niRabi moirgo. im wuTidan erTs ar<br />

esmoda meorisa. xom mcire iyo naprali, Sig nemsis wveric<br />

ver Seeteoda, magram mcire Wrilobac mtkivneulia, Tu<br />

gulis Wrilobaa. droze mixvdnen amas, tkivilis<br />

moSuSebas Seecadnen. `ar dauTmo, _ CasCurCula oreulma,<br />

_ Sen igi morCilebaSi unda aRzardo!~ `usamarTloa,<br />

_ fiqrobda TaTuli, _ ar esmis, rogor miWirs!~ papunam<br />

ukuagdo oreulis rCeva, sirbile da daTmoba daimegobra.<br />

TaTulim ki alersis nacad xerxs mouxmo. es saxioba<br />

WeSmariteba egonaT da momavlis brolis koSkSi Sesaxldnen.<br />

mogvianebiT, Tvali rom gaaxiles, naprali ufro<br />

gafarToebuli ixiles. kvlav iCxubes, Tumca isev ar axsovdaT<br />

pirvelmizezi. `xom geubnebodi! _ niSnismogebiT<br />

qirqilebda oreuli. _ male eJvansac Segabams, Tavis<br />

184 185


nebaze garbeninebs!~ `aRar vuyvarvar da imitom meCxubeba!~<br />

_ borotdeboda qali. SurisZiebis survilma<br />

daabrmava da erTxel ukmexad, daundoblad dausisina:<br />

`xelmocarvam gagaborota, me ra SuaSi var!~ gulze moxvda<br />

papunas, pirisaxe sisxlisagan daecala. Tavis meSi<br />

Caiketa, ar Sepasuxebia. an ra unda eTqva, qali marTali<br />

iyo... karga xania, dadioda gamomcemlobaTa da redaqciaTa<br />

kibeebze, Tavis sevdian romans xelSi aCeCebda yvelas,<br />

magram frTxilad da alersianad iSorebdnen ise,<br />

rogorc iSoreben Tumca uvnebel, magram mainc suliT<br />

avadmyofs. imaT verafers eubneboda, ufrTxildeboda<br />

im sust imeds, rasac es alersiani yuradReba iZleoda,<br />

magram gulSi wveTwveTobiT ugrovdeboda sasowarkve-<br />

Ta, TiTqos martodmarto ebrZoda uCinar zRudes, raRac<br />

xelmiuwvdomsa da uTavbolos, da iotisodena niSani imisa,<br />

rom bedi odesme gauRimebda, arc momavalSi Canda.<br />

daiRleboda qalaqSi xetialiT da Sin brundeboda, ojaxur<br />

idiliaSi, sadac alersi da yuradReba mxolod TamaSi<br />

iyo da guls ar ekareboda... gana TaTulis ar undoda<br />

gverdiT amosdgomoda, Wiri gaeziarebina, magram verafriT<br />

Caswvdomoda papunas tanjvis mizezs da TviTonac<br />

itanjeboda... metoqe _ TeTr qaRaldze Cawikwikebuli<br />

sevdiani romani, romelmac erTxel TanagrZnobis cremli<br />

daaRvrevina, axla ukve saSiSi gamxdariyo da qals igi<br />

SesZulda. eSinoda, mimixvdebiano, Torem siamovnebiT<br />

cecxls miscemda qaRaldis am dastas. `xelmocaruli!~<br />

_ diagnozi mZime da sastiki iyo, magram papunas igi samar-<br />

Tliani moeCvena. `Sen rom biWs maCuqebde!~ _ moulodnelad<br />

wailuRluRa. TaTulis ena Cauvarda, cremli waskda.<br />

inana papunam, bodiSi ver moaxerxa...<br />

Serigeba mainc moxda, daviwyebas mieca urTierTwyena.<br />

yvelaferi Tavisi rigiT wavida. ojaxi TandaTan yalibdeboda.<br />

ager karada SeiZines, ager _ ori skami, ager<br />

_ eleqtroRumeli... kedelze axali, Wreli Spaleri<br />

gaCnda, fanjrebze _ iaffasiani fardebi... viwro samza-<br />

reuloSi datrialda ojaxuri kerZebis suni... saRamoobiT,<br />

TaTuli rom winsafars gaikeTebda da qvabebs raxaruxs<br />

autexda, papuna televizorTan ijda, cali yuriT<br />

usmenda, anda wigns furclavda gulgrilad, zedapirulad,<br />

ver uRrmavdeboda, goneba efanteboda, azrs veraferze<br />

aCerebda. ra Tqma unda, miT ufro ar SeeZlo wera.<br />

garegnulad srul simSvides inarCunebda, magram Sinagani<br />

ukmayofileba uZlierdeboda, guli Zalumad uwyebda<br />

feTqvas, ewyeboda msubuqi Tavbrusxveva, iTenTeboda<br />

da maSin ucbad gauelvebda fiqri: `yovelive moTavebulia,<br />

arafrisTvis vargivar!~ amitom, roca erTxel<br />

gulgrili mzera Seavlo cols, gakvirveba ver damala,<br />

TaTulis muceli dastyoboda. araferi ugrZvnia, arc<br />

wyena, arc sixaruli, radgan sakuTari iRblisa ukve ar<br />

sjeroda. `unda gavSorde!~ _ pirvelad maSin gaivlo<br />

gunebaSi, oRondac, azri moTavebulic ar hqonda, oreuli<br />

aiyalya, yelSi etaka, uTqmeli sityva ukanve CasCara.<br />

`mere ras ityvis sazogadoeba!~ _ TvalTmaqcurad aiCema.<br />

`ras ityvis sazogadoeba?~ _ minebda papuna oreuls<br />

da faruli azri Sors gadamala.<br />

erTxel sakuTari siymawvile esizmra. sizmari feradi<br />

iyo. TiTqos TeTri gvirilebiT mofenil velze midioda.<br />

ca iyo lurji, Tvalsawierze lurji tba livlivebda.<br />

tbis piras spilos Zvlis sasaxle idga, sadac mas eloda<br />

diadi raRac... sizmari didxans grZeldeboda. midioda<br />

da midioda gvirilebis velze da ar surda gamoRviZeba.<br />

Tvali rom gaaxila, guli dawyda. oTaxis oTxive kedlidan<br />

Wyetela Spalerma moanaTa da misi siWrele mainc nacrisfersa<br />

hgavda... siymawvile ver mobrundeboda, _ dro,<br />

roca samyaro savsea ferebiT, siTboTi, alersiT, cis kideze<br />

ki farfatebs TeTri veronika...<br />

`Seegue! _ ukarnaxa oreulma. _ Sen meamboxed ar<br />

dabadebulxar, Seegue!~<br />

nacrisferic mSvenieria. es oTxi kedeli, pawia bina,<br />

Tu Seegue, gagaTbobs. viwro samzareuloSi qalis tu-<br />

186 187


tuni, Tu smena miapyari, gesiamovneba kidec. amboxebas<br />

tkivili moaqvs, Segueba ki Zil-buransa hgavs, roca nelnela<br />

iZirebi raRac mrume, uferul siRrmeSi, SesaZloa<br />

sirofiT savse kasrSi. am kasridan gaxeda TaTulis, muceli<br />

marTlac wamozrdoda. esiamovna, siTbo igrZno. mounda<br />

mofereba, ara ZaldatanebiT, farisevlurad, _ gulwrfelad<br />

mounda. am axali grZnobis analizs Seudga.<br />

analizi ki instinqts Rupavs. didi xnis fiqris Semdeg<br />

ukve ver xvdeboda, marTlac drom Seayvara meuRle, Tu<br />

eCveneboda mxolod. iqneb es iyo WeSmariti siyvaruli,<br />

mas xom manamde msgavsi araferi ugrZvnia.<br />

Tavi Seikava. ar gasca sakuTari gulisTqma. dros<br />

unda Seemowmebina sulis es ucabedi moZraoba. magram<br />

dro aras dagidevT dawyobil gegmebs. im dRes samsaxur-<br />

Si usiamovneba SeemTxva. mere verc ixsenebda, ris gamo<br />

gawyra, ram mouSala nervebi, TviTon iyo damnaSave, Tu<br />

mowinaaRmdege. sxvis tkivils rogor gaigebda, roca<br />

mTlianad sakuTar gulisTqmas damorCileboda. arada,<br />

im dRes Tavisi sevdiani romanis saboloo ganaCens moeloda.<br />

msajuls tvidis moduri kostiumi ecva, halstuxic<br />

ise ekeTa, msgavs xelovnebas papuna, albaT, verasodes<br />

miaRwevda. iseTi marTali TvalebiT Semoscqeroda, papunam<br />

ifiqra, am kacis naTqvami beWediviT iqnebao. imedi<br />

gaucocxlda, magram davarcxnili kacis Tvalebidan qameleonma<br />

gamoixeda da gulgamexebuli papuna Sin mobrunda.<br />

sami avtobusi gamoicvala, mexsierebidan ki<br />

mTeli es gza pirwmindad amoeSala. moeCvena, qameleoni<br />

haerSi gauCinarda da misi adgili uceb TaTulim daikava.<br />

sawylad Sexeda cols, TiTqos imedis quraSi minavlebuli<br />

cecxlis naperwklebi Rvivdeboda, magram erTaderTma<br />

winadadebam am naperwklebs wyali gadaasxa _ `mag naj-<br />

Rabns unda gadaayolo Cveni ojaxi?~ papunas Tavze wisqvilis<br />

qva datrialda. mixvda, axla moxdeboda raRac<br />

saSineleba, ar icoda ki ra... gons rom moego, sawolze<br />

TavdaRma egdo, saxlSi ki aravin iyo. ase gaunZrevlad<br />

iwva saRamomde. mere fanjaras wiTeli Suqi moadga, mze<br />

Cadioda. iklo naTebam, bina sibnelem moicva. quCis neonis<br />

anarekliRa Semodioda. araferze fiqrobda, arc<br />

Tavisi romani axsovda, arc TaTuli. erCivna, aravis daer-<br />

Rvia simyudrove arc dRes, arc xval, arc arasodes.<br />

mere karma gaiWriala. SemosasvlelTan Suqi ainTo.<br />

papunam wamoiwia. zRurblze TaTulim gadmoabija. iqve<br />

mdgomi skamis zurgs daeyrdno. neli-nel, mZimed Semouara<br />

da skamze daeSva. saxe gadafiTreboda, muceli xeliT<br />

eWira.<br />

uxmod misCereboda Tavzardacemuli papuna. undoda<br />

eyvira, rad hqeni, rad hqenio, magram ukve azri ar hqonda<br />

laparaks. TaTuli ki ijda da erT wertils misCereboda.<br />

is Rame gaTavda, sxva araerTi Rameebic... Tvalgaxelilni<br />

iwvnen saerTo sarecelze, maT rom aSorebda, usiyvarulo<br />

sarecelze, nayofis mocema rom ar ZaluZda.<br />

uRimRamo dReebi da Rameebi erTmaneTs hgvanan, mexsierebaSi<br />

kvals ar toveben da samudamod qrebian, TiTqos<br />

adamians arc ucxovriao. ase gaiara drom, vin icis<br />

ramdenma, radgan mas aravin angariSobda, garda udrtvinveli<br />

da auRelvebeli kedlis kalendrisa.<br />

`dRes Seni dabadebis dRea, ormoci Segisrulda!~<br />

_ Tqva TaTulim. papunam ki gulgrilad gaifiqra: `ga-<br />

Tavda... cxovreba!~<br />

21. oreuli<br />

gogona trial mindorSi idga da TmebSi gvirilebs<br />

iwnavda. Tvalsawierze meti aravin iyo, arc araferi Canda,<br />

garda Soreuli, Tovliani mTebisa. mTeli mindori kididan<br />

kide mwvane, nedl balaxs Seemosa da gvirilebs<br />

TeTrad gadaepenta.<br />

veronika sulac ar hgavda zRapris ferias. odnav<br />

aprexili cxviri Worfls daewinwkla. cuRluti Rimili<br />

188 189


Seageba Wipunas, mtaceblis wvrili kbilebi gamoaCina.<br />

TeTri bluza win dardimandulad gaenaskva. jinsi bi-<br />

Wurad ecva. bluzis qvemodan SiSveli, mzeze gaSavebuli<br />

weli mouCanda.<br />

`gza ar agebnes, gogo!~ _ Wipunam xeli Caavlo, wamoiyvana.<br />

mindvris bolos wyaro mosCqefda. veronikam Cumi<br />

siciliT xeli gamostaca. wyarosTan Caimuxla. peSviT<br />

dalia. qveSidan amoxeda da Wipuna kinaRam misi Tvalebis<br />

sikamkameSi Cavarda. amoscina veronikam, civi wyali Seasxura.<br />

biWi ganze gaxta. veronikam peSvi wyali isev amoiRo<br />

da gamoudga. wyaros irgvliv darbodnen mxiaruli<br />

kiskisiT, wuwaobdnen.<br />

mzem gadaiwia, Crdili dagrZelda.<br />

`bebia melodeba!~ _ SeCerda veronika, sveli xelebi<br />

bluzaze SeimSrala.<br />

sirbiliT gadakveTes mindori, miilia gvirilebis<br />

veli. kldovan napirs zRva exleboda, Semzaravi qSeniT<br />

aifofra ruxi talRebi. cxelma qarma wamoubera, ferfli<br />

daatriala. Wipunam xeli xelSi CasWida, swrafad gaarida<br />

iqaurobas.<br />

pansionatis TeTri svetebi ucbad gamoikveTa. kolonadis<br />

Tavze gaWenebuli kvadriga TiTqos gacocxldao,<br />

zecidan motanil RrublebSi mohqroda.<br />

xis budruganidan darajma gamoixeda. mzera miaciva<br />

Wipunas, ra swrafad gazrdilxaro, qlesurad daadevna.<br />

TiTqos talaxis gunda esroleso, biWma zizRi igrZno,<br />

nabiji ar Seunelebia.<br />

parki ukve burusiT ifareboda. damsveneblebi gakrefiliyvnen<br />

da rux lodebs Soris gakvaluli bilikebi<br />

SiSsa hgvrida. bilikze gamococebul asfodelosis tots<br />

fexi wamohkra. veronikam gaicina, xelidan gausxlta da<br />

win gavarda.<br />

roca wamoiwia, veronika ukve Sors iyo, pansionatis<br />

karebSi Serboda.<br />

Savi Rrublebi CamoeSva dabla da dabla. miwis pirs<br />

gaekra, lodnarebSi moiwevda zlazvniT. myrali amonasunTqi<br />

moewia Wipunas, kinaRam goni daakargvina. moeCvena,<br />

mZime ram moabotebda fexdafex, miwa iZroda urCxulis<br />

simZimisagan. uwyveti guguni moismoda miwisqveSeTidan,<br />

TiTqos cxeli lava apirebda amonTxevas.<br />

elvis siswrafiT airbina kibe, pansionatis karebSi<br />

Sevarda da karga xans savarZelSi iTqvamda suls.<br />

damSvidda, derefans dauyva. veronikas nakvalevs<br />

eZebda, magram priala parkets gogonas msubuqi nabijebis<br />

kvali ver SerCeboda.<br />

moulodnelad raRac Zalam SeaCera, karisaken ubiZga.<br />

daufiqreblad miawva saxelurs.<br />

binaSi ar daikargeboda, Tumca ficiTac daificebda,<br />

arasodes yofila aq. ridiT Seabija sastumro oTaxSi.<br />

areuli daxvda. parkets jerac aCnda stumrianobis<br />

kvali. Sua oTaxSi naxevradalagebuli nasufrali dar-<br />

CenodaT. samzareuloSi wyali Cxrialebda, dia<strong>saxli</strong>si<br />

xmadabla RiRinebda, TefSebs recxavda.<br />

ra Tqma unda, es misi bina ar iyo, Tumca icoda, ai, marjvniv<br />

rom karia, iq misTvis unda yofiliyo logini gaSlili.<br />

daiRala, mosveneba ewada.<br />

abazanis kari gamoaRo da xelSi kaci SerCa. TiTqos<br />

icnobda am kacs, oRond es iyo adre da axla ukve ver ixsenebda.<br />

gaocebulebma SeaTvalieres erTmaneTi.<br />

`aq ras akeTebT?~ _ SeSfoTebulma hkiTxa.<br />

karis Zgideze gasanTluli maryuJi ekida.<br />

`ss-u!~ _ papunam tuCze TiTi miado, saxeze daakvirda.<br />

mis mzeraSi arc siyvaruli Canda, arc siZulvili,<br />

dakvirvebuli TvalebiT uyurebda, cdilobda mexsiereba<br />

gaecocxlebina.<br />

`Tavi unda CamoixrCoT? _ dafrTxa biWi. _ grcxvenodeT,<br />

me amas arasodes vizamdi!~<br />

`ss-u!~ _ kvlav gaaCuma papunam, mxarze xeli moh-<br />

190 191


xvia, bage yurTan miutana, raRacis Tqma ewada, magram<br />

araferi uTqvams.<br />

Wipunam igrZno, rom ucnauri, yovlismomcveli Zala<br />

izidavda am kacisaken, mixvda, sakuTari neba ar gaaCnda,<br />

ukandaxeva ar SeeZlo, Tavi unda gaewira. ucbad, mosxletiT<br />

Caekra papunas, Caekra da gulis gza upova.<br />

papunas Tvalze cremli moawva. pirisaxeze moelamuna<br />

surneli norCi balaxisa da TeTri gvirilisa, mzeraSi<br />

SemoanaTa lurji cisa da Tovliani mTebis SoreTma,<br />

grilma siom Seaxo macocxlebeli sunTqva, guneba gadauwminda.<br />

Wipunam gulis kari SeaRo da iq mokalaTebul oreuls<br />

waawyda. oreuli dasaZineblad emzadeboda, fexs<br />

ibanda, nabanaveb, WuWyian wyals ki iqve mourideblad<br />

Rvrida. maxinji sifaTi Seageba Wipunas, mZulvared gakvesa<br />

TvalebiT, ar acala gons mosvla, sazareli RmuiliT<br />

yanyratoSi eca da Tavisi gaCxinkuli, Zvaltyava xelebi<br />

wauWira.<br />

moCxubrebi Zirs gagordnen. oreuls duJi moadga,<br />

usityvod Rmuoda da Tavdauzogavad cdilobda moeguda<br />

biWi. Wipuna uZaliandeboda, Tavidan iSorebda, magram Rone<br />

TandaTan ecleboda.<br />

papuna dambladacemuliviT, xelebCamoyrili idga.<br />

ar icoda, ra eqna, romels miSveleboda. mere mixvda, misi<br />

guli ifliTeboda am orTabrZolaSi. dafacurda, xan erTs<br />

staca xeli, xan meores, gaSvelebas cdilobda, dasaRupad<br />

arc erTi emeteboda, arc meore, arCevani ki aucileblad<br />

unda moexdina.<br />

`me gagxade kaci! _ SeuRrina oreulma. _ umaduro,<br />

uCemod aTasjer daiRupebodi!~<br />

Wipunam usityvod moanaTa Tvalebi _ Tavisi bavSvobis<br />

Tvalebi, odesRac cisartyelebis samSoblosaken<br />

rom miuZRoda da gvirilebis velze TeTri veronika<br />

uCvena.<br />

mZime iyo arCevani. cdunebis sitkboeba gaewonaswo-<br />

rebina bavSvobis sixasxases.<br />

`skalpeliT moikveTe mexsiereba, aixseni warsulis<br />

borkilebi, win netarebiT savse arsebobaa!~ _ karnaxobda<br />

oreuli.<br />

`nu damiviwyeb!.. win mZime gzaa, jafiT aRsavse, is rom<br />

daZlio, bavSvis guli unda gicemdes!~ _ es Wipunas xma iyo.<br />

`me gancxromas gTavazob!..~<br />

`me ki mxolod da mxolod tanjvis sitkboebas!~<br />

elvis uswrafesad icvleboda azri papunas TavSi.<br />

orTabrZola ki grZeldeboda. bolos oreulma sZlia<br />

biWunas. qveS moigdo, gamarjvebis sixaruli aRebeWda<br />

saxeze da papunas ucbad SezizRda sakuTari sisuste, bin-<br />

Zuri gamarjveba, momavali sitkboebani, ris Semdegac<br />

abanos cxeli wyali gWirdeba. sayeloSi xeli waavlo<br />

oreuls, msxverpls aaglija da gasanTlul maryuJSi gaayofina<br />

Tavi.<br />

winaaRmdegoba gauwia oreulma, gulis nawili moigdo<br />

frCxilebSi, daundoblad aaglija, sisxli anTxevina.<br />

kaci da biWi Zlivs akavebdnen maryuJze asxmartalebuls.<br />

yvelaferi wamSi gaTavda. bangmoreul papunas muxli<br />

moekveTa, iqve Cajda. Wipunam ki gulis kari SeaRo da<br />

oreulis nabinavris dalagebas Seudga.<br />

papuna Wyoniam goni dakarga. TiTqos uZiro ufskrulSi<br />

gadavarda, irgvliv usazRvro, Savi ukunis meti<br />

araferi Canda. didxans grZeldeboda es vardna, iqneb<br />

wlebmac gairbines. mere bneleTi orma patara varskvlavma<br />

gaarRvia. papunam goneba daZaba, unda gaexsenebina<br />

raRac naTeli da aw daviwyebuli. `iren!~ _ amotivtivda<br />

droTa usasrulo fskeridan, TiTqos musikalurma bgeram<br />

gaiwkriala. `veronika!~ _ Soreul warsuls gamosZaxa<br />

raRac axalma, saTuTad guliT natarebma...<br />

Tvals sinaTle moemata.<br />

papuna Wyonia sakuTar sawolSi iwva. iqve, sawolis<br />

kideze veronika Camoskupebuliyo. oTaxis siRrmeSi ki<br />

viRaca dudRunebda...<br />

192 193


22. veronika<br />

papuna Wyoniam iqiTken miixeda. dedaberi TiTqmis<br />

mTel kedels faravda. doinji Semoeyara da qaqanebda.<br />

papuna Zlivs Caswvda naTqvamis Sinaarss. am xnis kaci marto<br />

ar unda daexetebodeso, qadagebda aniko bebia, colebs<br />

meti pativi vceTo. orive xeliT CavafrindeT, ar<br />

gagveqcnen, Torem, roca gagviWirdeba, maSin vinanebTo.<br />

ormoci wlis kaci isedac infarqtis zRurblzea, vin icis<br />

es oxroba sad da rodis wamogewevao...<br />

`ese igi infarqti!~ _ gaifiqra papunam da mzera<br />

kvlav veronikaze gadaitana.<br />

`kargi ra, bebia, nu moqance!~ _ gaiwkriala gogonas<br />

xmam da papunas guls malamod moecxo.<br />

dedaberma qadageba Sewyvita, dudRuniT gavida<br />

samzareuloSi, aqaoda Cemi Wiri ar myofnida da sxvisic<br />

me avikideo.<br />

veronikam gaicina.<br />

`nu gewyineba, ase icis xolme, magram keTili bebikoa!~<br />

daixara, papunas sasTumali gauswora da am dros saxe<br />

ise axlos moutana, misi bavSvuri loya kinaRam papunas<br />

bageebs Seexo. kacs TiTqos TviT sinorCe moelamuna, uzomod<br />

nazi da saTuTi. Tavisi Tavi gamoiWira, angariSmiucemlad<br />

bage rom Searxia, TiTqos kocna miadevna. Sercxva,<br />

vaiTu gogonam SemamCniao. veronika mkvircxlad<br />

wamoiwia da TvalebSi Caacqerda.<br />

`marTla infarqti ki ar dagmarTnia, nu geSinia, eqimi<br />

iyo da dasveneba sWirdebao!~<br />

`daRlili sulac ara var~, _ xma Zlivs amoiRo papunam.<br />

`eqimma Tqva, sevdas Tavs nu miscemso, gaerToso,<br />

xandaxan mainc gaiRimoso... me unda gagarTo, magram rogor?~<br />

_ xelebi komikurad gaSala.<br />

`Sen rom giyureb, isedac verTobi!~<br />

papunam bavSvis xeli aiRo, WkuasTan axlos iqneboda,<br />

alerss morideboda, magram Tavs ver moeria da xelze<br />

moefera. meti araferi sWirdeboda, amiTac bednieri<br />

iyo.<br />

veronikam kvlav gaicina, albaT, Tavis martiv fiqrebs<br />

gaucina, xeli morcxvad gamostaca.<br />

`eqimma isic Tqva, kargad Wamoso! ginda, fafa mogitano?~<br />

papunam uari ver moaswro, gogona gauCinarda. roca<br />

Semobrunda, bebiamisis winsafari ekeTa da boloebi fexebSi<br />

eblandeboda.<br />

didi TefSi mananis fafiT pirTamde aevso.<br />

`ar mSia!~ _ gaubedavad gaibrZola papunam, magram<br />

sityva ver daasrula, gogona win dauskupda, fafiani kovzi<br />

gamouqana.<br />

beds Serigebuli SoSiasaviT uRebda pirs, Tan veronikas<br />

dausrulebel titins usmenda, Tavis patara, gulubryvilo<br />

sisuleleebs gasarTobad rom sTavazobda. usmenda,<br />

Tumca azri ver gamoetana. fiqrebSi CaZiruliyo.<br />

am fiqrebiT ki, viTarca haerovani, msubuqi nisliT,<br />

veronikas exveoda, TiTqos cdilobda daetyvevebina,<br />

daesakuTrebina, oRond nafiqralis namdvili arsi verc<br />

TviTon gaeazrebina.<br />

`miyvars!~ _ sinazis yvavileTi gaiSala mis sulSi,<br />

Tumca es sityva miaxloebiTac ver gamoxatavda im grZnobas,<br />

rasac ganicdida. es ar iyo raRac fizikuri ltolva,<br />

arc marto sulieri, arc fsiqikis siRrmeSi Camarxuli,<br />

arc zedapirze mofofine, igi moicavda yovelives erTad.<br />

`miyvars... rogorc ra? _ ikiTxa da anazdad daaskvna,<br />

_ rogorc ninuca bebia!~<br />

diax, uyvarda rogorc ninuca bebia, oRond im uRrublo<br />

bavSvobis dros, simindis yanaSi rom gaurboda<br />

warmosaxul saSiSroebas, cdilobda bebiis Tbili kal-<br />

TisaTvis Seefarebina Tavi. erTaderTi misi damcveli<br />

maSin ninuca bebia iyo da verc warmoidgenda, Tu vinme<br />

194 195


eyvareboda masze metad. veronikasac xom axlda is Saravandi<br />

uangaro mfarvelisa, roca suliT Zlieri ufro<br />

susts gauwvdis xels, xidad gaedeba, zed gadaatarebs...<br />

usityvod emsxverpleba da arc kiTxulobs, Rirsia Tu<br />

ara es kaci amodena msxverplisa.<br />

`aba, es kovzic moloke!~ _ eSmakunam TefSi amoasufTavebina.<br />

winsafris boloTi piri moswminda, swrafad<br />

daixara, loyaze akoca da es iyo dedobrivi kocna. papunas<br />

sulSi TiTqos ifeTqa, is wami gaunaTda, roca jerac ar arsebobda<br />

mexsiereba, dedis Zlier mklavebs mindobili, rZis<br />

suniT Tbeboda. tuCebiT ZuZus eZebda, boColasaviT burCnida...<br />

mere da mere dedamac ase icoda. es kovzi molokeo,<br />

ubrZanebda, tuCebs mowmendda, akocebda da am dros dedobriv<br />

sinazeSi gaxvevda.<br />

`miyvars... rogorc deda!~ _ fiqrobda sakuTari<br />

gancdebis analiziT garTuli papuna...<br />

TandaTan moiTenTa, Rone gaepara. egona, rom kvlav<br />

im fiqrs agrZelebda, sinamdvileSi ki ukve eZina. es iyo<br />

usizmro Zili, roca irgvliv mxolod Tbili siTeTre exvia.<br />

gamoeRviZa. Tavi ukeT igrZno, Tumca ifiqra, isev<br />

mZinavso, radgan pirispir, savarZelSi adiko da paraskeva<br />

isxdnen.<br />

didad ar gahkvirvebia es stumroba, arc direqtorisa<br />

da misi meuRlis feriscvalebas gauocebia. guSindeli<br />

mzeTunaxavi paraskeva erT dReSi daberebuliyo.<br />

gaZvaltyavebuls Zvirfasi sadedoflo kaba safrTxobelasaviT<br />

ekida, saxe siberis Rrma naoWebs daeqsela,<br />

Camqrali Tvalebidan Seurigebloba gamosWvioda. es iyo<br />

Seuracxyofili Zus gamoxedva da papunam, Tumca SiSi ar<br />

ugrZvnia, mzera aarida.<br />

adikos eqimis TeTri xalaTi ecva, TeTri CaCi exura,<br />

cxvirze saTvale moergo, jibidan stetoskopi amosCroda.<br />

Zneli iyo samaskarado formis miRma adikos WeSmariti<br />

arsis amocnoba, oRond papuna ukve ar tyuvdeboda.<br />

arc adiko motyuvdeboda iolad, radgan stetosko-<br />

pi mkerdze daado da oreuls dauwyo Zebna, magram iq marto<br />

papunas bavSvobas gadaeyara da, Tumca ewyina, araferi<br />

daimCnia.<br />

`infarqtis niSnebi xom ara maqvs?~ _ Tavi moisawyla<br />

papunam.<br />

`eh, nervebia Cveni damRupveli!~ _ adiko Zlivs ijda<br />

savarZelSi, uZneldeboda erTi formis SenarCuneba. xan<br />

burTiviT gaibereboda, xan ZexviviT dagrZeldeboda,<br />

cdilobda, Sinagani ltolvis es gamovlena daemala.<br />

`aqauri klimati uxdeba Turme!~ _ sityva Seageba<br />

papunam.<br />

`maS imedia, male gamojanmrTeldebi da uaxloes<br />

mejlissac ar gamotoveb!~<br />

direqtoris sityvebSi faruli zraxva imaleboda.<br />

aqamde Cumad mjdomma paraskevam iqednurad CaiRimila,<br />

damcinavi mzera Seavlo kuTxeSi atuzul aniko bebias.<br />

es amodena dedaberi daCutuli burTiviT dapataravda<br />

da ena gadaylapa.<br />

stumrebi rom wavidnen, SiSiani, dafeTebuli Tvalebi<br />

Seageba papunas, TqmiT ki araferi uTqvams, amoioxra da<br />

gavida.<br />

papunam mzera gaayola. dasamSvidebeli veraferi<br />

uTxra.<br />

meore oTaxSi veronikas wkriala xma gaisma, umalve<br />

daaviwyda adikoc, paraskevac da damfrTxali aniko bebiac.<br />

gogona CitiviT Semofrinda, Tan mindvris sigrile<br />

da silaRe Semoitana, sawolze axladdakrefili gvirilebi<br />

dayara da oTaxi aivso sixaruliTa da kidev raRac<br />

uTqmeli xibliT, qveynad yvelaze did sixaruls rom<br />

gadaametebs.<br />

papuna sawolze wamojda, veronikas xelebi daiWira<br />

da saTiTaod akoca.<br />

`veronika!~ _ esRa Tqva, radgan ena daeba, gaumxeleli<br />

grZnobis TeTri Rrubeli gogonas Semoaxvia. Cascqeroda<br />

mis Tvalebs, romlebSic adriani gazafxulis<br />

196 197


sigiJmaJe cimcimebda da TiTqos nafiqrals agrZelebso,<br />

gonebaSi mkveTrad aRebeWda samad-sami sityva:<br />

`miyvars rogorc coli!~<br />

coli, meuRle... mxolod ocnebaSi daxatuli, mxolod<br />

idealSi dabadebuli da gazrdili... iseTi, rogoric<br />

warmoedgina, roca zRapris feriebs dasdevda... raRac<br />

ciuri da raRac miwieri, xorcisa da sulis harmoniuli<br />

Serwyma.<br />

veronikas pawia xelebi epyra xelT. Cascqeroda mis<br />

bavSvur, miamitur pirisaxes, sust mxrebs, ubralo bluzidan<br />

amoburcul, momavlis imediT aRbeWdil mkerds,<br />

jinsSemoWdobil sxart fexebs... iseTi, rogoric iyo!..<br />

sul erTia, sxvis TvalSi mzisa da mTvaris sadari iqneboda<br />

Tu Cveulebrivi, uferuli mozardi, magram swored<br />

iseTi, rogoric ijda am wuTas papunas winaSe...<br />

`miyvars, rogorc coli!~ _ gaimeora fiqrSi papunam<br />

da TiTqos pasuxado, veronikas vercxlis sicilma<br />

yovelgvari biwi CamoaSora kacis naazrevs.<br />

`ici, karTan adiko Semxvda da erTi gvirila mTxova...<br />

ar miveci!~<br />

gaecina papunasac, xalisiani, jansaRi siciliT. orive<br />

karga xans icinoda, mere ucbad gaCerdnen da veronikam<br />

Tvalebi seriozulad gauswora:<br />

`yovelTvis geyvarebi?~<br />

papunam araferi upasuxa, magram mis sulSi daiZra<br />

usazRvrod Zlieri talRa, mTeli misi arseba moicva da sakuTari<br />

gancdis siRrmiT gaocebulma sabolood daaskvna:<br />

`miyvars rogorc Svili!~<br />

sust mxrebze mohxvia xeli da gulSi Caikra...<br />

23. ukanaskneli mejlisi<br />

bedniers eZina im Rames. usizmro naTeli Zili gaumeorda.<br />

guli dausufTavda, iq siwminde Causaxlda da mTel<br />

sxeulSi simsubuqes grZnobda.<br />

mere miwa iZra. SuSa awkrialda fanjrebSi. Soreuli<br />

Rmuili Caesma. aw gadaSenebul urCxulTa xrova mosdeboda<br />

TiTqos pansionats.<br />

viRacam SeanjRria. swrafad wamojda. sarkmels bneli<br />

Rame mosdgomoda.<br />

`ra moxda?~<br />

Tavze aniko bebia adga. uzarmazari sxeuli uTax-<br />

Taxebda, saxe cremliT moeTxipna.<br />

`veronika!..~ _ xma Cauwyda.<br />

`ra?~ _ ucbad gamofxizlda papuna.<br />

`veronika gaqra, daviRupe!~<br />

`sad unda gamqraliyo?~ _ undoblad ikiTxa papunam,<br />

ar undoda ubedureba daejerebina.<br />

`daviRupe, albaT, direqtorma gaitaca!~<br />

papunam swrafad Caicva. jer ar icoda, ras moimoqmedebda,<br />

magram simtkice daeufla da aravis Seepueboda.<br />

meti araferi ukiTxavs. atirebuli dedaberi datova<br />

da derefanSi gavarda.<br />

swrafad midioda. damfrTxali damsveneblebi gzas<br />

