30.08.2013 Views

mkvdari saxli

mkvdari saxli

mkvdari saxli

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

jemal qiria<br />

beletristika<br />

tomi 6<br />

<strong>mkvdari</strong><br />

<strong>saxli</strong><br />

(romani)<br />

(romani)<br />

WianWvelebis WianWvelebis xelmwife<br />

xelmwife<br />

anduyafari<br />

anduyafari<br />

(zRapari zRapari didebisaTvis<br />

didebisaTvis)<br />

didebisaTvis<br />

Tbilisi 2006<br />

gamomcemloba `saari~


`<strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>~ daiwera 1979 _ 1982 wlebSi. romani gamoaqveyna<br />

1990 wels gamomcemloba `meranma~.<br />

satiruli zRapari `WianWvelebis xelmwife anduyafari~ daiwera<br />

1995 wels. igi calke wignad 1996 wels gamosca quTaisis g. tabiZis<br />

sax. saaqcio sazogadoeba `stambis~ sagamomcemlo centrma.<br />

©jemal qiria - <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong><br />

saavtoro uflebebi daculia<br />

teqnikuri redaqtori: irina markozaSvili<br />

gamomcemloba `saari~<br />

ISBN 978-99940-60-37-5<br />

vrdlfhb vrdlfhb cf[kb<br />

cf[kb<br />

Ìåñòàìè ýòî îïèñàíèå ïðåðûâàëîñü êàêîþ-òî<br />

äðóãîþ ïîâåñòüþ, êàêèìè-òî ñòðàííûìè, óæàñíûìè<br />

âîñïîìèíàíèÿìè, íàáðîñàííûìè íåðîâíî, ñóäîðîæíî,<br />

êàê áóäòî ïî êàêîìó-òî ïðèíóæäåíèþ. ß íåñêîëüêî<br />

ðàç ïåðå÷èòûâàë ýòè îòðûâêè è ïî÷òè óáåäèëñÿ, ÷òî<br />

îíè ïèñàíû â ñóìàñøåñâèè.<br />

Ô. Äîñòîåâñêèé<br />

`Çàïèñêè èç Ìåðòâîãî äîìà~.


1. gza pansionatisaken<br />

matarebeli arsad Cerdeboda. papuna Wyonia liandagTan<br />

daudarajda. roca matarebelma svla odnav Seanela,<br />

vagonis Ria karSi momcro Cemodani Seagdo, mere Tvi-<br />

Tonac aedevna da Seaxta. vagonis gamyolma xeli SeaSvela.<br />

`siymawvileSi ukeT davrbodi!~ _ Tavi imarTla papunam.<br />

gamyols xma ar amouRia. Cemodani aiRo, papunas mklav-<br />

Si xeli CasWida da bneli derefnisaken ubiZga. mTel matarebelSi<br />

papuna erTaderTi mgzavri iyo da, albaT, amitom<br />

Suqis asanTebad Tavi aravin Seiwuxa. sibneleSi gamyolis<br />

saxe ver gaarCia, gaCxinkuli, Ronieri TiTebidan ki<br />

sicivem pijakis saxelos gaatana da papunas uneblie SiSi<br />

ewvia. aqamde gulSi mSvidad CaTbunebuli oreuli awrialda,<br />

samalavs dauwyo Zebna. papunas SiSi arafriT gaumJ-<br />

Ravnebia. derefanSi gverdulad midioda, radgan ori kaci<br />

mxarimxar ver daeteoda, gamyoli ki xels ar uSvebda.<br />

kupeSi Seiyvana da iq datova. wamiT fanjaraSi gareubnis<br />

lampionebma SemoanaTa. mere ki sibneles Soreuli<br />

varskvlaveTis susti cimcimi Tu arRvevda. papunam xelis<br />

faTuriT miagno logins. ratomRac SeSfoTebuli<br />

iyo da ar dawolila, fanjarasTan dajda.<br />

gamyoli Semovida. pirispir daujda. etyoba, uzomod<br />

gamxdari kaci iyo, radgan papunam aSkarad gaigona<br />

Zvlebis Cxaruni, Tvalis anarekli verafriT daiWira,<br />

TiTqos gamyols mxrebze carieli qala edga.<br />

SiSi oreuls Seatova da dumili daarRvia:<br />

`rogorme Cemi sadguri ar gamomaparoT!~<br />

gamyolma kvlav araferi upasuxa.<br />

lotos furclebi gaSala da koWebi amoiRo. cifrebi<br />

bundovnad ikiTxeboda da papunam TamaSs uxalisod auba<br />

mxari. male yvela nomeri Seavso, magram gamyoli uxmod<br />

awvdida axal koWebs. papunam ukve ar icoda, sad waeRo<br />

4 5


isini, erTi suli hqonda, Tavs rodis daanebebdnen.<br />

axla nanobda, bileTi maincdamainc am matarebelze<br />

rad aviReo.<br />

kidev erTi furceli daido da imaze daiwyo koWis Camorigeba.<br />

icoda, Zili ar eRirseboda, fxizlad unda yofiliyo,<br />

raTa Tavis sadgurs ar gascdenoda.<br />

bolo koWs axal furcelze ver mouZebna adgili da<br />

am dros kupeSi dRis sinaTle SemoiRvara, TiTqos aqamde<br />

gamomwyvdeuli hyavdaT da axla gamoaTavisufleso.<br />

papunam Tvali moifSvnita. gamyoli kupeSi ar iyo.<br />

loto Tan waeRo, papuna ki koWis nacvlad sakuTari pijakis<br />

Rils awvalebda...<br />

ormoci wlis mweralma papuna Wyoniam gadawyvita<br />

Tavi moekla. es azri zustad dabadebis dRes gauCnda.<br />

dilauTenia gamoeRviZa, mzera Wers miapyro da maSin TiTqos<br />

ucxo xmam CasCurCula: `Tavi unda moikla!~ TaTulis<br />

mSvidad eZina. papunas misken ar miuxedavs. icoda, mZinare<br />

colis danaxva nebisyofas gaunaxevrebda. jobda,<br />

axlave amdgariyo da ganzraxva sisruleSi moeyvana. tani<br />

ver azida. sakmaod monjRreuli sawoli aWraWundeboda<br />

da TaTulis Zils daurRvevda... iwva ase gaunZrevlad da<br />

Wers miStereboda. zemo sarTulidan jer kidev SarSan<br />

CamoJona wyalma. mezobelma moubodiSa. zaralis anaz-<br />

Raureba SesTavaza, magram papunam fulis aReba iukadrisa.<br />

arada, remontis Tanxa ar hqonda. isedac Zlivs<br />

hyofnidaT xelfasi da iSviaTi, arcTu uxvi honorari...<br />

dRes gana Rirda am wvrilmanze fiqri? yovelive arara<br />

iyo da am araradan Tavis daRweva mxolod sikvdiliT<br />

SeiZleboda, ucbad igrZno, rom uyurebdnen. TaTulis<br />

Tvali gaexila da qmris profils uxmod uTvalTvalebda.<br />

`gRviZavs?~ _ gulsgareSe hkiTxa papunam. TaTuli<br />

mouCoCda, loyaze moaorTqla, bavSviviT akoca: `momilocavs!~<br />

mere baliSidan Sexveuli gamoaZvrina. albaT,<br />

windebi iqneboda, anda cxvirsaxocebi, an kidev sacvle-<br />

bi. `gaTavda naxevari cxovreba!~ _ xmamaRla ase Tqva, gunebaSi<br />

ki es fraza gaimeora, gemo gausinja, Tan sityva `naxevari~<br />

gamotova...<br />

mTeli dRe ver moicala, raTa amdilandeli gadawyvetileba<br />

ramenairad aewona. iubilaris rols sakmaod<br />

kargad TamaSobda, radgan veravin veraferi SeamCnia. facifuci,<br />

misvla-mosvla, telefonis rekva, _ yovelive,<br />

rac mis irgvliv xdeboda, TiTqos mas arc exeboda, odnavadac<br />

ar ekareboda mis guls, sadac marto im erTaderTi,<br />

brma da auwonavi gadawyvetilebisaTvis darCeniliyo<br />

adgili.<br />

Rvino cota dalia. sul aTiode stumari movida, ufro<br />

TaTulis kursis amxanagebi, jerac gauTxovari gogoebi,<br />

romelTac imedi TiTqmis gadaswurvodaT da sxva-<br />

Ta gakilviT ioxebdnen guls. sakmaod gviani iyo, roca<br />

stumrebi saTiTaod gaacila, yvelas cal-calke gamoem-<br />

Svidoba, qaTinaurebi mSvidad moismina, pasuxad Tavis<br />

leqsikonSi Tbili sityvebi moiZia. oriodejer enamoswrebuli<br />

xumrobac moaxerxa. ukmayofilo aravin dar-<br />

Cenia, sakuTari Tavis garda.<br />

Sin Sebrunebulma cols mzera aarida. qali mTeli<br />

dRe cdilobda misi gulis mogebas, magram es ukve verafers<br />

Secvlida. sawer magidas miujda, ugulod gadafurcla<br />

xelnaweri. momavali romanis fragmentebi aRizianebda,<br />

radgan ver iqna, fragmentebs iqiT ver waiwia.<br />

axla ukve amaze fiqri zedmeti iyo. dilis gadawyvetilebas<br />

sulieri wonasworoba daerRvia.<br />

TaTuli samzareuloSi TefSebs recxavda. papunam<br />

miayurada. wylis Cxriali faravda colis xmadabal Ri-<br />

Rins. saqmianobis dros ase RiRinebda xolme, albaT fiqrobda,<br />

papunas vasiamovne da amjerad saSiSroebas Tavi<br />

davaRwieo. papunam xelnaweri miagdo da saabazanoSi Caiketa.<br />

sarecxis Toki Camoxsna, karis Zgideze miamagra,<br />

SesaniSnavi maryuJi gamouvida, magram Sig Tavi rom gayo,<br />

oreuli aujanyda, WiWyini da moTqma daiwyo, Tmebi da-<br />

6 7


iglija. sacodavi sanaxavi gaxda da papunas Tavi SezizRda.<br />

Toki Camoxsna, civi wyali gadaivlo. meore dRes ki,<br />

samsaxurSi profbiuros Tavmjdomares sTxova, sagzuri<br />

minda, sadme Sors, naklebad cnobil zRvispira kurortze<br />

gamiSvio. iman win sagzuri daudo, bedi gqoniao. aravis<br />

axsovs, es sagzuri rodis mogvivida, magram pansionat<br />

`plutonSi~ gamgzavrebis msurveli vera da ver daiZebna,<br />

Senc Tu ar waxval, gavauqmeb da eg iqnebao...<br />

kupes karze daakakunes.<br />

papuna fanjaras moswyda. mis miRma cis kidemde swori,<br />

gadamwvari tramali gaSliliyo da adamianis arsebobis<br />

kvali arsad Canda.<br />

karidan gaixeda. derefnis bolos koWlobiT miClaxunebda<br />

vagonis gamyoli. gaZvaltyavebul mxrebze formis<br />

tanisamosi Camohkideboda. qudsa da sayelos Soris<br />

kiseri ki ara, TiTqos wvrili Cxiri hqonda.<br />

papunas usiamod gaaJrJola. Tavi moiToka, SiSisaTvis<br />

asparezi ar unda mieca. daeloda, sanam gamyoli Tavis<br />

kupeSi gauCinardeboda. fexis wverze Sedga da gasasvlelisaken<br />

uCumrad gaipara.<br />

matarebelma svla Seanela da papunam Zlivs moaswro<br />

Camoxtoma. Cemodani gauvarda, TviTonac waiforxila,<br />

muxli msubuqad dahkra.<br />

bolo vagoni raxraxiT gaecala. gvirabSi TavSergul<br />

matarebels mihyva. Ria karidan gamyoli xelis usaSvelod<br />

grZel mtevans uqnevda da raRacnairi xrWialiT<br />

icinoda.<br />

Cemodani dadga, zed Camojda. aqedan gaxeda im bolo<br />

vagons, uCinari matarebeli gvirabis Sav xaxaSi rom miaqanebda.<br />

mere sibnelem Seisruta vagoni, mocinare ConCxi,<br />

Zaraze dakidebuli wiTeli farani. wuTic da gvirabis<br />

siSave Seerwya kldis siSaves. papunam dainaxa, rom arc<br />

gvirabi arsebobda, arc matarebeli da im mxares rkinigza<br />

saerTod ar midioda.<br />

araferi gahkvirvebia. es bolo droa, gakvirvebis<br />

unari dakarga. gonebis is nawili cinikurma gulgrilobam<br />

moicva, Tan karze miiWeda eklesiastes sibrZne _ `amaoebai<br />

amaoTa, yovelive amao~, romlis WeSmaritebaSi eWvi<br />

ar epareboda.<br />

guldamZimebuls araferi axarebda. mTeli samyaro<br />

mis gacurebas cdilobda. amjerad arc icoda, visze unda<br />

ganawyenebuliyo: rkinigzis sammarTveloze, vinac matarebeli<br />

gauSva, gaCereba ki arsad daukanona; profbiuros<br />

Tavmjdomareze, maincdamainc am pansionatis sagzuri rom<br />

SemoaCeCa; im WkuaTmyofelze, udabnoSi rom pansionati<br />

aaSena, misasvleli gzebis gayvana ki saWirod ar CaTvala.<br />

cota xans ase ijda. matareblis dagadugi edga yur-<br />

Si. mere erTbaSad Camowva uCveulo mdumareba. mousvenrobam<br />

Seipyro. qalaqSi cxovrebam ise miaCvia uwyvet guguns,<br />

zedmet siCumes ar endoboda. axlaRa SeamCnia, baqnis<br />

tkepnili miwa mzes TeTrad gadaetkeca. dacemisas<br />

muxlisTavi daesvara, fexsacmelebs wvrili xrili dahfenoda.<br />

Sarvlis toti CamoiferTxa. jibeSi qaRaldis<br />

xelsaxoci moiZia. fexsacmlebidan mtveri zizRiT gadaiwminda.<br />

gaWuWyianebuli qaRaldi xelSi atriala, sanagve<br />

yuTi versad SeniSna da iqve, _ ki ar daagdo, _ frTxilad<br />

dado, TiTqos mzad iyo ukanve waeRo da jibeSi CaekuWa,<br />

vinme Tu sayvedurs Sehkadrebda.<br />

kar-fanjara CamoRebuli, mtvriani Senobidan, saukunis<br />

win mitovebuls rom hgavda, zorba morigem gamoalaja.<br />

fexebi farTod gaabjina, xelebi mrgval mucelze<br />

gadaiWdo da ase moaSterda. Tavze wiTeli, gaxunebuli<br />

qudi exura. ulvaSze obobas qseli mosdeboda. damfrTxali<br />

oboba facxafucxiT garboda kitelis jibesTan.<br />

papuna wamodga, Tavi odnav daukra. ucxo kacTan<br />

gamolaparakeba didad ar exaliseboda, magram Tvalsawierze<br />

TeTri udabnos meti veraferi SeniSna da uamravi<br />

kiTxva daebada.<br />

morige ar ganZreula, kvlav ise idga, TvalebiT _<br />

Savi fosoebiT sadRac papunas miRma iyureboda.<br />

8 9


`sainteresoa!~ _ gaifiqra papunam, Cemodans xeli daavlo<br />

da gaSorda. im adgilas ki, sadac aqamde papuna ijda,<br />

misi oreuli darCa. `sainteresoa!~ _ gaifiqra oreulma da<br />

sadguris moriges Caexuta, misi Tvalis fosoebidan gamoixeda.<br />

TiTqos yinulis ToSi SemoeWdo, aakankala. Tavzardacemuli<br />

ukanve gamovarda, papunas daewia da SeuerTda.<br />

SiSi gadaedo papunasac, fexs auCqara. irgvliv mSveleli<br />

aravin Canda, sadguris morige ki idga TeTri Senobis fonze<br />

da mkvlelis mzeras styorcnida zurgSi.<br />

`sad gavrbivar? _ SiSnarevi gulgrilobiT fiqrobda<br />

papuna, _ moxdes, rac mosaxdenia!~<br />

`momklavs, momklavs...~ _ caxcaxebda oreuli, guls<br />

uforiaqebda, mosvenebas akargvinebda.<br />

`Tu ar daezara, momklavs!~ _ daudastura papunam.<br />

`gaviqceT, gaviqceT!..~ _ ar isvenebda oreuli.<br />

qva-RorRiT mofenili velis kideze papuna Seyovnda,<br />

suli moiTqva, ofli moiwminda. sadguris Senoba cis<br />

fonze TeTrad ikveTeboda. morige kvlavac iq idga, magram<br />

am manZilidan erTi cicqna eCvena da ram SemaSinao,<br />

mxrebi aiCeCa. nervebi aRar uvargoda ukve.<br />

viwro biliki odnav aCnda mzisgan daxeTqil kldovan<br />

vels. cxeli haeris Wavli livlivebda gaxurebul<br />

lodebze, kldeTa anaxleCze.<br />

borZik-borZik midioda. tvini uxurda. simxurvalem<br />

fexsacmlis lanCebSic gaatana.<br />

dahbera cxelma xorSakma, TvalSi gaxurebuli qviSa<br />

moayara.<br />

Reri balaxi versad dalanda mTel gzaze, wveTi<br />

wyali arasodes Camovardnila, albaT, am mxareSi.<br />

`esec Seni pansionati!~ _ guljavrianad wuwunebda<br />

oreuli.<br />

papuna yurs ar ugdebda, win miiwevda, radgan udabnoSi<br />

Tu povebda sulier simSvides.<br />

oRroCoRro xriati gadalaxa da bilikis mosaxvev-<br />

Tan waikiTxa qvaze amokveTili warwera:<br />

md. stiqsi _ 200 m.<br />

mzem gadaiwia. sicxem swrafad iklo. mcxunvare, oqrosferi<br />

mnaTobi dapataravda, sisxlisfrad SeiReba, daiWmuWna,<br />

im gasaber buSts daemsgavsa, haeri rom gamouSves.<br />

papuna aCqarda. orasi metri bazaltSi miriadi fexiT<br />

amokveTil, Rrma xaroSi gadioda. damrecze fexsacmlis<br />

lanCa ucurdeboda da cdilobda, wonasworoba ar daekarga.<br />

mdinare ucbad gadaiSala. arc wylis duduni gaugonia,<br />

arc msubuqi talRebis tylaSuni. neli niavi qerclavda<br />

zedapirs. sigrile ar mohfenia saxeze. SoriT Soramde<br />

gadaSliliyo kupriviT Savi da mdore ram Txieri. aRmac<br />

da daRmac bolo ar uCanda, gaRma napirze ki Crdilovani<br />

kldeebi wamoSveriliyo.<br />

TiTqos nislis nacvlad sifrifana kvamli dahfenoda<br />

zedapirs da isic uZravad ekida.<br />

mTeli es suraTi uzarmazar tiloze daxatulsa<br />

hgavda, sadac moZraoba mxolod nagulisxmevia.<br />

qarafze Seyovnebuls moeCvena, TviT am uZraobaSi<br />

Cabudebuliyo maradi ltolva. es iyo wamieri xilva, roca<br />

`statikuri formis yoveli calkeuli detali Tr-<br />

TolviT imuxteba cvalebadobis diadi surviliT~ (gonebis<br />

TeTr qaRaldze Caiwera es fraza). sadRac am Sav-TeTr<br />

panoramaSi imaleboda kaleidoskopi ferebisa, stiqsis<br />

siRrmes rom STaenTqa, magram tyveobidan daxsnilebs<br />

yovel wams SeeZloT pirvelqmnili sixasxasiT aelvareba.<br />

papunas Sescivda.<br />

mzera moavlo udabur napirs.<br />

uTvalav nafexurs pirwmindad gaeprialebina<br />

bazaltovani veli.<br />

ucabedad qva dainaxa. viRacas zed acabaca asoebiT<br />

amoekveTa:<br />

menave xaritona<br />

gadayvana _ Sauri<br />

nisiad ar iqneba<br />

gTxovT SekiTxvebiT guls nu gamiwyalebT<br />

10 11


papunas gaeRima. umalve TvalSi ecemoda stilistikuri,<br />

orTografiuli, punqtuaciuri daudevroba. axla<br />

ki am warweram TiTqos sxva planetidan miwaze Camoiyvana,<br />

raRacnairad gulze moeSva.<br />

mdinareze uxmod gawolil kvamlisfer nisls Savi<br />

sagani gamoeyo. swrafad moiwevda napirisaken.<br />

papunam mRelvareba daioka. uneblie cnobiswadilma<br />

guliscema auCqara.<br />

Savi sagani male gamoikveTa. erTi farRalala navi<br />

aRmoCnda, dro-Jamisagan dafuturoebuli, saceriviT<br />

dacxriluli. wesiT aTasjer unda daSliliyo, igi ki uxmo<br />

zvirTebze ise mosrialebda, zedapirs arc ekarebao.<br />

papunas Rimili pirze mieyina.<br />

navSi SiSveli, zorba berikaci ijda. erTmaneTSi<br />

aburduli, WuWyiani Tma-wveri muxlebamde scemda. ara<br />

Tu Tma-wveri, tanze modebuli banjgvlic erTianad<br />

gasWaRaraveboda.<br />

dros daeWmuWna misi saxis kani, CaeJanga. bRujad<br />

Camofarcxuli warbebidan, viTarca bneli tevridan, ise<br />

imzireboda quruSi, azrisagan daclili, Tumca jerac<br />

lurji, sacrisodena Tvalebi.<br />

navi napirs moayena xaritonam. gulgrili mzera<br />

esrola mgzavrs. uxmod daeloda, sanam papuna jibeSi<br />

moiZiebda Saurians. Wiani kbilebiT gasinja, namdvili Tu<br />

ariso. mowonebis niSnad saxe wvrili naoWebiT daeqsela,<br />

sixarulis gamomxatveli ucnauri xavili gamosca.<br />

SiSisagan dazafruli papuna kiCoze frTxilad Camojda.<br />

xaritonam niCabi mousva da navi gaRma napirisaken<br />

gaaqana.<br />

papuna gaunZrevlad ijda viwro, mravalgzisi xmarebisagan<br />

gaslipul skamze. eSinoda, vaiTu Camitydeso;<br />

eSinoda, es dafuturoebuli navi vaiTu maincdamainc<br />

axla daiSaloso: eSinoda stiqsis uxmo, Savi sivrcisa,<br />

erT sxivsac rom ar ireklavda; kvamlisferi nislisa,<br />

damwvris suni rom sdioda. yovlismomcvel mdumareba-<br />

Si, xaritonas ritmuli xvneSa da niCabis xmauri rom ar-<br />

Rvevda, ipareboda raRac uCveulo, Soreuli, zarismomgvreli<br />

xmebi, TiTqos stiqsis bnel fskerze miriadi tanjuli<br />

suli daborialobda da Tavis sves uCioda.<br />

yvelaze metad mainc xaritonasi eSinoda. berikacs<br />

niCbisagan xelisgulebi dahkorZeboda. iq, sadac fexebs<br />

abjenda, SiSvel quslebs navis fskeri amoeRrutna. Cveuli<br />

ritmiT qanaobda, niCabs ostaturad usvamda da am<br />

dros mis mxar-mklavze rkinis burTebi dagoravda.<br />

naxevari gza ise dailia, mgzavrisaTvis erTic ar Seuxedavs.<br />

TavzeviT iyureboda. gezi pirwamaxuli kldeebisaken<br />

eWira.<br />

moulodnelad mzera gadmohkra kiCoze mokuntul<br />

papunas. Wiani Rojebi gamoaCina.<br />

`geSinia?~ _ Caixriala da ucabedad nerwyvi gadascda...<br />

saxe Seecvala, Tvalebi kinaRam budeebidan gadmoucvivda,<br />

wamoWarxlda, niCabi xelSi gauSeSda da saSineli<br />

xmiT daaxvela... daaxvela ki ara, daaquxa... welSi moikakva<br />

da iseTi ambavi atexa, quxilma mTeli sivrce aavso. navi<br />

adgilze dabzrialda, stiqsis zedapiri aqercla, futuro<br />

gverdebidan nafotebi Camocvivda... papuna Caafrinda<br />

kiCos, oreuli ki mTlad skamqveS SeZvra da ficars<br />

samjer Semoexvia.<br />

berikacma erTi-orjer kidev amoixriala, oh, oho,<br />

_ daumata da niCabi isev mousva.<br />

papunam xuTjer amosunTqvac ver moaswro, kldovan<br />

napirs rom miadgnen.<br />

`gamayuCebeli rame ara gaqvs?~ _ Caixixina xaritonam.<br />

papunam piri daaRo, pasuxi ucbad ver moiazra.<br />

`piramidoni, analgini, sxva rame, ha? vgiJdebi, kbili<br />

ise mtkiva!~<br />

papunam Tavi gaaqnia.<br />

`gadadi!~ _ Zveli gramafonis gabzaruli xmiT miayefa<br />

xaritonam da niCbis wveriT mourideblad ubiZga<br />

odnav Seyovnebul mgzavrs. inteligentis Seuracxyo-<br />

12 13


fili Tavmoyvareoba SiSis grZnobam CaaCuma da papuna wam-<br />

Si napirze aRmoCnda.<br />

xaritonas uxiagi xavili aRmoxda. icinoda Tu kvlav<br />

yels iwmendda, Zneli gasarkvevi iyo. arc fiqrisaTvis<br />

rCeboda dro. napirze dadga fexi Tu ara, oreulma sixaruliT<br />

Sehkivla da papunas ori nabijic ar eqneboda gavlili,<br />

igi ukve Txems moevlo Tavze.<br />

papunamac fexs auCqara, swrafad gaSorda abezar berikacs,<br />

Txemis Tavze wamoewia aqoSinebul oreuls.<br />

aqedan moCanda zRvis vrceli sivrce da elnaTurebiT<br />

gaCaxCaxebuli pansionati `plutoni~.<br />

albaT, naSuadRevic ar iqneboda. ratomRac dabnelda.<br />

forToxlistola mze Zlivs bJutavda caze da imasac<br />

wamdauwum kvamliviT Savi Rrubeli efareboda. bindSi<br />

TeTrad gamoikveTa marmarilos svetebiani fanCaturi,<br />

Txemis Tavze rom wamoemarTaT. aqedan zRvispiramde<br />

aguris namtvrevebiT mofenili saseirno biliki Cadioda<br />

da papuna Wyonia im biliks Cahyva.<br />

male gaivaka, brtyeli qviSnari gadakveTa.<br />

mosaxvevTan zRva axlos gamoCnda. talRebis Cveuli<br />

tylaSuni ar gaugonia, TiTqos fafa brunavda da buybuyebda<br />

gigantur qvabSi.<br />

arc Rrubeli hgavda Rrubels, ruxi airi dahfenoda<br />

zRvis zedapirs da es ori stiqia, Txieri da airadqceuli,<br />

qmnidnen uCveulo samyaros, sadac yovelives<br />

dahkargoda wonasworoba.<br />

papuna wamiT Seyovnda. zRvis grili niavis nacvlad<br />

momwamvleli sunTqva Seexo, kinaRam goni dakarga. zurgi<br />

swrafad aqcia ucnaur saxilvels.<br />

WiSkari ufro antikur stilSi agebul triumfalur<br />

TaRsa hgavda, romlis Tavze kvadrigis Semodgmac ar daviwyebiaT<br />

da gaqanebuli cxenebis xilvisas papunam nabiji<br />

Seanela. mexsiereba gadaaxalisa, vin iqnebodao is<br />

xelovani, brinjaos am cxenebs egodeni srulyofileba<br />

da dauokebeli swrafva rom SesZinao. xelovnebis istoriis<br />

miseuli codna sakmarisi ar aRmoCnda. erTxans tkbeboda<br />

marmarilos TeTri kolonadiT. marjvniv da marcxniv,<br />

sanam Tvali miswvdeboda, TeTri galavani SemoevloT<br />

pansionatis ezosaTvis. galavanze bareliefebi<br />

amoekveTaT. Zveli miTebis aw gadaviwyebuli saxelebi<br />

Zlivs gaixsena. pirvelsave bareliefze gamosaxuli iyo<br />

yvela is gmiri, raRac manqanebiT beberi qaronis guli<br />

rom moiges, cocxlebma gadalaxes stiqsi, hadesidan kvlav<br />

mzenaTel dedamiwaze dabrundnen.<br />

kolonadis ukan muq-mwvane feriT ugergilod SeTxipnili<br />

jixuri aRmoCnda. Ria karis Tavanze susti, mtvriani<br />

naTura bJutavda. erTaderT safexurze Txeli kaci<br />

ijda, xelSi jibis sarke eWira da qimiuri fanqriT ulva-<br />

SebSi gareul WaRaras iRebavda. saqmianoba ar miutovebia,<br />

sarkis zemodan gadmoxeda papunas, TiTebi da tuCebi<br />

fanqriT daesvara, magram, albaT, amas ver amCnevda.<br />

`moxvedi?~ _ iseTi xmiT SeekiTxa, TiTqos tuCebiT<br />

Sauriani eWira da eSinoda, ar damivardeso.<br />

papuna Tavis qneviT miesalma, daeloda.<br />

darajma Zlivs moicala, fanqari da sarke jibeSi Seinaxa.<br />

`ra mogeCqareboda?~<br />

`gadaviRale, dasveneba mWirdeba~.<br />

`dasveneba, dasveneba... _ darajma iqednurad CaiRimila.<br />

_ yelSi amogiva eg dasveneba!~<br />

`amomiva da vin damiWers?~<br />

`ho, ho...~<br />

daraji orazrovnad iRimeboda. papuna SeSfoTda.<br />

oreuli swrfad gadabargda darajis sulSi da iq mwiri<br />

udabno aRmoaCina. papunasaken rom gamoixeda, Tavdapirvelad<br />

ver mixvda, ra xdeboda. darajis mzera aSiSvlebda<br />

papunas, mamakacur SesaZleblobebs umowmebda.<br />

oreuli zizRiT ukanve gamoiqca. zizRi igrZno papunamac.<br />

swrafad gaecala. darajma erTxans uyura, mere kv-<br />

14 15


lav sarke da fanqari daaZro, ulvaSis Rebva ganagrZo.<br />

pansionatis diadi nageboba ucbad gadaiSala Tvalwin.<br />

mTis bnel kalTas Sehfenoda, maRla ahyoloda. zeda<br />

sarTulebs RrubelTa fTilebi edeboda. arc dasawyisi<br />

Canda fanjrebis girliandebisa, arc dasasruli. ise iyo<br />

erTianad gaCaxCaxebuli, mTel qalaqs utoldeboda.<br />

lampionebis anarekli pansionatsa da zRvas Soris gada-<br />

Slil burusian parksac efineboda. parki papunam uwoda<br />

am sivrces. erTgvari wesrigi aq marTlac igrZnoboda.<br />

mTeli veli saseirno bilikebiT iyo daserili, oRond<br />

xeebis nacvlad skverebSi erTmaneTze fantastikurad<br />

axorxlili ruxi lodebi eyara. zogan lodebs xorkliani<br />

xviara Semohxveoda da papunas pirvelad uxsenebeli egona.<br />

aqa-iq asfodelosis uferul yvavilebsac wamoeyo<br />

Tavi. erTi danaxviT, yovelive es ar iyo mSvenierebas<br />

moklebuli, magram Tvals aklda foTolTa sixasxase.<br />

uceb raRacam gairbina. patara cxoveli egona. iqve<br />

lodi egdo. imis miRma bavSvis Tavi gamoCnda, oTxi-xuTi<br />

wlisa Tu iqneboda. Savi, dauvarcxneli Tma Sublze jiutad<br />

eyara. cxvirs aqSutunebda. daubanel cxvir-pirze<br />

wvintli Sexmoboda da TiTiT iCiCqnida.<br />

cnobismoyvare Tvalebi SemoanaTa papunas. etyoba,<br />

SiSma gauara, wamoimarTa.<br />

gazinTuli perangi Wips Zlivs ufaravda da pawia<br />

WuWu mouCanda.<br />

`aq ras akeTeb?~ _ SeekiTxa papuna.<br />

`kaka minda!~ _ gulubryvilod upasuxa bavSvma da<br />

Cacucqda.<br />

`eSmakis fexi!~ _ meti veraferi Tqva papunam.<br />

`Senc Tu ginda, ai, iq qeni!~ _ neba darTo biWma, asfodelosis<br />

foTliT moixoca da sulmouTqmelad gaiqca,<br />

TeTri takunebi gamouCnda.<br />

papuna neli nabijiT mihyva. oreulma gadaaswro,<br />

bavSvs miewia da misi TvalebiT gaixeda.<br />

Tavbru daesxa. ferTa simkveTrem Tvali mosWra...<br />

simindis xasxasa yanaSi mirboda TiTqos. TavzeviT didi,<br />

barCxala mze sxivebs uxvad afrqvevda. simindis foTlebi<br />

saxeze scemda... simindis yanaSi Cakarguli bavSvi SiSianad<br />

miiswrafoda ficruli <strong>saxli</strong>saken... oreulma didxans<br />

ver gauZlo swraf srbolas. qoSini autyda. bavSvs<br />

CamoSorda da papuna mixvda, ferTa sixasxase mxolod<br />

misma mexsierebam wamoativtiva. es iyo im drois gaxseneba,<br />

roca ararsidan yofierebaSi gadmovida da ninuca bebias<br />

ficrulidan simindebSi Cakargul sapirfareSoSi<br />

ver bedavda gasvlas, radgan simindis yana idumali da<br />

saSiSi arsebebiT iyo dasaxlebuli.<br />

papunam amoioxra. irgvliv kvlav is ruxi lodebi<br />

eyara.<br />

axlodan pansionati kidev ufro ucnauri Canda.<br />

mas ar etyoboda erTiani atqiteqturuli neba. yoveli<br />

droisa da xalxis arqiteqtorebs erTmaneTisagan damoukideblad<br />

ise eSenebinaT, rogorc moesurvebodaT.<br />

eniT auwereli es qaosi mTlianobaSi raRac grandiozul<br />

harmonias qmnida, raic TiTqos SeuCerebliv icvleboda<br />

da maradiulobis suli ecxo, rameTu araferia cvalebadze<br />

maradiuli.<br />

pansionatis win, iq sadac naTurebis anarekli sustad<br />

ebrZoda mowolil binds, damsveneblebi jgufjgufad<br />

daseirnobdnen. wyvilebi myudro adgilebs eZebdnen.<br />

TiTo-orola axirebuli berikaci joxis kakuniT<br />

garideboda sxvebs. skamebze WotebiviT Camomwkrivebuli<br />

dedabrebi WorebiT irTobdnen Tavs. erTgan dominos<br />

uxaTqunebdnen gulmodgined, meoregan xelebis qneviT kamaTobdnen,<br />

xmebi ki papunamde ver aRwevda.<br />

TandaTan ubrundeboda gakvirvebis unari, mTlianad dakarguli<br />

rom egona. uCveulo samyarosTan am Sexvedram interesi<br />

gauRviZa da gulgrilobis qronikuli seni Seunela.<br />

erTgan aivanze tanmsxvili dedaberi gadmodga. mandili<br />

moixsna, kiserze ofli moiwminda, albaT, aqamde samzareuloSi<br />

saqmianobda. gadmoxeda Cabnelebul parks da<br />

boxi, mamakacuri xmiT gadmosZaxa:<br />

`veronika, Se saZagelo, sad daikarge?!~<br />

16 17


gverdiT viRacam SurduliviT gaielva. papunam mxolod<br />

gamxdar fexebs da mokle kabaSi gamomwyvdeul bav-<br />

Svur sxeuls Seaswro Tvali. gogona umalve Ria karSi<br />

gauCinarda.<br />

TiTqos raRacam gulze uCxvlita, raRac gaaxsenda,<br />

magram gancda wamieri iyo da gogona umalve daaviwyda.<br />

mere moxda ucnauri da SiSismomgvreli ram. zRvidan<br />

wamoubera. haeri TiTqos sawamlaviT aivso. papunas<br />

sunTqva Seekra. cispiri daipyro Savze Savma zonzroxa<br />

Rrubelma, mTel caze gaiwela da Camoabnela. zemo sar-<br />

Tulebs TiTqos kvamli Semoexvia. aivnebi swrafad daicala<br />

moyurade damsveneblebisagan. karebsa da fanjrebs<br />

raxaruxiT xuravdnen. parkSi moseirneni awrialdnen,<br />

Sesasvlelisaken daiZrnen. papuna cdilobda gaerkvia, ra<br />

xdeboda, magram fexaCqarebul adamianTa talRaSi veravis<br />

gamoelaparaka, TiTqos adamianebi ki ara, uformo<br />

landebi moZraobdnen irgvliv.<br />

yru guguni gaisma. miwa azanzarda. raRac bneli da<br />

kolosaluri moabijebda miwis piramde Camowolili<br />

Rrublebidan.<br />

ikivla viRacam, qalis xma iyo. ixuvla xalxma, SesasvlelSi<br />

gaiWeda.<br />

TiTqos dinozavris uzarmazari Tavi gamoeyo bnel<br />

Rrublebs, TiTqos pterodaqtilebis frTaTa usiamovno<br />

tylaSuni moisma, TiTqos mastodontebis jogi Rrialebda<br />

SemaZrwuneblad.<br />

papunas zari daeca. TviTonac adgils moswyda. gadaaswro<br />

erTs, meores, viRacas gamoedo, kinaRam gadaTela.<br />

es is biWuna iyo. bavSvma SiSiT gafarToebuli Tvalebi<br />

Seageba da papuna mixvda, safrTxem adamianoba gadaaviwya.<br />

oreuli ukve karSi WeWyva-jgleTiT miZvreboda, papunam<br />

ki nebisyofas da sidinjes mouxmo, bavSvi xelSi aitaca.<br />

Savi Rrubeli Semoexvia mTel pansionats. agrialda<br />

elWeqi, magram amas ar mohyolia macocxlebeli wvima.<br />

cidan mxolod Savi ferfli cvioda.<br />

ukanasknelad moixeda. sibneles gamoeyo Savi urCxuli,<br />

myrali amonasunTqi amoafrqvia. papunam bavSvi-<br />

TurT Seminul karSi Seaswro.<br />

vestibiuli brbos gaeWeda. irgvliv yayani da nervuli<br />

xiTxiTi moismoda. saxeebi _ cvilisferi niRbebi<br />

yvela erTmaneTsa hgavda.<br />

brbo gaarRvia da win atirebuli qali SemoeCexa.<br />

`vaime, Svilo, deda genacvalos!~<br />

papunas guli gadauqanda, imdenad nacnobi da moulodneli<br />

iyo qalis xma.<br />

biWi swrafad miawoda, gascilda.<br />

erTgan, vestibiulis siRrmeSi karze ewera:<br />

direqtori adiko<br />

papunam daakakuna da kars ubiZga...<br />

2. jariskaci, deda, biWuna<br />

jariskaci<br />

<strong>saxli</strong>s gadaxurva moaswro. bolo yavari rom daaWeda,<br />

saxuravis kuwubze Camojda.<br />

jibidan TuTuni amoiRo, gazeTis naxevSi gaaxvia, gaabola.<br />

CxouSis sanaxebs gadaawvdina mzera. adriani zafxulis<br />

xasxasa simwvaneSi ifloboda yavrisa da kramitis<br />

saxuravebi. botanikuri baRisa da bulvaris Wadrebi zvaviviT<br />

daswoloda qalaqs. TiTqos aqve, gareubanSive iwyeboda<br />

mTis mwvane kalTebi, aRma arboda, cisken iswrafvoda,<br />

sadac kavkasionis Tovliani mwvervalebi elvarebda.<br />

_ esec ase! _ Tqva kacma da bolo nafazi daartya.<br />

mzera xelisdadeba ezoze gadaitana. ramdeni gakeTda da<br />

ramdenia kidev gasakeTebeli. <strong>saxli</strong>s win venaxi axlad-<br />

Cayrili iyo. gadabrunebul miwaze mwkrivebad aCnda<br />

uferuli Cxirebi. ukana ezoSi axladdarguli bali da<br />

18 19


atami, xurma da tyemali iyrida tans.<br />

_ esec ase! _ erTxelac gaimeora kacma. xelsawyoebis<br />

yuTs xeli daavlo da is iyo, Camosvla daapira, WiSkars<br />

farajiani macne moadga:<br />

_ omia, amxanago!<br />

mSvidi dRe idga da irgvliv yovelive simSvidiT<br />

sunTqavda.<br />

kaci auRelveblad Camohyva qanqara kibes.<br />

miwas fexi rom daabija, maSinRa CaekiTxa:<br />

_ omiao?<br />

_ omia, amxanago! _ daRlili xmiT Seepasuxa farajiani.<br />

kacma saTuTune gauwoda. farajiani nela axvevda,<br />

dRes bevri evlo da, muxlebidan qari unda amoviRoo, moibodiSa.<br />

_ gaige, dedakaco? _ kacma mzera aarida qalis damfrTxal<br />

Tvalebs.<br />

atirda qali, _ misi Svilebis deda, _ uxmo cremlebi<br />

CamoaRvarRvala.<br />

_ gaCumdi, dedakaco, bavSvebi ar SeaSino! _ gulsgareT<br />

daucacxana...<br />

mere gvianobamde saqmianobda. ojaxi axla idgamda<br />

fexs da saqme ulevi hqonda. salaparakod mxolod maSin<br />

moicala, roca mcire vaxSmis Semdeg bavSvebmac daiZines<br />

da qalis gverdiT, erT baliSze mido Tavi.<br />

qali Caexuta, cremliT baliSi dausvela. kaci uxe-<br />

Sad efereboda da im Rames wvrilSvila ojaxs erTi biWic<br />

Sehmata.<br />

dilas mcire sagzali aiRo, TuTuniT savse qisa, saponi,<br />

jibis dana...<br />

matareblamde miaciles. bavSvebi CaebRauWnen dedis<br />

kalTas. SeSinebulni uyurebdnen vagonis fanjris<br />

CarCoSi gamokveTil mamas. aseve daamaxsovrdaT. msgavsi<br />

suraTi ekida sastumro oTaxis kedelze _ CarCoSi gamomwyvdeuli<br />

kacis saxe... nabolara rom daibada, iman mxo-<br />

lod es suraTi naxa _ yviTel, uxeiro qaRaldze aRbe-<br />

Wdili Semelotebuli kaci. cocxlisas igi ara hgavda da<br />

nabolara mzeras ver usworebda suraTis CaSretil<br />

Tvalebs.<br />

kaci ki erTxans iwereboda...<br />

Tavdapirvelad werili Tbilisidan movida, Seni Sekerili<br />

xalaTi gamxades da faraja Camacveso. ramodena qalaqi<br />

yofila es qarTio. mTawmindaze mindoda asvla, magram<br />

vin gagiSvao. icode, bavSvebs mixede da ar Semarcxvinoo...<br />

baqodan samkuTxa baraTi gamoagzavna. Cemze nu iwuxebT,<br />

aq mze acxunebs, bazarSi alubali Tavze sayreladaa.<br />

wuxel yvelani damesizmreT. amboben, es omi erT TveSi<br />

damTavrdeba da male yvelani davbrundebiTo...<br />

astraxanidan xma moawvdina, _ sami Tvis Semdeg movida<br />

es ambavi, daWrilma matrosma moitana, _ zRva gadavcureTo.<br />

imodena gemze vimgzavre, asi Cvenisnairi <strong>saxli</strong><br />

daeteodao. Turme svastikiani TviTmfrinavi mofrenila,<br />

oriode bombi Camougdia, isinic mizans ascdenia...<br />

SiSi ki magari vWameTo...<br />

mere naxevari weli araferi mouweria... ukve zamTari<br />

iyo. samkuTxa werils wekos namcecebi mihyinvoda<br />

TiTqos. asoebic acabaca ewera. gaToSili xeliT iyo gamoyvanili...<br />

Semcivdao, iwereboda, imodena Tovli dado, saxlebSi<br />

saxuravebidan CavdivarTo... netavi cota xans<br />

Cvens buxarTan mimaficxao...<br />

(nawyveti papuna Wyonias novelidan)<br />

`...SaSxanaSi vazna gamoilia, xelyumbara adreve gaixarja.<br />

tanki ki gaavebuli mogrialebda, muxluxebiT<br />

lewavda axladamoyril norC fiWvs, juja arys, qviSasa da<br />

TovlSi zelda, nazamTral Waobs pirs uxsnida.<br />

adrian gazafxulze Tovls wyali gaujda. uCinari<br />

wyaroebis Cumi CurCuli manqanis gugunSi CainTqa.<br />

yinvas Zala dahkargoda, xem gamoixeda, male akvirtdeboda,<br />

albaT.<br />

20 21


jariskaci tanks gamoeqca.<br />

iq, SoreTs iqiT SoreTSi, axali odis buxridan cisferi<br />

boli amodioda. RuRuna buxarTan Tavmoyrili basarsxlebi<br />

samkuTxa baraTs elodnen...<br />

jariskaci daWrili iyo da sicocxle swyuroda. ver<br />

gaerkvia, sad iyo daWrili, ar icoda, ramden xans eyofoda<br />

Rone. Sublze ofli sisxls uerTdeboda, upeSi Casdioda...<br />

tanisamosi mTlad gaJiJinda, oflisa an sisxlisagan...<br />

tanki ki TandaTan eweoda. avbediTad irxeoda qvemexis<br />

lula. tyviamfrqvevis viwro xvreli wertils eZebda<br />

beWebs Soris, zustad unda CaeWeda tyvia tyviaSi.<br />

jariskaci garboda.<br />

mwiri tyis simSvides mxolod Zravis guguni da muxluxebis<br />

Semzaravi RrWiali arRvevda.<br />

Ceqmebi usxlteboda svel TovlSi, fexebSi eblandeboda<br />

saidanRac gamobobRebuli kvanjRara totebi,<br />

CaSavebuli kunZi, udReuri, miwas garTxmuli buCqi... qoSini<br />

autyda, filtvebidan xrialiT amosdioda TeTri orTqli.<br />

daeca, adga, isev daeca da isev adga barbaciT, tanjviT...<br />

Rone ar SerCenoda da TviTonac ukvirda, kidev<br />

saidan eZleoda Zala... garboda, garboda...<br />

tanki avi guguniT axlovdeboda. vera Zala ver Seakavebda,<br />

zRvars ver daudebda am borot srbolas...<br />

iq ki, SoreTs iqiT SoreTSi, jariskacis odis buxridan<br />

cisferi boli amodioda. RuRuna buxarTan misi dam-<br />

Seuli basarsxlebi Tbebodnen, udrtvinvelad elodnen<br />

samkuTxa baraTs... fanjaras Ramis sibnele moswoloda<br />

da SemkrTal patarebs oblobis maxinji RmerTi qirqiliT<br />

Tvalebs upaWunebda...<br />

jariskaci garboda, garboda...<br />

tanki fexdafex mosdevda. muxluxebi xrWialiT,<br />

raxraxiT nTqavda yovelives, cdilobda atalaxebul<br />

TovlSi Caezila, araraobad eqcia sikeTe, kacoba, sicocxle...<br />

`mesrole, Se uRmerTo, mesrole!~ _ esRa gaifiqra<br />

da igrZno, yoveli iogiT, yoveli ujrediT igrZno, rom<br />

usazRvrod mZime, uxeSi, yovlisdamTrgunveli Zala yalyze<br />

Sedga, ca gadafara, bolo naxtomisaTvis ganemzada.<br />

aRSfoTda uceb jariskaci. mis sulSi wamoimarTa<br />

raRac uZleveli, raRac TvalSeuwvdomi da aqamde dafaruli,<br />

wamoimarTa da mduRare rkina CaeRvara ZarRvebSi.<br />

gamexebuli Semobrunda, TviTonac tankad gadaiqca,<br />

qvemexs qvemexi miabjina, muxluxebs _ muxluxebi da<br />

guguniT Seaskda mosisxar mters...~<br />

22 23<br />

deda<br />

qali ki eloda... Rameebs TeTrad aTenebda. Tavfex-<br />

SeqceviT erT sawolze miyril bavSvTa sunTqvas usmenda.<br />

daislukunebda romelime, _ albaT, SimSili awuxebda, _<br />

Tbil xels Sublze Seaxebda, alersiani CurCuliT sizmrebs<br />

gaucocxlebda: `Cu, Cu, deda genacvalos, iZine, iZine~.<br />

dilauTenia miipareboda, jer kidev bindSi, qurdis<br />

droc rom ar iyo gasuli. rac unda eCqara, puris rigSi asi<br />

kaci mainc daxvdeboda. wewva-gleja, gniasi, miwev-moweva...<br />

xalxis talRa waRma-ukuRma atrialebda. iWeWyeboda,<br />

Tavs nacemiviT grZnobda. daxlTan rom miaRwevda, Rone<br />

aranairi aRar erCoda.<br />

bavSvebi gasusulni elodnen. mxolod nabolaras ar<br />

hyofnida moTmineba. tiroda, iWaWeboda, dedas uxmobda.<br />

gemrieli iyo Savi puris cicqna natexi...<br />

cxovrobda rogorc SeeZlo... bavSvebsac ase zrdida...<br />

omisSemdgomi mSieri wlebi... SiSi-mdevari fexdafex<br />

mohyveboda, RmerTo, bavSvebi SimSiliT ar damixocoo...<br />

imedi aZlebinebda, magram rodemde...<br />

erTi tomara dafna moiwia. urCies, wadi, iqneb oblebs<br />

puris fuli mainc uSovoo... sakuTari xeliT SeWeda faneris<br />

Cemodani, mezobels daesesxa samgzavro fuli...