uTmobdnen.<br />

iataki kvlav Seqanda. sadRac fanjaram gairaxuna da<br />

SuSa Caimsxvra. adiko Tu TamaSobda cecxlTan.<br />

vestibiulamde miaRwia. direqtoris kabinetTan<br />

afiSa ekida. cnobismoyvareni Cerdebodnen da kiTxulobdnen.<br />

TviTonac Seavlo Tvali.<br />

yuradReba!<br />

dRes mejlisia, supermejlisi!<br />

dedofalTagan unorCess da<br />

marad ubiwos gvirgvins davadgamT!<br />

iCqareT yvelam!<br />

gaxevebuli Sescqeroda afiSas, mixvda, direqtori<br />

adiko saSinel dartymas umzadebda.<br />

198 199


misaRebSi jiqur Seabija. samanqano biuroSi umalve<br />

Sewyda sabeWdi manqanebis kakuni. damWknarma mdivanma Wa-<br />

Raraze mowafuri bafTa Seiswora, CaSretili Tvalebi<br />

qaRalds miabjina, viTomcda ver daginaxeo.<br />

papunam mourideblad gadaWra oTaxi, kabinets mia-<br />

Sura.<br />

`aq ar brZandebian!~ _ CaiJRurtula mdivanma, magram<br />

papunam kari ukve SeaRo.<br />

xelSi uSangi SerCa. papunas dabneulad Semoxeda.<br />

saxeze cnobismoyvareoba da SiSi erTmaneTs enacvleboda.<br />

TiTlibazurad gauRima, Tan kudi gamalebiT aaqicina.<br />

adiko arsad Canda. stelaJebs Soris gamwkrivebul<br />

sawer magidebTan moxeleebi isxdnen. mosamarTi TojinebiviT<br />

yvelam erTbaSad aswia Tavi da umal qaRaldebs<br />

miubrundnen.<br />

papunam sakinZeSi xeli Caavlo, daiTria da braziT<br />

hkiTxa:<br />

`ra xdeba?~<br />

uSangs niri ecvala, moimCvara, ferwasuls ena aubor-<br />

Zikda:<br />

`ra xdeba?!~ _ kiTxva jiutad gaumeora papunam.<br />

`mejlisi iqneba, genacvale, silamazis dedofals<br />

avirCevT!~<br />

`veronikas?~<br />

uSangma mzera ganze waiRo.<br />

`adiko sad aris?~<br />

uSangma sawylad Sexeda, moulodnelad slukuni<br />

morTo da papunam xeli zizRiT uSva. man ki kudis qicins<br />

mouxSira, Tan ukan-ukan ixevda da slukunebda, mere ucbad<br />

stelaJebs Soris gasasvlelSi durTa Tavi da gaqra.<br />

papuna vestibiulSi gabrunda. biblioTekis kars daejajgura,<br />

fostisasac, yvela dawesebuleba daeketaT.<br />

parkidan damsveneblebi Semodiodnen. niRbebi ukve<br />

moergoT da pirdapir liftebisa da kibeebisaken miemar-<br />

Tebodnen, raTa samejliso blokSi droze aeswroT.<br />

saerTo nakads mihyva papuna. nervuli daZabulebis<br />

zRvarisaTvis mieRwia da daWimuli lariviT iyo.<br />

lifti gaiWeda, Tumca papuna xalvaTad idga, radgan<br />

sxva damsveneblebi ufrTxodnen, axlos ar ekarebodnen.<br />

arc papunas exateboda gulze vinme, moeCvena,<br />

rom amaTgan sicive moefineboda da lifti rom gaCerda,<br />

ukve aZagZagebda.<br />

samejliso bloks mZlavri proJeqtorebi anaTebdnen<br />

da varskvlaviani ca ar Canda. uTvalav niRbosans moeyara<br />

Tavi, zRva xalxi ki modioda da modioda.<br />

mxrebiT miarRvevda brbos, ar SeeZlo erT adgilas<br />

gaCereba. erTmaneTSi airia simRera, musika, taS-fanduri,<br />

yayani, uTavbolo ruzruzi.<br />

ukve mieCvia niRbebis siWreles, ar aqcevda yurad-<br />

Rebas.<br />

erTgan TasiT Rvino Seagebes, meoregan meZavma staca<br />

xeli, sxvagan haSiSis oxSivari trialebda da danislul<br />

mzeras gaerida.<br />

sacekvao moedanze rokavdnen wyvilebi. musikis xma<br />

ixSoboda fexebis bragabrugSi.<br />

uceb mklavze civi xeli Seexo. ninuca bebia Semoscqeroda,<br />

saxeze bebruli Rimili mihyinvoda, fexebs ki<br />

iatakze ymawviliviT asarsalebda. xmis amoRebac ver moaswro,<br />

zurgisaken Seatriales. dedas SeefeTa. saxe<br />

kvlav iseTi mSvidi hqonda, bolo dRes rom daamaxsovrda,<br />

fexebiT ki tyapatyupi gahqonda da xandaxan cibrutiviT<br />

Sebzrialdeboda. gverdiT gaixeda papunam. yoCaR jariskacs<br />

xelSi yavarjeni eWira, Wrilobidan sisxli sdioda,<br />

cali fexi ekeceboda, magram koWlob-koWlobiT ucnaur<br />

davlurs uvlida. mere xeli xels Cahkides ninuca bebiam,<br />

dedam da daWrilma jariskacma, wre Sehkres papunas irgvliv<br />

da elvis uswrafesad datrialdnen... mixvda, niRbebi<br />

cekvavdnen mis irgvliv, xafangs ugebdnen, zizRi moawva,<br />

uxeSad gaarRvia wre da swrafad gaSorda im adgils.<br />

pirispir SeeCexa ufros Zmas. maRarodan axali amo-<br />

200 201


suli Canda, naxSiris mtvers gaeSavebina, mxolod Tvale-<br />

biTa da kriala RimiliT icno. `Cven aqeTa varT!~ _<br />

Caxrinwuli xmiT CasZaxa papunas, ganze gaaTria. iq misi<br />

col-Svili mazurkas cekvavda. cota moSorebiT najafari<br />

saSualo Zma Caxveoda Tavis daleul cols da valsis<br />

wesebs aswavlida. qals muxlebi ver moexara da qmars fexze<br />

abijebda. maTi wamozrdili Svilebic iqve trialebdnen,<br />

yiraze gadadiodnen, tkarcalebdnen. Soriaxlo umcrosufrosi<br />

debi TavianT qmrebs cekvis ileTebs uCvenebdnen.<br />

gareSe das kankani aerCia, ris gamoc gareSe Zma fxukianobda,<br />

cerze Semdgari mTeli seriozulobiT dagogmanebda...<br />

papuna wamiT gamoiTiSa. fexebi TavisTavad<br />

aumoZravda, arokda, dabzrialda, Tavbrudamxvevi siswrafiT<br />

gadaWra mocekvaveebiT savse moedani da TaTulis<br />

gverdiT aRmoCnda. TaTulim kabis kalTa aiwia, moxdenili<br />

muxlisTavebi gamoaCina da fexsacmelebis ostaturi<br />

bakibukiT irgvliv Semouara. papunam xeli SeaSvela. amdeni<br />

xania erTad cxovrobdnen da ar icoda, cols Tu<br />

cekva exerxeboda. ise swrafad trialebdnen, Tavbru<br />

daesxa. wamiT Seisvena, sunTqva daioka. ojaxis wevrebi<br />

mis irgvliv Seyriliyvnen, mWidrod cekvavdnen. papunam<br />

Tavebs miRma maminacvlis saxec dalanda. ulvaSebSi arc<br />

axla uCanda WaRara, droze SeeReba Savi fanqriT... gons<br />

moego. TaTulis mklavebi kiserze saltesaviT SemosWdoboda<br />

da axrCobda. Zlivs moiSora, wyvilebs Soris<br />

gasxlta. mis ukan TiTqos mglebis ymuili moisma... niRbebis<br />

es TamaSi ver Seacdenda, radgan mis suls ekisra misia<br />

gadarCenisa...<br />

amasobaSi droc gavida... fanfarebma dafara yvela<br />

sxva xma. Sewyda orkestris griali, nairgvari instrumentis<br />

Wyvitini, Wyivili, wripini, wuili... lxiniTa da cekva-TamaSiT<br />

daRlili xalxis zuzuni...<br />

orad gaipo brbo, SuaSi farTo derefani datova.<br />

Soreuli siRrmidan daiZra procesia. win WrelaWrula<br />

jambazebi morbodnen, xtodnen, yiraze gadadiod-<br />

nen, lazRandarobdnen...<br />

Sav karetas Savi cxenebi moagrialebdnen. jer<br />

paraskeva ixila, yvela dedaberze ufro dedaberi, yvela<br />

maxinjze ufro maxinji.<br />

paraskevas gverdiT adikoc gamoCnda Tavisi namdvili<br />

hipostasiT. Semzaravi iyo WeSmariti adiko. aqamde<br />

fiqrobda papuna, maxinjia da imitom Tu icvlis saxeso,<br />

magram axla, vin icis ratom, iqneb surda Tavzari daeca<br />

mowinaaRmdegeTaTvis, igi gamocxadda iseTi, rogoric<br />

iyo: mwvane urCxuli, romlis sisxlian TvalebSi boroti<br />

ali cialebda, matliani micvalebuli, maradis rom ixrwneba,<br />

magram arodes ganqardeba.<br />

is iyo TviT sikvdili da icoda, gzad veravin daudgeboda.<br />

Seyoymanda papuna Wyonia, moaswro procesiis miRma,<br />

Subosan ConCxebs iqiT, lurj spiloze Semodgmul taxtrevanSi<br />

ecno Tavisi veronika, isev im biWur bluzaSi,<br />

isev im jinsSi... miamitur saxeze erTad exata cnobismoyvareobac,<br />

SiSic, gaocebac, siamayec... es iyo gogonas<br />

bolo mejlisi da Tavi Rirseulad eWira...<br />

igrZno papuna Wyoniam, rkina CaeRvara ZarRvebSi,<br />

ukuagdo yoymani, gaarRvia brbo takimasxaraTa, win gadaudga<br />

Sav karetas.<br />

erTiani gminva aRmoxda brbos, samariseburi dumili<br />

Camowva, gajiqebuli cxenebis xrotiniRa moismoda.<br />

boroti mzera miaciva adikom. sisxliani TvalebiT<br />

burRavda. matliT SeWmuli bageebi Semzaravma Rimilma<br />

gadauxsna.<br />

karetidan gadmovida, auCqareblad wamoClaxunda<br />

papunasaken _ Tavdajerebuli, gardauvali, visac vera<br />

cocxali versad gaeqceva.<br />

Tvali gauswora papuna Wyoniam, ar Sedrka.<br />

sazarlad iyivla adikom, aiyalya, aisveta, saxe daugrZelda,<br />

TeTri eSvebi gamoaCina, mwvane kudi gamoeba...<br />

wamSi uzarmazar dinozavrad wamoimarTa, gadmoabi-<br />

202 203


ja, daundoblad mosra, vinc ver gaaswro.<br />

atyda saSineli Rrianceli, Tavgzaabneulma, SiSisagan<br />

gondakargulma brbom gadaleka samejliso bloki,<br />

gadauara erTimeores, vinc gaaswro, gadaarCina Tavisi<br />

samarcxvino arseboba, vinc vera, laCrulad gaisrisa.<br />

wamiT Sedrka papuna Wyoniac, mxolod wamiT moicva<br />

TviTSenaxvis instinqtma, mxolod erTi nabijiT daixia.<br />

haeri gahkveTa maSin veronikas wkriala xmam, saidan-<br />

Rac maRlidan rom ismoda:<br />

`pa-pu-na-a!~<br />

Rone moeca papuna Wyonias. igrZno, TviTonac izrdeboda,<br />

iyalyeboda... urCxulis Tavi gamoeba, urCxulis<br />

mZlavr kuds daebjina, urCxulis torebi gamoezarda...<br />

papuna Wyoniac dinozavrad iqca da Tavzardamcemi RrialiT<br />

ekveTa mters, qveS moigdo, gadaTela... ixlakneboda<br />

Zirs dagdebuli adiko, papuna Wyoniam ki zed gadaabija,<br />

molewa yovelive, rac gzaze dauxvda... dabrmavda da<br />

dayruvda, uaryo yvela instinqti, garda instinqti SurisZiebisa...<br />

miabotebda da angrevda, Telavda, sresda, sikvdilTan<br />

mebrZoli TviT qceuliyo sikvdilad, meore adikod...<br />

ucbad TiTqos grilma siom dahbera. mwvane mindvrebidan<br />

balaxisa da TeTri gvirilis surneli moitana, yur-<br />

Si sustad Caesma xma _ saocrad nazi da farfata, miamiti<br />

da Tbili, qaluri siyvaruliT aRsavse _ xma gamzrdelis,<br />

xma dedis, xma meuRlis, xma Svilis _ veronikas xma...<br />

`pa-pu-na-a!..~<br />

gons moego papuna Wyonia, SeCerda, daTrguna mxeci<br />

Tavis TavSi, kvlav adamianad iqca da Tvali gaaxila.<br />

mis win veronika idga, xels uwvdida.<br />

`gaviqceT!~ _ CasCurCula veronikam.<br />

24. dabruneba<br />

samejliso bloki naomars damsgavseboda. gza Zlivs<br />

gaikvlies waqceul piupitrebsa da upatronod miyrilmoyril<br />

musikalur instrumentebs Soris. aq, albaT, simfoniuri<br />

orkestri idga, axla ki orkestrantebi stiqias<br />

aexveta. papunam ukan moixeda. rkinis WiSkari Riad dar-<br />

CenodaT da ukana ezodan giganturi qvewarmavlebi moxoxavdnen.<br />

veSapis sididis loqorebi erTi erTmaneTze<br />

gadadiodnen da gzad yovelives nTqavdnen.<br />

saventilacio mils waawyda, rkinis safexurebi Cahyveboda.<br />

fiqris dro sad iyo. jer TviTon CaZvra, raTa<br />

safrTxes pirveli Segebeboda. veronikac mihyva da kaci<br />

qvemodan xels agebebda, eSinoda, fexi ar daucdes da<br />

uZiro WaSi ar gadaiCexoso.<br />

TandaTan bnelSi aRmoCndnen. zevidan samejliso<br />

blokis proJeqtorTa mrume anarekli moCanda da papunas<br />

moeCvena, rom im anarekls viRaca gadaefara, konservis<br />

qilasaviT moxufa... iqneb urCxuli cdilobda Camosvlas,<br />

magram ver eteoda.<br />

karga xans eSvebodnen ase. mere qveviTac gakrTa<br />

sinaTle. saventilacio mili farTo derefans uerTdeboda.<br />

rkinis safexurebze gayuCdnen, sunTqvisa eSinodaT.<br />

derefanSi giganturma muxluxma gaiara, TiTqmis mTel<br />

derefans avsebda. Wrel zurgze Sxamiani eklebi esxa da<br />

dondlo sxeuli ise mihqonda, TiTqos Jele iRvreboda.<br />

TiTqmis mTeli wuTi mounda, ltolvilebs qveS sanam gaivlida.<br />

iatakze sveli kvali datova. cota xans kidev daelodnen,<br />

saSiSroebam gaiara da papunam frTxilad ganagrZo<br />

gza. jer Tavi gayo, derefanSi aravin Canda. bolo safexurze<br />

xelebiT Camoekida da Caxta. veronikac ase moiqca,<br />

papunam xeli Seageba, haerSive daiWira, wamiT Caixuta,<br />

umalve Zirs dasva da xelixelCakidebulebi gaiqcnen.<br />

labirinTSi aRmoCndnen. aTasnairad iklakneboda,<br />

ikveTeboda derefnebis sistema, ltolvilebs Tavgzas<br />

204 205


ubnevda.<br />

erTgan kars waawydnen, magram xafangi aRmoCnda.<br />

frTxilad SeaRes, iqidan saberveliviT qSena moisma da<br />

swrafad mixures.<br />

mere yru derefanSi moxvdnen. veronika Cafiqrda,<br />

alRos daekiTxa, usityvod Sebrunda da axal gzas daadga.<br />

mosaxvevTan virTxa Cacucquliyo. wvrili TvalebiT<br />

Semohxeda, sacodavad daiwripina. ecnaura papunas,<br />

TiTqos igive virTxa iyo, maSin rom aedevna. fexi daubakuna.<br />

patara mxecuna arc ganZreula. gulgrilad gahyurebda<br />

gaqceulebs, mere nakvalevs mohyva cunculiT.<br />

cota xanic da virTxas mezobeli derefnidan meore<br />

aedevna. wripiniT acnobes erTmaneTs axali ambavi. mere<br />

mesamec gamoCnda da sul male papunas moesma egzom<br />

Semzaravi da nacnobi fuTfuTi.<br />

amjerad stiqiur SiSs ar daemorCila, fexs auCqara.<br />

gverdigverd mirbodnen papuna da veronika, saku-<br />

Tar gadarCenaze arc erTi fiqrobda, arc meore, erTmaneTis<br />

sicocxleRa anaRvlebdaT.<br />

TandaTan imata fuTfuTma, patara, auracxeli fexis<br />

msubuqma tyapatyupma, Sesabralisma wripinma.<br />

SeCerda uceb papuna Wyonia. `iCqare!~ _ SeuZaxa veronikas,<br />

TviTon ki xrovas miubrunda, raTa dro moego,<br />

Tavisi rCeuli gadaerCina.<br />

ar miiRo msxverpli veronikam, arafriT xeli ar<br />

uSva. kvlav erTad gaiqcnen.<br />

momdevno mosaxvevi ecno, imedis sxivi aukiafda.<br />

winidan moisma letas Soreuli dgafuni da am dros kedelSi<br />

ubralo kari gamoikveTa.<br />

`mecxre blokia, am gziT iare!~ _ swrafad wasCur-<br />

Cula gogonam.<br />

`mere Sen?~<br />

`unda davbrunde!~ _ gogonas xmaSi pirvelad gaisma<br />

faruli sevda.<br />

`sad unda dabrunde, ukan virTxebia!~<br />

mxrebze xeli mohxvia, kars wixli hkra, Seabija, Tan<br />

veronikac gaitaca.<br />

Cumad gaiares viwro da bneli gvirabi.<br />

nestis suni idga. Weridan wkapuniT ecemoda wveTebi.<br />

`ver mipatroneb!~ _ naRvlianad Tqva gogonam.<br />

`SenTvis sicocxles davdeb!~ _ gulwrfelad Seepasuxa<br />

papuna da moulodnelad ganaTda.<br />

gvirabi mwvane buCqnariT Tavdeboda, ise iyo dafaruli,<br />

gamvleli verc SeamCnevda... wamiT dabrmavda papuna,<br />

Tvalebi gadaCveoda elvare ferebs. lurj caze kaSkaSa mze<br />

ekida. win maRali mTa wamomarTuliyo. mis kalTebze xSiri,<br />

foTlovani tye arboda da mzis sxivebi mwvane ferze sxlteboda,<br />

aTinaTobda.<br />

`ver mipatroneb!~ _ gaimeora gogonam.<br />

pirvelad Sexeda papuna Wyoniam mzis sinaTleze.<br />

ufro patara moeCvena, saocrad haerovani da gamWvirvale<br />

Canda.<br />

`Cemi sicocxle Sen gekuTvnis!~ _ safeTqelze kululi<br />

gadauwia.<br />

viwro biliki dailanda da imas Sehyvnen. win papuna<br />

midioda, veronika ki fexdafex mihyveboda. cicabo aRmarTi<br />

daZlies. Txemze gavidnen.<br />

zed Txemis kideze uzarmazari muxa idga. farTod<br />

gaeSala mZlavri totebi, qariSxlebisaTvis mieSvira<br />

ukvdavi Subli.<br />

berikaci ijda muxis Ziras. zurgiT Sezrdoda dakorZebul<br />

tans. TeTri, spetaki wveri miwaze efina, fesvi<br />

moeRo...<br />

`koCi Wyonia!~ _ umalve icno papunam, Tayvani sca.<br />

`viwro bilikze iare! _ ubrZana berikacma. _ icode,<br />

sanam zekars gadaivlide, ar moixedo, Torem dakargav,<br />

nakvalevze vinc mogyveba!~<br />

uxmod Sebrunda papuna Wyonia. kvlav SeRmarTs Seuyva.<br />

mis nakvalevze araferi ismoda, garda Cumi fofinisa,<br />

an foToli Tu gaifaCunebda uneburad, niavi gaiS-<br />

206 207


ialebda moulodnelad...<br />

`win iare!.. ar moixedo!~ _ mis sulSi eqod moismoda<br />

koCi Wyonias brZaneba.<br />

midioda papuna da smena gaemaxvilebina. araferi<br />

esmoda, garda sakuTari fexis xmisa... sunTqva gauxSirda.<br />

gulis bagabugma dafara yvela sxva bgera da brazobda<br />

kidec veronikaze, rad modis ase uCumrad, Tavis arsebobas<br />

rad ar magrZnobinebso.<br />

TandaTan eWvi Seepara. jer uformo, usityvo, mere<br />

gamoikveTa, sabuTi daZebna, gulSi Caujda. male mTeli<br />

misi arseba eWvma Seipyro.<br />

`win iare!.. ar moixedo!~ _ axla ukve sxvanairad esmoda<br />

koCi Wyonias brZaneba.<br />

`iqneb esec xrikia! _ SfoTavda papuna Wyonia. _<br />

iqneb esec mogonilia!.. araviTari koCi Wyonia ar arsebobs!..<br />

momatyues, gamZarcves, gzaze marto damagdes!..~<br />

borgavda SeWirvebuli suli, saguleSi ver eteoda,<br />

gonebas urevda.<br />

nebisyofas mouxmo, Tavs Zalas atanda, raTa ukan ar<br />

miexeda.<br />

aha, aTiode nabijiRa darCa zekaramde, imis iqiT ukve iqo-<br />

Creboda gaRma xeoba, grilma niavma ukve gadmolaxa wyalgamyofi<br />

Txemi, stumars Semoegeba, yurSi auCurCulda.<br />

`momatyues!~ _ ikivla uceb papunas sulSi ucxo xmam<br />

da Semotrialda.<br />

iqve axlos SemkrTali veronika idga.<br />

sawyali Rimili Seageba. amoikvnesa. gaicrica, gaicrica...<br />

gaqra...<br />

Tavzardacemuli papuna Wyonia kargaxans idga erT<br />

adgilas, mere balaxSi Caemxo da bavSviviT atirda...<br />

didxans, didxans egdo ase, cremlisaTvis gaexsna<br />

gza da TiTqos am cremliT irecxeboda misi sulis biwi<br />

da Jangi... mere dawynarda. iwva TavisTvis lbil mdeloze,<br />

isrutavda balaxisa da miwis sinedles, arc araferze<br />

fiqrobda, tkivili gauyuCda, daumSvidda. TandaTan Sve-<br />

ba igrZno, raRacisagan ganTavisuflda, mxrebidan tvir-<br />

Ti Camoscilda, sxeulSi simsubuqe CaeRvara.<br />

foTlebSi gafaCunda msubuqi niavi.<br />

Tavi wamoswia. cremls mzera daebinda da Tvalebi<br />

xelisgulebiT amoiwminda.<br />

gadasaxedze amoeRwia. qveviT eqaneboda lakadis<br />

tyian-buCqiani kalTa. ufro Zirs msubuq talRebad erTmaneTze<br />

gadadioda mwvane gorakebi, uerTdeboda vrcel<br />

dablobs, ganfenils TviT horizontamde, sadac molurjo<br />

nislSi gaxveul guriis mTebs ebjineboda. xalvaTad<br />

mimobneuli qalaqebiTa da soflebiT, vercxlisferi<br />

mdinareebiT, mwvane plantaciebiTa da Txmelnariani WaobebiT,<br />

erTianad daZruliyo dasavleTisaken da es cocxali,<br />

xasxasa mwvane sivrce TiTqos ganuwyvetliv iRvreboda<br />

zRvis silurjeSi, zRva ki mSvidad gadasarkuliyo<br />

cis kidemde.<br />

grilma niavma amoirbina, sunTqva dauama.<br />

Soriaxlo, farTo xeobas sofeli amohyoloda. gaRma-gamoRma<br />

daepyro yoveli mtkaveli, baR-venaxebiT daefara,<br />

qveda saxlebi vakeSi idga, zeda _ mTis ferdobebs<br />

utevda. mdinare moiklakneboda momcro, niavs amohqonda<br />

misi msubuqi Sxuili. asfaltirebuli gza gadanaskvoda<br />

im mdinares, xan erT napirze gadaxteboda, xan meoreze<br />

da bolos soflis SuagulSi uCinardeboda, sadac<br />

TeTrad qaTqaTebda skolis Senoba. iq, ezoSi bavSvebs<br />

Jriamuli gahqondaT. ucbad amoiWra saskolo zaris<br />

cocxali, energiuli xma _ `Zinlin-Zin, Zinlin-Zin!..~<br />

TvaliT moZebna TeTri biliki. im bilikze Tormeti-cameti<br />

wlis gogona gamoCnda, wignebiT savse CanTas moaqanebda.<br />

kacs rom gausworda, SekrTa, loyebi Seefakla.<br />

_ es ra sofelia? _ SeekiTxa papuna.<br />

_ didi Wyoni! _ gogona Seyovnda, iqneb kidev rame<br />

mkiTxoso, magram kaci Cumad idga da cdilobda erTmaneTTan<br />

daekavSirebina daukavSirebeli.<br />

gogona Setrialda, dinjad ganagrZo gza, erTi-or-<br />

208 209


jer moixeda, mere ki moswyda adgils da biWurad, SurduliviT<br />

gavarda win.<br />

papuna Wyonias gaeRima, biliks dauyva...<br />

skolis zari ki kvlavindeburad rekda: `Zinlin-Zin,<br />

Zinlin-Zin!..<br />

1979_1982<br />

avtorisagan<br />

avtorisagan<br />

dro Seicvala... 9 aprili gaxda niSansveti Cveni<br />

cxovrebisa. is, rac manamde iyo, aRar ganmeordeba. amieridan<br />

ver viarsebebT Zveleburad. iqneb ukeTesebi ver<br />

gavxdiT, magram sxvanairebi _ ki. Znelia krizisul epoqaSi<br />

cxovreba _ arastabiluroba, emociuroba, sazogadoebis<br />

daqsaqsva, anarqia, ganukiTxaoba, urTierTdapirispireba,<br />

konfliqturoba Cvens arsebobas nervulsa da<br />

daZabuls xdis. qariSxali, albaT, Semawuxebelia, magram<br />

haeri TandaTan ganiwmindeba, ukve cxadia, rom Tavisuflebisaken<br />

mivdivarT...<br />

im Rames mec mTavrobis sa<strong>saxli</strong>s win videqi. davi-<br />

Rale, fexebi damawyda da Sin adre wavedi. axla vnanob im<br />

wuTier sisustes. RmerTia gamkiTxveli! aravin moeloda<br />

egoden sisastikes. mec ar movelodi. diliT ki megobarma<br />

damireka, mamcno sazareli ambavi... Sin, cxadia,<br />

ra gamaCerebda. saswrafod mivaSure rusTavels da veRar<br />

vicani. ruxi, moquruSebuli feri gadahkravda irgvliv<br />

yovelives. jariskacebi da javSnosnebi yovel nabijze!<br />

erTi dRiT adre am jars erqva `sabWoTa internacionaluri<br />

armia~, dRes ki es iyo mtruli qveynis warmogzavnili<br />

saokupacio jarebis xrova, mosuli Cemi sam-<br />

Soblos meramdened dasapyrobad... im dRes dasrulda<br />

Tavisufali adamianisaTvis Seuracxmyofeli yofa monisa,<br />

im dRes Cven sisxli davRvareT, magram saqarTvelo<br />

ar damarcxebula, misi mteri damarcxda... gaqra yovelnairi<br />

iluzia, farda aexada sicrues da Cvens Tvalwin<br />

erTbaSad warmoCnda imperiis sisxliani fizionomia.<br />

axla, naxevari saukunis Tvalsawieridan SemiZlia<br />

ganvikiTxo sakuTari Tavi, rogorc Jams meored mosvlisa,<br />

samarTlis sasworze Sevagdo codva-madliani<br />

qmedebani da movinanio mosananiebeli... RmerTia mowme,<br />

sindisis sapirispirod ar mivlia. yvela Cemi cdomilebani<br />

cdomilebaa Jamisa, TumcaRa es ar amarTlebs pirovnebas,<br />

210 211


adgan yvela epoqaSi iyvnen adamianebi, romlebsac Ser-<br />

CaT sifxizle, isini ver moaduna eSmakiseulis cbierma<br />

CurCulma. msgavsi ram xvedria rCeulTa... mwerluri<br />

saqmec xom rCeulTa saqmea, oRond fxizeli politikosisagan<br />

gansxvavebiT, mwerali ufroa iluzoruli samyaros<br />

tyve. igi Tavisi bunebiT sikeTes eswrafvis, magram xSirad<br />

bavSvurad gulubryviloa. borot eSmas SeuZlia simaxinje<br />

diba-atlasiT Semosos, ukeTuri saqmeni maRal materiebze<br />

qadagebiT Sealamazos... imperiam SeZlo Seu-<br />

Zlebeli, yovelnair cnebas azri Seucvala, yiraze daayena,<br />

antihumanuri humanurad warmoaCina, humanuri _ antihumanurad...<br />

gana gasakviria, stalinizmis epoqis wiaRSi dabadebuli<br />

suli cdomilebis gzas rom daadga da WeSmariti<br />

idealis wil iwama is surogati idealebisa, raic mTeli<br />

sazogadoebis bangad gadaiqca. Cemi bavSvuri samyaro<br />

Seferadebuli iyo barikadebiT, alisferi droSis frialiT,<br />

komunistur idealebze usasrulo CiCiniT...<br />

daueWvebeli arasodes vyofilvar, magram am simTvralidan<br />

saboloo gamofxizlebas 9 aprili dasWirda. nurvin<br />

CamiTvlis narcisizmad, magram is partia, is ideologia,<br />

romelsac Cemnairi yaidis kaci ganudgeba, ganwirulia,<br />

radgan me zurgi Sevaqcie imas, rasac gamoclili aqvs<br />

qristianul-zneobrivi sayrdeni (amas mxolod sevda<br />

malaparakebs, sevda dakarguli wlebisa da sulieri energiis<br />

araswori misamarTiT xarjvis gamo).<br />

Cemi literaturuli debiuti gvian Sedga. mxedvelobaSi<br />

maqvs pirveli romanis `esxiris~ wignad gamocema..<br />

maSin ormoci wlisa gaxldiT. rac manamde gamomiqveynebia,<br />

albaT literaturad arc CaiTvleba. debiuti gvian<br />

Sedga-meTqi, vTqvi, Tumca es wigni aTi wliT adre daiwera,<br />

aTi weli ki axalgazrda mwerlis cxovrebaSi mTeli<br />

epoqaa. es aTi weli Sedgeboda ganuwyveteli tkivilisa<br />

da damcirebisagan. maSin megona, rom mxolod me vitanjebodi<br />

ase, mxolod me mqonda gadasalaxi Znelad<br />

asaRebi barierebi. gvian mivxvdi, rom konkretuli pirov-<br />

nebebi ki ara mmtrobdnen, sistema memtereboda, sistemam<br />

Seqmna is barierebi, Tanac ise hqonda yovelive gaTvlili,<br />

rom mxolod konformists SeeZlo gadaelaxa igi<br />

iolad, imas, vinc advilad moixrida qeds, Tavs Seyofda<br />

maradis mexotbeTa rigebSi... ra meTqmis im Cems debiutze?..<br />

Znelad Tu SeuZlia romelime mwerals sakuTari<br />

naRvawis Sefaseba. avsa da kargs mkiTxveli gansjis. mxolod<br />

erTs vityvi, marTalia, nawarmoebi romantikulrevoluciuria,<br />

magram misi romantikuloba gamoiwvia<br />

survilma gavqceodi sayovelTao, mosawyen yofierebas,<br />

misi revoluciuroba ki _ imdroindelma Cemma idealebma...<br />

imasRa davsZen, romanis meamboxeoba konkretul<br />

partiebTan da moZraobebTan ki ara, aramxutus, amiranis<br />

miTTan aris asocirebuli.<br />

im wlebs axla `uZraobis~ wlebs eZaxian. publikaciis<br />

TvalsazrisiT CemTvis marTlac uZraobis wlebi iyo,<br />

magram wera erTi dRiTac ar mimitovebia. bunebiT, albaT,<br />

optimisti var. maSin dawerili araerTi moTxroba<br />

da zRapari Semdgom krebulebad gamoveci. im dros daiwera<br />

romani `maradi mxedari~. winaswarve vicodi, amasac<br />

Zneli bedi eloda. igi 1975 wels movamTavre, JurnalSi<br />

xuTi wlis Semdeg gamoqveynda saJurnalo varianti, wignad<br />

ki 1985 wels gamoica. esec Seni aTi weli! es ukve ar<br />

gamkvirvebia. isedac vicodi, msgavs romans xelgaSlili<br />

ar Sexvdebodnen. masSi mindoda SefarviT mainc gamecxadebina<br />

erovnuli tkivilebi, ise rogorc mesmoda.<br />

swored amitom mivmarTe miTosur-fantastikur formas.<br />

magram, etyoba, mavans maincdamainc ar moewoneboda,<br />

roca samSoblos `saxeli qvemore miTqvams, miqia~. ramdenad<br />

SevZeli am tkivilebis warmoCena, an risi amokiTxva<br />

SeiZleba am romanidan, mkiTxvelma unda gansajos.<br />

`<strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>c~ im dros daviwye, roca arc araferi<br />

mqonda dastambuli, ori romanis xelnaweri ki magidaze<br />

medo. formis TvalsazrisiT igi wina romanebis gagrZelebaa.<br />

amiT ikvreba triada, pirvelSi Tu miTosi erTgvari<br />

Senakadia, meoreSi _ realoba da miTosi erTma-<br />

212 213


neTs erwymis, amaSi miTiuria wamyvani, realuri ki _ meoradi...<br />

amboben, mwerali upirveles yovlisa Tavis Tavze<br />

werso. es Tu marTalia, maSin `<strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>~ yvelaze avtobiografiuli<br />

nawarmoebia, Tumca avtoris biografiasTan<br />

garegnuli paralelebis Zebnas azri ara aqvs... `<strong>mkvdari</strong><br />

<strong>saxli</strong>~ esaa Cveni mexsierebis <strong>saxli</strong>, mogonebebi, aw<br />

miyuCebuli tkivilebi, adrindeli romantikuli gatacebebis<br />

gamoZaxili... Cvens sulSi mimdinare uwyveti brZolis<br />

anarekli, brZolisa ciur wmida zraxvebsa da miwier<br />

oreuls Soris...<br />

Tqma ar unda, im dros araTu aseTi Sinaarsis nawarmoebs,<br />

aseTi saTaurisas aravin gamoaqveynebda. Cemi mokrZalebuli<br />

mcdelobebi am mimarTulebiT, rogorc wesi,<br />

marcxiT mTavrdeboda.<br />

9 aprilis Semdeg viTareba Seicvala... mec Sevicvale!<br />

am samma romanma, da kidev `didobanas TamaSma~, moTxrobebma<br />

da zRaprebma, yovelive iman, rac manamde davwere,<br />

Cemi cxovrebis didi nawili waiRo... amieridan sxva gzebia<br />

mosaZiebeli... dae, RmerTi Semewios, raTa SevZlo sul sxva<br />

kibeze asvla!<br />

agvisto, 1990<br />

misi udidebulesoba formikalendis xelmwife<br />

anduyafar meore pirmwyazarisa da Cemi mTavrobis saxeliT<br />

mivesalmebi qarTvel mkiTxvels, romlis inteleqti<br />

da goniereba kargadaa cnobili Cveni samefos<br />

moqalaqeTaTvis. moxarulni varT, rom bolosdabolos<br />

qarTvelebs miewodaT utyuari cnobebi formikalendis<br />

Sesaxeb. imedia, momavalSi qarTveli mkiTxveli<br />

ufro dainteresdeba Cveni diadi kulturisa da mecnierebis<br />

miRwevebiT.<br />

formikalendis samefos premieri<br />

misi aRmatebuleba duru<br />

q. kvekveria, 30.II.95<br />

zbfyzdtkt,bc zbfyzdtkt,bc zbfyzdtkt,bc [tkvobat<br />

[tkvobat [tkvobat<br />

fyle.fafhb<br />

fyle.fafhb<br />

bunebaSi imaze ufro uxeSkaniani da<br />

ugrZnobi adgili araferia, vidre<br />

sazogadoebis ukanalia. misTvis sul erTia<br />

ginda wixli giTavazebia da ginda gagirozgia.<br />

jonaTan svifti, kasris zRapari<br />

214 215


misi udidebulesoba formikalendis xelmwife<br />

anduyafar meore pirmwyazarisa da Cemi mTavrobis saxeliT<br />

mivesalmebi qarTvel mkiTxvels, romlis inteleqti<br />

da goniereba kargadaa cnobili Cveni samefos<br />

moqalaqeTaTvis. moxarulni varT, rom bolosdabolos<br />

qarTvelebs miewodaT utyuari cnobebi formikalendis<br />

Sesaxeb. imedia, momavalSi qarTveli mkiTxveli<br />

ufro dainteresdeba Cveni diadi kulturisa da mecnierebis<br />

miRwevebiT.<br />

formikalendis samefos premieri<br />

misi aRmatebuleba duru<br />

q. kvekveria, 30.II.95<br />

Teologiis doqtors, jonaTan svifts<br />

dublini, wm. patrikis taZari, 1745<br />

mowyaleo xelmwifev! rogorc mkiTxvelisadmi<br />

Tqveni mimarTvidan irkveva, qirurgsa da kapitans semuel<br />

gulivers TqvenTvis dauvalebia misi Canawerebis<br />

wignad gamocema. es sapatio da mZime Sroma pirnaTlad<br />

gagisrulebiaT, Tumca TviTonve amtkicebT, rom Tqvens<br />

Tavs neba mieciT, amogeRoT uamravi adgili, ris gamoc<br />

avtori erTgvar ukmayofilebas gamoTqvams. gasaocari<br />

mogzaurobani liliputebis qveyanaSi, agreTve qveyneb-<br />

Si, romelTa saxelwodebanic ki Jruantelis momgvrelia<br />

_ brobdignagi, laputa, bilnibarbi, lagnagi, glubdabdribi<br />

da iaponia, aRwerani huihnhnmebis qveynisa uamrav<br />

Wkuissaswavl magaliTs miscems gonier adamians. oRond<br />

mikvirs, rom egoden didi mogzauris yuradRebis miRma<br />

darCa qveyana, romelsac laTinebi `Formicaland~-s uwodeben,<br />

rac `WianWveleTad~ iTargmneba. iqneb es qveyana wignis<br />

im nawilSi iyo moxseniebuli, romelic Tqven, albaT,<br />

uneblieT, wyals gaayoleT? gavTamamdebi da vecdebi,<br />

Sevavso es xarvezi. ra Tqma unda, Cemi Clungi kalmis naf<br />

xaWni Tqveni maxvilgonivruli batisfrTis erT mosmasac<br />

ver Seedreba, magram imedi mrCeba, keTilganwyobiT<br />

gadaikiTxavT am Cems nacodvilars da, rac zedmetad<br />

da mosawyenad mogeCvenebaT, amoiRebT, danarCens ki aaxlebT<br />

TqvenTvis kargad cnobil `wignis vaWars~, romelic,<br />

vfiqrob, siZunwes ar gamoiCens da oriode gineas<br />

ar daiSurebs Raribi avtorisaTvis.<br />

Tqveni umorCilesi msaxuri da a.S.<br />

Tbilisi, vazisubani, 1994<br />

216 217


T T T a a v v i i I<br />

I<br />

aqa ambavi katastrofisa da saswaulebrivi<br />

gadarCenisa<br />

Cemma Rirseulma mSoblebma iseTi saxeli damanaTles,<br />

WeSmarit qarTvels rom Seefereba. WeSmarit qarTvels<br />

amis garda, cxadia, Seefereba kai puris Wama da molxena,<br />

qalisa da Sairis trfiali, keTilganwyoba da uzrunveloba...<br />

mokled, mec miyvars gemrieli cxovreba da im<br />

principiT vicxovre, xvalem izrunos xvaleze-meTqi.<br />

gvaric xels miwyobda. Cemi gvari `qarTlis cxovrebaSi~<br />

moixsenieba, samefosas frCxilisodenad Tu Camouvardeba,<br />

magram iZulebuli var, aq ar gavamxilo, radgan cxovrebam<br />

iseTi faTerakebi gamimzada, Cemi gvariSvilobis<br />

kacs diaxac rom ar uxdeba.<br />

`komunizmis gariJraJamde~ mSvidobianad movaRwie.<br />

coli ise SevirTe, ar mifiqria, ojaxi tvirTia-meTqi. Cemi<br />

naniko, Cemi Semosaval-gasavlis mTavari ganmkargulebeli,<br />

ise yairaTiani aRmoCnda, arc migrZvnia, leninisTaviani<br />

Tumnianebi Tu gvaklda. Svilebis gaCeniT arc Zili<br />

momklebia da arc drostareba. Cems sam pataras xom dedaCemi<br />

da sidedric uvlidnen Sexmatkbilebulad da mamobriv<br />

zrunvas maSinRa vavlendi, roca baiebs enas vu-<br />

Cleqdi _ `aba, aRu miTxali!.. aba, kiWi miCvene!..~<br />

mTqnarebasa da mTqnarebas Soris erTi sadardebeli<br />

amekida. RmerTma iseT qveyanaSi ratom gamaCina, sadac<br />

xelmwife ara gvyavs-meTqi. sasmel-saWmeli ar gvaklia,<br />

tanT gvacvia da Tavze gvaxuravs. TeTri puri mogesurvila<br />

Tu TeTri qali, ageraa da inebe... ara! maincdamainc xelmwife<br />

mominda! warmovidgendi, Cemi gvaris kacs rogor<br />

miipatiJebdnen samefo karze... mooqruli karetiT<br />

mivemgzavrebi gaCaxCaxebul sasaxleSi... livreiani laqiebi,<br />

freilinebi, Sampanuri, valsi... mokled, aseTi<br />

sizmareTi Zalianac mxiblavda.<br />

es azri gunebaSi ise gamijda, mitingebis ciebcxelebam<br />

rom moatana, erTi-ori mgznebare sityva mec vWeqe,<br />

momxreebi Semovikribe da `xelmwifis moyvarulTa~ aTkaciani<br />

partia Sevakowiwe. samwuxarod, zogi xelmwifis<br />

moyvaruli aRmovCndiT, zogic gogrisa da miwavaSlasi.<br />

atyda erTi gawev-gamoweva, `ara-mesa~ da `ara-mes~ Zaxili<br />

da lariviT gawyobili es qveyana SemogvefSvna...<br />

erTi mezobeli myavs, elvira. pirisaxe Sirazis vards<br />

miugavs, loyebze Cqmeta mogindeba, mxrebi mokrivesaviT<br />

daaqvs, sxeulis danarCen nawilebze laparakic zedmetia.<br />

liftSi Tu Semaswro, SiSi Semyveba, bagiri ar gagviwydes<br />

da liftis WaSi ar CavqandeT-meTqi. vxedav, kuponebis<br />

epoqaSi me dRiTidRe vmWlevdebi, is dRiTidRe xorciTa<br />

da qoniT ivseba. Turme, nu ityviT da, sanam me vazisubnis<br />

komunalur (aw privatizebul!) binaSi wyalwyala wvnians<br />

mivirTmev da muJuJebi sizmarSiRa melandeba, Cveni elvira<br />

samyaros kididan kidemde reaqtiuli lainerebiT dafrinavs<br />

da aqedan gaaqvs, iqidan Semoaqvs... `e, Cemo giorgi,<br />

_ miTxra erTxel Sirazis vardma, _ qarTveliviT sul<br />

rom gZinavs, mideq-modeqi, Tavi moigiJiane!.. vinc bevrs<br />

daCaliCobs, saqmec imas gamosdis! fuli WuWyia, magram<br />

WuWyi yvelgan yria, unda icode, rogor akrifo!~ `ra vqna,<br />

Cemo gulis kokobo, _ Tavi movisawyle, _ barem mWirdeba<br />

es WuWyi, magram Cemi gvariSvilobis kaci daxlidari ver<br />

dadgeba!~ `giJvracua xar, ra! _ gadaikiskisa elviram. _<br />

Sen ki ara, prafesorebi vaWroben, hindosa da CinmaCinSi<br />

ise darbian, imdenjer isnis bazrobaze ar Casulxar!..~<br />

marTali iyo da ra meTqmoda! Tu ginda, ojaxi daapuro,<br />

Zili unda moiklo. saqme roca gamxmar kuWze midgeba,<br />

gvariSvilobac moicdis. bevri viWoWmane, magram<br />

vajobe sakuTar Tavs, Wkuad viRe keTili rCeva. gadavwyvite,<br />

Caval CinmaCinSi, gaviseirneb palmebis CrdilSi,<br />

lurji okeanis sanapiroze, Tvals wyals davalevineb,<br />

ananassa da mangos gemos gavusinjav, iqauri CirTifur-<br />

218 219


TiT CanTas gamovteni, isansa da liloSi movTraqav-meTqi.<br />

visesxe dolari, ra Tqma unda, saprocento da, ra<br />

Tqma unda, qarTvelisagan. vifiqre, damindobs, mTlad ar<br />

gamRlets-meTqi (imdeni gverdebi audga magas, ramdenic<br />

damindo!). CanTa ki elviram maTxova, imodena iyo, Sig<br />

TviTonac moTavsdeboda da mec xalvaTad vigrZnobdi<br />

Tavs.<br />

yvelaferi sworad gamovTvale, magram kacs Tu<br />

Tarsi iRbali dagyva, bediswera wamogeweva, kudze fexs<br />

dagaWers da gawruwunebs.<br />

gamovemSvidobe Tvalacremlebul nanikos, SoSiebiviT<br />

pirdaRebul patarebs, romlebsac CinmaCini ager,<br />

mezobel kvartalSi egonaT da `JvaCka~ gviyideo, Wylopinobdnen...<br />

aq mkiTxvels Tavs ar Sevawyen imis angariSiT,<br />

Tu ramdeni amwapna turistulma firma `ajibem~, ramdeni<br />

Semawera jer avtobusis mZRolma, mere sagzao policiam,<br />

mere aeroportisam, avtomatianma biWebma raRara partiidan,<br />

dabolos grZelkalTebian evropul paltoebsa da<br />

labadebSi CajavSnulma Cveni damoukidebeli samSoblos<br />

patriotma mebaJeebma, romelTac lackanze eweraT: `gaimete,<br />

Torem gagimeteb!~ imasRa vityvi, rom Cemi SeTxelebuli<br />

jibiT mivaRwie Zia tupolevis TviTmfrinavamde,<br />

romlis traps mgzavrTa oraskaciani laSqari SturmiT<br />

iRebda. sxvebs xom ar CamovrCebodi! carieli CanTa mxarukan<br />

davimagre da idayvebi energiulad avamuSave. aris<br />

erTi gniasi, wivil-kivili, gawev-gamoweva. win mivaweqi,<br />

uknidan momawvnen, amaburTaves, trapze Semagores da<br />

karebSi Semtenes. aRar maxsovs savarZlamde rogor mivaRwie.<br />

irgvliv gorebad yria Cemodnebi, CanTebi, tomrebi<br />

da toprakebi. mgzavrebi erTierTmaneTze sxedan da<br />

visi fexi sadaa da vin Tavi sad Sergo, gaurkvevelia. zviniviT<br />

Camoekida viRac TavzeviT. avixede, Cemi mezobeli<br />

da keTilismyofeli, Sirazis vardi da kokobi davinaxe. xelSi<br />

aryis boTlebiT savse CanTa uWiravs, fexze Zlivsa<br />

dgas. `elvira, Zvirfaso!..~ _ Caviknavle da wamoviwie... mZ-<br />

ime CanTa savarZlis qveS SevCurTe. vcdilob, adgilic davuTmo,<br />

magram igi mxarze mawveba, savarZelSi ZaliTa<br />

msvams... momxiblvelad miRimis da uceb misi sqeli gava<br />

Cems muxlebze eSveba... amovioxre. Tu CinmaCins mSvidobiT<br />

CavaRwie, albaT trapze Casasvlelad yavarjnebi<br />

damWirdeba.<br />

ise gadaitvirTa es Cveni TviTmfrinavi, ar megona,<br />

Tu afrindeboda. gauWirda kia! imnairad grialebda, vifiqre,<br />

sacaa daifSvneba-meTqi. Zlivs movwydiT asafren biliks,<br />

Zlivs avediT stratosferos zRvarze... ise viyavi<br />

CaWedili, rogorc sacobi boTlis yelSi. muxlebze mZimed<br />

medo elviras sqeli dundulebi da Zvlebs WraWuni gasdioda.<br />

ar maxsovs, goneba davkarge Tu sizmareTSi gadaveSvi.<br />

momeCvena, viTom Wreli pepela var, qinZisTavze wamomacves<br />

da princesas qaTqaTa mkerdze damamagres, tkivilisa da<br />

ndomisagan kidec vkvdebi da kidec vcocxldebi.<br />

uceb saSineli Waxani gaisma da elvisuswrafesad Zirs<br />

davqandi. Turme Cemi savarZlis simZimes iatakma ver gauZlo<br />

da Caskda. gons mosvla ver movaswari, RiobSi savar-<br />

Zliana Cavvardi... Tvali davaWyite ki ara, kinaRam wamomcvivda!<br />

Cems sacodaobas xom kalami ver aRwers. TavzeviT<br />

gadaiguguna TviTmfrinavis talaxisferma mucelma. naxvretSi,<br />

me rom gavetie, elviras ukanali gaWediliyo. etyoba,<br />

Sirazis vardma Tavisi sqeli gaviT Riobi dagmana da<br />

amiT TviTmfrinavi aSkara daRupvas gadaarCina. me ki veravis<br />

ukanali ver miSvelis, Zirs miveqanebi da CemTan er-<br />

Tad vardeba savarZeli, haerSi yiramala cviva aryis boTlebi...<br />

`ufalo, miSvele!~ _ SevbRavle. gaWirvebis Jams<br />

gvaxsendeba xolme ufali, Torem dalxinebisas Cvens<br />

tvinSi eSmaki ufro moikalaTebs. amaze meti gaWirveba vin<br />

220 221


gaigona da Cemi Zaxili, albaT, uflis smenas miswvda.<br />

iRliaSi TiTqos xeli Camavleso, raRacam SemanjRria. mxarukan<br />

damagrebuli CanTa, elviras naTxovari, Turme<br />

gaixsna da Tavs zeviT paraSutiviT gaibera.<br />

`RmerTo, Sen miSvele!.. RmerTo, Sen miSvele!..~ _<br />

vimeoreb wamdauwum. irgvliv ki cadawvdili mTebi Semojarula,<br />

SuaSi vercxlisferi mdinare miiklakneba, mwvane<br />

tyeebi aqoCrila, velebi gadaSlila, qalaqebi da soflebi<br />

mimofantula... sada var? vis unda davece Tavze?<br />

araferi vici!<br />

qveviT mindoria. SuaSi kenti xe aSvetila. niavi<br />

iqiTken mimaqanebs. `trax!~ _ paraSutadqceuli CanTa<br />

totebSi CaixlarTa, fxrewa gaadina. mec karga Ronieri<br />

tyepa momxvda. or-samjer amovtrialdi da mdeloze<br />

gaviSote. goneba davkarge...<br />

T T a a v v i i II II<br />

II<br />

aqa ambavi oboba gvajisa da pirveli cnobebi<br />

formikalendis Sesaxeb<br />

albaT, didxans vegde. TandaTan gons movedi, buranidan<br />

gamovaRwie. vwevar CemTvis da Tvalis gaxelisa<br />

meSinia. gonebiT vwoni, cocxali gadavrCi Tu ukve suleTSi<br />

CaveSvi. minda xeli gavanZrio, ver vanZrev. minda<br />

fexi movxaro, marjvena vcade da veRar movxare... marcxena?..<br />

masac ver vRunav... TiTqos gakoWili var, tkiviliT<br />

ki odnavRa mtkiva, msubuqada var dabegvili...<br />

raRac mZime SemomabobRda, kinaRam gamWylita. TiTqos<br />

mikrotraqtorma gadamiarao. an iqneb ramdenime<br />

lazRandara cdilobs damtkepnos. ase imitom vifiqre,<br />

rom gonebaSi fexebis raodenoba ver davTvale.<br />

SiSisagan Jruanteli mivlis. Tvali davaWyite da<br />

umalve davxuWe. nuTu halucinaciaSi var? cota xans<br />

gavisusebi, mere Tvals gavaxel da mivxvdebi, rom kvlav<br />

vazisubanSi vimyofebi, Cems Tbilisur binaSi, rbil loginSi<br />

mZinavs da es faTerakebi mxolod sizmaria.<br />

_ naniko! _ cols movuxme.<br />

_ pardon, mgoni SegaSineT! _ danjRreuli patefonis<br />

xmiT ixriala viRacam.<br />

Tvali xelaxla davaWyite. lurji, uRrublo cis<br />

fonze xe qanaobs, totebs elviras CanTis nafxrewebi<br />

SerCenia. Tavi Zlivs movabrune. minda molaparakes Sevxedo.<br />

sizmarSi Sebruneba mirCevnia, magram sinamdviles<br />

versad gaveqcevi.<br />

xelis gawvdenaze oboba dgas da uamravi, SuSis bur-<br />

TulebiviT civi TvaliT Semomcqeris. `ori, oTxi, eqvsi,<br />

rva...~ _ uneblieT viTvli, mgoni rva Tvali aqvs.<br />

_ hxm, imedia winaaRmdegobis gareSe dagvnebdebiT?..<br />

hxm! _ xvelebiT meubneba da Tavs macnobs. _ gvardiis<br />

sardali gvaji! hxm!<br />

iseTi piri aqvs, Sprici mgonia. cali kiduriT aryis<br />

boTli Cauxutebia, zed `rasputini~ aweria da, etyoba,<br />

iqidan sakmaod uwrupia. mivxvdi, es is arayia, elviras<br />

CinmaCinSi rom mihqonda.<br />

_ hxm! vina brZandebi? Tavze saidan dagveci?<br />

_ giorgi mqvia! _ ar minda SiSi SemamCnios, Tan<br />

vcdilob, ar gavaRiziano. _ geTayva, damtvreuli xom<br />

ara var? ver gamigia, ratom ver vinZrevi!<br />

gvajim mSralad Caicina, Tan daaslokina.<br />

_ gakoWili brZandebiT!<br />

_ ki magram, ra davaSave? _ gavioce.<br />

_ ase mkarnaxobs samSoblos umaRlesi interesebi!<br />

_ daaslokina obobam. _ Tqven uvizod SemoipareT...<br />

vai Sen, Cemo Tavo! TaviT fexebamde ablabudiTa var<br />

gaskvanWuli. gvajis ukana meWeWze axlac bawris bolo<br />

abia, TiTis simsxoa da, albaT, imis gasawyvetad Rone arc<br />

meyofa. bedi mainc vcade! am urCxuls morCilad rogor<br />

unda SeveWmevino-meTqi da kunTebi davZagre, magram ve-<br />

222 223


as gavxdi. ise var, rogorc Wupri parkSi.<br />

_ gafrTxilebT, Cveni jari da artileria mzadaa!<br />

ver vxvdebi, ra jarze da artileriaze laparakobs.<br />

Sevecade, moxerxebulad Semexeda. arc ise urigo garegnobisaa...<br />

oTx maRal fexze dgas, TiTqmis gamWvirvale<br />

saxsrebs wvrili balani ufaravs. ori grZeli da ori mokle<br />

kiduri xmal-xanjaliviT uWiravs, tanze xakisferi<br />

dafoTlili gimnastura acvia, generlis samxreebi uke-<br />

Tia. mkerdze patrontaSi aqvs ZvelbiWurad Semoxveuli.<br />

iRliaSi kalaSnikovis avtomati amosCria. wina kidurebze<br />

revolveris budeebi daumagrebia, ver davTvale,<br />

sami Tu oTxi. mxolod ukanatani aqvs moSiSvlebuli, albaT,<br />

Sarvals veRara hguobs, Tanac aseTi ukanalis damalva<br />

codvacaa, cisartyelas yvela feri lurjSi gadasdis<br />

da laqwasmuliviT ubzinavs.<br />

_ batono gvaji! _ moridebiT mivmarTe. _ gTxovT,<br />

gamagebinoT, sada var da Tqveni qveynis umaRlesi interesebi<br />

ratom moiTxoven Cems gakoWvas? _ es rom vkiTxe,<br />

Tan mokled movaxsene Cemi vinaoba, ambavi uneblie katastrofisa<br />

da saswaulebrivi gadarCenisa, oriode sityviT<br />

gavacani Cemi samSoblos istoria da dRevandeloba.<br />

obobam erTxelac daaslokina da mipasuxa:<br />

_ hxm!.. Tqveni qveynis ambebi gvsmenia, radgan Cveni<br />

jilagis daCiavebul-dakninebuli warmomadgenlebi yvela<br />

qveyanaSi gvyavs. amitom Cveni moqalaqeni nebismier<br />

enaze axerxeben metyvelebas... magram Tqven pirveli adamiani<br />

xarT, romelic cidan Tavze dagveciT! Tqven imyofebiT<br />

formikalendSi! Cveni diadi qveyana gadaSlilia<br />

or zRvasa da cadawvdil qedebs Soris. Cvens sataxto<br />

qalaqs hqvia kvekveria. qveyanas marTavs RirseulTa<br />

Soris gamorCeuli, misi samefo udidebulesoba, WianWvelebis<br />

xelmwife anduyafar meore pirmwyazari!.. ucxoelo,<br />

SeboWili rom ar iyo, misi udidebulesobis xsenebisas<br />

muxlebze unda daece da mtverSi ikotrialo!<br />

_ oh, Zvirfaso batono gvaji! mzada var wesisamebr<br />

pativi mivago Tqvens saxelganTqmul xelmwifes, magram,<br />

gTxovT, gamagebinoT, ra momelis?<br />

_ Tqveni bedi Cemsa da misi udidebulesobis<br />

keTilganwyobazea damokidebuli, Tu, ra Tqma unda, iqamde<br />

cocxalma CaaRwieT! nu dagaviwydebaT, rom TqvenTan<br />

Cvens TanamoZmeebs binebidan cocxiT devnian da amiT xelyofen<br />

maTs sicocxlesa da keTildReobas. diax, hxm!<br />

axla Cemi mamaci biWebi sazidarze dagawvenen da Cven daviZvrebiT!<br />

_ iqneb cotaTi mainc mouSvaT es bawrebi, raTa<br />

Tavis mobruneba SevZlo da Tqvens mamac biWebs Sevxedo!<br />

_ SevTxove.<br />

gvajim wina kidurebis marwuxebiT oriode bawari<br />

SeWra. am dros guli mikankalebda, vaiTu im marwuxebiT<br />

Tavi wamagdebinos-meTqi. nasvamic iyo da pasuxsac vin<br />

mosTxovda! sabednierod, araferi damSavebia da Tavi<br />

mivabrune.<br />

gaSlil velze uamravi WianWvela ireoda. ufro<br />

sworad, mozrdil razmebad Camwkrivebulni samwyobro<br />

nabijebiT mimodiodnen. jariskacebs mxrebze kalaSnikovis<br />

avtomatebi moegdoT. SigadaSig ki xelis tyviamfrqvevi<br />

da naRmtyorcnic SevniSne. erTgan qvemexebi<br />

idga da lulebi pirdapir Cemken moeSviraT.<br />

_ es jari Cems Sesapyrobad SeyareT? _ vikiTxe<br />

gakvirvebulma.<br />

_ Tu sicocxle gwyuria, wynarad da morCilad<br />

iyavi! _ ganmicxada oboba gvajim.<br />

sxva ra gza mqonda?<br />

moagores eqvsborbliani sazidari, romelSic wyvili<br />

iremaxoWo eba. es uwyinari arsebani, TavianTi Savad<br />

mbzinvare zurgebiTa da mrisxaned win gaSverili rqebiT<br />

saSinel urCxulebad momeCvena. Ronier fexebze idgnen<br />

da, rogorc wuTis Semdeg vixile, uRelsac Ronivrad<br />

eweodnen.<br />

kofoze erTi mocucqnuli WianWvela ijda da grZe-<br />

224 225


li saxre eWira.<br />

gvajim SeuZaxa. didroni WianWvelebi momcvivdnen,<br />

cimcim amitaces da sazidarze Semagdes.<br />

vcdilobdi viTarebaSi gavrkveuliyavi da, bunebrivia,<br />

yvelafers vakvirdebodi. SevamCnie, rom oboba<br />

gvajis gvardiaSi WianWvelebisaTvis damaxasiaTebeli<br />

disciplina moikoWlebda. sanam gulSemoyrili vegde,<br />

cidan Camocvenili `rasputini~ TiTqos haerSi<br />

aorTqldao. erTaderTi, rac vnaxe, carieli boTlebi<br />

iyo. zogierTi jariskaci aSkarad gadakrulSi gaxldaT.<br />

mTvral kacs ori fexi eblandeba, WianWvelas ki imdeni<br />

fexi aqvs, erTierTmaneTze Tu gadaexlarTa, metad<br />

sasacilo sanaxavi xdeba. oRondac, sicilis gunebaze ver<br />

davdgebodi, radgan wamdauwum isrodnen avtomatebidan.<br />

RmerTma uwyis, romeli maTgani cidan Camovardnil stumars<br />

rodis gaixdida samizned. Cems Tvalwin erTma<br />

jariskacma kombostos TeTrula dacxrila, umal<br />

micvivdnen da wamSi peplis frTebiRa darCa.<br />

oboba gvaji TiTqos verc amCnevda xelqveiTebis<br />

Tavgasulobas. igi arxeinad SebobRda orTvalaze, romelSic<br />

TeTrSubla kutkalia eba.<br />

sul vaSas ZaxiliT daviZariT sataxto qalaqisaken.<br />

gakoWili ki viyavi, magram mainc vaxerxebdi gzis<br />

daTvalierebas. mainteresebda formikalendis buneba da<br />

mcxovrebTa raoba. gzispirebze gadaiSala Tvalwarmtaci<br />

vel-mindvrebi da Walebi. kargad damuSavebul yanebSi<br />

WianWvelebi saqmianobdnen. Saragzebsa da bilikebze TavauReblad<br />

dafusfusebdnen. guTnebsa da urmebze iremaxoWoebi<br />

da grZelulvaSiani xarabuzebi ebaT. baR-venaxebs<br />

movla etyoboda. egaa, jariskacTa Rriancelis gagonebaze<br />

miwaSi imarxebodnen. aqa-iq gadamwvari saxlebic<br />

gamoCnda. albaT, formikalendSi saomari mdgomareoba<br />

iyo, oRond jerjerobiT ver gamego vin vis eomeboda...<br />

T T a a v v i i III<br />

III<br />

aqa ambavi rwyili kotesi da misi mxedrobisa<br />

karga manZili gvqonda gavlili, roca Cemi yuradReba<br />

ucnaurma xmam miipyro.<br />

SemaRlebuls mivyvebodiT da Tavis aweva arc dam-<br />

Wirvebia, ise vxedavdi win gaSlil sivrces. gzis gaswvriv<br />

xSiri buCqnari iyo da imis iqidan iseTi xmebi ismoda, TiTqos<br />

aTasi xemi uxaxunebda gaWimul sims.<br />

uceb mosaxvevidan gamojiriTda zorba kutkalia.<br />

igi grZeli naxtomebiT modioda da fexebis dartymisagan<br />

qvebze naperwklebs adenda. zurgze mooqruli unagiri<br />

edga, aRviri ki xelT epyra metad moxdenil rwyils.<br />

ucnaur mxedars ukan aseTive daraxtuli kutkaliebi<br />

mohyvebodnen. zed kbilebamde SeiaraRebuli Wian-<br />

Wvelebi da rwyilebi isxdnen. Sublebi Savi bendenebiT<br />

waekraT. ise axunZluliyvnen avtomatebiT, xelyumbarebiTa<br />

da pistoletebiT, adgili aRar uCandaT. kutkaliebi<br />

ritmul bgerebs gamoscemdnen, mxedroba ki xmas ayolebda.<br />

oboba gvajim sadave moswia, gaqanebuli TeTrSubla<br />

SeaCera, Tan kidurebi avtomatsa da revolverze daabjina.<br />

Cemma mesazidremac mohqaCa aRviri da iremaxoWoebi<br />

Zlivs daimorCila.<br />

mewinave mxedarma zed sazidarTan moagdo kutkalia<br />

da mxiarulad SesWyivla:<br />

_ Cems gvajis gaumarjos!<br />

_ kotes salami! _ waiburtyuna gvajim.<br />

rwyili kote metad warmosadegi vaJkaci gaxldaT.<br />

Tavis mousvenar raSze msubuqad ijda da tanze arc ram<br />

iaraRi esxa. inteligenturi garegnoba hqonda. zurgze<br />

226 227


nacrisferi labada moegdo, mis qveS TeTri, qaTqaTa<br />

perangi da Savi pijaki ecva, yelze Wreli pepela-halstuxi<br />

ekeTa.<br />

_ es vin gagikoWia, Cemo gvaji? _ ikiTxa kotem.<br />

_ cidan dagveca! _ ugemurad auxsna gvajim. _<br />

xelmwifes unda mivgvaro!<br />

_ sainteresoa! _ wamoiZaxa kotem, uzangebidan<br />

fexebi amoiRo da pirdapir Cems sazidarSi gadmoxta: _<br />

vina xar da ra gqvia?<br />

me, ra Tqma unda, didi mokrZalebiT movaxsene vinc<br />

viyavi da rogor aRmovCndi am ubedur dReSi... sanam vyvebodi,<br />

Tvals ar vacilebdi danarCen mxedrobas. Tamamad<br />

irjebodnen, aRma-daRma daaqrolebdnen daraxtul kutkaliebs,<br />

arafrad agdebdnen oboba gvajis gvardielebs<br />

da amaT ridi daetyoT, mTvralebic gamofxizldnen, safrTxe<br />

Tu igrZnes.<br />

rwyilma kotem momismina, damcinavad gadaxeda orTvalaze<br />

gafofril obobas.<br />

_ Seni gamkvirvebia, Cemo gvaji, amodena kbilebamde<br />

SeiaraRebuli jari gyavs da erTma kacma rogor dagafrTxo?<br />

WupriviT rom ablabudaSi gagixvevia, sadRa<br />

gageqceoda?<br />

oboba gvaji sibrazisagan gasivda, kinaRam gaskda.<br />

sulac ar mawyobda amaTi Cxubi, vaiTu uares dReSi Cavvardniliyavi<br />

da Sesabralisad wamoviknavle:<br />

_ batonebo, ise var SeboWili, ZarRvebSi sisxli<br />

gamiCerda!<br />

rwyili kote gvajis orTvalaSi gadaxta da SeparviT<br />

hkiTxa:<br />

_ iqneb Sen cota mowuwne kidec?<br />

_ kote, Sens Tavs vficavar!.. _ gvajim wina oTxive<br />

kiduri mkerdze miido.<br />

_ ai, Se eSmako, uCemod giyvars qeifi! _ iRliaSi<br />

SeuRutuna kotem.<br />

am sityvebis gagonebaze, warmogidgeniaT, rac dame-<br />

marTeboda?<br />

_ rogor SeiZleba? _ iuara gvajim. _ iseTi ra<br />

gagvWirvebia, xelmwifis stumaria...<br />

_ Sexseni, Cemo gvaji, sisxlma unda idinos ZarRveb-<br />

Si! _ orazrovnad Tqva kotem da Tvali Camikra.<br />

cxadia, mixaroda ablabudisagan gaTavisufleba, magram<br />

imasac kargad mivxvdi, Tu ra saSineli safrTxe<br />

meloda. oboba gvajis da rwyil kotes Cems danaxvaze<br />

iqneb nerwyvi mosdiodaT, magram, vfiqrob, moqalaqe<br />

WianWvelebis ridiT Tavs ikavebdnen.<br />

ase iyo Tu ise, SemeZlo davmjdariyavi da ise memgzavra.<br />

ndobisaTvis didi madloba movaxsene erTsac da meoresac,<br />

Tan moridebiT ganvumarte, rom pirvelad vimyofebi<br />

mSvenier formikalendSi da araferi vici mis Sesaxeb,<br />

garda im mwiri cnobebisa, rac WianWvelaTa gvardiis<br />

sardalma gadmomca.<br />

_ Cveno stumaro! _ mipasuxa rwyilma kotem,<br />

romelic Tavis kutkalias sazidris gverdiT<br />

moaqrolebda. _ jerjerobiT zomieri codna ikmare!<br />

formikalendi WianWvelebis saxelmwifoa! mas hyavs xelmwife,<br />

srulwlovani moqalaqeebis mier arCeuli uzenaesi<br />

salaybo, mTavroba, policia... oRond daixsome,<br />

ecade, moipovo imaTi keTilmosurneoba, visac Zala aqvs<br />

da xelT kalaSnikovi upyria!.. _ da rwyilma kotem Tavisi<br />

mxedrobisaken mimaxeda.<br />

T T a a v v i i IV IV<br />

IV<br />

fo formikalendur<br />

fo formikalendur<br />

rmikalendur<br />

rmikalenduri rmikalenduri<br />

i Rame Rame Rame da da da sxvadasxva sxvadasxva sxvadasxva wv wv wvrilmaneb<br />