(nawyveti papuna Wyonias novelidan)<br />

`...xSiri warbebidan Tvalebi arc mouCanda. biRa ulvaSebs<br />

iwiwknida da dinjad, marcval-marcval jijRinebda:<br />

_ dedakaco, ar ici, ra droa?.. xalxma omi axla moa-<br />

Tava, yvela unda muSaobdes. Sen ki amdgarxar, Se spekulianto<br />

ubeduro, Se Saraxvetiav, da es sad gadmokargulxar...<br />

dasaWeri xar, aba ra xar!.. cixeSia Seni adgili...<br />

dabali, moklefexa milicieli nervulad ifSvnetda<br />

xelebs, cdilobda biRaulvaSianis iRliidan SemoeWyita<br />

kupeSi.<br />

_ neta ras uxsni, rom uxsni, vera xedav, wyalwaRebuli<br />

spekuliantia!<br />

_ abrZandi, abrZandi, dedakaco, axla sadguri<br />

iqneba da CavideT!<br />

orTqlmavali mZimed miezideboda moxanxalebul<br />

vagonebs. irgvliv gadaSlili TeTri, erTferovani tramalebi<br />

SiSs hgvrida qals, mokuntuli ijda fanjris kuTxeSi.<br />

mZime Cemodans efofreboda, xels ar uSvebda. `vaime, Svilebo!~<br />

_ es azriRa utrialebda, amokvnesas ver bedavda.<br />

_ vai da viSi ar gamagono axla aq! kanoni kanonia!<br />

Sen ra, ar icodi, Tavze xels rom ar gadagisvamdnen?<br />

_ uyure ra jiutia, viTom ar esmis, rasac vqaqanebT!<br />

TeTr sivrceSi xandaxan Tu gamokrTeboda CaSavebuli<br />

laqa, xramis piras Cavardnili buCqnari, cicqna<br />

soflebi, namjiT gadaxuruli qoxmaxebi. qaTqaTa Tovlze<br />

ucabedad gakrTeboda mZivebad dayrili nakvalevi,<br />

iqneb cxenosanma gaiara, an nadirma.<br />

`aq, albaT, sul Tovlia, Tovli, Tovli...~ _ fiqrobda<br />

qali.<br />

vagonSi cioda, qals TiTqos sulic da gulic yinuleTad<br />

qceoda. sicivisa da SiSisagan aZagZagebda. ar<br />

esmoda, ras ejajRanebodnen.<br />

_ viTom Cveneburad ar gesmis, xom? maS, ra enaze<br />

gelaparako, yefas ki ver dagiwyeb...<br />

_ yru-munjia iqneb! _ jiRaulvaSiani ganze gaewia<br />

dabals da axla TviTonac gverdulad gaCxeriliyo. _<br />

yru-munjia, Torem rusuli rogor ar esmis...<br />

`vaime, Svilebo!~ _ uCumrad kvnesoda qalis suli.<br />

matareblis dagadugi, monjRreuli vagonebis<br />

SemaSfoTebeli raxraxi... netavi moasvenebdnen!.. SoSiebiviT<br />

pirdafCenili bavSvebi... mezoblebis imediT datovebuli<br />

bavSvebi... iqneb aivanze gadmomdgaran da<br />

moTqmiT uxmoben...<br />

`vaime, Svilebo!..~<br />

netav ra undaT, ras Caacivdnen?<br />

faneris Cemodans gadafofreboda, ise Cascieboda,<br />

xelebi daZabulobisagan gaulurjda...<br />

Savi orTqlmavali ki miiwevda TeTr tramalebze,<br />

vin icis saiTken, an hqonda ki am gzas dasasruli...~<br />

24 25<br />

biWuna<br />

pirveli sityva iyo `omi~.<br />

sadRac baTqi gaisma. fanjris SuSa awkarunda da<br />

imiT daiwyo mogonebebis grZeli jaWvi. manamde iyo mxolod<br />

ukuni, arara... manamde mzisqveSeTSi cxovrobda<br />

patara arseba, visac amwuTieri moTxovnilebani mTlianad<br />

aviwyebda wina wuTis faTeraks.<br />

im dRidan ki mexsierebam jaWvi gaaba ararasa da yofierebas<br />

Soris, pirveli Rrma anabeWdi datova biWunas sulSi.<br />

axla xis is <strong>saxli</strong> ar arsebobs. arc is oTaxi arsebobs,<br />

romlis iatakze biWi ijda. didi oTaxi iyo, far-<br />

Ralala. iatakis WuWrutanebSi sinaTle Semodioda.<br />

kedlebze iafi Spaleri gaekraT. Raribuli aveji idga:<br />

sasadilo magida (gasaxsneli), xis ufardago taxti, sakeravi<br />

manqana... kuTxeSi buxari iyo CaSenebuli. Sig<br />

zamTarSic ki iSviaTad anTebdnen cecxls. buxars yvela<br />

oTaxisaken hqonda piri gaxsnili da yvelaze patara oTax-


is samyof SeSas xarjavdnen... buxris Tavze navTis lampa<br />

SemoedgaT, sarkis natexi, Caxedvadac rom ar Rirda, damtverili<br />

saojaxo albomi, _ masSi mxolod gayviTlebuli<br />

fotoebi elaga, umTavresad gardacvlilTa; yru<br />

kedelze, naqargi tilos Tavze ori suraTi Sehyurebda<br />

erTimeores: dedikosi da mamikosi...<br />

fanjrebidan zafxulis uxvi mze iRvreboda da Wreli<br />

fardagiviT (es kargad daamaxsovrda) efineboda bi-<br />

Wunas ferxTiT.<br />

kvlav igriala. SuSa ufro Zalumad awkrialda. mezoblis<br />

ZaRli, aqamde rom Tamamad yefda, dafrTxa da<br />

yefaSi wkmutunic gauria. biWuna pirdaRebuli Sehyurebda<br />

awkrialebul SuSas, SiSisagan tirili daviwyeboda.<br />

raRac sazareli da TvalSeuwvdomi gadmosdgomoda<br />

xis saxls da grialiT moiwevda, albaT, gadaivlida<br />

saxuravze da gasresda, miwasTan gaasworebda.<br />

_ kombinats bombaven! _ mezoblis xma moiWra saidanRac...<br />

am sityvebma biWunas veraferi uTxres...<br />

es iyo da es! omi amiT daiwyo da amiT damTavrda, magram<br />

im wuTebis eqo Tan gahyva, mravali wlis manZilze Cas-<br />

Zaxoda yurSi...<br />

biWuna wamodga. aivanze gavida. aqedan provinciuli<br />

qalaqis vrceli xedi iSleboda. yavriani da kramitiani<br />

saxuravebis uTvalavi rigi (Siferi da rkina aravin icoda),<br />

mdinaris vercxlisferi zoli (rogor damSrala is<br />

mdinare, TiTqos qalaqma Seiwovao). imis iqiT isev saxlebi<br />

da saxlebi, romelTa Tavze ori TeTri Senoba wamomarTuliyo.<br />

mere WadarTa gvirgvinebs zeviT, TiTqos<br />

Suagulidan amoizardao, Tovliani kavkasioni ebjineboda<br />

cis tatnobs... samyaro am suraTiT isazRvreboda. imis<br />

miRma arc araferi arsebobda. iq iyo kide... erTxel gadaSlil<br />

wignSi Caixeda, iqidan naxati daamaxsovrda. qveynierebis<br />

kidemde misul kacs Tavi caSi gaeyo da usasrulobaSi<br />

iyureboda. biWuna xSirad fiqrobda samyaros kideze,<br />

cdilobda warmoedgina `ra iyo iq!~ miRmuri sam-<br />

yaros gaazreba mis Rones aRemateboda, xiluli samyaro<br />

ki eWvis sababsac ar iZleoda. im TeTri Senobebidan erTi<br />

`moskovi~ iyo, meore _ `Tbilisi~. yvela geografiuli<br />

wertili, rac ki mis smenas miswvda, am erTi xelisdadeba<br />

miwaze Tavsdeboda. yvelaferi, rasac yuri hkida, aq unda<br />

momxdariyo.<br />

`omi?~ _ fiqrobda biWuna.<br />

sad iyo aq omi?.. cdilobda warmoesaxa, gonebis TvaliT<br />

miswvdenoda. omSi xom mama ibrZvis _ goliaTi vaJkaci,<br />

mxrebiT rom kavkasionis am Tovlian mwvervals etoleba,<br />

jariskacuri muzaradiT cas ebjineba. Ronieri xelebi<br />

Cauvlia urCxulisaTvis, hitlers rom eZaxian, cdilobs<br />

Zirs moigdos da mogudos... magram arc ise ioli<br />

yofila Zlieri mtris dajabnva da biWunas TiTqos Caesmoda<br />

Soreuli guguni, miwis susti tokva, samkvdro-sasicocxlo<br />

Widils rom aRuZravs...<br />

ZilSi Cahyveboda xolme ucnauri da SiSismomgvreli<br />

moCvenebebi...<br />

saxuravebs Soris alvis xeze ufro maRali koSki<br />

gadmomdgara. im koSkze muzaradiani kacuna zis, xis Tofi<br />

uWiravs da zevidan isvris. biWuna ukana ezoTi garbis, iq<br />

unda damalva, magram ezos irgvliv mayvlis bardebi<br />

igvergveba da biWuna Sig ixlarTeba... `tanka!~ _ saxuravebis<br />

Tavze wamomarTul sazarel koSks hqvia ucnauri<br />

sityva `tanka~.<br />

mere TandaTan sagnebi gamoikveTa. yovelives Tavisi<br />

saxeli Camourigda. yvelaferi Tavis adgilas ganlagda.<br />

isic ki gaigo, rom dedamiwa mrgvalia da saidanac<br />

waxval, iq dabrundebi, rom adamiani mokvdavia da sikvdils<br />

versad gaeqcevi...<br />

`sikvdili?~ _ Tavzardamcemi iyo es aRmoCena.<br />

`cuncula daiRupa!~ _ dedam Tqva. biWunam veraferi<br />

gaigo.<br />

karga xans miemgzavrebodnen brezentiT gadaxuruli,<br />

monjRreuli avtobusiT.<br />

26 27


WiSkari farTod iyo gaxsnili. uamravi xalxi Sedioda<br />

ezoSi. darbaisluri ridiT moZraobdnen, an idgnen da<br />

xandaxan cas axedavdnen.<br />

lurj caze Rrublis TeTri, fafuki qulebi miirweoda.<br />

cuncula momcro kuboSi esvena. saxe mSvidi hqonda.<br />

wamwamebi ise daexara, TiTqos sacaa gaaxelso.<br />

pawia xelebi mkerdze sasoebiT daewyo, gasTeTreboda...<br />

tuCis kuTxeSi Rimili Sehyinvoda, TiTqos uxaroda,<br />

angelozebs rom mihyavdaT.<br />

lamazi iyo sikvdili...<br />

iqve cunculas axalgazrda deda damxobiliyo, amoukvalTavi<br />

SavebiT mosili, TmebCamoSlili, loyebdaxokili...<br />

ki ar tiroda, xmawarTmeuls laparaki ewada da veras<br />

ambobda.<br />

cunculas axalgazrda mamasac amoukvalTavi Savi<br />

perangi muxlebamde scemda. Tavi Savi tiloTi waekra da<br />

Tvalebi miwisaTvis miebjina, radgan cas gadamtereboda.<br />

biWuna fanCaturidan gamovida, cunculas cqriala<br />

suraTs Sexeda, yvavilebSi rom esvena, mere cisken aixeda,<br />

saiTkenac cuncula gafrinda. ise Soreuli da usasrulo<br />

iyo es ca, ise miuwvdomel simaRleze waretaca sifrifana<br />

suli... biWunam igrZno maradiuli samyaros usaSvelo<br />

sisastike...<br />

sikvdilis SiSi dardad SerCa. `ratom unda movkvde?~<br />

_ dReniadag amaze fiqrobda. ocnebobda ukvdavebis<br />

wyaroze da zRaprebis qveyanaSi daexeteboda, misi<br />

jerac umwifari goneba Rrmad ver swvdeboda safiqrals,<br />

raic upirveles brZenTac ver gadaewyvitaT.<br />

sikvdilze fiqri iqneb mSier bavSvTa xvedria. soflel<br />

deidebTan, mamidebTan, biZiebTan sazafxulod Casvlisas<br />

cincxali STabeWdilebebi devnida `omsa~ da `sikvdils~,<br />

sul sxva ferebiT akaSkaSdeboda samyaro.<br />

soflel bavSvTagan arc gamoirCeoda. sxvaze susti<br />

iyo oRond, Rone nakleb erCoda, burTaobasa da omobanas<br />

dros iCagreboda. mTeli dRe Wyumpalaobda, magram wyli-<br />

sa mainc eSinoda, Sors Setopvas ver bedavda da curva ver<br />

iswavla. ufro imitom, enguris mRvrie talRebSi faruli<br />

da saSiSi zraxva elandeboda. aq,engurispira vrcel sanaxebSi,<br />

zRapari da sinamdvile erTmaneTSi ereoda da mis<br />

mexsierebas raRac uCveulo nazavi SerCa: zed napirTan<br />

morevia, fesvgaCaCxuli xe Cavardnila, erT adgilze trialebs,<br />

fesvebs cisken iSvers, TiTqos Svelas iTxovs<br />

(morevSi CaTreul SeyvarebulTa ambavi); samyuras xaverdovan<br />

mdelos Taflis surneli sdis (oTxfoTolas Tu ipovi,<br />

natvra agisruldeba); kameCma zaqi moigo, axla mSvidad<br />

dgas da icoxneba (kameCis Tvalebi bnelSic anaTeben,<br />

mglis xrovac ufrTxis); bayayis gauTavebel kruals yur-<br />

Tasmena miaqvs (xom gaxsovT, sazizRarma gombeSom cerodena<br />

dedoflis SerTva gadawyvita); WaobSi gveli misarsalebs<br />

(frTxilad, frTxilad...); soflis dangreul sasaflaoze<br />

unaxavT... (iq Turme RamRamobiT <strong>mkvdari</strong> sulebi<br />

daZrwian); ekalbardebiT daZenZil TxmelnarSi dReniadag<br />

faCunobs uxilavi niavi (deidas Tu ar daujere,<br />

iqidan tyaSimafa da oCokoCi mogakiTxaven...).<br />

STabeWdilebaTa mravalferovani samyaro... gamWvirvale,<br />

mzis sxivebiT gamsWvaluli, cvriT ganbanili dRe...<br />

soflis Rame... ca varskvlavebiT moWiqula, rom moindomo,<br />

xeliT miswvdebi; ezoSi Casvla Zneli gasabedia, Cabnelebuli<br />

baRidan aTasi vinme giTvalTvalebs... vaxSami<br />

Wraqis Suqze, dabal tabakze; WasTan fexis dabana, koRos<br />

wuili da mware nakbeni; Tungidan civi wylis likliki: Zilis<br />

win zRapari da myudro Rame... saqonlis mSvidi fSvinva,<br />

ZaRlis uneblie wkmutuni, qarborias moulodneli<br />

daqroleba, foTlebis susti SrialiT rom mTavrdeba...<br />

mimqrali faCuni _ iqneb niavia, iqneb <strong>mkvdari</strong> sulia, ezo-<br />

Si daborialebs, kvnesis, Sin SeSvebas iTxovs... Ramis ukun-<br />

Si Cafluli biWi sabans nikapamde iqaCavs da bnelSi Tvalebs<br />

aWyets. TiTqos raRaca rialebs, raRac maxinji saxeebi<br />

inakvTeba, raRac fxaWunobs, zed yurisZirTan dax-<br />

Suli sunTqva moismis, TiTqos oCokoCis balniani TaTebi<br />

28 29


epareba... mere karSi gasvla moundeba, verc vinmes mouxmobs,<br />

verc loginidan Camosvlas bedavs, sawolqveS xom<br />

raRaca faTurobs... iTmens, iTmens, amasobaSi kidec gaepareba<br />

da sircxvilisa da uRonobisagan dilamde tiris,<br />

Zil-buranSi sakuTar danaSauls moaSrobs... dila yovel-<br />

Tvis gamWvirvale, cvarnapkuri da mziT gasxivosnebulia.<br />

biWs Rameuli gancdebi aviwydeba da mTeli dRe pawia<br />

kviciviT daWixvinebs...<br />

mere erT dReSi dakacda. kiTxva iswavla, skolaSi<br />

miabares. pirveli wigni iyo `wiTelquda~. skolis biblioTekarma,<br />

bavSvebis mouTmenlobiT Sewuxebulma qalma,<br />

gaafrTxila, wigns saTuTad moeqecio da ai, aq xeli momiwereo.<br />

manac moawera: `W. papuna~. biblioTekars, _ eh, Se mar-<br />

Tla, Wipunao, _ gaecina. hoda, SerCa metsaxelad Wipuna.<br />

wigni fanjara iyo da patara Wipunam iq cnobismoyvared<br />

SeiWvrita...<br />

(nawyveti p. Wyonias adrindeli novelidan)<br />

...`deda!~ _ xmadabla daiZaxa biWunam.<br />

samariseburi siCume idga. xma eqosaviT gaisma, TiTqos<br />

TviTon ki ara, sxva viRaca iZaxda da axla es bgerebi haerSi<br />

ekida, fanjridan Semofenil mzis mtvrian sxivebSi wkrialebda.<br />

gamofxizlda. mze sakmaod maRla amosuliyo. mTeli<br />

Rame Rrmad eZina usizmro ZiliT, TiTqos loginSi wuTis<br />

win Caawvina dedam, uCveulod moefera. loyaze wveTic ki<br />

daeca, magram maSin Zilma uceb CaiTria.<br />

`deda!~ _ xmas auwia biWunam.<br />

iseTi siwynare idga, TiTqos mTeli qalaqi ayrila<br />

da sadRac gadaxvewilao.<br />

wamojda.<br />

winakari Riad darCeniliyo da mze CaxCaxebda.<br />

`deda!~ _ Wirveulad wamoiZaxa, xmaSi tirilnarevi<br />

eWvebi CaurTo.<br />

rbili bragvani gaisma. wamoxta, SiSianad SeaRo samzadis<br />

kari. magididan kata Camomxtariyo da damnaSavesaviT<br />

miiZurweboda.<br />

biWunas guli auCqarda. mTeli misi arseba raRac<br />

gamoucnobma SiSma Seipyro.<br />

mziT gakaSkaSebul aivanze gamovarda, cremli waskda<br />

da lurji cis qveS gayuCul vrcel Semogarens gasZaxa:<br />

`deda-a-a!~<br />

lurji cis qveS ganfenil am samyaroSi Zneli yofila<br />

martooba. cxovreba rTuli labirinTi Canda, sadac<br />

yovel mosaxvevTan xafangia dagebuli...<br />

deda rom dabrunda, ojaxi kvlav aivso...<br />

maminacvali, Zmebi, debi... axali da Zveli naTesavebi...<br />

<strong>saxli</strong>s farTo oTaxebSi adgili ar darCa martoobisaTvis,<br />

magram mainc marto iyo da sicocxlis eleqsirsac<br />

marto eZebda, _ ufro im wignebSi, miliard sxvadasxva<br />

gzas rom aswavlidnen ukvdavebis wyarosaken, magram<br />

romeli iyo WeSmariti, amas aravin eubneboda.<br />

erTxel leqsi dawera... albaT, leqsi arc eTqmoda,<br />

amitomac ar SerCa mexsierebas. lamazad Cawikwikebuli leqsis<br />

striqonebi bavSvuri pativmoyvareobis mwvel cecxls<br />

unelebda... mere moTxrobebze gaiwafa xeli. ezoSi biWebi<br />

stvena-yiJiniT WinWis burTs dasdevdnen, is ki ijda da<br />

acabaca asoebiT Txzavda moTxrobebs viRac zangis biWze,<br />

viRac Turq biWze, viRac koreelze, romelTa Sesaxeb arc<br />

araferi icoda, arc araferi gaegona, magram keTilSobili<br />

cremliT rwyavda calxaziani rveulis melniT moTxvril<br />

gverdebs... mere romanic dawera... sxva gza arc hqonda, radgan<br />

gogo Seuyvarda da warmoidgina, Tu rogor kocnida...<br />

romani savse iyo yaCaRebiT, monaTmflobelebiT, afrikiT,<br />

mxecebiT da, rasakvirvelia, amaRlebuli, jadosnuri siyvaruliT,<br />

radgan mis furclebze mSvenieri Tavadis asuli<br />

da glexis tlu biWi mTvaris qaTqaTa Suqze `alisferi bageebiT~<br />

erTmaneTs kocnidnen.<br />

es bavSvuri siyvarulic, albaT, TavSesafari iyo. iq<br />

30 31


gaurboda mTavar saSiSroebas, mis sicocxles rom emuqreboda.<br />

ocnebis burusSi gaxveuli eZebda xatebas, faifurze<br />

daxatul princesas rom hgavda... mezoblis gogona<br />

simaRliT im indaurs ver ascileboda, ezoSi rom gafxorili<br />

dafafxurobda. Seyvarebuli raindi WiSkris saxelurs<br />

vera swvdeboda, WuWrutanidan uTvalTvalebda<br />

TeTrbafTian, loyawiTel princesas, magram SiSi indauris<br />

winaSe siyvarulze Zlieri aRmoCnda (ocdaaTi wlis<br />

Semdeg is princesa Tavis princs moZebnis, magram sabedosaken<br />

mimavali aviakatastrofaSi daiRupeba)... Tvalis<br />

daxamxamebac ver moaswro, cecxliviT wiTuri ebraeli<br />

gogona Seuyvarda, Worfliani, TeTrkiWebiani, xvlikiviT<br />

xmeli da mardi (oci wlis Semdeg samjer xnierma uriam rom<br />

moitaca)... mere Tvalsawierze wamotivtivda buTxuza,<br />

qaTqaTa qeTevani, pirveli romanis gmiri. am dros ukve<br />

mesameklaseli biWi iyo da `saukuno fici~ dado. Tvalan-<br />

Tebuli kudSi dasdevda `erTaderTs~. RamiT, rbil baliSs<br />

Caxutebuli, uamrav sagmiro saqmeebs sCadioda rCeulis<br />

gulis mosagebad. klasSi ki misi kikinebiT gonebaabneuls<br />

ena mucelSi uvardeboda, rac orianebiT SeiaraRebul<br />

maswavlebels mJave gunebaze ayenebda (albaT, Svilebis<br />

dedaa ukve, iqneb SviliSvilebisac!)... gavida xani, vin icis<br />

biWis Tvalwin ramdeni saocnebo saxeli Camowikwikda...<br />

dabolos, yvelani daviwyebis burusSi gaexvivnen da meocnebe<br />

tvinSi warmoCinda axali ciT movlenili xati, romelsac<br />

ucnaurad mJReri da araCveneburi saxeli erqva _<br />

veronika.<br />

3. direqtori adiko<br />

papuna Wyoniam kari SeaRo da Tavi misaRebSi amoyo.<br />

saweri magida, feradi telefonebi, savarZlis rigi kedlis<br />

gaswvriv, _ Cveulebrivi misaRebi iyo. kuTxeSi, sabe-<br />

Wd manqanasTan gamwleuli mbeWdavi qali yvinTavda. karis<br />

xmam SeakrTo, gamofxizlda, sabeWdi manqana bejiTad<br />

aakakuna. aqedan marto grZeli cxviri da asi wlis dedabris<br />

daWmuWnili saxe mouCanda.<br />

papuna Seyoymanda. Suagul oTaxSi SeCerda, ver gadaewyvita,<br />

tyavgadakruli kari SeeRo Tu dalodeboda. kari<br />

TavisiT gaiRo da iqidan mixrwnili dedaberi, ki ar gamovida,<br />

gamocqrialda. xuTi wlis bavSvis mokle kaba ecva.<br />

bavSvurad moCaCuli qveda sacvali mouCanda. WaRara Suaze<br />

gaeyo da wyvili kikina aqeT-iqiT sasacilod aprexoda.<br />

`daelodeT!~ _ enamoCleqiT waiCifCifa am saocrebam.<br />

magidas miujda, saidanRac sarke daaZro da manWvagrexas<br />

Seudga. etyoboda, gagiJebiT uyvarda Tavisi ukbilo,<br />

naoWebiT dafaruli saxe.<br />

papuna Camojda. misaRebis Seminuli kedlis miRma,<br />

albaT, samanqano biuro iyo. iqidan uamravi sabeWdi manqanis<br />

kakuni ismoda. wamdauwum saqmiani facifuciT gadigamodiodnen,<br />

axtajana gogoebs rom damSvendeba, iseTi<br />

moklekabiani mdivani qalebi, romlebic karga xania gadascilebodnen<br />

kuboSi Cawolis asaks, magram ise iqceodnen,<br />

TiTqos jer kidev sabavSvo baRis aRsazrdelebi yofiliyvnen.<br />

papunam ver gauZlo am sanaxaobas da mzera mopirdapire<br />

kedelze gadaitana. iq didi formatis fotoebi ekida.<br />

TviT direqtori adiko gaxldaT zed gamosaxuli, rasac<br />

sagangebo warwerebi mowmobda. pirvel suraTze aRbeWdil<br />

Cvil adikos qitoni ecva da, Tumca pirSi sawovara<br />

hqonda gaCrili, ufro aleqsandre makedonels hgavda,<br />

vidre akvnis bavSvs; meoreze _ joxis cxenze amxedrebuli<br />

adiko petre dids mohgavda, ulvaSebi mamacurad<br />

aeprixa da mrisxaned iyureboda; mesameze _ Suaxnis<br />

adikos limonisferi saxe gahbadroda da CineTis bogdixani<br />

egoneboda kacs... sxva suraTebze adikos siberis<br />

xana damdgariyo, Tumca jerac brge vaJkaci Canda. TiTqos<br />

dro ar batonobda masze, asaki arc etyoboda, Tu ar<br />

CavTvliT varcxnilobasa da Cacmulobas, rasac, albaT,<br />

saukunis moda cvlida.<br />

32 33


fiqrebidan mdivani qalis bavSvurma Wylopinma gamoiyvana.<br />

es gadaRrZuebuli dedaberi iseTi TvalebiT<br />

uyurebda, TiTqos TviTon cameti wlisa yofiliyo, papunas<br />

ki asi weli mainc hqonoda moTavebuli.<br />

`gelodebaT!~ _ Zlivs gaarCia misi naTqvami. karisaken<br />

gaemarTa, Tan cdilobda ar dasjaxeboda bavSvurad<br />

acmukebul dedabrebs, fexrebSi rom eblandebodnen.<br />

direqtori adiko maRalzurgian skamze ijda, magram<br />

amas papuna mogvianebiT mixvda, radgan oriode wuTi<br />

mainc dasWirda, raTa gons mosuliyo. kabinetma STabe-<br />

Wdileba moaxdinao rom iTqvas, es odnavadac ver gamoxatavs<br />

im grZnobas, rac mas daeufla. gaognebuli iyureboda<br />

aqeT-iqiT. TiTqos oTaxSi ki ara, farTo gamoqvabulSi<br />

moxvda, romlis WerisaTvis mzera ver miewvdina,<br />

kedlebis arsebobas ki maT gaswvriv Camwkrivebuli Sandlebi<br />

Tu adasturebdnen. ai, am sivrcis centrSi idga<br />

uzarmazari saweri magida. zed imdeni feradi telefoni<br />

iyo Camorigebuli, romeliRac didi sawarmos sadispet-<br />

Ceros ufro hgavda. siRrmeSi, magidis ukan, mZime karadebis<br />

Taroebze auracxeli saqaRalde elaga. karadebs<br />

Soris usasrulod grZel derefanSi bolo ar uCanda<br />

magidebis mwkrivs, romlebsac Savfrakiani, SuaSi Tmagayofili<br />

moxeleebi usxdnen da qaRaldebs saqmianad aSariSurebdnen.<br />

es didi magida iqneba direqtoriso, ivarauda, Tumca<br />

aqedan jer veraferi gaarkvia. magidis win xaverdis tanisamosiani<br />

ymawvili idga. kopwia ulvaSebi maRla aewkipa. Tvali<br />

kmayofilebiT mielula da patara, fumfula kuds swrafad<br />

aqicinebda. mTeli arsebiT gamoxatavda aRtacebas<br />

maRalzurgiani skamis mimarT, romelzec raRac Rrublismagvari<br />

ibolqveboda.<br />

papuna moridebiT Sedga. ymawvilis mousvenari kudi<br />

da is Rrubeli abnevda da ar icoda, rogor moqceuliyo.<br />

`iciT, me sagzuri maqvs!~<br />

Rrubeli TiTqos SeikumSa, forma mieca, sasiamovno<br />

Sesaxedavi vaJkaci gamoikveTa da direqtorma adikom Tavis<br />

qneviT aniSna, dajeqio. mjdomarec papunaze maRali<br />

Canda. ganieri mxar-beWi laRad gaeSala, saxis uzado nakv-<br />

Tebi hqonda, wvrili ulvaSi, Tma daudevrad Camoefarcxa<br />

Sublze. didroni, gaurkveveli feris Tvalebi<br />

TiTqos tyviiT avseboda, Sig yinuleTi gamefebuliyo.<br />

misi mzeris qveS oreuli ise moikunta, muWSi Caeteoda,<br />

magram papunam araferi SeimCnia, iatakze mixraxnil<br />

skamze dajda, Cemodani ferxTiT daido.<br />

adikom xorciani tuCebi gaawklapuna. Tvalebi yuradRebiT<br />

moabjina, TiTqos kidev raRacas moeliso. SewiTlebuli<br />

quTuToebi mis gamoxedvas ufro borotsa<br />

xdida da papunam uneburad mzera moarida. adikos nestoebi<br />

auTrTolda, daebera, sacaa ifeTqebso, magram<br />

moulodnelad jibidan TeTri cxvirsaxoci amoiRo da<br />

mowolili cxviriscema Sig CaaxSo, ucnauri stvena aRmoxda.<br />

telefonma daiwkriala. adikom yurmili aiRo. SublSeWmuxnuli<br />

karga xans usmenda viRacis wuwuns.<br />

papunam dro ixelTa. mimoixeda. moulodnelad norCi<br />

qali ixila. Soriaxlo, divanze mokalaTebuliyo nebierad.<br />

fexi fexze Semoedo, auCqareblad qsovda. kacebisaken arc<br />

ixedeboda. papunas es arafrad Caugdia, oreuli ki mis<br />

Tavmoyvareobas frCxilebiT Caafrinda da wiwkna dauwyo.<br />

`ara-meTqi, erTxel da samudamod xom agikrZaleT!<br />

_ daiRriala uceb adikom, agznebisagan uceb gaifuya,<br />

mere swrafad awowolavda da sadRac Wers Tavi miartya.<br />

papuna kinaRam skamidan gadmovarda. direqtori ki aseve<br />

swrafad daiCuta, xeliT aniSna, Sen ar gexebao da telefonSi<br />

ganagrZo yvirili: _ vinc mecxre bloks miuaxlovdeba,<br />

TviTon isjis Tavis Tavs... iqiTken wasuli bevri<br />

minaxavs, ukan mobrunebuli aravin... agre!~<br />

telefoni daaxeTqa. brazisagan saxe wamouWarxlda.<br />

avad abrialebda Tvalebs.<br />

fexze mdgomma ymawvilma sawyaloblad Caikrutuna<br />

34 35


da kudis qicini Seanela.<br />

qalma qsova Sewyvita, Tavi aswia.<br />

`nerviuloba gawyens, sayvarelo!~ _ CaiJRurtula.<br />

adiko qalisaken Sebrunda. kiseri waigrZela... waigr-<br />

Zela... Jirafs daemsgavsa. adgilidan arc amdgara, ise miutana<br />

saxe saxesTan da sisiniT uTxra:<br />

`dedakaco, wadi da vaxSmis Tadarigi daiWire!~<br />

qali narnarad wamodga. `ar daigviano!~ _ waumRera.<br />

xmam wkrialiT gamosca msubuqi eqo. axlos rom gaiara,<br />

papunas guli gadauqanda. qalis marad norC saxeze saocar<br />

kontrastad DCanda usazRvrod daRlili aTaswleuli<br />

Tvalebi. mzera aarida. oreulma icuRluta oRond,<br />

karamde miedevna qals da aforiaqebuli ukanve gamoiqca.<br />

magidasTan ayudebuli ymawvili ise tokavda, TiTqos<br />

im qals mihyveboda fexdafex, kudis qicinic ki Sewyvita.<br />

adikos Tavic karga manZilze mihyva. grZeli kiseri<br />

TiTqmis Semoevlo magidas, ymawvilsac da sadRac papunas<br />

ukan aRmoCnda, magram swrafadve dabrunda adgilze.<br />

amasobaSi ulvaSebi da Sublze Camofarcxuli Tma gaqroboda<br />

da axla adikos patara biWis loyawiTeli, mrgvali<br />

Tavi edga mxrebze.<br />

cotaTi damSvidda. zari dareka.<br />

kikinebiani mdivani SemofrTxialda CitiviT, kacebs<br />

kinaRam zed Seafrinda.<br />

`zemfira, naxe erTi magisi sabuTebi!~<br />

dedaberma sagzuri gamostaca papunas, Seatrial-<br />

Semoatriala, `yvelaferi rigzea, batono adiko!~ _ ise<br />

CaiWikWika, brmac mixvdeboda, rac mis am facifucSi igulisxmeboda.<br />

`miT ukeTesi!~ _ keTilmosurned Seepasuxa adiko. saxe<br />

dauwynarda, asaki daaCnda. axla ukve misi mefuri nakvTebi<br />

mamakacuri mSvenierebis sruli gansaxiereba gaxda.<br />

`uSangi, midi, axali damsveneblis saqme moarbenine!~<br />

ymawvili uceb gairinda. saxeze bednieri Rimili<br />

aRebeWda. elvis uswrafesad gaiWra karadebisaken. ramdenime<br />

wuTi daikarga stelaJebis rigSi. iqidan mxolod<br />

fxakuni da qaRaldebis Sriali ismoda.<br />

adiko Cumad ijda da Tvals ar aSorebda. mis TvalebSi<br />

gayinuli kristalebi aSfoTebda papunas, TiTqos iqidan<br />

sicive iRvreboda. Tumca TviTon Tavs ikavebda, oreuls<br />

ukve babani daawyebina. adikos ki pirisaxe isev ecvleboda.<br />

Tvalsa da xels Sua gaxda, dapataravda, loyebi Caucvivda,<br />

mxrebi dauviwrovda, WaRaraSerTuli ulvaSebi<br />

amoezarda. gamoswia ujra, fanqari amoiRo da ulvaSebis<br />

Rebvas Seudga. papuna misCereboda da sul imas fiqrobda,<br />

netavi vis magonebs es kacio. mere ucbad gaaxsenda _<br />

maminacvlis Zvel fotos agonebda...<br />

(aTasi nemsis ambavi)<br />

`...bedi swyalobda. omis dawyebisTanave saintendantoSi<br />

moxvda da sxva Tu oras gram purs natrobda, imas<br />

Zexvi da karaqi yelSi amosdioda. magram ra dalevs oxersa<br />

da moSurnes... erTi vinme revizori SeuCnda, imdeni<br />

CiCqna, saqme kinaRam samxedro tribunalamde miiyvana.<br />

maSin gaaxsenda, rom qveyanaSi omia, da mec frontze<br />

gamiSviTo, iTxova. sindisis gamoRviZeba aravin daijera,<br />

magram viRacas misi Tavidan moSoreba awyobda da erT<br />

kviraSi iq aRmoCnda, sadac qva da rkina duRda.<br />

aqac ar daagdo bedma. pirvelsave ieriSze, sxvebi<br />

rom buzebiviT ixocebodnen, TavSesafari moZebna da<br />

virTxasaviT Sig SeZvra. nangrevebad qceuli TavSesafari<br />

maincdamainc mitovebuli samkervalo fabrika aRmoCnda,<br />

saidanac yvelaferi gaezidaT, garda tyavgacrecili<br />

Cemodnisa, viRacas gaqcevis dros rom davardnoda.<br />

vin moiclida am CemodnisTvis, sikvdil-sicocxlis<br />

mijnaze vin dainteresdeboda, ra iyo Sig, magram is xom<br />

bedis nebiera iyo da ganZs mivagenio, ifiqra.<br />

Tavdapirvelad, roca gaxsna, guneba gaufuWda. Cemo-<br />

36 37


dani sakeravi manqanis nemsiT iyo savse. ra TavSi vixlio,<br />

gawbilebuli moSorda. mere frontma gadainacvla, mcire<br />

xniT simSvide Camovarda, cxeli wvnianis xvrepac ki<br />

moxerxda. amasobaSi misma eSmakma da kvimatma tvinma aTasnairad<br />

awon-dawona da mixvda, yoveli nemsi Tavisi wona<br />

oqro eRireboda. kvlav srola rom atyda, mtris nasrols<br />

ar daeloda, fexze moxerxebulad ikra tyvia da Tavi<br />

moimkvdaruna. hospitalSi rom waacimcimes, mkerdze is<br />

Cemodani edo, daWrilsa da sicxians verafriT gaagdebines.<br />

Wriloba maincdamainc Semawuxari ar yofila, magram<br />

imdeni qna, eqimebSi Tavisi yaidis kaci moZebna da<br />

Sin iseTi sabuTebiT dabrunda, wyali ar gauvidoda.<br />

rame xom unda ekeTebina da tyemlis damzadebas mihyo<br />

xeli. dadioda kardakar. saxelmwifos asargeblebda,<br />

magram arc sakuTari Tavi aviwydeboda. es nemsebic Tan<br />

dahqonda, TiTo calobiT, mamasisxlad yidda. iseTi dro<br />

iyo, sofleli qalebi TviTon qsovdnen da TviTon keravdnen,<br />

sakeravi manqanis nemss didi gasavali hqonda. ase<br />

da amgvarad, kapik-kapik mdidrdeboda. bedi muxTali da<br />

oxeria, erTxel iqneba da kvants dagidebs. is iyo,<br />

cxraasoTxmocdacxrameti nemsi gaasaRa, meaTase ZilSi<br />

SeerWo da iseTi ram uqna, tyviasac ar uqnia.<br />

misi suli mTavarangelozs rom mihgvares, iman Zlivs<br />

daijera, amodena kaci cicqna nemsma rogor moinelao.<br />

sindisi sasworze rom Seugdo, sasworis pina jojoxeTisaken<br />

gadaqanda da gaxarebulma eSmakebma aTasi nemsisagan<br />

skami gamouWedes, zed RvedebiT miakres da meored<br />

mosvlamde ase datoves...~<br />

papuna Wyonias azri gauwyda. adiko kvlav TvalebSi<br />

ucqerda da sagrZnoblad icvleboda. nikapze JRali<br />

wveri amoezarda. cxvirze oqros saTvale wamoekvexa,<br />

Savi, gaslipuli qoCori orad gaeyo da mTlad provinciel<br />

moxeles daemsgavsa.<br />

uSangma moirbina, alersiani krutuniT direqtors<br />

saqaRalde daudo win.<br />

adikom suli Seubera, mtveri gadaferTxa, zizRiT<br />

gaxsna. erTaderTi, dakecili qaRaldi aRmoCnda. rom<br />

gaSales, zewariviT dafara mTeli magida. papunam cnobismoyvared<br />

wamoiwia. jer topografiuli ruka egona. mere<br />

mixvda, qaRaldze genealogiuri xe exata. xis fesvebi<br />

sadRac saukuneebis siRrmeSi Casuliyo da iq ewera pirveli<br />

saxeli da gvari _ koCi Wyonia. iqidan itoteboda,<br />

auarebel ganStoebebs qmnida, ixlarTeboda mZlavri<br />

varji, xolo naxatis qveda kide _ Tanamedroveoba, gauvali<br />

junglebiviT iyo daburuli. papuna xarbad daacqerda<br />

am ucnaur suraTs, surda mexsierebaSi aRebeWda saxelebi<br />

da TariRebi, magram TiTo-orola Tu daamaxsovrda, umravlesobas<br />

ki Tvali ver miadevna... SemdgomSi, roca moindoma<br />

mexsierebiT genealogiuri xis aRdgena, mxolod<br />

misi martivi aslis daxatva moaxerxa... bolo wams SemTxveviT<br />

mohkra Tvali cicqna oTxkuTxeds, furclis qveda<br />

kideze rom iyo aTasobiT msgavs oTxkuTxedSi Camaluli.<br />

masSi nonpareliT CaebeWdaT:<br />

papuna Wyonia<br />

1940 _ ?<br />

adikom Tavi aiRo, gamomcdelad Sexeda.<br />

`zemfira, dakece!~<br />

mdivanma qaRaldi magididan daiTria, uSangi mieSvela<br />

da orivem dakeca. saqaRaldeSi ise tenidnen, TiTqos<br />

samudamo patimroba miesajaT.<br />

TviT adiko adgilze irxeoda, saxeze feri wamdauwum<br />

ecvleboda. mere im adgilas raRac aqoTqoTda, RrubeliviT<br />

Camoekida, Rrubeli isev SeikumSa da uSnod wagrZelebuli<br />

adiko kvlav savarZelSi Caepertya. papuna<br />

ukve SeeCvia direqtoris feriscvalebas da TviTonac<br />

TandaTan mSviddeboda.<br />

`erTi miTxari, vin oxerma SemogaCeCa eg sagzuri, an<br />

38 39


xaritonam rogor gadmogiyvana?~<br />

`Sauriani gadavixade!~<br />

`Zvirad mogiqrTamavs beberi xaritona!~<br />

`sikvdils gadavurCi, batono, axlac ar mjera, rom<br />

cocxali var!~ _ uneblieT SesCivla papunam da enaze ikbina.<br />

`gons ver mosulxar, xom? _ ratomRac aRfrTovanda<br />

adiko. _ xeli imitom mogecara, rom ar givarjiSnia! sanam<br />

Tavs moiklavde, unda iswavlo sikvdilis xelovneba!~<br />

etyoba am Temaze uyvarda msjeloba. wamodga, bol-<br />

Tis cemas mohyva, Tan xelebis energiuli qneviT sikvdilis<br />

Teorias aviTarebda.<br />

`upirveles yovlisa, erTi-ori mkvleloba mainc unda<br />

Caidino, ase vTqvaT, savarjiSod, xeli rom ar agikankaldes...<br />

magaliTad, SegiZlia vinmes Tavi waagdebino,<br />

mucelSi dana gauyaro, jvars acva... Tumca, Sen, albaT,<br />

mogudvis praqtika ufro mogewoneba. SegiZlia, yelSi<br />

wauWiro, wyalSi Tavi Caayofino, anda ase qeni...~<br />

amas rom ambobda, uSangs gverdiT Cauara. moulodnelad<br />

qoCorSi xeli waavlo, daiTria, magidaze daagdo da<br />

saxeze mkerdiT daawva.<br />

uSangi wylidan amogdebuli TevziviT abaTqunda.<br />

SeZrwunebuli papuna skamidan wamovarda, mklavze<br />

eca direqtors.<br />

adikom gakvirvebiT moxeda. Tavi aneba momCvarul<br />

msxverpls, wamoagdo, panRuri amohkra. gaxarebulma<br />

ymawvilma karSi durTa Tavi da gaqra.<br />

`getyoba, ar mogewona! Tumca ra, saamiso Rone arc geyofoda!<br />

me Tu mkiTxav, gasanTlul Toks araferi sjobia!~<br />

karga xans iqadaga gasanTluli Tokis upiratesobaze<br />

sarecxis ubralo TokTan SedarebiT.<br />

`oRond magaliTs nu miCvenebT!~ _ Tavi ver Seikava<br />

papunam.<br />

`amaze advili ra aris?~ _ usiamovnod CaixiTxiTa,<br />

simaRleSi gaiwela, uCinar lavgardans Tokis bolo gamoaba<br />

da maryuJi sacodavad Tvalebaparpalebul zem-<br />

firas wamoacva kiserze.<br />

papunas guli cudad uxdeboda, bavSviviT daislukuna:<br />

`ar minda amis yureba!~<br />

adikom zevidan gadmoxeda. wamSi maminacvals daemsgavsa,<br />

ulvaSi moiwiwkna.<br />

`sworia! am dedabris CamoxrCoba arafers gvargebs!<br />

umjobesia, pirdapir saqmeze gadavideT da sakuTari<br />

Tavis CamoxrCoba giCveno!~<br />

qali swrafad gamoaTavisufla da maryuJi TviTon<br />

Camoicva.<br />

`ras sCadiT, es ra sigiJea!~<br />

adikom mis wamoZaxils yuri ar aTxova, Tokis meore<br />

bolo moswia. iataks rom moswyda, saSinlad afarTxalda,<br />

kiseri daugrZelda, ena gadmouvarda.<br />

Tavzardacemuli papuna kabinetidan gamovarda da<br />

misaRebSi, skamze daeca.<br />

sadRac zevidan adikos moguduli xma moisma:<br />

`pansionatSi miRebuli xar, magram, icode, mecxre<br />

bloks ar gaekaro!~<br />

cota xanSi zemfira gamocqrialda. viTomc araferio,<br />

fexsacmlebis bakuniT gadmoWra oTaxi da papunas<br />

nomris gasaRebi gadasca...<br />

4. kaleidoskopi<br />

(sqema saojaxo romanisaTvis)<br />

deda rom dabrunda, ojaxi kvlav aivso... maminacvali,<br />

debi, Zmebi... Zveli da axali naTesavebi... <strong>saxli</strong>s far-<br />

To oTaxebSi adgili ar darCa martoobisaTvis...<br />

<strong>saxli</strong><br />

aguris svetebze Semdgar saxls araferi wamatebia.<br />

idga TavisTvis. yvela kari Ria hqonda. uamravi adamiani<br />

40 41


Sedioda da gamodioda da xis farRalala <strong>saxli</strong> udrtvinvelad<br />

iTmenda yovelives... zafxulSi fanjrebidan da<br />

kedlis WuWrutanebidan sasiamovno niavi dafofinebda...<br />

gazafxulis wvimianobisas saxuravi TiTqos sicils iwyebda,<br />

adgil-adgil ixsneboda da aravin uwyoda, sad daedgaT<br />

taStebi da saTlebi. oTaxebSi iseTi rakaruki ismoda,<br />

erTmaneTis gadanalaparakevs ver gebulobdnen... Semodgomis<br />

qariSxlebi saxls azanzarebda. igi ise irxeoda,<br />

TiTqos mowyvetas da gafrenas lamobso... zamTris Tovli<br />

Sin ver Semodioda, Torem batoni yinva ojaxis wevri xdeboda.<br />

magidaze Wiqa iyineboda. saRamoobiT loginebSi CaTbuneba<br />

Wirda, dilas ki Tbili loginis datoveba...<br />

mainc cxovrobdnen... mxiarulad da sevdianad, taSfanduriTa<br />

da Cxub-tiriliT, alers-moferebiTa da xelze<br />

daxveuli Rvedis tylaSuniT... buxrispiras moyolili<br />

zRaprebi; dacarielebuli oTaxebis sevda; stumrianoba...<br />

stumrianoba, roca maspinZlebisaTvis adgili<br />

ara rCeba da isini pirdapir iatakze mieyrebian, Tavfex-<br />

SeqceviT... fanduri, gitara, simRerebi... SimSili, Sim-<br />

Sili, Rones rom wveT-wveTobiT garTmevs... `ici, am bavSvs<br />

karaqi sWirdeba!~ `am bavSvs meti cximi unda!~ `am bavSvs<br />

jirkvlebi aqvs...~<br />

xis farRalala saxlSi yoveli mxridan Sedi-gamodis<br />

stumari da maspinZeli, qari da wvima, sicxe da sicive...<br />

maminacvali<br />

nabadSi maminacvals sZinavs. mTeli saRamo gvianobamde<br />

iqeifa, iTamada, ixtunava, mere nabadSi gaexvia da<br />

kuTxeSi miegdo. xvrinavs... Wipuna gatrunula Tavis sawolSi.<br />

ocnebaTa oqros frTebs cis gumbaTze ahyavs, magram<br />

nabadSi gaxveuli kacis xvrinva zmanebebs ufantavs,<br />

cidan Zirs abrunebs, Tavis xis sawolSi, romlisgan gverdebi<br />

ubuJdeba. mere TandaTan Zili wamoepareba. Sors-<br />

Sors Setopavs bneleTSi da am dros mWeqared daaxvelebs<br />

viRaca. krusun-krusuniT wamodgeba maminacvali.<br />

gaTenebula.<br />

Cava ezoSi. didxans isxams wyals. frutuniTa da<br />

xveleb-xvelebiT ibans. saxeldaxelod Wiqa arays gadahkravs<br />

da aRiRindeba. RiRin-RiRiniT Seudgeba parsvas.<br />

auCqareblad lesavs saparss, Rvedze ausvams da Camousvams.<br />

ise wmindad iparseba, naoWebSi Reri Tma ar gamoepareba.<br />

mze karga xnis amosulia da iwyeba ulvaSebis sworeba.<br />

patara makratliT xelSi didxans trialebs sarkesTan,<br />

xan ise miezomeba, xan ase, lamis Sig SeZvres. Ziri-<br />

Tadi saqme mainc winaa: galifes morgeba, fexsaxvevis<br />

koxtad, unaoWod Semoxveva, aziuri Ceqmebis gaprialeba<br />

(sarkesaviT unda brwyinavdes)... TeTri tilos kiteli,<br />

gaxamebuli TeTri sayelo... aha, SuadRec mosula da saSovarze<br />

gasvlis droc damdgara... midis, miikvanweba. qveyana<br />

rom talaxSi aizilos, erTi cicqna ar miecxeba...<br />

mTel qalaqs daivlis, raRacas marTlac iSovis, magram<br />

SesaRamovdeba da... `amas vis vxedav!~ `vah, saidan, sadao!~<br />

`modi, erTi Wiqa wavuqcioT!~ SuaRamemde grZeldeba<br />

`varTalale-varale...~<br />

cerebze cekvavs, krimanWuls mReris, jixvis rqas<br />

lamazad, moxdenilad daclis, enas ilesavs... gareT mters<br />

uyenebs Tvals, Sin ki moyvares... qalebi etrfian... kuziani,<br />

bruciani, koWli da ukbilo, yvela kudSi dasdevs, kiserze<br />

ekideba... arc TviTon wunobs vinmes...<br />

yvelgan Tavkacobs, WinWylobs, baqibuqobs, Cxubobs...<br />

swyins da uxaria... imdens trabaxobs, nawili Tvi-<br />

Tonac sjera...<br />

rodis-rodis sibere moukakunebs karze...<br />

ufrosi da<br />

pirveli werili rom miiRo, feri ecvala. egona, qveyanaze<br />

yvelam gaigo misi saidumlo. gagebiT ki... albaT,<br />

marto Wipunas hqonda Tvali da yuri.<br />

42 43


umcrosi Zma gauxda mesaidumled. pirveli gaegebeboda<br />

fostalions, samkuTxa baraTebs gadamalavda. pasuxic<br />

TviTon mihqonda fostaSi.<br />

saidumlo ki sacerSi Casxmul wyalsa hgavs, yvelgan<br />

gzas poulobs... dedis SfoTi da kapasi, gogos zluquni,<br />

`ra ginda, ra Cemi bralia?~<br />

bolo gamocdebi, atestati, kapikiani samsaxuri...<br />

fiqrebSi da sizmrebSi samkuTxa jariskacuri baraTebi.<br />

erT dRes ki Camovida formiani oyrayi, utyvi, dinji,<br />

provinciulad ulvaSSekreWili... kinoSi Seiseirnes,<br />

TojinebiviT isxdnen, xelebi muxlebze daewyoT da eleTmeleTi<br />

mosdiodaT, _ vaime, qveyana gaigebs!<br />

qveyana gaigebs!.. qveyana gaigebs!..<br />

qveyanas ki araferi gamoepareba...<br />

qorwili...<br />

qoxi, navTquraze gakeTebuli Raribuli sadili...<br />

jariskacis farajas benzinis suni sdis...<br />

Sroma da Sroma...<br />

ezo, oda-<strong>saxli</strong>, Svilebi _ erTi, meore, mesame...<br />

kruxi da misi wiwilebi... bavSvebis saWmeli, bavSvebis<br />

tanisamosi, surdo da batonebi... bavSvebis wignebi,<br />

yoveldRiuri, uTavbolo yofa... dasiebuli fexebi, ku-<br />

Wis tkivili, aTasi tkivilebi...<br />

wlebi warmavalia da SviliSvilebze zrunvis droc<br />

dgeba...<br />

naxevarda<br />

ZarRvebi _ elsadenebi, sadac mudam maRali Zabvis<br />

deni gadis. gverdiT mamakacs rom Caeara, TrTolva dauvlida<br />

Tavidan terfamde. pirveli, vinc moefera, uangarod<br />

Seiyvara, magram usiyvarulod gaTxovda. is pirveli<br />

axsovda yovelTvis da RvTiT boZebul megvirgvinesTan<br />

Caxutebas naxerxiT gatenili muTaqa erCia. gamwarda<br />

kaci. mZulvared SeebrZola. siZulvilis saSoSi siyvaru-<br />

lis Svilebi wamoizardnen. kaci ki damarcxda da Tavi RvinoSi<br />

CaixrCo... mere mravali weli zizRis svel da lorwovan<br />

sarecelSi iwva qali da Tavisi areuli cxovrebis<br />

usixarulo wuTebs iTvlida. odesme xom unda gaTavebuliyo<br />

yovelive da gaTavda kidec... gamvlelma xeli gadaxvia<br />

da im pirvelis xeli egona, Tumca mxolod sizmrad<br />

axsovda Tavisi siymawvile. araferi meordeba da arc bednieri<br />

wuTebi gameorebula... martoqalis mZime da gauxareli<br />

bilikiT iara. ukvirda saxeze damCneuli udroo<br />

Rarebi. guls mainc ar itexda, jer kidev araa gvian, Sei-<br />

Zleba yvelaferi Tavidan daviwyoo... sarkis win dadgeboda,<br />

Casuqebul ojaxis dedakacebs adarebda Tavs. TviTon<br />

tanwerweta qaliSvilsa hgavda, magram kvals gamonTebuli<br />

siberis urCxuli ager-ager wamoeweoda da TviTonac<br />

ar icoda, ra erqva im dRes, roca mixvdeboda, yvelaferi<br />

gaTavdao...<br />

ufrosi Zma<br />

ufrosi Zma Sin ver daetia. jer mezobel quCaSi<br />

garboda, xis gverdebmoyuncul saxlSi, saidanac<br />

dReniadag kiskisi da xiTxiTi moismoda. mere cota Sors<br />

mouxSira siaruli. zafxulobiT ar ezareboda zRvispireTSi<br />

ganavardeba. skolis Semdeg mTebs miRma gadaeSva.<br />

werilebs iwereboda, miwa mecotava da asafren bilikze<br />

vdgavaro. Semdgom asafreni bilikic ecotava, gaiqca,<br />

xelebi gaSala, magram veRar afrinda. maSin xeli Caiqnia<br />

da miwisqveSeTSi, wlobiT gamoxrul maRaroebSi CaeSva.<br />

naxSiris mtvriT gaSavebul sxva TanatolebTan erTad<br />

wlidan wlamde mogugune kombainiT xravda Sav qanobs.<br />

zecis Svili mixvda, rom gasafrenad sulac araa aucilebeli<br />

sivrceebi da lurji ca. patara, Cabnelebul oTaxSi<br />

pirvel akvanze rom daixara, frTebi ukve hqonda da haer-<br />

Si navards xels ver uSlida viwro kedlebi da dabali<br />

Weri...<br />

44 45


saSuali Zma<br />

gamorCeuli, lurjTvaleba rom daibada, RmerTma<br />

ifiqra, Sevcdio da ukan moindoma wayvana, krunCxvebi<br />

mouvlina. soflis eqimbaSma ixsna, miwa aWama da miwis kacad<br />

aqcia. Toxis simZimisa arc iyo, xelSi rom Toxi aiRo.<br />

sxvebi soflidan qalqs mieSurebodnen, mas ki qalaqisa ara<br />

esmoda ra. Zroxis Tbili fSvinva, foTlebis Sriali, qaTmis<br />

kriaxi, kameCis zanti Semoxedva, miwidan amowverili<br />

sarCo, xeze asxmuli xili misi samyaro iyo. colic im dros<br />

SeirTo, roca egona, qali imisaTvisaa saWiro, zamTarSi<br />

kargad CavTbeo. WeSmaritebas rom eziara, saamqveynio<br />

vals erTgulad ixdida da mxolod imas fiqrobda, vaime,<br />

bavSvebi ar damemSeso. drom ise gairbina, moxedvac ver<br />

moaswro. bavSvebi daizardnen, TviTon ki uwylobisgan<br />

gamxmar fesvs daemsgavsa, miwis pirze rom gawolila da<br />

mzis Seubralebel sxivebs dauJangavs. ise daiareba provinciuli<br />

qalaqis moxvinWkul Saraze, TiTqos misTvis<br />

beds mxrebze qveynis tvirTi aukidiao, is ki WianWvelis<br />

rudunebiTa da gulmodginebiT miezideba daTqmuli<br />

adgilisaken da arc ki axsovs sityva `dasveneba~...<br />

naxevarZma<br />

mglis lekviviT urCi _ Tavze xeli ar gadausva, kbilebs<br />

gagkravs. misTvis deda dedinacvalia, mama _ maminacvali.<br />

erT loginSi, erTi sabnis qveS, TavfexSeqceviT<br />

wvanan is da Wipuna, erTmaneTs aTboben da sxvadasxva sizmrebs<br />

xedaven. iZulebiTia es Rameebi erT loginSi, er-<br />

Tianobas ver qmnis igi. gaTenebidan gvian Ramemde naxevarZma<br />

garbis sadRac... biWbuWebSi, CxubSi, xurda fuliT<br />

TamaSSi, zaris TamaSSi... CxouSiaSi, xidqveS, xuT maneTad<br />

garecxili manqanebi... SofrebTan lazRandaroba...<br />

fuli... dRisiT saWe, benzinis suni, saxifaTo gzebi, roca<br />

Zaraze iseTi ram mogaqvs, milicias Tvals arideb... saRamos<br />

ki _ rac dro gadis, miT ufro _ fuliani kacis<br />

mixra-moxra, drapes palto, inteligenturi Ripi, Wreli,<br />

araqauri halstuxi, qedmaRali Rimili: `Sen ra, Zveleburad<br />

jRabni?~<br />

nabolara<br />

nabolaras gaCenis dRes <strong>saxli</strong> TeTrxalaTianebiT<br />

aivso. yvelasagan miviwyebuli Wipuna didi oTaxis kuTxidan,<br />

moRiavebul karSi xedavda erTi boloTi ayiravebul<br />

sarecels. `deda sisxlisgan icleba!~ _ es fraza<br />

dedis sicocxlesTan iyo dakavSirebuli. mxolod cali<br />

TvaliT dainaxa aWylopinebuli, wiTeli Taguna da SezizRda,<br />

zurgi aqcia... mere deda karga xans iyo avad. Wipuna<br />

sofelSi gaixizna. roca dabrunda, akvanSi cisfer-<br />

Tvaleba, qaTqaTa vardi daxvda. daurwia da bavSvma Ru-<br />

Ruo, _ SemohRima... ise swrafad gaizarda, TiTqos<br />

wlebma ki ara, ekranis CarCoSi gaelvebulma fragmentebma<br />

gairbina... gaizarda, damSvenda, cxovrebis zRurblze<br />

fexi Sedga da ucbad Camoiqrola grigalma, gons<br />

mosvla ar acala, gaitaca, gaiTavisa... roca gamofxizlda,<br />

ukve oTx pataras zrdida da dedobas Sehgueboda...<br />

naTesavebi<br />

cunculas gasvenebaze pirvelad ixila naTesavTa<br />

Tavyriloba. imdeni iyvnen, Sewuxda kidec. sasjelad is<br />

eyofoda, asma dedaberma mainc Cakocna, ui, dagenacvle,<br />

ramodena gazrdilxaro. asma berikacma mainc gadausva<br />

xeli, eg rogor dakacebulxaro. ufro axalgazrdebis<br />

CamosaTvleli ariTmetika Wipunam maSin ar icoda. mere<br />

TandaTan mis TavSi erTgvari ierarqia Camoyalibda. cisqveSeTSi,<br />

<strong>saxli</strong>s zRurbls miRma, kacobriobis naxevari<br />

mainc misi naTesavi iyo da am auracxel adamians meti<br />

46 47


sazrunavi ara hqonda, obols mialerseboda da Tavze xeli<br />

gadaesva. TviTonac, ra Tqma unda, uyvarda isini, magram<br />

es siyvaruli kibesaviT iyo, romlis pirvel safexurze<br />

bebiebi idgnen _ erTi msuqani da erTi gamxdari...<br />

aseve eZaxdnen _ `msuqani bebia~, `gamxdari bebia~... safexuriT<br />

dabla idgnen deidebi: erTi RuRuna, Tbili, alersiani,<br />

gelaparakeboda, batis RinRls gisvamda TiTqos<br />

saxeze; meore _ nervuli, mudam damuxtuli, calke qmar-<br />

Tan moCxubari, calke SvilebTan, Wipunas ki Tvalebs ukocnida;<br />

Semdgom safexurze bicolebi idgnen: erTs enis<br />

wverze wyevla ekera, gulSi _ alersi; meore utyvi iyo,<br />

Cumi kriJangi; erTic iyo, Seuracxadi, uTavbolod molaqlaqe,<br />

cxovrebaze gamwyrali da zRapreTSi mcxovrebi.<br />

mere biZebi idgnen: Rvinis moyvaruli, uSvilZiro, lazRandara;<br />

Svilebis mzrdeli, saqmeulevi, fusfusa; keTili,<br />

uRono, RviniTa da tyviiT daRupuli, miwaSi adre Casuli;<br />

axladwamoCituli, RinRla ulvaSebiT, frontidan<br />

ardabrunebuli; qveda safexurze idga deidaSvilebis,<br />

biZaSvilebis, gare naTesavebis laSqari... yvela erTad<br />

biWis axlobloba iyo da isini yrma Wipunas irgvliv<br />

raRacnair rbil, naTesaur burans qmnidnen... siyvarulis<br />

is namcecebi, yoveli maTgani cal-calke rom imetebda,<br />

martoobis samkurnalo wamali iyo, magram ukurnebeli<br />

senis wamali jer aravis mougonia.<br />

mezoblebi<br />

provinciuli qalaqis grZeli quCa... orive mxridan<br />

Camomwkrivebuli ezoebi. yoveli ezo Teatris scenasaviTaa,<br />

mezobelTa cxovreba yvelas Tvalwin, TiTqos xelisgulzeao,<br />

ise midis. yvela erTmaneTs icnobs, megobrobs,<br />

mtrobs, exmareba, xels uSlis, efereba, Cxubobs,<br />

mokled _ mezobloben. yvelas Tavisi gamorCeuli mezobeli<br />

hyavs, Wipunasac. Tumca Znelia garkveva, ratom<br />

urCevnia erTi da ara meore...<br />

geografiis mkacri maswavlebeli... araTu sxvisi, sakuTari<br />

bavSvebic eldanacemni dumdebian mis gamoCenaze,<br />

TamaSis xalisi ekargebaT. warmoudgenelia, rom igi<br />

odesme flobda bavSvis moferebis xelovnebas. yovel<br />

bavSvs TiTqos duelze iwvevs, brZolas umarTavs da Tavisi<br />

civi, miukarebeli avtoritetiT Trgunavs. Wipuna ar<br />

epueba, odnav Tu gadadgams nabijs ukan, odnav uTmobs,<br />

isic asakis sababiT... mere, roca moRonierda, iqneb bolomde<br />

ver daZlia civi zRude, magram xandaxan mainc axerxebda<br />

cixeSi SeRwevas da iq pawawina koconebis danTebas...<br />

pedagogebis ojaxi... cxvirze saTvalewamokvexili<br />

dedaberi netarebiT CaRrmavebia rusul-qarTul leqsikons.<br />

ufrosi Svili CrdilSi wamogorebula, gazeTebs<br />

izepirebs; gauTxovari qaliSvili lorias morig romans<br />

gautacnia, mis saxeze mwuxareba da sixaruli wamdauwum<br />

enacvleba erTmaneTs; kidev erTi Svili sakuTar mjiRs<br />

Camoyrdnobia, sevdianad miSterebia trifoliatis Robes<br />

da humanitarul mecnierebaTa gadatrialebaze ocnebobs...<br />

iq ki, maTi <strong>saxli</strong>s gril oTaxSi karada savsea waukiTxavi,<br />

gayviTlebuli wignebiT da Wipunas cnobismoyvare<br />

Tvalebs elodeba...<br />

Rataki, uiRblo ojaxi... Svilis daRupva, Svili cixeSi,<br />

Svilis gagiJeba da gaTaxsireba... aTeuli wlebis man-<br />

Zilze quCis scenaze gaTamaSebuli tragedia, SigadaSig<br />

mwiri komizmiT Serbilebuli...<br />

kidev erTi bedmoswrafebuli ojaxi... cecxlSi damwvari<br />

Svili, daniT mokluli Svili, uwyalo seniT moTavebuli<br />

Svili, dards gadayolili mama, kerpi deda, ubedurebam<br />

erT dRes rom motexa... Camqrali kera...<br />

martokacis cixe, rkiniTa da eklebiT Semoraguli...<br />

Zunwis yuradRebianobiT faqizad movlili ezo, yulaba-<br />

Si CaTvlili fulebi, armad darCenilebi...<br />

martoxela dedaberi... kapikiani sadili, Cai, puri,<br />

ugemuri xili, ukbilo RrZilebiT rom ver ereva... damtvreuli<br />

fexebiT xoxiali, soflis samduravi, simarto-<br />

48 49


ve... bebruli, acaxcaxebuli xelebiT Ramis qoTans Zlivs<br />

miaTrevs CeCmisaken...<br />

uasako qali... ferumarili, pomada, Camqrali Tvalebis<br />

naZaladevi JuJuni, Wreli CiTiT Semosili daleuli<br />

sxeuli, biW-buWebTan ceturi Sexumreba...<br />

mravalSviliani ojaxi... gitara, wignebi, Worebi,<br />

simRerebi, Cumi dardi...<br />

inteleqtualuri ojaxi... biWuri gogo da qaluri<br />

vaJi...<br />

TiTo ojaxi _ TiTo romani, zogi komikuri, zogi<br />

tragikuli, zogic kidev tragikomikuri...<br />

megobrebi<br />

igi wavida... misi gza rukaze rom daexataT, albaT,<br />

dedamiwas mravalgzis Semouvlida. es iyo misi sakuTari<br />

arCevani. sxva veravin ivlida am gzaze, magram igi wavida<br />

da... darCa, _ bavSvobis mogonebebSi, siymawvilis mogonebebSi,<br />

siWabukis mogonebebSi... erTad TamaSi (yvela<br />

biWi erTnairad TamaSobs), erTad ocneba (sxvadasxva<br />

rameze, magram foni erTnairia: varskvlaviani zeca, samxreTis<br />

bneli Rame, grili niavi xvatis Semdeg), gamowvdili<br />

marjvena (Znelia marjvenas daendo, roca sxvadasxva<br />

gziT miemarTebi)... wavida, magram mainc darCa...<br />

igi erTaderTi iyo megobarTa Soris, magram meorec iyo,<br />

isic erTaderTi... is arsad wasula, aq darCa, Tavis adgilas,<br />

fexic arsad gaudgams, magram es darCena iyo misi<br />

sakuTari gza, sxvaTagan gansxvavebuli da amitomac, Tumca<br />

yoveldRe imave adgilas xedavda, mainc `wasuli iyo~...<br />

erTisagan mxolod warsuli darCa, meore mxolod awmyoSi<br />

arsebobda... gana SeeZlo uawmyoo warsuls, an uwarsulo<br />

awmyos martoobis gadalaxva?<br />

gogonebi<br />

xandaxan sevda gaumZafrdeboda. veronikas xateba<br />

sizmarSi Cahyveboda. Tumca ver warmoedgina, rogori iyo<br />

igi. princesas TeTri, msubuqi kaba elandeboda mxolod.<br />

arada, yvela misi amxanagi Seyvarebuli iyo. masac swyuroda<br />

vinmes Seyvareba da erTxel megobarTan daitrabaxa,<br />

JiJi miyvarso. aRfrTovanda megobari, JiJic Senze giJdebao.<br />

mTlad patara hyavda mravali wlis winaT nanaxi da axla<br />

arc icoda, rogori gogo dadga. roca naxa, aRar moewona.<br />

naTqvami ukan ver Seibruna. gulubryvilo, sulelurad<br />

wamosrolili sityva jer kidev umwifar, bavSvur sindiss<br />

Camoekonwiala. Tvals aridebda JiJis mzeras, mere mis<br />

werilebsac. cdilobda, saTqmeli gamoezoma, raTa saku-<br />

Tari sityvebis badeSi ar gaxlarTuliyo...<br />

mezoblis gogona... axtajana, oxeri, eSmaki... damalobanas<br />

TamaSoben da Cabnelebuli sardafis siRrmeSi<br />

Sekavebuli, nervuli CurCul-siciliT gaubedavad aceceben<br />

xelebs... patara gogos sxeulis simxurvale, momrgvalebuli<br />

muxlisTavebi... acaxcaxebuli biWi Zabundeba,<br />

Rone eleva, xma exrinweba... gogosac xma ebzareba,<br />

raRac sisuleleebs butbutebs. nirwamxdrebs ltolva<br />

Tavbrus axvevs, magram wamlis arsebobisa ara ician.<br />

bavSvTa sanatoriumi... fiWvnari... zafxulis sicxianoba...<br />

qera, cisferTvaleba asuli, qaliSvilobis zRurbls<br />

miRweuli, grZel wamwamebs afaxulebs... Tmebs gangeb<br />

CamoiSlis, mxrebze daifens... eWviT gadareuli Wipuna...<br />

grZeli, uTavbolo ustari, Senze vgiJdebi, Cemi mze da<br />

mTvare Sena xaro...<br />

macduri Rimili, TvalebiT eSmakuri TamaSi, CurCutela<br />

baraTebi...<br />

koWli dezdemona, mecxvaris ojaxidan CamobrZanebuli<br />

julieta, rkinigzelis gogo izolda... da veronika...<br />

yvela gza mainc veronikasken midis...<br />

50 51


skola<br />

skola Tvlemas hgvrida. vinc is moigona, Wipunas ar<br />

daekiTxa. klasSi bolo merxebze uniWo da Ronieri mutrukebi<br />

isxdnen. Sua adgilebi mdumare umravlesobas<br />

eWira. maTgan gulubryvilo da ucodvel siances Tu<br />

gamoeloda maswavlebeli. amaT dRiurebi aWrelebuli<br />

hqondaT urTierTgamomricxveli niSnebiT. wina merxebze<br />

elita ijda, friadosanTa pretenziuli xuTeuli,<br />

romelTa sibejiTe bevrad aRemateboda maTsave niWierebas.<br />

Wipuna ki xan sad dajdeboda, xan sad, imisda mixedviT,<br />

romeli maswavlebeli Semovidoda klasSi, rogor<br />

icoda gakveTili, an visgan apirebda davalebis gadaweras...<br />

maswavleblebi erTmaneTs hgavdnen, Tumca mainc<br />

hyavda gamorCeulebi: qsenia maswavlebeli, albaT imitom,<br />

rom anabana Seaswavla; paSa maswavlebeli, vin icis sad<br />

naswavl rusuls CxubiTa da yuris aweviT jiut TavebSi<br />

rom tenida; axalbeda literatori gogona, ufrosklaselebi<br />

Tvals rom uJuJunebdnen; fizikis maswavlebeli,<br />

meoce saukunis WeSmariti Svili, fardobiTobis Teorias<br />

rom ver Caswvdenoda da arasrulyofilebis kompleqsi<br />

tanjavda; moxuci maTematikosi, Tavisi formulebis<br />

iqiT rom verafers amCnevda; istorikosi qali,<br />

sazogado moRvawe, Tavisi saqmisaTvisac rom ver moevlo,<br />

friadebs ise arigebda, TiTqos xonCiT moetana da<br />

ukan waReba ezarebao... Wipuna yvelas da yvelafers yurs<br />

Tanabrad ugdebda, guli ki iqiT miuwevda, horizonts<br />

miRma, samyaros gzaze, sadac SeiZleba iaro, iaro da...<br />

veronikas gadaawyde...<br />

biblioTeka<br />

TavSesafari biblioTeka iyo... is iyo taZari, senaki,<br />

mwiris sacxovrisi... mqrqali Suqi, sigrile, qaRaldisa<br />

da siZvelis suni idumal xibls hfenda. aq SeiZlebo-<br />

da wignebis momxiblav samyaroSi CaZirva, Zveli Jurnalebis<br />

dastebis gadaTvaliereba, gayviTlebuli gazeTebiT<br />

epoqebis gacocxleba, geografiul atlasebsa da enciklopediebSi<br />

samyaros saidumloebaTa Wvreta. SemdgomSi,<br />

roca yvelaferi es Soreuli bavSvobis mogonebad<br />

gadaiqca, roca bavSvobis metsaxeli ukve aravis agondeboda,<br />

igi madlierebiT ixseniebda bednier wuTebs,<br />

roca stelaJebs Soris Cadgmul WraWuna kibeze Semdgari<br />

raRac axal da manamde arnaxul wigns miswvdeboda. Tavdapirvelad<br />

yvela wigni axali iyo, mere arCevanma Seuz-<br />

Ruda asparezi. rasac wignSi ver poulobda, warmosaxvis<br />

fantastikuri xatebiT avsebda... varskvlavebiT moWiquli<br />

zeca usasrulobis SegrZnebas badebda, istoriis<br />

furclebi drois warmavlobas agrZnobinebda, ocneba-<br />

Ta frTebi ki usazRvro momavlisaken miaqanebda. dausabamos<br />

maradiuloba diaxac rom akrTobda, radgan gonebas<br />

ar ZaluZda gadaexeda maradiulis miRma. bavSvuri<br />

gonebis susti feTqva SesWideboda vrcel samyaros da<br />

Tavisi uZlurebiT gulSeWirvebuli cdilobda gaqceoda<br />

arsebobis Cveul formas...<br />

5. ninuca bebia<br />

naxevradCabnelebul derefanSi aRmoCnda. erTnairad<br />

tyavgadakrul karebze nomrebi cudad ikiTxeboda.<br />

derefnis bolo sadRac bindSi ikargeboda da, albaT,<br />

nomerTa raodenoba eqvsniSna ricxvs gadaaWarbebso,<br />

gaifiqra. gzad TiTo-orola damsvenebeli Sexvda, erTnairad<br />

graciozuli simsubuqiT Cauares. saxeebs ver<br />

arCevda da salami aravisTvis uTqvams, Tumca grZnobda,<br />

zurgSi cnobismoyvared uTvalTvalebdnen.<br />

Tavis nomers swrafad miagno. gasaRebi klites rom<br />

moargo, Seyovnda. ratomRac mousvenrobam Seipyro. vin<br />

unda daxvedroda kars miRma? es azri sasacilodac ar<br />