wv wv ilmaneb ilmanebi ilmaneb<br />

amasobaSi mosaRamovda kidec. mze dasavleTis ciskidurSi<br />

Cagorda da sakmaod agrilda.<br />

Cveni qaravani kvlavac xmauriTa da zariT miiwevda<br />

228 229


win. rwyili kotes mxedroba araviTar kanons ar emor-<br />

Cileboda, garda sakuTari meTaurisa _ giJmaJad daa-<br />

Wenebdnen da uwesrigod isrodnen. Cems Tvalwin ori<br />

xaverdula Camoagdes, erTic farSavangTvala da erTic<br />

cisfera. Cvens xmaurze peplebi Sors gadaixvewebodnen<br />

xolme, magram am sabraloebma ver moaswres gadamalva.<br />

oboba gvajis gvardia ufro zomierad iqceoda, Tumca<br />

esec damarcxebuli jariviT areul-dareuli modioda.<br />

saxnav-saTesi da baRa-baRCebi momravlda. umTavresad<br />

marwyvis mdelo Canda, venaxebi, alublisa da Tu-<br />

Tis rigebi. midamo viwro bilikebiT daifara. mivxvdi,<br />

sofels vuaxlovdebodiT. ase gavifiqre Tu ara, umal<br />

orRobeSi SevgrialdiT. aqeT-iqiT miwis yoreebi gaiWima,<br />

maT miRma movlili ezoebi da Tixis wowola saxlebi<br />

Camwkrivda. uamravi WianWvela mirbi-morboda. zurgze<br />

nair-nairi tvirTi moegdoT da miarbeninebdnen. erTi ki<br />

SevniSne, roca mSobliuri jari gamoCnda, Seecadnen<br />

Tavis Svelas da vin sad imaleboda da vin sad. jariskacebma<br />

vinc ki xelT igdes, sursaT-sanovage waarTves da<br />

saxeldaxelod Seusansles.<br />

erTgan WiSkarze gancxadeba ekida. kiriliciT ewera da<br />

wakiTxva movaxerxe: `jariskacebo, gTxovT, Tavs nu<br />

SeiwuxebT! ukve cxrajer gagvZarcves! vaSa Cvens xelmwifes!~<br />

ra ufleba mqonda sxvaTa saqmeebSi Carevisa, magram<br />

obobam Cemi Sewuxebuli saxe SeniSna da amixsna:<br />

_ jari mSieria! xalxi valdebulia, gamokvebos igi.<br />

moqalaqeebs xelSi iaraRis aRebas gemrieli Zili ur-<br />

CevniaT! _ da dasZina: _ albaT, TqvenTanac asea!<br />

_ muSakaci ubiria! _ daamata rwyilma kotem. _ ver<br />

xvdeba, rom meomari misi interesebis damcvelia!<br />

mec miyvarda gemrieli Zili, mZulda iaraRi, miT<br />

ufro, Sinac ar mqonda mosveneba amdeni baTqa-buTqisagan,<br />

magram aq imden saWurvels vxedavdi, Zilis imedi gadamewura.<br />

mTlad Camobnelda. caze varskvlavebi aCaxCaxdnen.<br />

maTi ganlagebiT mivxvdi, rom samSoblodan maincdamainc<br />

Sors ar gadavxvewilvar da susti imedi Camesaxa.<br />

mxedarTmTavrebma Raribul WiSkrebs auRelveblad<br />

Cauares da mdidruli rom Canda, imas miadgnen.<br />

<strong>saxli</strong>s patroni, kargad Casuqebuli WianWvela, am<br />

soflis Tavkaci aRmoCnda.<br />

_ mobrZandiT, Zvirfaso stumrebo! batono gvaji...<br />

batono kote... _ Saqrad dneboda Cveni maspinZeli, xan miwaze<br />

gawveboda, xan ukana fexebze Sedgeboda, danarCenebs<br />

ifSvnetda da male ise CaexlarTa, laqiebma _ fqvilis<br />

RraWukebma, Zlivs uSveles.<br />

_ aba, Sen ici, Cemo baTurav, _ CaidudRuna oboba<br />

gvajim, _ ucxoel stumarTan nu Segvarcxven, erTi kai<br />

gemrieli Wiayela dakali Seneburad.<br />

_ marmara RraWa anda maxra ar dagaviwydes, sufTad<br />

da wesierad gaatyaveT! _ brZana rwyilma kotem.<br />

guli kinaRam SemiRonda, magram ras vityodi.<br />

WianWvela baTuram brZanebebi gasca da misi auracxeli<br />

jalaboba umal gavarda maT Sesasruleblad.<br />

_ mobrZandiT, Tqveni Wirime! _ win gagviZRva maspin-<br />

Zeli.<br />

sakmaod mozrdil saxlSi aRmovCndiT, TixiT iyo<br />

nagebi. karebidan da fanjrebidan erTnairad Sediodnen<br />

da gamodiodnen. SigniT uamravi derefani, kibe da talani<br />

ixlarTeboda. SesasvlelTan axalbeda WianWvelebi<br />

idgnen sadarajod da, rogorc Semdeg Sevityve, usaqmurobisagan<br />

yomars agorebdnen.<br />

daRliloba movimizeze, vaxSmamde wamovwvebi-meTqi.<br />

ori RraWuka gamayoles. sufTad dakrialebul momcro<br />

oTaxSi Semiyvanes. kuTxeSi fardagiani taxti idga,<br />

zed Wreli baliSebi da muTaqebi eyara. laqiebi daviTxove<br />

da wamovweqi.<br />

amdeni STabeWdilebisagan Tavi gaskdomaze mqonda<br />

da veRar daviZine.<br />

uceb xmadabali xiTxiTi momesma. WianWvela Semo-<br />

230 231


paruliyo. Sevatyve, jerac uwlovani brZandeboda da,<br />

albaT, mdedri.<br />

gverdiT momiwva da Tvalebi amiJuJuna.<br />

_ baTuras umcrosi qaliSvili var, lamaziseuli!<br />

_ morcxvad miTxra. _ me Seni wawali viqnebi!<br />

Tavze xeli gadavusvi, Tumca meSinoda, ar ebwkina.<br />

saidan mecodineboda, WianWvelebi ranairad eferebodnen<br />

erTmaneTs da yasidad davinteresdi baTuras ojaxuri<br />

ambebiT. gulubryvilo lamaziseulma wamSi Camomikakla,<br />

rom baTura am sofelSi yvelaze SeZlebulia, hyavs<br />

uTvalavi coli, Svilebi erTmaneTSi ereva, Tumca lamaziseuli<br />

gamorCeviT uyvars. Robis miRma, sanexveSi,<br />

Wiayelebis didi sanaSeno aqvT, marwyvis mozrdil mdelosac<br />

floben, mravalnairi xili da bostneuli mohyavT.<br />

baTura ucxoel futkrebTan vaWrobs, amitom amaTTan<br />

Taflic ar ileva.<br />

am saubarma damaimeda, rom formikalendSi vegetarianelobas<br />

SevZlebdi.<br />

Cemi lamazi wawali nazi krutuniT meCurCuleboda,<br />

xandaxan alersiT ulvaSebs momicacunebda da, vin icis,<br />

sabolood ras momTxovda, magram, sabednierod laqia<br />

RraWukam Semoixeda da savaxSmod mogvixmo. lamaziseulma<br />

sakmaod mozrdili gava koxtad Seaqana da oTaxidan<br />

gasxlta.<br />

didebul darbazSi Semiyvanes. iataki da kedlebi<br />

Wreli xaliCebiT moefinaT. Werze WaRi ekida. kuTxeSi<br />

televizori idga. ekranze sami WianWvela narnarad cekvavda<br />

`samaias~.<br />

mdidrul sufras Semosxdomodnen oboba gvaji,<br />

rwyili kote, WianWvela baTura da misi col-Svili. aqamdec<br />

unda meTqva, rom gvajis gvardia sofelSi mimoifanta,<br />

kotes mxedroba ki iqve, ezoSive Rreobda.<br />

CemTvis gankuTvnil skamze davjeqi Tu ara, Rra-<br />

Wukebma kavebiT SemoaTries uzarmazari Wiayela. ramdenime<br />

adgilas gadaeWraT, sisxli sdioda, magram jerac ix-<br />

lakneboda.<br />

oboba gvajim cxvirpiri ataka sisxls da xarbad<br />

mosvripa. rwyili kote ufro moxdenilad iqceoda, cotcotas<br />

pwkenda da lukmas gemos atanda. me, ra Tqma unda,<br />

kriWa Semekra da gulmuceli amemRvra.<br />

mocunculda Cemi lamaziseuli, ratom ar miirTmevo,<br />

CurCuliT mkiTxa. marxvis dReebia da Cemi sarwmunoeba<br />

xorceulis Wamas mikrZalavs-meTqi, vupasuxe.<br />

_ vinc sisxliT ar gaitikneba, igi meomari ver iqneba!<br />

_ ganacxada oboba gvajim.<br />

rwyilma kotem kveri daukra.<br />

lamaziseulma langriT marwyvi momirbenina, metad<br />

tkbili da surnelovani. siamovnebiT giaxeliT, Tanac<br />

Tvals varidebdi sisxlian orgias, rac madas mTlad mispobda.<br />

mzera televizorisaken gavapare. ekranze Canda<br />

aTiode wlis lamazi biWuna, romelsac Tmebi ratomRac<br />

gasWaRaraveboda. Tavze oqros gvirgvini edga da aman<br />

mimaxvedra, rom igi gaxldaT WianWvelebis xelmwife<br />

anduyafari (Rey de Formicas). misi udidebulesoba sityviT<br />

mimarTavda Tavis qveSevrdomebs, magram xmauris gamo<br />

naTqvamis garCeva ver SevZeli.<br />

amasobaSi axali kerZebi Semoitanes: daretianebuli<br />

buzebi, TaflSi Cawebebuli koRoebi, wvnianSi<br />

CamxrCvali zRarbabuza, Samfurze wamogebuli lafniWamia...<br />

lamaziseulma amjeradac gadamarCina gansacdels<br />

da xonCiT mwife atami da leRvi momarTva.<br />

Tanameinaxeni kargad SezarxoSdnen. baTura xan gvajis<br />

adRegrZelebda, xan kotes, cdilobda bewvis xidze<br />

gasuliyo da SuRli ar Camoegdo.<br />

_ me minda Cemi saTayvanebeli samSoblos, formikalendis<br />

sadRegrZelo davlio! _ oboba gvaji sityvas<br />

loRnida. _ me minda, vadido formikalendis yvela moqalaqe<br />

Cveni stumarTmoyvare maspinZlis baTuras TamadobiT!<br />

unda mogaxsenoT, rom me _ oboba gvaji, erov-<br />

232 233


nebiT ZirZveli WianWvela var! diax, Cemi gvari da jilagi<br />

uZvelesia formikalendSi...<br />

_ mec erovnebiT WianWvela var! _ daaboyina rwyilma<br />

kotem. _ diax, Cemi gvaric aranakleb ZirZvelia, Cemi<br />

jilagic...<br />

etyoboda, rom ver iyo magari msmeli, adre da swrafad<br />

Tvreboda.<br />

oboba gvajic mTlad gaitikna. misi SiSveli ukanatani<br />

buSts daemsgavsa, sparsuli xaliCis ferebiT au-<br />

Wrelda, bususebi aeSala. xmaliviT basr kidurebs iqnevda<br />

da saSiSi gaxda.<br />

dia<strong>saxli</strong>sebi da ojaxisSvilebi saTiTaod gaikrifnen,<br />

Sars Tavi aarides.<br />

TviTon baTura kedelTan gaiSxlarTa da xvrinva<br />

amouSva.<br />

mxolod lamaziseuli darCa CemTan, erTgulad memsaxureboda.<br />

uceb oboba gvajim SeniSna da wina kiduri dauqnia.<br />

_ cugri, cugri!..<br />

_ vaime! _ SekrTa lamaziseuli da zurgsukan amomefara.<br />

oboba daiboRma, rvave Tvali borotad daabriala.<br />

_ modi aq!<br />

ra unda meqna! iqneb var uqnara da Zilisguda, magram<br />

qarTvelis sulSi raindi mainc farTifurTobs da Cems<br />

wawals xom ar Sevasanslinebdi am gaumaZRar urCxuls.<br />

gvaji pirdapir magidaze gadmobobRda. namusrevi<br />

da jam-WurWeli Zirs gadmoyara.<br />

davstace xeli samwvade Samfurs da davhkar kinkrixoSi.<br />

gvardiis mTavarsardali da generali magididan<br />

gadagorda, Zirs daeZneyva da kidurebi haerSi gaasavsava.<br />

_ ra moxda? _ ikiTxa rwyilma kotem da daxocili<br />

buzebisa da Wiamatlebis namusrevSi Cargo cxviri.<br />

avitace lamaziseuli da gavvardi.<br />

_ Senc su da mec su! _ CavCurCule Cems wawals da<br />

logins mivaSure.<br />

lamaziseuli dazafruli iyo. kargadac mixvda, ra<br />

safrTxes gadavarCine.<br />

daRlilobam Tavisi miqna, Rrma Zilma CamiTria.<br />

lamaziseuli ki taxtis kideze mokalaTda, Turme mTeli<br />

Rame mdarajobda.<br />

T T a a v v i i V V<br />

V<br />

aqa ambavi funagoria xoWo gedevanisa<br />

diliT adre gaviRviZe da lamaziseuli gavagzavne,<br />

gamige, mkvlelobas xom ar mabraleben-meTqi. umal moirbina,<br />

gvaji cocxalia da araferi axsovso. isic dasZina,<br />

sauzmeze gixmobeno.<br />

daveWviandi, iqneb maxes migeben-meTqi, magram sul<br />

xom oTaxSi ver davrCebodi, amitom Cavicvi, movwesrigdi<br />

da Cavedi. ukve magidas usxdnen. oboba gvajis Tavze<br />

sveli tilo Semoexvia da krusunebda. rwyili kotec uqeifod<br />

iyo, umadod ibwkineboda.<br />

_ Tavi miskdeba! _ SemomCivla gvajim. _ TiTqos<br />

uro Camartyeso!<br />

_ wuxel bevri dalieT! _ xmaSi TanagrZnoba Cavaqsove.<br />

_ eger, batoni kotec ver aris karg dReSi.<br />

_ oh, vkvdebi! _ amoioxra rwyilma kotem.<br />

_ am Cem fexebs vficavar, kargi sasmeli iyo! _ daifica<br />

baTuram.<br />

gamikvirda aseTi fici, xom ar dagvcinis-meTqi, vifiqre.<br />

mere gavige, WianWvelas fexebi kvebavs. amitom yvelaze<br />

metad jansaR fexebs afaseben da amgvarad ificebian.<br />

me, ra Tqma unda, xili mivirTvi. lamaziseulma kivi<br />

da banani momirbenina, riTac didad masiamovna.<br />

sauzme male movilieT da ezoSi CavediT.<br />

maspinZlebma WiSkramde gamogvaciles. WianWvela<br />

234 235


aTura da misi colebi Cvens sapativcemlod bare aTaTjer<br />

gawvnen miwaze. lamaziseuli atirda, mkerdze mexuteboda,<br />

pirisaxeze Tavis naz ulvaSebs micacunebda.<br />

guli amiCuyda, mamaSvilurad Sublze vakoce da sazidarze<br />

avZveri.<br />

mesazidre WianWvelam iremaxoWoebs saxre gadau-<br />

Wira da raxraxiT daviZariT.<br />

oboba gvaji orTvalaSi Caetyepa. TeTrSubla kutkalia<br />

saxris gareSec aTamaSda.<br />

rwyili kote Tavis mard raSze Sexoxda, Tumca gadmovardnas<br />

cotaRa uklda.<br />

momijnave ubnebidan gamocvivdnen gvajis gvardielebi.<br />

Turme kargadac miirTves da xelsac blomad gamoayoles.<br />

kotes mxedroba bolomde ver gamofxizlebuliyo.<br />

mTvrali yiJiniT Sesxdnen kutkaliebze da orRobeSi<br />

mtvris buRi daayenes.<br />

mSvenieri Walebi da baR-venaxebi gaviareT. yvelgan<br />

yvavilebi mimofantuliyo. balaxebSi lamazi peplebi<br />

farfatebdnen, Tumca Cvens danaxvaze gadamalvas<br />

cdilobdnen. erTi kamaTela da erTic farSavangTvala<br />

mainc ver gadaurCa tyvias... sxvaTa Soris, Citi iSviaTad<br />

gaiWaxWaxebda totebSi, radgan jariskacebi umalve avtomatis<br />

kakans autexdnen. es gasagebicaa! erT beRuras<br />

xom WianWvelebis mTeli armiis akenkva SeuZlia.<br />

win cisferma zolma gaielva. ankara wyali miluklukebda<br />

mwvane kalapotSi. xidze rom gaviareT, erTi<br />

namTvralevi mxedari gadagvivarda. misi kutkalia wyalma<br />

waiRo, TviTon ki balaxis Reros CaebRauWa. kote axtadaxta,<br />

gvajis mieWra, daxmareba sTxova. gvardiis<br />

sardals CasTvlemoda. gamofxizlda da sabralos bawari<br />

gadaugdo. galumpuli da SeSinebuli mxedari Zlivs amobobRda.<br />

_ Zmebi, damitireT, male movkvdebi! _ tirilis<br />

xmiT SesZaxa dazaralebulma.<br />

movarda gvardiis sanitari, Waobis mzomela, staca<br />

xeli da mtverSi agoriala.<br />

piri davaRe, aseTi mkurnalobisa veraferi gamego.<br />

_ Cveni medicinis varskvlavebi Tvlian, rom ankara<br />

wyali momakvdinebelia sicocxlisaTvis. _ amixsna<br />

kotem. _ Tanac, vinc ganibaneba, imas, samwuxarod, aRar<br />

udis nexvis SesaniSnavi surneleba!<br />

gemovnebaze ar daoben da kamaTi ar damiwyia.<br />

am patara SemTxvevam orive mxedarTmTavari gaaxalisa.<br />

oboba gvajim maslaaTi gamiba. CaveZie, ratom aris,<br />

rom WianWvelebis saxelmwifos araWianWvelebi mar-<br />

Taven da Tu es araWianWvelebi aseTi Wkvianebia, ratom<br />

sakuTar saxelmwifoebs ar Seqmnian-meTqi.<br />

_ WianWvelebi mSromeli xalxia, _ amixsna gvajim,<br />

_ isini koleqtivistebi arian. maTi Zala erTobaSia. Cven<br />

ki, _ aq koteze mimiTiTa, _ individualistebi varT, ga-<br />

TiToebulni veweviT beds da warmatebebsac vaRwevT...<br />

amitomac WianWvelebma erTad unda imuSaon, Cven ki unda<br />

vRlitoT...<br />

saubriT rwyili kotec dainteresda. sazidarSi<br />

Camiskupda, Zmakacurad gadamexvia da aTasi tkbili sityva<br />

CamCurCula. Tan, viTom uneblieTo, mklavze mibwkina,<br />

wveTi sisxli amarTva. gvian mivxvdi, risTvisac irjeboda.<br />

am yaCaRsa da onavars nasvamze cocxali sisxli moswyureboda.<br />

umal Tavs uSvela da Tavis raSze gadaxta. albaT,<br />

ifiqra, ar gamibrazdes da mklavze Ronivrad ar mimisrisoso.<br />

misi dasja ver gavbede, nabwkeni ki karga xans<br />

meqaveboda.<br />

mzem sakmaod maRla aiwia, roca gzaze uzarmazari<br />

gunda davinaxeT. muqi-nacrisferi burTi nela migoravda.<br />

arcTu sasiamovno suni dadga.<br />

funagoria xoWo misdgomoda da didis mondomebiT<br />

awveboda.<br />

_ gedevans gaumarjos, did baton gedevans! _<br />

dauZaxa gvajim.<br />

_ gedevans dideba! _ Sehyivla kotem.<br />

236 237


funagoria xoWo gedevani Sedga, serTukis jibidan<br />

zewristola cxvirsaxoci daaZro da ofli moiwminda.<br />

_ batoni gedevani Cveni ministrTa kabinetis premieria!<br />

_ amayad gamacno gvajim.<br />

_ mere funa TviTon unda agoros? _ gulubryvilod<br />

vikiTxe.<br />

_ xalxi xom unda gamovkveboT. _ Tavmdablad ganacxada<br />

funagoria xoWom. _ mogexsenebaT, gaWirvebisa<br />

da krizisis Jami dagvidga! vxedav, gzaze Zroxis uzarmazari<br />

funa gdia, patroni ar uCans. gverds xom ver avuvlidi.<br />

imedi maqvs, sataxto qalaq kvekverias moqalaqeebs<br />

sulze or grams mainc SevaxvedrebT!<br />

_ batono premiero, Tqven sazidarze amobrZandiT,<br />

am funas ki Cveni yoCaRi biWebi gaagoreben! _ SesTavaza<br />

rwyilma kotem.<br />

gedevanma, albaT, sakmarisad imuSava. sazidarze<br />

Zlivs amoZvra da TiTqmis mTlianad daikava. me kuTxeSi<br />

miviWeWye, vifiqre, kauWa fexebs ar gamovedo-meTqi.<br />

misi aRmatebuleba kai vaJkaci Canda. zurgi foladiseburad<br />

ubzinavda, serTukis Rilebi mWidrod Seekra.<br />

pewianad icvamda, magram, bunebrivia, funis suni asdioda.<br />

mxedarTmTavrebma premiers Cemi Tavi gaacnes.<br />

mokrZalebiT mivesalme mis aRmatebulebas, Tan davsZine,<br />

imedia, mTavroba stumars yuradRebiT momepyroba-meTqi.<br />

funagoriam keTilmosurned gadmomxeda da damiyvava:<br />

_ stumari RvTisaa! gaviTvaliswinebT, rom Cvens<br />

qveyanaSi sarCo araferi gabadiaT da sadac rigiT moqalaqes<br />

ori grami funa ekuTvnis, Tqven oTxs gamogiyofT!<br />

gavCumdi!<br />

raki dro bevri gvqonda, premierma gedevanma gamomkiTxa<br />

Cemi Tavgadasavali. metad enawyliani vinme iyo da<br />

sanam gzas movilevdiT, dawvrilebiT gamacno formikalendis<br />

istoria. aq, cxadia, mis yvela monayols ver movi-<br />

tan. vfiqrob, calke wignebad gamovce `sageografio aRwerani~<br />

da `istoria formikalendisa~. mokled ki mogaxsenebT,<br />

rom formikalendis samefo milioni wlis winaT<br />

daarsda xelmwife WkiWkitia pirvelis dros. misi arsebobis<br />

cxra aTasi saukune legendebis burusSia gaxveuli.<br />

cxraasi saukunis ambebma fragmentulad moaRwia, xolo<br />

bolo aTi aTasi wlis movlenebze `formikalendis cxovrebis~<br />

asamde tomia dawerili. am tomebs piradad redaqtorobda<br />

xelmwife anduyafaris papispapis WkiWkitia<br />

meaTasis tyupiscali Zma bututi mexuTase... am wignebSi<br />

xatovnadaa warmoCenili ganuwyveteli omebis, ngrevisa<br />

da aRmSeneblobis epoqebi... formikalendis JamTaaRmwerelni<br />

gviyvebian raindobasa da gmirobaze, SorsmWvretel<br />

xelmwifeebsa da mxedarTmTavrebze... formikalendis mecnierebs<br />

tvini Tavis qalaSi ver etevaT da zogjer yurebidan<br />

gadmosdiT... maTi SairTmesityveTa saxelebi mTel<br />

dedamiwaze quxs. marTalia, am wuTamde Tqvens mona-mor-<br />

Cils arc erTi moSairis saxeli ar gamegona, magram es ufro<br />

Cemi gaunaTleblobis bralia... misma aRmatebulebam morcxvad<br />

gamando, rom xandaxan isic ki wers Sairebs...<br />

am sasiamovno mogzaurobas cotaTi funis surneli<br />

mifuWebda. ratomRac gunda TandaTan klebulobda. gvian<br />

SevniSne, rom jer kotes mxedrobam gamoitena ybebi<br />

da jibeebi, mere oboba gvajis samefo gvardiamac mihyo<br />

xeli. ase rom, Cemi varaudiT, kvekverias moqalaqeebs<br />

or-ori grami ukve ver SexvdebodaT. funagoria xoWo<br />

gedevani ki, misi aRmatebuleba batoni premieri, saku-<br />

Tari Sairis stiqiaSi gaxveuliyo da irgvliv verafers<br />

amCnevda.<br />

_ iciT, mSvenieri Sairi `kote axta-daxta~ Cemi SeTxzulia...<br />

diax!<br />

238 239


T T a a v v v i i VI<br />

VI<br />

aRwerani sataxto qalaq kvekveriasi<br />

formikalendis sataxto qalaqi kvekveria ganlagebulia<br />

mdinare funawylis napirebze gaSlil funaWalaSi.<br />

orive mxridan qalaqs sazRvravs maRali mTebi _ erTi<br />

mxriv, funagora, meore mxriv _ nexvigora. aseTi ucnauri<br />

toponimebi qalaqs SemorCa oqros im saukunidan, rodesac<br />

qveyana yvaoda da funa TiTqmis muqTad iSoveboda.<br />

kvekverias centri nawilobriv dangreuli damxvda.<br />

Turme oboba gvajis, rwyil kotes da funagoria xoWo<br />

gedevans ar moewonaT xelmwife anduyafar pirveli, metsaxelad<br />

vegetarianeli. misi udidebulesoba mxolod<br />

marwyviT ikvebeboda, sterilur wyalSi banaobda da amas<br />

Tavis qveSevrdomebsac aswavlida. bolos ise gaTamamda,<br />

sisxldaxarbebulTa gvari da jilagi SeiZula da ganizraxa<br />

qveynis dezinfeqcia, rac rwyilebs, obobebsa da<br />

nair-nair xoWoebs did saSiSroebas uqadda. saswrafod<br />

Seikra triumvirati, moaTries zarbaznebi, buTqes mefis<br />

sasaxles, miwasTan gaaswores da xelmwifec nangrevebSi<br />

moayoles. xolo mis magier taxtze dasves aTi wlis anduyafar<br />

meore, metsaxelad pirmwyazari.<br />

raki mefis mSvenieri sasaxle daingra, xelmwifes axali<br />

rezidencia gamouyves, romelic garedan ufro cixes<br />

hgavda da ise iyo daculi umTavresad rwyili kotes<br />

mxedrobis mier, rom Sig buzic ver Sefrindeboda, da Tu<br />

Sefrindeboda, umalve darajTa Samfurze wamoegeboda.<br />

kvekveriaSi ZiriTadad erTi da orsarTuliani saxlebia.<br />

yvelaze lamazi Senobebi WkiWkitia pirvelis prospeqtzea<br />

ganlagebuli. es prospeqti iwyeba bututias moedanze<br />

da Tavdeba anduyafar meoris moedanze sadac<br />

wamoyudebulia samefosaTvis sayvarel stumarTa sastumro<br />

`bermuxa~.<br />

bututias moedanze dgas qveynis uzenaesi salaybos<br />

monumenturi Senoba. iqvea premier gedevanis sasaxle...<br />

WkiWkitia pirvelis prospeqtis mSveneba gaxlavT operisa<br />

da baletis Teatri, sadac saopero dasSi umTavresad<br />

WriWinobelebi mRerian, xolo baletis mocekvaveebad<br />

kutkaliebi da rwyilebia. eseni xom speqtaklSi da<br />

imis Semdegac ver isveneben da mudam yiraze gadadian.<br />

ufro dawvrilebiT kvekveriaSi gatarebul dReebze<br />

qvemoT gveqneba saubari, axla ki umjobesia kvlav gzas<br />

davubrundeT.<br />

Cveni mxiaruli kavalkada sataxto qalaqs avtomatis<br />

kakaniTa da revolverebis baTqiT uaxlovdeboda.<br />

funagoria xoWo gedevans cota xans CasTvlima, Tumca<br />

damtvreul gzaze sazidari ise injRreoda, gulmuceli<br />

amomivarda. iremaxoWoebi daiRalnen da gagvijiutdnen,<br />

eSvebs mrisxaned iqnevdnen, magram yoCaRma mesazidrem<br />

saxre gadauSxuvla, zurgze zoli daamCnia.<br />

gedevani gamofxizlda da qveynis sagareo saqmeebze<br />

Camoagdo sityva. yuri vcqvite, iqneb misma aRmatebulebam<br />

Tavisi azri gamoxatos Cemi samSoblos SesaxebmeTqi.<br />

arc Tqvena xarT karg dReSio, sinanuliT miTxra<br />

funagoriam, ise dayideT Tqveni qveyana, vfiqrob, nexvsa<br />

da funasac ar daitovebT da Cemi jilagi SimSiliT<br />

amowydebao. mere formikalendis awewil saqmeebze gadavida.<br />

Turme bolo ori saukune samefo dapyrobili hqonda<br />

mZlavr imperias, romelsac laTinebi uwodebdnen `Union<br />

de Areneus~, rac Cveneburad `obobaTa kavSirs~ niSnavs.<br />

metropolia da koloniebi ablabudaSi iyo CaxlarTuli<br />

da obobebs kargi daxli edgaT. mere ablabuda daifliTa<br />

da imperia moirRva. misi nangrevebi mTebs gaRma dResac<br />

xrColavs.<br />

_ Zalian viCagrebodiT, _ amoioxra gedevanma, _<br />

aba, im dros, funagoria xoWos vin dasvamda qveynis premierad,<br />

an rwyil kotes vin miugdebda yurs, ise miasrisavdnen,<br />

satyepelac ar dasWirdeboda. Tumca, ager,<br />

240 241


oboba gvaji maSinac gatiknuli dadioda da dResac misi<br />

Jamia!<br />

aseTi saubriT mivaRwieT qalaqis gareubnebamde.<br />

gedevanis brZanebiT win malemsrbolebi gagzavnes, raTa<br />

kvekverias mosaxleobasa da mTavrobas droulad gaego<br />

qveynis cidan ucxo stumris Camovardnisa da Zroxis<br />

mozrdili funis Sovnis Sesaxeb. es ori ambavi sainformacio<br />

saSualebebma erTmaneTs daukavSires da ise gamodioda,<br />

TiTqos es funa humanitaruli daxmarebis saxiT<br />

me Camometanos. am gaugebrobam didi aliaqoTi gamoiwvia.<br />

moqalaqe WianWvelebi gamocvivdnen saxlebidan. mohqondaT<br />

barebi da fiwlebi, vedroebi da jam-WurWeli. qalaq-<br />

Si Sesulebic ar viyaviT, gedevanis nobaTis irgvliv<br />

zedaxora gaimarTa. Ronieri WianWvelebi win miZvrebodnen,<br />

sustni sapensio wignakebs iqnevdnen da gahkiodnen,<br />

rigi daicaviT, rigio... gzebi umal gadaiketa. gvardielebi<br />

da mxedroba brbos gasafantavad iZulebulni<br />

gaxdnen haerSi srola aetexaT. Cveni sazidari sanapirosaken<br />

mivmarTeT. aqeTken gza ufro Tavisufali iyo. gvajis<br />

orTvala da kotes kutkaliac gamogvyvnen. funawyali<br />

amarTlebda Tavis saxelwodebas. `ah, ah, ra haeria!~<br />

_ gaiZaxoda misi aRmatebuleba batoni premieri. me ki<br />

cxvirze xels vifarebdi, Tumca malulad. gaviareT viwro<br />

quCebi. vCqarobdiT da Wenebis dros qalaqs kargad<br />

ver vaTvalierebdi. aqa-iq sareklamo warwerebma gaielva.<br />

`koka-kolas~ aqac SemoeRwia. mogvianebiT gavige, adgilobrivi<br />

gemovnebis gaTvaliswinebiT cotaTi azavebdnen<br />

Turme. dabolos, anduyafar meoris moednamde gavaRwieT,<br />

sazidris borblebi qvafenilze araxraxda da<br />

TavzeviT wamoimarTa sastumro `bermuxa~.<br />

Cvens danaxvaze administratori, WianWvela<br />

bexveria daoTxili gamoiqca. imsimsxo iyo, gverdebSi<br />

qoni gasdioda.<br />

_ xelmwifis stumaria! _ Cemze acnoba gvajim.<br />

_ aravin awyeninos, Torem... _ daemuqra kote.<br />

bexveria Seecada pativiscemis niSnad fexebSi Caggvardnoda,<br />

magram qoni uSlida xels da veRar ixreboda.<br />

gedevanma pativi damdo, oTxi grami funis qviTari<br />

gamomiwera. ra TavSi vixlidi da WianWvela bexverias<br />

vufeSqaSe. is kvlav Seecada fexebSi Camvardnoda, magram<br />

swrafad gavecale.<br />

mecamete sarTulze liftiT amiyvanes. ori Ronieri<br />

WianWvela momiCines, viTomc msaxurad, sinamdvileSi ki<br />

mstovrad. erTi umal karTan gaiSota da Zils minebda.<br />

meorem Tambaqos hilzSi kanafi Catena da daiRrija:<br />

`nafazs xom ar daartyam, biZa!~<br />

abazanaSi wyali movuSvi. samwuxarod, nebiera cxviri<br />

friad Semiwuxda da oTaxSi Semovbrundi,<br />

sabanSi gavexvie da moceliliviT mivegde. aRar vici,<br />

ramdeni meZina. kvlav Cemi Tbilisuri bina damesizmra: Tavi<br />

sakuTar yurbaliSze medo, Cemi naniko ki samzareuloSi<br />

fusfusebda, axlaxan darigebuli sabuterbrode margariniT<br />

namcxvars micxobda... gamomeRviZa da Tavze xeli Semovirtyi:<br />

vaime, Cemo colo da Svilebo, mogikvdeT utvino<br />

mamiko, sanam aqedan gavaRwev, vals vali waemateba da<br />

quCaSi aRmovCndebiT-meTqi...<br />

tirilsa da TavSi xelis cemas azri ara hqonda, Tavi<br />

gavimxneve da aivanze gavedi.<br />

nexvigorasa da funagoras Soris gaSlili qalaqi<br />

Tvalwarmtaci sanaxavi gaxldaT. Wreli saxuravebi, viwro,<br />

daklaknili quCebi da farTo prospeqtebi, WalebSi<br />

gawolili da kalTebs Sefenili ubnebi, baRebi da baRCebi...<br />

yoveli mxridan zuzuni moismoda, sataxto qalaqi<br />

daZabuli ritmiT cxovrobda, sastumro `bermuxas~<br />

kedelTan mitingi tardeboda...<br />

242 243


T T a a v v i i VI<br />

VI<br />

Wiamaia durus gamoCena da aqa ambavi<br />

WriWinobela zeinabisa<br />

oTaxSi rom Sevbrundi, derefnidan xmauri Semomesma.<br />

gavixede, viRac otrovela misdgomia Cems Wian-<br />

Wvelebs da gvarianad bubnis. erTi xom isedac ZiliT iyo<br />

daretianebuli, meore _ kanafis qaCviT. amitom winaaRmdegobas<br />

veRar uwevdnen da Tavdamsxmelma ise gadaxlar-<br />

Ta erTierTmaneTSi, gons mosvlis Semdgomac, albaT,<br />

didxans ver gaarkvevdnen romlis fexi romeli iyo.<br />

am saqmianobas rom morCa, Cemken Semotrialda da<br />

Tavi damikra:<br />

_ Wiamaia duru!<br />

sapasuxo salami naCqarevad mivagebe, Tan gakvirvebiT<br />

vaTvalierebdi. zomierad Casqelebuli vaJkaci Canda,<br />

woniTa da moculobiT orive jariskacs Tu ar Warbobda,<br />

arc arafers daaklebda. tanze Savkoplebiani wiTeli labada<br />

emosa, romlis qvemoTac sifrifana frTebs malavda.<br />

_ eseni gvajis kacebia! _ amixsna. _ me ki xelmwifis<br />

samsaxurSi var! xelmwife anduyafars miaCnia, rom gvajisagan<br />

safrTxe mogeliT, amitom mibrZana, saswrafod mas-<br />

Tan gaaxloT!<br />

ar damiwyia imis garkveva, Tu ra safrTxe momeloda.<br />

karga xans viyavi obobasa da rwyilis sazogadoebaSi<br />

da isedac vxvdebodi, rom rogorme maTgan Tavi unda<br />

damexsna. imaSi ki namdvilad viyavi darwmunebuli, rom<br />

Wiamaiebi Cems sisxls aRar daxarbdebodnen.<br />

_ liftiT veRar CavalT. qveviT bexveria dagvxvdeba,<br />

eg qonis kasri ki gvajis yurmoWrili monaa. _<br />

zizRi gakrTa durus xmaSi. _ erTaderTi gza dagvrCa _<br />

sahaero. aba, zurgze amekide!<br />

mecamete sarTulis simaRlidan rom gadavixede,<br />

guli amikankalda, magram sxva gamosavals ver vxedavdi,<br />

Tanac Cemi iRblis imedic mqonda. CavebRauWe durus koplebian<br />

labadas da aivnidan gadaveSviT... saxeSi haeris<br />

nakadi rom momxvda, megona yvelaferi amoyiravda-meTqi.<br />

simwris oflma damasxa. durus, albaT, vemZimebodi da<br />

didxans ver mzidavda. am dros gverdiTma qarmac dagvibera<br />

da pirdapir momitingeebisaken gagvaqana. durum<br />

frTebi energiulad aamuSava. moqalaqe WianWvela rom<br />

gvemsxverpla, saqme cudad wagvividoda. amitom xan erT<br />

mxares gadavyiravdiT, xan meores da zed tribunaze, mikrofonTan<br />

mdgom WriWinobela zeinabs davenarcxeT.<br />

rogorc Semdgom amixsnes, qalbatoni WriWinobela<br />

zeinabi adre ubralo quCis WriWinobela yofila da `qalbatonad~<br />

arc aravin moixseniebda. dro Seicvala, igi qu-<br />

Cis Seurigebel opozicionerTa liderad gadaiqca. misi<br />

programa ioli dasamaxsovrebeli iyo, radgan Sedgeboda<br />

erTaderTi uaryofiTi nawilakisagan _ `ara!~<br />

ranairi kiTxvac unda dagesvaT, Tundac surs Tu ara<br />

mzis amosvla, an Casvla, pasuxi erTi iqneboda _ `ara!~<br />

erTaderTi SekiTxva, romlis drosac WriWinobelas<br />

WoWmani Seudgeboda, aseTi iyo:<br />

`ikisrebT Tu ara samefos dedoflobas, Tu xelmwife<br />

anduyafari dayabuldeba?~<br />

qalbaton zeinabs umal guli misdioda. misi momxreebi<br />

niSadurs aynosebdnen. gons mosuli WriWinobela<br />

ki arcTu damajereblad waiknavlebda:<br />

`ara!~<br />

swored aseT saxelganTqmul qalbatons davenarcxeT<br />

zevidan da gavSoteT ficarnagze.<br />

_ ara! _ ikivla WriWinobela zeinabma.<br />

ver mivxvdi, ras eloda Cvengan da raze gveubneboda<br />

uars.<br />

Wiamaia duru swrafad wamoxta, Tan mec amiTria,<br />

radgan SiSisagan ise viyavi gaognebuli, labadisaTvis<br />

xelis gaSveba damaviwyda.<br />

244 245


mivcvivdiT dazaralebuls, wamoyeneba movundomeT,<br />

is ki Wirveulad asavsavebda fexebs da Tavisas gaiZaxoda:<br />

_ ara, ara!..<br />

atyda erTi Rrianceli, momitingeebi ficarnags moawydnen.<br />

_ ara!.. Zirs!.. agentebi!.. sisxlismsmelebi!.. _ amas<br />

da uaressac gaiZaxodnen.<br />

mindoda mikrofonTan mivsuliyavi, bodiSi momexada<br />

da amexsna, rom aravisi agenti ara var da sisxlsac ar<br />

giaxlebiT.<br />

durum xeli mtaca da ganze gamaTria.<br />

_ Tu ggonia, amaT rames Seasmen, Semcdarxar! viCqaroT,<br />

Torem gaTamamdebian da ise dagkbenen, rumbiviT<br />

gasivdebi!<br />

Semigdo zurgze da momitingeebs Tavze gadavufrineT.<br />

bunebrivia, didxans ver vifrendiT, moednis bolos<br />

Zirs daveSviT da gza sirbiliT ganvagrZeT.<br />

uknidan moismoda zeinabis xma. adre Tu nazad Wri-<br />

Winebda, axla ise gaswioda, ara, arao, yurTasmena waiRo.<br />

mogvianebiT gavige, quCis opoziciam `bermuxidan~<br />

Cveni gadmofrena provokaciad miiCnia da WriWinobela<br />

zeinabma naxevari wliT SimSiloba gamoacxada.<br />

_ mouxdeba kidec! _ ganmimarta durum. _ mTeli<br />

zafxuli daWriWinobda, daxtoda, sursaTi ver moimaraga,<br />

axla ki mis momxreebs guli auCuydebaT da erT-or<br />

lukmas miaSaveben!<br />

ase iyo Tu ise, momitingeebs karga manZiliT dav-<br />

SordiT da kvekverias viwro quCebis xlarTSi CavikargeniT...<br />

T T a a v v i i VIII<br />

VIII<br />

faTerakebi kvekveriaSi<br />

quCas orive mxares dabali, erTierTmaneTze wayunculi<br />

pawawkintela saxlebi gasdevda. kar-fanjrebi<br />

migmanuli hqondaT, albaT, binas mtvers Tu aridebdnen.<br />

momcro moedans mivaRwieT da win koRo gadagvidga.<br />

Tavze kepi ZvelbiWurad exura, pirSi sigareti gaer-<br />

Wo da Tavxedurad saxeSi Semomabola.<br />

_ jigaro, sigareti momawevine!<br />

Sarze iyo, ra!<br />

duru fexdafex momyveboda. win gadamaswro da ko-<br />

Ros zorba Witlayi amohkra.<br />

_ biWebo, Cveni kako gagvilaxes! _ iwivla viRacam<br />

da fanjrebidan, karebidan, momijnave quCebidan koRo-<br />

Ta jari gamocvivda. zognic banze gadmoeyudnen, wuodnen<br />

da viSviSebdnen. eseni, vfiqrob, qalebi iyvnen.<br />

_ aba, koRoTubnelebo, Rone gamisinjeT! _ daqadnebiT<br />

SeuZaxa durum.<br />

_ vah, duru, Sena! _ wamoiknavla kakom da fexebze<br />

Zlivs wamolaslasda.<br />

_ e, duru yofila! _ gadasZaxes erTmaneTs koRo-<br />

Tubnelebma da daSoSmindnen, Tumca, vatyobdi, Cems danaxvaze<br />

kbilebs ilesavdnen.<br />

_ ramdenjer unda gagafrTxiloT, gamvlelebs nu<br />

auxirdebiT-meTqi, veravis gauvlia koRoTubanSi!<br />

_ dawynardi, durus venacvale! _ Tqva erTma darbaiselma<br />

koRom. _ am Cvens kakos Cvenve gavlaxavT! Zmurada<br />

gTxov, Wiqaze fexi ar gvikra, cota wavuqcioT!<br />

_ xom ici, Cemo Toma, aRara vsvam! _ iuara Wiamaiam,<br />

kiduri gamomdo da gamarida, Tan yurSi CamCurCula: _<br />

amaT eride, kotesTan arian Sekrulni da Tavsac amitom<br />

gavidnen!<br />

246 247


_ Sen ki ifrine da... _ aRtaceba ver davmale.<br />

_ me, adre, `obobaTa kavSiris~ cema-tyepis akademia<br />

davamTavre! orasi koRoc rom momvardes, bdRvnas<br />

avaden!<br />

gzad duqnebis rigs CavuareT, Sig koRoebi isxdnen,<br />

sinjarebiT sisxlis wveTebi gamoefinaT.<br />

_ aSkarad naZarcviT vaWroben! _ braziT Cailaparaka<br />

durum. _ sakmarisia, CasTvlimo, umal ulufas agwapnian!<br />

dadeqi da ifxane mere!<br />

rogorc iyo, gavcildiT koRoTubans da SevediT<br />

WianWvelaTubanSi.<br />

guneba gamomikeTda. sufTad dagvili quCebi erTierTmaneTs<br />

Wrida. orsarTuliani saxlebis zeda sarTulebze<br />

fanjris SuSebi krialebda. aivnebze qoTnebiT yvavilebi<br />

gamoedgaT. pirvel sarTulebze saxelosnoebi da<br />

savaWroebi CamoerigebinaT. qvafenilebze mimodiodnen<br />

datvirTuli sazidrebi da orTvalebi. trotuarebi savse<br />

iyo samuSao tansacmelSi gamowyobili mamri WianWvelebiT<br />

da kopwia mdedrebiT, romlebsac TavianTi pawawkintela<br />

Svilebi skolebSi mihyavdaT. ufro patarebi fexebSi gveblandebodnen,<br />

qviSiT erTobodnen, Widaobdnen, Cxubobdnen,<br />

cekvavdnen... didebis umetesoba mousvenrad dafusfusebda,<br />

navaWri xoragi mihqonda, saxelosnoSi ijda,<br />

CaquCs ukakunebda, keravda, kemsavda, funTuSasa da Rvezels<br />

acxobda, funas agundavebda, marwyvis jems, alublis<br />

murabasa da nayins yidda.<br />

_ durus gaumarjos, durus! _ xandaxan mogvesalmebodnen<br />

warmosadegi, yaraCoRelis tanisamosSi<br />

gamokvanWuli WianWvelebi.<br />

_ aqeT mobrZandiT, Svilo duru, stumaric damipatiJe,<br />

marwyvis Jele gamisinjeT! _ mogvmarTavda erTi<br />

Casuqebuli qalbatoni.<br />

_ alublis nayini miirTviT! _ gvTavazobda meore.<br />

Cven Tavazian madlobas vuxdidiT da fexs vuCqarebdiT.<br />

TvalnaTliv Canda, rom formikalendis siZliere<br />

WianWvelebis kiserze idga. eseni dReniadag Sromobdnen<br />

da dovlaTs qmnidnen.<br />

amasobaSi momSivda kidec. im droidan, rac baTuras<br />

gamovemSvidobeT, pirSi xemsi ar Camsvlia. imis SiSiT, funa<br />

ar SemomTavazon-meTqi, wuwunisagan Tavs vikavebdi.<br />

Wiamaiam Semomxeda, mixvda Cems gasaWirs da sardafis kibeze<br />

CamiZRva.<br />

karze kintos Sarvliani WianWvela exata. xiliT savse<br />

xonCa eWira.<br />

dabalWerian, naxevradCabnelebul darbazSi aRmov-<br />

CndiT. uxeSad naCorkn kunZebze WianWvelebi isxdnen da<br />

qeifobdnen. haeri gajerebuliyo cxeli orTqliT da Tu-<br />

Tunis boliT. kedlebze primitivisti avtoris `mocekvave<br />

WianWvelebi~ exata.<br />

Casuqebulma daxlidarma Cvens danaxvaze kidurebi<br />

gaSala.<br />

_ mobrZandiT, duru batono, raime xom ar gawyenineT,<br />

sul mTlad rom dagviviwyeT?<br />

_ saqmeebs ver avudivar, Cemo anTimoz, saqeifod<br />

veRar vicli! _ upasuxa durum. _ ager, Sexede, Sori<br />

qveynis stumari moviyvane!<br />

_ dasaklavi araferi gvyavs, Cemo duru, Tu stumars<br />

sisxli swyuria...<br />

_ ah, mageTebs ver vitan! _ saubarSi CaverTe. _<br />

bunebiT vegetarianeli var!<br />

_ dabrZandiT, Tqveni Wirime, gauCenels gavaCen!<br />

mivusxediT me da duru kuTxis magidas. wuTSi Cvens<br />

win daxvavda baRCeuli da xileuli _ sazamTro da nesvi<br />

ginda, marwyvi da atami, leRvi da yurZeni, nigozi da Tafli...<br />

axlo magididan siniT gozinayi mogvarTves, Sori magididan<br />

_ xalva.<br />

iqiTken dol-garmoni aaxmianes da grZelulvaSa,<br />

Ripianma WianWvelam aRmosavluri baiaTi aarakraka. xma<br />

ise dauwvrilda, nemsis yunwSi aZvrenda.<br />

welis narnari rxeviT gamogogmandnen norCi Wian-<br />

248 249


Wvelebi da `kintauri~ Camouares.<br />

bevri raRa gavagrZelo, kargad viqeifeT!<br />

Wiamaia durum vardis wveniT savse sasmisi aswia da<br />

wamoiZaxa:<br />

_ Cvens xelmwife anduyafars, gau-mar-jos!<br />

_ jos, jos!.. _ SesZaxes erTxmad WianWvelebma da<br />

am dros SemosasvlelTan xmauri moisma.<br />

TiTqosda viRaca Cxubobda.<br />

gaskda kari da kibeze WianWvelebis, rwyilebisa da<br />

koRoebis zedaxora Camogorda.<br />

qveSidan nacem-nagvemi koRo kako gamoZvra da daiwripina:<br />

_ ai, isinic!.. amaT mcemes!<br />

rwyilebma Tavi moigiJianes:<br />

_ amaT Cvens Zmas scemes? migviSviT!..<br />

Wiamaia duru wamovarda da Seegeba. momxdurebi aryiT<br />

yardnen da, etyoba, Tavxedoba gasdiodaT, radgan<br />

sardafSi moqeife WianWvelebma Tavs uSveles.<br />

daxlidarma anTimozam amoioxra:<br />

_ kotes mxedrobaa! sanam yvelafers ar damilewaven,<br />

ar momeSvebian! _ mere ukana gasasvlelisaken maniSna:<br />

_ gaiqeci, durus eseni ver moerevian!<br />

cxadia, megobars gasaWirSi ver mivatovebdi. bolos<br />

da bolos mec qarTveli var da kacobisa raRaca mcxia.<br />

avdeqi da erT-or rwyils ise gavuqane, mgoni ybebi movungrie.<br />

koRo kakos, mag naZiralas, iseTi wixli amovkari,<br />

vfiqrob, sapensiod gavamzade... Wiamaia duru ufro yoCa-<br />

Rad irjeboda, visac moscxo, yvelani nokautSi Caagdo.<br />

magram momxdurebs axal-axali mxedroba emateboda da<br />

aqedan drouli aTesva ufro upriani iqneboda. me da durum<br />

mxari-mxars miveciT, nabij-nabij davixieT da bolos<br />

kars miRma gavsxltiT...<br />

bneli derefani swrafad movilieT. winidan sinaTle<br />

abrWyvialda da kvlav qalaqis ubanSi aRmovCndiT.<br />

_ frTxilad! _ maniSna durum. _ aq rwyilTubania!<br />

eseni cal-calke mxdlebi arian, erTad uyvarT daseva!<br />

sayeloebi aviwieT, qudebi CamovifxateT da gza ise<br />

dinjad gavagrZeleT, viTomc wuTis win arc gviCxubia.<br />

guli mifancqalebda, magram garegnulad SiSi ar gamim-<br />

JRavnebia. rwyilTa saxlebisaken gaxedvac ar mindoda.<br />

amaTi dia<strong>saxli</strong>sebi arc gvidnen da arc recxavdnen, yvelafers<br />