52 53


eyo, magram mainc Seyoymanda. frTxilad SeaRo, Seabija.<br />

winkarSi sinaTle enTo. kari ar dauketavs, ukan dasaxevi<br />

gza moitova.<br />

mTeli wuTi gaSeSebuli idga: es xom Tbilisuri binis<br />

winkari iyo. ufro zust asls veravin gadaiRebda. misi<br />

Zveli paltoc ager ekida. flostebTan plastmasis `maSveli~<br />

egdo. papunaseuli, gaocebuli mzera Seageba gabzarulma<br />

sarkem. am ramdenime wlis winaT roca dakida,<br />

maSin gaebzara.<br />

yoymani gauWianurda. sastumros kari SeaRo, saZile<br />

oTaxsa da kabinetSi Seixeda. yvelaferi ise daxvda, rogorc<br />

Tbilisidan wamosvlis win. maincdamainc did fufunebaSi<br />

ar cxovrobdnen. binaSi gadasvlisTanave TaTuli<br />

Seecada, misTvis kabineti moewyo. saweri magida da<br />

rbili savarZeli uyida. durgals wignis Taroebi gaake-<br />

Tebina, Tumca WurWlis karada ara hqondaT (rac marTalia,<br />

marTalia, meuRlis saqmianobisadmi gulgrilobas<br />

ver daswamebda cols). danarCen oTaxebSi Zveli binidan<br />

gadmoziduli aveji idga. tansacmlis karada yidvisTanave<br />

mofamfalda (igi Tavisi pirveli honorariT SeiZina)<br />

da nalursmali axlac aCnda. saZile oTaxSi is farTo<br />

taxti dadges, axladdaqorwinebulebma ganvadebiT rom<br />

gamoitanes. maSin manqanis dasaqiravebeli fuli aRar<br />

darCaT da papunam ori amxanagi daixmara, mTeli WavWava-<br />

Zis prospeqti xeliT Camoatares.<br />

papunam xeli Seaxo gaqaTqaTebul TeTreuls da<br />

maSinve mixvda, maTSi arasodes aravin wolila. yvelaferi<br />

mxolod iluzia iyo, butaforia. aman gaaRiziana. swored<br />

rom WrilobaSi xelis faTursa hgavda yovelive. erCivna<br />

Cveulebriv luqsSi ecxovra, magram adikosTan pretenziebis<br />

gamocxadebas azri ar hqonda da xeli Caiqnia.<br />

abazanaSi SeiWyita. sapirfareSoc aq iyo. yvelaferi<br />

sufTad krialebda. civi da cxeli wyalic modioda. Werze<br />

ki gasanTluli Tokis maryuJi ekida. vinicobaa, vinme<br />

Tu Tavis CamoxrCobas gadawyvetda, didad ar unda Sewu-<br />

xebuliyo maryuJis ZebniT. papunas saxe moeRrica. xeli<br />

hkra da Toki aqanavda, dairwa. oreuli SeiSmuSna, moibuza,<br />

TiTqos kiserSi civi xeli Cauyveso. `rogorc ki movicli,<br />

Camovxsni!~ _ daamSvida papunam da am dros moesma xmadabali,<br />

bebruli RiRini.<br />

viRaca samzareuloSi saqmianobda.<br />

papuna fexakrefiT gaemarTa iqiTken. madisaRmZvreli<br />

suni eca. axlaRa gaaxsenda, mTeli dRe xemsi ar Casvloda<br />

pirSi. SimSilis grZnobam SiSi gauqarwyla da samzareuloSi<br />

Seabija.<br />

tandabal, faSfaSa dedabers mklavebi daekapiwebina<br />

da Roms mondomebiT zelda. oxSivrisagan saxeze oflis<br />

winwklebi asxda. Cogans energiulad usvamda, Tan mogudulad<br />

krutunebda.<br />

papunas Tavzari daeca, kinaRam ukanve gavarda.<br />

dedaberma moixeda. keTili, damCaCuli pirisaxe ukbilo<br />

Rimilma gaunaTa.<br />

`moxvedi, nena, Seni mowonebuli elarji amovzile!~<br />

nenao? papuna sargadaylapuliviT idga, ena mucel-<br />

Si Cavardnoda. Tavs moeria, nervuli TrTolva daioka.<br />

`rogora xar, bebia?~ _ ufro eWvebis gasafantavad<br />

hkiTxa.<br />

`ra vici, nena, Sevegue aqaurobas! haersa da xelfass<br />

ara uSavs, oRond Cemi ezo da bostani menatreba namdvilad...<br />

Cem garda aravin icis sad ra Tesia... Zukuias Rori<br />

gadaWamda, albaT, kvaxs!~<br />

am ubralo sityvebma papunas kinaRam bolo mouRo.<br />

SimSili gadaaviwyda, kabinetSi dabrunda, Caiketa, Seecada<br />

yvelaferi aewona...<br />

(Zveli Canaweridan)<br />

`...asi wlis ninuca bebia rom gardaicvala, mivlinebaSi<br />

viyavi. axla ar maxsovs, ra ganvicade, mewyina Tu<br />

araferi migrZvnia. ise, rasakvirvelia, dardiTa da gu-<br />

54 55


listkiviliT moqarguli depeSa gamovagzavne.<br />

mere xSirad maxsendeboda. warsuls rom mivubrundebodi,<br />

cocxlad momagondeboda ninucas gamomcxvari<br />

xaWapurebi, ninucas amozelili elarji, ninucas moxar-<br />

Suli yveliani kverebi da vin icis kidev ra. bavSvobis is<br />

gemo samudamod SemrCa.<br />

ninuca bebias gardacvalebis meaTe wlisTavze ki<br />

moulodnelad mosveneba davkarge. TiTqos marTlac<br />

damibrunda Cemi bavSvoba. misi xelis saTuTi silbo vigrZeni,<br />

misi alersiani `nena~ Camesma, is siTbo meaxla, dau-<br />

Surveblad rom gviwiladebda.<br />

bevri ar miWoWmania, avdeqi da sofels mivaSure.<br />

aravis vstumrebivar, pirdapir sasaflaosken aviRe gezi.<br />

WiSkarTan kaci qvas Tlida. aqamde arasodes menaxa,<br />

magram mecnaura. gamxdari kaci iyo, ulvaSebs fanqris<br />

kvali SerCenoda. gvian mivxvdi, nemsis gamyidvels vadarebdi<br />

qveSecneulad. Tavi davuqnie. pasuxad salami miTxra<br />

da cnobismoyvare mzera gamomayola.<br />

TiTqos saflavi advilad unda mepova. karga xans<br />

viboriale rkinisa da marmarilos samflobeloSi, magram<br />

Cemda samarcxvinod, gza mTlad amebna da isev WiSkarTan<br />

aRmovCndi.<br />

`Wyoniebi im kuTxeSi marxia! _ iqednuri Rimili damaxvedra<br />

qvismTlelma. _ eh, mkvdrebi vis axsovs axla!~<br />

arafrad mepitnava aramkiTxes SeniSvna. uTqmelad<br />

Sevbrundi. ramdenime adgilas amovikiTxe Cemi gvari. zogi<br />

mdidruli saflavi iyo, zogic _ Raribuli. erTi saflavi<br />

miwas arc aCnda. TavTiT riyis qva edo da dros igic<br />

gadaeyiravebina. borcvma, albaT, maSin Caiwia, roca kubo<br />

Catyda. mere ki aravis uzrunia, miwa daeyara, aemaRlebina.<br />

mivxvdi, am upatrono saflavSi ninuca bebia iwva da<br />

Semrcxva, saxeze Semaxura.<br />

vigrZeni, zurgs ukan viRaca idga. qvismTleli iyo,<br />

kvlav iqednurad iRimeboda.<br />

`bari mogitanoT?~ _ TiTqos Cemi fiqri waikiTxa.<br />

marTlac im wamSi gavivle gunebaSi, sarevelasagan mainc<br />

gavwmindav da borcvsac gavasworeb-meTqi, magram ucxos<br />

Careva ar mesiamovna da pasuxi Sevugviane.<br />

`bari aq saqmes ver uSvelis!~ _ wamomcda yoymaniT.<br />

qvismTleli umal Seicvala, facifuci atexa.<br />

`Ramis darajs sTxoveT, is moasworebs... sami Tumani<br />

eyofa!~<br />

`magi ras uSvelis...~<br />

`Tu gnebavT, me viTaveb... rkiniT SemovRobav, TxuTmet<br />

Tumnad!~<br />

`marmarilos fila unda davado!~ _ ucbad movWeri.<br />

`oho, Zviri dagijdebaT!~<br />

da daviwyeT vaWroba me da qvismTlelma. kapik-kapik<br />

vijanjleT. imas CemTvis tyavis gaZroba ewada, me ki bileTis<br />

fuli mainc unda SemrCenoda.<br />

wlebi gavida. ver movicale da ver Sevamowme, ras<br />

moxmarda Cemi fuli. iqneb zis kvlav is qvismTleli<br />

WiSkarTan, fanqriT ulvaSebs iRebavs da morig sulels<br />

elodeba...~<br />

kari daukakuneblad SemoaRes, dedaberma SemoiWyita.<br />

`modi, nena, ivaxSme!~<br />

papunam amoixvneSa. daRlilobisa da SimSilisagan<br />

yvelaferi erTmaneTSi aeria. bavSviviT damorCilda dedabers.<br />

mere samzareuloSi Sinaurulad mokalaTebulma,<br />

erTi arCivi elarji rom moaTava, TvalTmaqcurad<br />

hkiTxa:<br />

`ramdeni wlisa iqnebi, ninuca bebia?~<br />

`ra vici, nena!~ _ xeli Caiqnia dedaberma.<br />

`babua sadRaa?~<br />

`loToba da qalebSi sirbili ver moiSala mag gadaRrZuebulma,<br />

gavSordiT, nena!~<br />

papunas pirisaxe ganze moeqca. babua saerTod ar<br />

axsovda, arc arasodes enaxa.<br />

56 57


`Rvino Sinac uyvarda, nena. gexsomeba, marani gvqonda.<br />

ojaleSi da colikauri ar ileoda CvenTan. moqeife<br />

kaci iyo, ixseneben, albaT, Zveli megobrebi, aswevs jams<br />

da xan ojaleSiT evseba, xan colikauriT...~<br />

`cota Rvinos Senc ki wrupavdi, ninuca bebia!~<br />

`me vis vaxsovar, nena, Cemi jami yovelTvis mSralia.~<br />

dedabris xmaSi wyena igrZnoboda da papunas Sercxva.<br />

ganagoni hqonda, visac ixseneben, imis jami ivsebao.<br />

`erTxel gaivso Cemi jamic, _ Tvali gaubrwyinda<br />

dedabers, _ aq Camosvlidan mgoni aTi weli iqneboda<br />

gasuli. vxedav, jami ivseba, pirTamde apipinda da gadmovida<br />

TqrialiT... mere isev davaviwydi qveyanas...~<br />

dedaberma amoioxra, TefSebi aalaga, Semdeg TiTqos<br />

sevda gadaigdoo, ukbilo Rimilma saxe ufro daunaoWa,<br />

dafacurda, winsafari moiZro da xvewnanarevi kiloTo<br />

Tqva:<br />

`daisvene, nena, daRlili xar, me ki waval, klubi gvaqvs<br />

aq moxucebulebs, xandaxan Tavs viyriT. Cems bebersac<br />

vnaxav, mecodeba mainc, mTlad xelidan ar minda wavides!~<br />

am laparakSi saidanRac Zveli, fergaxunebuli xaliCa<br />

gamoaTria da aivnisaken gacunculda.<br />

kari rom gaiRo, garedan burusianma Ramem Semoixeda<br />

da kvamlis suni Semovida. ninuca bebia xaliCaze dajda.<br />

erTic moixeda, `male davbrundebi, nena!~ _ daibara<br />

da gafrinda.<br />

aforiaqebuli papuna saabazanoSi Sevida.<br />

sanam banaobda, yuri dacqvetili hqonda, cxeli abazana<br />

mouxda, bneli moCvenebebi TiTqos WuWys gaatana.<br />

guneba gamoukeTda.<br />

fexi flostebs waatana, dasaZineblad wafratunda.<br />

loginSi Cawva da Tvali daxuWa.<br />

mousvenrad trialebda. ar axsovda, Zilma sZlia Tu<br />

fxizel buranSi CaZiruliyo. daufiqreblad wamodga,<br />

oTaxis kari magrad Caraza da mxolod amis Semdeg mieca<br />

mSvid Zils.<br />

6. genealogiuri xe<br />

dila ar hgavda dilas, Cveul dros sakuTar login-<br />

Si gamoeRviZa, magram fanjaraSi jerac bindi iyureboda.<br />

adre yofilao, gaifiqra. gverdi icvala. mere pirisaxeze<br />

susti sxivi daeca. iq, sadac ruxi ca da ufskruliviT<br />

bneli zRva erTdebodnen, aWiatda susti wiTeli<br />

mnaTobi. papunam saaTze daixeda. mze ukve unda amosuliyo.<br />

cota xans kidev daeloda. mnaTobi forToxlistola<br />

gaxda da maSinRa mixvda, swored es iyo mze.<br />

Zili Camoibertya, magram adgoma daezara. mexsierebaSi<br />

aRidgina guSindeli dRis ucnauri faTerakebi.<br />

SfoTma Seipyro. yoveli wvrilmani gaixsena, yvelaze<br />

mkveTrad ki direqtori adikos magidaze gadaSlili Wyoniebis<br />

genealogiuri xe. Wyoniebis gvarSi pirveli koCi<br />

Wyonia yofila Turme. misgan daitota xis is Zlieri<br />

varji, romlis erTi cicqna ylorti iyo TviTonac... moulodnelad<br />

SemoqmedebiTi ltolva igrZno. bolo dros<br />

iSviaTad Tu daeufleboda weris Jini, radgan sakuTar<br />

niWierebaSi eWvi epareboda ukve. axla ki umalve daemor-<br />

Cila Sinagan mowodebas, aseve Caucmelad gadainacvla<br />

loginidan savarZelSi, qaRaldis dasta moiCoCa da sityvebis<br />

mZivi Camoawikwika...<br />

(koCi Wyonia)<br />

`...mesame dRes TuTaSxa iyo, Rreoba ki isev grZeldeboda.<br />

aravis gaxsenebia yana da venaxi, saqoneli da ezokari.<br />

mwvane Wala gadaiTela, gaveranda. aqa-iq eyarnen<br />

araqaTgamoclili mosmurni. ZaRlebis xrova CxubiTa da<br />

Rrena-wkimutuniT miseoda namusrevs. SezarxoSebuli<br />

ymawvilebi gogoebs dasdevdnen. iyo erTi kocnaoba, Cqmeta,<br />

bRlarZuni, adre daqalebulTa sircxvilnarevi Sekivleba.<br />

bavSvebi lekvebiviT fexebSi eblandebodnen ufr-<br />

58 59


osebs da qonian Zvlebs zuznidnen. SeiWama xorci da puri,<br />

dailia Rvino da arayi, gacivda Tone, amJavda comi, saZroxe<br />

qvabi daifara cximis TeTri apkiT, minavlda koconi...<br />

TuTaSxa Rames amobrZanda didi batoni TuTa. savse,<br />

qaTqaTa piri moabruna, vercxlis naTeli mohfina Walas.<br />

did-patara daemxo pirmiwaze, erTxmad aRrialdnen gi-<br />

Juri aCemebulobiT:<br />

`TuTa batono, kvlav mogvivline Rvino da puri da<br />

xorci!..~<br />

`TuTa batono, TuTa batono!..~<br />

Rrublis oboli qula Semoegeba TuTas, kuwubi moafara.<br />

iklo naTebam.<br />

CaSretili nakverCxlebi mewamulad Rvioda da wi-<br />

Teli Suqi daeca WalasTavs aRmarTul bomons.<br />

RvTaebis ferxTiT wyaro moCuxCuxebda. dRisiT<br />

sufTa iyo da ankara. axla ki masSi mewamuli anarekli<br />

CaRvriliyo da msubuq talRebSi oqros Tevzebi sxmartalebdnen.<br />

aTi wlis koCi Wyonia tolebs ganerida. sami dRis<br />

aurzauriT gabruebuls, uZilobisagan Tvalebdasiebuls,<br />

WalisTavisaken ixmobda idumali Zala.<br />

mewamul anarekls sazarlad aecriatebina TeTri<br />

bomoni.<br />

SekrTa koCi Wyonia, muxlebi moekveTa.<br />

`RmerTo, Seminde!~ _ fiqrSi SesTxova, xmis amoReba<br />

ver gabeda.<br />

gariJraJamde ase iyo daCoqili. grZnobda danaSauls.<br />

sxvaTa codvebic sust mxrebze etvirTa da axla yvelas<br />

magier iTxovda patiebas.<br />

mTvare Caesvena, ukunSi CainTqa mTeli Wala. caze<br />

varskvlaveTi, miwaze ferfladqceuli nakverCxlebi ver<br />

devnida sibneles. minelda memTvraleTa roxroxi, diacTa<br />

kiskisi, balRebis Jriamuli. niavs dahqonda gulisamrevi<br />

nazavi daRvrili Rvinisa, nasufralisa, codvisa...<br />

koCi Wyonia TeTr bomons evedreboda patiebas...<br />

Wixvini Semoesma. bnels Savi raSi gamoeyo. Savi mxedari<br />

Camoxta. wylis piras gawva. mzakvrulad moixeda.<br />

gakvesa Tvalis gugisa da kbilebis siTeTrem. ver Seam-<br />

Cnia mokuntuli biWi da wyals daewafa.<br />

cis kide iZra.<br />

dilis mqrqalma sinaTlem gahkveTa bneli da gaocda<br />

koCi Wyonia.Aankara wyals kvlavac mewamuli feri SerCenoda.<br />

`Rvinod qceula!~ _ wamoiZaxa mavanma ymawvilma da<br />

wyarosTan daemxo.<br />

`Rvinod qceula!~ _ yiJina dasca xalxma da miesia,<br />

raTa bolomde SeesvaT eSmakis gadmonaloci... yanwebi-<br />

Ta da WinWilebiT, kaTxebiTa da xeladebiT, orSimoebi-<br />

Ta da doqebiT isxamdnen pirSi da veRar ZRebodnen.<br />

pirvelad is ymawvili waiqca, Rvinod qceulao, sxvaze<br />

adre rom daiZaxa. saxe Savi laqebiT daetetka. egdo<br />

balaxSi, ikrunCxeboda. piridan duJi sdioda... mere<br />

mTvrali berikaci waiqca da veRar wamodga... buCqs miRma<br />

Caxutebuli gogo da biWi moulodnelad gaSavdnen da<br />

miwas dauwyes fxoWna... `vai, deda!~ _ ikivla bavSvma,<br />

mSoblebs ferxTiT Caugorda.<br />

elda ecaT mosmurT, wivil-kiviliT wamoiSalnen.<br />

`Jamia, Jami!~ _ dairxa Semzaravi xma.<br />

TiTqos qarma axvetao, kisristexiT gaecalnen<br />

Walas, yovelma miaSura Tavis Sukasa da ezos, Tan waritaca<br />

wyeuli senis daRi...<br />

koCi Wyonia damxobiliyo bomonis winaSe. sayovel-<br />

Tao codvis simZime etvirTa jerac ucodvelisa da<br />

umwifris suls da patiebas iTxovda...<br />

barCxala mze amovida da Cavida...<br />

isev amovida...~<br />

papunam Tavi aswia. kalmistari xelSi Seeyina. am bolo<br />

frazaze waiborZika. `barCxala mze amovida da Cavida…~<br />

_ ramdenjerme gaimeora, magram ukve icoda, rom<br />

wuTier eqstazs gamoeTiSa. naweri gadaikiTxa. ukmayofi-<br />

60 61


lo darCa, Tumca ver mixvda ratom. karga xani iyo, rac<br />

axali araferi Seeqmna, iqneb am susti naperwklidan amoizardos<br />

is erTaderTi `raRaca~, ris dauwerlad marTlac<br />

ar Rirs sicocxle.<br />

Cumi RiRini da onkanidan wylis Cxriali moesma. wuxel<br />

ar gaugia, ra dros dabrunda dedaberi klubidan.<br />

papunam kalmistari qaRaldze daagdo, Cacmas Seudga,<br />

Tan dedabris xmadabal putuns ugdebda yurs. `ninuca<br />

bebia ukve davmarxeT!~ _ yoymaniT gaifiqra. ver gabeda<br />

nafiqrals CaRrmaveboda. bolos da bolos dedabris<br />

dakrZalva arc unaxavs, is Cangreuli saflavi ki iqneb<br />

mTlad sxvisi iyo.<br />

mainc orWofobda. sauzmeze rom gamocxadda, dedabers<br />

ucxosaviT miesalma, Tanac mzera kuTxeSi mikecili<br />

xaliCisaken gaapara.<br />

ninuca bebiam CaiRimila.<br />

`rame xom ar gawuxebs, nena?~<br />

papuna airia, araferio, Zlivs amoRerRa, mere ufro<br />

gaTamamda, kargad varo, dasZina da TviTonac janmrTeloba<br />

gamohkiTxa. `oh, oh, ara miSavs, geTayva, ara miSavs!<br />

_ mxiarulad aCifCifda ninuca bebia. _ yveliani kveri<br />

mogixarSe, vici, giyvars!~<br />

papunam mxrebi Searxia. yveliani kveri marTlac<br />

uyvarda. ori cali gadasansla, mere Caic daisxa. nelnela<br />

xvrepda cxel, magar Cais, Tan dedabris fusfuss<br />

akvirdeboda...<br />

erTxel ninuca bebiam soflidan CamoakiTxa da Sin<br />

waiyvana. es iyo biWis pirveli Soreuli mogzauroba da<br />

imitom daamaxsovrda. aqamde xom erTi patara quCisa da<br />

wyalCaSretili CxouSis erferovani sanaxebis meti araferi<br />

enaxa. bebia da SviliSvili dilauTenia daadgnen<br />

gzas. TxuTmet kilometrze meti ar eqnebodaT gasavleli,<br />

magram didxans midiodnen. bebias arsad eCqareboda.<br />

mTeli gza yveboda nair-nair zRaprebs da biWs warmosaxva<br />

gaucxovelda, wuTiT wuTze eloda raime ucnaur faT-<br />

eraks: Cais xasxasa plantaciaze ucbad wamoigragneba sami<br />

gveleSapi _ Savi, wiTeli da TeTri; an evkaliptis gaZarcul<br />

rigebs gadmoalajebs cxraTaviani devi, romelsac<br />

SeuZlia biWi mjiRSi moimwyvdios; an qarsacavi zolis swor<br />

xeivanSi raSze amxedrebuli ufliswuli Camoiqrolebs,<br />

muxlebze mzeTunaxavi rom uzis, da maTi mSvenierebisagan<br />

Tvalis Cini waerTmeva mnaxvels; anda Txmelnarze<br />

aZonZili bardebidan yaCaRi gamovardeba, `fuli an sulio!~<br />

_ SesZaxebs da ninuca bebia iZulebuli gaxdeba windaSi<br />

Senaxuli cxvirsaxoci gaxsnas... vaiTu wiTurwvereba mglis<br />

mxedarma gamoiaros, biWi Tan gaitacos rkinis sasaxleSi,<br />

sadac `ToneSi Sedio~, _ ubrZanebs...<br />

papunam fiqri gawyvita, Wiqa gaswia.<br />

`ninuca bebia, gaxsovs, yaCaRebiT rom maSinebdi?~<br />

dedabers wamiT saxeze gakvirveba aesaxa, umalve Cauqra.<br />

`eh, ramdeni erTi gavixseno, nena!~<br />

papuna wamodga. sanam gavidoda, cnobiswadilma ubi-<br />

Zga da ikiTxa:<br />

`ninuca bebia, vin mogca es xaliCa?~<br />

`sibereSi muxlebma mimtyuna, nena, adikom momca<br />

bazarSi wasasvlelad!~ _ ubralod Tqva dedaberma, mis<br />

xmaSi odnavi daeWvebac ar igrZnoboda.<br />

papunam mxrebi aiCeCa. ar icoda, ra efiqra da ninuca<br />

bebia da misi xaliCa Tavidan amoigdo.<br />

sawer magidas miubrunda. koCi Wyonias ambavi CaikiTxa<br />

da ganze gadado. erTxans iqeqeboda qaRaldebSi. ar icoda<br />

romeli erTisaTvis moekida xeli. CemodanSi saqaRalde<br />

edo da is amoiRo. mwerluri unayofobis periodSi mogonebebs<br />

werda xolme. aba, risTvis unda dasWirveboda es<br />

nedli masala, magram Tabaxs Tabaxze avsebda da inaxavda am<br />

saqaRaldeSi, winaT piradi werilebisa da sabuTebisaTvis<br />

rom iyenebda da axlac garedan ewera: `sxvadasxva wvrilmani~.<br />

bolos da bolos es mogonebebic erTurTTan daukav-<br />

Sirebeli nair-nairi wvrilmani iyo da warwerac zedmiwevniT<br />

uxdeboda.<br />

62 63


dabadebis dRe gaaxsenda. aqamde egona, cxovreba<br />

ver avawyve da maryuJSi imitom vyof Tavso. axla ki daaskvna,<br />

Sinaganma krizisma maiZulao, nevrastenia sxvadasxva<br />

wvrilmans davabrale, WeSmariti mizezi ki erTia _ bolo<br />

wlebis unayofobao. ucnaurma faTerakebma TiTqos gamoacocxles<br />

mis tvinSi miZinebuli saxeebi. iseTi gancda daeufla,<br />

fexmZime qals rom uCndeba. diaxac, is axali wigni-<br />

Taa fexmZimed. man jer araferi icis am wignze, erTi winadadebac<br />

ar mosvlia TavSi, magram mTeli arsebiT Semzadebulia<br />

raRac uCveulosa da mniSvnelovanisaTvis. aCqareba<br />

mainc aras argebs. saTuTad unda mouaros cicqna Canasaxs,<br />

sulSi rom ikvirteba...<br />

kvlav dilis namuSevars miubrunda. dRes metis daweras<br />

ar apirebda, magram uneblieT kalams daavlo xeli...<br />

`...mesame dilas datova salocavi bomoni, gverdi<br />

auara codvil sofels da gzas daadga.<br />

dRe Rames cvlida, Rame dRes...<br />

barCxala mze amodioda da Cadioda...<br />

koCi Wyonia ki midioda da midioda...<br />

erTgan ZaRli aekida. mura daarqva da Tan wamoiyvana,<br />

mter-moyvares yefas gaagonebso...<br />

erTgan kata aedevna. fiso daarqva da esec Tan wamoiyvana,<br />

Tagvebs mainc damifrTxobso...<br />

erTgan mamali daiWira, sadac mamali yivis, sofelic<br />

iq Sendebao...<br />

ase galia tye da Rre, mTa da veli, guli vera adgils<br />

ver daudo, radgan Jamianobis kvals aqac moeRwia.<br />

ukacur sofelSi obol Tinanos gadaeyara. fexSiSvela<br />

gogonas aTjer dakerebuli CiTis kaba ecva, mxrebis<br />

siSiSvles ki welamde gadmofenili Tmebi ufaravda.<br />

`wamodi!~ _ mokled uTxra koCi Wyoniam da gza er-<br />

Tad ganagrZes koCi Wyoniam, Tinanom, ZaRlma, katam da mamalma.<br />

bolos avidnen lakadis maRal ferdze. mTis wveroze<br />

xasxasa veli ipoves. uRrani tyeebi Semorajgvoda irgvliv.<br />

wyaro dioda ankara da Seuryvneli.<br />

gadmoixeda koCi Wyoniam velis kididan. xelis gulze<br />

Canda mTeli qveyniereba. cis dasalierTan ki lurji<br />

zRva livlivebda.<br />

`ai, aq davdgeT!~ _ brZana koCi Wyoniam da waldi moiqnia.<br />

waldi moiqnia koCi Wyoniam, Jveri gakafa. tyis pirze<br />

oTxi boZi Caaso, kedlebi amoRoba, TixiT Selesa, seli<br />

daWra da imiT gadaxura.<br />

ZaRls jixuri miuSena.<br />

katas kuTxeSi miuCina adgili.<br />

mamals qandara miuWeda, RamiT zed iyuryutos da<br />

mzis amosvla gvamcnoso.<br />

Tinanos Tivis sawoli mouwyo, TviTon ki kldis<br />

Ziras Jveri daifina da Rame iq aTia.<br />

tye savse iyo xiliT da kenkriT, wyali _ kalmaxiT,<br />

haeri _ frinveliT, mTebi _ nadiriT.<br />

ase daiwyo axali cxovreba...<br />

erTi Tvis Tavze wavida koCi Wyonia da baridan amoiyola<br />

Txa...<br />

isev wavida da amodena Zroxa da xari...<br />

isev wavida da sadRac wyvili kameCi iSova...<br />

isev wavida da tomriT goWebi amoiyvana...<br />

isev wavida da kalaTiT amoaTria kvercxebi da<br />

dakruxebuli dedali...<br />

isev wavida da moitana saTesle simindi da lobio...<br />

aivso da aivso ojaxi, aivso da aivso...<br />

`dedakaco, berwi xom ara xar, Zroxam xbo moigo, kameCma<br />

_ zaqi, Rorma goWi daSSyara, Zuknam _ lekvebi,<br />

wiwilebiT ezo gaivso, cindlebi fexebSi gveblandebian...~<br />

_ xmas iboxeboda ojaxis ufrosi.<br />

Tinano verafers pasuxobda, saxealanZuli emaleboda.<br />

erT Rames ki kldis Ziras mwoliares miuCoCda, Caexuta...<br />

`ra ginda, dedakaco?~ _ gaukvirda koCi Wyonias,<br />

64 65


ganze gaiwia.<br />

`Seni TvaliT ver naxe, mamalma ra uqna dedals?~ _<br />

CurCuliT hkiTxa Tinanom.<br />

da aTi wlis Tinanom koCi Wyonias aswavla RvTiT<br />

dadgenili kanoni...~<br />

papunas gaeRima. saaTze daixeda. SuadRe axlovdeboda.<br />

ifiqra, cotas kidev vimuSavebo, magram umalve mixvda,<br />

rom gamoiTiSa. unda Seesvena.<br />

aivanze gavida. bilikebze damsveneblebi uRimRamo<br />

CrdilebiviT daZrwodnen. parks miRma ruxi zRvis sivrce<br />

dausruleblad TuxTuxebda, mZime airi nacrisfer bolqvebad<br />

asdioda zedapirs da dabla Camowolil Rrublebs<br />

uerTdeboda, romelTa Wrilidan aqa-iq TiTqos wvrili varskvlavebi<br />

cvioda. yovelive amas dahkravda mewamuli feri,<br />

forToxlistola mze rom Rrublis naxleCidan afenda.<br />

pirdapir aivansqveS, patara moedanze qalebi isxdnen<br />

da qsovdnen. erTma amoixeda da amosZaxa:<br />

`aniko, qalo, xedav Seni veronika rasa Svreba?~<br />

papunas TiTqos gulze Wvalma uCxvlita. moajirze<br />

gadaixara. qveda aivanze zonzroxa dedaberi gadmodga.<br />

moedanze patara gogona saxtunaoTi erToboda.<br />

aqedan erTi cicqna Canda da papunas gaaxsenda wuxandeli<br />

SiSi, SurduliviT gaelvebuli xati.<br />

ucbad mixvda, mTeli es dro swyuroda Tvali Seevlo<br />

pawia eSmakunasaTvis. mexsierebaSi ver aRidgina gogona,<br />

magram uneblie gulis wiwkna da mousvenroba Semoubrunda.<br />

Sercxva am grZnobisa, veranairad ver Seefasebina<br />

igi. Seecada usiamovno fiqrebi ganefanta. Tavi aiZula<br />

moajirs moSoreboda, sawer magidas mihbruneboda...<br />

`...cxra vaJi da erTi gogo gaaCina Tinanom. ufrosis<br />

gamonacvals umcross acmevda da ise zrdida. wlebiT<br />

ki ara, TveobiT izrdebodnen, TveobiT ki ara _ dReebiT,<br />

dReebiT ki ara _ saaTobiT...<br />

xuTi wlisani ukve saToxarze gadiodnen. mecxre,<br />

umcrosi xuTisa rom gaxda, sanadirod wavidnen cxranive,<br />

warafebze jixvi moinadires.<br />

ar uSindebodnen Sromas, sicives, SimSils, nadirs,<br />

av Tvals...<br />

saTuTad zrdidnen erTaderT das, civ niavs ar akarebdnen.<br />

izrdeboda mzeTunaxavi, pirad mTvare, unaklo, ise-<br />

Ti, ucxo Tvals rom arodes unaxavs da mTeli dunia eTayvaneba<br />

mainc...<br />

darajobdnen Zmebi qalwuls, maTi SiSiT Zirs WianWvela<br />

ver gaivlida, caSi frinveli ver gadaifrenda...<br />

magram dro ixelTa mzeWabukma, moagelva TeTri<br />

taiWi, gaitaca pirmSvenieri...<br />

cxenebi Sekazmes gaavebulma Zmebma. dgrialiT CamoeSvnen<br />

barSi, miuxtnen moZalades...<br />

cxra tyviis magier jixvis cxra yanwi Seageba mzeWabukma,<br />

siyvarulma gamabedvinao, patieba iTxova.<br />

xmlebi qarqaSSi Caages Zmebma, moulxines. guli<br />

ijeres cekva-TamaSiT, im Rames soflidan cxra asuli<br />

moitaces da isev lakadas Sebrundnen.<br />

ver daetia didi ojaxi erT saxlSi, tye gakafes da<br />

cxra jargvali dadges.<br />

direze dajda koCi Wyonia, yalioni gaabola, SviliSvilebi<br />

Semoisxa. mohyva am qveynisa da im qveynis ambebs...<br />

dro-Jamisagan CamomWknari Tinanoc iqve ijda,<br />

jorkoze, windebs qsovda, xan leqss putunebda, xan zRapars...<br />

wamoizardnen SviliSvilebic. gogoebi barSi daTxovdnen,<br />

biWebma bareli qalwulebi amoiyvanes da axali<br />

jargvlebi Camomwkrivda lakadis Tavze.<br />

TiTqos Tvalsa da xels Sua gaipara Tinano, im zRaparsa<br />

da am zRapars Soris dailia. aqve ezoSi patara bor-<br />

66 67


cvi wamoimarTa. zed vazis jvari Caasves SviliSvilebma.<br />

gazafxulze vazma ylorti gamoiRo, mere lerwebi daezarda,<br />

or weliwadSi Semoegragna jargvals...<br />

kvlav im direze ijda koCi Wyonia. Tvalis Cini daaklda<br />

berikacs. WaRara Tma-wveri amSvenebda. STamomaval-<br />

Ta saTvalavi areoda da axla SvilTaSvilebs uyveboda<br />

Zvel Tavgadasavlebs.<br />

sofelma ki gaiwia, mxrebi gaSala, aRma mTas ahyva,<br />

daRma ferdobze Camoirbina, xevxuvs gadaaxta, saca saxnav-saTesi<br />

moiZia, fuZe iq Cayara.<br />

meaTe Taobas arc axsovda, Ziri saidan hqonda. dawyda<br />

biZaSvil-mamidaSvilobis Zafebi da ucxoebiviT er-<br />

TurTze qorwindebodnen...<br />

koCi Wyonia ki iqve ijda.<br />

WaRara Tma-wveri miwamde dahfenoda.<br />

`uyureT, fesvi gaudgams!~ _ wamoiZaxa meaTe Taobis<br />

balRma da am Zaxilze mTeli sofeli Seiyara.<br />

berikacs Semoexvivnen.<br />

WaRara Tma-wvers fesvi moeRo da miwaSi magrad Camjdariyo.<br />

`movrwyaT, xalxo, ar daWknes!~ _ xma gaisma.<br />

wyali dausxes fesvebs, daarwyules...<br />

koCi Wyonia muxad iqca... wamoimarTa lakadis maRal<br />

mTaze, soflis SuagulSi, totebi mZlavrad gaSala da<br />

Subli maradisobas miuSvira...~<br />

papunam sami wertili dasva, kalami dado.<br />

7. moxucTa klubi<br />

nasadilevs vestibiulSi gaiseirna. aq auareba xalxi<br />

ireoda. talRa-talRa gadiodnen farTo, Caminuli karebidan<br />

dabindul parkSi da asfodelosis uxeiro<br />

yvavilebiT morTul bilikebze ifantebodnen. sapir-<br />

ispiro talRa parkidan ukan brundeboda. es ori nakadi<br />

ganuwyvetliv ejajgureboda erTmaneTs, zogierTebs<br />

ezoSi gasvla ezareboda da kedlebis gaswvriv Camomwkrivebul<br />

savarZlebSi yvinTavdnen. yvelas erTnairad<br />

cvilisferi gadahkravda, rac, albaT, susti ganaTebis<br />

brali iyo.<br />

papuna auCqareblad daabijebda aqeT-iqiT. SemxvedrT<br />

akvirdeboda, erTi-orjer nacnobebs miamsgavsa,<br />

magram vcdebio da gaSorda.<br />

erTgan karze `medpunqti~ ewera. Seixeda da patara<br />

afTiaqi aRmoaCina. analgini iyida, xandaxan Tavis tkivils<br />

uCioda.<br />

meoregan `fostas~ waawyda. Seiara, magram werils<br />

aravin iwereboda.<br />

bolos `biblioTekasac~ miagno. gauxarda. Cveulebad<br />

hqonda yoveldRiurad gazeTebis CaTvaliereba.<br />

kari SeaRo mozrdil oTaxSi, mwvane maudgadafarebul<br />

magidaze Jurnal-gazeTebi eyara. siRrmeSi, momcro<br />

magidas biblioTekari qali ujda, modebis Jurnals aTvalierebda.<br />

qalis win, Sav dafaze ewera: biblioTekari paraskeva.<br />

gazeTebi dRevandeli iyo, jerac saRebavSeumSrali.<br />

axali ambebi CaikiTxa. sensaciuri araferi momxdara. msoflio<br />

Tavisi gziT midioda. sadRac daZabuloba izrdeboda,<br />

sadRac mSvidobam da gonierebam nabiji gadadga... papuna<br />

mTlad ase gulgrilad rodi kiTxulobda am ambebs.<br />

mTeli arsebiT Tavs msoflios moqalaqed grZnobda da<br />

xandaxan aTasi kilometris miRma datrialebul tragedias<br />

ise ganicdida, TiTqos dedamiwis yovel mcxovrebs piradad<br />

icnobda. amitomac sxvadasxva rangis politikur<br />

da saxelmwifo moRvaweebs, politikur moZraobebsa da mimarTulebebs<br />

an TanaugrZnobda, an Cumad mtrobda. politikiT<br />

es gataceba bavSvobidan gamohyva, Tumca movlenebis<br />

miseuli gaazreba sagrZnoblad Seicvala...<br />

Tavi aswia, biblioTekaris mzeras SeefeTa. oreuli<br />

68 69


awrialda papunas sulSi, mosveneba dakarga. mainc garegnuli<br />

simSvide SeinarCuna kacma. qalis iribi da lurji<br />

Tvalebi gulgrilad Semoscqeroda.<br />

kvlav gazeTs miubrunda, magram asoebi acabaca ikiTxeboda<br />

da veraferi gaigo.<br />

oreuli swrafad gaSorda papunas. qalTan miiWra,<br />

xan muxlisTavebze Semoetmasna, xan ubeSi CauZvra, xan<br />

zurgSi Causrialda. vnebisagan acaxcaxebuls Tavgza abneoda.<br />

qali wamodga. biblioTekari paraskeva adikos coli<br />

aRmoCnda. mis moZraobaSi sisxarte da Zala igrZnoboda.<br />

arafrad Caugdia papunas gafacicebuli yuradReba.<br />

gasaRebebis CxaruniT gaemarTa mezobeli oTaxisaken,<br />

sadac wignebiT datvirTuli Taroebi moCanda.<br />

oreuli SaqaryinuliviT dadna, daiRvara da axla<br />

iataks svel laqad aCnda.<br />

`ukacravad, qalbatono!~ _ uneblieT wascda papunas.<br />

qali Seyovnda.<br />

`moxucTa klubi mimaswavleT!~<br />

qals pirze civi Rimili gaukrTa.<br />

`marjvniv, derefnis bolos!~<br />

papuna cota xans kidev ijda, sanam daglaxavebuli<br />

oreuli daubrundeboda.<br />

vestibiulSi, mere derefanSic am qalis saxeba mohyveboda.<br />

gons maSinRa moego, roca Cabnelebul derefanSi<br />

yavarjnis kakuni gaisma. daWrili jariskaci mZimed<br />

modioda. ucbad yavarjeni parketze gausrialda, dauvarda,<br />

aReba gauWirda. papuna miiWra, yavarjeni miawoda.<br />

jariskaci misi toli Tu iqneboda, gimnasturis qveS sisxliT<br />

dalaqavebuli TeTri saxvevi mouCanda.<br />

papunam mzera Seageba, TanagrZnobis sityvebi ver<br />

amoRerRa.<br />

`agaSena RmerTma!~ _ Camqralma Tvalebma saxeze<br />

gulgrilad gadaurbina papunas. jariskacma yavarjeni<br />

ukeT moimarjva da parketze aakakuna.<br />

am Sexvedram sisxli dauwynara, adikos coli miaviwya.<br />

gansjis unari daubrunda da mexsierebaSi TaTuli<br />

amoutivtivda.<br />

Sercxva... fiqrsa da analizs gaeqca. derefnis bolos<br />

gasuliyo da fiqrisaTvis mainc ara rCeboda dro.<br />

karze firfita iyo gakruli. zed ewera:<br />

moxucTa klubi<br />

bebiebi da didi bebiebi<br />

papebi da peperebi<br />

ucxo pirTa Sesvla akrZalulia!<br />

papunam ridi sZlia da kari SeaRo. farCa-abreSumiT<br />

mofenil oTaxSi aravin iyo. mopirdapire kedelze didi<br />

suraTi ekida. zed Warmagi berikaci exata. berikacs wveri<br />

Wipamde scemda. funCula warbebi da arwivis mzera hqonda.<br />

qveviT ewera: `usaxelganTqmulesi pepera~. mixvda,<br />

suraTi adikos erT-erT feriscvalebas asaxavda.<br />

momdevno darbazSi uzarmazari, xisgan gamoCorknili<br />

magida idga. irgvliv uxeSi, mZime skamebi CamoemwkrivebinaT.<br />

magidaze carieli WurWeli da Rvinis jamebi<br />

elaga. Tavdapirvelad ifiqra, aqac aravin ariso, magram<br />

magidas rom miuaxlovda, boxma xmam SeaCera:<br />

`hei, ymawvilo!~<br />

mis win warmosadegi berikaci wamoimarTa. tanze<br />

axaluxi ecva, fexebze yavlgavlili waRebi. WaRara qoCori<br />

ukan gadaevarcxna, lomis fafars miugavda. TeTri, qaTqaTa<br />

wver-ulvaSi da danaoWebuli saxe mis asakze metyvelebda.<br />

`aq Semosvla akrZalulia, ymawvilo!~ _ dinjad<br />

Caaxvela berikacma.<br />

papunas TiTqos ecnaura, magram verafriT gaixsena.<br />

`ukacravad, batono, me axali damsvenebeli var!~<br />

`unda gaefrTxilebineT~, _ Semrigeblurad Tqva<br />

berikacma da wverze dinjad Camoisva xeli.<br />

`ninuca bebias veZeb!~ _ dedaberi gaaxsenda papunas.<br />

70 71


`ar gadamrio, maS Sena xar Cemi SviliSvili? _ gaibadra<br />

berikaci. _ ramodena gazrdilxar, babu, modi,<br />

gadagexvio!~<br />

papuna daibna. ar icoda, rogor moqceuliyo. oreulma<br />

iqednurad CaixiTxiTa, magram papunam CaaCuma. amasobaSi<br />

berikacma mklavebi gaSala da ise Ronivrad CabRuja,<br />

kinaRam neknebi Caumsxvria.<br />

`zedgamoWrili mamaila yofilxar, cxonebuli, rogor<br />

gaixarebda, rom enaxe!~ _ sixarulis cremli gadmougorda.<br />

`rogor brZandebiT, babuaCemo?~ _ xma Zlivs amoiRo<br />

papunam.<br />

`eh, Cems yofnas yofna Tu hqvia, babu! arc ki vici, var<br />

Tu ara var! arsebobs is, vinc win iyureba, visi wlebic gadis,<br />

vinc TandaTan berdeba, dRes ar icis, xval ra iqneba...<br />

me arc ra makldeba, arc ra memateba, babu. isRa SemiZlia,<br />

warsulisaken Sevabruno piri, isev da isev aRvidgino aw<br />

gardasuli... Cemi sicocxlis wlebSi var, babu, Caketili<br />

da vera Zala iqidan ver amomiyvans!~<br />

`eg rogor?~<br />

`axlave ganaxveb! manamde ki ai, am jamiT daglocav!~<br />

berikacma carieli jami aiRo, zeviT aswia da Wers<br />

ise axeda, TiTqos iTxovda, CamomisxiTo. marTlac jamSi<br />

wiTeli Rvino Caisxa TqrialiT, winwklebi gadmocvivda.<br />

`kidev vaxsovar Cems SvilTaSvilebs, _ gaixara,<br />

Rvino cariel jamSi gadaanawila, papunas miawoda, _ damilocnixar,<br />

babu!~<br />

sveneb-svenebiT Sesva, rac jamSi CarCenoda.<br />

`Tqveni xsovnisa iyos, babuaCemo!~ _ papunac daewafa<br />

jams, ojaleSi iyo, moewona.<br />

`aq vikribebiT xolme, babu, vinc axsovT, imaTi jami<br />

ivseba... naxe, ramdeni carieli jamia. zogs imedi ukve gadaewura,<br />

samudamod daviwyebis bnel jurRmulSi CaiZirnen...<br />

iseTebic gamogvrevia, visi jami erTxelac ar gavsebula...<br />

vai, fuWad gavlilo wuTisofelo!~<br />

am Rrma sevdam papunac daaRona. jamebi magidaze<br />

dades da berikaci kvlav gamococxlda, mxarze siyvaruliT<br />

mohxvia xeli.<br />

`wavideT, sanam direqtori Semogviswrebdes, aqaurobas<br />

giCveneb!~<br />

auCqareblad gahyvnen farTo derefans. kedlebze<br />

feradi fotoslaidebi ekida. Soridan TeTr laqebad Canda,<br />

magram axlos rom Cauvlidnen, umal cocxldeboda<br />

bavSvobis xati: soflis oda, mwvane mdeloTi dafaruli<br />

ezo, xilis baRi, simindis yana, Cais rigebi, yurZniT datvirTuli<br />

zvari, lurji ca, romelzec weroebis gundi mifrinavs...<br />

derefnidan ucabedad gavidnen xalxmraval darbazSi.<br />

aq kacebi da mandilosnebi isxdnen. saukunis dasawyisis<br />

tanisamosi ecvaT. mudStukebsa da Cibuxebs abolebdnen<br />

da dinjad maslaaTobdnen.<br />

papunam berikacs Sexeda, undoda ekiTxa, es ra xalxiao,<br />

magram ena Cauvarda. babuamisic sagrZnoblad gaaxalgazrdavebuliyo.<br />

wveri sufTad moeparsa. WaRara-<br />

SerTuli ulvaSebi gorozad aeprixa. nacrisferi Coxaaxaluxi<br />

ecva, welze vercxlis qamar-xanjali ertya.<br />

SviliSvils gaoceba rom Seatyo, gaeRima.<br />

`eh, am asakSi kai Tamadoba da darbaisluri sityvapasuxi<br />

mSvenoda, babu, sofeli Wkuas mekiTxeboda!~<br />

gza ganagrZes. darbazi gadakveTes. aqa-iq Cerdebodnen,<br />

raTa romelime nacnobs dinjad misalmebodnen.<br />

ise moikiTxavdnen, TiTqos wuTis win ar enaxoT erTmane-<br />

Ti. ararsebul purmarilzec patiJobdnen da maTi xelidan<br />

dasxltoma marTlac rom Wirda.<br />

momdevno darbazSi ufro meti xalxi ireoda. yoveli<br />

mxridan axalgazrduli xorxoci da kiskisi moismoda. magidebTan<br />

oci-ocdaxuTi wlis ymawvilkacebi da qaliSvilebi<br />

isxdnen. zogi banqos TamaSobda, zogic nardis kamaTels<br />

agorebda. qal-vaJni gamomwvevad earSiyebodnen erTmaneTs,<br />

Tumca zrdilobis sazRvars aravin gadadioda. sxve-<br />

72 73


i jguf-jgufad erTobodnen, Woraobdnen, kinklaobdnen,<br />

erTmaneTs abezRebdnen. vaJebi qalebsa da cxenebze saubrobdnen,<br />

qalebi _ vaJebsa da Cacma-daxurvaze.<br />

papunas araferi ukiTxavs. babuac oci wlis Wabukad<br />

gadaqceuliyo. axalTaxali Savi Coxa-axaluxi ecva, Savi<br />

ulvaSebi koxtad daeyenebina. mxrebi farTod gaeSala.<br />

weli sajiriTod gamzadebuli ulayiviT gaezniqa. albaT,<br />

aseTebze werda papuna, roca romanis gmirs saros adarebda<br />

anda alvis xes...<br />

Wabukma elvare, gizgiza mzera moavlo sazogadoebas,<br />

mouTmenloba daetyo.<br />

`vis eZeb?~ _ papunam ver gabeda daematebina `babuaCemo~.<br />

`umSvenieres ninucas, is rom naxo, qalis unaxavi<br />

gaxdebi!~<br />

papunas gaeRima, mas ninuca mxolod bebiad warmoedgina.<br />

ucbad Wabuks saxeze dabneuloba daetyo, gawiTlda,<br />

ise daiwmawna, gasaqcevad emzadebao. maTken wyvili moemarTeboda.<br />

vaJi zusti alikvali iyo Wabukisa, TiTqos sarkidan<br />

gadmosuli misi oreuli yofiliyos, qali ki samefo<br />

taxtidan axlaxan abrZanebul dedofalsa hgavda.<br />

`Wkvianad iyavi!~ _ TiTi mkacrad dauqnia vaJma.<br />

`icode, ar iCxubo!~ _ mudariT warmoTqva qalma.<br />

wyvili rom gaSorda, papunam mxolod maSin ikiTxa:<br />

`vin iyvnen?~<br />

`Cemi ded-mama, _ kvlav gamococxlda Wabuki, zafram<br />

gauara, _ Seni didi bebia da pepera!~<br />

papunam ukan miixeda, magram wyvili ukve brboSi<br />

CanTqmuliyo.<br />

kvlav gaiares grZeli derefani da ufro vrcel<br />

darbazSi aRmoCndnen. yuriswamRebi Jriamuli idga. uTvalavi<br />

aTi-Tormeti wlis bavSvi Seyriliyo erTad. vin<br />

rogor erToboda da vin rogor. biWebi Roris buStis<br />

burTs dasdevdnen, gogonebi naWrebis Tojinebs evlebodnen<br />

Tavs. erT kuTxeSi omobanas TamaSobdnen, meoregan<br />

_ daWerobanas...<br />

papunas Tavbru daesxa. ar icoda, saiTken gaexeda. xmaurisagan<br />

mTlad dayruvda da Tanamgzavris xma Zlivs esmoda.<br />

ukve araferi ukvirda da arc is gahkvirvebia, babuamisi<br />

aTi wlis biWunad rom gadaiqca. mkvircxli da mousvenari<br />

bavSvi Canda. mokle Sarvali ecva. patara kviciviT<br />

adgilze cmukavda. TeTri perangi sadRac ukve moeTxvara.<br />

muxli da idayvi gadatyaveboda. etyoboda, rom survili<br />

klavda moZraobisa. albaT, undoda gavardniliyo,<br />

viRacisTvis burTi waerTmia, viRacasTan eCxuba, gogos-<br />

Tvis nawnavze moeqaCa... siance zed cxviris wverze ejda<br />

da, SviliSvili rom ara, raime oins daatrialebda. bolomde<br />

mainc Tavi ver Seikava, erTi-orjer yiraze gadavida.<br />

papunas sicili autyda da maSin bavSvurad damorcxvebulma<br />

papa-biWma TiTi pirSi itaka, Tavi CaRuna.<br />

`ninuca bebia sadRaa?~ _ CasZaxa papunam, Zlivs gaagona.<br />

biWma momdevno darbazisaken gaiSvira xeli. mxolod<br />

zRurblamde mividnen, radgan darbazSi Sesvla ar isurva.<br />

darbazi Cvil bavSvebs gaevso. maTi Cxavili iseT eqos<br />

gamoscemda, TiTqos Werze xmis gamaZlierni uyeniaTo.<br />

cotaTi ufrosebi WoWinebiT dabajbajebdnen. zogi<br />

iatakze dacocavda, an saCxakuneblebs epotineboda. pirSi<br />

satyuarebi hqondaT gaCrili. uamravi akvani iyo Camwkrivebuli<br />

da Sig gakrul Cvilebs zogs mSvidad eZina, sxvebi<br />

RuRunebdnen an Cxaodnen. Soriaxlo akvanSi Cakrul<br />

qaTqaTa, funCula Cvils rZiani sawovara CaeCara pirSi da<br />

gemrielad wuwnida.<br />

`es vinaa?~<br />

`ninucaa!~ _ Seepasuxa biWi.<br />

ucbad xmauri minelda. ukana darbazebSi CoCqoli<br />

da yayani miwynarda.<br />

`avCqardeT! _ dafrTxa biWi. _ direqtori adiko<br />

Camoivlis... ar SeiZleba Seni aq yofna!~<br />

ganze gauxvies da biWma patara karTan miiyvana.<br />

`dros mxiarulad atareb, babuaCemo!~ _ xeli gauwoda<br />

papunam.<br />

74 75


`meti ar SemiZlia, _ moulodnelad aCurCulda bi-<br />

Wi, _ aRar SemiZlia. es yovelive xom ukve iyo Cems cxovrebaSi,<br />

es yovelive xom gadamxda!.. lurji ca menatreba,<br />

mwvane mTebi da barCxala mze!~<br />

`ras izam? Sen gvaxsovxar mainc!~<br />

`sxva dros aq nu moxval, aRar dagxvdebi!.. mecxre<br />

blokis gzas vipovi, an sul gavqrebi, an...~ _ saTqmeli<br />

ver moamTavra, kari gamouRo, SviliSvils ubiZga.<br />

papuna kvlav vestibiulSi aRmoCnda...<br />

8. zRvari<br />

kar-fanjrebi mWidrod Cagmana. mTeli is dRe da meorec<br />

gareT ar gamosula. erTaderTi ninuca bebia iyo,<br />

vinac ise gadioda da gamodioda, TiTqos binas kedlebic<br />

ara hqonda. papuna amas ukve yuradRebas ar aqcevda. erTxelac<br />

ar uxsenebia `moxucTa klubi~ da arc ninuca bebias<br />

dascdenia sityva. oRond ufro yuradRebiani gaxda,<br />

aTasnair sasusnavs umzadebda mTeli dRe, magram papunas<br />

mada mTlad daekarga da oriode lukmiT kmayofildeboda.<br />

TavauReblad muSaobda. is, rasac werda, jer<br />

kidev ar iyo romani, magram romanis masalad uTuod gamodgeboda.<br />

es iyo misi sulis romani. aqamde egona, rom<br />

arseboba im dros daiwyo, romantikul bavSvobaSi, roca<br />

TavdaviwyebiT eZebda veronikas. axla mixvda, sulis<br />

WeSmariti biografia im dRidan hqonda, roca marcxi<br />

iwvnia, ramac sazRvari aRmarTa bavSvobasa da mowifulobas<br />

Soris... ukan darCa feradi zRapari, roca sinamdviles<br />

retuSiT alamazebda, im marcxiani dRidan ki, roca mSvenieri<br />

legenda mokvda, daiwyo usixarulo, magram namdvili<br />

cxovreba...<br />

(masalebi romanisaTvis)<br />

`...Tarjimanma ma iuCunma xeli mtkiced CamoarTva<br />

da aman nalursmi Seaxsena. Wrilobebi yrud wiwknida,<br />

xuTi Wriloba... yurSi kvlav is zriali edga, roca gaxelebuli<br />

brbo `vansais~ RrialiT eSafotisaken miaTrevda.<br />

aTasi xeli TiTqos nawil-nawil glejda mis sxeuls<br />

da Wabuks uZlurebisagan yvirilic ar SeeZlo... gonebis<br />

TvaliT warmoidgina, rogor ixlakneboda jvarze da<br />

azri maSin Cauqra, roca mexuTe lursmanma guli upova...<br />

axla verc ixsenebda, sizmari iyo yoveli Tu cxadi... Tarjimanma<br />

mam xeli rom CamoarTva, am uCveulo viTarebisaTvis<br />

Sesaferisi delikaturi sityva Zlivs gamoZebna:<br />

`megobrebad unda davrCeT, ma!~<br />

SuaRame gadasuli iqneboda. varskvlavebiT moWedili<br />

ca Zirs Camofeniliyo. Tarjimani da misi mxleblebi<br />

mTis Tavze isxdnen, xelisdadeba mindorze daxvavebul<br />

yoresTan.<br />

`megobrebad davrCebiT, ma!~ _ gaimeora Wabukma.<br />

misi sityvebi mxolod Tarjimans esmoda. sxva gamcileblebi<br />

aCrdilebiviT ayudebuliyvnen, sibneles akvirdebodnen.<br />

mere isini saTiTaod gaecalnen yores da Wabuki marto<br />

darCa.<br />

fiqri araferze undoda. mexsiereba im wuTas gadaeketa,<br />

rodesac mexuTe lursmani, _ mniSvneloba ar<br />

hqonda, cxadi iyo yovelive Tu sizmari, _ es mexuTe<br />

lursmani daaWedes. rac manamde iyo, _ biografiis erTgverdiani<br />

furceli, _ TeTrad qaTqaTebda da Wabuki<br />

masze ver poulobda TariRebsa da movlenebs.<br />

zurgsukan wkvaramSi ikargeboda mTaTa ferdobebi.<br />

win, mindvris kideze tye igvergveboda. albaT, fi-<br />

Wvnari iyo, radgan niavs iqidan wiwvis mZafri surneli<br />

mohqonda. xelisdadeba mindorze dayrili es yore ki, or<br />

76 77


samyaros Soris viRacas rudunebiT rom daewyo, TeTrad<br />

qaTqaTebda da Wabukma uneburad axla igrZno qvis sicive.<br />

TavSi fiqri daiZra: `aq ram momiyvana?~<br />

mexsiereba gaacocxla. arafris gansja ar ewada, magram<br />

warsulis fragmentebs fotosuraTis sizustiT aRidgenda:<br />

patara oTaxi, magida _ muqi yavisferi, sami tyavgadakruli<br />

savarZeli, Savi ferisa. magidaze sami finjani<br />

uSaqro Cai. erTaderT fanjaras saRamos Talxi feri afenia.<br />

rbil savarZelSi nebierad miwolil Wabuks Cais Tbili<br />

orTqli cxvirSi sasiamovnod uRitinebs. TandaTan gamodis<br />

tkbili buranidan, TiTqos SeorTqlil SuSaSi<br />

iyureba. mere sagnebi gamoikveTa da lurjkitelianis<br />

meCxerwveriani saxe icno.<br />

lurjkiteliani farisevlurad iRimeboda, xelebs<br />

ifSvnetda, gamWvirvale bades qsovda Tavis uCveulo<br />

enaze, romlis ani da bani Wabuks veranairad ver gaego. vin<br />

icis, ras ambobda. Tarjimani pirdapir arafers Targmnida,<br />

mikib-mokibviT laparakobda, TiTqos ping-pongs TamaSobso...<br />

agrZnobina, cas nu epotinebi, rac bedma mogiTala, imiT<br />

dakmayofildio...<br />

Wabuks araferi uTqvams, arc hqonda laparaks azri.<br />

lurjkiteliani mis zeviT mjdomare sxva lurjkitelianis<br />

naTqvams imeorebda. is kidev ufro maRla mjdomisas<br />

da ase manamde, sanam ierarqiis Tavamde miaRwevda qveda<br />

safexurze mjdomis mzera. Wabuki isedac mixvda,<br />

veronikas gza molivlive miraJebSi gaiTqvifa da mis nakvalevs<br />

verc am samyaroSi daZebnida.<br />

uxmod gamoemSvidoba lurjkitelians, bindian ezo-<br />

Si Caiseirna. alvis xeebi uCumrad Srialebdnen. viwro<br />

arikSi luglugiT miedineboda wyali.<br />

Tarjimani landiviT aedevna. sibneleSi xvneSoda,<br />

dabneuli iyo da ar icoda, ra eTqva.<br />

`rodis mivdivarT?~ _ Wabukma lurji xalaTi mWidrod<br />

Semoixvia, griloda...<br />

`amaRamve!~ _ damnaSavis kiloTi Seepasuxa Tarjimani.<br />

Wabuki swrafad gaSorda.<br />

Tarjimani mcire xans yoymanobda. mere Tavis fanzaSi<br />

Sevida Tadarigis dasaWerad. Ria karis win, oTaxidan<br />

gamosuli sinaTlis Suqze patara gogo-biWi ma tio<br />

da ma sio gaWimul rezinaze xtunaobdnen da wkriala xmiT<br />

iTvlidnen:<br />

`i, er, san, s, u, liu, czi, ba, cz, S... S-i, S-er, S-san...~<br />

Wabuki Tavis miwurSi Sevida, sawolze TavdaRma davarda,<br />

baliSs Caexuta.<br />

`ra mindoda aq?~ _ gaifiqra.<br />

`ra mindoda aq?~ _ gavifiqre da pasuxis gacema<br />

gamiWirda...<br />

es iyo ukanaskneli cda. tramalebs miRma bneli udabno<br />

nTqavda sivrces. videqi gatexili yamiris bolos,<br />

nacrisfer serze da gavcqerodi cis kides, sadac cxeli<br />

haeris gamWvirvale livlivSi veronikas lurji aCrdili<br />

mifarfatebda.<br />

gzas kvlav daufiqreblad davadeqi, TiTqos isev<br />

bavSvi viyavi da pasuxi araferze momeTxoveboda.<br />

qviSiani beqobi gadavlaxe. mdore da farTo mdinares<br />

mivaRwie, vrcel udabnos rom hkveTda. mivdie mis<br />

napirs. tramalebis susti niavi momyveboda fexdafex Cumi<br />

faCuniT, wylis neli duduni mamSvidebda, SiSis grZnobas<br />

mifantavda. ukan-ukan ixevda horizonti da verc pirvel<br />

dRes davZlie sivrce, verc meores da verc mesame dRes...<br />

bneli da saSiSi Rame Camowveboda xolme. varskvlavebis<br />

mravalricxovneba gza-kvals mibnevda. sakuTari landi<br />

mstovariviT amdevneboda, mafrTxobda. ufro da ufro<br />

nakleb vawydebodi adamianis kvals da, Tumca farTo<br />

mdinare kvlav mexmianebofda bneli xevidan, Rameuli udabnos<br />

winaSe Tavs ususurad da martosulad vgrZnobdi.<br />

erTgan euli tirifi vnaxe. saswauli moexdina da<br />

qviSnarSi amosuliyo. salocavad gaexadaT udabnos iSviaT<br />

mgzavrebs da aTasi WinWiT moerToT. mec movifxriwe<br />

perangis kalTa da tots Sevabi.<br />

78 79


meoTxe dRes, roca mze ukve eSveboda da cis kide<br />

mewamuli feriT SeiReba, satrengulacio koSks mivesalme,<br />

adamianTa arsebobis erTaderT niSans. CemsaviT oboli<br />

tura wamomixta ferxTiT, SiSisagan gaiZurwa, mec SiSi<br />

da martooba Sematova.<br />

bolo dRe saqsaulebiT mofenil velze gavatare.<br />

velis ganapiras mrisxane mTebi amoizidnen. maTi civi elvareba<br />

da sidiade yovelgvar imeds miqarwylebda.<br />

mainc jiutad mivabijebdi kacTmoyvareobis SecdomebiT<br />

danaRmul bilikze, punqtiriviT rom aCnda xe-<br />

SeSi balaxiT dafarul vels. ase viare is dRe, mere mTeli<br />

Rame da uceb, rodesac Cem win wamoimarTa mavTulxlarTebis<br />

dabali zRvari, mxolod wamiT Sevyoymandi.<br />

ukan, Ramis miRma damrCa elnaTurebiT gaCaxCaxebuli<br />

soflebi da qalaqebi, win ki wamoimarTa mTvaris sxiviT<br />

gadasudruli udabnoeTi.<br />

zamTris piri idga. Tovli efina. mTvaris sxivi siciviT<br />

msWvalavda mrume Rames.<br />

qancgawyvetils yinva merekeboda, aRar SemeZlo<br />

gaCereba.<br />

mere <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong> vnaxe. Tovls saxuravi Caeqcia,<br />

oTaxebi Caenamqra. mere meore da mesame <strong>saxli</strong>... yinva da<br />

Tovli Casaxlebuliyo oTaxebSi...<br />

gariJraJamde oriode saaTi rCeboda. `hau-u!~ _<br />

Sevkivle. nuTu cocxali aravin iyo planetaze?<br />

`hau, hau, hau-u!..~<br />

pasuxad ZaRlma Sehyefa. bneli karidan Zroxam SemomfSvina.<br />

Sevabije. ukuneTSi maspinZlis sikeTes davende<br />

da cxvris tyapuWze wamowolili sizmareTSi gadaveSvi.<br />

mesizmreboda gulSeWirvebuli deda, mesizmreboda<br />

zRvari, axlaxan rom gadavlaxe. TiTqos Tavidan<br />

iwyeboda momqancveli gza da saamiso Rone ukve aRar myofnida.<br />

`rad moxvedi?~ _ patara kaci sazamTros Seeqceoda,<br />

Sav Tesls pirdapir parketze yrida. cxenis kbilebi<br />

mxiarulad daekriWa, sarze wamocmul Tavis qalas hgavda.<br />

`rad moxvedi?~ _ gamimeora. sazamTros wvenSi amoTxvrili<br />

TiTebi tvinis saTuT xveulebSi momifaTura.<br />

Zilis win ki viwroTvaleba, yvrimalamozidulma<br />

qalma logini gamiswora da Tavis ucnaur enaze, _ vaime,<br />

Sviloo, _ daikvnesa. maSinRa mivxvdi, SesaZleblobis zRvars<br />

gadavabije, magram aqac arsad iyo veronika.<br />

mere zamTarma gadaiara. samxreTis cxel zafxuls<br />

kvlav zamTari mohyva...<br />

ucxo, provinciuli qalaqi. Tixis brtyelbaniani<br />

saxlebi. maRali zRudeebis miRma mxolod saxuravebi da<br />

alvaTa rigebi moCans. moedanze TeTri saxlebi da vercxlisferi<br />

biustebi. lurjkiteliani da lurjSarvliani<br />

kacebi, qalebi, bavSvebi. aRmosavluri bazari, sadac<br />

gatexili nali da lanCmorRveuli fexsacmelic ki iyideba.<br />

kino: yovelive mxolod or ferSia, Savi da TeTri... opera:<br />

martivi siuJeti, qali, vaJi, drakoni... ieroglifebis<br />

vertikaluri svetebi... yovel dilas gizgiziT amoanaTebs<br />

mze, mrgvali saxe aqvs, farTod iRimeba, melotze oqrosferi<br />

sxivebi rqebiviT ezrdeba, TiTqos dolabidan iwverebao,<br />

da Tvalis gasworeba Wirs...<br />

yovel dilas patara kaci megebeba qlesa RimiliT.<br />

sazamTros wveniT moTxvril TiTebs tvinSi miyofs da<br />

gazeTis mowinaves mCurTavs.<br />

`erwmune!~ _ mibrZanebs patara kaci. mis ukan, kedelze<br />

didi kacis suraTi hkidia: mrgvali saxe, farTo Rimili,<br />

oqrosferi sxivebi...<br />

`sad aris aq veronika?~ _ jer kidev SemrCenia cocxali<br />

azri.<br />

`erwmune, erwmune, erwmune!..~ _ CaquCiT iWedeba<br />

ieroglifebis sveti, magram eWvi _ cicqna Taguna, kun-<br />

WulSi Cacucqula da keTilsindisierad Txris Tavis<br />

usasrulo labirinTs, romelic, albaT, odesme rwmenis<br />

myar Senobas wamoamxobs...<br />

viswavle CxirebiT brinjis Wama, aTamde Tvla, gaWi-<br />

80 81


mul rezinaze xtunva, ping-pongi... yoveldRe aguriviT<br />

mZime tomze vcdilob acocebas. es agurebi viRacas ukvdavebis<br />

saZirkvlad CauyriaT. ase, tomidan tomze mivcocav<br />

gzasacdenil xoWosaviT, magram rwmena ar momemata<br />

da maSin sasjeli mergo: sizmarSi loginidan wamomagdes,<br />

sizmris adamianebma sizmris brboSi Semagdes, sizmris<br />

mdeloze wamomaCoqes. avixede da Cem win sizmris bomoni<br />

aRmarTuliyo. budasaviT fexmorTxmiT ijda. farTo limonisferi<br />

saxe Rimilis niRabs miugavda. eSmakuri, viwro<br />

Tvalebi moeWuta, melotze Subebis tyesaviT mzis mogizgize<br />

sxivebi edga... `vansai!~ _ igriala brbom. ena Camivarda,<br />

xma ver amoviRe. `vansai, vansai!~ _ JamiviT moedo<br />

yvelas, did-patara Rrialebda da Tan eWviT miyurebdnen.<br />

vicodi, saSiSi iyo es mdumareba, magram Tavs Zala ver davatane.<br />

ver SevZeli, qedi momexara, rac ar mwamda, imaze<br />

melocna... viRacam gverdidan TiTi lulasaviT mataka. movixede.<br />

TiTebi Cemken moeSviraT da mtrulad Rrialebdnen.<br />

vcade gamoRviZeba, quTuToebi ver gavxseni. aTasi<br />

vinme damexvia, mwewdnen da mglejdnen. xma ki mainc ver<br />

amoviRe. maSin wamaTries, maRal eSafotze cimcim amagdes<br />

da iq Zelze mimaWedes...<br />

Zlivs gamoviRviZe...~<br />

Wabuks SeaJrJola, fiqrebisagan gamoerkva... mTeb-<br />

Si zamTari moipareboda da ukve cioda.<br />

moSorda TeTr yores da fiWvebis gragnils miaSura...<br />

usasoo kivilma loginidan wamoagdo. mezobel rkinis<br />

sawolze dabmuli Tavgadaparsuli kaci RmerTs uxmobda.<br />

ukve ori kvira grZeldeboda ase da Wabuki vera<br />

da ver Seegua. kaci dilauTenia iwyebda kivils _ `o,<br />

alah!~ da mxolod maSin Cerdeboda, roca araqaTgamoclili<br />

mSfoTvare Zils miecemoda. ufals ar esmoda es<br />

Zaxili, Wabuks ki nervebi daawyda, Tumca sxva aravin<br />

aqcevda amas yuradRebas. morige eqimi Semovidoda xan-<br />

daxan, majiscemas gausinjavda. `ara giSavs ra, buRasavi-<br />

Ta xar!~ _ gaexumreboda. Seuracxads ki araferi esmoda,<br />

monotonurad, erTferovnad uxmobda Tavis RmerTs.<br />

Tavdapirvelad, aq rom moiyvanes, aRSfoTda. erTi<br />

suli hqonda, qveynisaTvis daemtkicebina, janmrTelobas<br />

ar vuCivio. droze gaCumda, SiSis naWuWSi Caiketa.<br />

laparaki aravisTan surda. saavadmyofos nacrisfer<br />

xalaTSi Cacmuli napoleoni, imperatori, muhamedi, Cine-<br />

Tis bogdixani da ucxoplaneteli macne dinji maslaaTiT<br />

mimodiodnen palataSi, Wabukis moqcevas cdilobdnen,<br />

magram igi uxmod gaecleboda da, rac dro gadioda, ufro<br />

da ufri rwmundeboda, TviTonac raRac araamqveyniuri<br />

sulis gamovlena rom iyo. mixvda, rac sakuTari biografia<br />

egona, zRapris wignSi amoekiTxa. im wignSi CabeWdili<br />

feradi teqsti hyveboda patara biWuna Wipunaze, vinac<br />

frTaxatula pepelas gamoekida gvirilebiT mofenil<br />

velze.<br />

ori kviris Tavze, RamiT, moulodnelad gamoeRvi-<br />

Za da sawolze Camomjdari wmindani dainaxa.<br />

wmindani mTlad axalgazrda iyo, uwverulvaSo.<br />

Taflisfer TvalebSi usazRvro sinaze edga. saxis nakvTebi<br />

freskis angelozs miugavda. oqrosferi dalalebis<br />

gadaparsva cixis saavadmyofos kanonebsac ver<br />

gaebeda.<br />

upeebSi cremli edga.<br />

`ara kac kla! _ xmadabla brZana. _ amoiRe gulidan<br />

RrZo, nurvisze fiqrob borots!~<br />

Wabukma naZaladevad gauRima.<br />

`megobaro, Cemi Secdomebis gamo visjebi, Torem<br />

gulRrZoobas, borots, kacT kvlas veravin damwamebs!~<br />

wmindani wamodga.<br />

`Caixede sakuTar sulSi, Rrmad Caixede!~ _ xmaSi<br />

Txovna gauria. dinjad gaSorda Wabukis sawols. saavadmyofos<br />

uxeSi xalaTi samefo mantiasaviT ecva. mis moZraobaSi<br />

iyo raRac amaRlebuli, zeadamianuri.<br />

82 83


karTan moixeda. saucxoo, didroni Tvalebi erTxelac<br />

moanaTa.<br />

`ara kac kla!~ _ bageebi odnav Searxia da gavida.<br />

`giJia ra!~ _ nervulad aJRerda Wabukis fiqri.<br />

Tvali ver daxuWa. TeTr kedelze araferi Canda da<br />

mzera Seibruna. gulis gulSi Caixeda, uZiro Wa aRmoaCina.<br />

WaSi yelgamoWrili veronika egdo. mkvlelis xelebi<br />

ki axla Wabukis bavSvobas miswvdenoda da axrCobda...<br />

sawolze wamojda. palataSi suliT avadmyofT eZinaT.<br />

fanjaraSi gariJraJis susti naTeba aRwevda...<br />

Zili sabolood daufrTxa. ijda da eloda mzis amosvlas...<br />

matarebeli rom Camodga, maSinRa wamoiwia. sarkeSi<br />

Caixeda. gulgrilad SeaTvaliera mzeraCamqrali kacis<br />

gamosaxuleba. Tavis asakze bevrad ufrosi Canda. gadaparsul<br />

Tavze axalamosuli Tma ezRarbeboda. gauparsav wvers<br />

aqa-iq TeTri Sereoda.<br />

matarebeli didxans Cerdeboda. amitomac ar aCqarebula.<br />

sxva mgzavrebs acala Casvla. bambura Seikra, fuTa<br />

aiRo. Sig sacvlebi da oriode rveuli hqonda gaxveuli,<br />

erTaderTi qoneba, rac Soreuli mogzaurobidan Camohyva..<br />

wvimda.<br />

baqani ise gairbina, Tavi ar auwevia. erideboda nacnobebTan<br />

Sexvedrisa.<br />

<strong>saxli</strong> arc ise Sors iyo, magram wvima TavsxmaSi gadaizarda.<br />

mosacdel darbazSi grili nesti dasadgurebuliyo,<br />

karebidan orTqli Semodioda.<br />

bufetSi Seixeda. mawoni da orcxobila iyida. orcxobila<br />

ugemurad daReWa, arc mawvnisTvis Cautanebia<br />

gemo.<br />

wvima fanjrebs pawia nakadulebiT qselavda da Su-<br />

SaSi araferi Canda.<br />

betonis kibeze xmauriT imsxvreoda msxvili wveTebi,<br />

moZalebuli wyali iRvreboda TqrialiT...<br />

Ria karTan Seyovnda...<br />

karTan Sevyovndi...<br />

wvimas gavcqerodi... usixarulo amindi damxvda da<br />

es kargad esadageboda Cems guneba-ganwyobilebas.<br />

kibesTan manqana gaCerda. wina savarZelSi mjdomma<br />

mandilosanma jer qolga gamoaZvrina, mere TviTonac<br />

gamohyva.<br />

ukana kari mouTmenlad gaiRo da gogona gadmoxta.<br />

_ TaTuli, qolgis qveS Semomefare!<br />

gogonas yuradReba ar miuqcevia. wvimaSi mxiarulad<br />

gamoiqca. kibeze kiskisiT amoirbina, wamSi gailumpa.<br />

karSi SemoiWra da pirdapir dametaka. bavSvis ciskrovani<br />

pirisaxe miriadi gamWvirvale winwkliT dafaruliyo.<br />

qolgiani mandilosanic amoqloSinda.<br />

_ oh, Se saZagelo!.. ukacravad, batono!.. wamoeTrie<br />

aqeT, Se saZagelo!<br />

Tvali davxuWe. bavSvis pirisaxe da lurji Tvalebis<br />

sisvele mexsierebaSi CamebeWda.<br />

Tavi CavRune, kibeze daveSvi.<br />

ori nabijic ar mqonda gavlili, wyalma perangSi gamatana.<br />

gaqcevas azri ar hqonda, auCqareblad mivabijebdi<br />

da Tbili wvimis nakadi kiserSi Camdioda.<br />

verafers vxedavdi asfaltze mocekvave wveTebis<br />

garda.<br />

Tavi rom avwie, WiSkarTan videqi.<br />

mwvane totebSi wvima Sxuoda, Cveni saxlakis Siferze<br />

rakarukobda, lafaroSi Tqrialebda.<br />

WaWaneba ar ismoda. qaTami ver davlande ezoSi,<br />

ZaRls ar dauyefia.<br />

karze davakakune.<br />

zambarebi aWraWunda, bebruli kvnesa Semomesma.<br />

sawoli zed karTan idga da dedam, albaT, urduli<br />

gaswia.<br />

84 85


SevaRe.<br />

loginze wamomjdariyo. TavSalidan WaRara buwkebi<br />

mouCanda. saxeze naoWi momravleboda.<br />

daminaxa da fexze ver wamodga.<br />

_ Svilo! _ esRa CaiCurCula, baliSze miesvena da<br />

atirda...<br />

9. jariskaci<br />

navaxSmevs gaseirneba mounda. pansionati TiTqmis<br />

dacarielebuliyo, gzad aravin Sexvedria. `albaT, aq<br />

adre iZineben,~ _ gaifiqra papunam. TviTon ar eZineboda.<br />

guneba sagrZnoblad gamoukeTda, iqneb rigianad rom<br />

imuSava, imitom. daweriliT didad ar iyo kmayofili, magram<br />

TeTri qaRaldisadmi zizRi daZlia da amis Segnebam<br />

kmayofileba mohgvara.<br />

vestibiulSi TiTo-orola damsvenebeli Tu yuryutebda.<br />

zogi savarZelSi Tvlemda, zogi ki maslaaTiT<br />

iqcevda Tavs. papunam kuTxeSi carieli savarZeli SeniSna<br />

da iqiTken gaemarTa. Sig nebierad mokalaTda, fexebi<br />

moxerxebulad daawyo da fiqrs mieca. TandaTan Tvlema<br />

moeZala, msubuq buranSi CaiZira.<br />

iatakze yavarjnis kakunma gamoafxizla, saxeze xeli<br />

moisva.<br />

mis win, savarZelSi, daWrili jariskaci jdeboda.<br />

papunam TanagrZnobiT gauRima, ukve Tavis nacnobad<br />

Tvlida.<br />

jariskacma mzera civad moabjina.<br />

papunam Tavi uxerxulad igrZno, ar icoda ra eTqva,<br />

magram jariskaci uceb alaparakda.<br />

`saSineli dRe iyo!..~<br />

`romeli? dRevandeli?~ _ ena daeba papunas.<br />

`tyvia rom momxvda...~ _ jariskacma Wrilobaze sa-<br />

TuTad miido xeli, TiTqos tkivilis gayuCebas cdilobda.<br />

papunam pasuxad veraferi moisazra, dumili amjobina.<br />

`sami dRe vibrZoleT... smolenskSi yofilxar?.. smolenskamde<br />

ver mivaRwie... qviSa, talaxi... zafxulobiT,<br />

albaT, kargia iqauroba, magram zafxulamde vin damacala...<br />

adre gazafxuli iyo, Tovli dneboda ukve da tankebi<br />

talaxSi efloboda...~<br />

`ukve mravali weli gavida...~ _ CaurTo papunam, magram<br />

jariskacs naTqvami ar gaugonia.<br />

`vtopeT da vtopeT talaxSi... Wurvis wivili mogismeniaT?..<br />

ai, gesmis, grZnob, rom giaxlovdeba, axla afeTqdeba,<br />

axla... versad gaeqcevi, versad daemalebi... ginda<br />

gaiqce, magram fexebiT talaxSi Caflulxar, ar giSvebs...<br />

iq, viazmasTan, gagigoniaT, albaT...~<br />

`namyofi var im adgilebSi!~ _ SeniSna papunam.<br />

`erTgan mdinare ugra ase uxvevs, _ jariskacma<br />

haerSi naxevarwre Semoxaza, _ qviSiani napirebi... Tovli<br />

dneboda da napirebi lafad gadaiqca... mdinareze yinuli<br />

ukve tydeboda, fexs Sedgam da tkacani gaaqvs... eh,<br />

ramdeni CaixrCo...~<br />

`Tqven gadalaxeT?~<br />

jariskacma mzera miaciva.<br />

`me iq momkles! _ pirquSad warmoTqva. _ tyviam aq<br />

gamiara... axlac mtkiva...~<br />

(ori furceli saqaRaldedan)<br />

`...SemdgomSi araerTxel davfiqrebulvar, TaTuli<br />

miyvarda Tu ara, magram pasuxi ver davZebne. martooba<br />

mtanjavda da mindoda gverdiT vinme myoloda. siyvaruli<br />

arc mixsenebia. maSin rom wamomcdenoda is fraza,<br />

romelsac milioni Seyvarebuli erTnairad warmoTqvams<br />

da yoveli maTgani fiqrobs, es sityvebi Cemi mogoniliao,<br />

sakuTari Tavisa da TaTulis winaSe ver viqnebodi<br />

marTali. magram raki erTxel gadavwyvite, Sevecade mtkice<br />

vyofiliyavi.<br />

86 87


TaTuli ukve arc moeloda am sityvebs, mgoni, saer-<br />

Tod dahkargoda imedi.<br />

_ bolo gamocda xval gaqvs? _ sasxvaTaSorisod<br />

SevekiTxe.<br />

_ Tu gadavurCi, kurss davxurav...<br />

_ unda gadaurCe, xom ici, zeg moskovSi mivfrinavT,<br />

bileTebi ukve aviRe!<br />

TaTulim moulodnelobisagan xelebi gaasavsava. ase<br />

icoda uzomo gakvirvebis Jams. pirisaxe gausxivosnda,<br />

Tvalebi aucimcimda da imiT mainc viyavi bednieri, rom ase<br />

iolad gavaxare. xmamaRla araferi uTqvams, laparaki arc<br />

iyo saWiro. axla rom WoWmani daewyo, odnav mainc SememCnia<br />

undobloba, SiSi, Cveni qorwili, albaT, arc Sedgeboda.<br />

mesame dRes megobrebma aeroportSi gagvaciles.<br />

iyo yvavilebi, Sokoladi, Sampanuri... mere mgzavrebiT<br />

savse TviTmfrinavSi martoni davrCiT, erTmaneTis<br />

gverdiT iluminators miWeWyilni. TaTuli pirvelad mifrinavda<br />

da SiSnarevi sixaruliT dascicinebda Rrubel-<br />

Ta TeTr qaravans. me ki upiratesobis SegrZnebiT, _ ai,<br />

sad ikmayofilebs mamakaci pativmoyvarul vnebebs, _<br />

veCiCinebodi aTas rameze. jer misi arsebobis anabana ar<br />

vicodi, Cemi Tavgadasavlebis nusxa ki xelisgulze gadavuSale,<br />

riTac Sevecade, misi dapyrobili guli erTxel<br />

kidev safuZvlianad damepyro.<br />

monislul caze mze sustad bJutavda da moskovma sigrile<br />

dagvaxvedra. metrom centrSi amogviyvana.<br />

xelixelCakidebulebma viseirneT prospeqtebsa da moednebze,<br />

TiTqos miznad davisaxeT ramdenime saaTSi yvela<br />

muzeumisa da yvela maRaziis daTvaliereba. SeRamebulze,<br />

roca fexebi dagvawyda, minskis vagzlis civ kedlebamde<br />

mivaRwieT, Caxutebulebi SuaRamemde velodeT dasavle-<br />

Tis matarebels.<br />

Zili im Rames ar gvRirsebia. raicentridan saburavebiT<br />

azelil gzas TviTmclelis ZaraSi Cayrilebi rom davadeqiT,<br />

mivxvdi, TaTuli jojoxeTSic ukan gamomyveboda.<br />

mdore da wynari ugras napirebze, tanwerweta fi-<br />

WvnarebSi mikargul sofelSi wvimisagan gaSavebul sab-<br />

Wos SenobasTan CamovediT.<br />

qviSiani orRobe CaviareT.<br />

velur parkSi TeTri aryis xeebi nela Srialebda.<br />

jariskacis vercxlisferi Zegli mdumared dahyurebda<br />

saflavTa borcvebs. meCxeri yvavilnari gamoexmo<br />

CrdiloeTis qars.<br />

TaTulim xelCanTidan muWa miwa amoiRo, saflavze<br />

mimoabnia...~<br />

`me iq momkles!~ _ gaimeora jariskacma da yavarjeni<br />

moimarjva, wamodga.<br />

`iqneb mamaCems icnobdiT?~ _ miadevna papunam, magram<br />

naTqvami xmadabali gamouvida da jariskacs ar gaugonia,<br />

yavarjnis kakuniT gaecala.<br />

`es ucnauri pansionati!~ _ gaifiqra papunam. savar-<br />

Zeli odnav Seabruna. aqedan parki kargad moCanda. iq ukve<br />

sinaTles aqrobdnen. TiTo-orola damsvenebeli cdilobda<br />

sibneles gamoqceoda.<br />

yviTelqudiani Sveicari dagvianebulebs aCqarebda:<br />

`swrafad, swrafad, Torem kari iketeba!~<br />

papunas fiqri kvlav jariskacs dastrialebda.<br />

TiTqos sadRac enaxa, albaT, Zalian adre, Soreul bavSvobaSi.<br />

ZmaTa saflavze Tavisi mogzauroba moagonda. iqidan<br />

dabrunebulma narkvevi gamoaqveyna...<br />

(mcire nawyveti `axalgazrda komunistSi~<br />

gamoqveynebuli narkvevidan)<br />

`...tye mdumarea. saanZe fiWvebs niavic ar arxevs.<br />

rbil xavss Wreli Crdili efineba. wiwvis saamo surneleba<br />

kacs aTrobs. xandaxan kodala Tu daarRvevs myudroe-<br />

88 89


as. ugrac mdumarea, mdorea, TiTqos arc ki miedineba.<br />

Tavkombala Tu aadens sust Wavls wyalmcenareebSi. aqauri<br />

mdinareebi sul aseTebia _ mdumareni. tyeSi uCumrad<br />

gawolilan, TiTqos eSiniaT, daarRvion drois auCqarebeli<br />

msvleloba.<br />

maSin, sami aTeuli wlis winaT, adriani gazafxuli<br />

iyo. yinuli imsxvreoda ugraSi da misi Waxani ikargeboda<br />

qvemexebis quxilSi. tankebi eflobodnen qviSis oTonTo-<br />

Si. crida Zval-rbilSi gamtani civi Jvavi.<br />

sikvdili Cveulebrivi iyo.<br />

yvelaferi SeiZleboda momxdariyo.<br />

iqneb ambrazuras aekra mkerdiT. amboben, germanelebma<br />

Sehkreso ugras napirebi. tankebi Cafleso miwaSi,<br />

dotebi aageso xaboze, mdinaris forsireba SeuZlebeli<br />

gaxadeso...<br />

iqneb tanks Cauvarda xelyumbarebis koniT, aafeTqa<br />

da afeTqda TviTonac. amboben, mteri cdilobdao, radac<br />

unda dasjdomoda, SeeCerebina Cveni Seteva, radgan<br />

viazmis placdarmis dakargviT smolensksac kargavda<br />

Turme...<br />

iqneb xeldaxel gadavidnen ieriSze, gza xiStiT gaikafes,<br />

magram TviTonac mtris xiStiT daiRupa... amboben,<br />

ugras forsirebis dros talaxSi tankebic ver gadiodnen<br />

da xiStiT aiReso raicentri... mteri uamravi mosres, Turme,<br />

TviTonac moisrneno...~<br />

papunam Sublze moisva xeli, TiTqos zmaneba CamoiSora...<br />

diax, jariskaci ecnaura. igi bavSvobidan gamoecxada,<br />

kedelze Camokidebuli gacrecili portretidan<br />

Camovida.<br />

axla inana, ratom meti gulisxmiereba ar gamoviCineo.<br />

iqneb moenaxa sadme, yovelive gamowvlilviT gaego,<br />

eWvebi Seemowmebina. undoda vinmesTvis ekiTxa, magram<br />

viskenac gaixeda, yvela Semoecrica, gaqra.<br />

im mxares wavida, saiTkenac jariskaci gauCinarda.<br />

viwro, Cabnelebulma derefanma momrgvalebul<br />

darbazSi gaiyvana. darbazis kedeli uzarmazar panoramas<br />

eWira. zed samyaros xedi iyo gamosaxuli, kosmiuri xomaldidan<br />

danaxuli.<br />

miriadi varskvlavi moiswrafoda TiTqos yoveli<br />

mxridan, gugunebda, trialebda galaqtika. Soreul siRrmeebs<br />

TeTr laqebad aCnda sxva galaqtikebi. panoramis<br />

erTi bolodan meore bolosaken vercxlis fantelebiviT<br />

mieqanebodnen irmis naxtomis varskvlavebi.<br />

SuagulSi oqros mze brdRvialebda, Tvalis gasworeba<br />

Wirda. iqve nayvavilariviT dawinwkluli, vercxlisferi<br />

merkuri micucquliyo. TeTri pirbade aefarebina<br />

sicxisagan gaTangul veneras, pirisaxes ar aCenda.<br />

lurjad kamkamebda dedamiwa, cicqna mTvare TiTqos am<br />

lurj sarkeSi ixedeboda. sisxliviT Rvioda mrisxane<br />

marsi. gundi da gundi asteroidTa Saqaryinulis namsxvrevebiviT<br />

mimofantuliyo. yru guguniT brunavda quruSi<br />

iupiteri. TeTr sartyels zomavda saturni. saxedaRaruli<br />

dedaberiviT milaslasebda nacrisferi urani.<br />

macocxlebel sxivebs odnavRa ireklavda neptuni.<br />

plutoni inTqmeboda bnel kosmosSi, mzidan Svid miliard<br />

kilometrze da mis mowamlul RrublebSi mzis susti<br />

anarekli Tu aRwevda...<br />

iqve axlos, gverdiTa kedelze, papunam Rilaki Seam-<br />

Cnia da TiTi daaWira.<br />

umalve mTeli panorama gacocxlda, aivso xmiTa da<br />

moZraobiT. mravali cTomilidan lurji planeta gamoir-<br />

Ca, TandaTan gaizarda, gaizarda, mTeli kedeli daikava.<br />

kargad Canda TeTri Rrublebis qaravnebi da RrubelTa<br />

naxleCebs Soris, cisferi nisliT msubuqad dafaruli<br />

kontinentebi.<br />

mere raRac ucnauroba moxda. es uzarmazari cTomili<br />

TiTqos naRms waawydao, grialiT afeTqda, uTvalav<br />

namsxvrevebad daifanta kosmosSi da iq, sadac wuTis win<br />

panorama iyo gadaSlili, papunam Jangiani rkinis kari<br />

dainaxa. zed ewera:<br />

90 91


mamaTa klubi<br />

saxelurs daejajgura. kari mZimed, WrialiT gaixsna.<br />

imwamsve zed yurTan tyviam gaiwivla.<br />

moulodnelobisagan adgilzeve Cacucqda, oreuli<br />

ki mTlad Zirs daetyepa. jer egona, Tavs mesxmiano, magram<br />

Soreul siRrmeSi saSineli griali da baTqabuTqi<br />

atyda. albaT, jobda kars moSoreboda. cnobismoyvareobam<br />

daaba, mere ki win ubiZga. welSi moxrili papuna, mokle<br />

gadarbenebiT, rogorc es filmebSi enaxa, pirdapir<br />

Suagul jojoxeTSi Sevarda.<br />

sakmaod vrcel dablobs mdore da wynari mdinare<br />

kveTda. SemaRlebul xabos sangrebis wyeba mihyveboda.<br />

Sig jariskacebi isxdnen, tyviamfrqvevisa da avtomatis<br />

cecxls uSendnen gaRma napirs. ufro Sors qvemexebi iyo<br />

Camwkrivebuli, Caxrinwuli yefiT cecxlsa da Wurvs an-<br />

Txevdnen.<br />

meore, ufro movakebul napirze tankebi mogugunebdnen,<br />

muxluxebiT xnavdnen atalaxebul, Sav miwas.<br />

Wurvi pirdapir ganapira qvemexs moxvda. rkinis namsxvrevebi,<br />

cecxli, adamianTa sxeulis nafleTebi haerSi<br />

aisrola.<br />

mdinaris gaRma ukve ramdenime tanki iwvoda, sxvebi<br />

ki jiutad mobobRavdnen.<br />

gaisma Soreuli yiJina. iq, tyispiras ori armia ekve-<br />

Ta erTmaneTs da jariskacebi xeldaxel ibrZodnen. mdinare<br />

wiTlad SeiReba, gvamebiT aivso.<br />

papunas kinaRam gulze Semoeyara. oreuli ki pirveli<br />

wuTidanve svel kvals tovebda, TiTqos im adgilas<br />

uzarmazar loqoras gaevlo.<br />

Tavzardamcemi wivili moisma, TiTqos haeri orad<br />

gaipo. papuna balaxSi Caemxo, xelebi Tavze daifara. miwa<br />

TiTqos gadaqanda. zurgze goroxebi da mtveri daeyara.<br />

ar wamomdgara, ise gaxoxda. didxans miiwevda win.<br />

Tavi rom aiRo, lodnarSi aRmoCnda. brZolis xmau-<br />

ri aqac aRwevda, magram tyvia maRla zuzunebda, papunas<br />

ver miswvdeboda da suli moiTqva.<br />

jer kidev gons ver mosuliyo.<br />

gorakis miRma mSenebare qalaqi gamoCnda. amweebi<br />

WrialiT ezidebodnen tvirTs. aTasobiT xuro da<br />

kalatozi aRma-daRma moZraobda xaraCoebze. aqac xmauri<br />

da guguni idga, magram es satvirTo manqanebis, amweebisa<br />

da betonsarevi danadgarebis guguni iyo.<br />

karga xans uyurebda am Cveulebriv da Tanac ucnaur<br />

suraTs. zurgsukan jer kidev ismoda brZolis Soreuli<br />

xmebi da qalaqis xilvam gaaoca.<br />

`isini angreven, eseni aSeneben!~ _ es ufro uazro<br />

TamaSs hgavda, vidre realur cxovrebas.<br />

`rom ar aaSenon, ra unda daangrion?~ _ iqednurad<br />

Caiqirqila oreulma.<br />

papuna Sebrunda. sxva gza ar icoda da biliks ukanve<br />

dahyva.<br />

kvlav im lodnarSi Sevida.<br />

Tavi gamohyo. TiTqos araferi Secvliliyo. gaRmelebic<br />

da gamoRmelebic daundoblad anadgurebdnen<br />

erTimeores.<br />

jariskacs waawyda anazdeulad, Tavis nacnobs miamsgavsa.<br />

daWrili iyo, sisxli sdioda. xelSi xelyumbarebis<br />

Sekvra eWira. papunam dauZaxa, undoda SeeCerebina, magram<br />

jariskacs araferi esmoda, mTlianad omis yovlismomcvel<br />

Jins Seepyro. wamodga, barbaciT gaswia tankisaken.<br />

papuna gamoedevna, mirboda da uxmobda:<br />

`mama, mama!..~<br />

waiborZika, qva-RorRSi daeca.<br />

tanki uzarmazari Canda, jariskaci ki _ erTi cicqna.<br />

muxluxebiT wamoimarTa foladis kolosi da mTeli<br />

simZimiT daaskda zevidan...<br />

papunas guli SeuRonda. mere TiTqos gons moego,<br />

magram ar axsovda, rogor gadakveTa brZolis veli,<br />

92 93


ogor miaRwia rkinis karamde...<br />

derefanSi rom aRmoCnda, mxolod maSin wamodga.<br />

Tavis binamde Zlivs milaslasda...<br />

10. paraskeva<br />

loginze gauxdelad daeca, pirisaxe baliSSi Cargo.<br />

arafris Tavi ara hqonda. mSvidi Zili yvelafers erCivna,<br />

magram ruli ar ekareboda da Seecada dinjad daexarisxebina<br />

ucnauri STabeWdilebebi, WeSmariti axsna<br />

daeZebna Tavs gadaxdenili faTerakebisaTvis. amas naTeli<br />

goneba sWirdeboda, mis tvinSi ki yvelaferi yiraze<br />

idga, naazrevi logikas vera swyalobda da paradoqsebiT<br />

kmayofildeboda. ufro daqanca gonebaze Zaldatanebam,<br />

erTi azric ver miiyvana bolomde. buranSi iZireboda<br />

TandaTan da uSfoTvel Zils natrobda, imas ki ver xvdeboda,<br />

rom es natvra ukve sizmari iyo. oreulic amasve natrobda,<br />

mis nafiqrals imeorebda sityva-sityviT, oRond<br />

sakuTari gancdebis analizi mas ar ZaluZda da Tu tanSi<br />

Seucnobi TrTolva uvlida, mxolod imitom, dRevandeli<br />

STabeWdilebebidan erTaderTi gancda rom SerCa _<br />

paraskevas saluqi muxlisTavebis sigrile. am erTaderT<br />

SegrZnebas danarCeni wareSala da papuna ZilSi rom<br />

CaiZira, oreuli gamoeyo mis areul sizmars, iatakze Camococda<br />

da saabazanosken gagorda. kanalizaciis milis<br />

gaswvriv xvreli amoetexa virTxas da oreuli im xvrelSi<br />

Cavarda. didxans mifrinavda TavdaRma da Zirs rom moadina<br />

Zneyva, curclis suni eca. Rrma miwisqveSeTi virTxebs<br />

xvrelebiT daeqsela. Zneli iyo gzis povna. oreuls<br />

SiSic Tan wamohyva, magram utyuari alRoTi miikvlevda<br />

gzas. karga xans iboriala bnel labirinTSi, virTxis curclisa<br />

da gamoxruli Zvlebis meti araferi Sexvedria.<br />

mere erTgan zonzroxa virTxa SemoefeTa. grZel kuds<br />

Zlivs moaTrevda. oreuli SiSisagan mTlad dailia, Tum-<br />

ca mas arc feri hqonda, arc suni da virTxam verc SeamCnia.<br />

oreulma ki bewvis nazi Sexeba igrZno da elvisuswrafesad<br />

win gasrialda.<br />

erTgan Tavi amoyo xvrelidan. ver gaarkvia vis bina-<br />

Si imyofeboda. sibneleSi wyvils eZina. erTi, albaT, mamakaci,<br />

ise xvrinavda, Wers azanzarebda, meores ki, albaT,<br />

qals, Tavisi mewyvilesaTvis xma Seewyo, saberveliviT<br />

fSvinavda. sxvagan movxvdio da ukanve CaZvra, ufro iqiT<br />

aiRo gezi, sadac meti xvreli itoteboda. direqtoris<br />

nasufrali xom ufro gemrieli iqneboda da virTxebic<br />

metad waetanebodnen.<br />

sul male uzarmazar samzareuloSi amoZvra. veeberTela<br />

Rumelze dawmendil-daprialebuli saZroxe<br />

qvabebi ewyo da nair-nairi saWmelebis suni erTmaneTs<br />

Sezaveboda. adikos mets aravis eqneboda amodena samzareulo<br />

da oreuli swrafad gacunculda, wuTSi mTeli<br />

bina Semoirbina, Tumca imodena iyo, oTaxebi ver daiTvleboda.<br />

saZile oTaxSi Ramis naTura enTo da mxolod qalis<br />

wynari sunTqva ismoda, TiTqos tyis msubuqi niavi cacunobso.<br />

oreuls guli auCqrolda. skamze Sexta, raTa ukeT<br />

daexeda.<br />

farTo sarecels naxevrad anaTebda Ramis naTura<br />

da Tanabari sinaTle mZinare paraskevas efineboda. misi<br />

lamazi Tmebi ise daRvriliyo baliSze, TiTqos calke<br />

cocxloben da nakaduliviT ganuwyvetliv moedinebiano.<br />

saxis uzado nakvTebi Zilis dros ufro srulyofili<br />

Canda. oreuls mxatvris mTeli niWiereba papunasaTvis<br />

Seetovebina, TviTon ki mxolod SiSveli vneba dahqonda<br />

Tan. axlac didxans ar ufiqria. skamidan Camoxta. sarecelze<br />

ferxTiT acocda da Tavi sabanqveS Seyo. ase gasrialda,<br />

kocniT ahyva fexidan. muxlebis sigrilem,<br />

mkvrivi muclis mxurvalebam, qalwulebrivma ZuZuebma<br />

mTlad aabanana da TavdaviwyebiT Caetmasna qals, TeTr<br />

94 95


kiserze kbilebi daaso. gondakarguls safrTxe daaviwyda,<br />

magram am dros paraskevam ZilSi amoikvnesa, gverdi<br />

icvala da kinaRam qveS moiyolia.<br />

oreuli gainaba, suli gakminda.<br />

qals gamoeRviZa, mousvenrobam Seipyro, Tumca<br />

verc verafers xedavda, verc verafers grZnobda.<br />

sarecelze wamojda.<br />

`hei, ra gindoda?~ _ gaRizianebiT SeekiTxa gverdiT<br />

mwols.<br />

imas sibnele faravda da oreuls aqamde ar SeumCnevia.<br />

`xom ar gagiJdi, dedakaco!~ _ kbilebis ucnauri<br />

RrWialiT Seepasuxa adiko.<br />

`virTxis suni meca!~<br />

`me ki adamianisa!~ _ eWvianad Tqva adikom.<br />

`adamians aq ra unda, im dRes mwerals rom elaparake,<br />

imis suni gamogyveboda!~ _ ukmayofilod gaawyvetina<br />

paraskevam.<br />

adiko wamoimarTa Cxrial-CxrialiT. sinaTlis Rilaks<br />

TiTi daaWira, oTaxi aabrdRviala.<br />

Sexeda oreulma da Tavzari daeca.<br />

paraskevas gverdiT, sarecelze, ConCxi wamomarTuliyo,<br />

sazarel ybebs axrWialebda. Tvalis carieli fosoebi<br />

im adgilisaTvis miebjina, sadac oreuli gaqrobas<br />

cdilobda.<br />

oreuli mTlad dapataravda, muWistola gaxda, sareclidan<br />

Camogorda da SeumCnevlad kvlav virTxis<br />

xvrelSi CaZvra.<br />

gadarCenis sixaruliT Tavbrudaxveuli miqroda da<br />

sicocxlis meti am qveyanaze araferi ewada...<br />

papunas gamoeRviZa. ver gaego ra xdeboda mis Tavs.<br />

sinaTle aanTo. fanjaraSi gaixeda, magram iq araferi Canda.<br />

SuSaze sakuTar gamosaxulebas Seavlo Tvali. TmagaCe-<br />

Cili da wvergauparsavi veraferi sanaxavi iyo.<br />

gaixada da isev loginSi Cawva.<br />

Rrma, usizmro ZilSi dainTqa. roca gamoeRviZa, sa-<br />

aTs daxeda, gaukvirda. is Ramec da mTeli is dRec gasuliyo.<br />

ninuca bebias Sevecode da imitom ar gamaRviZao,<br />

gaifiqra.<br />

ninuca bebias vaxSami magidaze gauSlia, zed gazeTi<br />

gadaufarebia da, albaT, `moxucTa klubSi~ wasuliyo.<br />

martom ivaxSma. mere saseirnod gavida. ukve derefan-<br />

Si gaaxsenda, rom paraskeva esizmra. arc axali gazeTebi<br />

hqonda wakiTxuli da biblioTekisaken gaswia.<br />

vestibiulamde misulic ar iyo, Cxubis xma moesma.<br />

mamakacis wvrili xma sayvedurebs reCitativiT afrqvevda.<br />

papuna biblioTekis karTan SeCerda, Cxubis xma iqidan<br />

gamodioda.<br />

ucbad kari gaiRo, uSangi gamovarda sacobiviT.<br />

etyoba, viRacam mourideblad ubiZga. papunas Seejaxa,<br />

Torem marmarilos filaqanze gaafrTxobda suls.<br />

`ra mogivida, megobaro?~<br />

uSangi Secba. pirze naZaladevi Rimili aikra, tanisamosi<br />

gaiswora, sevdianad CamoSvebuli kudic Seimowma,<br />

xom ar momawyviteso.<br />

`Cxubia?~ _ kvlav SeekiTxa papuna.<br />

`iseTi araferi, waviborZike!~ _ Tavi moisawyla<br />

uSangma.<br />

`erTi es miTxari, TqvenTan riTi erTobian? damsveneblebs<br />

vaTvaliereb, arc erTi nacnobi...~<br />

`samejliso blokSi mibrZandiT, Tqven, albaT, arc<br />

gsmeniaT samejliso bloki!~<br />

biblioTekidan gamosuli xmadabali Cxubi usaSvelo<br />

RrialSi gadaizarda. kedlebi TiTqos Sezanzarda,<br />

kinaRam SuSebi CamoifSvna.<br />

`bozo, quCis qalo!~ _ buxunebda kaci da am sityvebs<br />

iseTi xma mohyva, TiTqos Jokei tyavis maTraxs atkacunebda.<br />

uSangi gafiTrda, caxcaxma dauara, swrafad gaSorda<br />

papunas, SiSisagan kudi mTlad lajebSi Seemala.<br />

oreuli awrialda, yovel gatkacunebaze ise SeTr-<br />

Toldeboda, TiTqos beWebze xvdeboda tyavis maTraxi.<br />

96 97


papunam krToma damala, kars miawva da, sanam moiazrebda,<br />

rogor moqceuliyo, mtvris buRSi aRmoCnda, Taroebidan<br />

gadmoyril wignebs rom daeyenebina.<br />

kedelTan mSvenieri paraskeva idga. sakinZe Camoxeoda,<br />

qaTqaTa ZuZu mouCanda.<br />

direqtori adiko cofs yrida, eseselis kitelze<br />

Rilebi aswyvetoda, ofli xviTqad gadmosdioda, xelSi<br />

sampiri maTraxi eWira, Seubraleblad utylaSunebda da<br />

Rrialebda:<br />

`bozo, quCis qalo!~<br />

qali xmas ar iRebda. erTi kvnesac ar dascdenia.<br />

CaSretili Tvalebi sivrcisaTvis miepyro.<br />

mxolod erTxel gaxsna bage, erTaderTi sityva miugdo:<br />

`cvedani!~<br />

adikom Tavze xeli itaca, iatakze dajda, bavSviviT<br />

azluqunda.<br />

qals bage zizRiT moexaza, kedels moswyda, atirebul<br />

kacs auara.<br />

papunam ar icoda ra eTqva, Tvals ver aSorebda qalis<br />

moSiSvlebul sxeuls, zolebad damCneul namaTraxevs.<br />

adikom tirili ucbadve Sewyvita. kvlav iatakze<br />

ijda da brazisagan ibereboda. male uzarmazar kasrs daemsgavsa<br />

da kiteli Semoaskda.<br />

papuna SekrTa, am gigantis aboboqreba saSiSi unda<br />

yofiliyo.<br />

adikom ki adliani cxvirsaxoci daaZro, cxviri xmauriT<br />

moiwminda, wuTSi daiSrita, patara maimuns daemsgavsa.<br />

bewviani, gamxdari xelebi papunasaken gaiwoda, CitiviT<br />

Caiwkvitina:<br />

`uTxari ra, Sen mainc uTxari!~<br />

`morCi erTi!~ _ mkacrad mouWra qalma. Camoxeuli<br />

sakinZe aiwia, meore xeli papunas gamosdo mklavSi da<br />

gverdiTa karisaken gaitaca.<br />

papuna ukan-ukan ixedeboda, nabijs iTrevda.<br />

adiko isev ise ijda, Tvalebs ifSvnetda, Tan raRacas<br />

uTavbolod burtyunebda. male im adgilas nacrisferi<br />

kvamli datrialda, aqanavda.<br />

amasobaSi papuna qalma gverdiTa karSi gaaTria da<br />

bnel gvirabSi aRmoCndnen. kaci miendo qalis xels.<br />

mklavze grZnobda mkvrivi, cxeli ZuZus Sexebas da goneba<br />

ebindeboda.<br />

ucbad ganaTda. isini papunas oTaxSi aRmoCndnen.<br />

SiSnarevi mRelvarebisagan kacs muxlebi uTrToda.<br />

oreuls ki guli SeuRonda da gons ver modioda.<br />

qalma xmadabla Caicina, TiTqos eJvanma gaiwkaruna.<br />

`rogor daviRale~, _ niaviviT waiCurCula, savar-<br />

ZelSi nebierad miesvena.<br />

papuna karamde Zlivs mivida, ninuca bebiam ar Semomiswroso,<br />

gasaRebi gadaabruna.<br />

roca Semotrialda, qals ukve Rrma ZiliT eZina. mo-<br />

Riavebuli, qaTqaTa mkerdi msubuqad aud-Caudioda.<br />

dafxrewili kabidan urcxvad gamofenili SiSveli siTe-<br />

Tre Tvalsa Wrida. swori fexebi ise gaeSxvarTa, kacs<br />

ZalRonis daZabva mouxda, raTa mzera moeridebina. wyali<br />

daisxa. civma wyalma mcired daacxro da axla ukve<br />

rcxvenoda Tavisi mRelvarebisa.<br />

TviTonac savarZelSi Cajda, Tvals aridebda macdur<br />

xats, Tan ki uCumrad Semoparul Zils ebrZoda.<br />

usaSvelod gaiwela bneli Rame.<br />

nadiris Rmuili esmoda saidanRac. TiTqos fanjrebqveS<br />

dadioda sazareli urCxuli da sisxlgamyinavi xmiT<br />

yioda. am saSinel bgerebs ucbad sasowarkveTili kivili<br />

daerTo da papunas gamoeRviZa.<br />

marto iyo.<br />

cis kideze kvlav amodioda muStistola, wiTeli mze...<br />

fiqridan verafriT amoigdo. loginidan wamodgoma<br />

Seezara. iwva TvaldaxuWuli. mexsierebis asparezze<br />

98 99


kvlav da kvlav warmoesaxeboda paraskevas mSvenieri nakvTebi.<br />

rcxvenoda am arcTu wminda zmanebisa, magram<br />

Tavi verafriT daeRwia tkbili tyveobidan. qalis saluqi<br />

siTeTre da harmoniuli sisavse gonebas ubindavda.<br />

isev da isev axsendeboda samosidan urcxvad gamofenili,<br />

warmtaci sacduri da ar icoda, riTi daeTrguna mwveli<br />

vneba. fiqriT TaTulisac miswvda, magram am dros<br />

colis gaxseneba urcxvobis niSani ufro iyo da sindisma<br />

gaawama.<br />

moulodnelad telefonma dareka. sawolis TavTan,<br />

Jurnalis magidaze idga aparati.<br />

`gZinavs, Zamiko?~ _ adikos Caxrinwuli xma umal<br />

icno.<br />

`ho, dilis Zili gamitkba!~ _ naZaladevi mxiarulebiT<br />

Seepasuxa.<br />

`xom ar moiwyine?~<br />

`TandaTan veguebi!~ _ icrua.<br />

`guSin me da Cemi meuRle cotaTi wavkinklavdiT...~<br />

`ubralo xumrobad CavTvale!~ _ TvalTmaqcoba<br />

arCia papunam.<br />

`Cven ukve SevrigdiT da axla Caize gepatiJebiT...<br />

msaxuri gamogigzavneT!~<br />

sanam uars moaxerxebda, telefoni dadumda.<br />

sawolidan wamoxtoma Zlivs moaswro. kedeli im<br />

adgilas gaixsna, saidanac wuxel papunam da paraskevam<br />

SemoaRwies. axla iqidan uSangi gamocunculda. kuds gametebiT<br />

aqicinebda da Tumca cdilobda, sixaruli gamoexata,<br />

saxe mainc Camostiroda. virTxis suni sdioda da<br />

papunam zizRi igrZno.<br />

`gaaCere es kudi, ras aqicineb netavi!~ _ gulmosulad<br />

uTxra.<br />

uSangma farisevlurad CaixiTxiTa da kudi ufro<br />

swrafad aamoZrava.<br />

gvirabSi or nabijze mohyveboda. sibneleSi, fexis<br />

xmis nacvlad, TaTebis fafuki baTquni ismoda da aqamde<br />

mZinare oreuli gamoerkva, awrialda, safrTxe dalanda.<br />

papunam Tavi moiToka, mRelvareba odnavadac ar dastyobia.<br />

icoda, uSangis sulSi mxolod patara mxecunas ipovida,<br />

amitom Sig Caxedvas ar daxarbebia.<br />

winaTgrZnobam ubiZga. bnel mosaxvevSi ucbad motrialda<br />

da naxtomisaTvis gamzadebuli uSangi zed gadaawyda.<br />

papunam uxmod CabRuja, kedels miakra. uSangi<br />

sust winaaRmdegobas uwevda da sacodavi, moguduli Cxavili<br />

aRmoxda.<br />

`gamiSvi, metkina!~<br />

papunas Sercxva, ar egona egzom susti Tu iqneboda.<br />

`meorejer mifrTxildi!~<br />

`paraskevas moeSvi ra, _ awuwunda uSangi, _ qalebis<br />

meti ra yria, samejliso bloki savsea!~<br />

papunam araferi upasuxa.<br />

gza uxmod ganagrZes. gvirabis bolos uSangma<br />

mklavze mouTaTuna.<br />

`ar gamce, Torem daviRupebi!~<br />

papunam mxrebi aiCeCa. kari SeaRo da darbazSi aRmoCnda.<br />

paraskeva da adiko spilos Zvlis momcro magidas<br />

usxdnen. zed tkbileuli da ramdenime boTli Sampanuri<br />

ewyo. qals sadedoflo kaba uxdeboda. Tavze Zvirfasi<br />

TvlebiT mooWvili gvirgvini edga. adikos bakenbardebi<br />

Camoezarda, xSiri, WaRara ulvaSebi moergo. tanze ise-<br />

Ti forma ecva, generalsa da Sveicars Soris sadavo rom<br />

gaxdeboda.<br />

uSangma kari mixura, papuna ki magidas dinjad miuaxlovda.<br />

adiko wamodga. mtkavela fexebze idga, taniT ki<br />

mainc papunaze maRali Canda. xeli rom CamoarTva, iseTi<br />

civi hqonda, papunas TiTebi msubuqad moeyina da mere malulad<br />

isresda.<br />

paraskevamac gamouwoda Tavisi lamazi xeli. papuna<br />

zed eambora da am dros adikos boroti mzera igrZno.<br />

direqtors araferi uTqvams, Sampanuris boTli<br />

100 101


xmauriT gaxsna, Wiqebi Seavso.<br />

uxmod Sesves. saubari ar gamosdiodaT. papunam gadawyvita,<br />

rac SeiZleba TavdaWerili yofiliyo, yoveli<br />

sityva gamoezoma. maspinZlebic Tavs ikavebdnen zedmeti<br />

laparakisagan. adiko fiqrSi CaZiruliyo, paraskeva<br />

ki momajadoeblad iRimeboda.<br />

`Svili gyavT?~ _ ikiTxa adikom.<br />

kiTxva mWaxed gaisma da moulodneli iyo papunasa-<br />

Tvis, radgan safrTxes sul sxva mxridan moeloda.<br />

pasuxad Tavi gaaqnia. axla ifiqra, iqneb yoveli misi<br />

sawuxari amisganaa. Wyoniebis sisxlSi gamjdari instinqti<br />

ujanydeboda uSvilobas.<br />

`Svili kargia, _ sevda daeufla adikos, _ me rom<br />

biWi myavdes...~<br />

`daiwyo axla wuwuni, _ ukmayofilod gaawyvetina<br />

qalma, _ ucxosi mainc mogeridos!~<br />

`eh, patara adiko rom myavdes, godora biWi, mokle<br />

fexebze rom dabajbajebs...~<br />

papuna gaocebuli usmenda. kidev ufro gaocda, adikos<br />

TvalSi cremli rom SeniSna.<br />

melanqolia gadamdebi aRmoCnda da samive dadumda.<br />

adikom TavisTvis daisxa. stumris sasmisi daaviwyda.<br />

papunam axlaRa SeamCnia kuTxeSi jariskacebiviT<br />

Camwkrivebuli Sampanuris carieli boTlebi.<br />

`TaTulis ar eCqareboda, _ uneblieT Tavi imarTla,<br />

_ jer umaRless davamTavrebo, axalgazrdebi varT,<br />

moveswrebiTo...~<br />

`yuradRebas nu miaqcev! _ xelze xeli nazad daado<br />

paraskevam. _ simTvraleSi sevdiani xdeba, cremlad iRvreba...~<br />

adikom colis naTqvams yuri ar aTxova. erTi Wiqac<br />

gadakra da Tavi magidaze mido.<br />

`aba, esaa cxovreba? CemisTana qali am yaCaRis xel-<br />

Si...~ _ gaixumra paraskevam da xeli mouWira.<br />

papunas TiTqos denma dauarao, TrTolva Zlivs Seikava,<br />

magram adikos ridi mainc SerCa.<br />

`awi karga xans ver gamoiRviZebs. iqneb gvecekva?~<br />

paraskeva dauzareblad wamodga, kuTxisaken gaemarTa.<br />

iq, magidaze, magnitofoni idga da klaviSs TiTi<br />

daaWira. Canaweri cotaTi moZvelebuli aRmoCnda, magram<br />

papunasaTvis sul erTi iyo.<br />

qals welze xeli mohxvia, auCqareblad amoZravda.<br />

paraskeva aetmasna, Caexuta, Tavi mkerdze miado da<br />

am dros misi Tmebi CanCqeriviT gadmoiRvara. kacma saxe<br />

TmebSi Camala, misi grili silbo agiJebda. qalis drekadma<br />

welma, mkvrivma ZuZuebma, muxlebis macdurma xaxunma<br />

wonasworoba daakargvina.<br />

uZlevel vnebas Seepyro papuna da mzad iyo wuTieri<br />

netarebisaTvis samyaro gaeCuqebina.<br />

am dros adikom xvrinva amouSva da papuna gons moego.<br />

`sacodavi, ise unda bavSvi~, _ Tavi aiRo paraskevam,<br />

kacs kiserze mklavebi SemoaWdo, TvalebSi Caxeda.<br />

qalis quTuToebSi maradiuli sibere Canda da papunam<br />

safrTxe igrZno, Tumca jerac ver ganeWvrita, ranair<br />

xafangs ugebdnen. mixvda, es mSvenieri sxeuli da<br />

norCi saxe safari iyo, raic ucvlel da unayofo materias<br />

faravda, radgan mxolod cvalebadi moiRebs nayofs.<br />

TaTuli daudga Tvalwin. colis saxeze, albaT, meti<br />

naoWi daiZebneboda, magram im yamirze jer kidev amovidoda<br />

mwvane jejili, aq ki udabnos cxeli qviSis mets verafers<br />

ixilavda.<br />

zed zRurblze SeCerda. imis iqiT oTaxi iyo da TeTri<br />

sareceli ixmobda.<br />

paraskeva mklavze Caafrinda, mRelvarebiT Seexvewa:<br />

`maCuqe Svili!~<br />

`ara! _ mtkiced moWra papunam, qalis xeli moiSora.<br />

_ Cems Svils jer iq ar ucxovria, mwvane sanaxebSi!~<br />

Sebrunda da gasasvlelisaken gaemarTa. ukan ar mouxedavs,<br />

magram grZnobda, adikos boroti mzera zurgs<br />

uburRavda.<br />

kari TavisTavad gaiRo. mis ukan uSangi atuzuliyo.<br />

102 103


sixaruls ver malavda. kuds gametebiT aqicinebda.<br />

`aqeT!~ _ grZeli derefnisaken aniSna. papunas misda uneburad<br />

Seebrala uimedod Seyvarebuli ymawvili, rbil<br />

bewvze gadausva xeli. uSangi wamiT gaitruna, ucbad kar-<br />

Si gasxlta da miixura.<br />

papuna gvian mixvda, labirinTis dasawyisSi rom<br />

idga...<br />

11. labirinTi<br />

karis gaReba arc ucdia. xafangi raki daixura, aqedan<br />

Tavis daRweva arc ise ioli iqneboda. amitom mihyva grZel<br />

derefans. swori, TeTrad SefeTqili derefani male daitota.<br />

arsad naTura ar ekida, arc kari aCnda da arc sarkmeli,<br />

Tanabari, mSvidi sinaTle ki idga. gzis gasayarTan wamiT<br />

Seyoymanda, ar icoda romeli erTi aerCia. sadme mainc xom<br />

gamiyvanso, ifiqra da instinqts miendo, saiTkenac ukarnaxa,<br />

iqiT gaswia. derefnebis gauTavebeli xlarTi iklakneboda,<br />

tydeboda, erTurTs kveTda, itoteboda. zogi<br />

derefani yru kedliT mTavrdeboda, zogic wreze atarebda,<br />

saidan gamovida, kvlav iqiTken abrunebda.<br />

karga xans dadioda ase. araqaTi gamoelia. mwvave<br />

SimSili igrZno. nebisyofas mouxmo, SiSs ar unda miscemoda,<br />

magram dafeTebul oreuls ver moeria, gausxlta,<br />

brmad exleboda kedlebs, zed iCeCqveboda, mTlad<br />

daekarga goni. suli exuTeboda, haeri ar hyofnida, TiTqos<br />

es vrceli, dResaviT ganaTebuli derefnebi yovelmxriv<br />

dagmanuli yofiliyos.<br />

`laCari!~ _ TavisTavs miusaja papuna Wyoniam.<br />

sulis mosaTqmelad Seyovnda. civ kedels mieyrdno<br />

zurgiT. Tvali daxuWa. yovelive unda aewona, gonebiT<br />

Caswvdomoda, magram imedismomcemi veraferi moiazra.<br />

Tvali gaaxila. mis win, iatakze virTxa Cacucquliyo<br />

da Semoscqeroda TvalebiT _ wvrili mZivebiT.<br />

papunam fexi daubakuna. virTxa zantad Sebrunda.<br />

dinjad mihqonda msuqani, TamTama sxeuli, grZeli kudi<br />

misTrevda.<br />

gza ganagrZo. virTxa daaviwyda. erTferovan derefnebs<br />

akvirdeboda, raTa maTs ganlagebaSi ramenairi<br />

kanonzomiereba aRmoeCina.<br />

erTgan gverdiT gauxvia da SeZrwunebuli ukanve<br />

gamovarda. mosaxvevSi gvami egdo da virTxebi miseodnen.<br />

sirbiliT gaSorda im saSinel adgils. sakmao man-<br />

Zili gairbina da maSin moixeda. kvlav is pirveli virTxa<br />

dainaxa. iqneb is arc iyo, magram wvrili TvalebiT zustad<br />

imnairad uyurebda. virTxa mis kvalze mocunculebda,<br />

arc uaxlovdeboda, arc CamorCeboda. papuna rom Se-<br />

Cerda, isic SeCerda, roca daiZra, isic gamoedevna.<br />

fexs auCqara papunam. unda gascloda mdevars.<br />

maincdamainc ras dauSavebda erTi virTxa, magram<br />

weRandelma suraTma dazafra, mosalodnel safrTxes miaxvedra.<br />

gadamkveTi derefnidan im virTxas meore dauamxanagda<br />

da axla orni mocunculebdnen Cumi wripiniT.<br />

mere maT mesame daemata, meoTxec...<br />

ise sawyaloblad wripinebdnen, TiTqos raRacas<br />

SesTxovdnen...<br />

papuna gaiqca. ramdenjerme gamoxrul ConCxs waawyda,<br />

arc Seyovnebula, zed gadaevleboda da isev garboda.<br />

erTgan fexic ki wamohkra. ConCxi daifSvna, mtvrad<br />

iqca. papuna kinaRam waiqca, magram Tavi Seimagra da isev<br />

gaiqca.<br />

oreuls SiSisagan guli SeuRonda, aqoSinebul papunas<br />

uWirda misi Traqva, magram arc virTxebis sajijgnad<br />

emeteboda.<br />

ukan ar ixedeboda. derefans avsebda pawia fexebis pakapuki,<br />

Txovnagareuli wripini. xvdeboda, auracxeli virTxa<br />

mosdevda fexdafex da gaCereba arafriT SeiZleboda.<br />

igrZno, patara mxecis drunCi Seexo quslze, fex-<br />

104 105


sacmlis lanCi mousinja kbilebiT.<br />

papunam ukanaskneli Rone daZaba, raTa gaeswro da<br />

yru kedels waawyda...<br />

(masalebi romanisaTvis)<br />

`...Ramis cvla or saaTze iwyeboda. Wabuki cdilobda<br />

waZineba mainc moeswro da adre wveboda, magram am<br />

dros Zili ar modioda, yvela safiqrali erTbaSad moawveboda.<br />

Zvel gatacebebze fiqri karga xania Sewyvita.<br />

Tavisi bavSvuri faTerakebi axla sxvanairad eCveneboda,<br />

igi ufro wignSi wakiTxul bundovan Tavgadasavlebs<br />

agonebda. sabolood darwmunda, verasodes ipovida,<br />

rasac eZebda. amitomac misi goneba im yoveldRiurisa da<br />

Cveulebrivis irgvliv trialebda, rac adamianTa umravlesobis<br />

ZiriTadi safiqralia: unda emuSava, magram ise,<br />

weli rom ar moewyvita, janmrTeloba isedac sakmarisad<br />

Seelaxa da dRegamoSvebiT poliklinikis axalgazrda<br />

eqTani gawafuli xeliT vitamin b-12-s ukeTebda. oRond<br />

is iyo, Tu Tavs daizogavda, did xelfass aravin miscemda<br />

da am winaaRmdegobas veraferi wamali ver moxsnida.<br />

xandaxan fiqriT nakleb merkantilur sferos gadaswvdeboda.<br />

xom unda hqonoda mis arsebobasac mizani,<br />

cxadia, ara iseTi grandiozuli, camde asuli, rasac bavSvobis<br />

ocnebebi kvebavda, magram mTlad umizno arsebobis<br />

gamarTleba ar SeeZlo. amitom airCia yvelaze umtkivneulo<br />

saSualeba, erTgvari xidi bavSvobidan momavalSi<br />

_ umaRlesi saswavlebeli, ramac yofierebas<br />

azri misca... saRamo skolis mosawyeni gakveTilebi arTmevda<br />

ZilisaTvis gankuTvnil mcire drosac. mis yofil<br />

Tanaklaselebs umaRlesi ukve moeliaT, inJinrebad,<br />

direqtorebad, mmarTvelebad, kabinetebis tyavgadakrul<br />

savarZlebSi isxdnen. msubuqi manqanebi, zomieri<br />

Ripi _ niSani solidurobisa da myari sazogadoebrivi<br />

mdgomareobisa _ maTs keTilganwyobas met wonas aZlev-<br />

da: `rava xar, jigaro, ewevi cxovrebis Wapans?~ diax,<br />

lakadis Ziras gaSenebul dabaSi eweoda Wapans. saerTo<br />

sacxovreblis civ oTaxebs Sekedlebuls kvlav martooba<br />

RrRnida da uCumrad mihqonda Tavisi xvedri _ muSaoba,<br />

skola, Zili...<br />

Ramis cvlamde kidev iyo dro, magram Zili ar modioda.<br />

kedlisaken Sebrunebuli Wabuki cdilobda fiqri ganedevna.<br />

dRevandeli gakveTilis teqsti aekviata. es gakve-<br />

Tilebi Rimils ufro hgvridnen. maswavlebeli damfrTxali<br />

Sehyurebda, raime sisuleleSi ar gamomiWiroso. axalgazrda<br />

maswavlebeli asakiT umcrosi iyo, Tvali gaTxovebaze<br />

eWira da cdilobda Tavi gamoeCina. Wabukis<br />

gawafuli smena umalve aRnusxavda cru JReradobas,<br />

razec oreuli qirqilebda, magram Wabuks bunebrivi<br />

TavSekaveba ar Ralatobda da mSvidi, ufro ki sevdiani,<br />

TvaliT Sehurebda maswavlebels, am dros ki fiqrs<br />

qrestomaTiuli WeSmaritebebidan miRmur samyaroSi gadahyavda.<br />

oreuli aq aetmasna, biblioTekaSi. wignis Taroebs<br />

Soris, viwro gasasvlelSi idga da erTmaneTs gverdi ver<br />

auqcies. Wabuki ra wignsac eZebda, oreuls eWira xelSi da,<br />

Tumca ukuRma, mainc gulmodgined Cahkirkitebda. Wabukma<br />

interesi igrZno, oRond arc ise Zlieri, rom uxilavi<br />

zRude gadaelaxa. oreulmac Tvali Seavlo, zedmeti cnobismoyvareoba<br />

arc mas gamouvlenia, wamiT ganaskvuli Zafi<br />

umalve gawyda, orive sakuTar interesTa wreSi Caiketa.<br />

meore Sexvedraze oreuli alaparakda. pirvelive<br />

sityvebi TiTqos aRmoCena iyo, radgan Sexebis mravali<br />

wertili ipoves. isini tyupiscalebiviT hgavdnen erTmaneTs,<br />

magram Wabukma ver gaiazra, or eleqtrons Sei-<br />

Zleba sxvadasxva muxti hqondes _ dadebiTi da uaryofi-<br />

Ti. macduri gulubryvilobiT nabij-nabij uaxlovdeboda<br />

oreuli da Wabuki gons rom moego, ukve gviani iyo,<br />

oreuli ukve masSi saxlobda. Tavisi yoveli kapilari Wabukis<br />

kapilarisaTvis SeeerTebina da ise moxerxebulad<br />

106 107


ikvebeboda, Wabuks tkivilis SegrZneba arc dahbadebia.<br />

axla oreuls eZina. yovelTvis Wabukze adre iZinebda.<br />

misi fSvinva marto Wabuks esmoda da TviTon Zili<br />

utydeboda. uZiloba awamebda, Tavbrus axvevda. xandaxan<br />

ise gamoiTiSeboda, mis magier gare samyarosTan oreuli<br />

amyarebda urTierTobas. is ki wvrilman Ralats iyo<br />

Cveuli. Wabukis bunebas sul sxvanairad warmosaxavda,<br />

sikeTes RvarZlad warmouCenda. mere, saqme saqmeze rom<br />

midgeboda, TviTon sadRac kunWulSi miimaleboda da<br />

msajulTa winaSe Wabuks datovebda bodiSebis arcTu<br />

mdidari maragiT.<br />

am fiqrSi Zili marTlac wamoepara. raRacnair qaotur<br />

sizmarSi CaiZira, saidanRac oreuli Tavs Sveloda<br />

da miwier vnebaTa dasakmayofileblad sadRac miipareboda:<br />

eZebda Sromis wil sizantes, sulis wil _ nugbar tkbileuls,<br />

siyvarulis wil _ siZvas... Wabuki cdilobda daeTrguna<br />

oreuli, magram nebisyofa ar hyofnida da xSirad<br />

TviTon marcxdeboda.<br />

manqanis gugunma gamoafxizla, zed yurisZirTan<br />

moasignala. daretianebuli wamovarda. wamwamebi dawebeboda<br />

da Tvalis gaxela uWirda. brmad afaTurebda<br />

xels, Cumad icvamda, raTa daRlili amxanagebisaTvis<br />

Zili ar daefrTxo...<br />

bneli Ramidan gamovardnili civi qari ekveTa, kinaRam<br />

kalTa Semoaxia, saxeze susxi Seatova. Wabuks ver<br />

moeria da saxuravze avarda, iq sanaxevrod moglejili<br />

Tunuqi aabaTquna.<br />

patara, Zveleburi gamoSvebis avtobusi morCilad<br />

TuxTuxebda da Ramis cvlis muSebi misken garbodnen.<br />

bolo skamze dajda da oreulma umalve ZilquSSi<br />

CaiTria.<br />

Tvali rom gaaxila, avtobusi bneli xevis Tavze<br />

micocavda. qveviT uCinari enguris Sxuili amodioda. manqanis<br />

farebi sibnelidan itacebda asfalts, mTis morRveul<br />

ferds, obol, teqnikis moZalebiT daCagrul naZvebs...<br />

mere win gaielva. sadRac SemduRebeli muSaobda da<br />

TeTri cecxli kaSkaSebda, naperwklebs fantavda.<br />

kaSxalis dasaxlebis finuri kotejebi zed wylispiras<br />

iyo Camwkrivebuli.<br />

betonis qarxanaSi gugunebda betonmzeli danadgarebi,<br />

neli, Tanabari zuzuniT moZraobda transportiori...<br />

gvirabis uzarmazari TaRi ucabedad gamoikveTa.<br />

mTis gulisaken SeWriliyo uzarmazari paralelopipedi.<br />

Wabuki mudam erTnairi ganwyobiT uaxlovdeboda gvirabs,<br />

TiTqos sakuTari fexiT Sedioda leviaTanis xaxaSi...~<br />

papunam ukanaskneli Rone daZaba, raTa gaeswro da<br />

yru kedels waawyda.<br />

Tavzardacemuli Semotrialda.<br />

mTeli derefani, sanam Tvali gaswvdeboda, virTxebis<br />

laSqars daefara, erTmaneTze gadmodiodnen, igorglebodnen,<br />

papunasaken moiwevdnen.<br />

azri gawyda. sxeulma SegrZneba dakarga. sasicocxlo<br />

energia muStiviT SeekumSa. aRSfoTebiT wamoimarTa,<br />

wuTic da daereoda sazizRar arsebaTa gorgals da uceb<br />

gverdiT kedeli gaixsna.<br />

`aqeT!~ _ mklavze mohqaCa patara veronikam. kaci<br />

erTi naxtomiT kedels miRma gadavarda da gogonam kari<br />

swrafad migmana.<br />

sigiJis zRvarze misuli papuna Wyonia Zirs daemxo,<br />

mis win Cacucqul veronikas bavSvurad gamxdar muxlis-<br />

Tavze akoca.<br />

`ade, viCqaroT!~ _ veronikam xeli gamouwoda da<br />

papuna morCilad mihyva Tavis mxsnels. jerac muxlebi<br />

ukankalebda, saocar sisustes grZnobda, guli ereoda.<br />

saSiSroeba TiTqos aRar Canda, magram SiSi mainc ar tovebda.<br />

labirinTis TeTrad gaqaTqaTebul kedlebs miRma<br />

miriadi mxecunas fuTfuTi elandeboda. oreuli mTlad<br />

gadairia. isteriulad qviTinebda, imdeni cremli<br />

108 109


Rvara, papunas guli Tbil abazanaSi CaiZira.<br />

TandaTan damSvidda da axlaRa SeaTvaliera gogona.<br />

siarulis dros mxolod mis profils xedavda. pirisaxe<br />

erTxelac ar Semoubrunebia, win iyureboda, raTa<br />

gzas ar ascdenoda. profilSi ki gansakuTrebuli TiTqos<br />

araferi iyo. magram papunam igrZno, mozardis am saxes<br />

raRacnairi saTuTi, Tbili Suqi efina, igi asxivebda Sinagan<br />

silbos, gulubryvilo, bavSvur sikeTes, misi nakvTebis<br />

metyveli harmonia damuxtuli iyo sinaziTa da<br />

wauryvneli siyvaruliT.<br />

odnav win gaswrebuli gogonas arseba bevrad Sors<br />

iyo misgan, vidre es manZili, da papunam icoda, ukve veraferi<br />

gadalaxavda asakis, drois, epoqaTa ufskruls,<br />

rasac es aTiode santimetri itevda.<br />

erTaderTi, gogonas pawia xeli gamxdariyo misi sakuTreba.<br />

im wuTidan, rac veronikam xeli gamouwoda, papunam<br />

TiTqos miisakuTra igi, TiTqos daido usityvo SeTanxmeba.<br />

papunas inteligenturi, gamxdari xeli axla<br />

mWedlis msxvil TaTs hgavda, romelSic mTlianad Camaluliyo<br />

veronikas lbili da nervuli TiTebi da papunas<br />

sulSi TandaTan izrdeboda eniT uTqmeli netareba, ris<br />

gamoc sircxvili awvalebda, oreuli ki SigadaSig borotad<br />

aqilikebda.<br />

labirinTi ufro da ufro daixlarTa. uamravi derefani<br />

kveTda erTimeores da yoveli maTgani erTnairi<br />

iyo.<br />

papunas Tavgza aebna da usityvod, morCilad mindoboda<br />

bavSvis sust xels.<br />

uxmod midiodnen. mTel gzaze veronikas araferi<br />

uTqvams im ori sityvis garda, _ ade, viCqaroTo, _ papuna<br />

sicocxlisaken rom moabrunes.<br />

gogona Tamamad miabijebda. erTi ar SeCerebula,<br />

erTxelac ar Seyoymanebula, ar auwon-dauwonia, misma<br />

Tavdajerebulobam papunas ganumtkica rwmena gadarCenisa.<br />

kars moulodnelad waawydnen. derefani am adgilas<br />

mkveTrad uxvevda da TeTr kedelSi Casmuli kari Sav<br />

laqad aCnda.<br />

oreulma `vaSa!..~ _ ikivla, saxelurs daejajgura.<br />

papunamac angariSmiucemlad xeli uSva veronikas, kars<br />

mivarda.<br />

kari TiTqos advilad emorCileboda, susti Wriali<br />

gamosca.<br />

`ar SeiZleba!~ _ veronikam mklavze Seaxo xeli.<br />

papunam moxeda. wamiT daviwyeboda Tavisi mxsneli,<br />

TviTgadarCenis instinqts xazi gadaesva madlierebis<br />

grZnobisaTvis.<br />

Sercxva, galaxuli bavSviviT xelebi CamouSva.<br />

`ar SeiZleba, _ gaimeora veronikam, _ iq mecxre<br />

blokia!~<br />

pirvelad Sexeda papunam, pirvelad gauswora Tvali<br />

da mzera zed SerCa.<br />

Tavs Zala daatana, raTa Tvali moeridebina.<br />

oreuli uxiagad qirqilebda, `Sens mawaks Sexede, Zmobilo,<br />

WaRara imdeni gaqvs, Savi Tma calobiT daiTvleba...~<br />

veronikas gamowvdili xeli kvlav aiRo da pirvelad<br />

maSin gaiazra Tavisi mdgomareobis mTeli tragizmi.<br />

`netavi im virTxebs SeveWame!~ _ guljavrianad miugdo<br />

oreuls... gaisusa oreuli, mas sicocxle yvelafers er-<br />

Civna...<br />

kars did manZilze gaSordnen, roca labirinTis<br />

mdumarebaSi Soreuli guguni SemoiWra...<br />

(masalebi romanisaTvis)<br />

`...gvirabis uzarmazari TaRi ucabedad gamoikveTa.<br />

SesasvlelTan betonsatumbi danadgari idga da TviTmclels<br />

Zara zed gadaeyudebina. brigadiri mZRols eCxubeboda,<br />

betoni ukve Sekrulia da danadgari ver gadatumbavso.<br />

`mananis fafasaviTaa, rogor ver gadatumbavs!~ _<br />

110 111


irwmuneboda mZRoli.<br />

yayani ukve zedmeti iyo.<br />

Wabukma niCabs daavlo xeli, Zaraze acocda, narCenebi<br />

unda Camoexveta.<br />

amuSavda satumbi danadgari, Tujis milebSi tumbavda<br />

Txevad betons.<br />