qeciani ZaRlis suni asdioda.<br />

uceb saidanRac pawawkintela rwyiluka gadmoxta<br />

da daiwivla:<br />

_ uyureT, ramodena sadili gvestumra!<br />

sadilio? _ atyda kar-fanjrebis raxaruxi. yoveli<br />

mxridan rwyilebma gamoyves Tavi da cnobismoyvared<br />

mogvacqerdnen. ufro gambedavebi kvalze gamogvyvnen.<br />

erTi-ori mamaci rwyili winidan gadagvidga, magram Cven<br />

SeuCerebliv wixlebi vkariT da ganze mivyareT.<br />

TiTqos SeTanxmebulado, sirbiliT win gaviWeriT.<br />

_ daiWiT, ar gauSvaT! _ ikivla viRacam da rwyilebis<br />

mTeli gundi gamogvenTo.<br />

yoCaRad gavrbodiT, magram isini naxtomebiT gveweodnen.<br />

maSin gamaxsenda misi aRmatebuleba batoni premieris<br />

SesaniSnavi Sairis striqonebi _ `rwyili axta-daxta...~<br />

quCis bolos erTma moaxerxa kidec, mxarze Semaxta<br />

da kiserSi nestari Camaso, Tumca, vfiqrob, Cemi sisxli<br />

ver Seirgo, radgan Zirs vbertye da Tan iseTi vdruze,<br />

Tu saswrafod reanimaciaSi ar gaaqanebdnen, suls ufal-<br />

Tan gagzavnida...<br />

250 251


T T a a v v i i IX<br />

IX<br />

faTerakebi grZeldeba<br />

gzajvaredinTan rwyilebi ucbad CamogvSordnen.<br />

gavixede da davinaxe, ramac isini daafrTxo: gzis saval<br />

nawilze uzarmazari wiTeli baRlinjo gatylarWula,<br />

policielis kiteli da Sarvali tanze askdeba, wina kidurSi<br />

saCiCqni uWiravs da zantad iCiCqneba. isea sisxliT<br />

gatiknuli, TiTi rom daaWiro, piridan waskdeba.<br />

_ genacvale, ratom arRvev sagzao wesebs? _ daaslokina.<br />

_ romel wesebs? _ gavikvirve.<br />

_ akrZaluli siCqariT morbodiT, Tanac quCis saval<br />

nawilSi... xom SeiZleba, pativcemul baRlinjos Seaskde<br />

da gaitano, iyuryute mere cixeSi.<br />

vatyob, Wiamaia durus vera cnobs da surs rame dagvcinclos.<br />

duru braziT aenTo, sacaa wauTaqebs.<br />

am dros bedad, mxedari gamoCnda. orjer ufro metad<br />

gatiknuli baRlinjo iremaxoWoze gadamjdara da<br />

dezebis cemiT aqeTken moaqanebs.<br />

_ durus dideba! salami Cvens stumars! _ Soridan<br />

mogvesalma mxedari.<br />

gaberili Ripi unagirze Semoudvia, samxreebze imdeni<br />

oqro asxia, policiis generalze naklebi ar iqneba.<br />

rigiT baRlinjos SiSis oflma daasxa. smenaze dadga.<br />

zedmeti daZabulobisagan serTukis Rilakebi mowyda<br />

da tyviasaviT mimoifanta. erTi cali SublSi momxvda<br />

da kopi damaCina. TviTon policiels ki titlikana Ripi<br />

auTaxTaxda.<br />

_ ra xdeba aq? _ ikiTxa policiis Cinma.<br />

damfrTxali policieli Semecoda da, Tumca Subls<br />

visresdi, xma ar amomiRia. durumac brazi daicxro da<br />

Semrigeblurad uTxra:<br />

_ meti Wkua da wesiereba sWirdebaT Tqvens xelqveiTebs,<br />

batono yaraman!<br />

yaramanma policiels cxvirwin kidurebi auqnia da<br />

yvirili morTo:<br />

_ gvarcxven, xom? Se lenCo, forma gacvia da durus<br />

vera cnob?!<br />

durum mxari gamkra, maniSna, sanam ufrosi umcross<br />

angariSs usworebs, aqedan gavecaloTo.<br />

gza mSvidad gavagrZeleT. uknidan karga xans gvesmoda<br />

maRali Cinosnis yvirili.<br />

_ es yaramani didi vireSmakaa! _ amixsna durum. _<br />

generloba kai sma-WamaSi miiRo. igi msuqani naWrebis daTrevis<br />

Cempionia. kvekveriaSi omi rom gaCaRda, imdeni moaxerxa,<br />

meomar mxareTa Soris gawva da ukanali abzika. magis<br />

tra...saTvis im dros aravis ecala, magram SemTxveviT vegetarianelTa<br />

nasroliT gaikawra. yaramansac es undoda!<br />

umalve gamarjvebulebs miemxro da jildoc miiRo. adre<br />

Tu anduyafar vegetarianelis karze Toxlaobda, axla<br />

pirmwyazaris nasufraliT ikvebeba!<br />

_ axla ras uzams mag policiels? _ CaveZie.<br />

_ SemoeWmeva! _ mSvidad mipasuxa durum.<br />

am dros metad usiamovno suni meca. durumac pirze<br />

cxvirsaxoci aifara. wayunculi <strong>saxli</strong>s kuTxidan taxiviT<br />

Casuqebulma arsebam gamoixeda. durum erTi ufTxvina<br />

da isic daikarga.<br />

_ tilTubans umjobesia gverdi avuqcioT! _ ziz-<br />

RiT Tqva durum. _ eseni qurdebi da mawanwalebi arian,<br />

fuls siZviTa da WuWyiT Souloben!<br />

_ eg rogor?<br />

_ amaTi dedakacebi fulis gulisaTvis visac ginda<br />

Caugordebian! fuh, RmerTma gvaSoros! _ wamoiZaxa durum<br />

da fexs auCqara. mere cotaTi damSvidda da ganagr-<br />

Zo: _ Tu agekidnen, veRar moiSoreb! arc taraknebi mexateba<br />

gulze, magram amaTTan ra Sedarebaa...<br />

marTlac, tarakanTubanSi SvebiT amovisunTqe. aq qu-<br />

252 253


Cebi SedarebiT swori da dagvili Canda. aqa-iq xe izrdeboda.<br />

fanjris Ziras yvavili xarobda. aivnebi SeRebili<br />

hqondaT da zed daZonZili xaliCebi gadmoefinaT<br />

dasabertyad. trotuarebze moqalaqe taraknebi TavianT<br />

colebTan erTad darbaislurad daseirnobdnen da erTmaneTs<br />

ulvaSebis cmacuniT esalmebodnen. umravlesobas<br />

Savi da kremisferi ecva. dedakacebs cocxebi eWiraT, mamakacebs<br />

urikebiT nagavi gahqondaT. patara tarakunebi<br />

ezoebSi TamaSobdnen, ramdeni nagavic mSoblebs gahqondaT,<br />

imdens Svilebi yridnen.<br />

erTma darbaiselma tarakanma fexsacmeli damisuna<br />

da eWviT amomxeda. amas kremisferi Jiletis jibidan Zewkviani<br />

saaTi mouCanda da ulvaSebi aqeT-iqiT Capaevurad<br />

gaewvarTa.<br />

_ ra iyo, dianoz, ra ar mogewona? _ hkiTxa durum.<br />

_ vifiqre, stumars tilTubnidan rame xom ar gamohyva-meTqi!<br />

_ wamoiwia da durus maameblurad moucacuna<br />

ulvaSebi. _ dagvewvieT, duru batono, premier gedevanis<br />

nasufralidan narCenebi gadmouyriaT da Cemma<br />

meuRlem momirbenina. iseTi lukmebia, gagixardeba!<br />

_ gveCqareba, Cemo dianoz, sxva dros iyos! _ gaecina<br />

durus.<br />

nasufralidan mirTmeva didad arc me mxiblavda.<br />

tarakanTubnidan ori nabijiRa gvrCeboda bututias<br />

moednamde da swrafad CavirbineT.<br />

cxadia, sxva viTarebaSi sastumro `bermuxidan~ amodena<br />

faTerakiani gzis gavla arc dagvWirdeboda, raki<br />

anduyafar meoris moednidan SegveZlo pirdapir WkiWkitia<br />

pirvelis prospeqtiT aqamde gamogvevlo, magram<br />

SevecadeT arakeTilmosurneTa Tvals ar SevCxerodiT<br />

da gzac imitom gavimrudeT.<br />

bututias moedani da WkiWkitia pirvelis prospeqti<br />

kvekverias mSvenebaa. orives alamazebs uzarmazari Senobebi,<br />

formikalendis arqiteqturis igavmiuwvdomeli<br />

Sedevrebi. maTSi vlindeba WianWvelas maRali SemoqmedebiTi<br />

inteleqti. samwuxarod, zogierTi maTgani bolo omma<br />

gaanadgura da nangrevebze reklamebiT aWrelebuli ficris<br />

dafebia afarebuli.<br />

bututias moedanze uzenaesi salaybos monumenturi<br />

Senobaa aRmarTuli, mis Tavze formikalendis Svidferi<br />

droSa frialebs, rac imas niSnavs, rom qveynis mTavari salaybo<br />

daZabulad muSaobs. ministrTa kabinetis Senoba<br />

odnavRa Camouvardeba Tavis mezobels da mis Tavzec<br />

droSaa aRmarTuli. misi aRmatebuleba batoni premieri<br />

funagoria xoWo gedevani Tavis kabinetSi zis da humanitarul<br />

funas anawilebs. moednis centrSi uzarmazari<br />

monumenti dgas. maRal kvarcxlbekze TviT WkiWkitia<br />

pirveli wamomarTula. erTi kiduri CrdiloeTisaken<br />

miuSveria, meore _ samxreTisaken, mesame _ aRmosavle-<br />

Tisaken da meoTxe _ dasavleTisaken. pirvel xelmwifes,<br />

Turme, mTeli planetis dapyroba ewada, rac ganuxorcielebia<br />

kidec. WianWvelebi mTel dedamiwas moedvnen,<br />

oRond tvirTis simZime veRar gaTvales da amitomac da-<br />

Ciavdnen.<br />

WianWveluri andaza gvaswavlis: imaze met tvirTs<br />

nu wamoikideb, risi awevac SegiZlia!<br />

sataxto qalaqis centri metad xmauriani aRmoCnda.<br />

igi gadatvirTuli iyo sazidrebiT, urmebiTa da orTvalebiT.<br />

aqa-iq iaponuri manqanebic SevniSne. daxeT, am<br />

iaponelebs Turme formikalendSic SemouRweviaT!<br />

trotuarebi savse iyo moseirne moqalaqeebiT, um-<br />

Tavresad elitaruli WianWveloba mimodioda, Wrela-<br />

Wrula CacmulobiT awonebdnen erTmaneTs Tavs (Cemi iq<br />

yofnis dros modidan ukve gadioda moxarSuli jinsebi!).<br />

sastumro `bermuxis~ mxridan CoCqoli moisma. iqidan<br />

demonstrantebi daiZrnen. Tavdapirvelad mxolod<br />

Wreli droSebi Canda, mere transparantebi gavarCie,<br />

romlebzec erTaderTi nawilaki ewera _ `ara!~ brbom<br />

TandaTan gaavso WkiWkitia pirvelis prospeqti. win sakaciT<br />

WriWinobela zeinabi mohyavdaT. dazaralebuls pir-<br />

Tan mikrofoni miedo da Tavdauzogavad iWinTeboda:<br />

_ ara, ara!..<br />

254 255


pasuxad brbo samgzis imeorebda:<br />

_ ara, ara, ara!<br />

_ dadian da xmauroben! _ amixsna durum. _ ukmayofiloni<br />

arian, oRond ar ician, risi!<br />

am saubarSi viyaviT, roca momijnave quCebidan xelketiani<br />

policieli baRlinjoebi da kotes mxedroba<br />

gamocvivda. atyda erTi cema-tyepa, ver gavarkvie, vin<br />

vis urtyamda da vin sad garboda.<br />

_ wavediT! _ momqaCa durum.<br />

maRal Tejirs gadavaxtiT da daburul baRs SevefareT.<br />

Soridan kvlav moismoda xmauri. aq ki sulieri<br />

aravin WaWanebda.<br />

cota xans viareT. durum xSiri buCqnari gadaswia<br />

da imis miRma saidumlo kari aRmoCnda.<br />

Wiamaiam gasaRebi moargo.<br />

bnel derefanSi SevediT.<br />

winidan gaanaTa.<br />

_ cici, Sena? _ ikiTxa durum.<br />

_ ho, gelodebiT!<br />

cicinaTela cici Semogvegeba da gagviZRva.<br />

pirisaxeze ver Sevxede, rakiRa ukanaliT gvinaTebda.<br />

xandaxan duru Cerdeboda, mafrTxilebda, rames<br />

Tavi ar waartyao.<br />

ucbad gverdidan pawawa Tvalebma gaibrWyviala. momeCvena,<br />

rom sibnelidan viRac miTvalTvalebda.<br />

_ duru! _ CurCuliT gavZaxe.<br />

_ ra iyo?<br />

_ iq viRacaa!<br />

durum im mxares nabiji gadadga. cicic gaCerda, im<br />

kuTxes mianaTa, magram carieli kedeliRa davinaxeT.<br />

_ mogeCvena! _ damamSvida durum da gza ganvagrZeT.<br />

mainc veWvobdi, rom sibnelidan viRaca miTval-<br />

Tvalebda.<br />

gvirabis bolos dRis sinaTle gamoCnda, cicis naTeli<br />

Cauqra. erTi gamwleuli qalbatoni aRmoCnda. Semdgom<br />

durum amixsna, rom igi xelmwife anduyafaris uerT-<br />

gulesi fareSia da Tu mteri gaimarjvebda, wesisamebr,<br />

pirvels mas Camohkidebdnen, oRond ukanaliT.<br />

mimovixede, Turme xelmwifis samzareuloSi aRmovCndiT.<br />

TeTrCaCianma mzareulebma viTomc ver SegvamCnies.<br />

uamrav qvabsa da qvabunaSi ixarSeboda nair-nairi<br />

muraba, xilfafa, kompoti, xilisa da bostneulis wvenebi...<br />

tafebsa da tafunebze cxveboda namcxvrebi da fun-<br />

TuSebi... ibraweboda xaWapuri, qada da nazuqi. mokled,<br />

yvelaferi, riTac SeiZleba piri Caitkbarunos aTi wlis<br />

biWunam...<br />

T T a a v v i i X<br />

X<br />

aqa ambavi misi udidebulesobisa da<br />

princesa naTelikosi<br />

Wiamaia durum misaRebSi Semiyvana, cicisTan damtova,<br />

TviTon ki kars miRma gauCinarda. es iyo maRalWeriani,<br />

rbili avejiT gawyobili oTaxi. misi fanjrebi baRSi<br />

gadioda. zed akruli wvrili gisosebi samefo ojaxs icavda<br />

momabezrebeli mTxovnelebisa da teroristebisagan.<br />

qalbatonma cicim savarZelze mimiTiTa, TviTon ki<br />

telefonSi JRurtuli daiwyo.<br />

sagrZnoblad vRelavdi. gamaxsenda oboba gvajis<br />

sityvebi, xelmwifis saxelis gagonebaze Zirs unda ikotrialoo;<br />

ager, WianWvela baTura da misi jalaboba miwaze wvebodnen<br />

pativiscemis gamosaxatavad; sastumros administratori<br />

WianWvela bexveria cdilobda orad gadakeciliyo<br />

da ara gamosdioda ra... miuxedavad Cemi gvariSvilobisa,<br />

ar vicodi, ranairad warvsdgomodi mis udidebulesobas,<br />

ubralod Tavi dameqnia Tu Subli parketze mertya, ena pir-<br />

Si gameCerebina Tu iataki meloka, rogorc es lagnagis mefis<br />

karze xdeboda (ix. j. s v i f t i, guliveris mogzauroba).<br />

256 257


am dabneulobis Sedegi iyo, rom qalbaton cicis<br />

utaqtod davekiTxe:<br />

_ geTayvaT, ramdenvoltiania Tqveni ganaTeba?<br />

cicim ucnauri xma gamosca, albaT, gaicina da im<br />

wuTidan TvalebSi Semomcicinebda, flirtis gagrZelebas<br />

Tu elodeboda.<br />

me ki mivbrundi da kuTxeSi midgmul televizors<br />

mivacqerdi. ekranze WianWvelebis saxalxo ansambli asrulebda<br />

mravalyvirilian saomar simReras. gemovnebaze<br />

ar daoben, magram nu miwyenen Cemi WianWvela megobrebi<br />

da me ufro WriWinobelebis WriWini mirCevnia.<br />

_ me maRalZabviani qali var, geTayva! _ momesma<br />

uceb cicinaTelas pasuxi.<br />

sabednierod, duru gamovida da maniSna, SebrZandio,<br />

TviTon ki misaRebSi darCa.<br />

Sevedi.<br />

_ modi, modi, viTamaSoT! _ momesma uceb biWunas<br />

wkriala xma da uzomo gancvifrebisagan nabiji ver gadavdgi.<br />

Cemi gaogneba ar gamouwvevia vrceli da maRali darbazis<br />

simSvenieres, barokos stilis fanjrebs, brolis<br />

WaRebs... arc SemaRlebulze dadgmul oqros taxtsa da<br />

farCagadafarebul magidaze _ Zvirfasi TvlebiT moWedil<br />

oqros samefo gvirgvinsa da skiptras... arc kedlebze<br />

Camofenili erovnuli droSebis feradovnebasa da<br />

taxtis Tavze amokveTil gerbs, romelzec meordeboda<br />

moedanze dadgmuli WkiWkitia pirvelis gamosaxuleba.<br />

megona, ukve araferi gamikvirdeboda!<br />

misi udidebulesoba formikalendis xelmwife anduyafar<br />

meore pirmwyazari da xelmwifis ufrosi daiko<br />

misi brwyinvaleba princesa naTeliko titlikanani brZandebodnen.<br />

ufro sworad, Tavdapirvelad momeCvena, rom<br />

titlikanani brZandebodnen. sinamdvileSi ki xelmwifes<br />

ecva ablabudis Sarval-perangi, mxrebze gadaegdo ablabudisave<br />

mosasxami, xolo princesa naTelikos emosa<br />

ablabudis Zvirfasi kaba, romlis arsebobas is patiosani<br />

Tvlebi mowmobda, aqa-iq qalwulis gulmkerdsa da mxrebze<br />

rom gaielvebda.<br />

_ modi, viTamaSoT! _ Wirveulad gamimeora biWunam<br />

da iZulebuli gavxdi mivsuliyavi.<br />

darbazis SuagulSi, pirdapir iatakze saTamaSo rkinigza<br />

moewyoT, cicqna matarebeli da vagonebi liandagze<br />

daqrodnen, gvirabebSi Zvrebodnen, xidebze gadadiodnen.<br />

yovelive amas aRfrTovanebuli taSiT xvdebodnen<br />

maTi udidebulesobebi da da Zma.<br />

usityvod Cavcucqdi, orTaves Tvals ver vaSorebdi.<br />

vcdilobdi, azri momekriba.<br />

misi udidebulesoba angeloziviT biWi gaxldaT.<br />

moxdenili sportuli aRnagoba hqonda. cisfer TvalebSi<br />

xandaxan sicive Caudgeboda, magram iseTi kriala Rimili<br />

gaubrwyindeboda, pirisaxe iseTi cocxali da sayvareli<br />

uxdeboda, rom ar SeiZleboda adamianSi sapasuxo grZnoba<br />

ar gamoewvia. oRondac, aTi wlis biWis Tavze gasaocari<br />

sanaxavi iyo samocdaaTi wlis kacis WaRara. mere gavige,<br />

ymawvili xelmwife im dRes gaWaRaravda, roca zarbaznebis<br />

grialiT misi winamorbedi da sexnia daamxes, is ki sazeimod<br />

taxtze aiyvanes.<br />

princesa naTelikoze laparakic miWirs. vinanieb,<br />

rom misma igavmiuwvdomelma silamazem kinaRam Cemi naniko<br />

damaviwya, SoltiviT gogonas erTi bewo nakli ar<br />

daeZebneboda. ra SxvarTi fexebi hqonda, ra moxdenili<br />

TeZo da weli, rogori qaluri gulmkerdi, gluvi mxrebi,<br />

CanCqeriviT oqros Tmebi, pirisaxis ovali, zomieri<br />

cxviri da ZmasaviT cisferi Tvalebi... oh, misi bageebi...<br />

mapatieT, mgoni, Sors Sevtope!<br />

_ daxe, axla oboba gvaji xids aafeTqebs da matarebeli<br />

gadavardeba! _ Semomcina misma udidebulesobam<br />

da Rilaks TiTi daaWira.<br />

xidi umal SuaSi gaipo. matarebelma ganwirulad<br />

Sehkivla da gadaiCexa. masze mibmuli vagonebic gadayi-<br />

258 259


avdnen da erTmaneTze aixorxlnen.<br />

_ axla dazaralebul mgzavrebs rwyili kotes biWebi<br />

miscvivdebian! _ misma udidebulesobam kolofidan<br />

TuTiis jariskacebi gadmoyara da damtvreuli vagonebis<br />

irgvliv ganalaga.<br />

_ naZarcvs, cxadia, Cemi premieri gedevani leRvis<br />

foTols gadaafarebs!<br />

misma udidebulesobam iatakze dafenili xaliCis<br />

kide aswia da saTamaSos zed gadaafara. mere xelebi daibertya,<br />

taxtze abrZanda da maniSna momcro skamze, romelic<br />

mis ferxTiT idga. Turme masze dajdoma did pativad<br />

iTvleboda da igi karTan daaxloebul pirTa mudmivi<br />

Surisa da qiSpis sagans warmoadgenda.<br />

momxibla xelmwifis aseTma ndobam. gamaoca patara<br />

biWisaTvis uCveulo sibrZnem da gonierebam. xangrZlivi<br />

saubris Semdeg davaskveni, rom da-ZmaSi (princesa naTeliko<br />

Cvidmetisa gaxldaT!) erTad Serwymuliyo bavSvuri<br />

gulubryviloba da berikacis goniereba.<br />

Cveni saubris Sinaarss aq mTlianad ver movitan. jer<br />

erTi, did adgils waiRebs, meorec, Zalian aRelvebuli<br />

viyavi da gonebaSi bevri ram ameria.<br />

Tavdapirvelad xelmwifem moikiTxa Tavisi `Zma da<br />

megobari~, Cveni qveynis pirveli piri. ratomRac miiCnia,<br />

rom me misi ndobiT aRWurvili despani viyavi.<br />

amas rom ambobda, ise momxiblavad iRimeboda, Cemi<br />

guli umal moigo.<br />

princesa naTelikom momibodiSa zedmeti cnobiswadilis<br />

gamo, magram mTxova, amexsna, Tu ratom var aseT<br />

uxeS qsovilSi CajavSnuli, nuTu am tanisamosisagan sxeuli<br />

dalilavebuli ara maqvs, an iqneb raime simaxinjes<br />

vmalav da ara msurs qveyanas vaCveno.<br />

Sevecade, amexsna, rom CvenTan adamianebi ase icvamen<br />

da siSiSvlis gamoCenas eridebian.<br />

_ nuTu me maxinji tani maqvs? _ lamazi Subli SeiWmuxna<br />

princesam.<br />

_ oh, Tqveno brwyinvalebav, Tqvenze mSvenieri arseba<br />

dedamiwis zurgze ar daiareba! _ ver davmale aRfr-<br />

Tovaneba.<br />

_ maSin ver gamigia, WupriviT ratom unda gavexvio<br />

parkSi? _ ganmicxada princesa naTelikom. _ isedac xom<br />

mag tansacmlis qveS yvelani SiSvlebi varT!<br />

amaze ra meTqmoda da gavCumdi. xom ver vetyodi,<br />

rom formikalendSi Cemnairad aTasnairi maxinji mweri<br />

da xoWo icvamda.<br />

misma udidebulesobam dawvrilebiT gamomkiTxa<br />

Cemi Tavgadasavali, mere Cemi samSoblos istoria da<br />

geografia. cota TviTonac icoda, Tanac iseTi ram,<br />

razec aqamde arc davfiqrebulvar. misma udidebulesobam<br />

macnoba, rom dRevandeli saqarTvelos teritoriaze<br />

cxovrobs miliardi WianWvela. formikalendis<br />

statistikosebma aRnusxes mamrisa da mdedris raodenobac,<br />

agreTve uwlovanTa ricxvi da Seadgines WianWvela-<br />

Ta jiS-jilagis reestri...<br />

Cvens dRevandel, krizisul movlenebze rom vuyvebodi,<br />

misi udidebulesoba moiRrubla, princesa naTelikos<br />

ki Tvalebi auwylianda.<br />

_ eh, Cven, WianWvelebi qarTvelebs vgvanebivarT!<br />

_ amoioxra xelmwife anduyafarma.<br />

minda SegaxsenoT, rom misi udidebulesoba Cveulebrivi<br />

biWi iyo, magram amasac, rogorc yvelas formikalendSi,<br />

Tavi WianWvela egona, oRond samefo gvarisa.<br />

amitom iyo, rom princesa naTeliko CameZia:<br />

_ qarTvel WianWvelebSi Tqven, albaT, mefuri<br />

gvariT gamoirCeviT!<br />

wamierad davibeni da abneulad Sevepasuxe:<br />

_ magram yvela qarTveli Cemnairia! _ mxedveloba-<br />

Si, cxadia, is mqonda, rom yvela qarTveli homo sapiensia.<br />

_ rogor, yvela qarTveli xelmwifea? _ gaukvirda<br />

anduyafars.<br />

260 261


`magan ar dagvRupa?~ _ gavifiqre CemTvis da ena<br />

dameba. ar vicodi rogor amexsna am gulubryvilo arsebaTaTvis,<br />

rom TviTonac ar iyvnen WianWvelebi da miT<br />

ufro _ me. amitomac am kiTxvaze pasuxi ar gamicia.<br />

cota xans Tanamedrove politikaze visaubreT.<br />

_ socializmi ra aris? _ mkiTxa xelmwifem.<br />

avuxseni, rom socializmi iseTi sistemaa, roca yvelani<br />

zomierad maTxovrebi varT da Tu vinmem Tavi wamoswia,<br />

egreve wavuTaqebT, raTa CvenTan gavaTanabroT.<br />

_ marto beladisaTvis yofila kai, radgan imas ver<br />

wauTaqeb! _ daaskvna gonierma biWunam. _ kapitalizmi<br />

raRaa?<br />

iseTi sistemaa, roca erTi ass Zarcvavs, oRond<br />

kanonieri gziT.<br />

_ Tqveneburi demokratia?<br />

es isaa, roca yvelas Tanabari uflebebi gvaqvs. ma-<br />

Rali wixls Tu damaWers, meca maqvs ufleba wixliT vupasuxo,<br />

oRond, samwuxarod, Cemi mokle fexebiT veRara<br />

vwvdebi.<br />

TiTi Sublze miido misma udidebulesobam, karga<br />

xans ifiqra da ase brZana:<br />

_ Cvenc gviWirs da Turme Tqvenc gagWirvebiaT!<br />

CamobrZandes es Tqveni xelmwife, iqneb zogi ram mec vaswavlo,<br />

Tundac is, Tu ra aris demokratia! _ mere taSi<br />

Semohkra da darbazSi Semosul cicis ubrZana: _ stumari<br />

sasaxleSi icxovrebs, moasveneT da pativi miageT!<br />

T T a a v v i i XI<br />

XI<br />

aqa ambavi oboba yarayurTisa<br />

princesa naTelikom pativi damdo da Cemi oTaxis<br />

karamde mimacila. Sevecade, Tavi momeToka da Tvali<br />

ameridebina, magram es TiTqmis SeuZlebeli iyo, radgan<br />

ise minarnarebda, TiTqos fexebs iataks arc akarebda.<br />

ablabudis Txeli kaba msubuqad fofinebda, tanze elamuneboda.<br />

qalbatoni cicinaTela cici odnav moSorebiT mogvyveboda<br />

da moridebiT meqceoda. albaT, amanac ifiqra,<br />

es Cveni stumari samefo gvaris kacia da masTan Tavqariani<br />

flirti saSiSiao.<br />

derefanSi rom mivdiodiT, moulodnelad tanSi gamburZgla.<br />

momeCvena, rom viRaca borotad miTvalTvalebda.<br />

swrafad movixede, TiTqos raRacam Savad gaielva.<br />

`molandebebi damewyo!~ _ Tavi davituqse, mere davixare<br />

da princesa naTelikos xelze mokrZalebiT vakoce.<br />

princesam xeli gancvifrebiT gamomtaca, Turme<br />

egona, rom vukbendi. gunebaSi gadavwyvite, amexsna<br />

princesasaTvis, Tu ra aris kocna da SemTxveva Tu momecemoda,<br />

gakveTilebic Cametarebina (am cuRlutobas,<br />

imedia, mapatiebs Cemi naniko!).<br />

CemTvis gankuTvnili oTaxi Zalian momewona. ori<br />

maRali fanjridan sinaTle uxvad iRvreboda. buxarSi<br />

cecxli enTo. buxrispiras, dabal tablaze ori kacis vax-<br />

Sami ewyo. kerZebis mixedviT mivxvdi, rom Wiamaia durum<br />

izruna... oTaxSi iyo rbili sawoli qaTqaTa qveSagebiT,<br />

saweri magida, savarZlebi da feradi televizori.<br />

SemosvlisTanave CavrTe da sakuTari fizionomia<br />

vixile. reportiorma Turme sastumro `bermuxasTan~<br />

gadamiRo. sasacilo sanaxavi iyo sqelua bexveria, romelic<br />

orad gakecvas cdilobda... Semdeg sxvadasxva informacia<br />

gadaica, maT Soris cnoba CinmaCinidan, rom<br />

TviTmfrinavi, romlidanac formikalendSi mgzavri<br />

Camovarda, mSvidobianad dafrinda CinmaCinis dedaqalaq<br />

uCinmaCinis aeroportSi. axla midis molaparakeba imis<br />

Taobaze, Tu rogor amoqolon Riobi da ramdeni dajdeba<br />

es operacia. SesaZlebelia, saqarTvelos ar eyos<br />

savaluto saxsrebi da maSin, arsebobs idea, rom qalbaton<br />

elviras eTxovos, zomieri gasamrjelos fasad, Tavisi<br />

262 263


Zvirfasi ukanaliT ukana gzazec dagmanos es Riobi da<br />

amiT samSoblos gauwios Rirseuli samsaxuri...<br />

ar vicodi, Sirazis vardi da kokobi daTanxmdeboda<br />

Tu ara, magram elviras ukanali gulwrfelad Semenana.<br />

bindispirze Wiamaia duru movida, mivusxediT tablas,<br />

mivirTviT xili da tkbileuli, wavuqcieT Wiqebi,<br />

viWukWukeT guliTadad... me Cemi ambavi movuyevi, iman<br />

Tavisi. gaixsena mSoblebi, mravalricxovani da-Zma, uzrunveli<br />

bavSvoba, roca balaxebSi xetialis garda saqme<br />

araferi hqonda... moCxubariZe Searqves Turme. im balax-bulaxSi<br />

uamravi vinme dacocavda da duruc Sarianad<br />

gadaekideboda, rac CxubiT mTavrdeboda. SeamCnies misi<br />

es niWiereba da waiyvanes obobaTa kavSiris cema-tyepis<br />

akademiaSi, sadac ZiriTadi xelobis garda anabanasac aswavlidnen,<br />

ra Tqma unda, kirilicaze... Tavisi ZalgulovanebiTa<br />

da gonierebiT male gaiTqva saxeli. xan aRmosavleTSi<br />

agzavnidnen funagorieli mojaxedebis winaaRmdeg,<br />

xan dasavleTSi _ binis taraknebis amboxebis<br />

CasaxSobad. mere mis sulSi aqamde miCumaTebuli simi<br />

aJRerda, samSoblos siyvaruli moeZala, obobaTa kavSirs<br />

zurgi Seaqcia da formikalendis samsaxurSi Cadga...<br />

_ fici maqvs dadebuli, _ gamando durum, _ bolo<br />

unda movuRo zogierTebis parpaSs da Cveni ymawvili xelmwife<br />

aRvadgino WeSmarit uflebebSi!<br />

kargad mivxvdi, vis parpaSs gulisxmobda.<br />

_ mec mzada var Tavi davdo xelmwife anduyafarisa<br />

da princesa naTelikosaTvis! _ mgznebarebam Semipyro,<br />

rasac daclili sasmisebi miZlierebda.<br />

_ xelmwife anduyafars gaumarjos! _ wamoiZaxa<br />

durum.<br />

_ jos!.. jos!.. _ beWedi davsvi da Cven erTmaneTs<br />

gadavexvieT.<br />

durus wasvlis Semdeg karga xans vujeqi televizors.<br />

WriWinebis opera midioda, imdeni iWriWines, Cam-<br />

Tvlima.<br />

antraqtSi oboba gvajis interviu gadaica. gvardiis<br />

sardali yveboda imaze, Tu rogor aRmomaCina da rogor<br />

uSiSrad da mamacurad gamkoWa. cxadia, sityvac ar<br />

dascdenia, rom gulwasuli vegde da Cemi gakoWva bavSvsac<br />

SeeZlo.<br />

gamovTiSe televizori da gaxdas Sevudeqi. ratom-<br />

Rac SiSma gamkenwla. xom xdeba xolme, rom adamians usafuZvlo<br />

SiSi eufleba. mimovixede, martodmarto viyavi,<br />

magram momeCvena, rom viRaca miTvalTvalebda.<br />

buxris piras rkinis sacecxluri egdo. aviRe da<br />

loginTan, xelis gawvdenaze davde.<br />

am xnis manZilze pirvelad gavSiSvldi da nebierad<br />

CavTbundi.<br />

Zilma CamiTria... mezmana, rom bnel ufskrulSi vvardebi...<br />

SiSisagan wamoviyvire da gamomeRviZa...<br />

oTaxSi TiTqos raRaca Seirxa. fanjridan Semosuli<br />

namgala mTvaris susti anarekli odnavRa fantavda sibneles<br />

da ufro vigumane, vidre davinaxe, rom marto ara var.<br />

marjvena xeli gavapare, sacecxluri aviRe, marcxeniT<br />

ki Suqi avanTe.<br />

_ daxoce, daxoce adamianebi! _ boRmiT wamoiZaxa<br />

viRacam.<br />

Tvalebi kinaRam Sublze amomezarda.<br />

Cemken moeqaneboda uzarmazari, banjgvliani oboba...<br />

iseTi Savia, bneleTidan amosulsa hgavs.<br />

yvirili movrTe, megona, Cemi RrialiT davafrTxobdi.<br />

_ daxoce, daxoce adamianebi! _ Semzaravi xma gamosca<br />

obobam, Tan arc Seyovnebula.<br />

fexze wamoviWeri da zevidan vxeTqe sacecxluri.<br />

imodena Rone Cavatane, xars wavaqcevdi, magram obobam<br />

wamiT daixia da isev Setevaze gadmovida.<br />

sawolidan savarZelze gadavinacvle, iqidan sawer<br />

magidaze, iqidan kvlav savarZelze... davxtivar aqeTiqiT,<br />

Tan vcdilob, sacecxluri moxerxebulad movu-<br />

264 265


nacvlo, imisic meSinia, es erTaderTi iaraRi Tavisi marwuxiviT<br />

Zlieri kiduriT xelidan ar gamomglijos.<br />

bolos movaxerxe da TvalSi vatake.<br />

simwris Rmuili morTo, banjgvliani piri moixoka...<br />

daixia... fexdafex mivyevi, Tan vcdilob, uamravi Tvalidan<br />

romelime kidev amovubuSto.<br />

am dros kari gaiRo da cicinaTela cicim Sehkivla,<br />

Turme xmauri Semoesma da moirbina.<br />

obobam moqneuli sacecxluri kidev erTxel aicdina<br />

da pirdapir Camqral buxarSi durTa Tavi, buxris mil-<br />

Si miimala.<br />

gadareuli Semovarda Wiamaia duru, avtomati moarbenina.<br />

_ sad aris?! _ yviriliT mekiTxeba.<br />

avtomati avarTvi, lula buxris milSi Sevayofine<br />

da jeri mivuSvi.<br />

zevidan raRac mZime wamovida da dacxriluli oboba<br />

ferflSi daeZneyva, buRi daayena.<br />

derefanSi fexebis xma moisma. dacvis muSakebi morbodnen.<br />

oTaxi aivso SeiaraRebuli WianWvelebiT, magram<br />

saqme ukve moTavebuli iyo.<br />

mobrZanda misi udidebulesoba xelmwife anduyafari,<br />

daxeda moklul obobas da Camexuta.<br />

_ es yarayurTia, boroti da Sxamiani, _ CamCurCula,<br />

_ didi xania Cveni amowyveta unda.<br />

mis xmaSi SiSi amovicani.<br />

uceb mzera vigrZeni. movixede... princesa naTeliko<br />

miyurebs gafarToebuli TvalebiT, Tan wiTldeba...<br />

Semrcxva... axlaRa gamaxsenda, rom titlikana viyavi...<br />

T T a a v v i i XII<br />

XII<br />

aqa ambavi ministrTa kabinetis sxdomisa<br />

am SemTxvevis Semdeg xelmwifem Zalian Semiyvara da<br />

gverdidan ar miSorebda. WaRara biWunasTan gatarebuli<br />

wuTebi Cemi cxovrebis saukeTeso droa. igi, erTi mxriv,<br />

maocebda bavSvuri gulubryvilobiTa da sigiJmaJiT,<br />

meore mxriv, WaRarosnis Sesaferisi sidarbaisliTa da<br />

gonierebiT. momavalSi, vfiqrob, didi politikosi dadgeba,<br />

ra Tqma unda, gazrdas Tu aclian.<br />

im dRes ministrTa kabinetis sxdoma unda Semdgariyo<br />

da xelmwifem ar damiTxova. vifiqre, CemTvisac saintereso<br />

sakiTxi ganixileba da imitom damtoves-meTqi.<br />

Wiamaia duru gverdiT mejda. ar maxsovs, zeviT Tu<br />

aRvniSne, rom igi xelmwifis pirad uSiSroebas ganagebda.<br />

Semovida xelmwifis karis ceremonmaisteri, axalgazrda,<br />

kopwia WianWvela, romelsac Tavze TeTri pariki<br />

exura, warbebi amoeqna da tuCebze pomada ecxo. xelSi<br />

oqrosbunikiani joxi eWira da iatakze dahkra.<br />

_ misi aRmatebuleba batoni premieri funagoria<br />

xoWo gedevani!<br />

SemobrZanda Savsmokingiani da Savcilindriani batoni<br />

premieri. vercxlis xeljoxi iRliaSi darbaislurad<br />

amoedo. cilindri moixada, xelmwifes Tavi daukra<br />

da mimarTa:<br />

_ Tqveno udidebulesobav, nu dagaviwydebaT, rom<br />

me dagsviT mag taxtze!<br />

_ maxsovs, Zvirfaso premiero! _ morCilad miugo<br />

anduyafarma.<br />

ori nabiji gadmodga batonma premierma da zemoTqmuli<br />

sityvebi gaimeora. misma udidebulesobam winandeliviT<br />

upasuxa. batonma premierma xelmwifes mesamejer<br />

rom Seaxsena Tavisi damsaxurebis Sesaxeb, kinaRam adgi-<br />

266 267


lidan wamovxti, magram durum damiWira da CamCurCula:<br />

_ nu Caerevi, es ceremonialia!<br />

batoni premieri Soriaxlo dabrZanda da nexvis suni<br />

daayena.<br />

ceremonmaisterma kvlav gamoacxada:<br />

_ misi keTilSobileba vice-premieri uSiSroebis,<br />

dazvervisa da kontrdazvervis dargSi batoni soliteri!<br />

kinaRam guli wamivida. TeTri, Jelesnairi lenti<br />

kudze Semosrialda. Tavi da tani erTnairi hqonda. vfiqrob,<br />

Tavi kiserze eqneboda, kisrad ki is adgili vigulisxme,<br />

sadac halstuxi ekeTa. TviTon halstuxi iatakamde mos-<br />

Trevda da erTaderTi tanisamosis rols asrulebda.<br />

gamxelisa mrcxvenia, magram qamari magrad Semovi-<br />

Wire. vin icis, baton vice-premiers gunebaSi ra moeprianeba-meTqi.<br />

dazverva da kontrdazverva xom imitomac andes,<br />

raTa iq SeZlos SeZroma, sadac sxvebi ver Seetevian.<br />

soliterma gedevanis gverdiT daikava adgili. mTeli<br />

sxdomis manZilze iqiTken gaxedva mezareboda.<br />

_ gvardiis sardali batoni oboba gvaji!<br />

guli Camivarda, Tavi damnaSaved vigrZeni. iqneb arc<br />

arafers mipirebda, me ki sastumro `bermuxidan~ gamovepare.<br />

gvajim mimoixeda, wamiT Tvalebi geslianad momapyro<br />

da xelmwifes rixiT SeuZaxa:<br />

_ Tqveno udidebulesobav, xom gaxsovT, rom mag<br />

taxtze me dagsviT?<br />

_ maxsovs, geTayva! _ auRelveblad Seepasuxa anduyafari.<br />

gvaji gamobobRda. SemeSinda, ar meces-meTqi, magram<br />

man mSvidad Camiara da savarZelSi Caetyepa.<br />