ganifanta Zili, sadRac gaqra akviatebuli fiqri.<br />

Wabuki muSaobis ritmSi CaerTo...<br />

raxraxebs betonsatumbi, dagadugi gaaqvs dguSebs,<br />

danadgari guguniT midenis betons Tujis milebSi... modian<br />

da modian TviTmcleli manqanebi, moaqvT axladSezelili<br />

betoni...<br />

TiTqmis weliwadi gavida, rac aq muSaobs...<br />

`TiTqmis weliwadi gavida, rac aq vmuSaob. siymawvilis<br />

faTerakebma janmrTeloba Semiryies, magram daxl-<br />

Tan dgomas mainc es farTo niCabi varCie. lukmas veravin<br />

damayvedrida. sakuTar sindisze vlaparakob, Torem vin<br />

myavda damyvedrebeli.<br />

miWirda ki!.. kidev kargi, Tu danadgari gamarTulad<br />

muSaobda. Tujis milebSi betoni xvneSiT miiwevda win da gvirabis<br />

gumbaTze isxmeboda. iq ki, xaraCoebSi gamokidebulni,<br />

vibratoriT vasworebdiT. aparatis vibrirebisagan gulmuceli<br />

memRvreoda, magram niCbiT muSaobas mainc jobda.<br />

im Rames danadgarma gauCereblad sami saaTi imuSava.<br />

mcire Sesvenebaze kacebi qvebze Camosxdnen da xmadabla<br />

musaifobdnen. me ki, aTiode wuTiT, zed wylis piras,<br />

lodze wamovweqi, elnaTurebis Suqze alaplapebul<br />

wyals Cavacqerdi. quxili gahqonda kldeSi Seviwroebul<br />

mdinares. Cqeralebi awydeboda napirs. haeri itacebda<br />

uCinar winwklebs da pirze mapnevda... am aTma wuTma<br />

damasvena. betonsatumbs rom mivubrundi, brigadiri igineboda.<br />

umal mivxvdi, rac moxda, xsnars msxvili qva Sehyva<br />

da betonsadeni sadRac gaiWeda.<br />

rkinis ketiT mivabijeb betonsadenis gaswvriv da<br />

vuraxuneb. iqneb daiZras is oxeri! an iqneb iseTi xma ga-<br />

mosces, migvaxvedros, sadac uWirs. maSin salteebs gavxsniT,<br />

TqeSiT gadmoiRvreba betoni. maRali wnevis haers<br />

SevuSvebT da narCensac gamoxvetavs milidan. ase Tu ar<br />

moxda, dro gadis, betoni blanti xdeba, ikvreba. iwyeba<br />

mZime da umaduri saqme! saTiTaod vxsniT salteebs, wamovayiravebT<br />

Tujis milebs da rkinis joxebs vurtyamT,<br />

vinZlo gaWedili, ukve uvargisi betoni gamovdevnoT...<br />

miwisqveS drois msvleloba SeumCnevelia, magram gariJraJze<br />

adamiani ufro iTenTeba, daRliloba matulobs,<br />

Zili awveba.<br />

cvla damTavrda, Semcvlelebi movidnen, Cven ki<br />

kvlav im milebTan vjaxirobT...<br />

da uceb igriala!<br />

ise moulodneli iyo es xma, saxtad davrCiT. gvirab-<br />

Si, oTxsarTuliani <strong>saxli</strong> rom Seeteoda, haeris talRa<br />

Seaskda kedlebs, gumbaTs, xaraCoebs... ixuvla xalxma<br />

gasasvlelisaken, gadarCenis instinqti migverekeboda<br />

uazrod... SiSi mere movida, roca ukve avtobusSi visxediT...<br />

Znelia, warmoidgino sakuTari Tavi TaRidan mor-<br />

Rveul lodebqveS... bewvze hkidia es sicocxle!..~<br />

...labirinTis mdumarebaSi Soreuli guguni Semoi-<br />

Wra. papuna kvlav SfoTma Seipyro, oreuli isev awrialda,<br />

magram veronikas araferi dastyobia. Tamamad miuZRoda<br />

Tavgzaabneul kacs, derefnebis erTferovnebaSi al-<br />

RoTi miikvlevda gzas.<br />

Psigrile moelamunaT. haeri nestiT gajerda. TeTr<br />

kedlebs daaCnda sveli laqebi, Savi obi mosdeboda kuTxe-kunWulebs.<br />

pirveli wveTi mklavze daeca, Seamcivna.<br />

male kedlebi gadaxaza wylis wvrilma qselma. Weridan<br />

wkapawkupi atexa wveTebma. Zirs cicqna nakadulebi grovdeboda<br />

da TavdaRmarTze miliklikebda.<br />

guguni ufro gaZlierda, wylis vardnis xmasa hgavda.<br />

uCveulo dgriali azanzarebda mTel labirinTs.<br />

112 113


`ra xmaurobs?~ _ maSinRa SeekiTxa, roca ukve naTqvamis<br />

gagoneba Wirda.<br />

`leta!.. frTxilad, letaSi ar Cavarde!~<br />

derefani vrcel gamoqvabulSi gavida da papunas win<br />

didebuli sanaxaoba gadaeSala. gamoqvabulis Weridan<br />

uzarmazari mdinare gadmoquxda! wyali imsxvreoda, modgafunebda,<br />

mogrialebda, mTlianad TeTr qafad gadaqceuliyo,<br />

TiTqos TviT ufali clida rZiT savse zRvas<br />

haeri aevsi miriad winwkls, wylis wveTebi TeTr<br />

nislad qceuliyo da irgvliv yvelafers buravda, ararealurs,<br />

bundovans xdida, TiTqos yovelive iyo mxolod<br />

sizmari.<br />

Tvali mostaca sanaxaobam, adgils miajaWva... gamoi-<br />

TiSa... izidavda TeTri nakadi, Tavisken ixmobda, daviwyebis<br />

sitkboebaSi iTrevda.<br />

im zRvars miadga, roca yovelives fasi ekargeba,<br />

araferi ar arsebobs, goneba sayovelTao siTeTreSi iZireba,<br />

erTi bewo laqac ar awuxebs.<br />

daaviwyda vin iyo, aq ra undoda, saiTken midioda,<br />

ra vali itvirTa. daaviwyda oreuli, suls rom uwiwknida,<br />

cdilobda Tavi Seexsenebina. daaviwyda veronika,<br />

viskenac moiswrafoda mTeli sicocxle.<br />

`viCqaroT, aq nu gavCerdebiT!~<br />

papunam nebisyofa daZaba, zmanebidan nel-nela gamovida,<br />

gogonas xels dahyva.<br />

letas aqafebuli wyali qoTqoTiT, brunviT, RmuiliT<br />

miikvlevda gzas farTo gvirabSi da napirze gaWril<br />

viwro biliks mihyvnen.<br />

muxlebis sisustes grZnobda, Rone gamoleoda,<br />

ZlivZlivobiT Sordeboda CanCqers.<br />

wylis nakadi TandaTan dacxra. iklo gamayruebelma<br />

gugunma, igi Tanabari SxuiliT Seicvala.<br />

TeTri qafi daiwminda, lurji, gamWvirvale wyali moedineboda.<br />

papunas kvlav izidavda kamkama nakadi, daiRala<br />

masTan WidilSi, magram gogonas Tbili, pawia xeli<br />

mbrZaneblobda da isic morCilebda.<br />

didxans gagrZelda qancgamwyveti gza. biliki xan<br />

farTovdeboda, xan viwrovdeboda, letac zogan mSvidad<br />

midudunebda, zogan ki WoromebSi luglugebda.<br />

win ucbad gaixsna sivrce, wyali gaiWra iqiTken,<br />

sadac dRis quruSi sinaTle Canda.<br />

`frTxilad~, _ CasCurCula veronikam.<br />

mdinaris piras uzarmazari zvavi egdo. sulganabulebma<br />

Cauares. zvavi TiTqos sunTqavda, zurgi aud-Caudioda.<br />

papuna ver mixvda, ra unda yofiliyo, magram SiSma<br />

weli moaxrevina da ase midioda. oreulma kinaRam ikivla,<br />

droze itaca pirze xeli, xma yelSi CaixSo.<br />

ise Cauares, TiTqmis exebodnen. zvavi SeinZra,<br />

raRac uzomod didi wamoimarTa, abajbajda.<br />

`gaviqceT!~ _ SesZaxa veronikam da adgils moswydnen.<br />

karga xans garbodnen. aqoSinebulebma, sirbilisagan<br />

gulamomjdarebma labirinTidan gaaRwies.<br />

pansionatis ezoSi aRmoCndnen. leta mSvidad moedineboda<br />

labirinTidan da oriod kilometrs iqiT zRvas<br />

erTvoda.<br />

mdinaridan aTi-Tormeti wlis biWi amocurda, wylis<br />

wveTebi Camoibertya, gogonas gaocebiT miaCerda.<br />

`veronika!~ _ aRtacebuls dascda gaubedavad.<br />

12. Wipunas pirveli mogzauroba<br />

(senior xuan de Wipunas faTerakebi, istoriulromantikuli<br />

moTxrobis mokle konspeqti)<br />

senior xuan de Wipunam gadalaxa atlantis vrceli<br />

okeane da kubis general-gubernatoris jarSi Cairicxa.<br />

espaneTidan man waiyola ficxeli daSna, kastiliis far-<br />

To velebis mcxunvareba da seniorita veronikas pawia<br />

114 115


xelebiT moqarguli cxvirsaxoci. iq, axali qveynis ukidegano<br />

asparezze unda moexveWa fuli, saxeli da veronikas<br />

guli...<br />

kortesis armadam meqsikisaken rom gascura, senior<br />

xuan de Wipunac miendo mis TeTr ialqnebs da, rac<br />

ufro Sordeboda mSvenieri toledos sanaxebs, miT ufro<br />

eloliaveboda im qaTqaTa cxvirsaxocs, dRisiT gulTan<br />

daatarebda, RamiT ki bageebze idebda da oxvriT warmoTqvamda<br />

veronikas wminda saxels.<br />

gauvali Waobebi, xomaldebis dawvis epopea, Setakebebi<br />

indielTa tomebTan. tropikuli mTebis mZime gzebi,<br />

mSvenieri tenoCtitlani, Tavzesayreli simdidre, gasaocari<br />

samyaro, actekTa imperatorebi da qurumebi, montesuma<br />

da kaupolikani, _ veraferma ver daubinda goneba,<br />

veraferma daaviwya saukuno fici, ver gaawyvetina sam-<br />

SoblosTan maerTebeli Zafi.<br />

mere ciebisagan loginad Cavardnils samefo gvaris<br />

saluqi qalwuli uvlida, surnelovani wyliT fexebs banda,<br />

yvavilebis sarecelSi awvenda, oqros WurWliT miarTmevda<br />

tropikebis nugbar xileuls, magram vera da<br />

ver acduna raindis amayi suli.<br />

oqroze uars ar ambobda, magram ufro faTerakebs<br />

eZiebda. datova meqsika, bilbaosTan erTad panama gadakveTa<br />

da pirvelma ixila didi okeane.<br />

Semdgom pisaros aedevna... inkebis samefo... pirveli<br />

inka... gasaocari faTerakebi, romelTa aRsawerad senior<br />

xuan de Wipunas sityvebi ar eyo...<br />

saxelmoxveWili da mdidari daubrunda espaneTs,<br />

magram bedi muxTalia, borotma inkvizitorebma waSales<br />

veronikas kvali.<br />

kvlav gadaixvewa guldakodili raindi, qalwulis<br />

nakvalevs eZebda yvelgan.<br />

afrikas Semouara da kinaRam kanibalebma Sesansles.<br />

indoeTSi maharajas stumari iyo, CineTSi bogdixanisa.<br />

aqlemebiT gadakveTa aziis vrceli udabnoebi, cxenis<br />

marxiliT cimbiri da uTavbolo ruseTi.<br />

ivane mrisxanes estumra da misgan siasamuris qurqi<br />

miiRo.<br />

aT wels gagrZelda es mogzuroba, TmebSi WaRara<br />

Seeria, wveri mkerdze scemda.<br />

daRlil-daqanculma miaRwia kastilias... iq, toledos<br />

SemogarenSi patara sasaxle idga. aivanze saqsoviT<br />

xelSi cameti wlis veronika ijda da eloda Tavis rainds...<br />

Wipunam TeTri Cqeralebidan amoyo Tavi da veronika<br />

maSin ixila. gogona auCqareblad Sordeboda napirs,<br />

minarnarebda, misrialebda mzis sxivebiT daliandagebul<br />

vrcel mindvrebze. mere TiTqos gaiTqvifa sadRac<br />

SoreTSi, mqrqali nislis gamWvirvale TalxSi, horizontze<br />

alvis xeebs rom mohfenoda.<br />

`veronika!~ _ bageebs TavisiT moswyda xma, wylis qafian<br />

zedapirze gaifanta, CaixSo. Wipuna wylidan amovarda,<br />

qvebze dagdebul gaqucul tanisamoss dastaca xeli. SiSvel<br />

tanze wveTebi esxura da grilma niavma gamoafxizla.<br />

swrafad icvamda, Tumca ukve icoda, iolad ver mieweoda<br />

SoreTSi wasuls...<br />

lurji cis xufi exura vrcel sanaxebs, provinciuli<br />

qalaqi mSvidad Tvlemda sicxian mzisqveSeTSi. liandagis<br />

wyvili xazi Sordeboda qalaqs, hkveTda mwir ewers,<br />

sadac igorgleboda, igragneboda ekliani bardebi...<br />

Svidi wlis Wipuna gulis fancqaliT mihyveboda viwro<br />

bilikebs, devebsa da urCxulebs edaveboda veronikas<br />

gulsa da xels...<br />

mze dasavleTisaken gadaqanda, sicxem iklo... cxra<br />

wlis Wipunam mzera qalaqs gadaatara da samegrelos Tavze<br />

wamomarTul lakadas miuwvdina. gauvali, uRrani tyeebi<br />

arboda ferdobebze, avsebda xevxuvebs. iq ioli iyo<br />

tarzanoba (im dros aRgznebuli mayureblebi awydebod-<br />

116 117


nen kinoTeatrs), SeeZli daTvi da mgeli moeSinaurebina,<br />

erTxelac gaTamamdeboda, didebis frTebze Camoiqrolebda<br />

da veronikas Tavis bunagSi waiyvanda...<br />

Camavalma mzem wiTlad gaaCiraRdna dasavleTis cis<br />

kide... Tormeti wlis Wipuna ganudga zRapars, samyaros<br />

realoba iwama da sagmiro asparezi moiZia. `limpopoSi<br />

unda wavide, _ skolis amxanags gaando, _ monaTmflobelebs<br />

omi unda gamovucxado!~<br />

bindi eSveboda. soflis oda-saxlebSi Suqi inTeboda.<br />

WiSkrebTan Zroxebi bRaodnen, idga rZisa da Calis<br />

suni. samgzavro matarebelma Camoiara. gaCaxCaxebul fanjrebSi<br />

mgzavrebi erTobodnen da Wipuna marto darCa<br />

Tavis xatovan warmosaxvasTan. Savad mbzinvare liandagi<br />

sibneles erTvoda da Wipuna am sibneleSi inTqmeboda.<br />

mere win sadguri gamoCnda. samanevro orTqlmavali<br />

qSena-qSeniT mimodioda. baqanze mgzavrebs moeyaraT<br />

Tavi. daRlili biWi mosacdelSi Sevida, Tavisufali adgili<br />

Zlivs monaxa. sicxe da yayani, Tambaqosa da oflis suni<br />

abruebda, guls urevda; gzasa da zRapars daeqanca da skamis<br />

sazurges miyrdnobils CaeZina.<br />

buranidan mkacrma xmam gamoiyvana. ver gebulobda,<br />

ras eubnebodnen. gaRizianebuli xma orad or sityvas<br />

imeorebda:<br />

`visi xar?~<br />

Wipunam veraferi upasuxa, saxemoRuSuli milicieli<br />

ki mourideblad anjRrevda.<br />

`CemTanaa, batono!~ _ pirferulad Caiwkvitina<br />

viRacam.<br />

milicieli gaecala.<br />

gverdiT mjdomma Txelma kacma Tvali CaupaWuna.<br />

WaRaraSerTuli ulvaSebi SeeReba, TiTebsa da tuCze axlac<br />

aCnda fanqris kvali. albaT, wuTis win kopwiaobda,<br />

radgan xelCanTaSi fanqari da sarke Seinaxa.<br />

`mec meZineba!~ _ Tqva kacma. skamze gaiSota da Tavi<br />

Wipunas muxlebze dado. koxtad davarcxnili Tmidan<br />

qercli cvioda da Wipuna zizRiT aivso, magram wamodgoma<br />

ver gabeda da kvlav morCilad ijda. kaci ver iZinebda,<br />

mousvenrad wrialebda, biwier TiTebs muxlisTavze<br />

uTaTunebda. simorcxves sZlia Wipunam, wamoiwia.<br />

`unda wavide!~ _ waiburtyuna.<br />

matarebelma ikivla. sadguris baqanze gamosulma<br />

biWma SvebiT amoisunTqa.<br />

sabargo vagonebis wyeba raxraxiT, zoziniT iwyebda<br />

svlas. baqniani vagoni SearCia, Seaxta, viwro skamze<br />

moikunta.<br />

sadguris Senobidan is xmeli kaci gamovarda, miixed-moixeda.<br />

kvlav ikivla winidan orTqlmavalma, brazianad gamoafrqvia<br />

orTqli da kvamli. WaxaWuxi atexes vagonebma,<br />

mouxSires ritmul dagadugs, aCqardnen.<br />

ukan-ukan wavida sadguri, Caburul tevrebs miRma<br />

miimala sofeli, xandaxan Tu gamokrTeboda oboli naTura.<br />

miiCqaroda matarebeli, mihkioda, migugunebda, ar-<br />

Rvevda bnel sivrces, afrTxobda ukun Rames. eZina mTel samyaros,<br />

wamiT ZilgafrTxobili isev sizmarSi iZireboda. marto<br />

Wipuna fxizlobda da mihqroda Seucnobelisaken.<br />

SiSi TandaTan gandevna, Tumca SerCa mainc mcire<br />

krToma, TiTqos sibneleSi mimalul mavans SeeZlo vagonis<br />

es pawia baqani daepyro, daupatiJebuli mgzavri daetyvevebina.<br />

Seecada, efiqra momaval sagmiro saqmeebze.<br />

dRis sinaTleze ioli iyo kaSkaSa ferebSi gaTqvefa, Rame<br />

ki ocnebas frTebs akvecda da asparezs uzRudavda.<br />

vagonis Ria baqanze civi niavi danavardobda. Wipuna<br />

ufro moikunta, SimSilmac Tavi Seaxsena. bnel sivrceSi<br />

gaWrili matarebeli ki gaCerebas ar apirebda. daRlilobam<br />

Tavisi gaitana, Tvali eluleboda. samuxruWes Caexuta,<br />

raTa skamidan ar gadmovardniliyo. goneba buranma<br />

moicva. TiTqos eZina da arc eZina. icoda, rom sabargo<br />

vagoniT mgzavrobda, cicqna skamze ijda, kuWis wvasac<br />

grZnobda da sicivesac. wamdauwum SiSi ubrundeboda, rad-<br />

118 119


gan kibeze, orTave mxridan, viRaca amodioda. or safexurze<br />

amovidoda, mere isev im or safexurze amovidoda,<br />

mere isev da ase dausruleblad...<br />

farisevlurma xiTxiTma buranidan gamoiyvana.<br />

`miiwi, mec damsvi!~<br />

elda eca, Tvali daWyita.<br />

gariJraJs ganedevna bneli da nacrisferi nisli<br />

efina qarTlis velebs.<br />

viwro skamze is xmeli kaci mosjdomoda. diacurad<br />

mityupebul muxlebze CanTa daedo da orive xeliT Caeb-<br />

Ruja, TiTqos vinme warTmevas upirebso.<br />

kaci provinciel inteligents hgavda. axalTaxali<br />

Savi Sarval-kostiumi ecva, Savi fexsacmelebi. TeTri gaxamebuli<br />

perangi da Wreli halstuxi dasWmuWnoda. Tavze<br />

Zveli, magram kargad Senaxuli cilindri exura.<br />

`ara varT swori! _ ulvaSebSi CaiRima kacma, zevidan<br />

werosaviT dahyurebda biWs. _ pardon, damaviwyda,<br />

meTqva, Cemi saxelia trifona!~<br />

cilindri moixada, Tavi daukra da am dros mxrebi<br />

TeTri qertliT moefina.<br />

Wipunam araferi upasuxa.<br />

`is Tu ici, dedaSens ra daemarTa? gaWaRaravda!..<br />

erT RameSi gaWaRaravda!.. milicia WokebiT geZebda botanikuri<br />

baRis auzSi, egonaT , daixrCovo!..~<br />

Wipuna mdumared miacqerda.<br />

`rao? diadi saqme msxverpls moiTxovso?~ _ Caiqirqila<br />

trifonam da Wipuna aimriza, zizRi ver damala.<br />

`hm, diadi saqme!.. saulaye Tu wamogzrdia jer?~ _<br />

viTom xumrobiTo, xvanjarze waavlo xeli.<br />

Wipuna SfoTiT wamoxta, kibes mivarda, magram gaqanebuli<br />

matareblidan Camoxtoma ver gabeda.<br />

saxeSecvlili kaci adgilze darCa, naZaladevad<br />

xiTxiTebda.<br />

biWi safexurze Camojda. saxelurs Caexuta. grili<br />

niavi Tmas uwewavda, ubeSi uvardeboda, sircxvilis sim-<br />

cxunvares uqrobda.<br />

vagonebis dagadugSi kacis xiTxiTi TandaTan Caikarga.<br />

mere mosaxvevTan miakivla matarebelma. Wipunam<br />

moixeda, baqanze aravin iyo.<br />

mcxeTis sadguris baqanze morige idga, wiTeli qudi<br />

exura, yviTeli alami eWira da gulgrilad gascqeroda<br />

Cavlil matarebels.<br />

mTaze wamoimarTa amomavali mzis sisxlisfer sxivebSi<br />

ganbanili jvari...<br />

dedaqalaqma TiTqos Seiwova, SeiTbo daRlili matarebeli.<br />

nela, auCqareblad SeCoCda igi qalaqis gulSi<br />

da Wipuna wamSi gaexvia didi qalaqis oromtrialSi.<br />

dRe swrafad miilia. TviTonac gaukvirda, veraferi<br />

movaswario, fiqrobda. TandaTan dacarielda quCebi da<br />

martod darCenilma mwvaved igrZno Tavisi ucxooba.<br />

parkSi skami monaxa, dilamde iq caxcaxebda sicivisagan.<br />

mxolod imitom ar tiroda, sakuTari Tavisa ercxvineboda.<br />

arc sagmiro saqmeebi axsovda, arc momavali<br />

dideba. ZilburanSi gaxveuliyo da dasvenebis magier<br />

ufro iRleboda.<br />

dilis mzem gamoaRviZa. pirdapir TvalebSi uWyitinebda.<br />

gamoerkva, gamxiarulda... kvlav qalaqis ritms<br />

ahyva, rusTaveli Semoirbina, mTawmindaze tramvaiT avida,<br />

zooparkSi mxecebi moinaxula, kvlav rusTavels<br />

dauyva da iq veronika ixila.<br />

veronikas saskolo forma ecva. TeTri, qaTqaTa<br />

sayelo ekeTa. CanTas udardelad miaqnevda.<br />

Wipuna aedevna. ver gabeda gzis moWra, gamolaparakeba.<br />

axlaRa Sercxva Tavisi daZvelebuli, baRSi Ramis<br />

Tevisas daWmuWnili tanisamosisa.<br />

veronika tolebSi gaeria da Wipunas ukvirda, gogonebi<br />

rom ridiT ar uTmobdnen gzas, biWebi ki muxls ar<br />

iyridnen mis winaSe.<br />

sanam skolaSi Sevidoda, veronikam Sauri gadaixada,<br />

sirofiani wyali dalia da am dros amayad aprexili<br />

120 121


cxviri wvrili wveTebiT daewinwkla.<br />

Wipuna Soriaxlo idga, Tvals ar ujerebda<br />

veronika gaqra, is ki mainc idga da idga.<br />

mere mZimed Sebrunda, troleibuss Seaxta. Tavisufal<br />

adgilze dajda. cilindriani kaci Semotrialda,<br />

mxarze xeli mouTaTuna. trifona iyo. Wipuna wamoxta, magram<br />

kacma diacuri xiTxiTiT SeaCera, xelSi Tumniani<br />

CaukuWa da gauSva.<br />

pirvelsave gaCerebaze Camoxta. gaurboda trifonas<br />

biwier Tanadgomas. fulis gadagdeba undoda, magram<br />

Sioda da Rvezelis gamyidvelTan SeCerda.<br />

im saRamos bileTi aiRo, baTumisaken gahyva matarebels.<br />

saerTo vagoni mgzavrebiT iyo gaWedili, cxeloda.<br />

mTeli Rame ver daiZina, dilas ki Zili moeria da rom<br />

gamoiRviZa, vagonSi Zexorcieli aravin iyo.<br />

mze ukve maRla idga, acxunebda.<br />

plaJi moZebna, gauxdelad gawva qviSaze da aqedan<br />

gaxeda wylis sivrces.<br />

dilis zRva mZimed adi-Cadioda. tyviisferi gamxdariyo<br />

da napirs borotad exleboda. talRebis Sxuili nanasaviT<br />

Caesma.<br />

Tvali mielula, TandaTan Rrma ZilSi Caeflo. cxeloda,<br />

oflisagan iwureboda da wuxda. mcxunvare mzisgan<br />

gaTanguls Tvalis gaxela ezareboda.<br />

mere esizmra, rom viRaca xdida, frTxilad aSiSvlebda.<br />

Sveba igrZno, magram ucbad gamoeRviZa.<br />

mis gverdiT trifona gawoliliyo da titlikana mucelze<br />

kocnida.<br />

TiTqos uxsenebels ekbinoso, biWi elvisuswrafesad<br />

wamoxta. kacs gaecala da zRvispirs dahyva. mzes mewamuli<br />

feri daedo. zRva ufro da ufro quruSi xdeboda.<br />

niavma sidamwvris suni moitana. pansionatis mTavari<br />

karibWis TeTr kolonadas Savi Rrubeli Semohxveoda da<br />

kvadriga ar Canda.<br />

ezo gadakveTa, letas Cqeralebs miaSura, raTa Wu-<br />

Wyi da biwi Camoebana.<br />

wylidan rom amodioda, napirze deda ixila. dedas<br />

TmebSi WaRara marTlac momravleboda...<br />

13. bazari<br />

ninuca bebiam gamomcdelad Sexeda, `xom ar gadaiRale,<br />

nena?~<br />

papuna Wyonias cudad eZina. labirinTSi kvals adevnebuli<br />

xrova esizmreboda. TiTqos isev garboda grZel<br />

derefanSi, awydeboda yru kedels, ixsneboda kedeli da<br />

gadarCenis sixaruliT Tavbrudaxveuli kaci gamxdar<br />

muxlebze kocnida veronikas.<br />

gvian gamoeRviZa. fanjris miRma mqrqali dRis sina-<br />

Tle ver jabnida elnaTuris Suqs, ninuca bebiam rom aan-<br />

To.<br />

`didxans meZina?~<br />

`sauzme mzadaa!~<br />

`ho, kargi, axlave avdgebi!~<br />

cota xans kidev iwva. moTenTilobas grZnobda. ar<br />

icoda, ra ekeTebina. SiSi sabolood gauqarwylda da sa-<br />

Rad awona Tavisi mdgomareoba. ra unda daepirispirebina<br />

pansionatis direqtorisaTvis? `raime iaraRi unda<br />

SeviZino!~ _ yoymaniT daaskvna, Tumca ver moiazra, ra<br />

iaraRiT SeiZleboda adikos damarcxeba.<br />

sauzmis drosac kvlav am sakiTxs ukirkitebda. ninuca<br />

bebia pirispir ejda da TvalebSi misCereboda. dedabris<br />

mzeraSi alersisa da siTbos meti araferi Canda<br />

da papunas yovelgvari eWvi gaefanta, miendo.<br />

`mZime faTeraki gadamxda, ninuca bebia!~<br />

dedabers ar gahkvirvebia.<br />

`vici, nena!~<br />

`iaraRi rame minda SeviZino!~<br />

`ss-u, nena. kedlebsac yurebi asxia!~<br />

122 123


papuna Cumad Seeqca. Cais Wiqa rom gaswia, ninuca bebiam<br />

xmadabla uTxra:<br />

`bazarSi unda wavide~.<br />

`mec wamovide?~<br />

`sanovagis CanTa mimZims, gamomyevi, Tu gcalia~, _<br />

TiTqos sxvis gasagonad laparakobda.<br />

papuna dafacurda, jempri da kedebi Caicva.<br />

ninuca bebiam sanovagis CanTa aiRo, safuleSi xurda<br />

aaCxriala. xaliCas aivnisaken rom miaTrevda, gza-gza Tavs<br />

imarTlebda, nametani damimtverianda da gabertyva ver<br />

movaxerxeo. meSinia, aivanze gadavkido, momparaveno.<br />

parks gadaxeda papunam. dRe burusiani iyo, magram<br />

nacrisferSi mainc Separuliyo mewamuli, lurji, yviTeli...<br />

aqafebuli leta miiCqaroda zRvisaken da aqamdec aRwevda<br />

misi uwyveti, mSvidi Sxuili. zRva ki moguduli xmiT<br />

gugunebda, TiTqos gauTavebeli miwisZvra aryevda,<br />

TiTqos dausruleblad erTmaneTSi ireoda da feTqdeboda<br />

siTxe Tu airi, amis garkveva SeuZlebeli iyo, radgan<br />

casa da zRvas Soris igorgleboda raRac gasaocari, bnel<br />

kvamlSi gaxveul xanZars rom mohgavda.<br />

`ha, nu mayovneb!~<br />

ninuca bebias xaliCa ukve gaeSala da zed ijda. papunam<br />

fexi Sedga. gasakviri ra unda yofiliyo, erTxel<br />

xom ukve ixila ninuca bebias gafrena, magram fexqveS qsovilis<br />

umdgradi sirbile rom igrZno, Tavbru daexvia.<br />

TiTqos niadagi gamoacaleso, Setortmanda, muxlebze<br />

daeca da xelis mosakidebeli sxva rom veraferi ipova,<br />

anafxrews Caafrinda.<br />

`he, he, nu geSinia!~ _ mxiarulad SeuZaxa ninuca bebiam,<br />

xaliCis kideze Camoskupda, fexebi gadaiSvira, xel-<br />

CanTa muxlebze daido. SiSis natamalic ar etyoboda.<br />

papunas Sercxva. TviTonac dajda, oRond kidesTan<br />

misvla ver gabeda. yurebSi qari zuzunebda. xaliCis dafleTili<br />

gverdebi ki farfatebda da veRar endo.<br />

TandaTan dailia pansionatis erTsaxovani sar-<br />

Tulebi. aivnebze gadmomdgari landebi gulgrilad ayolebdnen<br />

Tvals. maTTvis uCveulo araferi xdeboda.<br />

Senobis ukan uzarmazari qedi ganerTxo, mTel sanapiros<br />

gasdevda. misi Soreuli mwvervalebi sadRac RrublebSi<br />

ikargeboda.<br />

guli moeca papunas, gaTamamda. ukve aRar akrTobda,<br />

xaliCa rom maRla da maRla miiwevda, gaxalisda da cnobismoyvareoba<br />

gaucxovelda.<br />

mTis ubeSi miyuJuli pansionati TiTqos dapataravda,<br />

Tumca orive mxares bolo ar uCanda, usasrulod mihyveboda<br />

mTis Zirs, ferdobzec iqamde abobRebuliyo, sadac<br />

titveli gorakebi pirwamaxul kldeebad iqceodnen.<br />

ucbad Txeli boli moefina xaliCas. ninuca bebia<br />

daiWyana. male Sav RrubelSi CaiZirnen. damwvris sunma<br />

papunas sunTqva Seukra. irgvliv Savi ferfli cvioda da<br />

cxvirze perangis kalTa aifara, yels mowolili xveleba<br />

CaixSo.<br />

Rrublis fena maleve gairRva. nacrisferi qaravnebi<br />

gawva qveviT, TavzeviT ki mrume ca Camoemxo. zed<br />

auCqareblad micuravda mewamuli mze da susti varskvlavebi<br />

bJutavdnen aqa-iq.<br />

Tavi aswia papunam, caze dedamiwas dauwyo Zebna, magram<br />

versad miagno.<br />

Zirs daixeda. Rrublebs gascdnen ukve da qveviT,<br />

mTebsa da zRvispireTs Soris, vrceli mindori ixila.<br />

misi erTi kide qviSian tramalSi gadadioda, meore _<br />

tyes ebjineboda.<br />

swrafad daeSvnen. Tavze gadauqroles mindorze Seyril<br />

auracxel xalxs. uTvalavi karavi, duqani, Cardaxi,<br />

werti Camomwkrivebuliyo da aTasnairad daxlarTul<br />

rigebs vaWrobis JiniT Sepyrobili adamianebi Seseodnen.<br />

idga erTi yayani da gniasi. aravis auxedavs cisken, ar SeumCnevia<br />

xaliCaze Camomjdari dedaberi da misi SviliSvili.<br />

velis kideze, tyis piras daeSvnen.<br />

124 125


ninuca bebiam xaliCa daaxvia da iRliaSi amoido.<br />

`aba, he, gaviqeci! sadilisaTvis mwvanilsa da xils<br />

viyidi, Sen ki gaiar-gamoiare, Tvals wyali daalevine,<br />

roca mogwyindeba, maxsene da iq gavCndebi!~<br />

`ninuca-bebi, damaca, unda gkiTxo... adiko Zlieria, me ki...~<br />

dedabers wamiT niri Seecvala, SiSma gauelva, magram<br />

Tavs sZlia, gauRima.<br />

`sicocxle unda giyvardes, nena, sicocxleze igi<br />

ar batonobs!~ _ Tqva da Wrel brboSi gauCinarda.<br />

papunam daRla igrZno. mwvane mdeloze wamowva.<br />

fiqri araferze undoda. odnav moWutuli quTuToebidan<br />

gascqeroda uferul cas da usmenda brbos gaugebar<br />

ruzruzs.<br />

mcire dasvenebam gamoakeTa, daamSvida, goneba gauxsna.<br />

`ver momereva, _ frTxilad gaifiqra, _ sanam sicocxle<br />

mwyuria, ver momereva!~<br />

am azrma siTamame SesZina.<br />

wamojda da am dros ucnauri xmauri moesma. TiTqos<br />

mZime ram kolosi moabijebda tyeSi, totebs lawaluwi<br />

gaudioda.<br />

veluri yiJiniT tyidan gamocvivdnen titlikana,<br />

banjgvliani kacebi. sxeuli wablisferi TmiTa hqondaT dafaruli,<br />

saxedajRanulebi, SublCamozneqilebi, yviTel-<br />

Rojebianebi. mokle fexebze mocunculebdnen. grZeli<br />

xelebiT joxebsa da qvebs iqnevdnen, TiTqos raRacas<br />

moerekebodnen, yurTasmenis wamRebi RrianceliT aSinebdnen.<br />

papuna wamodga. gasaqcevad gaemzada, magram irgvliv<br />

aravin garboda da TviTonac Seyovnda.<br />

xeebs zemoT jer Tavi gamoCnda. xvlikisas ufro hgavda<br />

da maRal kiserze edga. ainunSiac ar agdebda velurTa<br />

yiJinas, totebsa da kenweroebs amtvrevda da madianad<br />

axramunebda. gamoiwia, ori-sami xe moamsxvria, qveS moiyola.<br />

pirdaRebuli papunas winaSe tyidan brontozavri<br />

gamobajbajda. ramdenime wuTi mainc dasWirda, sanam xor-<br />

cis es mTa mTlianad gamoaRwevda tanze moxvavebuli<br />

totebidan, mere kidev ramdenime wuTs mosTrevda grZeli<br />

da mZime kudi.<br />

amdeni moseire xalxis danaxvaze erTi zarmacad<br />

Sehyroyina da uwyinari bajbajiT iqiT gaswia, saiTac<br />

mousvenari velurebi mierekebodnen, Tan wvetiani joxebiT<br />

uCxikinebdnen, qvebs uSendnen, kudze Tamamad<br />

asxdebodnen.<br />

papunam brbos misdia. Tvals ver aSorebda didebul<br />

qvewarmavals. is ki male mtvris koriantelSi gaexvia.<br />

aqeTken saxorce pirutyvis rigi aRmoCnda. erTgan fafaxiani<br />

mwyemsebi cxvars udgnen. im mxares cxvris farebs<br />

TovliviT gadaepenta Tvalsawieri da idga erTi kikini da<br />

peteli. aqeTken ki gauCoebi dajiriTobdnen cxenebze,<br />

gavelurebul saqonels qarTaSi uyridnen Tavs. mongolebs<br />

cxenTa rema moerekaT, arabebs _ aqlemebi... ucbad<br />

tirili da moTqma Semoesma. kanibalebi danebs lesavdnen<br />

da tyveebs Tavs ayrevinebdnen. Tavzari daeca papunas.<br />

sulis pirveli biZgi is iyo, saSineli xvedrisagan daexsna<br />

ubedurni. kanibalma ki TeTri kbilebi gamoaCina da wuTis<br />

win dakluli biWis gul-RviZli gadmoufina. papunam yelze<br />

xeli itaca, swrafad gascilda iqaurobas... kvlav mindor-<br />

Si aRmoCnda, oTxad moikakva da aRebina. karga xans ver<br />

moego gons.<br />

`suleli, suleli, suleli!..~ _ dasCxavla Caxrinwulma<br />

xmam.<br />

naxevradSiSvel indiels mxarze molaparake Tu-<br />

TiyuSi Seesva. frinveli Tavis Wrel bumbuls isworebda,<br />

Tan wamdauwum lanZRavda gamvlel-gamomvlels.<br />

papunam weli Zlivs azida. gaSorda, magram ar icoda,<br />

saiT midioda.<br />

viRacam mklavze xeli waatana.<br />

boSa qali iyo, xelSi WuWyiani banqos qaRaldi eWira.<br />

`gimarCielo?~<br />

papunam mxrebi aiCeCa.<br />

126 127


`Seni mteri Sens gulSia...~ _ swrafad alaparakda<br />

qali, magram papunam gaawyvetina, xeli Caiqnia da gza ganagrZo.<br />

uamravi xili, tkbileuli, nairnairi sanovage ixila,<br />

magram piri verafers daakara, guli ar misdioda.<br />

yvavilebis rigSi gaerTo mcire xans. msoflios yvela<br />

kuTxis yvavilebi SemoezidaTO TiTqos. umravlesoba<br />

arc arasodes enaxa da maTi saxelebi ar icoda. mindvris<br />

SroSani undoda eyida, magram kvlav is biWi gaaxsenda da<br />

erTi cicqna bednierebac esircxvila.<br />

mwvane WalaSi gavida. sigrile moelamuna. aqac xalxi<br />

ireoda, Tumca gasayidi saqoneli arsad Canda. aqa-iq<br />

xeebis Ziras, CrdilSi isxdnen viRac kacebi, maTi garegnoba<br />

muStris molodins gamoxatavda, magram Zneli misaxvedri<br />

iyo, ras sTavazobdnen.<br />

erT WaRara wverosanTan gaCerda.<br />

`ras yidi, Zia kaco?~<br />

`sibrZnes, sakuTari Tavis Secnobas! es Tu gecodineba,<br />

bednieri xar!~<br />

papuna meore kacTan mivida, isic iseTive beberi iyo.<br />

`ras yidi, Zia kaco?~<br />

`sibriyves! vinc beci da uvicia, isaa bednieri, cxovrebas<br />

udardelad galevs!~<br />

ramdenime kacs kidev miakiTxa. erTi sindiss yidda,<br />

meore usindisobas, ymawvili gogo sinazes asaRebda, Wabuki<br />

_ urcxvobas, erTs Tavisi uangaroba gamoetana, meores<br />

_ angareba...<br />

gogo-biWi moseirnobda. papuna gzaze gadaudga, ga-<br />

Rizianebulma amaTac hkiTxa:<br />

`ras yidiT, axalgazrdebo?~<br />

gogo gawiTlda, Tavi CaRuna. biWma nazad gadausva<br />

Tavze xeli, mere alali Tvalebi moapyro.<br />

`es Cemi rCeulia, amis siyvarulsa vyidi!~<br />

papuna aimRvra. ukve arafris mosmena ar surda.<br />

Walispiras mainc SeCerda. eSafotis qveda safexurze in-<br />

teligenti Camomjdariyo. gemovnebiTac ecva da, albaT,<br />

maZRari brZandeboda. Tavi Rirseulad eWira, wvrili<br />

Tvalebi gaurboda oRond acabaca.<br />

`Tqven raRas yidiT?~<br />

inteligintma gaiRima. piri oqros kbilebiT hqonda<br />

savse. xelSi oqros saCiCqni eWira da imiT moiCiCqna.<br />

`yvelaze Zvirfass, rac ki SeiZlebas adamians hqondes...~<br />

`sakuTar mamas da sakuTar dedas?~<br />

`oh, ara! Walis bolos gadiT, iqaa naxmari nivTebis<br />

ganyofileba!~<br />

`dalaxvros eSmakma, Tqven riTiRa vaWrobT?~<br />

`samSoblos vyidi, megobaro, masze Zvirfasi raRa<br />

iqneba?~ _ inteligentma erTxel kidev moiCiCqna oqros<br />

kbili da ukeT rom mjdariyo, eSafotze erTi safexuriT<br />

aiwia.<br />

papuna civad gaSorda. Tavgza aebna da ukve ar axsovda,<br />

ris yidvas apirebda...<br />

erTgan moulodnelad waikiTxa:<br />

ragindara iaraRi!<br />

riTi movakvdinoT mteri<br />

da moyvare!<br />

rigSi pirveli aqac banjgvliani veluri idga. pirdapir<br />

mtverSi daewyo sxvadasxva zomisa da sisqis ketebi,<br />

wverwamaxuli kaJi da riyis qva. SevaWrebadac ar Rirda.<br />

adikosa da mis cols ketiT ver moereoda. cota iqiT qvis<br />

culebi da danebi saRdeboda. velurma fuli ar icoda da<br />

saqonels saqonelze cvlida. tyavkabiani, wverosani kacebi<br />

brinjaos culebs yiddnen, tanadi, tatuirebuli indielebi<br />

_ tomahavkebsa da mSvildisrebs. tramalebis<br />

cxeli sunTqviT garujuli momTabarenic aq trialebdnen,<br />

mizanSi isrodnen da haerSi uwyvetad zuzunebda<br />

gafrenili isari.<br />

128 129


winidan CaxaCuxi moisma. yoveli xalxisa da eris<br />

Svils moetana sakuTari naxelavi xmali da xanjali, erTmaneTs<br />

axarbebdnen da kacTakvlis ostatobas uCvenebdnen.<br />

miwaze zogan sisxlis tba idga, magram amas yuradRebas<br />

aravin aqcevda. aq iyvnen egviptelni, sasircxo rom TeTri<br />

naWriT daefaraT, TeTrqitoniani berZenni da romaelni,<br />

gamxdari, wowola arabebi, udabnos qarTagan CaJanguli<br />

saxeebiT, drakonebiani abreSumiT mosili Cinni da maCinni,<br />

hindoni da monobas gamoqceuli zangni... taiWze Camoiqrola<br />

axalgazrda, gruzaTmianma aleqsandrem... Tavis<br />

karvis win gorozad ijda da kvicis sisxls xvrepda Cingis<br />

yaeni... koWlobiT Camoiara Temur lengma, elami mzera wamiT<br />

miayina papunas, elda dautova da wavida... xalibaur-<br />

Tan Seyovnda papuna. mTiT Camosulma vaJkacma raRaca<br />

Tqva, hgavda kidec qarTuls da arca hgavda. xmalma haer-<br />

Si gaielva da vercxlis sxivi daapnia...<br />

ucbad gavarda muSketi. amas zarbaznis buxuni mohyva<br />

da brbos Tavze rkinis burTma gadaiSxuila. Tofebsa<br />

da zarbaznebs Tvla ara hqonda da fexs auCqara... kaci<br />

Camoyrdnoboda zarbaznis lafets, samkuTxa qudi exura.<br />

papunam piri daaRo. napoleoni unda yofiliyo, bonaparte.<br />

Rrma fiqrs waeRo imperatori da papunam Caxvelebac<br />

ver gabeda... moulodnelad gigants SeeCexa, talaxiani<br />

botfortebi ecva. arwiviviT zevidan daubriala<br />

Tvali, wvrili ulvaSebi mrisxaned aqaCa. papunam petre<br />

pirvels miamsgavsa, gza dauTmo. petre sazRvao zarbaznebs<br />

aTvalierebda, Tan mis gverdiT atuzul oficers<br />

joravda...<br />

TviTonac ar uwyoda saiT wasuliyo. pirvelsave mosaxvevTan<br />

kinaRam tankma gaitana. grialiT Cauara javSnosanma<br />

manqanebma, tanketkebma, TviTmavalma qvemexebma...<br />

xmauri miwyda da gzis gagrZeleba daapira. am dros mavanma<br />

yuris ZirSi CasCxavla: `hail!~ irgvliv ramdenime kacma<br />

erTxmad SesZaxa: `zig hail!~ da xelebi zeviT atyorcnes.<br />

Sublze TmaCamofarcxuli, viwroulvaSiani kaci<br />

mzeriT burRavda papunas. gamxdari TiTi mkerdSi ataka<br />

da SeekiTxa: `uria xar?~ papunam araferi upasuxa, swrafad<br />

gaSorda.<br />

win ufro STambeWdavi suraTi eloda. yovelive, rac<br />

aqamde naxa, saTamaSos ufro hgavda amasTan SedarebiT.<br />

vrcel mindorSi wyeba-wyeba Camomwkrivebuliyo raketuli<br />

sistemebi, radarebi, zebgeriTi aviagamanadgureblebi,<br />

asafrenad gamzadebul svavebs rom hgavdnen. aq<br />

uamravi maRali rangis oficeri daseirnobda, magram sanam<br />

erT aviamzids Cauara (vin oxerma amoaTria napirzeo,<br />

_ gaifiqra), muxlebi daawyda da mwvane skamze Camojda.<br />

amosunTqvac ver moaswro, mis win lurjkiteliani,<br />

limonisferi kaci Seyovnda. aseve lurjkiteliani pirebi<br />

axldnen. maT ukve moeswroT poligonis daTvaliereba<br />

da pirze kmayofileba exataT. pirvel lurjkitelians<br />

farTo, gabadruli pirisaxe hqonda, maRali Subli da<br />

ukan gadavarcxnili, meCxeri Tma. Tavze TiTqos mzis<br />

oqrosferi sxivebis gvirgvini ulivlivebda.<br />

papunam Tavi moimZinara, magram lurjkitelianis yovel<br />

moZraobaSi raRac sidiade igrZnoboda. is TiTqos imqveyniuri<br />

sferoebidan mobrZanda, fexs Zirs ar akarebda<br />

da mtverze nakvalevs ar tovebda.<br />

`vei!~ _ uxmo kacma.<br />

papuna wamodga, mokrZalebiT SeCerda. lurjkiteliani<br />

mogogmanda, papunaze dabali Canda. mxarze xeli<br />

mouTaTuna. umalve mis ukan Tarjimani amoizarda.<br />

`Segatyve, didi saqme Cagifiqrebia!~ _ brZana lurjkitelianma<br />

da Tarjimanma umalve gadmouTargmna.<br />

`ver dagimalavT da Tavi unda davicva!~ _ pirdapiroba<br />

arCia papunam.<br />

`mteri unda mospo, _ kacis xma mtredis RuRunsa<br />

hgavda, _ mteri Tu gyavs, iaraRi unda moimarago!~<br />

`aq imdeni iaraRia, _ mxrebi aiCeCa papunam, _ aviamzidi<br />

me rad minda, erTi pansionatis direqtori memtereba!~<br />

`magas ra jobia! _ kacis saxe Rimilma mTlad mzi-<br />

130 131


sebr gaaciskrovna, _ girCev, wyalbadis bombi SeiZino,<br />

direqtorsac mospob da pansionatsac!~<br />

papunam ukan daixia, ena auborZikda:<br />

`me... me rad minda...~<br />

`iyide wyalbadis bombi! Cems qveyanas iseTi lamazi<br />

bombi aqvs! roca feTqdeba, metad Tvalwarmtaci sanaxaobaa...<br />

giganturi soko...~<br />

damfrTxali papuna ukan-ukan ixevda, lurjkiteliani<br />

ki isev da isev umeorebda:<br />

`iyide, ra, iyide!~<br />

papuna Sebrunda da gaiqca.<br />

`iyide!.. iyide!..~ _ mosZaxoda limonisferi kaci<br />

Tavis ucnaur enaze.<br />

papunas sirbilisagan qoSini autyda. ase gadakveTa<br />

mTeli poligoni da wyarosTan aRmoCnda.<br />

muxis Ziras morakrakebda ankara wyaro. saxeze<br />

Seisxa, ylupi dalia. irgvliv siwynare sufevda. msoflio<br />

bazris yayani da xmauri aq ver aRwevda.<br />

CrdilSi uxeSad gamoCorknil magidas wmindani ujda.<br />

oqrosferi Tmebi mxrebze eyara. win etrati gadaeSala da<br />

batis frTiT raRacas werda. sagangebod wverwamaxuli<br />

kalmebi magidis kideze ewyo.<br />

papunam icno, Tavze wamoadga.<br />

wmindanma aixeda.<br />

`ver maswavliT?..~<br />

`gismenT, ufalo!~ _ wmindani azriT savse, Taflisferi<br />

TvalebiT Semoscqeroda da papuna ndobiT ganimsWvala.<br />

`iaraRs veZeb!.. Zlieri kaci mmtrobs da Tavi unda<br />

davicva!~<br />

`ra xeloba iciT?~<br />

`mwerali var, _ papunas ratomRac Sercxva am sityvisa<br />

da swrafad daumata, _ klasikosi ki ara, ra Tqma unda...~<br />

`mwerlis iaraRi sityvaa, ufalo!~ _ wynarad Tqva<br />

wmindanma.<br />

14. <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong><br />

(masalebi romanisaTvis)<br />

`ar megona, rom guli cxovrebisaken momibrundeboda,<br />

Sav-TeTris garda kvlavac SevamCnevdi sxva ferebs,<br />

gonebaSi isev gavivlebdi pativmoyvarul ocnebebs, veronikas<br />

saxelTan erTad rom davasamare. damTavrda cxovrebis<br />

umTavresi nawili _ siymawvile... meoTxedi saukune<br />

mogonebebis wignSi Cawikwikda, momavali ki nisliT moculi,<br />

bundovani xvaledan TandaTan ikveTeboda, Tanda-<br />

Tan ufro xelSesaxebi xdeboda, Tumca aklda mas erTi ram,<br />

rac siymawvilis ocnebebs axlda _ daueWvebloba...~<br />

xelSi ase gvian naSovni atestati eWira, qaRaldis<br />

lurji furceli...<br />

`Tu ver Cairicxe?~ _ dedam mxolod erTxel hkiTxa.<br />

misTvis Svilis momavali gaurkveveli iyo. imedi mTlad<br />

gadawurvoda, radgan aqamde mravali weli Sealia<br />

Svilis nakvalevis Zebnas.<br />

`Caviricxebi!~ _ mokled moWra Wabukma da xeli Cemodans<br />

daavlo.<br />

diax, Cairicxa!.. mere gamocdebi bundovani sizmariviT<br />

axsovda. TeTri universitetis mWidrod migmanuli<br />

karebi Tavdapirvelad SeuRweveli eCvena. nervuli<br />

ciebiT Sepyrobili Sedioda yovel momdevno gamocdaze.<br />

TiTqos sicxiani xdeboda, piri uSreboda, lukmas ver<br />

ylapavda. roca egona, fexi damicdebao, maSin wamoiwia,<br />

welSi gaimarTa, zRude daZlia da, rom moixeda, ganvlili<br />

gza ubralo da Cveulebrivi moeCvena. male daaviwyda<br />

pirveli mgznebareba, mosawyeni leqciebis usasrulo rigi<br />

Tvlemas gvrida.<br />

xuTi weli Sedgeboda wvrilmani gamarjvebebisa da<br />

damarcxebebisagan. gamarjvebebs oreuli imkida. TiTi<br />

ar gaunZrevia, magram pativmoyvareobiT gaberili da-<br />

132 133


dioda. marcxTan marto rCeboda, moziare aravin hyavda.<br />

ase gaixliCa misi arseba. oreuli mconareobda, dros<br />

atarebda, oxunjobda, baqibuqobda, usaqmur gogoebs<br />

Tavs awonebda; Wabuki ki WianWvelis mondomebiT wigns<br />

Tavs aklavda, martoobis dardi gulze awva, naRvels Cumad<br />

daatarebda, raRac Seucnobi da Soreuli eqo exmianeboda,<br />

Tavs Zlivs ikavebda, raTa kvlav ar dasdgomoda<br />

ukve wagebul gzas, TeTri tramalebis gavliT, Camavali<br />

mzisaken, sadac barikadebis mewamul zRudeebze sisxlisferi<br />

droSa frialebda.<br />

siyvarulSi eZiebda TavSesafars...<br />

gogos erqva mzisadari, Tumca mzisa araferi ecxo,<br />

ufro mTvaris anasxletsa hgavda. samyaros SemkrTali<br />

TvalebiT Sehyurebda, TiTqos kiTxulobda, risTvisaa<br />

saWiro es kolosaluri, uxeSi qveyniereba, rodesac adamianebs<br />

SeuZliaT icxovron cicqna yvavilnarSi da TojinebiT<br />

gaerTono. Wabuki uyurebda mis profils, kiserze<br />

aTrTolebul lurj ZarRvs (am dros leqtori filosofiis<br />

siRrmeebSi dacuravda) da ornairi grZnoba eufleboda<br />

_ zizRnarevi siyvarulisa, radgan am gamWvirvalebas<br />

aklda simyare, xorci, raic sulis samyofelia.<br />

masSi iseTi lurji haerovneba isaxeboda, SeuZlebeli iqneboda<br />

Cveulebrivi, adamianuri siyvaruliT misi Seyvareba...<br />

saRamoobiT, Zveli Tbilisis viwro quCebSi Sinisaken<br />

rom miacilebda, Tavisi Tavi mouxeSavi baybaydevi<br />

egona, gogo ki _ fofina angelozi, romlis arsebobaSi<br />

wamdauwum unda darwmunebuliyo. tiktikebda Tavis bav-<br />

Svur sisuleleebs, rasac oreuli uxiagi siciliT pasuxobda,<br />

uxeSi cinizmiT yovelives wamlavda. oreulis<br />

TvalSi igi iyo erTi uRono, avadmyofuri arseba, mamakacs<br />

vnebas rom ver aRuZravda. Wabuki xSirad agebda<br />

brZolas oreulTan, radgan oreulis mier dapyrobili<br />

jansaRi gogoebi, romlebsac vera frTebi caze ver azidavda,<br />

irgvliv gamabruebel... ara, surnels ara...<br />

biodenebs afrqvevdnen... Wabuki ki harmonias eZebda.<br />

sadRac SuaSi unda yofiliyo igi, Sexebis im wertilSi,<br />

sadac suli Tanaziaria xorcisa... mas veronika unda rqmeoda,<br />

magram veronika arsad Canda da martoobiT gulgabezrebuli<br />

Caiketeboda sakuTar meSi, suls iwiwknida,<br />

oreuls ebrZoda, mis mier dagebul xafangebs Tavs aridebda,<br />

magram fexi xSirad ucdeboda. dacema mtkivneuli<br />

iyo. kvlav wamodgeboda. Tavs isjida uzomo SromiT, mecnierebaTa<br />

anabanaSi tvins iWyletda, xan saWiro, xan umaqnis<br />

wignebs eWideboda... ase nabij-nabij adioda zeviT da<br />

zeviT, roca egona, maRla avaRwieo, iq oreulis xafangi<br />

xvdeboda da Tavidan meordeboda sizifes es Sroma...<br />

sami wlis Semdeg ucbad SeCerda. bnel quCaSi mzisadars<br />

miacilebda. gogona skolis mowafesaviT miaqnevda<br />

CanTas da tiktikebda raRac brZnulze brZnuls, rac erT<br />

martiv sisulelemde daiyvaneboda. Wabukis SeCereba ar<br />

SeumCnevia, tiktikiT ganagrZo gza da bnelma STanTqa.<br />

Wabuks mxolod angelozis fofina xma esmoda kidev cota<br />

xans, mere esec miwyda. ver gaego, Sinisaken gadauxvia<br />

gogonam Tu uxilavma Ramem aitaca da iq waiyvana, sadac<br />

aseTive gogonebi salamuris xmaze ferxuls uvlian...<br />

maSin igi gaiqca... gaeqca yoveldRiurobas…<br />

...maSin me gaveqeci yvelasa da yvelafers! veravin<br />

verafers Sematyobda. winandeburad dinjad davdiodi<br />

TanakurselebTan erTad, leqciaze droulad vcxaddebodi,<br />

leqciis mere ki xan universitetis baRSi CamovsxdebodiT<br />

salazRandarod, xan ludxanaSi, Tu jibeSi fuli<br />

gviWyaoda, ra Tqma unda... yvelas Tvalwin vtrialebdi,<br />

magram me ukve gaviqeci _ romanSi...<br />

oTaxSi oTxni vcxovrobdiT. oTxs oTx-oTxi mainc<br />

gvestumreboda xolme. erT magidas usxdnen da jokers<br />

TamaSobdnen. saferfled samlitrian qilas iyenebdnen<br />

da, roca is aivseboda, Tavs maSinRa aswevdnen. me ki Cemi<br />

saxelmwifo mqonda, Cemi sauflo, _ rkinis viwro sawoli,<br />

gaquculi baliSi, Txeli sabani, bambis leibi. fexmorTxmiT<br />

vijeqi, muxlebze Tabaxis qaRaldi mewyo, xel-<br />

134 135


Si burTuliani kalami meWira. irgvliv vezirni da sefeqalni<br />

mexvivnen da TrTolviT elodnen, vis ra ganaCens<br />

gamovutandi. me marto ar viyavi, me myavda gmiri-megobrebi<br />

da gmiri-mtrebi, isini, visac veTayvanebodi, da isini,<br />

visac zizRiT vanadgurebdi. CemTan iyo Cemi mexsiereba<br />

da Cemi warmosaxva, Cemi bavSvoba da awmyo. Tambaqos<br />

boliT gavsebul oTaxSi me mqonda Cemi mobibine mindvrebi,<br />

sadac gvirilas vkrefdi, roca movisurvebdi, rom<br />

meaTasejer Sememowmebina _ vuyvardi Tu ar vuyvardi...<br />

oRond vis?.. ori wlis Semdeg, roca bolo wertili davsvi,<br />

banqos qaRaldic gaicrica, sinaTle gasdioda, moTamaSeebs<br />

xelSi SemoadnaT. maSin gavaxsendiT da mkiTxes:<br />

`ra dawere?~ Tabaxis Tavfurceli Semovabrune da vu-<br />

Cvene: `<strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>~. mxrebi aiCeCes, saidanRac banqos<br />

axali dasta daaZvres da TamaSi ganagrZes. me ki gamoveTxove<br />

Cems gmirebs da mivxvdi, kvlav marto davrCi...<br />

(`<strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>~, romanis winaTqma)<br />

`uxmod crida da gariJraJze tyis piras rom gavaRwie,<br />

mwvane mindorSi <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong> vixile.<br />

dilis burusSi TeTrad ibolqveboda xeTa totebs<br />

modebuli nisli.<br />

katabardebs daefara biliki <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>saken.<br />

CaSavebul, xavsian saxuravs, odesRac TeTrad SefeTqil<br />

kedlebs daviwyebis mrume feri dasdeboda.<br />

sevdasa da naRvels Seepyro Cemi suli, Txeli, uxilavi<br />

wvima tanze madneboda.<br />

TavSesafars veZebdi da ar maxsovs, rogor SevaRwie<br />

pirvel oTaxSi. uxsovar dros mitovebuls naTlad aCnda<br />

Jami Cumi rRvevisa. cal anjamze Camokidebuli kari<br />

sevdiani WrialiT irxeoda. Camsxvreul fanjrebSi obobas<br />

qseli gaeba da wvimis brWyviala wveTebi Seepyro.<br />

mqrqali, civi naTeba idga da dRe ver bedavda, gane-<br />

fanta sevda da mowyeniloba.<br />

Semcivda, nesti metmasneboda tanze. iqneb cecxli<br />

davanTo-meTqi, magram wumwuma umalve Caqra, TeTri,<br />

usicocxlo boli gamouSva sawyali fSlukuniT...<br />

davuyevi oTaxebis usasrulo rigs. maxsendeboda<br />

raRac Zalze Soreuli, raRac Seucnobi, bavSvobaze ufro<br />

adrindeli, roca es kedlebi siTbosa hfenda, oTaxebSi<br />

simyudrove saxlobda.<br />

mravali oTaxi ganvvle ase da sevda ufro da ufro<br />

mimZafrdeboda. veltvodi raRac gamoucnobs, raRac<br />

pirvandels... magram drois uxmo mdinareba <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>s<br />

kedlebidan TeTr ferflad eSveboda da saidanRac<br />

qurdulad Semoparuli mewamuli sxivi mzisa cdilobda<br />

ukanve gaparuliyo.<br />

bolo kars jerac SerCenoda brinjaos saxeluri da<br />

momeCvena, rom axlaxan viRacam Seaxo xeli, Txeli anaor-<br />

Tqli Seatova.<br />

frTxilad SevaRe. oTaxis siRrmeSi, maRal sarecelze,<br />

fafuk baliSebs miyrdnobili xnieri mandilosani<br />

vixile. xelSi saqsovi eWira. sasTumalTan, vercxlis SandalSi<br />

Taflis sanTeli caxcaxebda da oTaxs farfata,<br />

myudro SuqiT avsebda. mandilosanma oqros saTvalidan<br />

gamomxeda, pirisaxeze sixaruli aRebeWda.<br />

TiTqos menaxa odesRac, TiTqos aseve ijda maSinac,<br />

aseve qsovda, aseve miRimoda.<br />

movubodiSe, myudroeba dagirRvieT-meTqi. namgzavri<br />

var, tanze sveli macvia, gamovicvli da geaxlebiTmeTqi.<br />

manac Tavi amayad damiqnia, neba damrTo da me Semovbrundi,<br />

kari mivxure.<br />

kvlav im oTaxebSi gamoviare, oRond aRar maxsovs,<br />

ra dro iyo. yvelaferi Secvliliyo. kedlebze xami feris<br />

Spaleri ekra. Werze brolis Zvirfasi WaRebi CaxCaxebda.<br />

oTaxebi antikuri avejiTa da farCa-abreSumiT gaewyoT.<br />

iatakze aRmosavluri xaliCebi efina.<br />

mxiaruli stumrebi momravlebuliyvnen. Savfra-<br />

136 137


kiani mamakacebi da TeTrsamosiani banovanebi sufras<br />

Slidnen, brolsa da faifurs wkriali gahqonda.<br />

auCqareblad gadavkveTe yvela oTaxi da sevda ufro<br />

momeZala.<br />

Ria verandaze gavedi.<br />

wvimas gadaeRo. vercxlis wveTebi cimcimebda totebSi.<br />

mwvane mdeloze JriamuliT darbodnen bavSvebi,<br />

frTaxatula peplebs dasdevdnen.<br />

movixede. gverdiT norCi asuli momyveboda. TeTri,<br />

Txeli kaba tanze farfatiT exveoda. xelSi gvirila<br />

eWira.<br />

cisfer TvalebSi ocneba Cahbudeboda.<br />

`Tqven, albaT, gaxsovT iren?~ _ mkiTxa.<br />

Tvalze cremli momadga, yovelive gamWvirvale da<br />

liclica gaxda. yovelives lurji feri daedo, wariSala,<br />

yovelives sevdis beWedi daesva.<br />

daviwyebis TeTri ferfli daefina yvelafers da me<br />

vnaxe, rom kvlav tyis piras videqi, cidan uxmod eSveboda<br />

mosawyeni wvima. <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>saken mimavali biliki<br />

katabalaxs daefara...~<br />

papuna Wyonias naRveli moeZala. kalami gauCerda.<br />

ar Rirda sevdiani mogonebebis gaRviZeba. is mosawyeni<br />

romani versad gamoaqveyna da es marcxi suls mZime tvir-<br />

Tad awva, TiTqos imTaviTve uiRblo bavSvi moevlinos<br />

dRis sinaTleze. Semdgom TaTulis waakiTxa. qaliSvilma<br />

itira da maSin papunas moeCvena, rom man mainc gaugo. ufro<br />

gvian, roca ojaxma isini erT WerqveS Sehyara da yoveld-<br />

Riuri wvrilmanebi orives aRizianebda, morigi kinklavis<br />

Jams, TaTulim wamosZaxa: `Sen gyavda iren!~ papunam araferi<br />

upasuxa. TviTon ki sakuTar warsuls CauRrmavda,<br />

magram mexsierebis udabnoeTSi msgavsi veravin aRmoaCina.<br />

ifiqra, albaT, sadme wignSi amovikiTxeo. mere ki, roca<br />

amaze fiqrs moeSva, ucbad amoutivtivda. ninuca bebias<br />

sizmris gmiri iyo `iren~, jer kidev siyrmidan gamohyo-<br />

loda, vinaoba ki imasac ar axsovda.<br />

gaxsenebaze ninuca bebia moisaklisa. bazridan dabrunebis<br />

Semdeg sawer magidas ar moSorebia da aqamde ver<br />

SeamCnia, rom binaSi ar ismoda dedabris xmadabali putuni<br />

da flostebis msubuqi fratuni.<br />

`ninuca bebia!~ _ gasZaxa.<br />

binaSi eleqtroaRmricxvelis susti zuzuniRa moismoda.<br />

papunam erTxelac mouxmo dedabers, mere wamodga<br />

da oTaxebi daiara. versad aRmoaCina, Tumca sufraze gawyobili<br />

sadili ukve civdeboda. iqneb kvlav `moxucebul-<br />

Ta klubSi~ gaiparao, ifiqra, magram am azrma ver daamSvida,<br />

winaTgrZnoba aSfoTebda.<br />

vestibiulSi daWrili jariskaci Sexvda. kvlav saomrad<br />

midioda yavarjnebis kakuniT. imas SeekiTxa, magram<br />

jariskacma veraferi gaigo da verc papuna icno.<br />

uSangma Camoicuncula kudis qiciniT. papunam ziz-<br />

RiT Seaqcia zurgi. uSangma nawyenad Caifxukuna da biblioTekaSi<br />

gauCinarda.<br />

papuna ezoSi gavida.<br />

caze muStistola mze odnav bJutavda da garemos mewamuli<br />

feri efineboda. pansionati Cveuli ritmiT cxovrobda.<br />

aivnebze damsveneblebi gamofeniliyvnen. zeda<br />

sarTulebis mcxovrebT Sezlongebi gamoetanaT da Savdebodnen,<br />

Tumca mzis siTbo arc igrZnoboda. zogi wigns<br />

kiTxulobda, zogi nardis kamaTlebs agorebda, zogi banqos<br />

TamaSobda. parkSi sakmao xalxi ireoda da yvela Tavis<br />

Wkuaze erToboda. axalgazrdebi burTs dasdevdnen. skamebze<br />

Camomsxdari berikacebi politikasa da pensiebze<br />

maslaaTobdnen. erTgan mrgval magidas yomarbazebi<br />

usxdnen, sakuTar Tavebze TamaSobdnen. wagebuli Tavebi<br />

sazamTroebiviT eyara kalaTaSi. uTavoni ki mainc ar<br />

eSvebodnen da, vin icis, ra imedebs epotinebodnen.<br />

papuna aravis gamolaparakebia, letas napirze Caiseirna.<br />

kamkama wylis Cqeralebi amSvidebda. upeebs sasi-<br />

138 139


amovno sigrile moelamuna. guli dauwynarda da axla<br />

ukve yvelaferi rodi eCveneboda zedmetad Sav ferebSi.<br />

ganapira skamze biWi SeamCnia, ase, cametisa iqneboda.<br />

icno, magram ver gaarkvia, esiamovna Tu ara misi xilva.<br />

biWma Taflisferi Tvalebi moanaTa. gamxdari, uWmeli<br />

bavSvi iyo. moridebiT wamodga.<br />

`ijeqi, ijeqi!~ _ mamaSvilurad uTxra papunam, Tvi-<br />

Tonve ar moewona Tavisi qedmaRluri kilo.<br />

dajda da daeloda, sanam biWic morcxvad Camojdeboda.<br />

xelSi ydaCamoRletili saerTo rveuli eWira, Ti-<br />

Tebi melniT moeTxvara.<br />

`kolegaa!~ _ gaifiqra papunam, keTilad ganewyo.<br />

`kolegaa?~ _ zizRiT aimriza oreuli.<br />

`veronika xom ar Segxvedria?~ _ hkiTxa papunam.<br />

`Tqven saidan iciT?~ _ kiTxva Seubruna biWma,<br />

loyebi Seuxurda.<br />

`ra?~ _ ver gaugo kacma.<br />

`veronika ageraa! _ biWma rveuli Searxia, mere<br />

gulubryvilod dasZina: _ es Cemi saidumloebaa!~<br />

papunam rveuli gamoarTva. alag-alag melniT dalaqavebul<br />

furcelze msxvil-msxvili, okrobokro asoebiT<br />

ewera: `senior xuan de Wipunas faTerakebi~. swrafad<br />

gadafurcla da mxolod bolo fraza waikiTxa: `cameti<br />

wlis veronika ijda da eloda Tavis rainds...~<br />

`cameti wlis?..~ _ xma Cauvarda.<br />

`diax, veronika maradJams cametisa iqneba!~ _ biWis<br />

xmaSi faruli mtroba moisma. rveuli gamoarTva da wavida.<br />

papuna karga xans ijda da iseTi grZnobiT gahyurebda,<br />

TiTqos samudamod eTxoveboda sakuTar bavSvobas.<br />

binaSi rom Sebrunda, samuSaos guli ver daudo. aivanze<br />

gavida da ezos gadaxeda. qveSecneulad yovel<br />

wyvilSi veronikas eZebda. Sercxva Tavisi Seucnobeli<br />

zraxvebisa. magidas miubrunda, Tavi aiZula, oriode sityva<br />

kidev daewera...<br />

(masalebi romanisaTvis)<br />

`...diplomi rom aiRo, casa da miwas Soris aRmoCnda<br />

gamokidebuli. Tavdapirvelad amaze arc Sewuxebula.<br />

xom unda daexvewa Tavisi uiRblo romani. dedis Rarib<br />

saxls TavSefarebuli mTeli zafxuli bejiTad<br />

ukakunebda sabeWd manqanaze. samuSao magida didi leRvis<br />

CrdilSi edga da aqedan mezobeli ezoebis mwkrivi Canda.<br />

monotonuri kakuni Sors gaismoda. stumrad Camocqrialebuli<br />

nata cnobismoyvareobam zed RobesTan moiyvana.<br />

Wabukma Tavi aswia da araqauri asuli dainaxa. Cvidmetze<br />

naklebi ar miucia. interesiT SeaTvaliera da Tvali<br />

aarida.<br />

manqanaze kakuni ar Seuwyvetia, magram uneblieT xSirxSirad<br />

iyureboda iqiTken da Relavda. Tamami gogona ki im<br />

adgils ar Sordeboda, wamdauwum Tvalwin erWoboda.<br />

pirveli nabijic natam gadmodga. raRac moimizeza<br />

da ezoSi SemoiWra. misi Txeli kabis SariSurma Wabuks Tavgza<br />

aubnia, xelebi Camoayrevina. ver gaigo, ras Txovdnen.<br />

TiTqos wignis naTxovrobaze etiktikebodnen da Tarosaken<br />

gauZRva. Taros rom ver miswvda, skami miswia da im<br />

skamze nata SefrTxialda, zed cxvirwin daufriala msubuqi<br />

da gamWvirvale kaba. xeli TavisTavad gaucurda Wabuks,<br />

viTom xumrobiTo, gogonas kanWze gahkra. natam<br />

Cagudulad gaicina, swrafad daixara da moulodnelad<br />

loyaze tkacaniT akoca. Wabuki gaSra, SiSnarevma sixarulma<br />

gaTanga, Cumi siciliT gaqceul gogos miedevna.<br />

sabeWd manqanas rom miujda, TiTs didxans ver axvedrebda<br />

klaviSebs.<br />

meore dRes natam dro ixelTa, wuTiT Semoirbina.<br />

Wabuki uxeSad Caexvia, tuCebi mouZebna. gogos arc ucdia<br />

gasxltoma, bednieri siciliT exveoda, raRacas<br />

titinebda, risi azric dayruebul Wabuks ar esmoda.<br />

ase movardeboda igi dReSi erTxel, Wabukis sulSi<br />

cecxls aagizgizebda da gaqreboda...<br />

140 141


mxolod erTi kviris Semdeg hkiTxa, mainc ramdenisa<br />

xaro. cametiso, rom gaigo, dafrTxa, sifxizles mouxmo...<br />

amasobaSi zafxulic miilia, xeli daavlo xelnawers,<br />

wignebs da dedaqalaqisaken gaemgzavra.<br />

iqirava iafi bina, iSova ubralo samsaxuri da Tavis<br />

Tavs ubrZana: droa, coli SeirTo!..~<br />

15. samejliso bloki<br />

ninuca bebia ar dabrunda. papuna Wyonia martoobam<br />

Seawuxa. Turme TviTonac ver xvdeboda, rogor sWirdeboda<br />

dedabris facifuci da xmadabali putuni. erTi<br />

piroba, undoda TviT direqtorTan gaerkvia saqme, magram<br />

adikom aqeT dareka. ise moikiTxa, TiTqos araferi<br />

momxdariyos. xom ar moiwyineo, samejliso blokSi ratom<br />

erTxelac ar amobrZandio. imnairad buybuyebda,<br />

TiTqos pirSi wyals ivlebda. ninuca bebia ar uxsenebia<br />

da papuna ar CaeZia.<br />

yurmili dadebuli arc hqonda, karze msubuqad daakakunes.<br />

ninuca bebia arasdros akakunebda da miayurada,<br />

iqneb momeCvenao.<br />

moridebuli kakuni ganmeorda.<br />

kars miRma viRaca idga.<br />

TavSi aTasma suraTma gauelva, mravalnairi safr-<br />

Txe dalanda.<br />

yoymaniT gamoaRo da xelSi veronika SerCa.<br />

Tavi usityvod dauqnia.<br />

veronikam gverdiT auara, TiTqos niavi Semofofindao,<br />

kacs moelamuna yvavilovani mindvris grili monaberi.<br />

suli raRac wmindam da ucodvelma gaumsWvala, kamkama<br />

sinaze dautova.<br />

`ai, aq vcxovrob!~ _ ukve sastumro oTaxSi Seexmiana.<br />

veronikam araferi Tqva. cnobismoyvared acecebda<br />

Tvalebs. karadaSi wignis yuebs gaadevna TiTi, TiTqos<br />

damarcvliT kiTxulobso.<br />

papuna savarZelSi CaeSva da iqidan uTvalTvalebda.<br />

cdilobda Tavis gancdebSi garkveuliyo, magram azris<br />

dalageba ver SeZlo. saTqmeli araferi agondeboda, Tumca<br />

amis gamo Tavi uxerxulad ar ugrZvnia. oRond Soridan<br />

eyurebina da meti araferi ewada.<br />

veronika ucbad Semotrialda, savarZlis saxelurze<br />

Camouskupda.<br />

papuna Wyonia dapataravda, TiTqos viRac gigantma<br />

Caavlo xeli da savarZlis siRrmeSi CaaWylita. mzera<br />

veronikas Tvalebs gauswora.<br />

`bazarSi iyavi?~ _ SeTqmuliviT SeekiTxa gogona.<br />

TvalebSi ucodveli gulubryviloba gamosWvioda da<br />

papunam ukan gadaiwia, veRar gabeda im kamkama tbaSi cxovrebisagan<br />

daJanguli gulis Carecxva.<br />

Cumad dauqnia Tavi.<br />

`ninuca bebiam wagiyvana!~ _ daaskvna gogonam.<br />

papunam kvlav Tavi dauqnia, Tan veronikas xeli<br />

aiRo, tuCTan miitana.<br />

`xelze unda makoco?~ _ papunas gaeRima, Tbili<br />

talRa moawva, xelisguli gadauSala da zed akoca.<br />

`ho, ninuca bebiam wamiyvana!~ _ dagvianebuli pasuxi<br />

xmamaRla gamouvida, riTac Tavisi faruli mRelvareba<br />

gasca.<br />

gogonas mowyeniloba daetyo, amoioxra.<br />

`asec vicodi, amitomac airCeven silamazis dedoflad!~<br />

papunam veraferi gaigo, Tumca mixvda, rom gogonas<br />

guneba gaufuWda.<br />

`saca samarTalia, silamazis dedoflad Sen unda<br />

agirCion!~<br />

`me ratom? _ krTomiT ikiTxa. _ me jer patara var!<br />

_ daaskvna ucbad, xeli gamostaca da wamofrTxialda.<br />

_ Zalian nu idardeb! ra Seni bralia, Sen xom ar icodi...~<br />

papuna savarZelSi CarCa. gogona ukve ar iyo oTax-<br />

142 143


Si, misi wkriala xma ki kvlav ekida haerSi, vercxlis pawia<br />

eJvaniviT JRerda. usmenda Cum eqos, azrs ki gvian Caswvda,<br />

awon-dawona, veraferi gaugo, es abdaubda sityvebi<br />

bavSvis axirebad CaTvala.<br />

samejliso blokSi isedac apirebda asvlas.<br />

tansacmeli arc gamoucvlia, sarkeSi Caixeda da Tma<br />

gaiswora, savarcxeli erTi-orjer gadaisva.<br />

derefanSi fexsacmelebis tyapatyupi ismoda. kari<br />

gaiketa da SeuerTda damsvenebelTa mdinarebas. yvelani<br />

erTi mimarTulebiT miemarTebodnen. saxeze niRbebi ekeTaT,<br />

samaskarado tanisamosi ecvaT, magram mxiaruleba ar<br />

igrZnoboda, xvneSa da fexis tyapuniRa arRvevda mdumarebas,<br />

TiTqos es auracxeli brbo, adgilidan rom daZruliyo,<br />

raRac mZime da savaldebulo uRels Sebmoda.<br />

liftebTan zedaxora idga. dacdas azri ar hqonda<br />

da kibeebs fexiT auyva. Tavdapirvelad sarTulebs iTvlida,<br />

magram angariSi male aeria. yoveli sarTuli derefnebis<br />

sxvadasxvanair labirinTs ierTebda da yoveli mxridan<br />

zRva xalxi moemarTeboda. kibeebze CoCqoli, drtvinva,<br />

uamravi sxeulis moZraobiT gamowveuli guguni ismoda.<br />

am msvlelobas araferi miugavda saxalxo zeims. niRbebs<br />

Tvals aridebda, TiTqos isini keTrovanTa saxeebs<br />

malavda. marto Tvalebs Tu xedavda viwro WrilebSi, damfrTxal,<br />

SeSfoTebul, uazro mzeras awydeboda. papunam<br />

sicive igrZno, TiTqos TviTonac gaToSil sxeulebSi<br />

CaWediliyo, magram brbodan Tavis daRweva SeuZlebeli<br />

aRmoCnda...<br />

bolo baqani ucbad gadaixsna. varskvlaviani ca gadmoemxo<br />

Tavze da papunas moeCvena, kidev cota da TaviT Sevaskdebio.<br />

pirvelad ixila aseTi CaxCaxa varskvlaveTi, magram<br />

vin acala yureba, adamianTa talRam xan aRma abruna,<br />

xan daRma da imasRa dardobda, aravis gaveTelinovo.<br />

yuriswamRebi dgandgari idga. talRam jer orkestrTan<br />

miagdo da kinaRam diriJoris piupitri waaqcia.<br />

TiTqos sasule orkestri iyo, magram ufro Sors rom<br />

gaixeda, sasules simfoniuri gadabmoda, imas eleqtroinstrumentebiT<br />

aRWurvili jazi, imis iqiT aTiode kameruli<br />

orkestri erTad xmianebda, sul bolos ki dolebiTa<br />

da tamtamebiT SeiaraRebuli velurebi yvela<br />

sxva xmas axSobdnen. aTasnair instruments, rac ki kacis<br />

gonebas mougonebia, vis rogor eprianeboda, ise awvalebda<br />

da saSineli kakafoniisagan papunas kinaRam Tavi<br />

gauskda.<br />

gaqceva ioli ar yofila. gaToSili sxeulebi yoveli<br />

mxridan aviwroebdnen, or-sam kacs rom gaecleboda,<br />

sxvebSi iWeWyeboda da uTavbolo Widilma daRala.<br />

ucbad niRbebs Soris veronikas saxe gakrTa. gogonam<br />

Semoscina, xeli gamouwoda. papunam misi susti TiTebi xel-<br />

Si Caigdo da miendo, raTa veronikas iseve daexsna igi,<br />

rogorc erTxel daixsna kvalze adevnebuli virTxebisagan.<br />

TiTqos TavisTavad ixsneboda gza veronikas winaSe.<br />

niRbebi erTmaneTs etmasnebodnen, gasasvlels tovebdnen<br />

da veronika win miuZRoda Tavgzaabneul kacs.<br />

orkestrs rom gaSorda, momReralTa laSqarma wamoyo<br />

Tavi. yvelaze maRali sopranodan yvelaze dabal<br />

banamde erTbaSad amuSavebdnen sxvadasxvanair melodias<br />

da, Canda, aravin aravis usmenda. solo momRerlebTan er-<br />

Tad uamravi dueti, trio, kvarteti, kvinteti iWaWeboda<br />

da papunas veraferi gaego.<br />

amaTac Tavi daaRwies da moajirs miatanes. aqedan<br />

pansionatis parki iSleboda. dacarielebul parks letas<br />

TeTri nakadi acocxlebda uwyveti, Tanabari SxuiliT.<br />

Sors, burusSi Semzaravad igorgleboda zRva, masa<br />

da cas Soris sazRvari ar arsebobda. TiTqos giganturi<br />

urCxuli qSinavda, STanTqmas uqadda qveynierebas.<br />

Semobrunda papuna Wyonia. am usazRvro samyaroSi<br />

raoden susti iyo TviTon. veronikas gamWvirvale Ti-<br />

Tebs daxeda da gaeRima:<br />

`Zala sisusteSia!~<br />

musikalur-vokaluri Rrianceli axla mTvralTa<br />

144 145


Rriancelma Secvala. moajiris gaswvriv uzarmazari sefa<br />

gaWimuliyo, bolo ar uCanda. auracxeli xoragi eyara<br />

zed. gaberili kasrebidan wiTeli da TeTri Rvino gadmosCqefda.<br />

es amdeni xalxi daseoda da mucels iyoravda.<br />

haerSi idga saWmlis namusrevisa da daqceuli Rvinis<br />

sunis gulisamrevi nazavi. moqeifeni ukve mieRo ufals,<br />

zogan erTmaneTs loSnidnen, zogan ki Tavpirs amtvrevdnen.<br />

SeTanxmebulebiviT gaSordnen meRodarT.<br />

sapirispiro mxares TiTqos meti simSvide sufevda.<br />

sadRac, uCinar koSkebze dakidebuli proJeqtorebi<br />

Tanabar sinaTles afenda da varskvlavebs aqrobda caze.<br />

uxilavi orkestri sacekvaos ukravda. Caxutebuli<br />

wyvilebi nela irxeodnen.<br />

`xom ar gvecekva, patara dedofalo?~<br />

veronikam bavSvuri miamitobiT SemohRima. mxarze<br />

xelebi daawyo da musikas neli taatiT ahyva. ucnauri netarebiT<br />

Sepyrobil papunas patara ferias welze Semoexvia<br />

xeli da ise saTuTad daatarebda, faifurisaa da<br />

vaiTu damemsxvreso.<br />

nazi musika ipyrobda suls, kacis mklavebSi momwyvdeuli<br />

veronika msubuqad dafarfatebda. papuna TiTqos<br />

moswyda yovelive amqveyniurs, daaviwyda vin iyo da ratom<br />

aRmoCnda aq. TiTqos iZireboda Taflisferi Tvalebis<br />

sikamkameSi da erTaderTi giJuri survili, angariSmiucemeli,<br />

gauazrebeli, SerCenoda, _ daekocna es saxe,<br />

es Tvalebi, mTrTolvare bageebi, odnav SewiTlebuli Rawvebi...<br />

Tavi Zlivs moiToka. morCilad mihyva musikis msubuq<br />

talRebs da mxolod veronikas Tvalebs xedavda, sadac<br />

gulubryvilobis zRvaSi maradiuli sinorCe tivtivebda.<br />

drois saTvalavi dakarga papuna Wyoniam. TiTqos arc<br />

arasodes damTavrdeboda es usazRvro netareba, magram<br />

moulodnelad gamoirTo musika da kvlav CoCqoli gaisma.<br />

fotografi darboda samfexa yuTiT, xels nu miSliTo<br />

ixveweboda. ojaxuri albomisTvis iRebda suraTs.<br />

skamze maminacvali da deda isxdnen. maminacvals amayad<br />

aeRira Tavi, SeRebil ulvaSebs isworebda wamdauwum.<br />

dedis daRlil saxeze naZaladevi Rimili krToda. nabolara<br />

muxlebze ejda, magram bavSvi ar uCerdeboda, xelidan<br />

usxlteboda. ukan Camomwkrivebuliyvnen ufrosi<br />

da, Zmebi, naxevarda da naxevarZma. gayinuli TvalebiT<br />

misCerebodnen fotoaparats. `Wipuna sadRaa?~ _ ikiTxa<br />

uceb dedam. `Wipuna, Wipuna!..~ _ gasZaxa nervulad maminacvalma.<br />

brbos aTi-Tormeti wlis biWi gamoeyo, dedis<br />

ferxTiT Caimuxla.<br />

`aba, miyureT, axla Citi gamofrindeba!~ _ gaiRima<br />

fotografma.<br />

papuna TiTqos gaiTiSa. Tvalebze xeli Camoisva,<br />

gons moego. kvlav xmianobda sacekvao musika da mocekvave<br />

wyvilebi rokavdnen. maminacvali viRac dedakacs<br />

atorRialeboda, yurSi macdurad CasCurCulebda. dedakaci<br />

metiCruli JivJiviT icinoda, pirze xels ifarebda.<br />

papunam rom Cauara, maminacvalma Tvali Caukra, CaixiTxiTa:<br />

`cekvavT?.. aseTi cekvebi imnairad mTavrdeba!~ Tan<br />

TiTi mocekvaveTa miRma gaiSvira.<br />

gza mxolod iqiT ixsneboda. mocekvaveebi ukan<br />

moitoves. win ki gaSlil moedanze moismoda dausrulebeli<br />

xiTxiTi, qirqili, kiskisi, xarxari, roxroxi... niRbosani,<br />

dediSobela wyvilebi goraobdnen yovel nabijze<br />

da bRlarZunobdnen. papunam moixeda. maminacvali dedakacs<br />

moaTrevda da gza-gza kabas axevda.<br />

veronikam cerze aiwia, yurSi CasCurCula:<br />

`wamiyvane aqedan.~<br />

papunam xelSi aitaca Tavisi feria, mkerdze miixuta.<br />

veronikam saxe mis kiserSi Camala da kacs gogonas<br />

msubuqi sunTqva elamuneboda loyaze.<br />

ase atatebuli gadaatara mTeli es sivrce da mis<br />

sulSi am dros wminda naTeli idga.<br />

ganerida brbos, ukana moajirTan gaCerda. daenana<br />

xelis gaSveba. SeeZlo didxans mdgariyo am moajirTan,<br />

146 147


sadac mis smenas odnavRa wvdeboda brbos Jriamuli.<br />

veronika gatrunuliyo mis mklavebSi. xmas ar iRebda.<br />

mere Tavi aswia, Rawvebi Sefakloda, bageebi gaxsnoda<br />

da TeTrad Cawikwikebuli kbilebi uCanda.<br />

`giyvarvar?~ _ Cumad daekiTxa.<br />

papunam uxmod dauqnia Tavi.<br />

veronikam Caicina. cxviri kiserze mouxaxuna, mere<br />

ki swrafad dauZvra xelidan.<br />

moajirisaken miixeda da niri ucabedad Seecvala.<br />

papunas xeli staca, moqaCa, moajirs moacila.<br />

papuna SiSis mizezs ver miuxvda. gadaixeda. qedis<br />

gragnili wamomarTuliyo, Savad gadamxoboda mTel<br />

zRvispireTs, ubeSi moeyuJebina vrceli pansionati.<br />

qveviT, proJeqtorebis Suqis anareklze, SemoRobili<br />

qarTa dainaxa. rezinis batebiviT ucnauri arsebebi<br />

dabobRavdnen, kisrebs zeviT, musikisa da sinaTlisaken<br />

iwevdnen. marTlac batebi egona, magram rom daakvirda,<br />

mixvda, pansionatis ramdenime sarTuls mainc wvdeboda<br />

im arsebaTa Tavebi.<br />

veronikamac gadaixeda SiSianad, oxvra aRmoxda.<br />

swrafad gaSordnen saSiS adgils.<br />

swored am dros gaisma fanfarebis xma.<br />

ficarnagze xaverdis kamzoliani da wiTelCaCebiani<br />

biWebi Camomwkrivdnen da buk-naRaras Semohkres.<br />

xalxi amoZravda, orad gaiyo, cocxali derefani<br />

datova.<br />

derefnis bolos procesia gamoCnda.<br />

win jambazebi da takimasxarebi morbodnen. gza-gza<br />

malayebs gadadiodnen. titlikana tani Sav-TeTri zolebiT<br />

aeWrelebinaT. maTraxebiviT kudebi mosTrevdaT.<br />

xuWuWa TmebSi mtkavela rqebi mouCandaT.<br />

mere grial-grialiT Caiara mexanZreTa sasule<br />

orkestrma, romelsac biRaulvaSiani koncertmaisteri<br />

mouZRoda.<br />

eqvswyeba, Savad mbzinvare cxenebs Savi kareta mo-<br />

hyavda. Sig adiko da paraskeva isxdnen. adiko patara biWs<br />

hgavda da bunCula loyebi TuraSauliviT uRvioda.<br />

`vaSa!~ _ igriala brbom, aTasi pirisagan amonTxeulma<br />

xmam talRasaviT gadaiara, erTi bolodan meores<br />

miaskda. uCinari kacunebi daZrwodnen aqeT-iqiT, aqezebdnen,<br />

yels nu daiSurebT, ena nu CagigdiaT, Cveni adiko<br />

ar gagvijavrdes, Torem es samejliso bloki ukana<br />

ezos qarTaSi gadayiravdebao.<br />

pirdaRebuli iyureboda aqeT-iqiT papuna Wyonia,<br />

uneblieT win gamZvraliyo da gzidan gadakargva daviwyeboda.<br />

zed cxvirwin Seyovnda kareta. adikos bunCula loyebi<br />

uceb daewrita, piri farTod gaexa da Sig meCxeri<br />

kbilebi wamoezarda.<br />

`rogor mogwons Cveni warmodgena?~ _ CaxleCili<br />

xmiT hkiTxa.<br />

papunam pasuxis gacema verc moaswro, karetam ukve<br />

gaiara.<br />

ukan WrelaWrula, zizil-pipilebiani niRbebi moaqrolebdnen<br />

cxenebs, priala celebi ze aRemarTaT da<br />

mxiarulad aJRarunebdnen. xandaxan anglobdnen. brbo-<br />

Si Sevardeboda romelime maTgani, celiT miswvdeboda<br />

msxverpls da Tavi gagordeboda miwaze. ukan iwevda damfrTxali<br />

brbo, erTmaneTs Telavdnen.<br />

niRbebis fexdafex dinjad moabijebda zvaviviT<br />

didi lurji spilo. kavebiT SeiaraRebuli hindoni uCxikinebdnen.<br />

is ki yurebs apartyunebda da sevdianad imzireboda.<br />

spilos zurgze oqros taxtrevani edga, Sig ki `silamazis<br />

dedofali~ ijda.<br />

dabolos, isev musikosni, jambazebi da aTasnairi qajebi<br />

yiJiniT gadadiodnen malayebs.<br />

spilom gverdiT rom Cauara, maSinRa icno dedoflis<br />

samosSi Cacmuli qali.<br />

`ninuca bebia!~<br />

148 149


ar icoda, gascineboda Tu swyenoda.<br />

`ninuca bebia!~ _ kvlav gasZaxa da xeli dauqnia.<br />

dedaberma sawyaloblad gadmoxeda. gulSi tkivilad<br />

CarCa es gamoxedva.<br />

`eg ranairi xumrobaa?~ _ Semcbarma gaifiqra.<br />

mobezrda uTavbolo aurzauri. Zlivs gaaRwies kibemde.<br />

veronikam karamde moacila, seriozuli Tvalebi<br />

SeanaTa da dardianad Tqva:<br />

`sawyali ninuca bebia!~<br />

papunam araferi upasuxa. erTxans gahyurebda mimaval<br />

veronikas, Tan fiqrobda, dedabris gamasxreba veraferi<br />

oiniao.<br />

kari gaaRo da samzareulodan wylis Cxriali moesma...<br />

16. triptixi<br />

wylis Cxriali rom moesma, ifiqra, ninuca bebia mobrunebulao.<br />

swrafad miaSura samzareulos da zRurblze<br />

gaSeSda. `deda!~ _ undoda daeZaxa. Tavi Seikava. qali zurgiT<br />

idga, onkanTan saqmianobda. cxadia, es iyo deda, papunas<br />

saWoWmano araferi hqonda. pansionatSi Camosvlis<br />

pirvel dRes rom ixila, metad axalgazrda moeCvena. axla<br />

WaRara momravleboda. Tmebis SesaRebad da sakoxtaod<br />

verasodes iclida. drosa da garjas TiTqos daedablebina,<br />

mxrebi CamoeSva, Wapanis Trevas Rone gamoecala. papuna<br />

Cumad idga, magram qalma igrZno misi mzera da Semobrunda.<br />

saxe bednierma Rimilma gauxsna. Sekruli kopebi<br />

gadaewminda. Svilis gamoCena ar gahkvirvebia. TiTqos<br />

wuTis win daSordneno, Sinaurulad usayvedura:<br />

`xandaxan <strong>saxli</strong>c unda gagaxsendes, momkla Senma<br />

lodinma!~<br />

`ninuca bebia sadRaa?~ _ hkiTxa papunam, Tumca pasuxs<br />

ar moeloda.<br />

dedam araferi Tqva, oRond TvalebSi gakvirveba<br />

gaukrTa.<br />

`isadileb?~ _ mcire dumilis Semdeg daekiTxa.<br />

papunas wuTis win kuWi ewvoda, magram axla mada gadaeketa.<br />

`ara!.. Tu cxeli wyali modis, vibanaveb!~<br />

cxeli wyali aq yovelTvis modioda.<br />

abazanaSi didxans nebivrobda. cdilobda, mejlisidan<br />

wamoyolili biwi Camoebana. fiqrobda dedaze, veronikaze,<br />

oreulmac gaaxsena Tavi. sayovelTao mxiarulebas<br />

CaeTria, cnobismoyvareoba gaecxovelebina... fiqriT<br />

moulodnelad TaTulis gadaswvda. amden oromtrialSi<br />

aviwydeboda xolme da sindisis qenjnam Seawuxa.<br />

oTaxSi Suqi ar aunTia, ise dajda fanjarasTan. deda<br />

Cumad Semovida, iqve, savarZelSi Cajda. Tan saqsovi<br />

Semoitana da uxmod Seudga xelsaqmobas.<br />

papuna TiTqos Tavis bavSvobaSi gadabargda, im iSviaT<br />

saRamoebs ewvia, roca Sin martodmarto rCeboda<br />

dedasTan (da-Zmebi soflebSi gaikrifebodnen, ardadegebze).<br />

dasxdebodnen bnel aivanze. deda qsovda (bnel-<br />

Si, brmad qsovda), papuna ki garinduli gascqeroda varskvlavTa<br />

cimcimiT abrWyvialebul Rameul cas da sul-<br />

Si siwynare sufevda. axlac siwynare daeufla papuna Wyonias<br />

suls, magram fanjridan gadaSlili suraTi aRar hgavda<br />

bavSvobisdroindels. bneli SuSis miRma araferi Canda,<br />

garda Savad dagragnili kvamlisa.<br />

mere qarma dahbera, kvamli waiRo, bindiani sivrce<br />

gamWvirvale gaxda. sadRac wiTeli sinaTlis wyaro amococda<br />

da mewamuli feri Semoefina oTaxsac. papunam amoioxra.<br />

dedas savarZelSi CasZineboda, Zafis gorgali<br />

iatakze egdo, saqsovi CxirebisaTvis orive xeli Caevlo<br />

da TiTebs atokebda, sizmarSic qsovda. pirisaxe mSvidi<br />

hqonda, Sinagani siTboTi ganaTebuli... papuna Cumad wamodga,<br />

mZinares Sali moaxura da Tavis oTaxSi gavida.<br />

Seecada emuSava, Tabaxis furclebic daido, magram<br />

kalams xeli ver mohkida. mihyva fiqris mdinarebas. kvlav<br />

150 151


warsuls miubrunda. umamod izrdeboda. amitomac Tavis<br />

irgvliv ufro qalebs xedavda... bebiebs, deidebs, bicolebs...<br />

yvelaze metad dedas... mere ki TaTulis...<br />

deda exveweboda, coli SeirTeo. laparaks ufro ma-<br />

Sin mouxSira, roca papunam umaRlesi daamTavra da TbilisSi<br />

sabolood gadmobargda. eSinoda, qalis xeli moakldeba<br />

da raime xifaTs gadaeyrebao. `ra vqna, deda, aravis<br />

vuyvarvar da...~ _ igeriebda papuna dedis Semotevas.<br />

marTlacda romeos asaki ukve gasvloda, Tavis julietas<br />

karga xania ascda da amieridan an uSvilZirod unda<br />

gadagebuliyo, an usiyvarulod unda daedga gvirgvini,<br />

ufro _ uReli. eSova erTi Cveulebrivi gogo, xasiaTiT<br />

rom Seewyoboda da mis siRaribesac gauZlebda. mere da<br />

mere Seegueboda, albaT. maS ra eqna, yoveli gamvleli<br />

da gamomvleli amas eCiCineboda, kaco, ras apireb, qorwili<br />

rodis unda gvaWamoo. sindisi aCerebda mxolod,<br />

sxvisi Svili ranairad memsxverploso. maSin auCurCulda<br />

oreuli, Se bedovlaToo, mTeli cxovreba briyvul<br />

zRaprebSi dafrinav, eZeb julietebs, beatriCeebs,<br />

dulsineebs, veronikebs... cxovrebis motyuebas cdilob,<br />

cxovreba ki TviTon mogatyuebs... damijere, tvinidan amoiSale<br />

eg sisuleleebi. Sen veronika ki ar gWirdeba, Sen<br />

erTi jansaRi gogo ginda, loginSic rom Caigoreb da Sens<br />

xuSturebsac rom aitans, arc uSno unda iyos da arc gadasarevi<br />

silamazisa, arc Rataki ginda, arc Senze bevrad<br />

SeZlebuli, asakiT ufrosi nu iqneba, male dagiberdeba,<br />

magram mTlad akvnidan nu amoiyvan, gasazrdeli gagixdeba<br />

da ra gamova, eSmakma uwyis... imdeni uCiCina, mTlad<br />

daaviwya, rom qveyanaze arsebobs yvavileTi, mzianeTi,<br />

ciskreTi, RimileTi... WeSmariti siyvaruli... sadac<br />

vnebaa, iq siyvarulic daibadebao. xelze daixvia oreulis<br />

naboZebi sibrZne da uaryo momxiblavi iluziebi...<br />

(`oreulis mona~, fragmenti novelidan)<br />

`...mTel Tavis dros xafangis dagebas andomebda.<br />

didad ar arCevda, Tu vis ugebda xafangs. Tumca xandaxan<br />

TviTon ufro ixlarTeboda Sig da damfrTxali, Tavis<br />

daZvrenas cdilobda. gogoebis gamosaWerad maRali idealebi<br />

sulac ar iyo saWiro, piriqiT, lamazi iluziebi<br />

xel-fexs uborkavda da borkili rom Tavidan moiSora,<br />

sindisis karnaxi imdenad ukve ar awuxebda, ramdenadac is,<br />

rom raime kriminalur maxeSi ar gabmuliyo. yoveli axali<br />

Tavgadasavali patara omsa hgavda, sadac orive mxare<br />

isaxavs sakuTar strategiul Tu taqtikur amocanebs da<br />

gamarjvebuli is rCeba, vinc ufro gonebaeSmakia. Tavisi<br />

Wkuisa swamda, magram qalis xrikebi Tavgzas ubnevda, yvelaze<br />

uWkuo qalic ki jabnida eSmakobiT, radgan xasiaTis<br />

sirbile saSualebas ar aZlevda daeTrguna mowinaaRmdege.<br />

zogjer wesier gogoebsac gadaawydeboda, Tavsac ki<br />

ayvarebdnen, magram gaugebrobis civi kedeli ver gadaelaxa.<br />

mcire da ususuri grZnoba, siyvarulis uferul<br />

asls rom hgavda, TavisTavad CaifSuteboda, icriceboda,<br />

qreboda. mcire droc kmaroda, raTa mogonebaTa<br />

galereadan amovardniliyo suraTebi, romelTac wuTierad<br />

elaciceboda. wlebis Semdeg, roca mexsierebis<br />

miZinebuli xatebi Seawuxa, iqidan mxolod mkrTali, sifrifana<br />

saxeebi amotivtivda: Cvidmeti wlis provincialisa,<br />

artistulad rom TamaSobda pirvelad Secdenils;<br />

gamocdili, avxorci dedakacisa, visac damfrTxali<br />

gamoeqca; morcxvi da utyvi skolisformiani gogonasi,<br />

visac gulwrfelad SesTavaza guli da xeli (axali TovliT<br />

mofenil Rameul prospeqtze, roca yvelaferi amaRlebuli<br />

da mSvenieri Canda); mkacri, civi mzeTunaxavisa, idealuri<br />

dia<strong>saxli</strong>si rom gaxdeboda, uxilavi kedlis gadalaxva<br />

rom SesZleboda (silamazis yinulovani kedlisa!)...<br />

erT dRes ki aRmoaCina, rom sabolood damorCileboda<br />

oreuls da ukve veRaraferi ixsnida mis suls...~<br />

152 153


TeTr qaRalds daxeda papuna Wyoniam. gaswia, daRlilobam<br />

Tavi Seaxsena, sxeuli nagvemiviT hqonda. Zlivs<br />

wamoiwia savarZlidan, sawolze TavdaRma davarda da Zil-<br />

Si ise swrafad Caeflo, TiTqos gamoRviZebas arc arasodes<br />

apirebda.<br />

`Zilisguda!~ _ Caiburtyuna oreulma da uCumrad<br />

gaecala. mZinare dedisaTvis arc dauxedavs. gverdiT ise<br />

Cauara, TiTqos kedelze landi gasrialdao. TviTonac<br />

ar icoda, ras apirebda. mejlisis vnebiani TavaSvebuloba<br />

nair-nair ferebSi esaxeboda da agznebul gonebas ver<br />

iwynarebda. kars rom ar gaeWriala, gasaRebis WuWrutanaSi<br />

gaZvra da derefanSi aRmoCnda.<br />

naTurebi odnavRa bJutavda. ekonomiis mizniT Ram-<br />

RamobiT Zabvas amcirebdnen.<br />

mTel pansionats eZina da oreulma elvisuswrafesad<br />

CaaTava derefani. ganze gauxvia da gza aebna. xan erT<br />

WuWrutanaSi SeZvra, xan meoreSi. viRac-viRacebis garderobebsa<br />

da saZile oTaxebSi daforTxavda. mere gaTbobis<br />

milebs gahyva, aRma-daRma ixetiala. aq telefonis<br />

kabels waawyda, mavTulze gasrialda, viRacis aparatSi aRmoCnda,<br />

telefoni aaxmiana. mZinare, CaxleCilma xmam Caaxvela<br />

da oreuli kinaRam dayruvda. TavpirismtvreviT gamovarda,<br />

SeSinebulma klozetSi durTa Tavi, Sig Carecxil<br />

wyals Cahyva. bolos, roca uzarmazar miwisqveSa gamoqvabulSi<br />

aRmoCnda, sakuTari gambedaobisa SeeSinda.<br />

gamoqvabulSi Suacecxli enTo.<br />

cecxlispiras paraskeva Cacucquliyo. tyavis kaba<br />

ecva, sxeuls naxevradRa ufaravda.<br />

nakvercxlebidan joxiT cdilobda Serujuli kartofilis<br />

amoRebas.<br />

oreuli Seyovnda. miaSterda paraskevas SiSvel<br />

mxrebs, moRiavebul gulmkerds, lamazad moxril muxlis-<br />

Tavebs. vnebisagan acaxcaxebuls Rone ecleboda da Tavs<br />

ver imorCilebda.<br />

paraskevam kartofili gadmoagora. xelidan xelSi<br />

agdebda da suls uberavda. ase sulis berva-berviT Semoacala<br />

danaxSirebuli kani. oxSivriani qaTqaTa kartofili<br />

gemrielad CakbiCa.<br />

oreuls mTlad aeria Tavgza. qalis yoveli moZraoba<br />

aforiaqebda. dauokebeli JiniT izidavda. paraskevas gverdiT<br />

Cacucqda, mxrebiT mxrebs Seexo. qals araferi ugrZvnia.<br />

oreuli akrusunda, sust bgerebs gamoscemda da isic<br />

cecxlis gurgurSi qreboda. mere ukve arc axsovda, ras<br />

akeTebda. muWistolad SeikumSa da qals ubeSi Caugorda.<br />

TeTr ZuZuebs Soris Cavardnils guli SeuRonda, qalis<br />

mTrTolvare sxeuls angariSmiucemlad Caekra, SemoeWdo.<br />

undoda ori ki ara, aTasi xeli hqonoda, raTa erTianad gaeTavisebina,<br />

daufleboda, mSvenieri sxeulis mcire nawilic<br />

ar darCeniliyo, rasac vnebiT ar Caewmawneboda...<br />

paraskevas kvlav araferi ugrZvnia. wamiT TiTqos<br />

miZinebuli vnebis Soreuli Zaxili moesmao, gayuCda,<br />

magram meti veraferi SeniSna da kartofili meorejerac<br />

CakbiCa.<br />

gamoqvabulSi mZime fexis xma moisma. sibneleSi ra-<br />

Rac kolosaluri moalajebda. oreuls vneba umalve Cae-<br />

Srita, dascxa, suli SeexuTa. SiSisagan erTbaSad dapataravda,<br />

kvlav muWistola burTad gadaiqca da Zirs dagorda.<br />

paraskevam Tvali kida, esec kartofili egona, Wvinti<br />

hkra da cecxlSi Seagdo. oreuli iwvoda, magram xmis<br />

amoRebas ver bedavda da suli kbiliT eWira.<br />

sibneles uzarmazari, banjgvliani ciklopi gamoeyo.<br />

erTaderTi Tvali quruSad moavlo irgvliv. mzera<br />

paraskevaze SeaCera. gaugebrad aburtyunda da mis xmaSi<br />

igrZnoboda muqara, wadili, Txovna.<br />

paraskevam wamoiwia, ukan moixeda. mixvda, gaqceva<br />

daugvianda. krToma dafara, TviTonac zviadad wamoimarTa,<br />

gaizarda, gaizarda da ciklops gautolda. idga<br />

mrisxane amazonis gamometyvelebiT, uSiSrad eloda Tavdasxmas.<br />

ciklopma nabiji gadmodga, Seyovnda. veeberTela<br />

154 155


sxeuli daeZagra, mTasaviT kunTebi aud-Caudioda, TrTolva<br />

uvlida. vnebiT dabrmavebulma Tavi jiutad daRera<br />

da uxmod gamoemarTa.<br />

paraskeva TavganwirviT Seeba moZalades. xmas arc<br />

erTi ar iRebda, magram saSineli griali gaudioda ori<br />

giganturi arsebis samkvdro-sasicocxlo Widils. qali<br />

aras uTmobda, magram ciklops Rone ufro erCoda da<br />

tyavis kaba nafleTebad uqcia.<br />

cecxlSi Cavardnili oreuli cotacda CanaxSirdeboda,<br />

gaqcevas ki ver bedavda. mxolod maSin, roca mobuqnave<br />

ciklopma fexi koconSi Cahkra, muguzlebi mTel<br />

gamoqvabulSi mimoifanta. oreulic tyviasaviT gavarda,<br />

qvis kedels mienarcxa da wyliT savse rofSi moadina tyapani.<br />

karga xans SiSinebda, gons modioda, orTqlis Rrubeli<br />

daayena.<br />

ciklopma ajoba RoniT, motexa, qveS moigdo, vnebiani<br />

RmuiliT Telavda paraskevas lamaz sxeuls.<br />

oreuli daiboRma. civ wyalSi egdo da mzeras malavda.<br />

gunebaSi sikvdils uqadda orives, ukanaskneli sityvebiT<br />

lanZRavda paraskevas, radgan mixvda, qalis<br />

winaaRmdegoba TamaSi iyo mxolod da axla vnebas damor-<br />

Cilebuli bednieri kiviliT pasuxobda.<br />

ucbad kivils yivili SeerTo. kedeli gaixsna da<br />

iqidan gaavebuli adiko gamovarda. SiSveli iyo da Tavze<br />

indielTa beladis Wreli gvirgvini exura. xelSi basri<br />

tomahavki epyra. haerSi Sexta da ciklops zurgze moeqca,<br />

Tan mTeli Zal-RoniT Casca, sisxlis Sadrevani Seesxa.<br />

saSineli RrialiT wamoimarTa ciklopi, zurgidan<br />

Camoibertya Ronedaclili adiko, bajbajiT Sebrunda, raTa<br />

mteri gadaeTela, magram ucbad Zirs zRarTani moadina.<br />

oreuli kunWulSi CaZvra. SvebiT maSinRa amoisun-<br />

Tqa, elsadenis kabels rom waawyda da imas mihyva.<br />

Zlivs moZebna Tavisi bina, gasaRebis WuWrutanaSi<br />

SeZvra da papunas mieaxla...<br />

papunas ZilquSi daawva. saSineli sizmridan Tavis<br />

daRweva gauWirda. suli SeexuTa, oflad gaiRvara. cxadiviT<br />

xedavda ciklopTan SeWidebul paraskevas, tomahavkiT<br />

SeiaraRebul adikos, simwrisagan dafCenil, Rrjo<br />

kbilebiT savse pirs, sisxlis TqeSs, ciklopis Wrilobidan<br />

rom asxamda, adiko da paraskeva ki Sig banaobdnen... erTi<br />

im Semzarav sizmarTagani iyo, ZilSi rom dagtanjavs,<br />

gamoRviZebis Semdeg ki verafriT gaixseneb... mere Tanda-<br />

Tan damSvidda. TiTqos grili xeli daades Sublze, Tavis<br />

tkivili dauames. igrZno raRac mSobliuri, tkbili surneli.<br />

uxmo, nazi CurCuli Caesma: `deda genacvalos, Cemi<br />

biWi!~ wamiT kvlav dabrunda Soreuli bavSvoba. igi isev<br />

cicqna Wipuna iyo da TvaldaxuWulma xmadabla warmoTqva:<br />

`deda!~ albaT, sizmari grZeldeboda, Tavs Zala daatana,<br />

wamojda da quTuToebi maSinRa gaxsna.<br />

dedam ukan daixia. xeli, papunas Sublze rom edo,<br />

aseve gauSeSda. wamier gakrTa ucxo, araqauri ieri, magram<br />

umalve pirisaxeze Cveuli simkacrenarevi siTbo<br />

aesaxa. deda zedmet alerss ar iyo Cveuli.<br />

`ZilSi oxravdi, getyoba, sizmari agewewa!~<br />

papunam fanjrisaken gaixeda. iSviaTad xvdeboda, ra<br />

dro iyo, SuadRe didad ar gansxvavdeboda SuaRamisagan.<br />

`eh, deda, deda!~ _ wamoscda uneburad.<br />

`cxovreba ver aewyo? _ TanagrZnobiT CaekiTxa<br />

deda. _ ver ivarge TviTon... ymawvilia Seni coli, gecodeba<br />

da eferebi zedmetad... nu abavSveb, cota mkacrad<br />

unda mouWiro xeli!~<br />

`eh, deda, Seni receptebi moZvelda!~<br />

`gayra ar gamagono, icode! kargi qali gyavs, oRond<br />

bavSvia jer, gzaze unda dayeneba!~<br />

(monaxazi saojaxo romanis dasawerad)<br />

`...Tinikos gamosaWerad wavedi im dRes. erTma ymawvilma<br />

miTxra, mwife vaSliviTaa, totis SerxevaRa unda<br />

156 157


da xelisgulze dagigordebao. marTalia, TviTon ver<br />

bedavda am totis Serxevas. iqneb gangeb miTxra, win me wamagdo,<br />

TviTon ki yabulsa iyo, Cem mier gakvalul gzaze evlo.<br />

Tiniko ki erTi cqriala gogona aRmoCnda. Tvalebi<br />

eSxianad uelavda. vinc Sarvliani Caivlida, ise Caacqerdeboda,<br />

TiTqos ZiriT Ziramde Cawvdoma ewada. pirze gamomwvevi<br />

Rimili dasTamaSebda. vnebianad xiTxiTebda. es<br />

umisamarTo sicili zust misamarTs Seicavda. masSi dedali<br />

Citunas Wreli bumbuli igulisxmeboda, mamlis yuradRebis<br />

misaqcevad rom Seuferadebia gangebas.<br />

veravin daikvexnida, Tiniko loginSi Camiwveniao,<br />

Tumca is pirveli mkvexara maincdamainc Sors ar iyo gogonas<br />

qaTqaTa sareclisagan. pirvelma gacnobam damarwmuna,<br />

Citi bdRvnad Rirda. misi TiTebi odnav Sevayovne<br />

Cems xelebSi, Tumca iqneb TviTon Seayovna, da sicil-sicil<br />

vagrZnobine, vgiJdebi, Sens meti aravin momwons-meTqi.<br />

fici sruliad zedmeti iyo, radgan Tiniko<br />

qveyanas moswonda, amaSi ki upirvelesad TviTon iyo darwmunebuli...<br />

(TaTuli: yvelaferi ise swrafad moxda, gons ver<br />

movedi. TinikosTan arasodes mimegobria. mosawyen leqciaze<br />

erTmaneTis gverdiT aRmovCndiT da gamando, kibes-<br />

Tan erTi `biZa~ melodeba, Cemzea gadareuli da ar vici,<br />

gavyve Tu arao. gogonebis cnobismoyvareoba vin ar icis<br />

da leqciis Semdeg kibeze Cavacile...)<br />

Cveni mokle nacnoboba amaze Sewyda da mxolod ori<br />

Tvis Semdeg ganaxlda, roca gogona ardadegebidan kvlav<br />

institutSi dabrunda da TanakurselebTan daitrabaxa,<br />

kidec gavTxovdi da kidec gamovTxovdio, magram guls mainc<br />

ar vitex, imdeni saqmro myavs, mTel Cems kurss eyofao...<br />

(TaTuli: pirdaRebuli vusmendi da Tavs wminda<br />

wylis provincielad vgrZnobdi. mrcxvenoda kidec Cemi<br />

sofluri gaunaTleblobisa. Cemze xom asjer lamazi<br />

meCveneboda, Tumca romeli gogo aRiarebs amas, siTamamec<br />

ar aklda, CacmiTac, ra vici, sad Soulobda, eqst-<br />

raze ecva. maSin mini iyo modaSi. iseT mokles icvamda, me<br />

vin momcemda magis nebas. maxsovs, yvelas mini ecva, me ki<br />

muxlebs vifaravdi dedis brZanebiT. rogorc ki Tavs<br />

marto davigulebdi, kabas zeviT aviqaCavdi, qamarqveS Cavikecavdi<br />

da minic mzad iyo. hoda, sadac Tiniko Caivlida,<br />

me iq vin SemamCnevda...)<br />

Tinikos Tavgadasavlebi rom gavige, _ ufro sworad,<br />

didis ambiT momisamZimres, _ gunebaSi gameRima,<br />

axla xom ufro iolia misi gamoWera-meTqi. institutis<br />

kibesTan davudarajdi. ise mxiarulad CamofrTxialda,<br />

etyoba, dardiT Tavs ar iklavda... gverdiT Tanakurseli<br />

gogona mohyveboda. maincdamainc yuradReba ar mimiqcevia.<br />

ar vici gangeb, ar vici ase gamouvida, magram es<br />

mesame agvekida da Tavidan unda momeSorebina. SevTavaze,<br />

saxlebamde migacilebT, oRond jer Sin TaTuli<br />

miviyvanoT-meTqi. rac rom xumroba vicodi, mgoni, am<br />

gzaze davxarje da Cemi gonebamaxvilobiTa da gulRiaobiT<br />

orive movxible...<br />

(TaTuli: mogvianebiT ara erTxel mikiTxavs Cemi<br />

TavisTvis, ra iyo, ram damabrmava. mxolod erTi wlis Semdeg<br />

gavixsene, rom dauvarcxneli da gauparsavi movida,<br />

wvergaburZgnuli mamakacebi ki saerTod mejavrebodnen;<br />

raRacnairi Zvelmoduri, yavisferi palto ecva,<br />

iafad Tu iyida sadme, mxrebSi farTo hqonda, kalTebi ki<br />

muxlebqveS mosTrevda. Sarvalic ar hqonda dauToebuli<br />

da muxlebze gamobervoda... yovelive amisaTvis maSin<br />

yuradReba ar mimiqcevia. erTaderTi, ramac damatyveva,<br />

misi Taflisferi Tvalebi iyo da kidev _ inteligenturi<br />

xelebi...)<br />

im saRamos, orive Sin rom mivacile, iqneb raindobad<br />

ar CameTvleba, magram gunebaSi gadavwyvite, Tu Tinikos<br />

varianti CameSala, ager eg gogo rom Semomcicinebs,<br />

iqneb ufro xelmisawvdomia-meTqi. erTi SexedviT<br />

didi veraferi Svili iyo, viwro kaba Semotmasnoda momrgvalebul<br />

muxlebze...<br />

158 159


(TaTuli: Tinikom rom daitrabaxa, gavTxovdio, umalve<br />

papuna gamaxsenda. Semecoda, aseT Wabuks uRalata, misi<br />

grZnobebi arafrad CaTvala-meTqi. vin icis, axla rogor<br />

ganicdis-meTqi... msurda, TanagrZnoba gamomexata...)<br />

Tinikos gaTxoveba sulac ar manaRvlebda. TaTulis<br />

sityvebi damcinavi RimiliT movismine, mxrebi aviCeCe. sulac<br />

ar mawyobda, TaTulis efiqra, Tinikozea gadareulio.<br />

piriqiT, oriode fraziT davumtkice, Tinikos<br />

siyvaruli gulSi arc gamivlia-meTqi. SevyeviT saubars<br />

da gaseirneba rom SevTavaze, ise swrafad damTanxmda,<br />

mivxvdi, gavabi Citi maxeSi...<br />

(TaTuli: xelisgulze gimkiTxavebo, miTxra. gulubryvilod<br />

gavuwode. xelze mefereboda da viTomda<br />

momavals miwinaswarmetyvelebda. sityvebis azrs mainc<br />

ver vgebulobdi. mxolod TvalebSi vuyurebdi... meore<br />

dRes xelze rom makoca, daguduli siciliT vupasuxe...<br />

CerCeti gogo!..)<br />

meore dRes mivkib-movkibe tyuili da marTali. Sin<br />

moviwvie. yovel Cems sityvas emorCileboda da aman mafiqrebina,<br />

dasakargi araferi hqonia-meTqi. mainc vfrTxilobdi.<br />

pirveli STabeWdilebebi Tavidan amomivarda. ver<br />

vityvi, amjerad damatyveva-meTqi, magram koplebiani qveda<br />

kaba da yviTeli Ceqmebi marTlac uxdeboda... mkiTxaoba<br />

vici-meTqi, vicrue. mere sityvasa da sityvas Soris xelisgulze<br />

vakoce da, raxan xeli ar wamarTva, gavTamamdi...<br />

(TaTuli: CerCeti, CerCeti gogo... ra bednieri<br />

viyavi!..)<br />

rogor gamikvirda, qalwuli rom aRmoCnda. iman ufro<br />

gamaoca, ase iolad rom davimorCile. Tavi qudSi<br />

mqonda, radgan aseT SemTxvevaSi gogoebis Tavidan mosaSorebeli<br />

mravalnairi ileTi vicodi, ra Tqma unda,<br />

ufro Teoriulad... TiTqmis yoveldRe vxvdebodi,<br />

vgrZnobdi, TandaTan ufro da ufro mgznebared vuyvardebodi...<br />

(TaTuli: RmerTo Cemo, wuTiTac rom mefiqra, ar<br />

vuyvarvar-meTqi, uxmod gavSordebodi... albaT,<br />

movkvdebodi, magram ise wavidodi, verafers gaigebda...)<br />

me ki ufro Seyvarebulis rols vTamaSobdi, Tan ostaturadac...<br />

megona, rom vTamaSobdi... swored maSin, roca<br />

dadga dro, Tavidan momeSorebina, roca uxeSad unda mekra<br />

xeli, Seubraleblad unda momespo TaTulis sulSi gaSlili<br />

yvavileTi, vigrZeni, rom mWirdeboda misi kriala<br />

Rimili, misi lurji Tvalebi, misi erTguleba, misi mdumarebac<br />

ki, romelSic uwyinaroba da sijiute Tanabrad<br />

Serwymuliyo... da maSin, roca amas mivxvdi, moulodnelad<br />

vuTxari: `gaemzade, zeg moskovSi mivfrinavT!~<br />

(TaTuli: ase ucnaurad amixsna siyvaruli. bednierebisagan<br />

ena Camivarda. mxolod xelebi gavasavsave, gavicine...<br />

CemianebisaTvis ar gamimxelia. mesame dRes ukve<br />

TviTmfrinavSi viyaviT... ra damaviwyebs im dReebs... moskovi<br />

pirvelad vnaxe, mamamTilis saflavze samSoblos miwa<br />

da yvavilebi mivitaneT... iq, TeTr arynarSi, idga vercxlisferi<br />

jariskaci...)<br />

`eh, deda!~ _ amoioxra papunam.<br />

deda fanjarasTan idga. burusian zRvas gascqeroda...<br />

papuna daakvirda qalis siluets. TiTqos deda iyo<br />

da arc iyo. bavSvobaSi, roca samyaroSi ulev sikeTes xedavda,<br />

mTavari sikeTe deda iyo... mere TandaTan cxovrebam<br />

uCvena Tavisi WeSmariti arsi _ nazavi simaxinjisa da<br />

simSvenierisa... aTasma wvrilma saqmem waritaca misi arsebobis<br />

didi nawili. sul mcire da mcire adgili rCeboda<br />

mis sulSi dedisaTvis, TaTulisaTvis, WeSmariti mowodebisaTvis...<br />

`deda!~ _ gasZaxa xmadabla.<br />

qalma ver gaigo. xSirad ver ugebda xolme, Tumca<br />

mTeli sicocxle Svilis saWmelsa da Casacmels Sealia.<br />

`deda!~ _ gaimeora papunam.<br />

qali kvlav uZravad idga. papunas ucbad gaaxsenda<br />

Soreuli bavSvoba, roca dilas gamoeRviZa da marto aRmoCnda<br />

dacarielebul saxlSi.<br />

160 161


`deda-a!~ _ SehRriala mTeli xmiT.<br />

`ho, Svilo, agera var!~ _ TiTqos Rrma Zilidan,<br />

uZiro Widan amosZaxa qalma.<br />

patara Wipunas dediko aTasi wlis winaT gahyva nemsebis<br />

gamyidvel kacs da bolomde verasodes dabrunda...<br />

17. survilTa tyveobaSi<br />

telefonma dareka. diacurma xmam JRurtuliT moikiTxa.<br />

paraskeva xom ar ariso, ifiqra, magram Warb man-<br />

Wva-grexaze Seatyo, adiko iqneboda. Soridan wamoiwyo,<br />

rogor gunebaze brZandebio, mejlisze xom kargad gaer-<br />

Teo, CvenTan kaci ar moiwyenso... mere Civils mohyva,<br />

saqmeebma momqanceso. vgiJdebi, peplebi ise miyvars,<br />

vel-mindvrebze ganavardeba mominda da gepatiJebio.<br />

papunasac monatreboda mwvane velTa sixasxase,<br />

oRond, vin icis, ras eZaxda adiko `vel-mindors~. iqneb am<br />

quruS, nacrisferi lodnariT axoravebul sivrces etrfoda<br />

pansionatis direqtori, iqneb asfodelosis mcocavi<br />

Reroebi da uferuli yvavilebi esaxeboda walkotad.<br />

`adikoa, saseirnod mepatiJeba!~ _ yurmils xelisguli<br />

aafara da ise gadauCurCula dedas.<br />

qali fanjarasTan idga, misi gamWvirvale, sifrifana<br />

siluetis konturebiRa moCanda.<br />

`ar waxvide!~ _ niaviviT xmadabla Seepasuxa da mis<br />

xmaSi SiSi gaJRerda.<br />

`uari rogor vuTxra, ra sababiT?~<br />

`ho, wadi!~ _ umalve daTanxmda deda.<br />

papunas meti araferi ukiTxavs. dedis mRelvarebam<br />

gaaoca. oreuli cnobismoyvareobam aawriala, moisurva<br />

dedis sulSi Caxedva, magram papunam aseTi mstovroba ver<br />

ikadra. dedas loyaze akoca, nu geSiniao, wasCurCula.<br />

derefnis TavSi adiko daxvda. patara, buTxuza biWs<br />

damsgavseboda da Zlivs icno. SortebSi gamoskvanCuliyo.<br />

titlikana, TeTri muxlisTavebi dedakacisas miugavda.<br />

myvirala ferebiT aWrelebuli perangi ecva,<br />

kalTebi zed TeTr WipTan gadaenaskva, fexebze _ sportulebi.<br />

Tavze farflebiani tilos qudi Camoefxata. herbariumis<br />

albomi da peplis saWeri bade mowafurad eWira.<br />

`oRond Cumad, paraskevas gamovepare~, _ wasCur-<br />

Cula adikom, putkuna tuCze TiTi miido. aSkarad etyoboda<br />

pomadisa da ferumarilis kvali.<br />

liftSi rom Sevidnen, Tavisuflad atiktikda. ra<br />

Tqma unda, colisagan daCagruli qmris rols TamaSobda.<br />

paraskevas autanel xasiaTs uCioda. papuna yuradRebiT<br />

usmenda. cdilobda, am farisevluri Civilis miRma adikos<br />

WeSmariti buneba aRmoeCina, magram adikos arsi samyaros<br />

arss uaxlovdeboda da ioli ar iyo misi moazreba. oreulma<br />

aqac scada Tavis gamoCena, adikos sulSi SeaRwia, iq ki<br />

Tavgza aebna... ver mixvda, junglebSi CaixlarTa Tu mRvrie<br />

nakads mihyveboda. irgvliv gvel-bayay-Rriankalni<br />

exvivnen. slipina, civi sxeulebis Sexeba oreuls guls urevda<br />

da Zlivs gamoaRwia ekliani jagnaridan. `esec Sen, _<br />

niSni mougo papunam, _ ver daetevi Sens adgilas?~<br />

adikos araferi SeuniSnavs, an iqneb SeniSna, magram<br />

gulSi xiTxiTebda. oreulis mstovrobas atrizavebda.<br />

iqneb sulac cruadikos crusuli Seageba, WeSmariti ki<br />

gadamala. yovel SemTxvevaSi, araferi daimCnia da gatacebiT<br />

tlikinebda msoflio politikaze, sakuTar azrad<br />

asaRebda im banalur WeSmaritebebs, rac, albaT, dRevandel<br />

gazeTSi amoikiTxa, an teleekranze dilaadrian moismina.<br />

liftidan kvlav grZel derefanSi gavidnen. papuna<br />

ver mixvda, romel sarTulze imyofebodnen. adiko kars<br />

miadga. etyoba, saTadarigo gasasvleli iyo, radgan ezo-<br />

Si ki gavidnen, magram sul sxva mxares. erTi miyruebuli,<br />

Cabnelebuli adgili iyo, qvanaxSiris wida eyara grovagrova<br />

da saZaglad xrColavda.<br />

162 163


papunam cxvirze itaca xeli, adikom ki, viTomc araferio,<br />

zedmetad frivoluri anekdotebi Camoarakraka,<br />

umTavresad rqian qmrebsa da maTs moRalate colebze. sanam<br />

momdevno kars miadgebodnen, imdeni anekdoti moaswro,<br />

papuna gacinebas ver aswrebda, bolos ki moyirWda da mdumared<br />

usmenda, Tumca acundrukebuli, qlesa oreuli naZaladevad<br />

mainc xiTxiTebda.<br />

rkinis mZime kari nacrisfer galavanSi iyo Catanebuli.<br />

adikom didxans acodvila gasaRebi. albaT, iSviaTad<br />

aRebdnen da klite CaJanguliyo. kari mZimed aWrialda,<br />

Jangian anjamebs yavisferi mtveri dascvivda.<br />

kars miRma sul sxva samyaro iSleboda.<br />

vrcel mindvrebs Tanabrad efineboda mcxunvare<br />

sxivebi, Tumca mze arsad Canda.<br />

Tvalsawierze TeTri da wiTeli vardebi xarobda.<br />

haerSi Tavbrudamxvevi surneleba ekida. sivrce gam-<br />

Wvirvale da naTeli iyo.<br />

karga xans gaocebuli idga papuna Wyonia. ukve SeCveoda<br />

pansionatis rux ferebs, magram monatreboda sxva<br />

ferTa siWrele. aqedan male unda wavideo, gaifiqra, Tumca<br />

ukve xvdeboda, pansionatidan wasvla arc ise ioli<br />

iqneboda.<br />

amasobaSi bavSviviT aWylopinebuli adiko win gavarda.<br />

herbariumis albomi iRliaSi hqonda amoCrili, marjvenaSi<br />

ki bade eWira da erTaderT Savwinwkleba pepelas misdevda,<br />

asfodelosis uRimRamo yvavils rom hgavda. pepela<br />

xeTa mwvane koromisaken wafarfatda da adikoc imas<br />

gaekida.<br />

papunam mwvane, xaverdovan balaxSi frTxilad gadadga<br />

nabiji. fafukad, rbilad efineboda da eWvma Seipyro,<br />

iqneb yovelive es butaforiaao, iqneb sifxizlis mosaduneblad<br />

mougona adikom. oreuls amdeni ar ufiqria,<br />

biWunasaviT akuntruSda, balaxSi yiraze gadavida, magram<br />

uceb Sehkivla, sakuTar naWuWSi CaiWuWka. ver mixvda,<br />

vardis ekalma uCxvlita, Tu sxva ramem, Cumad ilokavda<br />

xelis zurgze damCneul sisxlis wveTebs.<br />

adiko koromis CrdilSi, wyarosTan ijda. sportulebi<br />

gaeZro da fexebi wyalSi Caeyara.<br />

`ver daviWire, gamifrinda! _ Wirveulad wamoiZaxa.<br />

_ rasac movinatreb, yvelaferi xelidan misxlteba!~<br />

wylispirs mdeloze uCveulo araferi SeuniSnavs da<br />

papunac Camojda, Crdili eama.<br />

gamWvirvale wylis lukluki amSvidebda, eWvian<br />

guls ucxrobda. gaRma napirze isev yvavilovani mindvrebi<br />

iSleboda da lurji cisaken haeris gamWvirvale Wavli<br />

miiwevda.<br />

`mogwons?~ _ adiko zurgze gaiSota.<br />

papunam uxmod dauqnia Tavi. axla madlieri iyo pansionatis<br />

direqtorisa. yvelaferi, rac aqamde ganicada,<br />

iqneb esizmra mxolod. aba, ras uSavebda bavSviviT ceti<br />

adiko. am mxiarul kacunaSi ratom unda eZebna yovelive<br />

borotis saTave.<br />

lbilma mdelom miizida da TviTonac zurgze gawva,<br />

Tvali mielula...<br />

TandaTan erTmaneTSi aeria cxadi da sizmari. TiTqos<br />

TaTuli gamoecxada. xelSi vardebi eWira. es is vardebi<br />

iyo, dabadebis dReze rom unda mierTmia colisaTvis<br />

da gadaaviwyda. Tumca iqneb fuli ar eyo bolo wuTs. axla<br />

sizmarSi gauxarda, Turme miCuqniao... mere TaTuli sad-<br />

Rac gaqra. papuna CrdilSi iwva da aSkarad igrZno, unasi<br />

Seacocda muxlisTavze, iqidan TandaTan mucelze gadmoxoxda.<br />

Cumi sisiniT dasrialebda titvel sxeulze da<br />

papunas SiSisagan gul-muceli aemRvra... viRaca SiSvel<br />

mucelze kocnida...<br />

sabolood gamofxizlda, wamojda...<br />

adikom xiTxiTiT Tvali aarida. iqneb arc iyo adiko.<br />

miT ufro, sanam papunas eZina, igi sxva kacad gadaqceuliyo.<br />

fanqriT SeRebili ulvaSebi amosvloda da cxvirze<br />

saTvale moergo...<br />