_ ministrTa kabinetis arawevri, moyvaruli politikosi,<br />

mamaci batoni rwyili kote!<br />

Semocqrialda rwyili kote. rogorc yovelTvis,<br />

axlac momxiblavad ecva _ Savi pijaki, qaTqaTa perangi<br />

da Savkoplebiani halstuxi-pepela.<br />

_ Tqveno udidebulesobav, gaixseneT, rom mag taxtze<br />

me dagsviT! _ Tavi daukra xelmwifes.<br />

_ ar damviwyebia, Cemo kote, arc arasodes damaviwydeba!<br />

_ amoioxra anduyafarma.<br />

kote miiWra savarZelTan, saxelurze Sinaurulad<br />

wamoskupda, sajdomze ki Tavisi uamravi Ceqma Semoawyo.<br />

_ misi kaikacoba, funansTa ministri, batoni gadigamodi!<br />

_ kabinetis momdevno wevrs, erT gamwleul<br />

WianWvelas SemouZRva ceremonmaisteri.<br />

_ ratom `funansTa~? _ vkiTxe durus.<br />

man CurCuliT amixsna: Turme formikalendis fulad<br />

erTeuls hqvia `funa~. erT funad (igulisxmeba fuladi<br />

erTeuli!) SeiZleba SeviZinoT erTi grami funa (ukacravad,<br />

magram igulisxmeba nexvi!). aqedan gamomdinare, saministros<br />

hqvia funansTa saministro, ministrs _ funansTa<br />

ministri, ufro dabali rangis moxeleebs _ funganebi.<br />

_ `kaikacoba~ raRaa?<br />

_ uprocento sesxs iZleva, ukan arafers iTxovs!<br />

_ amixsna durum.<br />

_ albaT, TviTonac motexavs xolme! _ davaskveni<br />

da amasobaSi ceremonmaisterma gamoacxada:<br />

_ uzenaesi salaybos spikeri batoni goglimogli!<br />

Semogorda raRac burTiviT mrgvali, verafriT gavarkvie,<br />

ra arseba brZandeboda da piri sad hqonda (iqneb<br />

mTlad nestis xoWo iyo!), xmas ki ganuwyvetliv gamoscemda:<br />

_ gamarjobaT, gamarjobaT!.. ufali TqvenTanaa!<br />

ieRova TqvenTanaa! alahi TqvenTanaa! kaliostro Tqven-<br />

Tanaa! buda TqvenTanaa! konfuci TqvenTanaa!..<br />

sanam savarZlamde migordeboda, ase gvlocavda,<br />

mere, radgan xeli aravin SeaSvela, TviTon ki savarZels<br />

ver Sewvda, iqve, xelmwifis ferxTiT mokalaTda da<br />

gaisusa.<br />

mcire xniT davdumdiT, Semdeg batoni premieri funagoria<br />

xoWo gedevani alaparakda:<br />

_ Tqveno udidebulesobav! _ mowiwebiT mimarTa<br />

268 269


xelmwife anduyafars. _ samwuxarod, kabinetis yvela<br />

wevri ar gveswreba, radgan batoni sagareo saqmeTa ministri<br />

kikaco alTas gavagzavneT kombostos saSovnelad,<br />

Sinagan saqmeTa ministri arakaco _ balTas, stafilos<br />

sakiTxis gasarkvevad, miwaTmflobelobis ministri<br />

CuRureTis samefos ewvia tarakanTa gvardiasTan mosalaparakeblad,<br />

ekonomikis ministri _ gardabnis sahercogos.<br />

iq kartofilis didi mosavalia da daxmareba unda<br />

vTxovoT Cvens keTil megobrebs _ kolorados xoWoebs...<br />

aba, ra vqnaT, Wama xom undaT baRnebs?<br />

_ undaT, raRa Tqma unda, undaT! _ swrafad daudastura<br />

batonma goglimoglam. _ me principulad moviTxov,<br />

rom baRnebi gamoikvebos!<br />

namdvilad pingpongsa hgavda, oRond sakmaod mozrdili<br />

iyo. `albaT, nestis xoWoa, _ WoWmaniT vfiqrobdi,<br />

_ rom gaiSlebodes, kidurebic gamouCndeba!~<br />

_ amrigad, kabinetis sxdomas gaxsnilad vacxadeb!<br />

_ brZana batonma premierma. _ erTwuTiani moxsenebisaTvis<br />

sityva eZleva baton vice-premiers, soliters!<br />

wamoiklakna soliteri. iq, sadac Tvalebi igulisxmeboda,<br />

saTvale wamoikvexa da qaRaldis nagleji zed<br />

miifara.<br />

_ sakiTxi erTia: rogor gamoviyenoT Cveni Zvirfasi<br />

stumari!<br />

gulze mececxla, etyoba, gavfiTrdi, radgan durum<br />

idayvze momiTaTuna, gamamxneva.<br />

_ dRes Cven swori gadawyvetileba Tu ver miviReT,<br />

es problema uzenaesi salaybos msjelobis sagani gaxdeba!<br />

vifiqre, aviReb am skams da welSi gavwyvet baton<br />

vice-premiers-meTqi, magram Tavi Sevikave.<br />

_ bodiSs vuxdi misi udidebulesobis mefur ynosvas,<br />

_ ganagrZo soliterma da Tan xelmwifisaken maameblurad<br />

gadaixara, _ magram ministrTa kabineti Tvlis,<br />

rom adamianis ZiriTadi funqcia nexvis warmoebaa!<br />

_ diax! _ kveri daukra funagoria xoWom. _ batoni<br />

soliteri am saqmis Rrma mcodnea, ukeTes specialists<br />

versad viSoviT! amitom, Cveni winadadebaa, Zvirfasi stumari<br />

boselSi davabaT da is saqme davavaloT, risTvisac amqveynad<br />

gaCenila!<br />

_ Cemi azriT, es savsebiT SesaZlebelia! _ umal<br />

daudastura goglimoglam.<br />

warmoidgineT, rogori Seuracxyofili davrCebodi.<br />

Cems aRSfoTebas sazRvari ar hqonda. Wiamaia durus<br />

megobruli Tanadgoma rom ara, raime sisuleles movimoqmedebdi.<br />

sityva oboba gvajim aiRo:<br />

_ batonebo, protests vacxadeb! stumari Cemi napovnia<br />

da nadavlic Cemia!<br />

_ rac formikalendSia, yvelaferi xelmwifis sakuTrebaa!<br />

_ SeuZaxa rwyilma kotem.<br />

_ diax, xelmwifis sakuTrebaa! _ boRmiT daudastura<br />

gvajim. _ magram xelmwife xom Cven davsviT taxtze<br />

da imedia, uflebebs ar Segvikvecavs! _ es rom Tqva, rvave<br />

Tvali jiqur miapyro xelmwife anduyafars, romelsac,<br />

albaT, SiSisagan guliscemam mouxSira, Tumca saxeze nervic<br />

ar Setokebia. _ Cveni mTavari sazrunavi, _ ganagrZo<br />

gvajim, _ formikalendis moqalaqeebia! me mudam xalxs<br />

vicav, Wamis demokratiul uflebebs veTayvanebi. amitom,<br />

Cveni Rrma rwmeniT, umjobesia, stumari movakvdinoT,<br />

radgan mis ZarRvebSi imdeni sisxlia, TiTo obobas TiTo<br />

wveTi rom CamovurigoT, wels gamovizamTrebT. amiT ki<br />

WianWveleTis es uZvelesi gvari xelmwifis erTgulebaSi<br />

met simtkices SeiZens!<br />

_ diax, diax, stumari unda movakvdinoT! _ xma Seawia<br />

goglimoglam. _ me vfiqrob...<br />

_ Senc magari xar, ra! _ agdebiT gaawyvetina rwyilma<br />

kotem. _ movakvdinebT da sisxlis mudmivi wyaro Segviwydeba!<br />

me Tu mkiTxavT, kai iqneba, Cveni stumari WkiWkitia<br />

pirvelis monumentis kvarcxlbekze mivaTokoT.<br />

mere ubnebis mixedviT morigeoba davawesoT. erT dRes<br />

270 271


wyilTubnis biWebi wauqceven Wiqas, meore dRes _ ko-<br />

RoTubnisa... viqeifoT da viqeifoT ase! es Cveni stumari<br />

gamZle biWi Cans, qaviliT ar mokvdeba!<br />

_ momxibvleli perspeqtivaa! _ aqac CaurTo batonma<br />

goglimoglam.<br />

amas xom sikvdili merCivna! mindoda, Cemi aRSfoTeba<br />

xmamaRla gamomeTqva, magram xelmwifem xeli aswia,<br />

yvelani gaaCuma da brZana:<br />

_ sakiTxi daisva da unda gadawydes! samnairi midgoma<br />

gamoikveTa. raki Tqvens Soris konsesusi SeuZlebelia,<br />

sakiTxi uzenaes salayboSi unda gadavitanoT! vilayboT<br />

da viyoT kulturulad!.. vbrZaneb, sanam uzenaesi<br />

salaybos dadgenileba ar gamoqveyndeba, stumris Tavidan<br />

erTi Reri Tma ar unda davardes!<br />

_ Tqveno udidebulesobav! _ movaxsene xelmwifes,<br />

roca darbazSi martoni davrCiT. _ mzada var Tqven-<br />

Tvis Tavi gavwiro, magram...<br />

_ mSvidad iyavi! _ gamicina pirmwyazarma. _ salaybos<br />

deputatebi saerTo enas verasodes gamonaxaven!..<br />

wavideT, kvlav matareblobana viTamaSoT!<br />

T T a a v v i i i XIII<br />

XIII<br />

aqa ambavi samefo wveulebisa<br />

Cemi bedi jerac gaurkveveli iyo, rac, bunebrivia,<br />

gunebas mifuWebda. xandaxan sevda Semipyrobda, momagondeboda<br />

Tbilisi, ojaxi, Cemi naniko da sami patara,<br />

saprocento vali, romelic dRiTidRe matulobda da<br />

sul male gamakotrebda kidec. xelmwife anduyafaris<br />

gamWriax Tvalebs araferi daemaleboda da igi yovelnairad<br />

cdilobda Cemi dardis gaqarvebas.<br />

erTxel SemTxveviT wamomcda Cemi valis ambavi.<br />

xelmwife umal dainteresda, CameZia, Tumca mevaxSeobis<br />

azrs ver Caswvda. Tu kacurad gasesxa, vali ranairad<br />

imatebso, gaukvirda... Seecada Cems dawynarebas da dampirda,<br />

funansTa ministrs gadigamodis vubrZaneb da<br />

SenTvis miliardian uprocento kredits gamovayofinebo.<br />

mis udidebulesobas bazarTan da vaWrobasTan araviTari<br />

urTierToba ara hqonda da miliardi bevri egona.<br />

me ki ukve vicodi, rom miliardi funiT (igulisxmeba fuli!)<br />

Sav bazarze oriode kilo Zroxis funas Tu SeiZendi...<br />

ra Tqma unda, zrdilobiani uari vuTxari. avuxseni,<br />

rom Cvens qveynebs Soris finansuri urTierTobebi jerac<br />

ar damyarebula da formikalendur funas Cvens<br />

kuponebze aravin gadamixurdavebda.<br />

iqneb am zrdilobiani uaris Sedegi iyo, rom xelmwifem<br />

Cemi garToba gadawyvita. Sematyobines, misi udidebulesoba<br />

Tqvens sapativcemlod did samefo wveulebas<br />

awyobso.<br />

Tavi uxerxulad vigrZeni. saqme imaSi gaxldaT, rom<br />

ar vicodi, ra Camecva. faTerakiani Tavgadasavlebis wyalobiT<br />

Cemi samogzauro tanisamosi erTob Seilaxa. arada,<br />

aseT mniSvnelovan wveulebaze moiwvevdnen samefos<br />

didebulebs, rogorc gvariSvilobiT gamorCeulebs,<br />

aseve funiT (mxedvelobaSi asignaciebi maqvs!) jibegasqelebulebs.<br />

sul male Cems sawuxars bolo moeRo. karze damikakunes<br />

da Semocqrialda qalbatoni cicinaTela cici.<br />

mxiarul gunebaze brZandeboda, rac imiT gamoixata, rom<br />

miuxedavad mziani dRisa, misi ukanali bJutavda. Turme<br />

princesa naTelikom daavala, sagangebod ezruna Cems<br />

garderobze. qalbatonma cicim Tavi gamoido da momitana<br />

is, rasac formikalendSi mxolod da mxolod samefo<br />

gvaris wevrebs acmevdnen; TerZma WianWvelebma mokrZalebiT<br />

momarTves ablabudisagan moqsovili Sarvalperangi<br />

da mosasxami, xolo xarazma _ iremaxoWos tyavisagan<br />

Sekerili Stibletebi. am ukanasknels ara uSavda<br />

272 273


a, wveulebaze mainc gamiZlebda, magram ablabudiT rom<br />

Sevimose da sarkeSi Cavixede, sircxvilisagan almuri momedo.<br />

qalbatoni cici iseTi sasoebiTa da aRfrTovanebiT<br />

Semomyurebda, misi ukanali ise mWevrmetyvelurad ana-<br />

Tebda, ar vicodi, sad davmaluliyavi.<br />

imdenad titlikana gaxldiT, rom is xalic gamomiCnda,<br />

romlis arsebobisa dedaCems garda aravin icoda.<br />

ra unda meqna! gavixsene Cveneburi andaza, sadac<br />

Caxval, iqauri qudi daixureo. xom aseve ecvaT mis udidebulesobasa<br />

da xelmwifis daikos, me ratom unda gam-<br />

Wirveboda.<br />

Semoixeda Wiamaia durum da gamamxneva, Zalian<br />

gixdebao.<br />

WoWmans SeveSvi da wveulebis darbazisaken gaveSureT.<br />

marTalia, Tavdapirvelad simorcxve bolomde ver<br />

davZlie, ar vicodi, xelebi sad wameRo, xan winidan vifarebdi,<br />

xan uknidan, oRond aseTi mcdelobani fuWi<br />

aRmoCnda. sakuTar siSiSvles xelisgulebiT veRar daifarav!<br />

gaviareT grZeli derefani. win me mivabijeb, ukan<br />

duru da cici momyvebian.<br />

iReba oqrosferi CuqurTmebiani maRali karebi, ismis<br />

sayvirebis triumfaluri xma da SevabijeT gaCaxCaxebul<br />

darbazSi.<br />

karis ceremonmaisteri cekva-cekviT megebeba da<br />

mivyavar sapatio adgilisaken. misi udidebulesoba RimiliT<br />

Tavs miqnevs. princesa naTelikoc Semomcinis, Tan<br />

ratomRac wiTldeba. igi Zmis xelmarjvniv zis, me xelmwifis<br />

xelmarcxniv vjdebi.<br />

darbazis maRali Weri oqroTi da brolis WaRebiT<br />

brwyinavs. sarkian kedlebze irekleba grZeli magidebi.<br />

vercxlis, faifuris, brolis Zvirfasi servizi xorageulis<br />

zvinSi Caflula, grZel surebSi Rvino da nair-nairi<br />

wvenebi liclicebs.<br />

stumarTa simravle da siWrele maocebs. Cemken<br />

xSir-xSirad ixedebian, CurCuleben, icinian... vgrZnob,<br />

rom wveulTa nawili Cemi siSiSvliT madaze momyavs.<br />

pirispir umTavresad obobebi sxedan, mere rwyilebi,<br />

moSorebiT soliterebi, sxvadasxva jiSis xoWoebi, buzebi<br />

da koRoebi, Wiamaiebi da WriWinobelebi... ager, bzuala<br />

ar Cerdeba, mezobel buzaras raRacaze ejajRaneba; avejis<br />

rkili mimjdara da sakuTar skamsa xravs; lafniWamia<br />

ra dasapatiJebeli iyo, cxvirwin amdeni kerZi udgas, eg ki<br />

xelsaxocebsa da yvavilebs miirTmevs; xaris mawuxaram<br />

samjer gadamifrina, Semawuxa, vifiqre, Tu meoTxejerac<br />

wamovida, namcxvarSi Cavglisav-meTqi, eyo goniereba da<br />

momeSva; oqrosTvala buzi ki mimjdara tortis kremze,<br />

Sig iTiTxneba, Tan Tvals mipaWunebs, Tavs mawonebs; ager,<br />

wvimela kombostos TeTrulas earSiyeba; marmara RraWa<br />

ukve mTvralia da ena ebmeba; lomWianWvelas veeba yanwi<br />

auRia, xelmwifis sadRegrZelos bluyunebs da lamisaa Sig<br />

yanwSi Cavardes; kuTxeSi maxra mimjdara, nivris kona<br />

daudvia da xravs TavisTvis (gemovnebaze marTlac ar<br />

daoben!). magidis bolo wiTeltanianma tkipebma gadaawi-<br />

Tles, eseni formikalendSi komunizmis aSenebaze ocneboben!<br />

munis tkipebic maT etmasnebian, Tavisi bunebiT<br />

lumpenebi arian da yoveli amboxebidan gamorCenas elian;<br />

Ripian tkipas erTnic fexebze hkidia da meorenic, misTvis<br />

mTavaria muceli amoiyoros...<br />

fqvilis RraWukebi magidebs Soris darbian, xonCebiT<br />

funTuSebi SemoaqvT da sufras aaxleben.<br />

WriWinobela zeinabi momiaxlovda. quCis opozicioners<br />

dekoltiani da Sleifiani kaba ecva, pirSi `malboro~<br />

gaerWo da saxeSi mourideblad momabola _ `helou,<br />

jigaro!~ movubodiSe im uneblie faTerakis gamo,<br />

roca mecamete sarTulidan zed davenarcxe da ficarnagze<br />

gavSote. WriWinobelam Tvali Camikra, SenisTana vaJkacisaTvis<br />

araerTxel gaviSotebio.<br />

princesa naTelikosken mzera gavapare, am suleli<br />

dedakacis qaragma xom ar gaigona-meTqi. maTi udidebu-<br />

274 275


lesobani lukmas ar miirTmevdnen. mec piri araferze<br />

damikarebia. Soriaxlo cxviris polipebi isxdnen, gamudmebiT<br />

qSutunebdnen, ciebianebiviT dayviTebulebs sifaTebi<br />

CamostirodaT da maTs Semxdvares, mada saidan<br />

gamexsneboda.<br />

damaviwyda meTqva, Tamadad oboba gvaji daniSnes.<br />

mWevrmetyvelebas namdvilad ver Sevuqebdi, smiT ki<br />

blomada nTqavda da aRara Tvreboda.<br />

samagierod rwyili kote svamda wveTobiT da litrobiT<br />

Tvreboda. ganuwyvetliv WinWylobda, rac, albaT,<br />

sul male CxubSi gadaezrdeboda.<br />

sazogadoeba male SeTvra. zogma Sairis deklamacia<br />

daiwyo, zogma waumRera. misma aRmatebulebam batonma premierma<br />

funagoria xoWo gedevanma mikrofonSi CasZaxa Tavisi<br />

saxelganTqmuli `oda nexvs!~ amis sapasuxod WianWveleT-<br />

Si gamorCeulma moSairem, romelsac dediko nikuSas eZaxda,<br />

waikiTxa Tavisi aranakleb saxelganTqmuli `qebaTa<br />

qeba marwyvis Jeles!~ kritikosma Roracunam es ori nawarmoebi<br />

Seajvara Tavis galeqsil TxzulebaSi `gapaeqreba<br />

nexvisa da Jelesi~, romelSic erTi umtkicebda, ginda Tu<br />

ara me gjobivaro, meorec, cxadia, aseve pasuxobda.<br />

rac Seexeba simReras, sxvaze gulmodgined da profesiulad<br />

WriWinobelebi mRerodnen. buzebma mTlad auries,<br />

Tavi ise moigiJianes, mosabezrebelni gaxdnen, Tumca<br />

TviTon ki gaiZaxodnen, modernistebi varT, musikaSi<br />

siaxleebi Semogvaqvso...<br />

uceb Sua darbazSi xoWo-cibrutana gadmoxta da<br />

cekva-cekviT Camouara.<br />

_ ariqa, taSi-taSi! _ SeuZaxes aqeT-iqidan.<br />

xoWo-cibrutanam wres dauara da rwyil kotes Tavi<br />

daukra.<br />

rwyili kote cecxliviT gadmoeSva, `ha-ha!..~ _ iZaxda<br />

da uamravi fexiT iataks naperwklebs adenda. simTvrale<br />

wuTSi daaviwyda. mxrebi moxdenilad SeaTamaSa,<br />

ulvaSebze kidurebi gadaisva da qalbatoni cicinaTela<br />

cici gamoiwvia.<br />

qalbatonma cicim zeda kidurebi gaSala, gamogogmanda.<br />

bednierebisagan erTianad kaSkaSebda.<br />

aq sxvebic CaerTvnen cekva-TamaSSi da yvelaferi<br />

airia.<br />

Cems yurTan daixara Wiamaia duru da CamCurCula,<br />

princesas SenTan cekva surso.<br />

elda meca. cekviT, ara miSavda, ise vcekvavdi, magram<br />

siSiSvles bolomde ver Sevegue... da mainc, uari<br />

laCroba iqneboda da wamovdeqi.<br />

mivikvlev gzas mocekvaveTa Soris, Tan uneblieT<br />

xelisgulebs aqeT-iqidan vifareb.<br />

Semomegeba princesa naTeliko, imasac, bunebrivia,<br />

ablabudis kaba acvia, iseTi gamWvirvale, rom Tavisi Rv-<br />

Taebrivi nakvTebi cocxlad uCans.<br />

gamiRima, gavuRime.<br />

Camexuta, Cavixute da davtrialdiT... mgznebare<br />

ali SemogvenTo da viwvodiT.<br />

musika grialebda, Cven ki TiTqos caSi mivfrinavdiT...<br />

(sxvaTa Soris, mogvianebiT gavige, Cveni cekvis<br />

dros ramdenime Zvirfasi stumari gagviWyletia, ramdenime<br />

ki Cvens ablabudaSi CaxlarTula da mogudula!).<br />

uceb musika Sewyda, siCume Camovarda.<br />

Cvenc mowyvetiT gavCerdiT.<br />

mimovixede.<br />

did-patara Cven gviyurebda. oboba gvaji kbilebs<br />

aRrWialebda. rwyil kotes Tvalebi busaviT gafarToeboda.<br />

xoWo gedevani ise Semomcqeroda, TiTqos funa naxa<br />

da SeWmas upirebso.<br />

mivxvdi, mteri movimravle.<br />

princesa naTeliko mivacile Tavis skamamde, mere<br />

davbrundi Cems adgilas. cxviris polipebidan erT-erTma<br />

cxviri daacemina, uzarmazari cxvirsaxociT SeimSrala<br />

da Cemken gadmoixara:<br />

_ Zvirfaso stumaro, unda gagafrTxiloT,<br />

276 277


formikalendSi Tqven safrTxe geliT!<br />

_ vin brZandebiT? _ SevekiTxe.<br />

_ me gaxlavarT CinmaCinis sagangebo da sruluflebiani<br />

elCi formikalendSi batoni Cin-Cini! Cemma mTavrobam,<br />

Tqveni mTavrobis TxovniT, damavala gadmogceT,<br />

rom TviTmfrinavi, romliTac Tqven CinmaCinSi mifrinavdiT,<br />

am dReebSi ukan gabrundeba da gadaufrens formikalendis<br />

zecas... sxva gza Tqven ara gaqvT, ifiqreT, Tu<br />

rogor moxvdeT TviTmfrinavis salonSi!<br />

_ Riobi Tu dagmanes? _ vkiTxe Cems keTilismyofels.<br />

_ samwuxarod, Tqvens saxelmwifos saxsrebi ar eyo,<br />

qalbatoni elviras imediT brundebian!<br />

asec vicodi, elviras patriotobaSi eWvi arasodes<br />

Semparvia!<br />

T T a a v v i i XIV<br />

XIV<br />

malaqitis oTaxi anu mokle Tavi,<br />

romelic Cemma nanikom ar unda waikiTxos<br />

momdevno dRes, roca misi udidebulesoba saxelmwifo<br />

saqmeebiT iyo dakavebuli, princesa naTelikom Caize<br />

dampatiJa.<br />

sa<strong>saxli</strong>s im kuTxeSi jer ar vyofilvar da, rac axla<br />

vnaxe, yovelnair molodins gadaaWarba.<br />

princesas apartamentebi mTlianad malaqitiT iyo<br />

gawyobili, kedlebi, Weri, iataki mocisfro mwvaned bzinavda,<br />

magidac, savarZlebis safexurebi, Sandlebi, WaRi<br />

_ yvelaferi malaqitisa gaxldaT... kedelSi CaSenebuli<br />

buxaric malaqitiT iyo mopirkeTebuli.<br />

misaRebi darbazis kari Ria verandaze gadioda, iqidan<br />

ramdenime safexuri zRaprul yvavileTSi eSveboda,<br />

romlis SuagulSi malaqitis auzi brwyinavda da Sig kamkama<br />

Sadrevani CuxCuxebda (sagangebod Sevamowme da Sadrevnis<br />

wyali rigiTi moqalaqisaTvis sasikvdilod<br />

steriluri aRmoCnda).<br />

princesas da mec ablabudis tanisamosi gvecva,<br />

erTmaneTis pirispir visxediT, muxli muxlze gvqonda<br />

mibjenili da vcdilobdiT gvesaubra, magram imis gamo,<br />

rom xma gvikankalebda, sityvebis gadabma gagviWirda.<br />

marTalia, tvinSi domxali mqonda, magram Sevecade<br />

seriozuli sakiTxebi wamomeWra. mainteresebda, Tu ratom<br />

marTavda WianWvelebis saxelmwifos maincdamainc<br />

homo sapiensi. princesas naTqvamidan gavarkvie, rom Wki-<br />

Wkitiebisa da bututiebis dinastiis yvela warmomadgeneli<br />

homo sapiensi iyo. gvaris gagrZeleba maSin xerxdeboda,<br />

roca saidanme `samefo gvaris WianWvela~ gamoCndeboda.<br />

warmoidgineT, rogor damiara Jruantelma, mec xom<br />

`samefo gvaris WianWvela~ gaxldiT.<br />

naCqarevi daskvnisagan Tavi Sevikave. bolos da bolos<br />

col-Sviliani, seriozuli kaci viyavi da zedmeti<br />

acundrukeba ver dammSvendeboda.<br />

princesa naTeliko dainteresda Cemi ojaxuri ambebiT.<br />

meuRle rom vaxsene, gulubryvilod mkiTxa:<br />

_ marto erTi coli gyavs?<br />

avuxseni, rom CvenTan erTze meti colis yola mi-<br />

Rebuli ar aris.<br />

princesam sicili damayara. ager, Cvens WianWvelebs<br />

imdeni coli hyavT, ramdenis gamokvebas SeZleben, Tqvenebur<br />

WianWvelebs raRa sWirTo.<br />

mere uceb CameZia, im saRamos kinaRam xelze rom<br />

mikbine, ras niSnavdao.<br />

me misi xelebi aviRe, nazad davukocne:<br />

_ mogewona?<br />

_ Jruantelma damiara! _ morcxvad mipasuxa.<br />

avuxseni, Tu ras niSnavs kocna, isic aRvniSne, rom<br />

278 279


aucilebeli araa marto xelze akoco adamians, qalebs<br />

tuCebSic kocnian-meTqi.<br />

_ meSinia! _ xma Cauvarda princesa naTelikos da<br />

gawiTlda.<br />

mis bageebs roca bage Sevaxe, mTeli qveyana damaviwyda<br />

da, mgoni, masac davaviwye...<br />

am ambavs aq Sevwyvet! ar minda Cemi gatacebis Sesaxeb<br />

nanikom gaigos. warmodgenac ar SemiZlia imisa, rasac<br />

Cemi erTguli meuRle moimoqmedebs...<br />

ra vqna, ra cecxlSi Cavvarde? amieridan aseTi<br />

gaorebuli guliT momiwevs cxovreba...<br />

T T a a v v i i XV<br />

XV<br />

RirsSesaniSnaobebi<br />

princesa naTeliko ar maklebda yuradRebas. xelmwifec,<br />

rogorc ki moiclida, TavisTan momixmobda da er-<br />

Tad vTamaSobdiT. trabaxSi nuravin CamomarTmevs, magram<br />

am dros mis udidebulesobas saboloo gamarjvebis<br />

rwmenas vunergavdi.<br />

zogjer sevda momawveboda, mogonebebs mivecemodi.<br />

TmaWaRara biWuna ucbad dakacdeboda da guliTadad<br />

gamomkiTxavda `dedofal nanikosa~ da Cemi `sami ufliswulis~<br />

ambavs. ar sjeroda, Cemnairi garegnobis WianWvelebi<br />

uklebliv samefo gvarisani rom ar iyvnen da oxravda,<br />

amden xelmwifesa da princesas sarCos vin gauCenso.<br />

mudam sasaxleSi xom ver gamoviketebodi. princesa<br />

naTelikom Semidgina eqskursiebis gegma. Sevecade Rrmad<br />

Semeswavla kvekverias RirsSesaniSnaobani.<br />

pirvelad istoriis muzeumi movinaxuleT. amjerad<br />

ver aRvwer yvelafers, rac iq vnaxe. amis Sesaxeb dawvri-<br />

lebiT movyvebi zemoT dapirebul TxzulebebSi. aq ki<br />

erTs aRvniSnav: sagamofeno darbazebis kedlebi da Weri<br />

mTlianad moxatuli iyo gmirebisa da warCinebul moRvawe-<br />

Ta portretebiT, an bataluri da aRmSeneblobiTi scenebiT,<br />

Tan yvelani, obobebica da xoWoebic avtorebs Wian-<br />

Wvelebad gamoexataT... qveynis damaqcevarTa da moRalateTa<br />

maxinji sifaTebiT sapirfareSos iataki moexataT da<br />

yvela msurvels SeeZlo zed moesaqma.<br />

ganaTlebis sistemis gasacnobad vewvieT WkiWkitia<br />

pirvelis saxelobis saswavlebels. dainteresebul mkiTxvels<br />

unda vacnobo, rom formikalendSi `universitetad~<br />

iwodeba gonebaClungi axalgazrdebis aRsazrdeli<br />

dawesebuleba. iq yovelnairi abdaubda iswavleba. vinc<br />

abdaubdis dazuTxvas moaxerxebs, SeuZlia izrunos salaybos<br />

deputatobaze. xolo vinc masalas veRar daZlevs,<br />

pirdapir xorcsakepSi uSveben, raTa pedagog-maswavlebelTa<br />

gamosakvebi farSi gaamzadon... WkiWkitia pirvelis<br />

saswavlebeli sxvaze prestiJuli dawesebulebaa da<br />

metsaxelad `morgs~ uwodeben, raki umTavresad <strong>mkvdari</strong><br />

sulebiTaa dakompleqtebuli.<br />

kibesTan dagxvda `morgis~ reqtori, cnobili mecnieri<br />

da sazogado moRvawe, planetis sxvadasxva universitetis<br />

sapatio doqtori batoni bututia. rogorc gavige,<br />

misi ZiriTadi specialoba yofila WkiWkitiebis samefo<br />

dinastiis genealogiuri xe. amasTan, batoni bututia iyo<br />

iatakze Sublis dakvris didostati. Tu ramdenjer Seasrula<br />

man es moxdenili pirueti xelmwife anduyafar pirveli<br />

vegetarianelis sapativcemlod, amis Sexseneba dRes<br />

politikuri utaqtobaa. xolo xelmwife anduyafar meore<br />

pirmwyazaris sapativcemlod man iataks Subli zustad ocdaTormeti<br />

aTas xuTas samocdaCvidmetjer axala... aseTi<br />

pirovneba Zalian saintereso vinmed momeCvena da gafacicebiT<br />

davakvirdi Sublze bebera xom ar amouvida-meTqi.<br />

Cvens danaxvaze batoni bututia bednierebisagan SekuntruSda,<br />

moindoma Tavisi ostatobis demonstrireba, ma-<br />

280 281


gram, samwuxarod, daaviwyda, rom kibis Tavze idga, zedmetad<br />

waixara, dagorda da Cvens ferxTiT tyepa moadina.<br />

mivcvivdiT da wamovayeneT! am mcire usiamovnebas<br />

ar SeeZlo daeCrdila sixaruli, rac derefnebSi aJriamulebulma<br />

axalgazrdobam momgvara. patara WianWvelebi<br />

pirdaRebulni Sehyurebdnen princesa naTelikos da<br />

Tqvens mona-morCilsac.<br />

rogorc baton bututiasTan saubridan davaskveni,<br />

formikalenduri swavlebis sistemaSi aRmoCnda ori meTodi,<br />

romelic SeiZleba Cvenc gamogvadges. kargi iqneboda,<br />

ganaTlebis saministros ganexila es sakiTxi da saTanado<br />

daskvnebic gamoetana. erT meTods erqva `gadarbeniT swavleba~,<br />

meores _ `codnis CaWedva~. pirvel SemTxvevaSi<br />

didi formatis wignebi gamoicema, patara WianWvela striqonis<br />

gaswvriv gacunculdeba da gza-gza kenkavs asoebs.<br />

ase rom, teqstis bolomde sul sirbil-sirbil ivlis. garda<br />

imisa, rom am meTodiT codnis SeTvisebis siswrafe<br />

damokidebulia WianWvelas siyoCaReze, igi sportul tanvarjiSadac<br />

CaiTvleba. Cvens pirobebSi amisi ganxorcieleba<br />

cotaTi Zneli meCveneba, saWiro gaxdeba momcro stadionis<br />

sididis saxelmZRvaneloebis gamocema, magram keTili<br />

nebis SemTxvevaSi am winaaRmdegobis daZleva savsebiT Sesa-<br />

Zlebelia... rac Seexeba `codnis CaWedvas~, es sakmaod mtkivneuli<br />

procesia da frTxilad unda mivudgeT. am dros<br />

sabralo students an mowafes Tavs grdemlze adebineben<br />

da celofanSi gaxveul codnas TavSi CaaWedeben. ostati<br />

kargad unda iyos gawvrTnili, ar unda gadaametos, Torem<br />

yofila SemTxvevebi, roca moswavle axalgazrdas Tavi<br />

mTlad gauWeWyes da momavali deputati an kabinetis wevri<br />

gadasagdebi gamxdara.<br />

davinteresdi janmrTelobis dacvis problemebiT.<br />

viyaviT am dargis ministrTan funimacurasTan. didxans<br />

gvesaubra funansur siZneleebze. leqcia wamikiTxa Temaze,<br />

Tu ra momakvdinebelia cocxali organizmisaTvis<br />

sufTa wyali. `is rom kargi iyos, masSi WiaRuebi gaCnde-<br />

boda!~ _ amayad gadmomxeda funimacuram, Tanac dasZina,<br />

steriluri wyliT ganbanils nexvis RvTaebrivi suni<br />

ara sdis da amitom sazogadoebaSi gamosaCeni ar ariso...<br />

`visac bevri funa aqvs, is janmrTelia!~ _ ganacxada batonma<br />

ministrma, oRond ar auxsnia, fuls gulisxmobda<br />

Tu sxva rames.<br />

erT dRes vinaxuleT `amCemfexebis monumenti~, romelic<br />

funagoraze Sendeboda. mkiTxveli mixvdeba, rom<br />

monumenti eZRvneboda formikalendis dovlaTis mwarmoebeli<br />

WianWvelas fexebs.<br />

movinaxuleT formikalendis ekonomikuri gigantic<br />

_ marwyvis Jeles fabrika. haeri aq marwyvis surneliT<br />

iyo gajerebuli da uamravi qurdbacaca mwerisagan<br />

mosveneba aRara hqondaT. fabrikis nawarmiT Ziri-<br />

Tadad salaybos deputatebi ikvebebodnen. stumars pativi<br />

mces da kovzi momalokines.<br />

moviwadine vaWrobis sakiTxebSi garkveva da veraferi<br />

gavige. funas (fuladi erTeulia!) Rirebuleba aravin icoda.<br />

erT kilo funas (igulisxmeba nexvi) xan miliardi funa<br />

(e.i. fuli) sWirdeboda, xan aTiode funa (cxadia, fuli!).<br />

Cveni kuponiviT, zogs es funa (fuli!) sulac ara hqonda,<br />

zogi ki orTvalaTi ezideboda (visac misma kaikacobam<br />

funansTa ministrma gadigamodim krediti uboZa!). aseTi<br />

areul-dareuli fulad-sakredito sistema mTeli dedamiwis<br />

zurgze marto Cvens or saxelmwifoSi arsebobs. amitom<br />

vaWroba ZiriTadad naturaluria, Tumca aqac vera gavige<br />

ra: zogi mTxles cvlida Rvinoze, zogi Rvinos _ mTxleze...<br />

guli matkina monaTa bazarma! miuxedavad imisa, rom<br />

formikalendma xeli moawera adamianis uflebaTa deklaracias,<br />

monebiT vaWroba legalurad mimdinareobs. gansakuTrebiT<br />

sarfiania siZvis diacebiT vaWroba. oRond funaze<br />

(fuladi erTeuli!) es saqoneli ar iyideba, miarTvi<br />

amaT ucxouri valuta. maT Soris Cveni kuponebic vixile.<br />

erTi wiwkvi mdedri tili Rirda naxevari milioni kuponi,<br />

erTi baraqiani matrona WianWvela xuTi milioni kuponi,<br />

282 283


Tumca verafriT mivxvdi, am kuponebs ra TavSi ixlidnen.<br />

aq minda sportsac Sevexo. formikalendSi sportis<br />

uamravi saxeobaa ganviTarebuli. viyavi erovnul stadionze,<br />

romlis tribunebi miliard WianWvelas daitevs... daveswari<br />

iremaxoWoebTan brZolas. gamZvinvarebul iremaxoWos<br />

gadmouxta toreadori WianWvela, cekva-cekviT<br />

ufriala Tvalwin wiTeli naWeri. tribunebi am dros<br />

sigiJis zRvarze Rrialebda: `toro, toro!..~ bolos Wian-<br />

Wvela moxdenilad Semobzrialda da daSna Casca sabralo<br />

iremaxoWos... Sedegi yovelTvis aseTi rodia! zogjer Turme<br />

iremaxoWo ise gamZvinvardeba, toreadorsac gadaTelavs<br />

da kopeadorsac... saintereso gaxldaT TeTrSubla<br />

kutkaliebis marula. Tanac aq totalizatoric muSaobs da<br />

mayurebeli zogjer sakuTar Tavs agebs... wagebulis gza<br />

ki erTia _ xorcsakepi manqana da yuaTiani farSi!.. sportis<br />

saxeobaTagan yvelaze mniSvnelovania cxvirburTi. Wian-<br />

WveleTSi fexburTi ver damkvidrda, radgan imdeni fexebi<br />

aqvT, sul erTmaneTSi exlarTebaT, Tanac Tvalebi xom<br />

winaa, fexebi ukan da burTs zustad ver aTamaSeben. cxvirburTis<br />

dros burTi cxvirwinaa da imiT iseT ileTebs<br />

akeTeben, iseT pasebs gadascemen, TerTmetmetrian sajarimos<br />

ise urtyamen, rom pele dagaviwydebaT... cxvirbur-<br />

Tis erovnuli nakrebis mesveurebs SevuTanxmdi kidec,<br />

raTa vizitiT gvewvion da Cveni fexburTis erovnuli nakrebis<br />

biWebTan burTi gaagoron. mSvenieri sanaxaoba iqneba,<br />

Tumca maincadaminc mogebis imedi nu gveqneba...<br />

erT mSvenier dRes mimiwvies SairTsasaxleSi, formikalendis<br />

elitarul sakrebuloSi, sadac Tavs iyrida<br />

samefos uWkvianesi gonebani...<br />

T T a a v v i i XVI<br />

XVI<br />

aqa ambavi SairTsa<strong>saxli</strong>sa da formikalendel<br />

SairTmesityveTa<br />

naTqvamia, yvela qarTveli poetiao. CemdaTavad me<br />

amas ver daviCemeb, magram Sairi mec miyvars da survili<br />

damebada gamecno formikalendis saxelovani moSaireni<br />

da brZenTa sakrebulo. ar maxsovs, aRvniSne Tu ara, rom<br />

qveynis televiziiT ganuwyvetliv gadaicemoda Cemi<br />

stumrobis ambavi. sadac ki wavidodi, telereportiorebisa<br />

da operatorebis laSqari kudSi damdevda, yovel<br />

Cems sityvasa da Jests firze aRbeWdavdnen. vin icis, ramdenma<br />

moqalaqem damimaxsovra. amitom, me rom moSaireebTan<br />

Sexvedra visurve, Turme amaTac aseTive survili<br />

gasCenodaT.<br />

daTqmul dros me da princesa naTeliko, Wiamaia<br />

durus TanxlebiT, SairTsa<strong>saxli</strong>saken gavemarTeT.<br />

sakmaod mozrdili Senoba TiTqmis gamocarielebuli<br />

dagvxvda. adre Turme aq momsvlelTa teva ar iyo.<br />

imdeni moSaire iyrida Tavs, Sairis fasi mTlad daeca da<br />

saxotbo leqsis striqoni sul raRac oci grami funa Rirda.<br />

krizisis gamo, raki yvelaferi gaZvirda, moSaireebmac<br />

TavianT namuSevars meti fasi daades, magram myidveli<br />

katastrofulad Semcirda. Cveni stumrobis dRes SairTsa<strong>saxli</strong>s<br />