papuna wamoxta, tansacmeli gaiswora, zizRiT gaSorda.<br />

164 165


wiTeli vardebiT daxunZlulma buCqma TiTqos gza<br />

dauTmo. yvavilnarSi TeTri biliki gamoCnda. xuTiode<br />

wuTi ase iara. Tavs isjida im wuTieri ndobis gamo, rac<br />

pansionatis direqtors gamoucxada. biliki ucbad daikarga,<br />

ukan miixeda. arc iqiTken Canda bilikis nasaxi. eklian<br />

yvavilebs daefara mTeli sivrce da adiko TiTqosda<br />

haerSi gauCinarebuliyo.<br />

papunam frTxilad gadaswia vardis buCqi. iq unasi<br />

igorgleboda. meore mxares gadaixeda, meore unasi Semohxveoda<br />

vardis Reros, Tavi zeviT wamoeyalya, orkapa<br />

enas asisinebda...<br />

oreuli Cumad atirda...<br />

(Wipunas meore mogzauroba)<br />

`Wipuna mowafis ganrigiT cxovrobda: gakveTilebi,<br />

gulgrils rom tovebdnen, saSinao davalebebi,<br />

romelTac xandaxan Tu Seasrulebda, ufro xSirad ki<br />

Sesvenebaze iwerda, biblioTeka, kino, cxare kamaTi megobrebTan,<br />

aRmoCenilis xelaxla aRmoCena, usasrulobis<br />

miamitur-mistikuri wvdoma da yoveldRiuri wvrilmani<br />

jaxiri... yovelive iyo naTeli, TvalsaCino, myari... da mosawyeni...<br />

magram iyo sxva samyaro, _ saidumlo, rac mxolod<br />

man icoda, mxolod mis guls SeaTrTolebda, veravis<br />

gaandobda dedamiwis zurgze. auwerel sevdasa da netarebas<br />

hgvrida xelSeuxebi ram ocneba: sulis siRrmeSi<br />

gadaSlil yvavilnarze mofarfate raRac haerovani, faqizi,<br />

amaRlebuli, wminda... iqneb beatriCe erqva TvalisaTvis<br />

TiTqmis uxilav Rrublis am fTilas, an ofelia, an<br />

julieta, an izolda, an sulac iren (vin aris `iren~?), an<br />

veronika... tkbilia ocnebis burani, roca eTiSebi realur<br />

yoveldRiurobas, yru da brma miabijeb qalaqis quCebSi,<br />

Tvali sicxisagan gaTanguli asfaltisaTvis migibjenia,<br />

Seni goneba ki zRaprul raSze amxedrebuli miqris miR-<br />

mur samyaroSi da manamde veravis amCnev, sanam zed ar Seejaxebi...<br />

dro gadis, zafxuls Semodgoma mohyveba, Semodgomas<br />

wvimebi moaqvs...<br />

zamTris uRimRamo ferebi, nesti, WuWyiani gubeebi,<br />

mqrqali zeca, civi, usiamovno qari, sayeloSi jiutad<br />

rom giZvreba, provinciuli qalaqis nel-Tbili mze da<br />

sivrce... sevda, martooba, sevda... avtobusi ki ukve midis...<br />

qalaqs rom gaSorda, maSinRa ifiqra, dedas kvlav<br />

WaRara Seematebao, kvlav dairxeva qalaqSi abezari Wori,<br />

is damTxveuli Wipunia isev gaparulao... avtobusis savarZelSi<br />

CakuWuls SiSi ukan ezideba, magram survils win<br />

mihyavs, uxilav SoreTSi...<br />

rkinigzis sadgurze, mZime skamze daZinebuls, ucbad<br />

gamoeRviZa da mixvda, sasTumlad amodebuli `kapitan<br />

grantis Svilebi~ SerCenoda, saskolo CanTa ki viRacas<br />

aewapna. jibe moisinja. iq mcire fuli hqonda, dedam<br />

rom mezobelTan gaatana valis gadasaxdelad. roca bileTs<br />

yidulobda, igrZno, fuls dedis xelis suni gamohyoloda,<br />

magram gvian iyo Sin dabruneba (Semdgom, roca<br />

yvelaferi gairkva, dedas sayveduri ar dascdenia). mere<br />

matarebeli didxans migugunebda... lurji zRva livlivebda<br />

fanjaraSi. kviparosebi da palmebi ikveTeboda<br />

caze... male zRvam ukan daixia da gorakebma daiwyes ancad<br />

aRma-daRma sirbili... meore dRes ukidegano, Tovliani<br />

velebi gadaiSala. fanjris miRma garboda TeTri<br />

qoxmaxebi, xutorebi, vrceli nayanevebi, soflis Sarebi,<br />

cxeniani drogebi, wverosani mamakacebi, Camrgvalebuli,<br />

CaTbunebuli dedakacebi... Tovli, Tovli, Tovli... Wipunas<br />

ki win `kapitan grantis Svilebi~ edo da `dunkanis~<br />

gembanidan patagoniis napirebs gahyurebda...<br />

diaxac, iyo sxva samyaro... sadRac, albaT, arsebobda<br />

CemTvis ucnobi sxva samyaroc...<br />

...TavSi feierverkiviT cocxldeboda ucnauri, romantikuli<br />

xibliT damuxtuli saxelebi _ kilimanjaro,<br />

166 167


jomolungma, limpopo, iravadi, tenoCtitlani, nauru,<br />

brahmaputra... da ase usasrulod... Tovliani, cadaziduli<br />

mTebi... vrceli okeaneebi... mwvane tyiT mosili ukidegano<br />

vakeebi... lurji zeca, qaTqaTa, fumfula RrublebiT<br />

damSvenebuli...<br />

orTqlmavalma Sehkivla gabmiT. matareblis uwyveti<br />

dagadugi ZilSi Camyva. mesizmreboda sityvebi da bind-<br />

Si tivtivebda sityvebs miRma damaluli xatebi. erTmaneTSi<br />

ameria TeTri, lurji, mwvane...<br />

gamomeRviZa da Tavi isev sizmarSi megona.<br />

bnel kupeSi marto viyavi. vagoni ritmulad tortmanebda,<br />

magram relsebze borblebis uwyveti rakaruki ukve<br />

aRar mesmoda.<br />

fanjarasTan miviWuWke. Tavdapirvelad veraferi<br />

gavarCie. mere sadRac qvemoT susti cicinaTelebiviT<br />

acimcimda Soreuli qalaqebis naTurebi. TandaTan vSordebodi<br />

TiTqos. ucbad yovelive gaqra, Savma ufskrulma<br />

STanTqa. mxolod zeviT, caze gamokidebuli varskvlavebi<br />

saocari siswrafiT miqrodnen ukan, TiTqos grZel,<br />

ferad xazebs avlebdnen.<br />

uceb sinaTle gadmoiRvara. aRmosavleTidan mze<br />

amocurda, dedamiwas gadmoefrqva da usaSvelo simaRlidan<br />

vxedavdi, Tu rogor devnida naTeli bnels. dRem<br />

moicva xiluli sivrce da TeTri Rrublebis miRma Zlivs<br />

gavarCie kontinentTa susti moxazuloba. mere ki esec<br />

gaqra, TandaTan dapataravda dedamiwa, yvela feri<br />

lurjs Seerwya. cota xanic da mSobliuri cTomili varskvlavebs<br />

Soris Camoekida.<br />

matarebeli ki sul ufro da ufro swrafad miqroda.<br />

aqamde nacnobi varskvlavebi erTmaneTSi ameria, radgan<br />

feradi xazebiT dafarul caze Zneli iyo ramis garCeva.<br />

dro TiTqos gaCerda.<br />

sadRac Sors, bnel sivrceSi gacurda xelisdadeba<br />

mTvare.<br />

kosmosur usazRvroebaSi mze batonobda, TandaTan<br />

izrdeboda, Tvalis gasworeba gaWirda.<br />

`albaT, memanqanes CaeZina!~ _ gavifiqre WoWmaniT.<br />

SiSi daeTrguna cnobismoyvareobas da fanjaras<br />

mikruls safrTxe gadamaviwyda. iqneb Tvali Semevlo<br />

sxva planetebisaTvisac, magram barCxala mze aqrobda<br />

yovelives...<br />

TandaTan izrdeboda, ibereboda, qoTqoTebda...<br />

gavarvarebuli okeaneebi iRvreboda TiTqos, aevso mTeli<br />

sivrce. cecxlis giganturi talRebi exleboda er-<br />

TurTs. feTqdeboda warmoudgeneli simZlavris materia.<br />

cecxlis wiaRidan inTxeoda gamdnari zRvebi. protuberancebs<br />

gaefarCxaT momakvdinebeli totebi da<br />

vagonis fanjrisaken gamosrolilma cecxlovanma enam<br />

cota xniT damabrmava...<br />

meore wuTs ukve vSordebodi safrTxes. iklo yru<br />

gugunma, TandaTan misustda, miinavla...<br />

SvebiT amovisunTqe...<br />

sivrceSi gaielva TeTrma kenWma, iupiteri Tu iyo,<br />

isic gaqra, TiTqos Rameul wyalSi Caagdeso...<br />

kometam gaiqrola medidurad, Tan mihqonda Tavisi<br />

sifrifana kudi...<br />

matarebeli ki ufro Cqarobda. vagoni tortmanebda<br />

ritmulad. `eh, memanqanes CaeZina!~ _ sabolood davaskveni<br />

da Tvalsawierze yovelive gaqra. kosmosurma<br />

mtverma dafara giganturi sivrceebi, Rrublis fardaSi<br />

Caimala varskvlaveTic.<br />

mere saidanRac gamobrwyinda wyvili mze. erTi iyo<br />

uzarmazari da oqrosferi, meore lurji da cicqna, magram<br />

giganti trialebda pawawas irgvliv da mec vigrZeni,<br />

matarebeli Zlivs dausxlta kvazaris xvevnas.<br />

kvlav bnel sivrceSi mivqrodi didxans. sul sxva ca<br />

WaxWaxebda irgvliv, sul sxvanairi varskvlaveTi...<br />

mivxvdi, ukan damrCa Cemi galaqtika, sadRac sivrce-<br />

Si aqa-iq gaielvebdnen sxva galaqtikebi, viTarca SoreTs<br />

danaxuli Ramis qalaqebi...<br />

168 169


usazRvro sivrciT daTrgunvili kvlav fanjarasTan<br />

vijeqi da SiSi da martoobis mwveli grZnoba guls<br />

mixravda.<br />

mxolod erTxel Semxvda TeTri pulsari. ise feTqavda,<br />

TiTqos Tavisken mixmobda, bnel usazRvroeTSi an-<br />

Tebul Suquras hgavda...<br />

meti araferi... es miliardi da miliardi varskvlavi<br />

ise gabneuliyo sivrceSi, mTeli samyaro gadavkveTe da<br />

mets verafers gadavawydi...<br />

mere TiTqos yvelaferi gaTavda... matarebelma svla<br />

Seanela... win araferi Canda, garda ukidegano ufskrulisa...<br />

es iyo samyaros dasasruli.<br />

didxans gavyurebdi da TavSi sul erTi da igive<br />

kiTxva mifeTqavda: `iq raa? iq raa?~<br />

ucbad, im bnel sivrceSi, uTvalavi sinaTlis wlis<br />

iqiT odnav gaielva raRacam... iqneb momeCvena-meTqi...<br />

ufro davakvirdi... diax, bJutavda susti sanTeli da is<br />

iyo sul sxva samyaro.<br />

daRlilsa da daqanculs kvlav Camesma matareblis<br />

dagadugi... roca mze vixile, maSinRa mivxvdi, Tumc win<br />

mivdiodi, mainc saidanac wavedi, iq davbrundi Turme...<br />

Sehkivla matarebelma, TeTrad Canacrul sadgur-<br />

Si Segrialda.<br />

vagonidan Camovxti. Tovlian quCebSi mze brWyvialebda.<br />

jibeSi bolo Sauriani moviZie, Savi puris naWeri viyide.<br />

didxans davborialobdi ucxo qalaqSi, ukve ar vicodi,<br />

saiTken wavsuliyavi.<br />

qalaqis ganapiras yoymaniT SevCerdi patara, gverdebdaferdebul<br />

qoxTan. davakakune.<br />

`uime, rogor gayinulxar, Svilo!~ _ Seicxada ucxo<br />

dedam.<br />

viwro oTaxSi Rumeli gizgizebda, wvnianisa da xmeli<br />

SeSis suni trialebda.<br />

wvniani damisxa, Tbil wyalSi fexebi Camayrevina,<br />

oxSivarsa da qalur wuwunSi gamxvia. dedis xmiT Cioda.<br />

dedis xelebiT moyinul fexebs mbanda. dedis mandiliT<br />

Tvalis upeSi uneblie cremls iwmendda. saRamos ki, xeli<br />

CamWida da Tovlian quCaSi gamiyvana. TovlSi viwro biliki<br />

daetkepnaT. cioda da erTaderTi, rac maZlebinebda,<br />

dedis Tbili xeli iyo... qalaqi ucbad dasrulda. sivrce<br />

Tovlian velebsa da xeTa koromebs daepyro. sadac qars<br />

Tovli gadaexveta, miwas jerac aCnda tankebis nakvalevi,<br />

Jangisa da sisxlisagan gajerebuliyo vrceli Waobnari.<br />

farTod gaSlil tramalebs jariskacis nafexuri mihyveboda...<br />

cis bindian kides rom mivaRwieT, samxreTis zecam<br />

gadmogvxeda miriadi varskvlaveTiT... mere burusi gadaefina<br />

pirmiwas, zRvis yru bubuni momesma da uceb Cems win<br />

wamoimarTa gaCaxCaxebuli pansionati...~<br />

...idga papuna Wyonia yvavilovan velze da vardebis<br />

surneli Tavbrusa xvevda. daqanculoba moeZala, muxlebSi<br />

sisuste igrZno.<br />

ra ubralo da martivi iyo yovelive. `netavi ras wvalob?~<br />

_ daRlili fiqri amoZravda. sakmarisia, xeli<br />

gaiwodos, vardis mowyveta moindomos da TiTebze daaCndeba<br />

sisxlis wyvili wveTi. verc gaigebs, ekalma uCxvlita<br />

Tu unasma.<br />

adikos xiTxiTi Caesma. arsad Canda pansionatis gaancebuli<br />

direqtori. igi Tavis uferul pepelas gaedevna<br />

da mxolod es xiTxiTi datova, TiTqos niSns ugebda.<br />

Tavi SezizRda papuna Wyonias. sakuTari gaubedaoba<br />

awamebda. oreuls Caegdo xelSi sadave, WiWyiniT avedrebda<br />

Tavs, jer axalgazrda var, Semicode, nurc me<br />

damRupav da Tavsac nu daiRupavo.<br />

mere grilma siom dahbera. vardebis mZafri surneliT<br />

damZimebuliyo, TiTqos mTeli SuSa sunamo Semoasxureso.<br />

idga da veraferi gadaewyvita. male daRamdeboda<br />

kidec.<br />

170 171


`veronika!~ _ gaifiqra papunam. gonebaSi ise gaielva,<br />

rogorc gamosamSvidobeblad daqneulma xelma.<br />

pawia TiTebma gadaswia vardis buCqi da qera kululebi<br />

gamoCnda.<br />

fexSiSvela veronika gamotantalda. mokle kaba<br />

ekals Semoexia da mziT damwvari barZayi uCanda. xelSi<br />

vardebis gvirgvini eWira.<br />

xalisiT SemohRima, TiTqos safrTxis nasaxsac ver<br />

amCnevso. gvirgvini Tavze wamoicva da miamiturad gaepranWa.<br />

`veronika!~ _ undoda eyvira papunas.<br />

gogonam TiTi tuCze miido, gaCumdio, aniSna da sacalfexo<br />

biliks daadga.<br />

frTxilad misrialebda mxolod misTvis gakvalul<br />

gzaze, Tavs aridebda eklian totebs.<br />

gafacicebiT misdevda papuna. SiSiani caxcaxi uvlida.<br />

gza bewvis xidze gadioda da axlaRa mixvda, raoden<br />

ar emeteboda Turme sicocxle.<br />

mcxunvarebam iklo. TandaTan burusi Camowva. yvavilnari<br />

moTavda da axla mwiri katabalaxiT mofenil<br />

mindors kveTdnen, romlis miRma burusSi wamiT gamokr-<br />

Ta <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>...<br />

pansionatis galavani gamoCnda. mis CrdilSi mandilosani<br />

idga, eloda.<br />

icno, deda iyo.<br />

veronikas Cumi sicili binds SeerTo, gogona gauCinarda.<br />

dedas daRlili xelebi CamoeSva. WaRara Tma gvirgvinad<br />

edga Tavze. dardiani Tvalebi Seageba. rogorc<br />

yovelTvis, sayveduris gareSe hkiTxa:<br />

`moxvedi, Svilo?~<br />

18. maradi deda<br />

dilas gvian gaeRviZa. fanjridan susti sinaTle<br />

Semodioda. ezoSi gadaixeda. mewamuli feri gadahkravda<br />

sivrces. sanapiroze Savi kvamli trialebda da iq<br />

araferi Canda.<br />

cxeloda, magram fanjris gaReba ar SeiZleboda.<br />

binaSi eleqtroaRmricxvelis uwyveti zuzuni ismoda<br />

mxolod.<br />

lojSi gaixeda. dedas savarZelSi CasZineboda. muxlebze<br />

saqsovi edo, Zafis gorgali ki magidis qveS Segorebuliyo.<br />

kuTxeSi televizori cimcimebda. ekranze<br />

TeTri zolebi Camodioda. papunam televizori gamor-<br />

To. dedas Sali moaxura da abazanaSi Sevida.<br />

didxans iWyumpalava nelTbil wyalSi. garTobis Tavi<br />

ar hqonda. oreuls ver gautexa xaTri, iman ki xexvisagan<br />

tyavi gadaiZro, magram rogori uSnoc iyo, iseTive darCa.<br />

xaoiani pirsaxociT SeimSrala.<br />

ar surda dedis gaRviZeba. samzareuloSi rZe Tvi-<br />

Ton monaxa, erTi Wiqa dalia.<br />

mere sawer magidas miujda, magram guli ver daudo.<br />

eucnaura dedis xangrZlivi Zili.<br />

SeiWvrita.<br />

fanjridan Semosuli mewamuli Suqi dedas saxeze efineboda.<br />

papunas elda eca.<br />

`deda!~ _ xmadabla gasZaxa.<br />

qali ar ganZreula.<br />

didxans mounda papuna manZilis gadalaxvas zRurblidan<br />

savarZlamde. saxe saxesTan miutana da guli Cauvarda.<br />

dedas Tvalebi Riad darCenoda.<br />

`deda!~ _ SesZaxa papunam, savarZeli SeanjRria.<br />

cxedari gadaqanda, saxelurs gadaeyrdno.<br />

papuna binidan gavarda. ar icoda, ra eqna, visTvis<br />

172 173


moexmo. uazrod mirboda derefanSi. gzaze aravin Sexvedria.<br />

sadRac Sors godoriviT biWuna gacunculda, ra<br />

Tqma unda, adiko iqneboda. xeli Caiqnia, ar gahkidebia.<br />

Sin Sebrunda. `deda, deda!~ _ imeorebda da am sityvebiT<br />

qviTins ixSobda.<br />

zRurblze gaiyina. Sali iatakze egdo, savarZelSi<br />

ki aravin ijda...<br />

TviTonac ar axsovda, ramden xans idga ase. ver xvdeboda,<br />

ra moxda. ar icoda, sad eZebna dedis kvali.<br />

TandaTan gons moego. azri amoZravda. iqneb dedis<br />

klubic arsebobda am ucnaur pansionatSi.<br />

usasrulo derefnebs mihyva. gadadioda sarTulidan<br />

sarTulSi, xan aRma adioda, xan daRma eSveboda. yvelgan<br />

erTnairi karebi iyo. zed nomrebis meti araferi ewera.<br />

pirvelsave Semxvedrs Seexmiana, `hei, megobaro!~<br />

damsvenebeli dafrTxa, Ria karSi durTa Tavi da swrafad<br />

gaixura. papunam mxrebi aiCeCa, ver gaego, ratom eSinodaT<br />

misi. meti aravis Sexmianebia. uCumari landi Tu Cauvlida,<br />

TiTqos civi niavi Seexeboda, magram aseT rames<br />

ukve ar aqcevda yuradRebas.<br />

erTi kari icno. aq veronika da misi bebia cxovrobdnen.<br />

daakakuna. zorba, ulvaSa qalma gamoixeda.<br />

papunam Tavi daukra, uxmod miaCerda. dedaberma ki<br />

amoioxra, SiSianad gaxeda derefans, saeWvo veraferi<br />

naxa, mainc xmadabla SeekiTxa:<br />

`ha, ra iyo?~<br />

`aniko deida, dedaTa klubi Tu aris sadme?~<br />

`eh, Svilo, dedebs saklubod da drois satareblad<br />

sada scaliaT?.. Tu ginda, qveviT Cadi, samrecxaoSi. dedis<br />

garToba recxva da samzareuloa~.<br />

moubodiSa da gabrunda...<br />

(nawyveti p. Wyonias `mogonebidan~)<br />

`...dedas arasodes scaloda. ar vici, rodis wveboda,<br />

im dros me ukve meZina; arc is vici, ra dros dgeboda,<br />

me xom jer gamoRviZebuli ar viyavi. mosafereblad verasodes<br />

iclida, magram arc dasasjelad yofnida dro.<br />

amitom viyavi Cems nebaze. garecxils rom Cavicvamdi,<br />

tvini ar miWyletia, vin da rodis gamirecxa-meTqi. saWmels<br />

rom mivirTmevdi, arc imis fiqriT momiklavs Tavi,<br />

saidan da rogora-Tqo... hoda, gasarTobi dro sad eqneboda,<br />

Tu ar CavTvliT im bednier wuTebs, roca gvian<br />

RamiT, ufro zamTrobiT, gitaras xelSi aiRebda, daRlili<br />

saxe gadausxvaferdeboda, simebs TiTebs saTuTad<br />

Seaxebda da mcire xniT galaRebuli, sevdiani megruli<br />

simRerebiT guls gadaixsnida...<br />

erTxel waviyvaneT kinoSi. sagangebod imisTvis<br />

wavediT, iqneb dedac vacdunoTo. jer Sors daiWira,<br />

sada mcaliao. bolo wuTs TvalebSi sxivi gaukrTa, Tavisi<br />

sada, sagareo kaba Caicva da sul qoSin-qoSiniT CavirbineT<br />

kinoTeatramde. bedad bileTebi viSoveT. bednieri<br />

wuTebi iyo. yelmoRerebuli ijda, aqeT-iqiT Svilebi<br />

visxediT da eamayeboda, martoqalma amdeni SevZelio.<br />

ar maxsovs, ra filmi iyo, Rirda Tu ara yureba. sibneleSi<br />

dedas vakvirdebodi da uceb mSvidi fSvinva momesma.<br />

CasZineboda...~<br />

papunam moubodiSa dedabers da gamobrunda. didxans<br />

dadioda umiznod, Tavi verafrisaTvis moeba, TandaTan<br />

umZafrdeboda ukmarobis mwveli grZnoba.<br />

sadRac qvesknelSi Cahyva Cabnelebul kibes. nestian<br />

derefanSi aRmoCnda. fiqaliT gawyobil iatakze sapniani<br />

wyali idga. rkinis daJanguli karebi gaxsnili daxvda.<br />

zRurbls miRma marTlac samrecxao iyo.<br />

aqa-iq kedlebidan cxeli wyali moTqliSinebda.<br />

orTqls ise daebura yvelaferi, Tavdapirvelad veraferi<br />

gaarCia.<br />

Weridan wkapawkupiT cvioda mZime wveTebi, iatakze<br />

WuWyiani wyali moedineboda.<br />

174 175


cxel orTqls gasjdomoda sapnisa da fsitis suni.<br />

cecxlze Semodgmul uzarmazar qvabebSi TeTreuli<br />

ixarSeboda. gigantur varclebTan qalebi idgnen da<br />

bavSvis TeTr safenebs recxavdnen. sicxisa da nestisagan<br />

gaTangulebi naxevrad gaSiSvlebuliyvnen, tanze wylis<br />

wveTebi da ofli esxuraT. CamomWknari ZuZuebi mom-<br />

Cvarulad ekidaT. usazRvrod daRlilni mZimed,<br />

monotonurad moZraobdnen, TiTqos xel-fexze uCinari<br />

lodebi CamoecvaT. Canda, aTasi weli recxavdnen ase,<br />

CvilTa safenebi ki ar Tavdeboda...<br />

kacisaken aravis mouxedavs, TiTqos verc amCnevdnen.<br />

papunam Tavi daxara da ise gadaWra samrecxao. WasaviT<br />

ezoSi aRmoCnda. orad ori juja asfodelosi xarobda.<br />

erTgan axalgazrda deda ijda, Cvils ZuZus awovebda.<br />

papuna Sesasveneblad Camojda. zurgiT kedels<br />

mieyrdno. qali veravis amCnevda, garda Cvilisa, da cnobismoyvare<br />

oreuli SuaSi CaeCxira, Cvilis TvalebiT gamoixeda.<br />

aba, ras gaigebda! TvalismomWrelad iyo sivrce<br />

gaCaxCaxebuli, TiTqos zevidan barCxala mze dahyurebda<br />

da siTbos afenda. iqneb dedikos naTeli saxe iyo es<br />

mze. albaT, ayvavebuli atmis qveS isxdnen, anda dedikos<br />

Rawvebi hgavda atmis yvavilebs. neli niavi elaciceboda<br />

pirisaxeze, iqneb dedikos bageTa Sexeba iyo. siyvarulis<br />

akvanSi rom irweoda, ra Tqma unda, dedikos mklavebi iyo.<br />

pirSi ZuZu edo, tkbil rZes wovda RuRuniT da sxeulSi<br />

pawia mdinareebad moedineboda Tbili talRebi... oreulma<br />

rZis gemo igrZno da papuna wamodga, gaSorda Cvilis<br />

alersSi garTul qals...<br />

ezo gaiara. imis iqiT ki araerTi sxvadasxvanairi<br />

darbazi. yvelgan ismoda patarebis tirili, kiskisi...<br />

dedebis facifuci... TviT haeri savse iyo dedobrivi,<br />

Tbili xibliT...<br />

`damexmareT!~ _ qali tiroda, xelSi aTiode wlis<br />

biWuna aetatebina, kibis safexurze idga.<br />

papuna SeCerda. bavSvi sicxiani iyo, abodebda. qals<br />

saxeze mudara exata. etyoba, mklavebi dawydomaze hqonda,<br />

magram biWunas xels ar uSvebda.<br />

`ara, Cems Svils ver mogcemT, magram nuTu ar arsebobs<br />

sxva wamali?~<br />

papunam veraferi Tqva, ar icoda, riTi daxmareboda.<br />

`yovel dilas aseTi sicxiani myavs, Cemi xeliT unda<br />

aviyvano am kibeze. mxolod saRamos avaRwev saxuravamde.<br />

iq mokeTdeba, cotas iTamaSebs, saWmels Wams, Rame ki<br />

ukan veSvebiT... diliT yvelaferi Tavidan iwyeba... ase<br />

rom ar aviyvano, momikvdeba, zeviT darCenis ufleba ki<br />

ara maqvs...~<br />

`adikos ver mimarTeT?~<br />

`vin aris adiko?~<br />

qalis fiqri biWunas dastrialebda da sxvas verafers<br />

gebulobda. mZimed Sebrunda, sicxiani bavSvi miixuta<br />

da kibes ahyva. male TvalTaxedvidan daikarga.<br />

cota iqiT sxva kibes waawyda papuna. esec maRla<br />

miemarTeboda. kldeSi iyo gamokveTili. safexurebsa da<br />

kedlebs Talxi feri edo. TandaTan farTovdeboda da<br />

maRldeboda. neli niavis sevdiani faCuni mosdevda<br />

kvalze.<br />

TandaTan TviTonac sevda moeZala. daviwyeboda,<br />

ras eZebda, risTvis daexeteboda, magram sevda da dardi<br />

guls uRrRnida da tirili mounda.<br />

vrcel baqanze viRacis zurgi dainaxa, mere mTeli<br />

brbo, mwuxare siluetebad gamwkrivebuliyvnen. Tvi-<br />

Tonac gaeria, win gaZvra.<br />

iq, SemaRlebulze, Tavmoxdili kubo idga, Sig cuncula<br />

esvena. axlac saskolo forma ecva. Tma ukan gadaevarcxnaT,<br />

farfata, TeTri bafTebi peplebiviT asxdnen.<br />

cunculas Tvalebi daexuWa, TiTqos axlaxan CaeZinao,<br />

quTuToebs simSvide dahfenoda. mTlad cocxalsa hgavda,<br />

TiTqos wuTiT wuTze gaiRviZebs da kriala Rimils<br />

gamoanaTebso. magram papunam didi xania icoda, cunculas<br />

gamWvirvale da msubuqi suli usazRvroeTSi wa-<br />

176 177


farfatda, cis silurjes Seerwya. misi Rimilgayinuli bageebi<br />

verasodes gaixsneboda, raTa eTqva umSvenieresi<br />

sityva `deda!~<br />

cunculas kubos misi ymawvili deda ujda. amoukvalTavi<br />

Savebi ecva. muqi, mdidruli Tmebi CamoeSala,<br />

mxrebze efina. kriWaSekruli dascqeroda, xmas ver iRebda,<br />

sityva mainc arafers niSnavda. Tvalebi usazRvro<br />

mwuxarebas daebinda. igi verafers xedavda, garda cunculas<br />

mZinare saxisa, TiTqos masze unda amoekiTxa maradiuli<br />

ganaCeni, rac bedisweram gamoutana.<br />

qalis xelebs daakvirda papuna. kubos kideze daewyo.<br />

gawvarTuli, sisxldaclili xelebi, marad mzadmyofni<br />

saalersod, sananaveblad, cunculas mosafereblad...<br />

magram cunculas suli ise Sors gafreniliyo, dedis xelebi<br />

ver miswvdeboda da qalis utyv bageze erTaderTi<br />

kiTxva ewera: `ratom?~<br />

guldamZimebuli Sebrunda papuna Wyonia...<br />

19. amboxi<br />

kars rom aRebda, imedis naperwkali wamiT aenTo.<br />

moeCvena, rom kvlav viRaca iyo binaSi. albaT, wnevam amiwia<br />

da halucinaciebi damCemdao, gaifiqra. sevda gaum-<br />

Zafrda, ZarRvebSi Sxamad CaeRvara. oreuli ki aucundrukda,<br />

didxans ar SeeZlo wuxili, sulieri tanjva<br />

umalve aWknobda, aCiavebda. eh, wuxiliT saqmes ras uSvelio,<br />

farisevlurad Caiwuwuna da momaval mejlisze daiwyo<br />

fiqri. papunas Tvalwin savarZelSi misvenebuli, usicocxlo<br />

deda edga, oreulis warmosaxva ki titlikana<br />

qalebis rokviT iyo dakavebuli da es gaoreba Tavgzas<br />

ubnevda kacs... mejlisamde dro jer kidev iyo. SeeZlo<br />

oriode abzaci daewera, magram TeTri qaRaldi kvlav<br />

Sesjavreboda, kalami zizRs gvrida. iqneb Sxaps eSvela.<br />

cxeli wyali mouSva, gaixada. TvaldaxuWuli iwva abaza-<br />

naSi, wylis nakadi mkerdze eRvreboda. fiqriT Tavs ar<br />

iwuxebda da TandaTan gulze moeSva.<br />

tans rom imSralebda, zeviT aixeda da maryuJi dainaxa.<br />

pirveli dRis Semdeg ar miuqcevia yuradReba. gadawyvita,<br />

barem Cavicvam da mere Camovxsnio, magram binidan<br />

rom gadioda, maSinRa gaaxsenda da ganzraxvis Sesruleba<br />

sxva droisaTvis gadado.<br />

derefanSive daeufla is Wkuamsubuqi guneba-ganwyobileba,<br />

raic msgavs mejlisze bunebrivicaa. ar iniRbeboda<br />

da sxvaTagan amiT gamoirCeoda. derefnebidan<br />

daZruliyo usasrulo talRa nairferi niRbebisa. rac ki<br />

gonebas SeeZlo moefiqrebina, yvelafers aq ixilavda<br />

kaci. Tumca mrume ganaTeba bolomde ver aCenda ferTa<br />

brwyinvalebas, Tvali mainc auWrelda. fexebis areuli<br />

tyapatyupiT mimaval nakads TviTonac mihyva. mavanT ejajgureboda,<br />

mavanni xan aqeT miaqanebdnen, xan iqiT. wamdauwum<br />

Tvalwin gacurdeboda saocari sifaTebi, xan sazareli<br />

urCxulisa, xan qvewarmavlisa, warmoudgenlad<br />

maxinji saxeebi, ufro micvalebulTa, xrwnisa da qrobis<br />

daRi rom aCndaT... saerTo talRa miaqanebda papuna Wyonias<br />

da, TiTqos yinulovan mdinares miapobso, sicivisagan<br />

aZagZagebda, iToSeboda. irgvliv yovelive ararealuri<br />

iyo _ sicilis wil xiTxiTi, laparakis wil _ CurCuli,<br />

simReris wil _ uSno wripini, TiTqos kvlav virTxebis<br />

grova exvia. vin icis, rodis mixvdebodnen, ucxo rom<br />

gareuliyo maT Soris, da mtaceblis kbilebs daaRrWendnen,<br />

mieseodnen saZiZgnad.<br />

fexs auCqara, Seecada sxvaTaTvis gadaeswro, gaSoreboda<br />

brbos, Tumca verafriT gaego, vis gaurboda, an<br />

saiTken miiCqaroda... kibeebi ucbad moTavda da bneli ca<br />

gadmoemxo Tavze. auracxeli niRbosani ireoda pansionatis<br />

samejliso blokSi. kvlav grialebda nair-nairi<br />

orkestri, kvlav rokavdnen wyvilebi, kvlavac dafofinebdnen<br />

wmindanebi da Rreobdnen uwmindurni.<br />

`hei!~ _ mklavze gaCxinkuli TiTebi waavlo viRa-<br />

178 179


cam, pijakis saxeloSi gaatana sicivem, vagonis gamyolis<br />

xeli gaaxsena.<br />

qalis niRabi iyo, savse tuCebs mTeli pirisaxe gadaekveTa<br />

da roca gaiRima, msxvili, yviTeli kbilebi gamoaCina.<br />

`hei, xom ar gvecekva?~ _ CaWrili kabidan momrgvalebuli<br />

muxlisTavi gamoaCina niRabma.<br />

papunam uxeSad gamostaca mklavi da swrafad gaSorda,<br />

zizRi Zlivs moinela.<br />

oreulma fexebi aabakuna, cxeniviT Wixvinebda. cekvasa<br />

da garTobas eswrafoda, saerTo oromtrialSi Cafloba<br />

ewada.<br />

papunam Tavs Zala daatana, sidinjes mouxmo. xalxSi<br />

mstovariviT dadioda da niRbebs akvirdeboda, iqneb<br />

sadme epova dedis kvali.<br />

ganmartoebiT mandilosani ijda, garideboda brbos<br />

mxiarulebas. gamWvirvale pirbade ekeTa. Tumca Zneli iyo<br />

saxis amocnoba, mainc dedas miamsgavsa. `qalbatono!~ _<br />

xmadabla mimarTa. ucxo Tvalebma civad Semoxedes, Sig<br />

siTbos natamalic ar ikiTxeboda da papunam ukan daixia.<br />

verc ki mixvda, oreuli rodis gausxlta. igi swrafad<br />

gaZvra-gamoZvra. erTgan goWis fexi daiTria, meoregan<br />

qaTmis barkali. mere sxvadasxva sasmels Camouara.<br />

Sinnaxadi aryiT daiwyo da erTi yanwi `mukuzaniT~ daagvirgvina.<br />

amasobaSi ki TviTonac moTavda. moednis kideze<br />

waiborZika, moajirs gadaekida, Tavi Zlivs Seikava.<br />

ase gadakidebulma Tvali milula. ZilSi Cahyva mocekvaveTa<br />

fexebis bragabrugi, musikis ritmi. mere TiTqos<br />

smena gaumaxvilda, sacekvao musikas ucnauri Rmuili<br />

daerTo. oreulma Tvali Wyita, ucbad gamofxizlda.<br />

Zirs gadaixeda. bnel ufskrulSi zonzroxa urCxulebi<br />

Tavebs maRla iwvdendnen. elda eca, elvasaviT gaecala<br />

saSiS moajirs, caxcaxi Zlivs daioka, mocekvaveebs Seeria.<br />

viRaca kiserze Camoekonwiala, xiTxiTiT Caexuta.<br />

acundrukda oreuli, TviTonac arokda. ZarRvebSi sisx-<br />

li auCqrolda. qorfa diacs Caxutebuli cekvavda da<br />

meSvide caze dafrinavda. saalerso sityvebi moaqiCmaCa,<br />

sapasuxo xiTxiTi dasturad CaTvala da sadRac waaTria,<br />

TviTon ar uwyoda saiTken. bedad skami ipoves, dasxdnen,<br />

gadaxvies erTmaneTs xeli. niRabi gadauwia lamazmans,<br />

sakocnelad daixara da jojos maxinji sifaTi SeefeTa.<br />

gulgaxeTqilma gaiwia, gasxltoma moindoma, magram<br />

diaci tuCebSi Caekona, kinaRam sulSi CauZvra. oreulma<br />

erTic gaibrZola, samosi xelSi Seatova. TviTon<br />

ki Sarvlis totidan gaZvra. gaiqc-gamoiqca, papuna ipova<br />

da mis sulSi biwi Seitana.<br />

papuna kvlav Tavisi saidumlos amoxsniT iyo dakavebuli<br />

da Tavs aridebda Rreobasa da siZvas.<br />

oreuli Tbilad moyuCda, CurCuli gauba: `modi,<br />

Cvenc vicekvoT!..~ `modi, banqo viTamaSoT, dRes karg<br />

fexze avdeqi, fuls movigebT...~ `modi, eger is gogo gamoviWiroT,<br />

if, ra funTuSaa!~ _ aTasnairad eTiTlibazeboda,<br />

gonebas urevda, papuna ki cdilobda, yuri ar miegdo,<br />

isev da isev ukirkitebda Tavis gamocanas, magram miriadi<br />

niRbidan verc veravis cnobda.<br />

SuaRame iqneboda, roca jariskaci dainaxa. ukve saSinlad<br />

moiqanca da wasvlas apirebda, axla ki Seyovnda.<br />

jariskaci uniRbod gamocxadda, gulgrilad gahyurebda<br />

yovelives, an iqneb verafers xedavda, _ yavarjens<br />

mZimed eyrdnoboda, gimnasturidan Sexveuli mkerdi mouCanda<br />

da saxvevi sisxls gaeJRinTa.<br />

papuna win gadaudga, magram yavarjnianis mzeram ise<br />

gauara, TiTqos gamWvirvale yofiliyos.<br />

jariskaci viRacas eZebda.<br />

abezari diaci aekida, raRacas etutuneboda. jariskacma<br />

uazrod Sexeda. ver gaego, ras eubnebodnen,<br />

yavarjnis kakuniT ganagrZo gza.<br />

swored am dros Cahberes fanfarebs. iwyeboda sazeimo<br />

msvleloba. yvelaferi winandeliviT gameorda. brbo orad<br />

gaiyo da cocxal derefanSi procesia daiZra. win<br />

180 181


jambazebi morbodnen, yiraze gadadiodnen, imanWebodnen,<br />

tkarcalebdnen. jambazebs SeiaraRebuli mxedrebi mohyvebodnen.<br />

saxeze Semzaravi niRbebi ekeTaT, mrisxaned ibRvirebodnen,<br />

saiTkenac cxens miagdebdnen, brbo umal ukan<br />

ixevda, jgleTiTa da wivil-kiviliT erTurTs Telavdnen.<br />

Savi karetidan paraskevam gamoanaTa. ise didebulad<br />

gamoiyureboda, oreuli awrialda, Tavgza aebna,<br />

papunam Zlivs moToka. TviT adiko, is Tu marTlac adiko<br />

iyo, apolons damsgavseboda da antikuri monadiris mokle<br />

toga ecva. TiTqos pirvelad xedavso, miamituri RimiliT<br />

gascqeroda brbos, damfrTxali `vaSaTi~ rom miacilebda.<br />

misma mzeram papunasac gadauara, Tumca saxeze<br />

araferi dastyobia. papuna mixvda, rom icnes. sxva vi-<br />

TarebaSi, albaT, win gadaudgeboda, ninuca bebia da deda-<br />

Cemi ra uyavio, SeekiTxeboda, magram oreulma xel-fexi<br />

dauZabuna da adgils miajaWva.<br />

amasobaSi karetam Caiara da SubosnebiT garSemortymuli<br />

lurji spiloc gamoCnda. TeTrCalmiani hindoni<br />

moerekebodnen. zviadi cxoveli dinjad, darbaislurad<br />

adgamda svetebiviT msxvil fexebs. spiloze oqros<br />

taxtrevani idga, TeTri abreSumiT gawyobili. im taxtrevanSi<br />

qali ijda da papunam ucbad icno misi daRlili<br />

saxe, zed rom mowamebrivi simtkice exata.<br />

`deda!~ _ undoda ekivla, iseve rogorc odesRac<br />

bavSvobaSi, <strong>saxli</strong>s sicarieles martod SerCenili, aivnidan<br />

gahkioda: `deda-a!~<br />

oreulma pirze xeli aafara, xma ar amoaRebina. papunas<br />

yvelaferi aeria, daufiqreblad mihyva lurj spilos.<br />

xalxis kedeli xels uSlida da cnobismoyvareTa zurgs<br />

ukan mirboda.<br />

didxans gagrZelda es nervuli srbola. ver gaego<br />

ramden xans, radgan goneba gamoeTiSa da mxolod Seucnobeli<br />

instinqti mierekeboda.<br />

samejliso blokSi TandaTan Senelda mxiaruleba.<br />

seiris moyvarulni talRa-talRa moiwevdnen aqeTken.<br />

sacekvao moednebi dacarielda da es amodena brbo procesiis<br />

gzaze Camomwkrivda. Sewyda xmauri, wamoZaxilebi,<br />

misalmebebi. samarisebur siCumes mxolod cxenTa Tqaruni,<br />

karetis borblebis xrigini da lurji spilos fSvinva<br />

arRvevda. sazareli iyo es mdumareba da papunas wamdauwum<br />

aviwydeboda sad iyo, ras akeTebda, vis misdevda.<br />

ver SeniSna, sad gaqra paraskeva. adikos saxeze sazeimo<br />

gamometyveleba aesaxa, magram Sig iyo kidev sxva _<br />

mtaceblis gamoxedva, yovlisdamTrgunveli sisastike,<br />

susxi...<br />

samejliso bloks gza gamoeyo, dabla daeqana. veravin<br />

gabeda procesias mihyoloda. jambazebi da mxedrebi<br />

gzis dasawyisTanave SeCerdnen. mxolod kareta miiwevda<br />

win, Subosnebi da hindoni spilos mierekebodnen,<br />

SubebiT Cxvletdnen, gverdebs usisxlianebdnen, radgan<br />

ar ewada lurj goliaTs gzis gagrZeleba.<br />

`silamazis dedoflis~ saxeze ki kvlavac mowamebrivi<br />

Tmena ixateboda.<br />

gzis bolos gisosebiani kari gamoCnda. pansionatis<br />

korpuss hyofda ukana ezosagan. gisosebs miRma ismoda<br />

ucnauri, SiSismomgvreli Rmuili, xrotini. iq raRac bajbajebda,<br />

miwas aryevda Tavisi simZimiT.<br />

uceb procesia gaCerda.<br />

gisosebis win, zed Sua gzaze, daWrili jariskaci<br />

idga, Tvalebi siZulviliT anTeboda.<br />

adiko TiTqos borotma cecxlma aRagzno. etlidan<br />

mswrafl gadmoeSva, jariskacs win aetuza.<br />

`es vinRa aris?~<br />

jariskacma yavarjeni mouqnia, adiko ukan gadmoxta,<br />

aicdina.<br />

papuna win gavarda. Tumca ar icoda, ra xdeboda da<br />

vis unda miSveleboda. SubosnebSi gaeCxira da karetamde<br />

ver miaRwia.<br />

`deda!~ _ asZaxa taxtrevanze mjdoms. bageze tanjuli<br />

Rimili gaukrTa qals, mis sulSi mogonebasaviT Tu<br />

182 183


gaisma Soreuli, yru Zaxili.<br />

jariskacma erTxel kidev mouqnia mters yavarjeni,<br />

kvlav aacdina. Rone aRar eyo, waiCoqa.<br />

ucbad aiyalya adiko, gaibera, gaizarda, mxecuri<br />

RmuiliT zed gadauara daWril jariskacs, miwas gaakra,<br />

uzarmazari fexebiT gaitana.<br />

gaognebuli uyurebda orTabrZolas papuna. Subosnebi<br />

daiZrnen, kinaRam Tan waritaces. oreuls SiSis borkilebi<br />

daedo misTvis, kacad ar vargoda da seiris Semyure<br />

brbos fexebSi eblandeboda.<br />

Soridan xedavda, rogor gaixsna rkinis WiSkari,<br />

rogor Camoiyvanes deda taxtrevanidan, rogor aitaca<br />

igi adikom da sadRac siRrmeSi gaaqana.<br />

pansionatis direqtors uzarmazari qvewarmavlis<br />

zurgi hqonda da giganturi kudi misTrevda...<br />

20. ojaxuri idilia<br />

TaflobisTve bednieri Tu ar iyo, amaSi veravis<br />

daadanaSaulebda. isic kmaroda, rom sakuTar Tavs irwmunebda<br />

da, sityviT Tu ara, qceviT mainc TaTulic daajera,<br />

Senze ufro qveyanaze aravin myvarebiao. mere da<br />

mere Tvalebi mTlad daivso, marTlac myvarebiao, daaskvna<br />

da ararsebuli grZnobebi aTasnairi yvavilebiT<br />

Seamko, oRond es ufro qelexis yvavilebi iyo. sul xom<br />

ver moityuebda Tavs. erT dRes cxadad SeigrZno: ar uyvarda!<br />

mas aravin uyvarda, arc TaTuli, arc sakuTari<br />

Tavi... miraJi uyvarda, zRapari, ararsebuli raRac, rasac<br />

xels ver Seaxebda, da isic oreulma gaucamtvera,<br />

mouspo. adrec unda scodnoda, rom es ase Sebrundeboda,<br />

magram oreulma daajera, Tvali daxuWe da bednieri<br />

iqnebio. mTavaria, Tavi dairwmuno da cota xanSi vnebac<br />

gewvevao... amitomac TvalTmaqcobda Zaldautaneblad,<br />

yovelive ise bunebrivad gamosdioda, TaTulis eWvebi<br />

sruliad ganefanta da sabolood irwmuna, samyaros centri<br />

me vyofilvaro da metoqis arsebobac ki bunebis kanonebs<br />

ewinaaRmdegebao. es rom ase gaiazra, Zala moeca da ar<br />

daayovna TviTmpyrobelis uflebebis gamoyeneba. oRond<br />

amas qaluri JinianobiT wvrilmanSi iyenebda da papuna uxalisod<br />

damorCilda, radgan misTvis sul erTi iyo, es<br />

ufro eioleboda, vidre meamboxis roli, umtkivneulod<br />

itanda. kargad icoda, rom isjeboda, radgan WeSmarit<br />

siyvaruls misi guli ar auTrTolebia.<br />

TaflobisTvec mTavrdeba bolos da bolos. iwyeba<br />

Cveulebrivi, yoveldRiuri yofa, roca Turme xelfasidan<br />

xelfasamde puris fulic ar gyofnis, aqamde<br />

TiTqos normaluri bina ucbad daviwroebula, Sen rom<br />

Zili da mosveneba ginda, sxvas taS-fanduri moundeba, an<br />

piriqiT, Sen yiraze gadadixar, sxvas siCume swadia...<br />

Tavdapirvelad Cumi, gaubedavi wuwuni gaisma, mere TandaTan<br />

SorisdebulebiT Selamazda, bolos ki ukmayofilebam<br />

winadadebis samosi moisxa... albaT, verc qali<br />

gaixsenebda da verc kaci, pirvelad ris gamo wakinklavdnen.<br />

oRond es iyo, kacma Tavisi mamakacuri uflebebis xelyofad<br />

CaTvala qalis uazro da jiuti wanaaRmdegoba,<br />

qalma ki daCagrulis niRabi moirgo. im wuTidan erTs ar<br />

esmoda meorisa. xom mcire iyo naprali, Sig nemsis wveric<br />

ver Seeteoda, magram mcire Wrilobac mtkivneulia, Tu<br />

gulis Wrilobaa. droze mixvdnen amas, tkivilis<br />

moSuSebas Seecadnen. `ar dauTmo, _ CasCurCula oreulma,<br />

_ Sen igi morCilebaSi unda aRzardo!~ `usamarTloa,<br />

_ fiqrobda TaTuli, _ ar esmis, rogor miWirs!~ papunam<br />

ukuagdo oreulis rCeva, sirbile da daTmoba daimegobra.<br />

TaTulim ki alersis nacad xerxs mouxmo. es saxioba<br />

WeSmariteba egonaT da momavlis brolis koSkSi Sesaxldnen.<br />

mogvianebiT, Tvali rom gaaxiles, naprali ufro<br />

gafarToebuli ixiles. kvlav iCxubes, Tumca isev ar axsovdaT<br />

pirvelmizezi. `xom geubnebodi! _ niSnismogebiT<br />

qirqilebda oreuli. _ male eJvansac Segabams, Tavis<br />

184 185


nebaze garbeninebs!~ `aRar vuyvarvar da imitom meCxubeba!~<br />

_ borotdeboda qali. SurisZiebis survilma<br />

daabrmava da erTxel ukmexad, daundoblad dausisina:<br />

`xelmocarvam gagaborota, me ra SuaSi var!~ gulze moxvda<br />

papunas, pirisaxe sisxlisagan daecala. Tavis meSi<br />

Caiketa, ar Sepasuxebia. an ra unda eTqva, qali marTali<br />

iyo... karga xania, dadioda gamomcemlobaTa da redaqciaTa<br />

kibeebze, Tavis sevdian romans xelSi aCeCebda yvelas,<br />

magram frTxilad da alersianad iSorebdnen ise,<br />

rogorc iSoreben Tumca uvnebel, magram mainc suliT<br />

avadmyofs. imaT verafers eubneboda, ufrTxildeboda<br />

im sust imeds, rasac es alersiani yuradReba iZleoda,<br />

magram gulSi wveTwveTobiT ugrovdeboda sasowarkve-<br />

Ta, TiTqos martodmarto ebrZoda uCinar zRudes, raRac<br />

xelmiuwvdomsa da uTavbolos, da iotisodena niSani imisa,<br />

rom bedi odesme gauRimebda, arc momavalSi Canda.<br />

daiRleboda qalaqSi xetialiT da Sin brundeboda, ojaxur<br />

idiliaSi, sadac alersi da yuradReba mxolod TamaSi<br />

iyo da guls ar ekareboda... gana TaTulis ar undoda<br />

gverdiT amosdgomoda, Wiri gaeziarebina, magram verafriT<br />

Caswvdomoda papunas tanjvis mizezs da TviTonac<br />

itanjeboda... metoqe _ TeTr qaRaldze Cawikwikebuli<br />

sevdiani romani, romelmac erTxel TanagrZnobis cremli<br />

daaRvrevina, axla ukve saSiSi gamxdariyo da qals igi<br />

SesZulda. eSinoda, mimixvdebiano, Torem siamovnebiT<br />

cecxls miscemda qaRaldis am dastas. `xelmocaruli!~<br />

_ diagnozi mZime da sastiki iyo, magram papunas igi samar-<br />

Tliani moeCvena. `Sen rom biWs maCuqebde!~ _ moulodnelad<br />

wailuRluRa. TaTulis ena Cauvarda, cremli waskda.<br />

inana papunam, bodiSi ver moaxerxa...<br />

Serigeba mainc moxda, daviwyebas mieca urTierTwyena.<br />

yvelaferi Tavisi rigiT wavida. ojaxi TandaTan yalibdeboda.<br />

ager karada SeiZines, ager _ ori skami, ager<br />

_ eleqtroRumeli... kedelze axali, Wreli Spaleri<br />

gaCnda, fanjrebze _ iaffasiani fardebi... viwro samza-<br />

reuloSi datrialda ojaxuri kerZebis suni... saRamoobiT,<br />

TaTuli rom winsafars gaikeTebda da qvabebs raxaruxs<br />

autexda, papuna televizorTan ijda, cali yuriT<br />

usmenda, anda wigns furclavda gulgrilad, zedapirulad,<br />

ver uRrmavdeboda, goneba efanteboda, azrs veraferze<br />

aCerebda. ra Tqma unda, miT ufro ar SeeZlo wera.<br />

garegnulad srul simSvides inarCunebda, magram Sinagani<br />

ukmayofileba uZlierdeboda, guli Zalumad uwyebda<br />

feTqvas, ewyeboda msubuqi Tavbrusxveva, iTenTeboda<br />

da maSin ucbad gauelvebda fiqri: `yovelive moTavebulia,<br />

arafrisTvis vargivar!~ amitom, roca erTxel<br />

gulgrili mzera Seavlo cols, gakvirveba ver damala,<br />

TaTulis muceli dastyoboda. araferi ugrZvnia, arc<br />

wyena, arc sixaruli, radgan sakuTari iRblisa ukve ar<br />

sjeroda. `unda gavSorde!~ _ pirvelad maSin gaivlo<br />

gunebaSi, oRondac, azri moTavebulic ar hqonda, oreuli<br />

aiyalya, yelSi etaka, uTqmeli sityva ukanve CasCara.<br />

`mere ras ityvis sazogadoeba!~ _ TvalTmaqcurad aiCema.<br />

`ras ityvis sazogadoeba?~ _ minebda papuna oreuls<br />

da faruli azri Sors gadamala.<br />

erTxel sakuTari siymawvile esizmra. sizmari feradi<br />

iyo. TiTqos TeTri gvirilebiT mofenil velze midioda.<br />

ca iyo lurji, Tvalsawierze lurji tba livlivebda.<br />

tbis piras spilos Zvlis sasaxle idga, sadac mas eloda<br />

diadi raRac... sizmari didxans grZeldeboda. midioda<br />

da midioda gvirilebis velze da ar surda gamoRviZeba.<br />

Tvali rom gaaxila, guli dawyda. oTaxis oTxive kedlidan<br />

Wyetela Spalerma moanaTa da misi siWrele mainc nacrisfersa<br />

hgavda... siymawvile ver mobrundeboda, _ dro,<br />

roca samyaro savsea ferebiT, siTboTi, alersiT, cis kideze<br />

ki farfatebs TeTri veronika...<br />

`Seegue! _ ukarnaxa oreulma. _ Sen meamboxed ar<br />

dabadebulxar, Seegue!~<br />

nacrisferic mSvenieria. es oTxi kedeli, pawia bina,<br />

Tu Seegue, gagaTbobs. viwro samzareuloSi qalis tu-<br />

186 187


tuni, Tu smena miapyari, gesiamovneba kidec. amboxebas<br />

tkivili moaqvs, Segueba ki Zil-buransa hgavs, roca nelnela<br />

iZirebi raRac mrume, uferul siRrmeSi, SesaZloa<br />

sirofiT savse kasrSi. am kasridan gaxeda TaTulis, muceli<br />

marTlac wamozrdoda. esiamovna, siTbo igrZno. mounda<br />

mofereba, ara ZaldatanebiT, farisevlurad, _ gulwrfelad<br />

mounda. am axali grZnobis analizs Seudga.<br />

analizi ki instinqts Rupavs. didi xnis fiqris Semdeg<br />

ukve ver xvdeboda, marTlac drom Seayvara meuRle, Tu<br />

eCveneboda mxolod. iqneb es iyo WeSmariti siyvaruli,<br />

mas xom manamde msgavsi araferi ugrZvnia.<br />

Tavi Seikava. ar gasca sakuTari gulisTqma. dros<br />

unda Seemowmebina sulis es ucabedi moZraoba. magram<br />

dro aras dagidevT dawyobil gegmebs. im dRes samsaxur-<br />

Si usiamovneba SeemTxva. mere verc ixsenebda, ris gamo<br />

gawyra, ram mouSala nervebi, TviTon iyo damnaSave, Tu<br />

mowinaaRmdege. sxvis tkivils rogor gaigebda, roca<br />

mTlianad sakuTar gulisTqmas damorCileboda. arada,<br />

im dRes Tavisi sevdiani romanis saboloo ganaCens moeloda.<br />

msajuls tvidis moduri kostiumi ecva, halstuxic<br />

ise ekeTa, msgavs xelovnebas papuna, albaT, verasodes<br />

miaRwevda. iseTi marTali TvalebiT Semoscqeroda, papunam<br />

ifiqra, am kacis naTqvami beWediviT iqnebao. imedi<br />

gaucocxlda, magram davarcxnili kacis Tvalebidan qameleonma<br />

gamoixeda da gulgamexebuli papuna Sin mobrunda.<br />

sami avtobusi gamoicvala, mexsierebidan ki<br />

mTeli es gza pirwmindad amoeSala. moeCvena, qameleoni<br />

haerSi gauCinarda da misi adgili uceb TaTulim daikava.<br />

sawylad Sexeda cols, TiTqos imedis quraSi minavlebuli<br />

cecxlis naperwklebi Rvivdeboda, magram erTaderTma<br />

winadadebam am naperwklebs wyali gadaasxa _ `mag naj-<br />

Rabns unda gadaayolo Cveni ojaxi?~ papunas Tavze wisqvilis<br />

qva datrialda. mixvda, axla moxdeboda raRac<br />

saSineleba, ar icoda ki ra... gons rom moego, sawolze<br />

TavdaRma egdo, saxlSi ki aravin iyo. ase gaunZrevlad<br />

iwva saRamomde. mere fanjaras wiTeli Suqi moadga, mze<br />

Cadioda. iklo naTebam, bina sibnelem moicva. quCis neonis<br />

anarekliRa Semodioda. araferze fiqrobda, arc<br />

Tavisi romani axsovda, arc TaTuli. erCivna, aravis daer-<br />

Rvia simyudrove arc dRes, arc xval, arc arasodes.<br />

mere karma gaiWriala. SemosasvlelTan Suqi ainTo.<br />

papunam wamoiwia. zRurblze TaTulim gadmoabija. iqve<br />

mdgomi skamis zurgs daeyrdno. neli-nel, mZimed Semouara<br />

da skamze daeSva. saxe gadafiTreboda, muceli xeliT<br />

eWira.<br />

uxmod misCereboda Tavzardacemuli papuna. undoda<br />

eyvira, rad hqeni, rad hqenio, magram ukve azri ar hqonda<br />

laparaks. TaTuli ki ijda da erT wertils misCereboda.<br />

is Rame gaTavda, sxva araerTi Rameebic... Tvalgaxelilni<br />

iwvnen saerTo sarecelze, maT rom aSorebda, usiyvarulo<br />

sarecelze, nayofis mocema rom ar ZaluZda.<br />

uRimRamo dReebi da Rameebi erTmaneTs hgvanan, mexsierebaSi<br />

kvals ar toveben da samudamod qrebian, TiTqos<br />

adamians arc ucxovriao. ase gaiara drom, vin icis<br />

ramdenma, radgan mas aravin angariSobda, garda udrtvinveli<br />

da auRelvebeli kedlis kalendrisa.<br />

`dRes Seni dabadebis dRea, ormoci Segisrulda!~<br />

_ Tqva TaTulim. papunam ki gulgrilad gaifiqra: `ga-<br />

Tavda... cxovreba!~<br />

21. oreuli<br />

gogona trial mindorSi idga da TmebSi gvirilebs<br />

iwnavda. Tvalsawierze meti aravin iyo, arc araferi Canda,<br />

garda Soreuli, Tovliani mTebisa. mTeli mindori kididan<br />

kide mwvane, nedl balaxs Seemosa da gvirilebs<br />

TeTrad gadaepenta.<br />

veronika sulac ar hgavda zRapris ferias. odnav<br />

aprexili cxviri Worfls daewinwkla. cuRluti Rimili<br />

188 189


Seageba Wipunas, mtaceblis wvrili kbilebi gamoaCina.<br />

TeTri bluza win dardimandulad gaenaskva. jinsi bi-<br />

Wurad ecva. bluzis qvemodan SiSveli, mzeze gaSavebuli<br />

weli mouCanda.<br />

`gza ar agebnes, gogo!~ _ Wipunam xeli Caavlo, wamoiyvana.<br />

mindvris bolos wyaro mosCqefda. veronikam Cumi<br />

siciliT xeli gamostaca. wyarosTan Caimuxla. peSviT<br />

dalia. qveSidan amoxeda da Wipuna kinaRam misi Tvalebis<br />

sikamkameSi Cavarda. amoscina veronikam, civi wyali Seasxura.<br />

biWi ganze gaxta. veronikam peSvi wyali isev amoiRo<br />

da gamoudga. wyaros irgvliv darbodnen mxiaruli<br />

kiskisiT, wuwaobdnen.<br />

mzem gadaiwia, Crdili dagrZelda.<br />

`bebia melodeba!~ _ SeCerda veronika, sveli xelebi<br />

bluzaze SeimSrala.<br />

sirbiliT gadakveTes mindori, miilia gvirilebis<br />

veli. kldovan napirs zRva exleboda, Semzaravi qSeniT<br />

aifofra ruxi talRebi. cxelma qarma wamoubera, ferfli<br />

daatriala. Wipunam xeli xelSi CasWida, swrafad gaarida<br />

iqaurobas.<br />

pansionatis TeTri svetebi ucbad gamoikveTa. kolonadis<br />

Tavze gaWenebuli kvadriga TiTqos gacocxldao,<br />

zecidan motanil RrublebSi mohqroda.<br />

xis budruganidan darajma gamoixeda. mzera miaciva<br />

Wipunas, ra swrafad gazrdilxaro, qlesurad daadevna.<br />

TiTqos talaxis gunda esroleso, biWma zizRi igrZno,<br />

nabiji ar Seunelebia.<br />

parki ukve burusiT ifareboda. damsveneblebi gakrefiliyvnen<br />

da rux lodebs Soris gakvaluli bilikebi<br />

SiSsa hgvrida. bilikze gamococebul asfodelosis tots<br />

fexi wamohkra. veronikam gaicina, xelidan gausxlta da<br />

win gavarda.<br />

roca wamoiwia, veronika ukve Sors iyo, pansionatis<br />

karebSi Serboda.<br />

Savi Rrublebi CamoeSva dabla da dabla. miwis pirs<br />

gaekra, lodnarebSi moiwevda zlazvniT. myrali amonasunTqi<br />

moewia Wipunas, kinaRam goni daakargvina. moeCvena,<br />

mZime ram moabotebda fexdafex, miwa iZroda urCxulis<br />

simZimisagan. uwyveti guguni moismoda miwisqveSeTidan,<br />

TiTqos cxeli lava apirebda amonTxevas.<br />

elvis siswrafiT airbina kibe, pansionatis karebSi<br />

Sevarda da karga xans savarZelSi iTqvamda suls.<br />

damSvidda, derefans dauyva. veronikas nakvalevs<br />

eZebda, magram priala parkets gogonas msubuqi nabijebis<br />

kvali ver SerCeboda.<br />

moulodnelad raRac Zalam SeaCera, karisaken ubiZga.<br />

daufiqreblad miawva saxelurs.<br />

binaSi ar daikargeboda, Tumca ficiTac daificebda,<br />

arasodes yofila aq. ridiT Seabija sastumro oTaxSi.<br />

areuli daxvda. parkets jerac aCnda stumrianobis<br />

kvali. Sua oTaxSi naxevradalagebuli nasufrali dar-<br />

CenodaT. samzareuloSi wyali Cxrialebda, dia<strong>saxli</strong>si<br />

xmadabla RiRinebda, TefSebs recxavda.<br />

ra Tqma unda, es misi bina ar iyo, Tumca icoda, ai, marjvniv<br />

rom karia, iq misTvis unda yofiliyo logini gaSlili.<br />

daiRala, mosveneba ewada.<br />

abazanis kari gamoaRo da xelSi kaci SerCa. TiTqos<br />

icnobda am kacs, oRond es iyo adre da axla ukve ver ixsenebda.<br />

gaocebulebma SeaTvalieres erTmaneTi.<br />

`aq ras akeTebT?~ _ SeSfoTebulma hkiTxa.<br />

karis Zgideze gasanTluli maryuJi ekida.<br />

`ss-u!~ _ papunam tuCze TiTi miado, saxeze daakvirda.<br />

mis mzeraSi arc siyvaruli Canda, arc siZulvili,<br />

dakvirvebuli TvalebiT uyurebda, cdilobda mexsiereba<br />

gaecocxlebina.<br />

`Tavi unda CamoixrCoT? _ dafrTxa biWi. _ grcxvenodeT,<br />

me amas arasodes vizamdi!~<br />

`ss-u!~ _ kvlav gaaCuma papunam, mxarze xeli moh-<br />

190 191


xvia, bage yurTan miutana, raRacis Tqma ewada, magram<br />

araferi uTqvams.<br />

Wipunam igrZno, rom ucnauri, yovlismomcveli Zala<br />

izidavda am kacisaken, mixvda, sakuTari neba ar gaaCnda,<br />

ukandaxeva ar SeeZlo, Tavi unda gaewira. ucbad, mosxletiT<br />

Caekra papunas, Caekra da gulis gza upova.<br />

papunas Tvalze cremli moawva. pirisaxeze moelamuna<br />

surneli norCi balaxisa da TeTri gvirilisa, mzeraSi<br />

SemoanaTa lurji cisa da Tovliani mTebis SoreTma,<br />

grilma siom Seaxo macocxlebeli sunTqva, guneba gadauwminda.<br />

Wipunam gulis kari SeaRo da iq mokalaTebul oreuls<br />

waawyda. oreuli dasaZineblad emzadeboda, fexs<br />

ibanda, nabanaveb, WuWyian wyals ki iqve mourideblad<br />

Rvrida. maxinji sifaTi Seageba Wipunas, mZulvared gakvesa<br />

TvalebiT, ar acala gons mosvla, sazareli RmuiliT<br />

yanyratoSi eca da Tavisi gaCxinkuli, Zvaltyava xelebi<br />

wauWira.<br />

moCxubrebi Zirs gagordnen. oreuls duJi moadga,<br />

usityvod Rmuoda da Tavdauzogavad cdilobda moeguda<br />

biWi. Wipuna uZaliandeboda, Tavidan iSorebda, magram Rone<br />

TandaTan ecleboda.<br />

papuna dambladacemuliviT, xelebCamoyrili idga.<br />

ar icoda, ra eqna, romels miSveleboda. mere mixvda, misi<br />

guli ifliTeboda am orTabrZolaSi. dafacurda, xan erTs<br />

staca xeli, xan meores, gaSvelebas cdilobda, dasaRupad<br />

arc erTi emeteboda, arc meore, arCevani ki aucileblad<br />

unda moexdina.<br />

`me gagxade kaci! _ SeuRrina oreulma. _ umaduro,<br />

uCemod aTasjer daiRupebodi!~<br />

Wipunam usityvod moanaTa Tvalebi _ Tavisi bavSvobis<br />

Tvalebi, odesRac cisartyelebis samSoblosaken<br />

rom miuZRoda da gvirilebis velze TeTri veronika<br />

uCvena.<br />

mZime iyo arCevani. cdunebis sitkboeba gaewonaswo-<br />

rebina bavSvobis sixasxases.<br />

`skalpeliT moikveTe mexsiereba, aixseni warsulis<br />

borkilebi, win netarebiT savse arsebobaa!~ _ karnaxobda<br />

oreuli.<br />

`nu damiviwyeb!.. win mZime gzaa, jafiT aRsavse, is rom<br />

daZlio, bavSvis guli unda gicemdes!~ _ es Wipunas xma iyo.<br />

`me gancxromas gTavazob!..~<br />

`me ki mxolod da mxolod tanjvis sitkboebas!~<br />

elvis uswrafesad icvleboda azri papunas TavSi.<br />

orTabrZola ki grZeldeboda. bolos oreulma sZlia<br />

biWunas. qveS moigdo, gamarjvebis sixaruli aRebeWda<br />

saxeze da papunas ucbad SezizRda sakuTari sisuste, bin-<br />

Zuri gamarjveba, momavali sitkboebani, ris Semdegac<br />

abanos cxeli wyali gWirdeba. sayeloSi xeli waavlo<br />

oreuls, msxverpls aaglija da gasanTlul maryuJSi gaayofina<br />

Tavi.<br />

winaaRmdegoba gauwia oreulma, gulis nawili moigdo<br />

frCxilebSi, daundoblad aaglija, sisxli anTxevina.<br />

kaci da biWi Zlivs akavebdnen maryuJze asxmartalebuls.<br />

yvelaferi wamSi gaTavda. bangmoreul papunas muxli<br />

moekveTa, iqve Cajda. Wipunam ki gulis kari SeaRo da<br />

oreulis nabinavris dalagebas Seudga.<br />

papuna Wyoniam goni dakarga. TiTqos uZiro ufskrulSi<br />

gadavarda, irgvliv usazRvro, Savi ukunis meti<br />

araferi Canda. didxans grZeldeboda es vardna, iqneb<br />