karebTan ramdenime iaffasiani moSaire daRvremili<br />

eloda muStars. saubedurod, amaT Saraxvetia studenti<br />

an student gogonaze Seyvarebuli aspiranti Tu<br />

moakiTxavda, maTgan ki ra didi gamosarCeni iyo mosalodneli.<br />

rogorc Semdeg gavige, salaybos deputatebsa da<br />

samTavrobo Cinovnikebs maRal kabinetebSi msxdomi saxelganTqmuli<br />

moSaireni asxamdnen xotbas da jibesac kargad<br />

isqelebdnen.<br />

284 285


erTgan, saparado kibis Tavze nacnob striqonebs<br />

movkari Tvali. es gaxldaT TviT misi aRmatebuleba batoni<br />

premieris funagoria xoWo gedevanis faqsimile _<br />

nawyveti SesaniSnavi Sairidan _ `kote axta-daxta...~<br />

grZel derefanSi vixile SuSis karadebi, romleb-<br />

Sic moeTavsebinaT gamxmari WianWvelebi _ saxelganTqmul<br />

moSaireTa fitulebi. TiTqmis mtvradqceuli mumiebi<br />

veraferi sanaxavi iyo da Tvali avaride.<br />

derefnis bolos gaiRo maRali karebi da Semogvegeba<br />

erTob ugvani garegnobis Roris tili. mis danaxvaze zurgis<br />

qavili vigrZeni, magram Tavi Sevikave. Roris tilma<br />

maRalfardovani saxotbo sityviT mommarTa, cidan Camofrenil<br />

TeTr geds Semadara... oRond mere da mere gautia,<br />

qaTqaTa gedidan ufro mSvenier da sanatrel msuqan Rorze<br />

gadavida. Turme baton Roris tils Cems danaxvaze Tvalwin<br />

bostanSi moseirne Rori warmoudga da a.S.<br />

vifiqre, viRacaa, afrakadaa-meTqi da durus xmadabla<br />

vkiTxe:<br />

_ rasaa, rom mihqaravs?<br />

_ eg moSaire ar gegonos! _ amixsna durum. _ Sairisa<br />

ara esmis ra, magram didad ganswavlulia. amboben, ramdeni<br />

kidurica aqvs, imdeni wignis aso-niSani aqvs daTvlilio.<br />

amaswinaT daicva disertacia Temaze _ `fxana<br />

rogorc Roris tilis sicocxlisa da keTildReobis xelyofa~,<br />

romelic saetapo naSromi gaxda tilologiis darg-<br />

Si. avtors mieniWa tilolog-politologiis mecniereba-<br />

Ta kandidatis wodeba. RvTis gulisaTvis, saswrafod miuloce<br />

es warmateba, Torem SegiZulebs, xolo visac Sei-<br />

Zulebs, cdilobs Tavze aaxoxdes da zed moisaqmos.<br />

Sevxede, iseTi jRani da mocucqnulia, ginda mousaqmia,<br />

ginda ara, veras igrZnob... Tavi ratom ametkiebina da<br />

monologi rom CamoaTava, didis ambiT mivuloce nanatri<br />

kandidatoba.<br />

Seifera da mere rogor! gaibRinZa, faSvi tikWorasaviT<br />

gamoebera.<br />

darbazis SuagulSi mZime magida idga da Roris tili<br />

iqiTken wagviZRva. cxviri iatakispirze mihqonda, SiSveli<br />

ukanali zeviT aeSvira da iZulebulni gavxdiT, Tvali<br />

agveridebina.<br />

rogorc amixsnes, magidis irgvliv saxelganTqmuli<br />

moSaireni da brZenTa-brZenebi isxdnen.<br />

fexze wamodgnen. raki taSisaTvis amaT xelisgulebi<br />

aRara aqvT, kidurebiT magidas fxaWnidnen.<br />

sapatio adgilze damsves.<br />

mivixed-movixede, ver vityvi, Tavi Sinaurulad<br />

vigrZeni-meTqi. princesa naTelikosa da Wiamaia durus<br />

Tanadgoma mamxnevebda da simSvides amitom vinarCunebdi.<br />

pirdapir Cem win kritikosi Roracuana ijda, iseTi<br />

suni daayena, sunTqva gaWirda.<br />

_ mivesalmebi Cvens Zvirfas stumars, romelsac<br />

SesaniSnavi nexvis suni asdis! _ aseTi sityvebiT mommar-<br />

Ta batonma Roracuanam.<br />

ukve miCveuli viyavi xatovam formikalendur metaforas,<br />

mainc Seuracxyofisagan pirze almuri momedo.<br />

_ igi Camosulia im qveynidan, _ ganagrZo amasoba-<br />

Si Roracuanam, _ sadac Cemi jilagis TanamoZmeebs arsebobis<br />

SesaniSnavi pirobebi aqvT! msurs Zvirfas stumars<br />

mivuZRvna Cemi cxovrebis erTaderTi naRvawi, Cem<br />

mier wvalebiTa da rudunebiT gamocemuli ciliswameba-<br />

Ta samtomeuli!<br />

madlobis niSnad raRac wavibluyune. Zalian gami-<br />

Wirda Roracuanas mier gadmowodebuli wignebisaTvis<br />

xelis xleba. Tavs Zala davatane da gadavfurcle. pirveli<br />

wignis superze amovikiTxe rusuli sityva `donosi~.<br />

Turme formikul enaSi (Lengua de Formicas) adekvaturi<br />

termini ar arsebobs da avtorma kalki ixmara... Semdgom,<br />

mocaleobis dros gavarkvie, rom batoni Roracuana profesionali<br />

yofila da yvela, met-naklebad gamoCenil<br />

pirovnebaze `donosis~ cikli SeuTxzavs... meore tomSi<br />

(`zogadi ciliswamebani~) avtors Cauwikwikebia ciliswa-<br />

286 287


mebani kolega moSaireebze, romelTac (gvars ar davasaxelebis<br />

meTodiT) abralebda qrTamis gamoZalvas, samSoblos<br />

Ralats, seqsualur aRrevebs, gansakuTrebiT uwlovan<br />

WianWvelebTan... mesame tomSi Tavmoyrili iyo `konkretuli<br />

ciliswamebani~, sadac sakuTar ded-mamas, da-<br />

Zmebs, biZa-bicolebs, deidebs, mamidebs da maTs Svilebs,<br />

winaprebsa da momaval Taobebs, ra Tqma unda, sakuTar<br />

colsac (amas bozobas swamebda!) ciliswamebis niaRvar-<br />

Si uqadda CaxrCobas.<br />

princesa naTelikom Sematyo, rom miWirda am tip-<br />

Tan saubari, da RimiliT brZana:<br />

_ geTayva, axla sxva moSaireebsac movusminoT!<br />

Roracuana savarZelSi moikunta da xma gakminda.<br />

wamodga erTi xarabuza xoWo da morTo zuzuni. intuiciiT<br />

mivxvdi, mdedri unda yofiliyo. misi Sairisa<br />

ki veraferi gavige. arc riTma hqonda, arc ritmi da saer-<br />

Tod araferi gaaCnda, garda uTavbolo zuzunisa. princesa<br />

naTelikom ganmimarta, rom qalbatoni xarabuza br-<br />

Zandeboda modernistuli mimarTulebis fuZemdebeli<br />

formikalendur SairSi, rom misi poemebi ise grZelia, veraviTar<br />

wignSi ver eteva da amitom gzatkecilze unda<br />

daibeWdos, raTa mkiTxvelma mgzavrobis dros ikiTxos<br />

(es idea Zalian momewona! xom SeiZleba zogierTi Cveni<br />

moSairis Txzuleba asfaltze daistambos, vTqvaT,<br />

Tbilisidan quTaisamde. visac Sairi uyvars, SeuZlia gzagza<br />

ikiTxos da sayvareli moSairis Semoqmedebas CauRrmavdes.<br />

sxvaTa Soris, qaRaldic blomad daizogeba!).<br />

didxans zuzunebda qalbatoni xarabuza xoWo, SevRondiT<br />

da, bolos, umorCilesad vTxoveT, daendo Cveni<br />

moTmineba.<br />

_ verlibridan iqneb klasikur Sairze gadavideT!<br />

_ vTxove princesa naTelikos.<br />

princesam aniSna Soriaxlo mjdar kutkalias, romelsac<br />

mouTmenlobisagan suli misdioda.<br />

umal fanduri aitaca kutkaliam, simebze kidurebi<br />

Camohkra da Wriali gaadina... verc amisi gavige rame, Tumca<br />

mivxvdi, rom teqstSi riTma xorbaliviT eyara.<br />

_ xalxosania, _ amixsna princesa naTelikom, _<br />

tradicias nabijiTac ar scildeba. wnelis Robes rom<br />

Robaven, ise miRobavs riTmebiT. socialuri JReradobis<br />

avtoria, dRedaRam imaze mReris, viS ra kargi zafxulia<br />

da imaze tiris, vai ra cudi zamTariao.<br />

kutkalia gatacebiT rakrakebda, Tan Tvalebs ise<br />

miJuJunebda, TiTqos me vyofiliyavi zafxulis momyvani<br />

da zamTris amkrZalavi. axla amas davuwyeT xvewna, dagvindeT,<br />

nu dagvaretianeT-Tqo.<br />

ramdenime moSaire WianWvelam xotba aRmivlina. erTma<br />

gozinayis nafCxvens Semadara, meorem vaSlis wvens, mesamem<br />

princesa naTeliko Seadara Taflis im wveTs, Sromismoyvare<br />

WianWvela vardis butkoSi rom waawydeba.<br />

am Sairebma cotaTi guli damiwynara, magram Waobis<br />

wurbela rom wamoyelyelavda, SiSisagan kinaRam magidis<br />

qveS SevZveri. iseTi piri moaRo, spilos rom datakeboda,<br />

wuTSi gamowuwnida.<br />

es gaxldaT batoni kondrati, didi beletristi,<br />

romlis madismomgvrel romanebze izrdebodnen Taobebi.<br />

misi sqeltaniani wignebi Wirianobis dros gvamebis<br />

Casayrel xaros mogagonebdaT. misi furclebidan imdeni<br />

sisxli iRvreboda, zogi mkiTxveli imis surneliT Tvreboda,<br />

zogic zed Tavs aklavda.<br />

batonma kondratma iseTi zefardovani xotba Semasxa,<br />

vifiqre, misma sityvebma sxvebic ar waaxalisos da aqedan<br />

gaSvlepili ar wavide-meTqi. Turme did beletrists<br />

ise movewone, ise Sevuyvardi, rom Cemze romanebis serialis<br />

daweras apirebs, rom amisTvis mzadaa Semiswavlos<br />

da Tan metismeti mgznebarebisagan fexisgulidan<br />

kisrisZarRvamde (dundulebis CaTvliT) damproStnos...<br />

amis gagonebaze Semaciva da amacaxcaxa.<br />

princesa naTeliko moiRuSa da mkacrad gaawyvetina<br />

literaturul nebieras, Seaxsena, rom me xelmwifis<br />

288 289


stumari viyavi da araferi vicodi SairTsa<strong>saxli</strong>s binadarTa<br />

wes-Cvevebze.<br />

warmomidgines biblioTekis oboba, romelic metad<br />

miamit qalbatonad momeCvena. igi Turme erovnuli biblioTekis<br />

xelnawer-foliantebSi abamda qsels da qurdbacacebs<br />

musrs avlebda. am mZime da umaduri SromiT<br />

iZenda sarCosa da codnas. uSurvelad SemomTavaza, mzad<br />

var gagiziaroT erTica da meoreco. xelnaweri foliantebi<br />

diaxac mainteresebda, magram amgvar sarCos uwiwakod<br />

da umarilod Cemi kuWi ver gauZlebda da TanamSromlobisagan<br />

Tavi Sevikave.<br />

yovel gamomsvlels aq ver CamovTvli. zogis Sairi<br />

gaxsenebad ar Rirs, zogi avtori imdenad pawawkintela<br />

iyo, mis naRvaws ra fasi unda Hqoneboda... damamaxsovrda<br />

Jurnal `axvaris~ redaqtori xoxo, gazeT `qvemZromis~<br />

gamomcemeli WuWu da xelnawer Jurnal `slipinas~ Semkreb-gamavrcelebeli<br />

mzisadari... ramdenime Casuqebul<br />

buzsac movusmineT. bevri ibzuiles, magram amaTi Sairi<br />

im qaRaldad ar Rirda, razec maTi naRvawi didi tiraJiT<br />

ibeWdeboda, amaTgan gansakuTrebiT veravis gamovarCev<br />

da vfiqrob, Sairis saqmes buzi saerTod ar unda gaakaro,<br />

gaaWuWyianebs da meti araferi.<br />

ilaparaka kritikosma tkipam, romelic mudam sxvisi<br />

ideebiT ikvebeboda, umTavresad xelmwife anduyafaris<br />

brZanebebiT da uzenaesi salaybos dadgenilebebiT.<br />

ostaturad exerxeboda sxvaTa naSromebidan wvenis<br />

gamodena, ris Semdegac avtorebs mSral burbuSelas<br />

utovebda.<br />

dabolos, maspinZlebma kiTxvebi damayares. formikalendis<br />

elitas umTavresad erovnuli problemebi ainteresebda.<br />

damswre sazogadoebas gavacani Cvens qveyana-<br />

Si arsebuli viTareba. CvenTan WianWvelebs mudam pativsa<br />

scemdnen, SaqarSic ki hqondaT wili dadebuli, magram<br />

bolo wlebis gaWirvebis gamo Saqari TviTonac ara gvyofnis<br />

da WianWvelebs namdvilad ver vuwiladebT-meTqi.<br />

am cnobam sazogadoeba Zalian daamwuxra. iqve gadawyvites,<br />

SeeqmnaT qarTvel WianWvelaTa daxmarebis fondi.<br />

formikalendis yvela WianWvela am fonds Saqris TiTo namcecs<br />

Tu Caabarebda, Cvens beds ZaRli ar dahyefda.<br />

sityvas sityva mohyva da isic wamomcda, rom wina,<br />

stabiluri cxovrebis Jams CvenTan iafad iSoveboda saponi,<br />

sarecxi fxvnili, dusti da misTanani, ris gamoc<br />

mavne xoWoebi, baRlinjoebi, tkipebi, tilebi gadaSenebamde<br />

mividnen...<br />

_ soliteri? _ ikiTxa batonma samtomeulis avtorma<br />

(Roracuana vice-premieris naTesavi aRmoCnda).<br />

avuxseni, rom patarebs e.w. inglisur marils vasmevdiT,<br />

anda oynas vukeTebdiT, ramac soliterebi TiTqmis<br />

gawyvita.<br />

Tavzardamcemi dumili Camovarda. princesa naTeliko<br />

Tavis fiqrebs uRimoda. WianWvelebi cmukavdnen,<br />

cdilobdnen TanagrZnoba gamoexataT, magram ar gamoudiodaT.<br />

sxvebs sifaTebi CamostirodaT. cxadia, maTs gamometyvelebas<br />

sifaTebs Tu vuwodebT.<br />

siCume Roris tilma daarRvia, xmaSecvlili CameZia:<br />

_ nuTu Rorebic sapniT ibanen, imaT xom tlapodan<br />

ver amodeni?<br />

mravlismetyvelad Sevxede da pasuxi ar gamicia.<br />

ar maxsovs vin, magram viRacam wamoiZaxa:<br />

_ Zvel ubedurebas ras mistiriT, dRes ra viTarebaa,<br />

is gviTxras!<br />

simarTles ver davfaravdi! axla qveyana dangreulia,<br />

saponi rom saponia, saSinlad gaZvirda da Tqvens<br />

TanamoZmeebs kargi daxli daudgaT, lamisaa qarTveloba<br />

gadagvaSenon-meTqi.<br />

atyda xorxoci da mxiaruli `vaSas~ Zaxili.<br />

gamovemSvidobeT Wkuamxiarul sakrebulos da wamovediT.<br />

kibeze erTi Tavmsxvili WianWvela wamogvewia. Sex-<br />

290 291


vedraSi isic monawileobda, magram xma ar amouRia.<br />

princesa naTelikom mowyaled gauRima, Wiamaia durumac<br />

Tavi daukra.<br />

_ batoni jgirkoCa! _ warmomidgines.<br />

RmerTma gadmomxeda, roca es pirovneba gavicani.<br />

im wuTas warmodgenac ara mqonda, Tu batoni jgirkoCa<br />

ra rols iTamaSebda xaTabalidan Cems daxsnaSi.<br />

_ Sampanuri giyvars? _ mkiTxa batonma jgirkoCam.<br />

Tavi davuqnie.<br />

_ kaia, kai! _ brZana ucnaurma batonma da gza ganagrZo.<br />

pirdaRebuli gavcqerodi WianWvelas, romelsac<br />

cicqna tanze uzarmazari Tavi gamobmoda da Zlivs mihqonda.<br />

_ Tavi sul tviniTa aqvs savse! _ miTxra princesa<br />

naTelikom. _ Sig ver eteva da xandaxan yurebidan<br />

gamoJonavs. didi gamomgonebelia. axla, amboben, Sampanuris<br />

boTlisagan sacobsatyorcni gamougoniao.<br />

mxrebi aviCeCe, `komunizmis gariJraJze~ vin moTvlis,<br />

ramdeni boTlidan mityorcnia sacobi!<br />

T T a a v v i i XI<br />

XI<br />

aqa ambavi politikisa da politikosobisa<br />

_ formikalendSi erTaderTi politikosi Cveni<br />

xelmwifea! _ miTxra Wiamaia durum. _ anduyafari patara<br />

biWunaa da TamaSi uyvars. amitomac politikuri Tama-<br />

Sis wesebi mis mets aravis esmis. gasaocari oRond isaa,<br />

rom rac naklebia politikosi, miT metia politikuri<br />

partia da organizacia. dReisaTvis, Tu ar vcdebi, aTasamdea<br />

registrirebuli!<br />

vTxove, CemTvis iseTi partiebi gaecno, romelTac<br />

Tavmjdomarisa da generaluri mdivnis garda kidev<br />

eyolebodaT wevrebi. aseTi maincdamainc bevri ar aRmoCnda.<br />

yvelaze mravalricxovani iyo partia, romlis Tavmjdomare<br />

gaxldaT qalbatoni qaRaldis CrCili luiza,<br />

xolo generaluri mdivani batoni qaRaldis CrCili silibistro.<br />

amaTi ofisi mdebareobda WkiWkitia pirvelis<br />

prospeqtze da daTqmul dros veaxeliT.<br />

vxedav, magidaze uzarmazari tomi devs. umal vicani<br />

Cemi siymawvilis droindeli samagido wigni _ marqsis<br />

`kapitali~. davakvirdi, aqeT-iqidan Sexrulia, irgvliv<br />

ki moyviTalo xrili yria. Signidan Sromis xma ismis, vi-<br />

Raca gamalebiT xravs.<br />

Cavaxvele. erT mxares gamoZvra qalbatoni Tavmjdomare,<br />

meore mxares generaluri mdivani. mtveri CamoiferTxes<br />

da mogvibodiSes, dReniadag aseTi Sroma da<br />

jafa gviwevso.<br />

SemovusxediT magidas da gaimarTa saqmiani saubari.<br />

Turme partias adre erqva rkp(b), rac niSnavs `regvenTa<br />

da kretinTa partias (buzankalebisa)~. im dros<br />

partiis wevrTa umravlesoba Sedgeboda meamboxe-revolucioneri<br />

buzankalebisagan. mere omebis epoqa Seicvala<br />

aRmSeneblobis periodiT, partiis rigebi Seivso<br />

mSromeli CrCilebiT. amitom saxelwodebac Seicvala.<br />

amJamad qalbaton luizas da baton silibistros partias<br />

hqvia skkp (`savsebiT kretinTa da korumpirebulTa partia~).<br />

amaT aqvT TavianTi axalgazrduli organizacia _<br />

alkk (`axalgazlda legvenTa da kolumpilebulTa kavSili~)<br />

da mTlad patarukebis sazogadoeba _ `patala legvenukebi~.<br />

am partiis saboloo mizani iyo daepurebinaT TavianTi<br />

wevri CrCilebi. saamisod daistamba da partiis wevrebs<br />

daurigdaT politikuri korifeebis TxzulebaTa<br />

sqeltaniani mravaltomeulebi. amiT partiam iRvawa, rom<br />

aravin darCeniliyo mSieri. TviT Tavmjdomares, qalbaton<br />

luizas da generalur mdivans, baton silibistros<br />

292 293


saerTo sargeblobisaTvis ergoT es gemrieli tomi da<br />

imedovnebdnen, rom ori-sami xuTwledi mainc ar mouwevdaT<br />

SimSiloba.<br />

am vizitis Semdeg, marTali giTxraT, sxva partiaTa<br />

ofisebSi siaruls SeveSvi. ise ki, cnobisaTvis, ramdenimes<br />

mainc CamovTvli: adp _ axladmovlenil demagog-<br />

Ta partia, qdp _ quCis demagogTa partia, sdp _ savsebiT<br />

demagogTa partia, mdp _ mokled, demagogTa partia...<br />

WWp _ WkuamxiarulTa da WamismoyvarulTa partia...<br />

arsebobda kidev `hari-harales sakrebulo~ da `divli-dalales<br />

sazogadoeba~, `Jeles moyvarulTa samefo<br />

moZraoba~ da `nexvis moyvarulTa fronti~...<br />

vfiqrob, sakmarisia!<br />

T T T a a v v i i XVIII<br />

XVIII<br />

aqa ambavi uzenaesi salaybosi<br />

navaxSmevs Sematyobines, rom momdevno dRes uzenaes<br />

salayboSi miwvevdnen. gulma reCxi miyo. yvelafridan<br />

Canda, rom dRis wesrigSi idga Cemi gadarCena-argadarCenis<br />

sakiTxi. Tavi imiTRa davimSvide, rom RvTis wyalobiT<br />

xelmwife anduyafari da princesa naTeliko safrTxes<br />

amarideben-meTqi.<br />

Cavexute Cems fumfula baliSs da sizmarSi CaveSvi.<br />

princesa naTeliko gamomecxada. mTeli dRe masTan viyavi<br />

malaqitis darbazSi da TiTqos ZilSic Tan gamomyva.<br />

viTomc xelSi xeli Cavavle da oriveni mercxlebiviT<br />

cis laJvardze davnavardobdiT... uceb damisxlta...<br />

gamovudeqi. is ki obobas qselSi Cavarda da CaixlarTa...<br />

guli damimZimda, Tumca es mxolod sizmari iyo da<br />

meti araferi!<br />

Wiamaia duru meaxla, dRes qalaqSi mRelvarebaao,<br />

macnoba.<br />

erTad gavemarTeT uzenaesi salaybos Senobisaken.<br />

qalaqis centri gadaWedili dagvxvda. sastumro<br />

`bermuxidan~ moyolebuli WkiWkitia pirvelis prospeqti<br />

da bututias moedani demonstrantebs gaevsoT. moqalaqe<br />

WianWvelebi moafrialebdnen erovnul droSebs<br />

da farTo transparantebs. wavikiTxe zogierTi lozungi.<br />

`obobebo, gou houm!~ _ ewera erTgan inglisurad.<br />

`sibirski voSC, von otsiuda!~ _ ikiTxeboda meoregan<br />

rusulad. umravlesoba ki, cxadia, formikul enaze iyo<br />

Cawikwikebuli: `mogveciT satyepela, davscxebT buzebs!~,<br />

`mivaWylitoT rwyilebi da koRoebi!~ `baRlinjoebma<br />

Cveni sisxli dalies!~ `Zirs obobebi, mTeli Zalaufleba<br />

WianWvelebs!~<br />

bututias moednis kuTxeSi momcro jgufi SevniSne,<br />

umTavresad elitaruli sazogadoebis warmomadgenlebi<br />

iyvnen. mikrofonTan WriWinobela zeinabi idga da<br />

Tavis programas gahkioda: `ara, ara, ara!~<br />

erTgan moxuligno elementebma aSkara antisaxelmwifoebrivi<br />

transparanti gaSales: `gamovwuwnoT xelmwife<br />

anduyafari da princesa naTeliko!~ WianWvelebi<br />

micvivdnen am politikur naZiralebs da transparanti<br />

Tavze gadaaxies.<br />

ra didi mixvedra undoda, formikalendi mniSvnelovani<br />

movlenebis zRurblze idga.<br />

brboSi Zlivs gavaRwieT. vcdilobdi, sxeulis nawilebi<br />

nakleb momeSiSvlebina, magram viRacam kanWze mibwkina<br />

da meqaveboda. Soriaxlo koRo kako davlande. qudi<br />

Tavze qurdulad Camoefxata da piri kaSneTi aexvia. albaT,<br />

eg iyo rom momepara da Tavisi gainaRda.<br />

uzenaesi salaybos kibeebi baRlinjo-policielebs<br />

gadaeketaT. amaT TviT generali yaramani xelmZRvanelobda.<br />

ise gaberiliyo, generlis kitelSi ver eteoda.<br />

mivxvdi, sul axlaxan esadila, radgan ybaSi jerac gasCxeroda<br />

rigiTi policielis Ceqma.<br />

kibis Tavze sakmaod cnobili telereporteri xoWo<br />

294 295


mesaflave da teleoperatori xoWo tkacuna gadamekidnen.<br />

maTTvis ara mcxeloda, vcade, Tavi ameridebina, magram<br />

aRar momeSvnen, vin gaimarjvebso. samarTlianoba<br />

gaimarjvebs-meTqi da karebSi Sevvardi.<br />

megona, SigniT mainc moviTqvamdi suls. Tqvenc ar<br />

momikvdeT! uzenaesi salaybos derefnebi da kibeebi<br />

gvardielebiTa da mxedrobiT iyo gaWedili. amaTgan,<br />

WianWvelebi ufro koreqtulad iqceodnen, xolo rwyilebis,<br />

koRoebisa da obobebis Tavgasulobas zRvari ara<br />

hqonda.<br />

salaybos deputatebi amaT Soris SiSianad miikvlevdnen<br />

gzas, Wiamaia duru ki gasasvlels uSiSrad miikafavda<br />

da araferi damSavebia.<br />

SevaRwieT vrcel darbazSi. ovalurad ganlagebul<br />

magidebs deputatebi usxdnen, prezidiumis magidas ki _<br />

batoni spikeri goglimogla, qurqiani qalbatoni vicespikeri<br />

buzara da batoni vice-vice-spikeri kuku.<br />

maRalzurgian, samefo gerbiT Semkul savarZelSi<br />

ijda misi udidebulesoba da WaRaras oqros samefo gvirgvini<br />

umSvenebda.<br />

misgan xelmarjvniv, sapatio stumris savarZeli<br />

ekuTvnoda princesa naTelikos. xelmarcxniv ki saqanela<br />

ekida, romelzec qanaobda misi aRmatebuleba premieri<br />

funagoria xoWo gedevani. Turme premierebs saqanelaze<br />

imitom svamen, saWiroebis SemTxvevaSi iolad rom<br />

Camoayiraon. vfiqrob, misabaZi wesia!<br />

kedlis gayolebiT stumarTa loJebi diplomatiuri<br />

korpusis warmomadgenlebs da presis muSakebs eWiraT.<br />

Soridan Tavi davuqnie CinmaCinis sagangebo da sruluflebian<br />

elCs baton Cin-Cins. guli damwyda, rom amaT<br />

Soris Cveni damoukidebeli qveynis warmomadgeneli ar<br />

eria. ras izam, TbilisSi imdeni Tanxa ver daiZebna, aseT<br />

prestiJul sataxto qalaqSi saelCo gaxsniliyo.<br />

avanscenaze calke skami idga. mivxvdi, CemTvis iyo<br />

gankuTvnili da iseTi adgili SeerCiaT, rom yvelas enaxa,<br />

Tu ra gemrieli lukma viyavi (xom gaxsovT, tanze mxolod<br />

ablabuda memosa!).<br />

minda oriode sityviT mogaxsenoT, Tu ras warmoadgenda<br />

es sakrebulo. igi Sedgeboda erTferovani, usaxuri<br />

umravlesobisagan da Wreli umciresobisagan. umravlesobas<br />

ZiriTadad Seadgendnen molaybe WianWvelebi,<br />

romlebic arcTu principulad uWerdnen mxars mis udidebulesobas,<br />

risTvisac yovelTviurad TiTo qila marwyvis<br />

Jeles iRebdnen. amaT emxroboda mcire jgufi gadabirebulTa,<br />

romelTac kbilebi gascveTodaT da Tavs<br />

lokviT irCendnen.<br />

umciresoba imdeni fraqciisagan Sedgeboda, rom<br />

spikerati (batoni goglimogla, qalbatoni buzara da batoni<br />

kuku) Tvlas ver audiodnen. eseni xelmwifisagan<br />

arafers iRebdnen, samagierod, rasac moixelTebdnen,<br />

maTi nadavli iyo. fexsaxsrianebSi yvelaze didi oboba<br />

gvajis fraqcia gaxldaT. amaT xelT egdoT formikalendis<br />

sisxlis biznesi. rwyili kotes mcirericxovani<br />

fraqcia, romelsac Tavi umravlesobaSi Seergo da kudi<br />

gareT gamoeyo, xels nexvis biznesSi afaTurebda... ukiduresad<br />

memarcxene flangi rwyil-koRoTa gaerTianebul<br />

fraqcias eWira. eseni quCis opozicionerTagan didad<br />

ar gansxvavdebodnen da usircxvilod afrialebdnen<br />

gulisSemaRonebel transparants: `gamovwuwnoT xelmwife<br />

anduyafari!~ vinc aseT mkrexelobas sajarod bedavda,<br />

bunebrivia, arc princesa naTelikos daindobda,<br />

rom araferi vTqvaT Tqvens mona-morCilze... arsebobda<br />

erTnaxevriani fraqciac, romlis wevri iyo erTi opozicioneri<br />

oboba da erTic, gaurkveveli jilagis buzi,<br />

romelic sanaxevrod umravlesobaSi Sedioda, raki marwyvis<br />

Jele moswonda, magram amavdroulad umciresoba-<br />

Sic iyo, raki nexvsac ar iwunebda.<br />

aseTi iyo formikalendis uzenaesi salaybos miaxloebiTi<br />

portreti. aq, albaT, WianWvelebis imedi ufro<br />

unda mqonoda, bolomde ar gamwiravdnen, Torem umcir-<br />

296 297


esoba cocxals ar gamiSvebda.<br />

Sevecade SiSi dameZlia. Tamamad gaviare avanscenaze.<br />

mivesalme mis udidebulesoba xelmwife anduyafar<br />

pirmwyazars (am dros princesa naTelikom gamamxneveblad<br />

gamiRima!). mere darbazisaken mivbrundi, Tavi davukari<br />

da CemTvis gankuTvnil skamze davjeqi.<br />

pasuxad araerTsulovani zuzuni momesma.<br />

Tavdapirvelad mTavrobis saxeliT aqac batoni<br />

soliteri gamovida. man vrclad ganaviTara kabinetis<br />

sxdomaze warmodgenili idea, romelic batoni premieris<br />

funagoria xoWo gedevanis sruli mxardaWeriT sargeblobda.<br />

oratori ise darbaislurad da damajereblad asabuTebda<br />

Tavis Sexedulebebs, rom kinaRam mec davijere,<br />

es winadadeba arc ise Seuracxmyofelia-meTqi.<br />

nexvis Wiebis fraqciam mTavrobis kursisadmi sruli<br />

mxardaWeris niSnad yiJina morTo. WianWvelebma arc-<br />

Tu erTsulovnad daustvines. xolo deputatma buzebma<br />

bzuili daiwyes, gasagebi mizezebis gamo sixarulisagan<br />

Wers askdebodnen.<br />

am dros xeli aswia misma udidebulesobam da darbazi<br />

gayuCda.<br />

_ marTalia, diplomatiuri korpusis loJaSi Cven<br />

dRes ar gvizis saqarTvelos warmomadgeneli, magram win<br />

unda gavixedoT! winaswar nu davangrevT im xids, romelic<br />

momavalSi Cvens or qveyanas daakavSirebs! samefo<br />

gvaris WianWvelasaTvis, rogoric Cveni stumaria, albaT,<br />

Seuracxmyofelia Cliqosan cxovelTa siaSi Cawera.<br />

vfiqrob, Cveni Zvirfasi stumris inteleqti arafriT<br />

Camouvardeba WianWvelas inteleqts!<br />

gamaxara misi udidebulesobis guliTadma sityvebma.<br />

aTi wlis biWis goniereba marTlac gasakviri iyo. samwuxarod,<br />

xelmwifis naTqvams iseTi aurzauri mohyva, ver<br />

gavarkvie, vin uWerda mxars da vin ewinaaRmdegeboda.<br />

nexvis Teoriis momxreebi ar apirebdnen xelidan Sansis<br />

gaSvebas, magram arc sxva fraqciebs eZinaT...<br />

spikeri goglimogla Seecada daeSoSminebina darbazi<br />

da xmas guliTadobis tembri SesZina:<br />

_ viyoT kulturulad, vilayboT demokratiulad,<br />

nu gavwiravT erTmaneTs!<br />

vice-spikeri qalbatoni buzara mikrofonSi gaiZaxoda:<br />

_ batonebo, erTi wuTiT, batonebo!<br />

xolo vice-vice-spikeri kuku baRis sarwyuliT<br />

agrilebda zedmetad gaficxebul Tavebs.<br />

tribunaze jvriani oboba aZvra da gagulisebiT gaxeda<br />

darbazs.<br />

_ oboba jondo gvajisturi fraqciidan! _ gamoacxada<br />

man. _ misi udidebulesoba xelmwife anduyafari,<br />

etyoba, formikalendis erovnul interesebze maRla<br />

ayenebs ucxo qveynebis interesebs! es, albaT, imitom<br />

xdeba, rom TviT xelmwifisa da princesa naTelikos Zar-<br />

RvebSi iseTive gemrieli da cxeli sisxli mimoedineba,<br />

pirze nerwyvmomdgarni viTmenT yovelive amas, magram<br />

moTminebas xom sazRvari aqvs!<br />

oboba jondos sityvebma umravlesoba aRaSfoTa,<br />

WianWvelebma kidurebis braguni atexes da oratoris xma<br />

CaaxSes.<br />

am RriancelSi yuri mainc vkide radikalTa yvirils:<br />

_ gamovwuwnoT xelmwife anduyafari!<br />

Sevxede mis udidebulesobas, nervi ar gatokebia<br />

saxeze, TiTqos arc esmoda, rac irgvliv xdeboda.<br />

jvriani oboba cdilobda sityva gaegrZelebina,<br />

magram mas erTi gawripuli rwyili miuvarda da Zirs Camoagora.<br />

_ rwyili griSa, kotes fraqciidan! _ wamoiyvira<br />

tribunaze avardnilma rwyilma. _ me gvajistur ideologias<br />

ver gaviziareb! Cveni programa ufro humanuria,<br />

radgan fxaniT jer aravin momkvdara!<br />

iqneb bevri hqonda saTqmeli, magram SurisZiebiT<br />

anTebulma jvrianma oboba jondom fexebze kidurebi<br />

waatana da daiTria.<br />

298 299


_ protests vacxadeb! _ wamoxta rwyili kote.<br />

_ protests me vacxadeb! _ ibRavla gvajim.<br />

_ Seni ki ara, Cemi kaci daiTries!<br />

_ manamde Senma kacma Cemi Camoagora!<br />

orivem erTmaneTisaken muqariT waiwia.<br />

darbazSi myofma deputatebma liderebs daaswres<br />

da erTurTs wauTaqes.<br />

atyda erTi aliaqoTi da cema-tyepa.<br />

spikerati, ra Tqma unda, Tavdauzogavad cdilobda<br />

moCxubrebis daSoSminebas, oRond verc xvewnam gaWra,<br />

verc mudaram da verc civi wylis nakadma... am ria-riam,<br />

rogorc aRmoCnda, ramdenime deputati Seiwira, isini wylis<br />

nakadma klozetSi Carecxa. swored aq iCina Tavi batoni<br />

spikeris gamocdilebam. saswrafod gasca saTanado<br />

gankarguleba. fexze daayenes maSvelTa korpusis<br />

WianWvelebi. daxsnes kanalizaciis milebi, Seamowmes<br />

uzenaes salaybodan gamoJonili fekaluri wylebi...<br />

saubedurod, daRupulTa gvamebi ukvalod gaqra.<br />

darbazis areulobam kulminacias rom miaRwia, misi<br />

udidebulesoba TiTqos gamoerkva, mikrofons xeli waatana<br />

da auRelveblad warmoTqva:<br />

_ batonebo!<br />

xmebi Senelda. misma udidebulesobam xmadabla<br />

gaimeora. mesamejer TiTqmis CurCuliT mimarTa darbazs:<br />

_ batonebo!<br />

xmauri Cacxra, darbazSi mdumareba Camowva. Tumca<br />

bututias moednidan aurzauri kvlavac moismoda. uzenaesi<br />

salaybos Cxubma, etyoba, qalaqSi gadainacvla.<br />

_ verc erTi qveynis verc erTi xelmwife ver aitans<br />

imden Seuracxyofas, ramdensac itans formikalendis<br />

xelmwife. me, marTalia, patara biWi var, magram, rogorc<br />

atyobT, amdenma nervulobam naadrevad gamaWaRarava!<br />

mec RvTis mier dabadebuli samefo gvaris WianWvela gaxlavarT<br />

da ufleba maqvs Cemi Rirseba davicva! ager, vkiTxoT<br />

stumars, romlis qveyanaSi ramdeni moqalaqecaa,<br />

imdeni xelmwifea, dRemde Tu gaugonia aseTi lozungebi<br />

da mowodebebi: SevWamoT princesa da gamovwuwnoT xelmwifeo...<br />

me arc aravis SeveWmevinebi da Cems sisxlsac<br />

veravis Sevasmev! amitom, raki aq bevrs ar vundivar, mzada<br />

var gadavdge da emigrantad wavide sataxto qalaq TbilisSi,<br />

sadac, imedia, vicxovreb xelmwifeTa Soris da<br />

amden Seuracxyofas aravin makadrebs!<br />

ar vicodi, gamxareboda Tu mwyenoda es sityvebi.<br />

mesiamovna, rom misi udidebulesoba aseTi maRali azrisaa<br />

Cems samSobloze, magram vai rom TbilisSi Camosvlis-<br />

Tanave, misi imedebi gaqarwyldeboda.<br />

xelmwifis sityvebma darbazi daTrguna.<br />

oboba gvaji gamobobRda. cotaTi nasvamsa hgavda da<br />

avanscenaze kinaRam waiqca.<br />

_ xelmwife anduyafar pirmwyazari me aviyvane taxtze!<br />

gadadgeba Tu ara, Cemi gadasawyvetia! TvalnaTliva<br />

Cans, rom samefoSi krizisia. mis dasaZlevad saWirod<br />

mimaCnia, rom misma udidebulesobam dinastiuri kavSiri<br />

Sekras opoziciasTan da princesa naTeliko me SemrTos.<br />

am SemTxvevaSi aRdgeba erTiani suliskveTeba da Cemi<br />

mamaci gvardia ufro erTgulad gaswevs xelmwifis samsaxurs!<br />

princesa naTeliko gafiTrda, xelmwife anduyafari<br />

ki odnav moiRuSa. igi politikosi gaxldaT da Tavis<br />

WeSmarit guneba-ganwyobilebas ostaturad malavda.<br />

obobam saTqmeli moamTavra Tu ara, rwyili kote<br />

axta-daxta, deputatebs Tavze gadaevlo da tribunaze<br />

Seskupda.<br />

_ Cemo gvaji, Sen ukve duJini coli SemogeWama da<br />

veRar gaZexi! obobasa da princesas qorwili zRaparSic<br />

ver gaTamaSdeba!.. Sen, mgoni, konstituciuri gadatrialeba<br />

mogisurvebia da iqneb xval taxtsac waepotino!<br />

formikalendis konstituciis Tanaxmad princesa naTeliko<br />

mxolod da mxolod samefo gvaris WianWvelas Sei-<br />

Zleba SeeuRlos! Senze uaresi vaJkaci ar gaxlavar, mag-<br />

300 301


am me isev Cems lamazman rwyilukebs virCev da taxts diaxac<br />

ar wavepotinebi! girCev, ukanali skamze daatio,<br />

Torem Cems biWebs Sevajaxeb Sens nabiWvrebTan da mere,<br />

rac moxdeba, Sens Tavs daabrale!<br />

funagoria xoWo gedevanma, formikalendis batonma<br />

premierma saqanela Seaqana da ukmayofilod warmoTqva:<br />

_ batonebo, Cveni sxdoma eZRvneba Zvirfasi stumris<br />

gamoyenebas! dRis wesrigSi arc xelmwifis gadadgoma<br />

gviweria, arc princesa naTelikos daqorwineba. me<br />

moviTxov, yurad iRoT kabinetis azri amis Taobaze,<br />

winaaRmdeg SemTxvevaSi, kenWisyraze davsvam sakiTxs<br />

mTavrobis ndobis Sesaxeb!<br />

funagorias sityvebs darbazis arnaxuli azvirTeba<br />

mohyva. umravlesobis xmebi, cxadia, faravda umciresobisas:<br />

_ gaumarjos xelmwifes!.. SevexvewoT, ar gadadges!..<br />

davuCoqoT!.. gaumarjos marwyvis Jeles!.. xelmwifeo,<br />

win gagviZex da gvaWame tkbili muraba!..<br />

amis sapasuxod umciresobis mxridan kantikuntad<br />

moismoda isteriuli SeZaxilebi:<br />

_ Zirs xelmwife!.. SevWamoT princesa naTeliko!..<br />

movakvdinoT stumari!.. gvsurs, davlioT cxeli sisxli!..<br />

spikeri goglimogla mikrofons daswvda da Seecada<br />

daefara deputatebis xmebi:<br />

_ davicvaT kenWisyris rigiToba!.. pirveli winadadeba<br />

xelmwifisa iyo!.. kenWs vuyri xelmwifis gadadgomis<br />

sakiTxs!.. CarTeT aparati!.. moemzadeT kenWisyrisaTvis!..<br />

daiwyo xmebis daTvla!.. kvalificiuri umravlesoba<br />

kvlavac xelmwifis mxaresaa da mis gadadgomas<br />

ar daeTanxma!.. gaumarjos Cvens xelmwife anduyafar meore<br />

pirmwyazars!<br />

aq misma udidebulesobam xeli aswia da mis am JestSi<br />

Zala da gambedaoba igrZnoboda.<br />

_ dRevandelma kenWisyram cxadyo, rom umravlesoba<br />

marwyvis Jelesa da stabilurobis momxrea, magram<br />

amave umravlesobis azriT, ministrTa kabinetis programa<br />

Cveni Zvirfasi stumris gamoyenebis Taobaze, Caflavda...<br />

azrTa sxvadasxvaobam xelmwifesa da premiers Soris<br />

SeiZleba gaaRrmaos samTavrobo krizisi. amitomac mimaCnia,<br />

rom kenWisyraze unda daisvas batoni premieris<br />

funagoria xoWo gedevanis winadadeba ndobis votumis<br />

Sesaxeb!<br />

_ CarTeT aparati! _ skamze SekuntruSda nestis<br />

xoWo (sabolood gavarkvie, rom is nestis xoWoa!) uzenaesi<br />

salaybos batoni spikeri. _ kenWs vuyriT mTavrobis<br />

ndobis votums!.. batonebo, dawynardiT!.. mimdinareobs<br />

kenWisyra!.. moiTmineT!.. damTavrda xmebis daTvla!..<br />

esec ase!.. umravlesobas miaCnia, rom batoni premieri<br />

unda Camogordes!<br />

kidurebis fxaWuni umravlesobis mxridan, ukmayofilo<br />

Rrianceli umciresobidan, saqanela gadayiravda<br />

da funagoria xoWo gedevani Zirs gagorda.<br />

uceb darbazis Sori kuTxidan jgufuri yvirili<br />

moisma:<br />

_ Wiamaia duru premierad!.. Wiamaia duru premierad!..<br />

gavixede, ukve transparantic gauSliaT: `Wiamaia<br />

duru premierad!~<br />

maSinRa mivxvdi, mTeli es aurzauri mxolod speqtakli<br />

gaxldaT da misi reJisori brZandeboda marTlacda<br />

ubadlo politikosi, aTi wlis WaRara xelmwife anduyafar<br />

meore pirmwyazari.<br />

Sevxede mis udidebulesobas, viTomc Sewuxebuli<br />

saxe hqonda, Subli SeeWmuxna, Tumca bageze Rimili ukr-<br />

Toda.<br />

_ batonebo! _ mikrofoni aiRo biWunam. _ batonebo!<br />

_ ufro wynarad gaimeora, mere TiTqmis CurCuliT:<br />

_ batonebo!<br />

darbazi gaisusa.<br />

_ premieris kandidatis wardgena xelmwifis prerogativaa!<br />

sanam Cvens azrs mogaxsenebdeT, minda gul-<br />

302 303


wrfeli madloba vuTxra aw Zirs gagorebul eqspremiers<br />

funagoria xoWo gedevans, misi RvawlisaTvis samefos<br />

winaSe! vfiqrobT, batoni gedevani davajildovoT WkiWkitia<br />

pirvelis ordeniT da xuTi kilo maRali xarisxis<br />

Zroxis funiT, amave dros davuniSnoT pensia dReSi miliardi<br />

funis odenobiT!<br />

darbazSi aqa-iq kidurebis fxaWuni gaisma. zogs moswonda<br />

es winadadeba, zogs _ ara.<br />

_ rac Seexeba axal premiers, aq ukve SemogvTavazes<br />

misi kandidatura... vfiqrob, Wiamaia duru SesaniSnavi<br />

kandidatia!<br />

_ protests vacxadeb! _ SehbRavla oboba gvajim.<br />

_ CemTvis sul erTia! _ xeli Caiqnia rwyilma kotem.<br />

am SeZaxilebma baton goglimoglaze veraferi zegavlena<br />

ver moaxdina.<br />

_ CarTeT aparati!.. moemzadeT kenWisyrisaTvis!..<br />

vinaa momxre, rom premieris postze dainiSnos batoni Wiamaia<br />

duru!.. moiTmineT!.. dawynardiT!.. xels nu gviSliT!..<br />

mimdinareobs kenWisyra!.. Cumad! xmebs iTvlian!..<br />

diax, saxelobiTi kenWisyraa!.. misi aRmatebuleba batoni<br />

Wiamaia duru formikalendis samefos axali premieria!<br />

mivulocoT, batonebo!<br />

Wiamaia duru umal saqanelaze aRmoCnda, energiulad<br />

qanaobda, Tan yvelas RimiliT Tavs ukravda.<br />

uceb saidanRac qalbatoni cicinaTela cici Semovarda<br />

da mowyvetiT SesZaxa:<br />

_ princesa naTeliko!<br />

mivtrialdi, princesa naTelikos savarZeli carieli<br />

iyo. yvelas Tvalwin, uzenaesi salaybos prezidiumidan<br />

moitaces princesa naTeliko da es veravin SevniSneT...<br />

T T a a v v i i XIX<br />

XIX<br />

areulobani sataxto qalaq kvekveriaSi<br />

gedevani rom gagorda, avanscenaze gabarjRul gvajis<br />

gadauara da datkepna.<br />

eqspremieri imdenad gaognebuli brZandeboda, rom<br />

sxdomis bolomde gulSemoyrili egdo da mere misi bediRbliT,<br />

marTali giTxraT, ar davinteresebulvar.<br />

rac Seexeba oboba gvajis, igi odnav gaxldaT daretianebuli<br />

da protestis wamoZaxilis garda veraferi<br />

moaxerxa.<br />

amasobaSi princesa naTeliko gauCinarda. rwyilma<br />

kotem brali umal oboba gvajis dasdo, bevri arc ufiqria,<br />

isedac gonebaabneul gvajis zevidan daaxta.<br />

salaybo kvlav airia. deputatebma xelCarTuli<br />

brZola gamarTes. darwmunebuli var, ormac ar icoda,<br />

risTvis Cxubobda.<br />

durum mxari gamkra, xelmwifisaken gamaxeda.<br />

misi udidebulesoba fexze idga da mSvidad gahyurebda<br />

am oromtrials.<br />

_ xelmwifis sicocxle safrTxeSia! _ CamCurCula<br />

batonma premierma.<br />

umal gamovfxizldi, mozRvavebuli Zala vigrZeni.<br />

Tu ramed vRirdi, Tavi axla unda gamomeCina.<br />

Semomxeda xelmwife anduyafarma, gamiRima, Tan cisfer<br />

Tvalebze sevda gadaefina.<br />

_ stumaro! _ wynarad miTxra. _ albaT, Sens sam-<br />

SobloSi aseT gamokretinebul da WkuaTxel deputatebs<br />

ver ixilav. merCia, Seni TvaliT ar genaxa es yovelive.<br />

minda icode, rom WianWvelebi wynari, momTmeni da mSromeli<br />

arsebebia. obobaTa kavSirSi didxans CaxlarTvam<br />

goneba dagvibinda. xandaxan xelmwifis pirveli mteri<br />

sakuTari xalxia, radgan mas orientiri dahkargvia da av-<br />

304 305


kargis garCeva aRar ZaluZs. am dros misi gadarCena mxolod<br />

mtkice xels SeuZlia!<br />

_ mtkices, magram kanoniers, Tqveno udidebulesobav!<br />

_ morCilad movaxsene.<br />

_ ho! _ Semomcina patara, magram ukve WaRara biWunam<br />

da meramdened gamikvirda, rom am Subls miRma asakovanis<br />

goneba imaleboda. _ kanonebs xom Cven TviTon vwerT!<br />

Sebrunda da swrafi nabijiT wavida.<br />

me da durum gadavaswariT, raTa misTvis gza gagvekafa.<br />

mourideblad wixls amovkravdiT da ganze visrodiT<br />

gzaze SemoCexil salaybos deputats an maRali rangis<br />

moxeles, romelsac am areulobaSi xelmwifis pativiscema<br />

daviwyebodaT da fexebSi gveblandebodnen.<br />

xveuli kibiT saxuravze avediT. durum momibodiSa,<br />

jer xelmwifis sicocxleze unda vizruno, Sen ki aq damelodeo.<br />

Seisva zurgze misi udidebulesoba da sa<strong>saxli</strong>saken<br />

gafrinda.<br />

videqi da gavyurebdi. SiSiT guli meleoda, radgan<br />

gamoricxuli ar iyo teroristebis gamoCena. formikalendSi<br />

mravals exerxeboda frena da erTi nestriani<br />

bzikis daqiraveba arc gaWirdeboda.<br />

davrCi martodmarto. ar vicodi, ranairad movqceuliyavi.<br />

durus davlodebodi Tu gza TviTonve gamekvlia.<br />

princesa naTelikos moulodneli gaqroba miklavda<br />

guls... vis unda xeleyo misi brwyinvaleba? vin gabedavda<br />

saxelmwifo Ralatis tolfas qmedebas? viTom gvajis<br />

biWebma? sabralo princesa, vin icis, ras umzadebda<br />

mware xvedri!<br />

uceb Cems irgvliv saxuravi arakunda. mezobeli<br />

Senobidan mesrodnen. buxris mils snaiperi amofareboda<br />

da mizanSi miRebda.<br />

Cavikuze da pirvelsave RiobSi vSvlipe Tavi. oriode<br />

wuTSi kvlav salaybos darbazSi aRmovCndi.<br />

deputatebi RrianceliT dareodnen erTmaneTs. Se-<br />

vatyve, rom JelesmoyvarulTa umravlesoba jabnida<br />

umciresobas. msxverpli blomad iyo. ramdenime koRo da<br />

buzi vnaxe sikvdilis agoniaSi. eqimad me ar vvargodi, an<br />

SiSveli xeliT ranairad unda meSvela kolega deputatis<br />

mier TavgaWeWyili kolega deputatisaTvis.<br />

umjobesi iyo, sakuTari TavisaTvis meSvela. ablabudiT<br />

Semosils gadarCenis ra Sansi mrCeboda! sabednierod,<br />

CemTvis aravis cxeloda da mSvidobianad gavaRwie<br />

uzenaesi salaybos Senobidan.<br />

oRondac, rac me bututias moedanze vnaxe, imis<br />

aRsawerad sityvebi arc meyofa.<br />

vrceli moedani da WkiWkitia pirvelis farTo prospeqti<br />

Tavidan bolomde gavsebuli iyo moCxubrebiT. vin<br />

vis JuJavda da aqedan gamarjvebuli vin unda gamosuliyo,<br />

amas mamazecieri ver gaarkvevda. ismoda xmlebis Caxa-<br />

Cuxi, kalaSnikovis avtomatebis kakani, qvemexebis griali.<br />

qalaqis Tavze kvamlis boli idga. xanZari gauCnda<br />

formikalendis arqiteqturis ramdenime mSvenebas, Camsxvreuli<br />

fanjrebidan snaiperebi isrodnen anda brbo-<br />

Si xelyumbarebs yridnen. am autaneli kakafoniis miuxedavad,<br />

aravin garboda, piriqiT, momijnave ubnebidan<br />

axal-axali SeiaraRebuli razmebi Semodioda, umTavresad<br />

meomari WianWvelebisa, romlebic erTnairad musrs<br />

avlebdnen, visac ki SeeCexebodnen.<br />

kibis Tavze darCena saSiSi gaxda, wasvlac ar iyo<br />

usafrTxo. gavixede, erT zorba da Ronier iremaxoWos<br />

Tavgza abnevia. zurgze unagiri edga da aRviri Zirs mos-<br />

Trevda. wuTis win zed mxedari ijda, magram gadmoyiravda...<br />

aqamde cxenze arasodes vmjdarvar, miT ufro iremaxoWoze,<br />

magram qarTvelis genSi mxedris kodicaa Cawerili<br />

da arc miyoymania, movwydi adgils da unagirze<br />

Sevafrindi. imdeni viyoCaRe, aRvirsac mivwvdi da dezi<br />

vkari. sabralo arseba mtkice xels umal damorCilda...<br />

sxva gza ver vnaxe da pirdapir moCxubrebSi SevaWene. vin<br />

icis, iremaxoWos eSvebze ramdeni meomari wamoego, ki-<br />

306 307


durebiT ramdeni davtkepneT. javSnosaniviT gadavuareT<br />

mTel moedans da, albaT, uamravi vinme vimsxverpleT.<br />

unagirze xmliT ver momwvdebodnen, magram irgvliv<br />

tyvia zuzunebda, xandaxan qvemexis Wurvic gadamifrenda<br />

da kedels mienarcxeboda. ubralod, bedi mwyalobda!<br />

prospeqtamde mivaRwie. amasobaSi meomrebma iucxoes<br />

maT rigebSi SemoWrili iremaxoWo, momibrundnen da<br />

yoveli mxridan damcxes. gansakuTrebiT koRoebma gamacales<br />

siqa. giJebiviT irjebodnen. koRo Toma Sevicani,<br />

danarCenebi ver davimaxsovre... buzebmac guli gamiwyales,<br />

Tumca amaTi imdenad ar meSinoda. erTi rwyili momaxta,<br />

pirdapir loyaze mibwkina. iseTi sila vtkice, kinaRam<br />

unagiridan gadmovvardi. is naZirala ki gamisxlta.<br />

misi sifaTi mainc davimaxsovre, vinZlo sadme Semxvdes,<br />

samagieros mivuzRav.<br />

ise, rwyilebi ufro magari meomrebi aRmoCndnen. rwyili<br />

kotes mimarT pativiscema vigrZeni. ise uSiSrad SemoajiriTa<br />

Tavisi kutkalia, ise gadauara mowinaRmdegeebs,<br />

aRtacebuli davrCi. didad uSiSari vaJkaci yofila!<br />

gverdiT rom Camiqrola, micno da kiviliT Semexmiana.<br />

_ ipove?! _ gavZaxe.<br />

mimixvda, rasac vekiTxebodi.<br />

_ gvajistebs angariSs gavusworeb da princesasac<br />

vipovi! _ momaZaxa.<br />

gvajistebs ki usworebda angariSs, magram imas ver<br />

xedavda, rom WianWvelaTa axal-axali razmebi mis biWebsac<br />

ar indobdnen.<br />

amasobaSi Cemma iremaxoWom duJini oboba, rwyili da<br />

baRlinjo miaWylita da mivxvdi, arc me damadgeboda kargi dRe.<br />

damesia, magram ra damesia! irgvliv WaxaWuxi da bzuili<br />

mesmis da verafers vxedav.<br />

sanapirosaken gaRwevas Sevecade.<br />

iremaxoWom fexi iRrZo, an iqneb mavanma dro ixel-<br />

Ta da cota moakvnita.<br />

iZulebuli gavxdi, dametovebina.<br />

gavqandi mTeli siswrafiT, gadavevle sanapiros<br />

parapets da pirdapir funawyalSi vdurTe Tavi...<br />

T T a a v v i i XX XX<br />

XX<br />

areulobani grZeldeba<br />

adrec aRvniSne, rom funawyali Tavis saxelwodebas<br />

savsebiT amarTlebda. kvekverias moqalaqeni aRtacebulni<br />

iyvnen am sanapiroebiT. ojaxebiTurT daseirnobdnen<br />

xolme da siamovnebiT iynosavdnen im surnelebas, rasac<br />

mdinare gamoscemda. TviT funawyali fekalurisagan odnavRa<br />

gansxvavdeboda da, me Tu mkiTxavT, masSi Cayuryumelavebul<br />

kacs aTi meqise ver ganbanda.<br />

curva bavSvobidan mexerxeboda, amitom daxrCoba<br />

ar momeloda, magram iseT dReSi Cavvardi, tirili mominda.<br />

iZulebuli vxdebodi, CameyvinTa, radgan koRoebis<br />

laSqari ar meSveboda da Tavs rogorc ki amovwevdi, umal<br />

cecxls miSendnen. sabednierod, uTavbolod isrodnen<br />

da amitom jerjerobiT ver maxvedrebdnen... gamwarebulma<br />

Suri imiT viZie, ramdenime mdevari fexebiT daviTrie<br />

da wyalSi CavaxrCve. funawylis talRebs uCemodac koRosa<br />

da buzis uamravi gvami mohqonda. zogierT maTganSi<br />

salaybodan Carecxili deputati Sevicani.<br />

bolos, rogorc iqna, abezari mdevari CamoviSore da<br />

napirze amovZveri. midamo frTxilad davzvere. Tavfexianad<br />

vyardi, riTac, albaT, mtris ynosvas gavaRizianebdi.<br />

buCqebSi Cavimale, gza wakuzulma ganvagrZe. irgvliv<br />

siwynare sufevda. Canda, aqauri mosaxleoba aiyara<br />

da saomrad qalaqis centrs miaSura.<br />

308 309


Soridan moismoda omis yiJina da griali.<br />

erTgan Senobaze wiTeli jvari SevniSne. Sevipare...<br />

darbazSi aRmovCndi... SuagulSi cisferi auzia, kamkama wyali<br />

livlivebs. iqve gamafrTxilebeli warweraa: `steriluri<br />

wyali, janmrTelobisaTvis saSiSia!~<br />

kargad vicodi, ras niSnavda es warwera. aseTi `momakvdinebuli~<br />

wyliT malaqitis SadrevanSi vibandiT me da<br />

princesa naTeliko. amitom bevri ar mifiqria, ablabudis<br />

tansacmlianad Sevcure da SesaniSnavad davibane.<br />

amovedi wylidan, gavwure tanisamosi, romelic erT<br />

muWSi Caeteoda, Zlivs Cavicvi da am dros saidanRac gamotyvra<br />

saTvaliani da TeTrCaCiani WianWvela. jibeSi<br />

stetoskopi edo da imiT mivxvdi, rom eqimi brZandeboda.<br />

_ am wyalSi daibane? _ gancvifrebiT SemekiTxa.<br />

Tavi davuqnie.<br />

_ ar icodi, rom sterilurad sufTa wyali saSiSia<br />

sicocxlisaTvis? _ wamoiZaxa eqimma. _ Cven igi aq mecnieruli<br />

kvlevisaTvis gvWirdeboda! stumaro, Seni sicocxle<br />

safrTxeSia! ramdenime wuTSi iqneb sulic ki gaafrTxo!<br />

Cveni valia, gadagarCinoT!<br />

daaZro sastveni da gabmiT daustvina. yoveli mxridan<br />

gamocvivdnen TeTrxalaTiani WianWvelebi. sanam<br />

eqimi amaT saqmis viTarebas auxsnida, gaparva vcade, magram<br />

ver movaswari... momcvivdnen, sakaceze wamaqcies da<br />

cimcim wamarbenines.<br />

gons mosvlac ver movaswori, isev sanapiroze aRmov-<br />

Cndi. amwies am ojaxqorebma da funawyalSi gadamiZaxes.<br />

kinaRam vylape. Zlivs amovZveri.<br />

kaci gadarevasa var, tanze binZuri wyali Camomdis<br />

wurwuriT.<br />

gunebaSi Sevigine, magram Wkuas movuxme da yoCaR<br />

eqims, rogorc gavige, saxelad spiridons miveTiTlibaze.<br />

avuxseni, Seyvarebulma mimatova da swored am gziT<br />

varCie sikvdili-meTqi. vTxove, `Cems ganzraxvaze xels<br />

nu amaRebineb, radgan yoveli cocxali arsebis demokra-<br />

tiuli uflebaa, Tavi maSin moiklas, roca moeprianeba~.<br />

ise damajereblad velaparake, batonma spiridonma<br />

da misma TanaSemweebma damijeres kidec da TanagrZnobis<br />

cremlebi hyares.<br />

davbrundiT ukan. WianWvela-eqimebis TandaswrebiT<br />

kvlav Sevcure auzSi da gemoze vibanave.<br />

mere saTiTaod gamovemSvidobe medicinis am varskvlavebs,<br />

spiridons Tavze xeli gadavusvi da dReis swors<br />

Cems panaSvidze davpatiJe.<br />

amasobaSi mosaRamovda. bneli da viwro quCebiT viare.<br />

centridan Zveleburad baTqabuTqi moismoda.<br />

saxuravebze kvamlis bolqvebi trialebda.<br />

Sua quCebSi koconebi enTo da SeiaraRebuli moqalaqeebi<br />

Tbebodnen. SeSad dawesebulebebidan gamotanil<br />

avejs, kar-fanjrebsa da parkets iyenebdnen.<br />

sveli viyavi da Semcivda. koconTan mivCoCdi, miveficxe.<br />

yuradReba aravis mouqcevia. WianWvelebs kalaSnikovebi<br />

CaexutebinaT da Tvlemdnen, zogierTni ki<br />

qilebidan Jelesa da murabas lokavdnen. amaTi nalaparakevidan<br />

gavarkvie, rom Tumca gvajistebi da viRac-viRacistebi<br />

blomad JuJes, omis sasworis pina aqeT-iqiT qanaobs<br />

da viTareba gaurkvevelia.<br />

ablabuda SemaSra, gavTbi da gza yoCaRad gavagrZele.<br />

quCebi savse iyo damwvari da afeTqebuli samxedro<br />

manqanebiT. yovel nabijze eyara daxocili WianWvela,<br />

oboba da rwyili. zogan iremaxoWoebic egdo, TavianTi<br />

zorba taniT quCebi gardi-gardmo gaexidaT.<br />

ris vaivaglaxiT mivaRwie bututias moednamde.<br />

formikalendis pirveli xelmwifis qandakeba Tavdayira<br />

egdo, dasaxiCrebuli kvarcxlbeki xeds auSnoebda. irgvliv<br />

ganlagebuli Senobebi iwvoda, xanZris enebi saxuravebs<br />

swvdeboda. premieris sa<strong>saxli</strong>s saxuravi Caqceuliyo...<br />

SuaSi wamoyudebul uzenaes salaybos saidanRac<br />

qvemexebs uraxunebdnen, maRali svetebi SeemsxvriaT,<br />

magram TviTon jerac magra idga.<br />

310 311


Zirs gavweqi da xoxviT gadavWeri moedani. TavzeviT<br />

tyviis zuzuni ismoda. xandaxan yumbara gadaiwivlebda<br />

da Tavze xels instinqturad vifarebdi.<br />

erTgan policiis generali yaramani SevniSne. Tavi<br />

daemala da ukanali aebzika. albaT, imedovnebda, rom<br />

bedi Zveleburad wyalobis TvaliT gadmoxedavda.<br />

mivaRwie baRis kidemde. maRali Tejiri unda gadamelaxa.<br />

fexze wamodgoma saSiSi iyo... erTgan yumbaras<br />

Seengria. miT visargeble da swrafi gadarbeniT baRs<br />

Sevefare. usafrTxoebis garantia, cxadia, aqac ara mqonda.<br />

Tavze tyviiT mosxepili foTlebi macvioda. isic ar<br />

iyo gamoricxuli, rom totebSi koRoTa da bzikTa terorituli<br />

bandebi Camaluliyvnen.<br />

ZlivZlivobiT movnaxe saidumlo kari da davabragune.<br />

ar megona, Tu vinmes gavagonebdi, magram kari gaiRo<br />

da qalbatoni cicinaTela cicis SeveCexe. Cems danaxvaze<br />

sixarulisagan guli kinaRam SeuRonda. ise Camexvia,<br />

Zlivs moviglije. Turme daRupuli vegoneT da xelmwifis<br />

kari Zalian naRvlobda... mindoda princesa naTelikos<br />

ambavi gamomekiTxa, magram Tavi Sevikave, cicis ver<br />

mivcemdi eWvianobis sababs.<br />

gaviareT bneli gvirabi, romelSic Tavis droze<br />

oboba yarayurTi SevniSne, axla ki keTili qalbatoni<br />

cici Tavisi ukanaliT minaTebda.<br />

xelmwifis samzareuloSi isev ise duRda, ixarSeboda,<br />

ibraweboda sxvadasxva gemrieli saWmeli da sasusnavi.<br />

misi aRmatebuleba batoni premieri Wiamaia duru ise<br />

Camexvia, neknebi matkina.<br />

xelmwife anduyafar meore pirmwyazari, misi udidebulesoba,<br />

formikalendis samefos rukasTan Cacucquliyo,<br />

gars samxedro Cinosnebi, umTavresad WianWvelebi<br />

da Wiamaiebi exvia da gankargulebebs iZleoda.<br />

daminaxa da saxe gaunaTda, tolsworiviT momexvia,<br />

mere samxedroebs miubrunda:<br />

_ am ucxoelma stumarma orjer gadagvarCina. erTxel,<br />

roca teroristi oboba yarayurTi gamoasalma wuTisofels,<br />

meored, roca salaybos amboxebis dros uSiSrad<br />

micavda! pativi mivagoT mas!<br />

xelmwifem taSi Semohkra. danarCenebma kidurebiT<br />

iataki mofxoWnes, riTac gamoxates Cemdami pativiscema.<br />

didad madlieri viyavi egzomi dafasebisaTvis, Tumca<br />

Cems namoqmedars gmirobad sulac ar vTvlidi.<br />

misma udidebulesobam Rirsmyo da xeli gamomiwoda.<br />

mowiwebiT veambore da Wiamaia durus gamovyevi.<br />

cotaTi ki gamikvirda, roca Cemi oTaxis nacvlad<br />

malaqitis darbazisaken gamiZRva.<br />

guli ucnaurad momewura, imedis sxivi gamikrTa.<br />

gaiRo kari, Sevabije malaqitis darbazSi da adgilze<br />

gavxevdi.<br />

buxrispira savarZlidan wamodga princesa naTeliko<br />

da Cemken nabiji gadmodga.<br />

ablabudis gamWvirvale kaba emosa, RmerTqalsa<br />

hgavda.<br />

swrafad miveaxle, gamowvdil xelebze vemTxvie. is<br />

ki kiserze Camomekida da atirebulma, lamazi Tavi mkerdze<br />

momado. cotaTi rom damSvidda, amomxeda da gulubryvilod<br />

SemekiTxa:<br />

_ kocnis gakveTils Camitareb?<br />

ra Tqma unda, uars ver vkadrebdi...<br />

T T T a a v v i i XXI<br />

XXI<br />

aqa sabuTi xelmwifis gonierebisa<br />

mainteresebda, Tu ranairad gaqra princesa naTeliko<br />

uzenaesi salaybos darbazidan da sad imyofeboda<br />

mTeli am xnis manZilze, magram TviTon araferi uTqvams<br />

312 313


da SekiTxva ver gavubede.<br />

amis nacvlad princesa naTeliko xelaxla atirda.<br />

avReldi, mivxvdi aq raRac saidumlo imaleboda.<br />

Tvalis upeebi cxare kocniT amovuSre, Tan vexvewebodi,<br />

miTxari, ratom itire, guli ram gatkina-meTqi.<br />

princesam Cemi xeli aiRo da mucelze miido.<br />

_ ai, aq daiwyo sicocxle formikalendis momavali<br />

xelmwifisa, anduyafar mesamisa! _ CamCurCula.<br />

gavSri, ar vicodi, ra meTqva.<br />

uxmod Cavixute da ase videqiT didxans. guli sevdiT<br />

amevso, vifiqre, ise Zlieria es wuTieri bedniereba,<br />

ukanaskneli xom ar aris-meTqi.<br />

karze Wiamaiam daakakuna.<br />

_ naxvamdis, Zvirfaso! _ xmadabla vuTxari.<br />

_ mSvidobiT! _ mipasuxa princesa naTelikom.<br />

metis dayovneba ar SeiZleboda, xelmwife TavisTan<br />

mixmobda.<br />

derefanSi Wiamaia durus vTxove, CemTvis moeTxro,<br />

Tu sad gauCinarda princesa naTeliko salaybodan am<br />

Sexvedramde.<br />

_ es mxolod politikuri ileTi iyo! _ siciliT<br />

mipasuxa misma aRmatebulebam.<br />

_ ileTi? _ piri davaRe.<br />

_ misma udidebulesobam salaybosTan kuku-damalobana<br />

gaiTamaSa. princesa Cemma biWebma gaaqres, ufro<br />

sworad saidumlo gzebiT malaqitis darbazSi miiyvanes!<br />

_ ki magram, aman xom samoqalaqo omi gamoiwvia?<br />

_ Cveni xelmwife patara biWia da TamaSi uyvars!<br />

Tanac es politikaa, Zvirfaso stumaro! _ ganmanaTla<br />

batonma premierma. _ Cven gvsurda Cvens mtrebs erTmaneTi<br />

daeWamaT da amas mivaRwieT kidec! msxverpli bevria,<br />

magram ufro Cveni mtrebisa. Cven yuri mivugdeT Sens<br />

rCevas!<br />

mosakvneti Cemi ena! erTi privatuli saubris dros<br />

xumrobiT vuTxari mis udidebulesobas, politikosma<br />

iseTi partia unda gaaTamaSos, rom mtrebs erTmaneTi<br />

daaWmevinos-meTqi. Turme daimaxsovra brZenma biWunam<br />

da gamoiyena kidec... amovioxre! ai, Turme, ra saSiSia,<br />

roca politikaSi Cauxedavi kaci politikur rCevebs iZleva.<br />

regvenTa politikosobas mxolod sisxli da msxverpli<br />

moaqvs!<br />

am fiqrebiT guldamZimebuli Sevedi im darbazSi,<br />

sadac xelmwife samxedro TaTbirs atarebda.<br />

moulodnelad igriala. mTeli sasaxle Sezanzarda,<br />

albaT qvemexis Wurvi moxvda.<br />

mis udidebulesobas warbic ar Setokebia, generaliteti<br />

ki wuTSi daifanta. zogi samxedro Cini magidis<br />

qveS SeZvra, zogi skamqveS, erTma xelmwifis mosasxamqveS<br />

Sergo Tavi.<br />

_ ai, aseTi mxedarTmTavrebiT unda viomo da gavimarjvo!<br />

_ RimiliT miTxra misma udidebulesobam.<br />

generlebi samalavebidan morcxvad gamoZvrnen,<br />

xveleba-xvelebiT, viTomc araferi momxdarao, rukas<br />

gars Semoewyvnen.<br />

mec cnobismoyvared davacqerdi. kvekverias didmasStabiani<br />

ruka iyo. xelmwifis vardisfriT mxolod<br />

sasaxle da misi Semogareni SeeRebaT, gvajis mwvane da<br />

kotes yavisfriT ki qalaqis danarCeni nawili. megona,<br />

vimarjvebdiT, am rukis Tanaxmad ki sasikeTo xvedri ar<br />

gveloda.<br />

_ mTavaria koncefcia! _ rixiT brZana CiniT ufrosma,<br />

romelic Turme jer kidev weRan generali brZandeboda,<br />

dilis aqeT ki feldmarSal kokorod iwodeboda.<br />

_ batono kokoro, Tqveno aRmatebulebav, TiTqmis<br />

davmarcxebulvarT da ra koncefciazea saubari? _ vikiTxe<br />

gaognebulma.<br />

feldmarSalma kokorom zizRiT gadmomxeda. danar-<br />

Cenma generlebma, general-polkovnikebma, general-maiorebma<br />

da general-leitenantebma mxrebi aiCeCes, aqaoda<br />

araprofesionalebs ra gagegebaTo. enas kbili dava-<br />

314 315


Wire, batonma feldmarSalma ki ubralo sityvebiT ganmimarta:<br />

_ axal samxedro koncefcias tlinkebiT omi ewodeba.<br />

Tu moxerxebulad movkurcxlavT, dadevnebul<br />

mters cxvirpirSi tlinkebs mivayriT da kargadac amovunayavT!<br />

marTalia, amis Sedegad Cven sivrces vkargavT,<br />

magram es mxolod taqtikuri daTmobaa, radgan mters<br />

axali sivrceebis SeZena imdenad daamZimebs, rom bolos<br />

da bolos sakuTari simZime gaWylets!<br />

vifiqre, feldmarSali Tu aseTi Seqanebulia, danarCeni<br />

generaliteti raRa iqneba-meTqi. eseni xom mis<br />

udidebulesobas mTlad daRupavdnen da mivmarTe:<br />

_ Tqveno udidebulesobav, iqneb bevri araferi<br />

gamegeba, magram tlinkebiT erTaderT omSi gaimarjves,<br />

roca virma mgels kbilebi Seulewa!<br />

xelmwifem samxedro Cinebi daiTxova da momibrunda:<br />

_ Zvirfaso stumaro! momwons Seni erTguleba da<br />

gabeduleba! kargad vici, rom eseni am oms ver moigeben,<br />

magram kvekverias daTmobac ki ar niSnavs omis wagebas.<br />

tlinkebis koncefcia imiTaa kargi, rom bevrni gadavr-<br />

CebiT da mters blomad SeviwiravT. magram male gadavalT<br />

wina kidurebis koncefciaze, romlis Tanaxmadac<br />

mowinaaRmdeges TavgametebiT unda Cascxo!<br />

_ amasobaSi mSvenieri kvekveria daingreva! _<br />

gulistkiviliT wamomcda.<br />

_ gamarjvebis Semdeg ukeTess avaSenebT, imedia xelaxla<br />

gvewveviT.<br />

es sityvebi gamomSvidobebas ufro hgavda da gulze<br />

momxvda.<br />

_ Zvirfaso stumaro! Cveni xangrZlivi istoriis<br />

manZilze formikalendis samefos marTavda Cveni dinastia.<br />

bunebrivia, samefo gvaris WianWvelebi iSviaTad<br />

ibadebian (xelmwife gulisxmobda homo sapienss) da amitomac<br />

mudam gvawuxebda dinastiuri xazis gawyvetis sa-<br />

SiSroeba. tradiciisamebr, Tu Cvens qveyanaSi gamoCndeboda<br />

vinme samefo gvaris warmomadgeneli, iZulebuli<br />

vxdebodiT am ucxoelTan dagvemyarebina dinastiuri<br />

kavSiri... Tumca merme aseve iZulebulni vxdebodiT, Cveni<br />

axali naTesavi sabliT mogveSTo, raTa mis gulSi raime<br />

politikuri ambiciebi ar gaCeniliyo. am kanonis Tanaxmad,<br />

Cemi generaliteti moiTxovs sabliT Sens moSTobas,<br />

magram vinaidan guliT Segiyvare, minda am xvedrs gadagarCino.<br />

Wiamaia durus saTanado davaleba ukve miveci!<br />

_ Tqveno udidebulesobav! madlobeli var, sicocxle<br />

rom maCuqeT, magram...<br />

xelmwifem xeli aswia, sityva gamawyvetina:<br />

_ stumaro! xelmwifis sityva kanonia, mas veraviTari<br />

`magram~ ver Secvlis! SegiZlia, Seni qveynis mTavrobas<br />

gadasce Cemi keTilganwyoba da Tu amas mohyva sakmarisi<br />

donis reagireba, umal sataxto qalaq Tbiliss vaaxleb<br />

sami WianWvela-diplomatis elCions. keTili nebis<br />

SemTxvevaSi SesaZlebelia vizitiT Camovides Cemi premieri!<br />

Tavi morCilad davxare.<br />

_ neba miboZeT, princesa naTelikos gamovemSvidobo!<br />

jiuti biWuna moiRuSa, WaRara Tavi gaaqnia.<br />

_ es SeuZlebelia! princesa naTeliko sasaxleSi<br />

ukve aRar aris! am wuTas igi miemarTeba mTiani mxaris sam-<br />

Tavrobo rezidenciisaken! _ mere xmas Tbili kilo SesZina:<br />

_ erT rames ki Segpirdebi, anduyafar mesames ise movuvliT,<br />

rogorc Seefereba Cems diswulsa da taxtis memkvidres!..<br />

ra Tqma unda, Tu biWi gveyola...<br />

am sityvebiT misma udidebulesobam xeli gamomiwoda,<br />

mowiwebiT vemTxvie da acremlebuli wamovedi.<br />

Wiamaia durum, misma aRmatebuleba formikalendis<br />

premierma, saidumlo gvirabamde mimacila da gadamexvia.<br />

_ magram, batono premiero, ra gzebiTa da saSuale-<br />

316 317


ebiT unda davbrunde samSobloSi? _ vkiTxe gakvirvebiT<br />

_ xelidan ar unda gavuSvaT bednieri SemTxveva!<br />

CinmaCinis sagangebo da sruluflebiani elCis, batoni<br />

cxviris polipis Cin-Cinis cnobis Tanaxmad xval Cvens<br />

caze gadafrindeba laineri, saidanac Tqven CamovardiT!<br />

vicodi, rom formikalendis samefoSi jerjerobiT<br />

aerodromi ar iyo agebuli da verafriT moviazre, Tu<br />

ranairad movxvdebodi TviTmfrinavis salonSi.<br />

_ nu RelavT, amaze izrunebs brZenTa Soris yvelaze<br />

gonieri mencari batoni WianWvela jgirkoCa! _<br />

damamSvida batonma premierma Wiamaia durum da Cemi Tavi<br />

keTil qalbatons cicinaTela cicis Caabara.<br />

cici gamiZRva, gvirabis sibneles Tavisi ukanaliT<br />

minaTebda, Tan Cum-Cuma cremlsa Rvrida...<br />

T T a a v v i i XXII<br />

XXII<br />

gza nexvigorasaken<br />

saidumlo karTan qalbaton cicinaTela cicis gamovemSvidobe.<br />

imedi maqvs, rom misi udidebulesoba am<br />

omSi gaimarjvebs da cicinaTela cicis ukanaliT veravin<br />

Camohkidebs.<br />

keTilma cicinaTelam sami WianWvela momiCina.<br />

nardis kamaTlebiviT patarebi iyvnen da saxelebic<br />

aseTive erqvaT _ iaqe, du da se. savele farajebidan<br />

Zlivs moCandnen. kidurebiT kalaSnikovebi epyraT da<br />

maTTvis am simZime iaraRs gansacvifrebeli RoniTa da<br />

moxerxebulobiT xmarobdnen.<br />

patara meomrebma amixsnes, rom maTs damrtymel<br />

razmSi Cari, fanji da SaSic msaxurobdnen, oRond Cari<br />

daWrilia da hospitalSi wevso, fanji da SaSi ki prince-<br />

sa naTelikos gaayoleso. princesas xsenebaze guli amiCqrolda,<br />

magram Sevecade dameokebina.<br />

tyviis zuzunSi da Wurvebis grialSi davtoveT<br />

sa<strong>saxli</strong>s midamoebi da brZolis epicentrs gavecaleT.<br />

win iaqe micunculebda, se moSorebiT momdevda, raTa<br />

zurgidan davecavi, du ki gverdidan ar mcildeboda.<br />

ase mivaRwieT tarakanTubnamde. gamocarielebuli<br />

dagvxvda, taraknebi TavianTi jalabobiT sardafebSi da<br />

bnel RriWoebSi Camaluliyvnen. erTgan, kanalizaciis<br />

ormos pirze ori Reri ulvaSi SevamCnie, radiolokatoriviT<br />

irxeoda. uTuod tarakanTubnis lideris dianozis<br />

ulvaSebi iyo. albaT, garemos uTvalTvalebda,<br />

raTa TanamoZmeTaTvis droulad ecnobebina saSiSroebis<br />

gamoCena. vin icis, Cveni nabijebis xmam taraknebSi ra<br />

gulis xeTqva gamoiwvia.<br />

baRlinjoTubanic mSvidad gaviareT. aq ZiriTadad<br />

gvajistebi saxlobdnen da, bunebrivia, brZolis velze<br />

gaikrifebodnen. samagierod, am oxrebs quCebi obobebisgan<br />

naSovni ablabudebiT daeqselaT da gasvla gagviWirda.<br />

frTxilad mivZvrebodiT, rogorme Zafi ar Segverxia.<br />

eWvi gvqonda, sadme oboba-snaiperebi mimalulan da Tu aRmogvaCines,<br />

dagvcxeben-Tqo.<br />

win yvelaze saSiSi _ rwyilTubani gvedo. axla ki vinatre<br />

Cemi Tbilisuri tanisamosi, gansakuTrebiT jinsebi.<br />

ablabudis samosSi xom iol samiznes warmovadgendi!<br />

iaqe, du da se Cems irgvliv Sejgufdnen. erTmaneTi<br />

gavamxneveT da, sanam mowinaaRmdege gons movidoda, jiqur<br />

SeviWeriT rwyilTubanSi.<br />

am dros quCa savse iyo axalgazrda rwyilebiT. iara-<br />

Rasxmulni, samxedro dolis braguniT, marSiT mimodiodnen<br />

aqeT-iqiT. mokled, saomrad emzadebodnen! Cvens<br />

Tavdasxmas aravin eloda. Cemma mamacma biWebma cecxli<br />

mijriT gaxsnes. Tan mivrbodiT, Tan irgvliv tyviis korianteli<br />

davayeneT. vin daTvlis, ramdeni daxocili, daWrili<br />

da gasresili rwyili davtoveT qvafenilze.<br />

318 319


mteri gons moego. rwyilebi ise gamwardnen, iaraRi<br />

daaviwydaT da sakbenad mogvesien, magram Cven yoCaRad<br />

gavutieT da mcire nakbenebiT gadavrCiT, radgan Tavi<br />

WianWvelaTubanSi amovyaviT.<br />

or ubans erTmaneTisagan barikadebi hyofda. zed<br />

gadavevleT da kbilebamde SeiaraRebul WianWvelebSi<br />

CavcvivdiT.<br />

Semogvexvivnen Cveni megobrebi, gadarCenas gvilocavdnen.<br />

samxedro eqimi movarda da nakbenebze malamo<br />

wagvicxo. erTi Casuqebuli vaJkaci Camacivda, ginda<br />

Tu ara, ratom ver micanio. Zlivs gavixsene, daxlidari<br />

anTimoza iyo. kidurebiT Cagvafrinda, ar mogveSva da<br />

Tavis sardafSi Cagviyvana. magidaze daaxvava xili da<br />

tkbileuli, nair-nairi sasmelebi. Tan saqmianobda, Tan<br />

mekiTxeboda, ra ambavi mogvitane, misi udidebulesoba<br />

cocxali xom ariso. davamSvide, mis udidebulesobas<br />

gamarjvebis rwmena odnavadac ar Seryevia-meTqi.<br />

aqve gavige, rom sataxto qalaq kvekverias yoveli<br />

mxridan damxmare Zalebi uaxlovdeboda. formikalendis<br />

mTeli WianWveleTi Turme fexze dadga Tavisi xelmwifis<br />

dasacavad.<br />

sanam davnayrdebodiT, barikadebTan Setakebebi ar<br />

Sewyvetila. rwyilTa jari jiutad gadmodioda Setevaze.<br />

WianWvelaTubnelebi TavgamodebiT uSendnen<br />

cecxls. iqauroba daxocili rwyilebiT Caixerga, magram<br />

brZolas bolo ar uCanda.<br />

Cven davemSvidobeT keTil anTimozas da gza ganvagrZeT.<br />

am adgilidan sul aRmarTebiT unda gvevlo. SevecadeT,<br />

koRoTubnisaTvis gverdi agveqcia. is iyo, samSvidobos<br />

gavdiodiT, moulodnelad win viRaca gadamidga. erTi<br />

Tavxedi koRo gaxldaT. wina kidurebi TabaSirSi hqonda<br />

da mainc muqariT mibRverda. vicani Cemze mtrad gadakidebuli<br />

koRo kako.<br />

ramdenjer Semomelaxa da mainc ver moviSore.<br />

axlac ybaSi sila vtkice da gadavayirave. iman ki wivili<br />

morTo da TanamoZmeebs mouxmo. atyda aqac erTi<br />

vai-uSvelebeli. SeiaraRebuli koRoebis mTeli jari<br />

gamogvenTo. Cemi yoCaRi jariskacebi _ iaqe, du da se waqceuli<br />

verxvis ukan Cawvnen da mdevari avtomatis cecxliT<br />

SeaCeres.<br />

iaraRi me araferi mqonda da aRmarTs sirbiliT Sevuyevi.<br />

sul male nexvigoras ferdobze aRmovCndi. ver<br />

vityvi, surnelebiT davtkbi-meTqi, magram ra dros surnelebaze<br />

fiqri iyo.<br />

sulis mosaTqmelad Sevdeqi.<br />

Cems ferxTiT, cis kidemde, funaWalaSi, funagorasa<br />

da nexvigoras Soris gadaSliliyo sataxto qalaqi kvekveria...<br />

Soridan moismoda afeTqebis xmebi, tyviis kakani...<br />

saxuravebze Savi boli idga...<br />

amovioxre.<br />

netavi riTi damTavrdeboda es saSineli omi? gadarCnen<br />

Tu ara Cemi patara damcvelebi _ iaqe, du da se? CamovaRwev<br />

ki odesme mSvenier formikalendSi? davtkbebi<br />

lengua de formikas keTilxmovani JReradobiT? odesme<br />

SevZleb, xelze vemTxvio mis udidebulesobas xelmwife<br />

anduyafar meore pirmwyazars?.. vicekveb princesa na-<br />

TelikosTan malaqitis lurj-mwvane darbazSi?..<br />

am fiqrebiT guldamZimebuli gamovemSvidobe Cem-<br />

Tvis ukve sayvarel qalaqs.<br />

nexvigoras Tavze gadmomdgar Senobas mivadeqi.<br />

SesasvlelTan melodeboda batoni WianWvela<br />

jgirkoCa, mecnierebaTa mecnieri, brZenTa Soris ubrZenesi,<br />

mTlad mencari...<br />

320 321


T T a a v v i i XXIII XXIII<br />

XXIII<br />

aqa ambavi sasawaulebrivi dabrunebisa<br />

_ keTili iyos Tqveni mobrZaneba Cvens SampanodromSi!<br />

_ ase mommarTa batonma jgirkoCam.<br />

megona, mexumreba-meTqi da gavucine, is ki mTeli<br />

seriozulobiT Semomyurebda. mere Sebrunda da darbaislurad<br />

gamiZRva. mokle nabijebsa dgamda da miyanyalebda,<br />

radgan uzomod didi Tavis zidva uWirda. yurebSi<br />

bambis tamponebi hqonda, ambobdnen imitomo, rom tvins<br />

ar gamoeJona.<br />

batonma jgirkoCam Semiyvana uzarmazar darbazSi.<br />

visac odesme kosmodromis anda atomuri eleqtrosadguris<br />

samarTavi pulti unaxavs, misTvis ucxo ar iqneba<br />

Cem win gaSlili suraTi: aTasobiT mocimcime naTura, feradi<br />

Rilakebi, daxlarTuli sqemebi, kompiuterebi da<br />

SuaSi uzarmazari, TeTri ekrani, romelsac naxevari kedeli<br />

eWira.<br />

SemosvlisTanave gars Semogvexvia uamravi TeTrxalaTiani<br />

WianWvela. yvelas msxvili Tavi eba, Tumca amaTi<br />

yurebidan mTlad tvini ar Jonavda. formikalendis mecnierul-teqnikuri<br />

elita RirsebiTa da TavSekavebiT momesalma,<br />

rac imaSi gamoixata, rom iatakze Subli TiTojer<br />

daartyes da amiT dakmayofildnen.<br />

batonma jgirkoCam TeTri ekranis win damsva, Tvi-<br />

Ton Rilaks daaWira.<br />

ucbad, TiTqos daniT CaWreso, nexvigoras Wrili davinaxe.<br />

gorakSi Cadgmuli iyo giganturi Sampanuris boTli,<br />

romelsac yelze binis macivrisxela sacobi hqonda.<br />

boTli ivseboda naxSirbadiT kargad gajerebuli SampanuriT.<br />

kompiuteri zedmiwevniT zustad gaiangariSebda<br />

sacobis qveS wnevis dones. roca wneva kritikul zRvars<br />

miaRwevda, klienti moTavsdeboda sacobis Tavze, mox-<br />

erxebul savarZelSi. danarCeni isedac gasagebia (yovelive<br />

amas imis imediT aRvwer, rom Cveni teqnikuri inteligenciis<br />

wamyvani specialistebi am ideas xelidan ar<br />

gauSveben!).<br />

is Rame mecnier-WianWvelaTa sazogadoebaSi gavatare.<br />

tvini gamomiWedes fardobiTobis Teoriaze msjelobiT.<br />

trabaxobdnen, ainStaini guSindeli dRea, Cveni<br />

jgirkoCa ufro Sors wavidao. amisi eqsperti me ar gaxldiT<br />

da sityvaze unda damejerebina. samagierod, aravi-<br />

Tari eqsperti ar sWirdeboda im Sampanuris dagemovnebas,<br />

romelsac ulevi raodenobiT vwrupavdiT.<br />

diliT mec kai gunebaze gaviRviZe da Sampanodromis<br />

mTeli koleqtivic. gasakviri araa, rom qveyanaSi ga-<br />

CaRebuli omi amaT sulac daviwyebodaT.<br />

mobrZanda cxviris polipi, CinmaCinis sagangebo da<br />

sruluflebiani elCi batoni Cin-Cini. pirisaxe ciebians<br />

miugavda da cxviris cemineba tanjavda. SampanodromSi<br />

Turme imitom gamocxadda, raTa Tavis diadi samSoblodan<br />

gadmofrenili TviTmfrinavisaTvis cxvirsaxoci<br />

daeqnia.<br />

me rom daminaxa, batoni Cin-Cini Camexuta da kurcxali<br />

gadmoagdo, etyoba, maincdamainc ara hqonda Cemi gadarCenis<br />

imedi. me ki piri movkume, raTa gripis mikrobebi<br />

ar CamesunTqa.<br />

Cemma Ramis Tanameinaxeebma, Sampanodromis wamyvanma<br />

specialistebma Tasebi Seavses da `vaSas~ samgzisi SeZaxiliT<br />

gza damiloces.<br />

_ gamxnevdi! _ damiyvava batonma jgirkoCam. _<br />

Cvens maTematikosebs ise zustada aqvT yovelive gaTvlili,<br />

aT kilometrze buzs movaxvedrebT!<br />

_ mere im buzs ra mouva? _ gulubryvilod vikiTxe.<br />

_ raSi gedardeba, mTavaria, Sen iyo kargad!<br />

_ nexvigora ratom SeirCa SampanodromisaTvis? _<br />

es kiTxva mTeli Rame TavSi mitrialebda da axlaRa gamaxsenda.<br />

322 323


_ Tu teqnikuri wuni gamogvivida da mizans ver<br />

movaxvedreT, klienti rbil nexvSi TaviT CaerWoba da gadarCeba!<br />

amgvari perspeqtiva didad ar gamxarebia da RmerTs<br />

Sevexvewe, amjerad mizanSi momaxvedre-meTqi.<br />

saaTs davxedeT, laineri ukve haerSi unda yofiliyo.<br />

marTlac, qveynis radiolokaciuri centridan gvacnobes,<br />

TviTmfrinavi formikalendis sahaero sivrceSi Semovidao.<br />

dadga ganSorebis wami. kocnaoba ar damiwyia, xeli<br />

davuqnie SezarxoSebul gamcileblebs da sacobze avedi.<br />

zed rbili savarZeli iyo damontaJebuli. Cavjeqi<br />

da usafrTxoebis Rvedi SemoviWire.<br />

boTlis yeli maRla iyo aSverili. aqedan kargad vxedavdi<br />

Sampanodromis mTel kompleqss, nexvigoras ferdobs<br />

da funawylis napirebze gaSlil qalaqs. Soridan<br />

moismoda saartilerio baTqis xmebi, aqa-iq xrColavda<br />

Savi boli... dardi Semomawva! netavi axla sad arian Wa-<br />

Rara biWuna, misi udidebulesoba formikalendis xelmwife<br />

anduyafar meore pirmwyazari, misi aRmatebuleba<br />

premieri Wiamaia duru, qalbatoni cicinaTela cici, sxva<br />

nacnob-megobrebi... sad aris princesa naTeliko, momavali<br />

dediko formikalendis momavali xelmwifisa... es<br />

fiqrebi ise CameWdo tvinSi, gulma ise momiWira, kinaRam<br />

Rvedi avxseni, raTa formikalendSi davrCeniliyavi...<br />

msurda omis qarcecxlSi gadaSveba, an sikvdili an princesa<br />

naTelikos xilva... magram umal gamaxsenda Cemi sam-<br />

Soblo, Cemi Tbilis-qalaqi, vazisubani, privatizebuli<br />

bina, naniko da sami Wylopina balRi... aman SemaCera!<br />

Sampanodromisaken gavixede. saTvalTvalo baqanze<br />

batoni jgirkoCa SevniSne. aqedan erTi cicqna Canda.<br />

raRacas maniSnebda. mivxvdi, mosaxdeni axla moxdeboda.<br />

uceb saSineli gruxuni gaisma, qvevidan iseTi panRuri<br />

amomkres, kinaRam xerxemali Tavis qalaSi CameWeda.<br />

TeTri qafis nakadi SxuiliT aiWra cisken da mec<br />

amitaca.<br />

sul ramdenime wams gagrZelda swrafi qrolva, gons<br />

mosvlac ver movaswari.<br />

Sampanuris TeTr WavlSi var gaxveuli, irgvliv miliardi<br />

wveTi Sxivis, skdeba, miqris, cviva... piri damiRia<br />

da uneblieT vylapav maTrobela siTxes... ver gavige, rodis<br />

avRiRindi.<br />

elvisuswrafesad gavilumpe, tanSi Rvinis suni<br />

gamijda, TavSi simTvrale.<br />

TavzeviT guguniT gadmomemxo sahaero xomaldis<br />

TeTri-talaxisferi muceli.<br />

mofiqrebac ver movaswari, Tu ram Camomibnela zecis<br />

TaRedi, saSineli siswrafiT vxeTqe Tavi...<br />

ras, Tu mixvdiT?<br />

oh, formikalendis maTematikuro skolav!<br />

formikalendis fizikosTa niWierebav! formikalendis<br />

meRvineebo da boTl-sacobis warmoebav! mjeroda Tqveni<br />

igavmiuwvdomeli genialobisa, magram mTlad ase?<br />

gaTvlil adgilze da gaTvlil dros sacobi da TviTmfrinavi<br />

zustad Sexvda erTmaneTs da me, rogorc es iyo<br />

formikalenduri gonebiT gamoangariSebuli, TaviT<br />

elviras ukanals Sevaskdi!<br />

Tvali vWyite! ukve laineris salonSi var. sacobiT<br />

Riobi dagmanulia. sacobze dadgmuli savarZeli axla<br />

laineris savarZelia. Sirazis vardi da kokobi ki wamis<br />

meaTasedi nawili, zustad imdeni, ramdensac Cemi zurgi<br />

gauZlebda, mxrebze mejda, mere ki, pardon, gadayiravda<br />

iqve axorxlil Cemodnebze, CanTebze, tomrebsa da toprakebze.<br />

Cemi samSoblos bednier moqalaqeebs sataxto qalaq<br />

uCinmaCinidan wamoezidaT, risi wamoRebac SeiZleboda.<br />

oRondac, me im wuTas amaze fiqric ar SemeZlo.<br />

TviTmfrinavis mTeli saloni Rvinis suniT gaiJRinTa.<br />

me ki simTvralem sabolood momiRo bolo, veRar mivxvdi,<br />

sad viyavi da formikalendis erovnuli himni davscxe,<br />

romlis teqti zepirad mqonda dazuTxuli da Cveneburi<br />

324 325


pwkaredi daaxloebiT aseTi iyo: `Cven, WianWvelebi, er-<br />

TaderTi gonieri rasa dedamiwisa, yvelaze Wkvianebi da<br />

mamacebi, msoflios mpyrobelebi varT! vaSa da vaSa Wian-<br />

WveleTs!..~ samwuxarod, Cem garda mgzavrebs Soris lengua<br />

de formikas mcodne aravin aRmoCnda da sul male<br />

mofereba damiwyes _ dawynardi, genacvales da damSviddi,<br />

Wirimes meubnebodnen.<br />

amasobaSi elvira gons moego, oxvriTa da vai-viSiT<br />

wamofofxda, Tan natken adgils Zalumad izelda.<br />

TiTi muqariT damiqnia, Tumca momxiblavi Rimili<br />

ver damala.<br />

_ ai, Se eSmako, ise rogor daTveri, xalxSi titlikana<br />

zixar da arca grcxvenia!<br />

TvalebSi cotaTi gamovixede. ablabudis tanisamosi<br />

Turme Sampanuris Wavls SemoufleTia...<br />

ai, aq Tavdeba es ambavi, mosayoli meti araferi<br />

maqvs. Tbilisi rogoric davtove, iseTive damxvda, ojaxsac<br />

TiTqos guSin gamovemSvidobe, magram ai, vali gaormagebuliyo<br />

da elviras marifaTi rom ara, vaxSidan verasodes<br />

amovidodi.<br />

eh, isev Cems erovnul kupons venacvale, Cems yaira-<br />

Tian nanikos da sam pataras, romelTac CinmaCinidan vera,<br />

magram ager aeroportidan sami cali `JvaCka~ Camovutane.<br />

cxovreba Zveleburi wesiT wavida. oRond adrindeli,<br />

udardeli Zili gamiqra... Cemi yurbaliSi lamaz sizmrebs<br />

aRar CamCurCulebs. gamaxsendeba formikalendis<br />

uCveulo dReebi da guli amikvnesdeba.<br />

netav sad aris princesa naTeliko?.. Cemi naTeliko?<br />

kaci imediT cocxlobs! iqneb moxdes saswauli da<br />

Cveni sagareo saqmeTa uwyeba ise gamdidrdes, erTi kinkila<br />

saelCo formikalendSic gaxsnas, sataxto qalaq kvekveriaSi,<br />

xelmwife anduyafar meore pirmwyazaris karze...<br />

maSin xom qveyanas gamoadgeba Cemi codna da gamocdileba...<br />

vin icis!<br />

31.I.95<br />

sarCevi<br />

<strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>------------------------------3<br />

avtorisagan------------------------------211<br />

WianWvelebis xelmwife<br />

anduyafari---------------217<br />

326 327


328

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!