wlebmac gairbines. mere bneleTi orma patara varskvlavma<br />

gaarRvia. papunam goneba daZaba, unda gaexsenebina<br />

raRac naTeli da aw daviwyebuli. `iren!~ _ amotivtivda<br />

droTa usasrulo fskeridan, TiTqos musikalurma bgeram<br />

gaiwkriala. `veronika!~ _ Soreul warsuls gamosZaxa<br />

raRac axalma, saTuTad guliT natarebma...<br />

Tvals sinaTle moemata.<br />

papuna Wyonia sakuTar sawolSi iwva. iqve, sawolis<br />

kideze veronika Camoskupebuliyo. oTaxis siRrmeSi ki<br />

viRaca dudRunebda...<br />

192 193


22. veronika<br />

papuna Wyoniam iqiTken miixeda. dedaberi TiTqmis<br />

mTel kedels faravda. doinji Semoeyara da qaqanebda.<br />

papuna Zlivs Caswvda naTqvamis Sinaarss. am xnis kaci marto<br />

ar unda daexetebodeso, qadagebda aniko bebia, colebs<br />

meti pativi vceTo. orive xeliT CavafrindeT, ar<br />

gagveqcnen, Torem, roca gagviWirdeba, maSin vinanebTo.<br />

ormoci wlis kaci isedac infarqtis zRurblzea, vin icis<br />

es oxroba sad da rodis wamogewevao...<br />

`ese igi infarqti!~ _ gaifiqra papunam da mzera<br />

kvlav veronikaze gadaitana.<br />

`kargi ra, bebia, nu moqance!~ _ gaiwkriala gogonas<br />

xmam da papunas guls malamod moecxo.<br />

dedaberma qadageba Sewyvita, dudRuniT gavida<br />

samzareuloSi, aqaoda Cemi Wiri ar myofnida da sxvisic<br />

me avikideo.<br />

veronikam gaicina.<br />

`nu gewyineba, ase icis xolme, magram keTili bebikoa!~<br />

daixara, papunas sasTumali gauswora da am dros saxe<br />

ise axlos moutana, misi bavSvuri loya kinaRam papunas<br />

bageebs Seexo. kacs TiTqos TviT sinorCe moelamuna, uzomod<br />

nazi da saTuTi. Tavisi Tavi gamoiWira, angariSmiucemlad<br />

bage rom Searxia, TiTqos kocna miadevna. Sercxva,<br />

vaiTu gogonam SemamCniao. veronika mkvircxlad<br />

wamoiwia da TvalebSi Caacqerda.<br />

`marTla infarqti ki ar dagmarTnia, nu geSinia, eqimi<br />

iyo da dasveneba sWirdebao!~<br />

`daRlili sulac ara var~, _ xma Zlivs amoiRo papunam.<br />

`eqimma Tqva, sevdas Tavs nu miscemso, gaerToso,<br />

xandaxan mainc gaiRimoso... me unda gagarTo, magram rogor?~<br />

_ xelebi komikurad gaSala.<br />

`Sen rom giyureb, isedac verTobi!~<br />

papunam bavSvis xeli aiRo, WkuasTan axlos iqneboda,<br />

alerss morideboda, magram Tavs ver moeria da xelze<br />

moefera. meti araferi sWirdeboda, amiTac bednieri<br />

iyo.<br />

veronikam kvlav gaicina, albaT, Tavis martiv fiqrebs<br />

gaucina, xeli morcxvad gamostaca.<br />

`eqimma isic Tqva, kargad Wamoso! ginda, fafa mogitano?~<br />

papunam uari ver moaswro, gogona gauCinarda. roca<br />

Semobrunda, bebiamisis winsafari ekeTa da boloebi fexebSi<br />

eblandeboda.<br />

didi TefSi mananis fafiT pirTamde aevso.<br />

`ar mSia!~ _ gaubedavad gaibrZola papunam, magram<br />

sityva ver daasrula, gogona win dauskupda, fafiani kovzi<br />

gamouqana.<br />

beds Serigebuli SoSiasaviT uRebda pirs, Tan veronikas<br />

dausrulebel titins usmenda, Tavis patara, gulubryvilo<br />

sisuleleebs gasarTobad rom sTavazobda. usmenda,<br />

Tumca azri ver gamoetana. fiqrebSi CaZiruliyo.<br />

am fiqrebiT ki, viTarca haerovani, msubuqi nisliT,<br />

veronikas exveoda, TiTqos cdilobda daetyvevebina,<br />

daesakuTrebina, oRond nafiqralis namdvili arsi verc<br />

TviTon gaeazrebina.<br />

`miyvars!~ _ sinazis yvavileTi gaiSala mis sulSi,<br />

Tumca es sityva miaxloebiTac ver gamoxatavda im grZnobas,<br />

rasac ganicdida. es ar iyo raRac fizikuri ltolva,<br />

arc marto sulieri, arc fsiqikis siRrmeSi Camarxuli,<br />

arc zedapirze mofofine, igi moicavda yovelives erTad.<br />

`miyvars... rogorc ra? _ ikiTxa da anazdad daaskvna,<br />

_ rogorc ninuca bebia!~<br />

diax, uyvarda rogorc ninuca bebia, oRond im uRrublo<br />

bavSvobis dros, simindis yanaSi rom gaurboda<br />

warmosaxul saSiSroebas, cdilobda bebiis Tbili kal-<br />

TisaTvis Seefarebina Tavi. erTaderTi misi damcveli<br />

maSin ninuca bebia iyo da verc warmoidgenda, Tu vinme<br />

194 195


eyvareboda masze metad. veronikasac xom axlda is Saravandi<br />

uangaro mfarvelisa, roca suliT Zlieri ufro<br />

susts gauwvdis xels, xidad gaedeba, zed gadaatarebs...<br />

usityvod emsxverpleba da arc kiTxulobs, Rirsia Tu<br />

ara es kaci amodena msxverplisa.<br />

`aba, es kovzic moloke!~ _ eSmakunam TefSi amoasufTavebina.<br />

winsafris boloTi piri moswminda, swrafad<br />

daixara, loyaze akoca da es iyo dedobrivi kocna. papunas<br />

sulSi TiTqos ifeTqa, is wami gaunaTda, roca jerac ar arsebobda<br />

mexsiereba, dedis Zlier mklavebs mindobili, rZis<br />

suniT Tbeboda. tuCebiT ZuZus eZebda, boColasaviT burCnida...<br />

mere da mere dedamac ase icoda. es kovzi molokeo,<br />

ubrZanebda, tuCebs mowmendda, akocebda da am dros dedobriv<br />

sinazeSi gaxvevda.<br />

`miyvars... rogorc deda!~ _ fiqrobda sakuTari<br />

gancdebis analiziT garTuli papuna...<br />

TandaTan moiTenTa, Rone gaepara. egona, rom kvlav<br />

im fiqrs agrZelebda, sinamdvileSi ki ukve eZina. es iyo<br />

usizmro Zili, roca irgvliv mxolod Tbili siTeTre exvia.<br />

gamoeRviZa. Tavi ukeT igrZno, Tumca ifiqra, isev<br />

mZinavso, radgan pirispir, savarZelSi adiko da paraskeva<br />

isxdnen.<br />

didad ar gahkvirvebia es stumroba, arc direqtorisa<br />

da misi meuRlis feriscvalebas gauocebia. guSindeli<br />

mzeTunaxavi paraskeva erT dReSi daberebuliyo.<br />

gaZvaltyavebuls Zvirfasi sadedoflo kaba safrTxobelasaviT<br />

ekida, saxe siberis Rrma naoWebs daeqsela,<br />

Camqrali Tvalebidan Seurigebloba gamosWvioda. es iyo<br />

Seuracxyofili Zus gamoxedva da papunam, Tumca SiSi ar<br />

ugrZvnia, mzera aarida.<br />

adikos eqimis TeTri xalaTi ecva, TeTri CaCi exura,<br />

cxvirze saTvale moergo, jibidan stetoskopi amosCroda.<br />

Zneli iyo samaskarado formis miRma adikos WeSmariti<br />

arsis amocnoba, oRond papuna ukve ar tyuvdeboda.<br />

arc adiko motyuvdeboda iolad, radgan stetosko-<br />

pi mkerdze daado da oreuls dauwyo Zebna, magram iq marto<br />

papunas bavSvobas gadaeyara da, Tumca ewyina, araferi<br />

daimCnia.<br />

`infarqtis niSnebi xom ara maqvs?~ _ Tavi moisawyla<br />

papunam.<br />

`eh, nervebia Cveni damRupveli!~ _ adiko Zlivs ijda<br />

savarZelSi, uZneldeboda erTi formis SenarCuneba. xan<br />

burTiviT gaibereboda, xan ZexviviT dagrZeldeboda,<br />

cdilobda, Sinagani ltolvis es gamovlena daemala.<br />

`aqauri klimati uxdeba Turme!~ _ sityva Seageba<br />

papunam.<br />

`maS imedia, male gamojanmrTeldebi da uaxloes<br />

mejlissac ar gamotoveb!~<br />

direqtoris sityvebSi faruli zraxva imaleboda.<br />

aqamde Cumad mjdomma paraskevam iqednurad CaiRimila,<br />

damcinavi mzera Seavlo kuTxeSi atuzul aniko bebias.<br />

es amodena dedaberi daCutuli burTiviT dapataravda<br />

da ena gadaylapa.<br />

stumrebi rom wavidnen, SiSiani, dafeTebuli Tvalebi<br />

Seageba papunas, TqmiT ki araferi uTqvams, amoioxra da<br />

gavida.<br />

papunam mzera gaayola. dasamSvidebeli veraferi<br />

uTxra.<br />

meore oTaxSi veronikas wkriala xma gaisma, umalve<br />

daaviwyda adikoc, paraskevac da damfrTxali aniko bebiac.<br />

gogona CitiviT Semofrinda, Tan mindvris sigrile<br />

da silaRe Semoitana, sawolze axladdakrefili gvirilebi<br />

dayara da oTaxi aivso sixaruliTa da kidev raRac<br />

uTqmeli xibliT, qveynad yvelaze did sixaruls rom<br />

gadaametebs.<br />

papuna sawolze wamojda, veronikas xelebi daiWira<br />

da saTiTaod akoca.<br />

`veronika!~ _ esRa Tqva, radgan ena daeba, gaumxeleli<br />

grZnobis TeTri Rrubeli gogonas Semoaxvia. Cascqeroda<br />

mis Tvalebs, romlebSic adriani gazafxulis<br />

196 197


sigiJmaJe cimcimebda da TiTqos nafiqrals agrZelebso,<br />

gonebaSi mkveTrad aRebeWda samad-sami sityva:<br />

`miyvars rogorc coli!~<br />

coli, meuRle... mxolod ocnebaSi daxatuli, mxolod<br />

idealSi dabadebuli da gazrdili... iseTi, rogoric<br />

warmoedgina, roca zRapris feriebs dasdevda... raRac<br />

ciuri da raRac miwieri, xorcisa da sulis harmoniuli<br />

Serwyma.<br />

veronikas pawia xelebi epyra xelT. Cascqeroda mis<br />

bavSvur, miamitur pirisaxes, sust mxrebs, ubralo bluzidan<br />

amoburcul, momavlis imediT aRbeWdil mkerds,<br />

jinsSemoWdobil sxart fexebs... iseTi, rogoric iyo!..<br />

sul erTia, sxvis TvalSi mzisa da mTvaris sadari iqneboda<br />

Tu Cveulebrivi, uferuli mozardi, magram swored<br />

iseTi, rogoric ijda am wuTas papunas winaSe...<br />

`miyvars, rogorc coli!~ _ gaimeora fiqrSi papunam<br />

da TiTqos pasuxado, veronikas vercxlis sicilma<br />

yovelgvari biwi CamoaSora kacis naazrevs.<br />

`ici, karTan adiko Semxvda da erTi gvirila mTxova...<br />

ar miveci!~<br />

gaecina papunasac, xalisiani, jansaRi siciliT. orive<br />

karga xans icinoda, mere ucbad gaCerdnen da veronikam<br />

Tvalebi seriozulad gauswora:<br />

`yovelTvis geyvarebi?~<br />

papunam araferi upasuxa, magram mis sulSi daiZra<br />

usazRvrod Zlieri talRa, mTeli misi arseba moicva da sakuTari<br />

gancdis siRrmiT gaocebulma sabolood daaskvna:<br />

`miyvars rogorc Svili!~<br />

sust mxrebze mohxvia xeli da gulSi Caikra...<br />

23. ukanaskneli mejlisi<br />

bedniers eZina im Rames. usizmro naTeli Zili gaumeorda.<br />

guli dausufTavda, iq siwminde Causaxlda da mTel<br />

sxeulSi simsubuqes grZnobda.<br />

mere miwa iZra. SuSa awkrialda fanjrebSi. Soreuli<br />

Rmuili Caesma. aw gadaSenebul urCxulTa xrova mosdeboda<br />

TiTqos pansionats.<br />

viRacam SeanjRria. swrafad wamojda. sarkmels bneli<br />

Rame mosdgomoda.<br />

`ra moxda?~<br />

Tavze aniko bebia adga. uzarmazari sxeuli uTax-<br />

Taxebda, saxe cremliT moeTxipna.<br />

`veronika!..~ _ xma Cauwyda.<br />

`ra?~ _ ucbad gamofxizlda papuna.<br />

`veronika gaqra, daviRupe!~<br />

`sad unda gamqraliyo?~ _ undoblad ikiTxa papunam,<br />

ar undoda ubedureba daejerebina.<br />

`daviRupe, albaT, direqtorma gaitaca!~<br />

papunam swrafad Caicva. jer ar icoda, ras moimoqmedebda,<br />

magram simtkice daeufla da aravis Seepueboda.<br />

meti araferi ukiTxavs. atirebuli dedaberi datova<br />

da derefanSi gavarda.<br />

swrafad midioda. damfrTxali damsveneblebi gzas<br />

uTmobdnen.<br />

iataki kvlav Seqanda. sadRac fanjaram gairaxuna da<br />

SuSa Caimsxvra. adiko Tu TamaSobda cecxlTan.<br />

vestibiulamde miaRwia. direqtoris kabinetTan<br />

afiSa ekida. cnobismoyvareni Cerdebodnen da kiTxulobdnen.<br />

TviTonac Seavlo Tvali.<br />

yuradReba!<br />

dRes mejlisia, supermejlisi!<br />

dedofalTagan unorCess da<br />

marad ubiwos gvirgvins davadgamT!<br />

iCqareT yvelam!<br />

gaxevebuli Sescqeroda afiSas, mixvda, direqtori<br />

adiko saSinel dartymas umzadebda.<br />

198 199


misaRebSi jiqur Seabija. samanqano biuroSi umalve<br />

Sewyda sabeWdi manqanebis kakuni. damWknarma mdivanma Wa-<br />

Raraze mowafuri bafTa Seiswora, CaSretili Tvalebi<br />

qaRalds miabjina, viTomcda ver daginaxeo.<br />

papunam mourideblad gadaWra oTaxi, kabinets mia-<br />

Sura.<br />

`aq ar brZandebian!~ _ CaiJRurtula mdivanma, magram<br />

papunam kari ukve SeaRo.<br />

xelSi uSangi SerCa. papunas dabneulad Semoxeda.<br />

saxeze cnobismoyvareoba da SiSi erTmaneTs enacvleboda.<br />

TiTlibazurad gauRima, Tan kudi gamalebiT aaqicina.<br />

adiko arsad Canda. stelaJebs Soris gamwkrivebul<br />

sawer magidebTan moxeleebi isxdnen. mosamarTi TojinebiviT<br />

yvelam erTbaSad aswia Tavi da umal qaRaldebs<br />

miubrundnen.<br />

papunam sakinZeSi xeli Caavlo, daiTria da braziT<br />

hkiTxa:<br />

`ra xdeba?~<br />

uSangs niri ecvala, moimCvara, ferwasuls ena aubor-<br />

Zikda:<br />

`ra xdeba?!~ _ kiTxva jiutad gaumeora papunam.<br />

`mejlisi iqneba, genacvale, silamazis dedofals<br />

avirCevT!~<br />

`veronikas?~<br />

uSangma mzera ganze waiRo.<br />

`adiko sad aris?~<br />

uSangma sawylad Sexeda, moulodnelad slukuni<br />

morTo da papunam xeli zizRiT uSva. man ki kudis qicins<br />

mouxSira, Tan ukan-ukan ixevda da slukunebda, mere ucbad<br />

stelaJebs Soris gasasvlelSi durTa Tavi da gaqra.<br />

papuna vestibiulSi gabrunda. biblioTekis kars daejajgura,<br />

fostisasac, yvela dawesebuleba daeketaT.<br />

parkidan damsveneblebi Semodiodnen. niRbebi ukve<br />

moergoT da pirdapir liftebisa da kibeebisaken miemar-<br />

Tebodnen, raTa samejliso blokSi droze aeswroT.<br />

saerTo nakads mihyva papuna. nervuli daZabulebis<br />

zRvarisaTvis mieRwia da daWimuli lariviT iyo.<br />

lifti gaiWeda, Tumca papuna xalvaTad idga, radgan<br />

sxva damsveneblebi ufrTxodnen, axlos ar ekarebodnen.<br />

arc papunas exateboda gulze vinme, moeCvena,<br />

rom amaTgan sicive moefineboda da lifti rom gaCerda,<br />

ukve aZagZagebda.<br />

samejliso bloks mZlavri proJeqtorebi anaTebdnen<br />

da varskvlaviani ca ar Canda. uTvalav niRbosans moeyara<br />

Tavi, zRva xalxi ki modioda da modioda.<br />

mxrebiT miarRvevda brbos, ar SeeZlo erT adgilas<br />

gaCereba. erTmaneTSi airia simRera, musika, taS-fanduri,<br />

yayani, uTavbolo ruzruzi.<br />

ukve mieCvia niRbebis siWreles, ar aqcevda yurad-<br />

Rebas.<br />

erTgan TasiT Rvino Seagebes, meoregan meZavma staca<br />

xeli, sxvagan haSiSis oxSivari trialebda da danislul<br />

mzeras gaerida.<br />

sacekvao moedanze rokavdnen wyvilebi. musikis xma<br />

ixSoboda fexebis bragabrugSi.<br />

uceb mklavze civi xeli Seexo. ninuca bebia Semoscqeroda,<br />

saxeze bebruli Rimili mihyinvoda, fexebs ki<br />

iatakze ymawviliviT asarsalebda. xmis amoRebac ver moaswro,<br />

zurgisaken Seatriales. dedas SeefeTa. saxe<br />

kvlav iseTi mSvidi hqonda, bolo dRes rom daamaxsovrda,<br />

fexebiT ki tyapatyupi gahqonda da xandaxan cibrutiviT<br />

Sebzrialdeboda. gverdiT gaixeda papunam. yoCaR jariskacs<br />

xelSi yavarjeni eWira, Wrilobidan sisxli sdioda,<br />

cali fexi ekeceboda, magram koWlob-koWlobiT ucnaur<br />

davlurs uvlida. mere xeli xels Cahkides ninuca bebiam,<br />

dedam da daWrilma jariskacma, wre Sehkres papunas irgvliv<br />

da elvis uswrafesad datrialdnen... mixvda, niRbebi<br />

cekvavdnen mis irgvliv, xafangs ugebdnen, zizRi moawva,<br />

uxeSad gaarRvia wre da swrafad gaSorda im adgils.<br />

pirispir SeeCexa ufros Zmas. maRarodan axali amo-<br />

200 201


suli Canda, naxSiris mtvers gaeSavebina, mxolod Tvale-<br />

biTa da kriala RimiliT icno. `Cven aqeTa varT!~ _<br />

Caxrinwuli xmiT CasZaxa papunas, ganze gaaTria. iq misi<br />

col-Svili mazurkas cekvavda. cota moSorebiT najafari<br />

saSualo Zma Caxveoda Tavis daleul cols da valsis<br />

wesebs aswavlida. qals muxlebi ver moexara da qmars fexze<br />

abijebda. maTi wamozrdili Svilebic iqve trialebdnen,<br />

yiraze gadadiodnen, tkarcalebdnen. Soriaxlo umcrosufrosi<br />

debi TavianT qmrebs cekvis ileTebs uCvenebdnen.<br />

gareSe das kankani aerCia, ris gamoc gareSe Zma fxukianobda,<br />

cerze Semdgari mTeli seriozulobiT dagogmanebda...<br />

papuna wamiT gamoiTiSa. fexebi TavisTavad<br />

aumoZravda, arokda, dabzrialda, Tavbrudamxvevi siswrafiT<br />

gadaWra mocekvaveebiT savse moedani da TaTulis<br />

gverdiT aRmoCnda. TaTulim kabis kalTa aiwia, moxdenili<br />

muxlisTavebi gamoaCina da fexsacmelebis ostaturi<br />

bakibukiT irgvliv Semouara. papunam xeli SeaSvela. amdeni<br />

xania erTad cxovrobdnen da ar icoda, cols Tu<br />

cekva exerxeboda. ise swrafad trialebdnen, Tavbru<br />

daesxa. wamiT Seisvena, sunTqva daioka. ojaxis wevrebi<br />

mis irgvliv Seyriliyvnen, mWidrod cekvavdnen. papunam<br />

Tavebs miRma maminacvlis saxec dalanda. ulvaSebSi arc<br />

axla uCanda WaRara, droze SeeReba Savi fanqriT... gons<br />

moego. TaTulis mklavebi kiserze saltesaviT SemosWdoboda<br />

da axrCobda. Zlivs moiSora, wyvilebs Soris<br />

gasxlta. mis ukan TiTqos mglebis ymuili moisma... niRbebis<br />

es TamaSi ver Seacdenda, radgan mis suls ekisra misia<br />

gadarCenisa...<br />

amasobaSi droc gavida... fanfarebma dafara yvela<br />

sxva xma. Sewyda orkestris griali, nairgvari instrumentis<br />

Wyvitini, Wyivili, wripini, wuili... lxiniTa da cekva-TamaSiT<br />

daRlili xalxis zuzuni...<br />

orad gaipo brbo, SuaSi farTo derefani datova.<br />

Soreuli siRrmidan daiZra procesia. win WrelaWrula<br />

jambazebi morbodnen, xtodnen, yiraze gadadiod-<br />

nen, lazRandarobdnen...<br />

Sav karetas Savi cxenebi moagrialebdnen. jer<br />

paraskeva ixila, yvela dedaberze ufro dedaberi, yvela<br />

maxinjze ufro maxinji.<br />

paraskevas gverdiT adikoc gamoCnda Tavisi namdvili<br />

hipostasiT. Semzaravi iyo WeSmariti adiko. aqamde<br />

fiqrobda papuna, maxinjia da imitom Tu icvlis saxeso,<br />

magram axla, vin icis ratom, iqneb surda Tavzari daeca<br />

mowinaaRmdegeTaTvis, igi gamocxadda iseTi, rogoric<br />

iyo: mwvane urCxuli, romlis sisxlian TvalebSi boroti<br />

ali cialebda, matliani micvalebuli, maradis rom ixrwneba,<br />

magram arodes ganqardeba.<br />

is iyo TviT sikvdili da icoda, gzad veravin daudgeboda.<br />

Seyoymanda papuna Wyonia, moaswro procesiis miRma,<br />

Subosan ConCxebs iqiT, lurj spiloze Semodgmul taxtrevanSi<br />

ecno Tavisi veronika, isev im biWur bluzaSi,<br />

isev im jinsSi... miamitur saxeze erTad exata cnobismoyvareobac,<br />

SiSic, gaocebac, siamayec... es iyo gogonas<br />

bolo mejlisi da Tavi Rirseulad eWira...<br />

igrZno papuna Wyoniam, rkina CaeRvara ZarRvebSi,<br />

ukuagdo yoymani, gaarRvia brbo takimasxaraTa, win gadaudga<br />

Sav karetas.<br />

erTiani gminva aRmoxda brbos, samariseburi dumili<br />

Camowva, gajiqebuli cxenebis xrotiniRa moismoda.<br />

boroti mzera miaciva adikom. sisxliani TvalebiT<br />

burRavda. matliT SeWmuli bageebi Semzaravma Rimilma<br />

gadauxsna.<br />

karetidan gadmovida, auCqareblad wamoClaxunda<br />

papunasaken _ Tavdajerebuli, gardauvali, visac vera<br />

cocxali versad gaeqceva.<br />

Tvali gauswora papuna Wyoniam, ar Sedrka.<br />

sazarlad iyivla adikom, aiyalya, aisveta, saxe daugrZelda,<br />

TeTri eSvebi gamoaCina, mwvane kudi gamoeba...<br />

wamSi uzarmazar dinozavrad wamoimarTa, gadmoabi-<br />

202 203


ja, daundoblad mosra, vinc ver gaaswro.<br />

atyda saSineli Rrianceli, Tavgzaabneulma, SiSisagan<br />

gondakargulma brbom gadaleka samejliso bloki,<br />

gadauara erTimeores, vinc gaaswro, gadaarCina Tavisi<br />

samarcxvino arseboba, vinc vera, laCrulad gaisrisa.<br />

wamiT Sedrka papuna Wyoniac, mxolod wamiT moicva<br />

TviTSenaxvis instinqtma, mxolod erTi nabijiT daixia.<br />

haeri gahkveTa maSin veronikas wkriala xmam, saidan-<br />

Rac maRlidan rom ismoda:<br />

`pa-pu-na-a!~<br />

Rone moeca papuna Wyonias. igrZno, TviTonac izrdeboda,<br />

iyalyeboda... urCxulis Tavi gamoeba, urCxulis<br />

mZlavr kuds daebjina, urCxulis torebi gamoezarda...<br />

papuna Wyoniac dinozavrad iqca da Tavzardamcemi RrialiT<br />

ekveTa mters, qveS moigdo, gadaTela... ixlakneboda<br />

Zirs dagdebuli adiko, papuna Wyoniam ki zed gadaabija,<br />

molewa yovelive, rac gzaze dauxvda... dabrmavda da<br />

dayruvda, uaryo yvela instinqti, garda instinqti SurisZiebisa...<br />

miabotebda da angrevda, Telavda, sresda, sikvdilTan<br />

mebrZoli TviT qceuliyo sikvdilad, meore adikod...<br />

ucbad TiTqos grilma siom dahbera. mwvane mindvrebidan<br />

balaxisa da TeTri gvirilis surneli moitana, yur-<br />

Si sustad Caesma xma _ saocrad nazi da farfata, miamiti<br />

da Tbili, qaluri siyvaruliT aRsavse _ xma gamzrdelis,<br />

xma dedis, xma meuRlis, xma Svilis _ veronikas xma...<br />

`pa-pu-na-a!..~<br />

gons moego papuna Wyonia, SeCerda, daTrguna mxeci<br />

Tavis TavSi, kvlav adamianad iqca da Tvali gaaxila.<br />

mis win veronika idga, xels uwvdida.<br />

`gaviqceT!~ _ CasCurCula veronikam.<br />

24. dabruneba<br />

samejliso bloki naomars damsgavseboda. gza Zlivs<br />

gaikvlies waqceul piupitrebsa da upatronod miyrilmoyril<br />

musikalur instrumentebs Soris. aq, albaT, simfoniuri<br />

orkestri idga, axla ki orkestrantebi stiqias<br />

aexveta. papunam ukan moixeda. rkinis WiSkari Riad dar-<br />

CenodaT da ukana ezodan giganturi qvewarmavlebi moxoxavdnen.<br />

veSapis sididis loqorebi erTi erTmaneTze<br />

gadadiodnen da gzad yovelives nTqavdnen.<br />

saventilacio mils waawyda, rkinis safexurebi Cahyveboda.<br />

fiqris dro sad iyo. jer TviTon CaZvra, raTa<br />

safrTxes pirveli Segebeboda. veronikac mihyva da kaci<br />

qvemodan xels agebebda, eSinoda, fexi ar daucdes da<br />

uZiro WaSi ar gadaiCexoso.<br />

TandaTan bnelSi aRmoCndnen. zevidan samejliso<br />

blokis proJeqtorTa mrume anarekli moCanda da papunas<br />

moeCvena, rom im anarekls viRaca gadaefara, konservis<br />

qilasaviT moxufa... iqneb urCxuli cdilobda Camosvlas,<br />

magram ver eteoda.<br />

karga xans eSvebodnen ase. mere qveviTac gakrTa<br />

sinaTle. saventilacio mili farTo derefans uerTdeboda.<br />

rkinis safexurebze gayuCdnen, sunTqvisa eSinodaT.<br />

derefanSi giganturma muxluxma gaiara, TiTqmis mTel<br />

derefans avsebda. Wrel zurgze Sxamiani eklebi esxa da<br />

dondlo sxeuli ise mihqonda, TiTqos Jele iRvreboda.<br />

TiTqmis mTeli wuTi mounda, ltolvilebs qveS sanam gaivlida.<br />

iatakze sveli kvali datova. cota xans kidev daelodnen,<br />

saSiSroebam gaiara da papunam frTxilad ganagrZo<br />

gza. jer Tavi gayo, derefanSi aravin Canda. bolo safexurze<br />

xelebiT Camoekida da Caxta. veronikac ase moiqca,<br />

papunam xeli Seageba, haerSive daiWira, wamiT Caixuta,<br />

umalve Zirs dasva da xelixelCakidebulebi gaiqcnen.<br />

labirinTSi aRmoCndnen. aTasnairad iklakneboda,<br />

ikveTeboda derefnebis sistema, ltolvilebs Tavgzas<br />

204 205


ubnevda.<br />

erTgan kars waawydnen, magram xafangi aRmoCnda.<br />

frTxilad SeaRes, iqidan saberveliviT qSena moisma da<br />

swrafad mixures.<br />

mere yru derefanSi moxvdnen. veronika Cafiqrda,<br />

alRos daekiTxa, usityvod Sebrunda da axal gzas daadga.<br />

mosaxvevTan virTxa Cacucquliyo. wvrili TvalebiT<br />

Semohxeda, sacodavad daiwripina. ecnaura papunas,<br />

TiTqos igive virTxa iyo, maSin rom aedevna. fexi daubakuna.<br />

patara mxecuna arc ganZreula. gulgrilad gahyurebda<br />

gaqceulebs, mere nakvalevs mohyva cunculiT.<br />

cota xanic da virTxas mezobeli derefnidan meore<br />

aedevna. wripiniT acnobes erTmaneTs axali ambavi. mere<br />

mesamec gamoCnda da sul male papunas moesma egzom<br />

Semzaravi da nacnobi fuTfuTi.<br />

amjerad stiqiur SiSs ar daemorCila, fexs auCqara.<br />

gverdigverd mirbodnen papuna da veronika, saku-<br />

Tar gadarCenaze arc erTi fiqrobda, arc meore, erTmaneTis<br />

sicocxleRa anaRvlebdaT.<br />

TandaTan imata fuTfuTma, patara, auracxeli fexis<br />

msubuqma tyapatyupma, Sesabralisma wripinma.<br />

SeCerda uceb papuna Wyonia. `iCqare!~ _ SeuZaxa veronikas,<br />

TviTon ki xrovas miubrunda, raTa dro moego,<br />

Tavisi rCeuli gadaerCina.<br />

ar miiRo msxverpli veronikam, arafriT xeli ar<br />

uSva. kvlav erTad gaiqcnen.<br />

momdevno mosaxvevi ecno, imedis sxivi aukiafda.<br />

winidan moisma letas Soreuli dgafuni da am dros kedelSi<br />

ubralo kari gamoikveTa.<br />

`mecxre blokia, am gziT iare!~ _ swrafad wasCur-<br />

Cula gogonam.<br />

`mere Sen?~<br />

`unda davbrunde!~ _ gogonas xmaSi pirvelad gaisma<br />

faruli sevda.<br />

`sad unda dabrunde, ukan virTxebia!~<br />

mxrebze xeli mohxvia, kars wixli hkra, Seabija, Tan<br />

veronikac gaitaca.<br />

Cumad gaiares viwro da bneli gvirabi.<br />

nestis suni idga. Weridan wkapuniT ecemoda wveTebi.<br />

`ver mipatroneb!~ _ naRvlianad Tqva gogonam.<br />

`SenTvis sicocxles davdeb!~ _ gulwrfelad Seepasuxa<br />

papuna da moulodnelad ganaTda.<br />

gvirabi mwvane buCqnariT Tavdeboda, ise iyo dafaruli,<br />

gamvleli verc SeamCnevda... wamiT dabrmavda papuna,<br />

Tvalebi gadaCveoda elvare ferebs. lurj caze kaSkaSa mze<br />

ekida. win maRali mTa wamomarTuliyo. mis kalTebze xSiri,<br />

foTlovani tye arboda da mzis sxivebi mwvane ferze sxlteboda,<br />

aTinaTobda.<br />

`ver mipatroneb!~ _ gaimeora gogonam.<br />

pirvelad Sexeda papuna Wyoniam mzis sinaTleze.<br />

ufro patara moeCvena, saocrad haerovani da gamWvirvale<br />

Canda.<br />

`Cemi sicocxle Sen gekuTvnis!~ _ safeTqelze kululi<br />

gadauwia.<br />

viwro biliki dailanda da imas Sehyvnen. win papuna<br />

midioda, veronika ki fexdafex mihyveboda. cicabo aRmarTi<br />

daZlies. Txemze gavidnen.<br />

zed Txemis kideze uzarmazari muxa idga. farTod<br />

gaeSala mZlavri totebi, qariSxlebisaTvis mieSvira<br />

ukvdavi Subli.<br />

berikaci ijda muxis Ziras. zurgiT Sezrdoda dakorZebul<br />

tans. TeTri, spetaki wveri miwaze efina, fesvi<br />

moeRo...<br />

`koCi Wyonia!~ _ umalve icno papunam, Tayvani sca.<br />

`viwro bilikze iare! _ ubrZana berikacma. _ icode,<br />

sanam zekars gadaivlide, ar moixedo, Torem dakargav,<br />

nakvalevze vinc mogyveba!~<br />

uxmod Sebrunda papuna Wyonia. kvlav SeRmarTs Seuyva.<br />

mis nakvalevze araferi ismoda, garda Cumi fofinisa,<br />

an foToli Tu gaifaCunebda uneburad, niavi gaiS-<br />

206 207


ialebda moulodnelad...<br />

`win iare!.. ar moixedo!~ _ mis sulSi eqod moismoda<br />

koCi Wyonias brZaneba.<br />

midioda papuna da smena gaemaxvilebina. araferi<br />

esmoda, garda sakuTari fexis xmisa... sunTqva gauxSirda.<br />

gulis bagabugma dafara yvela sxva bgera da brazobda<br />

kidec veronikaze, rad modis ase uCumrad, Tavis arsebobas<br />

rad ar magrZnobinebso.<br />

TandaTan eWvi Seepara. jer uformo, usityvo, mere<br />

gamoikveTa, sabuTi daZebna, gulSi Caujda. male mTeli<br />

misi arseba eWvma Seipyro.<br />

`win iare!.. ar moixedo!~ _ axla ukve sxvanairad esmoda<br />

koCi Wyonias brZaneba.<br />

`iqneb esec xrikia! _ SfoTavda papuna Wyonia. _<br />

iqneb esec mogonilia!.. araviTari koCi Wyonia ar arsebobs!..<br />

momatyues, gamZarcves, gzaze marto damagdes!..~<br />

borgavda SeWirvebuli suli, saguleSi ver eteoda,<br />

gonebas urevda.<br />

nebisyofas mouxmo, Tavs Zalas atanda, raTa ukan ar<br />

miexeda.<br />

aha, aTiode nabijiRa darCa zekaramde, imis iqiT ukve iqo-<br />

Creboda gaRma xeoba, grilma niavma ukve gadmolaxa wyalgamyofi<br />

Txemi, stumars Semoegeba, yurSi auCurCulda.<br />

`momatyues!~ _ ikivla uceb papunas sulSi ucxo xmam<br />

da Semotrialda.<br />

iqve axlos SemkrTali veronika idga.<br />

sawyali Rimili Seageba. amoikvnesa. gaicrica, gaicrica...<br />

gaqra...<br />

Tavzardacemuli papuna Wyonia kargaxans idga erT<br />

adgilas, mere balaxSi Caemxo da bavSviviT atirda...<br />

didxans, didxans egdo ase, cremlisaTvis gaexsna<br />

gza da TiTqos am cremliT irecxeboda misi sulis biwi<br />

da Jangi... mere dawynarda. iwva TavisTvis lbil mdeloze,<br />

isrutavda balaxisa da miwis sinedles, arc araferze<br />

fiqrobda, tkivili gauyuCda, daumSvidda. TandaTan Sve-<br />

ba igrZno, raRacisagan ganTavisuflda, mxrebidan tvir-<br />

Ti Camoscilda, sxeulSi simsubuqe CaeRvara.<br />

foTlebSi gafaCunda msubuqi niavi.<br />

Tavi wamoswia. cremls mzera daebinda da Tvalebi<br />

xelisgulebiT amoiwminda.<br />

gadasaxedze amoeRwia. qveviT eqaneboda lakadis<br />

tyian-buCqiani kalTa. ufro Zirs msubuq talRebad erTmaneTze<br />

gadadioda mwvane gorakebi, uerTdeboda vrcel<br />

dablobs, ganfenils TviT horizontamde, sadac molurjo<br />

nislSi gaxveul guriis mTebs ebjineboda. xalvaTad<br />

mimobneuli qalaqebiTa da soflebiT, vercxlisferi<br />

mdinareebiT, mwvane plantaciebiTa da Txmelnariani WaobebiT,<br />

erTianad daZruliyo dasavleTisaken da es cocxali,<br />

xasxasa mwvane sivrce TiTqos ganuwyvetliv iRvreboda<br />

zRvis silurjeSi, zRva ki mSvidad gadasarkuliyo<br />

cis kidemde.<br />

grilma niavma amoirbina, sunTqva dauama.<br />

Soriaxlo, farTo xeobas sofeli amohyoloda. gaRma-gamoRma<br />

daepyro yoveli mtkaveli, baR-venaxebiT daefara,<br />

qveda saxlebi vakeSi idga, zeda _ mTis ferdobebs<br />

utevda. mdinare moiklakneboda momcro, niavs amohqonda<br />

misi msubuqi Sxuili. asfaltirebuli gza gadanaskvoda<br />

im mdinares, xan erT napirze gadaxteboda, xan meoreze<br />

da bolos soflis SuagulSi uCinardeboda, sadac<br />

TeTrad qaTqaTebda skolis Senoba. iq, ezoSi bavSvebs<br />

Jriamuli gahqondaT. ucbad amoiWra saskolo zaris<br />

cocxali, energiuli xma _ `Zinlin-Zin, Zinlin-Zin!..~<br />

TvaliT moZebna TeTri biliki. im bilikze Tormeti-cameti<br />

wlis gogona gamoCnda, wignebiT savse CanTas moaqanebda.<br />

kacs rom gausworda, SekrTa, loyebi Seefakla.<br />

_ es ra sofelia? _ SeekiTxa papuna.<br />

_ didi Wyoni! _ gogona Seyovnda, iqneb kidev rame<br />

mkiTxoso, magram kaci Cumad idga da cdilobda erTmaneTTan<br />

daekavSirebina daukavSirebeli.<br />

gogona Setrialda, dinjad ganagrZo gza, erTi-or-<br />

208 209


jer moixeda, mere ki moswyda adgils da biWurad, SurduliviT<br />

gavarda win.<br />

papuna Wyonias gaeRima, biliks dauyva...<br />

skolis zari ki kvlavindeburad rekda: `Zinlin-Zin,<br />

Zinlin-Zin!..<br />

1979_1982<br />

avtorisagan<br />

avtorisagan<br />

dro Seicvala... 9 aprili gaxda niSansveti Cveni<br />

cxovrebisa. is, rac manamde iyo, aRar ganmeordeba. amieridan<br />

ver viarsebebT Zveleburad. iqneb ukeTesebi ver<br />

gavxdiT, magram sxvanairebi _ ki. Znelia krizisul epoqaSi<br />

cxovreba _ arastabiluroba, emociuroba, sazogadoebis<br />

daqsaqsva, anarqia, ganukiTxaoba, urTierTdapirispireba,<br />

konfliqturoba Cvens arsebobas nervulsa da<br />

daZabuls xdis. qariSxali, albaT, Semawuxebelia, magram<br />

haeri TandaTan ganiwmindeba, ukve cxadia, rom Tavisuflebisaken<br />

mivdivarT...<br />

im Rames mec mTavrobis sa<strong>saxli</strong>s win videqi. davi-<br />

Rale, fexebi damawyda da Sin adre wavedi. axla vnanob im<br />

wuTier sisustes. RmerTia gamkiTxveli! aravin moeloda<br />

egoden sisastikes. mec ar movelodi. diliT ki megobarma<br />

damireka, mamcno sazareli ambavi... Sin, cxadia,<br />

ra gamaCerebda. saswrafod mivaSure rusTavels da veRar<br />

vicani. ruxi, moquruSebuli feri gadahkravda irgvliv<br />

yovelives. jariskacebi da javSnosnebi yovel nabijze!<br />

erTi dRiT adre am jars erqva `sabWoTa internacionaluri<br />

armia~, dRes ki es iyo mtruli qveynis warmogzavnili<br />

saokupacio jarebis xrova, mosuli Cemi sam-<br />

Soblos meramdened dasapyrobad... im dRes dasrulda<br />

Tavisufali adamianisaTvis Seuracxmyofeli yofa monisa,<br />

im dRes Cven sisxli davRvareT, magram saqarTvelo<br />

ar damarcxebula, misi mteri damarcxda... gaqra yovelnairi<br />

iluzia, farda aexada sicrues da Cvens Tvalwin<br />

erTbaSad warmoCnda imperiis sisxliani fizionomia.<br />

axla, naxevari saukunis Tvalsawieridan SemiZlia<br />

ganvikiTxo sakuTari Tavi, rogorc Jams meored mosvlisa,<br />

samarTlis sasworze Sevagdo codva-madliani<br />

qmedebani da movinanio mosananiebeli... RmerTia mowme,<br />

sindisis sapirispirod ar mivlia. yvela Cemi cdomilebani<br />

cdomilebaa Jamisa, TumcaRa es ar amarTlebs pirovnebas,<br />

210 211


adgan yvela epoqaSi iyvnen adamianebi, romlebsac Ser-<br />

CaT sifxizle, isini ver moaduna eSmakiseulis cbierma<br />

CurCulma. msgavsi ram xvedria rCeulTa... mwerluri<br />

saqmec xom rCeulTa saqmea, oRond fxizeli politikosisagan<br />

gansxvavebiT, mwerali ufroa iluzoruli samyaros<br />

tyve. igi Tavisi bunebiT sikeTes eswrafvis, magram xSirad<br />

bavSvurad gulubryviloa. borot eSmas SeuZlia simaxinje<br />

diba-atlasiT Semosos, ukeTuri saqmeni maRal materiebze<br />

qadagebiT Sealamazos... imperiam SeZlo Seu-<br />

Zlebeli, yovelnair cnebas azri Seucvala, yiraze daayena,<br />

antihumanuri humanurad warmoaCina, humanuri _ antihumanurad...<br />

gana gasakviria, stalinizmis epoqis wiaRSi dabadebuli<br />

suli cdomilebis gzas rom daadga da WeSmariti<br />

idealis wil iwama is surogati idealebisa, raic mTeli<br />

sazogadoebis bangad gadaiqca. Cemi bavSvuri samyaro<br />

Seferadebuli iyo barikadebiT, alisferi droSis frialiT,<br />

komunistur idealebze usasrulo CiCiniT...<br />

daueWvebeli arasodes vyofilvar, magram am simTvralidan<br />

saboloo gamofxizlebas 9 aprili dasWirda. nurvin<br />

CamiTvlis narcisizmad, magram is partia, is ideologia,<br />

romelsac Cemnairi yaidis kaci ganudgeba, ganwirulia,<br />

radgan me zurgi Sevaqcie imas, rasac gamoclili aqvs<br />

qristianul-zneobrivi sayrdeni (amas mxolod sevda<br />

malaparakebs, sevda dakarguli wlebisa da sulieri energiis<br />

araswori misamarTiT xarjvis gamo).<br />

Cemi literaturuli debiuti gvian Sedga. mxedvelobaSi<br />

maqvs pirveli romanis `esxiris~ wignad gamocema..<br />

maSin ormoci wlisa gaxldiT. rac manamde gamomiqveynebia,<br />

albaT literaturad arc CaiTvleba. debiuti gvian<br />

Sedga-meTqi, vTqvi, Tumca es wigni aTi wliT adre daiwera,<br />

aTi weli ki axalgazrda mwerlis cxovrebaSi mTeli<br />

epoqaa. es aTi weli Sedgeboda ganuwyveteli tkivilisa<br />

da damcirebisagan. maSin megona, rom mxolod me vitanjebodi<br />

ase, mxolod me mqonda gadasalaxi Znelad<br />

asaRebi barierebi. gvian mivxvdi, rom konkretuli pirov-<br />

nebebi ki ara mmtrobdnen, sistema memtereboda, sistemam<br />

Seqmna is barierebi, Tanac ise hqonda yovelive gaTvlili,<br />

rom mxolod konformists SeeZlo gadaelaxa igi<br />

iolad, imas, vinc advilad moixrida qeds, Tavs Seyofda<br />

maradis mexotbeTa rigebSi... ra meTqmis im Cems debiutze?..<br />

Znelad Tu SeuZlia romelime mwerals sakuTari<br />

naRvawis Sefaseba. avsa da kargs mkiTxveli gansjis. mxolod<br />

erTs vityvi, marTalia, nawarmoebi romantikulrevoluciuria,<br />

magram misi romantikuloba gamoiwvia<br />

survilma gavqceodi sayovelTao, mosawyen yofierebas,<br />

misi revoluciuroba ki _ imdroindelma Cemma idealebma...<br />

imasRa davsZen, romanis meamboxeoba konkretul<br />

partiebTan da moZraobebTan ki ara, aramxutus, amiranis<br />

miTTan aris asocirebuli.<br />

im wlebs axla `uZraobis~ wlebs eZaxian. publikaciis<br />

TvalsazrisiT CemTvis marTlac uZraobis wlebi iyo,<br />

magram wera erTi dRiTac ar mimitovebia. bunebiT, albaT,<br />

optimisti var. maSin dawerili araerTi moTxroba<br />

da zRapari Semdgom krebulebad gamoveci. im dros daiwera<br />

romani `maradi mxedari~. winaswarve vicodi, amasac<br />

Zneli bedi eloda. igi 1975 wels movamTavre, JurnalSi<br />

xuTi wlis Semdeg gamoqveynda saJurnalo varianti, wignad<br />

ki 1985 wels gamoica. esec Seni aTi weli! es ukve ar<br />

gamkvirvebia. isedac vicodi, msgavs romans xelgaSlili<br />

ar Sexvdebodnen. masSi mindoda SefarviT mainc gamecxadebina<br />

erovnuli tkivilebi, ise rogorc mesmoda.<br />

swored amitom mivmarTe miTosur-fantastikur formas.<br />

magram, etyoba, mavans maincdamainc ar moewoneboda,<br />

roca samSoblos `saxeli qvemore miTqvams, miqia~. ramdenad<br />

SevZeli am tkivilebis warmoCena, an risi amokiTxva<br />

SeiZleba am romanidan, mkiTxvelma unda gansajos.<br />

`<strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>c~ im dros daviwye, roca arc araferi<br />

mqonda dastambuli, ori romanis xelnaweri ki magidaze<br />

medo. formis TvalsazrisiT igi wina romanebis gagrZelebaa.<br />

amiT ikvreba triada, pirvelSi Tu miTosi erTgvari<br />

Senakadia, meoreSi _ realoba da miTosi erTma-<br />

212 213


neTs erwymis, amaSi miTiuria wamyvani, realuri ki _ meoradi...<br />

amboben, mwerali upirveles yovlisa Tavis Tavze<br />

werso. es Tu marTalia, maSin `<strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>~ yvelaze avtobiografiuli<br />

nawarmoebia, Tumca avtoris biografiasTan<br />

garegnuli paralelebis Zebnas azri ara aqvs... `<strong>mkvdari</strong><br />

<strong>saxli</strong>~ esaa Cveni mexsierebis <strong>saxli</strong>, mogonebebi, aw<br />

miyuCebuli tkivilebi, adrindeli romantikuli gatacebebis<br />

gamoZaxili... Cvens sulSi mimdinare uwyveti brZolis<br />

anarekli, brZolisa ciur wmida zraxvebsa da miwier<br />

oreuls Soris...<br />

Tqma ar unda, im dros araTu aseTi Sinaarsis nawarmoebs,<br />

aseTi saTaurisas aravin gamoaqveynebda. Cemi mokrZalebuli<br />

mcdelobebi am mimarTulebiT, rogorc wesi,<br />

marcxiT mTavrdeboda.<br />

9 aprilis Semdeg viTareba Seicvala... mec Sevicvale!<br />

am samma romanma, da kidev `didobanas TamaSma~, moTxrobebma<br />

da zRaprebma, yovelive iman, rac manamde davwere,<br />

Cemi cxovrebis didi nawili waiRo... amieridan sxva gzebia<br />

mosaZiebeli... dae, RmerTi Semewios, raTa SevZlo sul sxva<br />

kibeze asvla!<br />

agvisto, 1990<br />

misi udidebulesoba formikalendis xelmwife<br />

anduyafar meore pirmwyazarisa da Cemi mTavrobis saxeliT<br />

mivesalmebi qarTvel mkiTxvels, romlis inteleqti<br />

da goniereba kargadaa cnobili Cveni samefos<br />

moqalaqeTaTvis. moxarulni varT, rom bolosdabolos<br />

qarTvelebs miewodaT utyuari cnobebi formikalendis<br />

Sesaxeb. imedia, momavalSi qarTveli mkiTxveli<br />

ufro dainteresdeba Cveni diadi kulturisa da mecnierebis<br />

miRwevebiT.<br />

formikalendis samefos premieri<br />

misi aRmatebuleba duru<br />

q. kvekveria, 30.II.95<br />

zbfyzdtkt,bc zbfyzdtkt,bc zbfyzdtkt,bc [tkvobat<br />

[tkvobat [tkvobat<br />

fyle.fafhb<br />

fyle.fafhb<br />

bunebaSi imaze ufro uxeSkaniani da<br />

ugrZnobi adgili araferia, vidre<br />

sazogadoebis ukanalia. misTvis sul erTia<br />

ginda wixli giTavazebia da ginda gagirozgia.<br />

jonaTan svifti, kasris zRapari<br />

214 215


misi udidebulesoba formikalendis xelmwife<br />

anduyafar meore pirmwyazarisa da Cemi mTavrobis saxeliT<br />

mivesalmebi qarTvel mkiTxvels, romlis inteleqti<br />

da goniereba kargadaa cnobili Cveni samefos<br />

moqalaqeTaTvis. moxarulni varT, rom bolosdabolos<br />

qarTvelebs miewodaT utyuari cnobebi formikalendis<br />

Sesaxeb. imedia, momavalSi qarTveli mkiTxveli<br />

ufro dainteresdeba Cveni diadi kulturisa da mecnierebis<br />

miRwevebiT.<br />

formikalendis samefos premieri<br />

misi aRmatebuleba duru<br />

q. kvekveria, 30.II.95<br />

Teologiis doqtors, jonaTan svifts<br />

dublini, wm. patrikis taZari, 1745<br />

mowyaleo xelmwifev! rogorc mkiTxvelisadmi<br />

Tqveni mimarTvidan irkveva, qirurgsa da kapitans semuel<br />

gulivers TqvenTvis dauvalebia misi Canawerebis<br />

wignad gamocema. es sapatio da mZime Sroma pirnaTlad<br />

gagisrulebiaT, Tumca TviTonve amtkicebT, rom Tqvens<br />

Tavs neba mieciT, amogeRoT uamravi adgili, ris gamoc<br />

avtori erTgvar ukmayofilebas gamoTqvams. gasaocari<br />

mogzaurobani liliputebis qveyanaSi, agreTve qveyneb-<br />

Si, romelTa saxelwodebanic ki Jruantelis momgvrelia<br />

_ brobdignagi, laputa, bilnibarbi, lagnagi, glubdabdribi<br />

da iaponia, aRwerani huihnhnmebis qveynisa uamrav<br />

Wkuissaswavl magaliTs miscems gonier adamians. oRond<br />

mikvirs, rom egoden didi mogzauris yuradRebis miRma<br />

darCa qveyana, romelsac laTinebi `Formicaland~-s uwodeben,<br />

rac `WianWveleTad~ iTargmneba. iqneb es qveyana wignis<br />

im nawilSi iyo moxseniebuli, romelic Tqven, albaT,<br />

uneblieT, wyals gaayoleT? gavTamamdebi da vecdebi,<br />

Sevavso es xarvezi. ra Tqma unda, Cemi Clungi kalmis naf<br />

xaWni Tqveni maxvilgonivruli batisfrTis erT mosmasac<br />

ver Seedreba, magram imedi mrCeba, keTilganwyobiT<br />

gadaikiTxavT am Cems nacodvilars da, rac zedmetad<br />

da mosawyenad mogeCvenebaT, amoiRebT, danarCens ki aaxlebT<br />

TqvenTvis kargad cnobil `wignis vaWars~, romelic,<br />

vfiqrob, siZunwes ar gamoiCens da oriode gineas<br />

ar daiSurebs Raribi avtorisaTvis.<br />

Tqveni umorCilesi msaxuri da a.S.<br />

Tbilisi, vazisubani, 1994<br />

216 217


T T T a a v v i i I<br />

I<br />

aqa ambavi katastrofisa da saswaulebrivi<br />

gadarCenisa<br />

Cemma Rirseulma mSoblebma iseTi saxeli damanaTles,<br />

WeSmarit qarTvels rom Seefereba. WeSmarit qarTvels<br />

amis garda, cxadia, Seefereba kai puris Wama da molxena,<br />

qalisa da Sairis trfiali, keTilganwyoba da uzrunveloba...<br />

mokled, mec miyvars gemrieli cxovreba da im<br />

principiT vicxovre, xvalem izrunos xvaleze-meTqi.<br />

gvaric xels miwyobda. Cemi gvari `qarTlis cxovrebaSi~<br />

moixsenieba, samefosas frCxilisodenad Tu Camouvardeba,<br />

magram iZulebuli var, aq ar gavamxilo, radgan cxovrebam<br />

iseTi faTerakebi gamimzada, Cemi gvariSvilobis<br />

kacs diaxac rom ar uxdeba.<br />

`komunizmis gariJraJamde~ mSvidobianad movaRwie.<br />

coli ise SevirTe, ar mifiqria, ojaxi tvirTia-meTqi. Cemi<br />

naniko, Cemi Semosaval-gasavlis mTavari ganmkargulebeli,<br />

ise yairaTiani aRmoCnda, arc migrZvnia, leninisTaviani<br />

Tumnianebi Tu gvaklda. Svilebis gaCeniT arc Zili<br />

momklebia da arc drostareba. Cems sam pataras xom dedaCemi<br />

da sidedric uvlidnen Sexmatkbilebulad da mamobriv<br />

zrunvas maSinRa vavlendi, roca baiebs enas vu-<br />

Cleqdi _ `aba, aRu miTxali!.. aba, kiWi miCvene!..~<br />

mTqnarebasa da mTqnarebas Soris erTi sadardebeli<br />

amekida. RmerTma iseT qveyanaSi ratom gamaCina, sadac<br />

xelmwife ara gvyavs-meTqi. sasmel-saWmeli ar gvaklia,<br />

tanT gvacvia da Tavze gvaxuravs. TeTri puri mogesurvila<br />

Tu TeTri qali, ageraa da inebe... ara! maincdamainc xelmwife<br />

mominda! warmovidgendi, Cemi gvaris kacs rogor<br />

miipatiJebdnen samefo karze... mooqruli karetiT<br />

mivemgzavrebi gaCaxCaxebul sasaxleSi... livreiani laqiebi,<br />

freilinebi, Sampanuri, valsi... mokled, aseTi<br />

sizmareTi Zalianac mxiblavda.<br />

es azri gunebaSi ise gamijda, mitingebis ciebcxelebam<br />

rom moatana, erTi-ori mgznebare sityva mec vWeqe,<br />

momxreebi Semovikribe da `xelmwifis moyvarulTa~ aTkaciani<br />

partia Sevakowiwe. samwuxarod, zogi xelmwifis<br />

moyvaruli aRmovCndiT, zogic gogrisa da miwavaSlasi.<br />

atyda erTi gawev-gamoweva, `ara-mesa~ da `ara-mes~ Zaxili<br />

da lariviT gawyobili es qveyana SemogvefSvna...<br />

erTi mezobeli myavs, elvira. pirisaxe Sirazis vards<br />

miugavs, loyebze Cqmeta mogindeba, mxrebi mokrivesaviT<br />

daaqvs, sxeulis danarCen nawilebze laparakic zedmetia.<br />

liftSi Tu Semaswro, SiSi Semyveba, bagiri ar gagviwydes<br />

da liftis WaSi ar CavqandeT-meTqi. vxedav, kuponebis<br />

epoqaSi me dRiTidRe vmWlevdebi, is dRiTidRe xorciTa<br />

da qoniT ivseba. Turme, nu ityviT da, sanam me vazisubnis<br />

komunalur (aw privatizebul!) binaSi wyalwyala wvnians<br />

mivirTmev da muJuJebi sizmarSiRa melandeba, Cveni elvira<br />

samyaros kididan kidemde reaqtiuli lainerebiT dafrinavs<br />

da aqedan gaaqvs, iqidan Semoaqvs... `e, Cemo giorgi,<br />

_ miTxra erTxel Sirazis vardma, _ qarTveliviT sul<br />

rom gZinavs, mideq-modeqi, Tavi moigiJiane!.. vinc bevrs<br />

daCaliCobs, saqmec imas gamosdis! fuli WuWyia, magram<br />

WuWyi yvelgan yria, unda icode, rogor akrifo!~ `ra vqna,<br />

Cemo gulis kokobo, _ Tavi movisawyle, _ barem mWirdeba<br />

es WuWyi, magram Cemi gvariSvilobis kaci daxlidari ver<br />

dadgeba!~ `giJvracua xar, ra! _ gadaikiskisa elviram. _<br />

Sen ki ara, prafesorebi vaWroben, hindosa da CinmaCinSi<br />

ise darbian, imdenjer isnis bazrobaze ar Casulxar!..~<br />

marTali iyo da ra meTqmoda! Tu ginda, ojaxi daapuro,<br />

Zili unda moiklo. saqme roca gamxmar kuWze midgeba,<br />

gvariSvilobac moicdis. bevri viWoWmane, magram<br />

vajobe sakuTar Tavs, Wkuad viRe keTili rCeva. gadavwyvite,<br />

Caval CinmaCinSi, gaviseirneb palmebis CrdilSi,<br />

lurji okeanis sanapiroze, Tvals wyals davalevineb,<br />

ananassa da mangos gemos gavusinjav, iqauri CirTifur-<br />

218 219


TiT CanTas gamovteni, isansa da liloSi movTraqav-meTqi.<br />

visesxe dolari, ra Tqma unda, saprocento da, ra<br />

Tqma unda, qarTvelisagan. vifiqre, damindobs, mTlad ar<br />

gamRlets-meTqi (imdeni gverdebi audga magas, ramdenic<br />

damindo!). CanTa ki elviram maTxova, imodena iyo, Sig<br />

TviTonac moTavsdeboda da mec xalvaTad vigrZnobdi<br />

Tavs.<br />

yvelaferi sworad gamovTvale, magram kacs Tu<br />

Tarsi iRbali dagyva, bediswera wamogeweva, kudze fexs<br />

dagaWers da gawruwunebs.<br />

gamovemSvidobe Tvalacremlebul nanikos, SoSiebiviT<br />

pirdaRebul patarebs, romlebsac CinmaCini ager,<br />

mezobel kvartalSi egonaT da `JvaCka~ gviyideo, Wylopinobdnen...<br />

aq mkiTxvels Tavs ar Sevawyen imis angariSiT,<br />

Tu ramdeni amwapna turistulma firma `ajibem~, ramdeni<br />

Semawera jer avtobusis mZRolma, mere sagzao policiam,<br />

mere aeroportisam, avtomatianma biWebma raRara partiidan,<br />

dabolos grZelkalTebian evropul paltoebsa da<br />

labadebSi CajavSnulma Cveni damoukidebeli samSoblos<br />

patriotma mebaJeebma, romelTac lackanze eweraT: `gaimete,<br />

Torem gagimeteb!~ imasRa vityvi, rom Cemi SeTxelebuli<br />

jibiT mivaRwie Zia tupolevis TviTmfrinavamde,<br />

romlis traps mgzavrTa oraskaciani laSqari SturmiT<br />

iRebda. sxvebs xom ar CamovrCebodi! carieli CanTa mxarukan<br />

davimagre da idayvebi energiulad avamuSave. aris<br />

erTi gniasi, wivil-kivili, gawev-gamoweva. win mivaweqi,<br />

uknidan momawvnen, amaburTaves, trapze Semagores da<br />

karebSi Semtenes. aRar maxsovs savarZlamde rogor mivaRwie.<br />

irgvliv gorebad yria Cemodnebi, CanTebi, tomrebi<br />

da toprakebi. mgzavrebi erTierTmaneTze sxedan da<br />

visi fexi sadaa da vin Tavi sad Sergo, gaurkvevelia. zviniviT<br />

Camoekida viRac TavzeviT. avixede, Cemi mezobeli<br />

da keTilismyofeli, Sirazis vardi da kokobi davinaxe. xelSi<br />

aryis boTlebiT savse CanTa uWiravs, fexze Zlivsa<br />

dgas. `elvira, Zvirfaso!..~ _ Caviknavle da wamoviwie... mZ-<br />

ime CanTa savarZlis qveS SevCurTe. vcdilob, adgilic davuTmo,<br />

magram igi mxarze mawveba, savarZelSi ZaliTa<br />

msvams... momxiblvelad miRimis da uceb misi sqeli gava<br />

Cems muxlebze eSveba... amovioxre. Tu CinmaCins mSvidobiT<br />

CavaRwie, albaT trapze Casasvlelad yavarjnebi<br />

damWirdeba.<br />

ise gadaitvirTa es Cveni TviTmfrinavi, ar megona,<br />

Tu afrindeboda. gauWirda kia! imnairad grialebda, vifiqre,<br />

sacaa daifSvneba-meTqi. Zlivs movwydiT asafren biliks,<br />

Zlivs avediT stratosferos zRvarze... ise viyavi<br />

CaWedili, rogorc sacobi boTlis yelSi. muxlebze mZimed<br />

medo elviras sqeli dundulebi da Zvlebs WraWuni gasdioda.<br />

ar maxsovs, goneba davkarge Tu sizmareTSi gadaveSvi.<br />

momeCvena, viTom Wreli pepela var, qinZisTavze wamomacves<br />

da princesas qaTqaTa mkerdze damamagres, tkivilisa da<br />

ndomisagan kidec vkvdebi da kidec vcocxldebi.<br />

uceb saSineli Waxani gaisma da elvisuswrafesad Zirs<br />

davqandi. Turme Cemi savarZlis simZimes iatakma ver gauZlo<br />

da Caskda. gons mosvla ver movaswari, RiobSi savar-<br />

Zliana Cavvardi... Tvali davaWyite ki ara, kinaRam wamomcvivda!<br />

Cems sacodaobas xom kalami ver aRwers. TavzeviT<br />

gadaiguguna TviTmfrinavis talaxisferma mucelma. naxvretSi,<br />

me rom gavetie, elviras ukanali gaWediliyo. etyoba,<br />

Sirazis vardma Tavisi sqeli gaviT Riobi dagmana da<br />

amiT TviTmfrinavi aSkara daRupvas gadaarCina. me ki veravis<br />

ukanali ver miSvelis, Zirs miveqanebi da CemTan er-<br />

Tad vardeba savarZeli, haerSi yiramala cviva aryis boTlebi...<br />

`ufalo, miSvele!~ _ SevbRavle. gaWirvebis Jams<br />

gvaxsendeba xolme ufali, Torem dalxinebisas Cvens<br />

tvinSi eSmaki ufro moikalaTebs. amaze meti gaWirveba vin<br />

220 221


gaigona da Cemi Zaxili, albaT, uflis smenas miswvda.<br />

iRliaSi TiTqos xeli Camavleso, raRacam SemanjRria. mxarukan<br />

damagrebuli CanTa, elviras naTxovari, Turme<br />

gaixsna da Tavs zeviT paraSutiviT gaibera.<br />

`RmerTo, Sen miSvele!.. RmerTo, Sen miSvele!..~ _<br />

vimeoreb wamdauwum. irgvliv ki cadawvdili mTebi Semojarula,<br />

SuaSi vercxlisferi mdinare miiklakneba, mwvane<br />

tyeebi aqoCrila, velebi gadaSlila, qalaqebi da soflebi<br />

mimofantula... sada var? vis unda davece Tavze?<br />

araferi vici!<br />

qveviT mindoria. SuaSi kenti xe aSvetila. niavi<br />

iqiTken mimaqanebs. `trax!~ _ paraSutadqceuli CanTa<br />

totebSi CaixlarTa, fxrewa gaadina. mec karga Ronieri<br />

tyepa momxvda. or-samjer amovtrialdi da mdeloze<br />

gaviSote. goneba davkarge...<br />

T T a a v v i i II II<br />

II<br />

aqa ambavi oboba gvajisa da pirveli cnobebi<br />

formikalendis Sesaxeb<br />

albaT, didxans vegde. TandaTan gons movedi, buranidan<br />

gamovaRwie. vwevar CemTvis da Tvalis gaxelisa<br />

meSinia. gonebiT vwoni, cocxali gadavrCi Tu ukve suleTSi<br />

CaveSvi. minda xeli gavanZrio, ver vanZrev. minda<br />

fexi movxaro, marjvena vcade da veRar movxare... marcxena?..<br />

masac ver vRunav... TiTqos gakoWili var, tkiviliT<br />

ki odnavRa mtkiva, msubuqada var dabegvili...<br />

raRac mZime SemomabobRda, kinaRam gamWylita. TiTqos<br />

mikrotraqtorma gadamiarao. an iqneb ramdenime<br />

lazRandara cdilobs damtkepnos. ase imitom vifiqre,<br />

rom gonebaSi fexebis raodenoba ver davTvale.<br />

SiSisagan Jruanteli mivlis. Tvali davaWyite da<br />

umalve davxuWe. nuTu halucinaciaSi var? cota xans<br />

gavisusebi, mere Tvals gavaxel da mivxvdebi, rom kvlav<br />

vazisubanSi vimyofebi, Cems Tbilisur binaSi, rbil loginSi<br />

mZinavs da es faTerakebi mxolod sizmaria.<br />

_ naniko! _ cols movuxme.<br />

_ pardon, mgoni SegaSineT! _ danjRreuli patefonis<br />

xmiT ixriala viRacam.<br />

Tvali xelaxla davaWyite. lurji, uRrublo cis<br />

fonze xe qanaobs, totebs elviras CanTis nafxrewebi<br />

SerCenia. Tavi Zlivs movabrune. minda molaparakes Sevxedo.<br />

sizmarSi Sebruneba mirCevnia, magram sinamdviles<br />

versad gaveqcevi.<br />

xelis gawvdenaze oboba dgas da uamravi, SuSis bur-<br />

TulebiviT civi TvaliT Semomcqeris. `ori, oTxi, eqvsi,<br />

rva...~ _ uneblieT viTvli, mgoni rva Tvali aqvs.<br />

_ hxm, imedia winaaRmdegobis gareSe dagvnebdebiT?..<br />

hxm! _ xvelebiT meubneba da Tavs macnobs. _ gvardiis<br />

sardali gvaji! hxm!<br />

iseTi piri aqvs, Sprici mgonia. cali kiduriT aryis<br />

boTli Cauxutebia, zed `rasputini~ aweria da, etyoba,<br />

iqidan sakmaod uwrupia. mivxvdi, es is arayia, elviras<br />

CinmaCinSi rom mihqonda.<br />

_ hxm! vina brZandebi? Tavze saidan dagveci?<br />

_ giorgi mqvia! _ ar minda SiSi SemamCnios, Tan<br />

vcdilob, ar gavaRiziano. _ geTayva, damtvreuli xom<br />

ara var? ver gamigia, ratom ver vinZrevi!<br />

gvajim mSralad Caicina, Tan daaslokina.<br />

_ gakoWili brZandebiT!<br />

_ ki magram, ra davaSave? _ gavioce.<br />

_ ase mkarnaxobs samSoblos umaRlesi interesebi!<br />

_ daaslokina obobam. _ Tqven uvizod SemoipareT...<br />

vai Sen, Cemo Tavo! TaviT fexebamde ablabudiTa var<br />

gaskvanWuli. gvajis ukana meWeWze axlac bawris bolo<br />

abia, TiTis simsxoa da, albaT, imis gasawyvetad Rone arc<br />

meyofa. bedi mainc vcade! am urCxuls morCilad rogor<br />

unda SeveWmevino-meTqi da kunTebi davZagre, magram ve-<br />

222 223


as gavxdi. ise var, rogorc Wupri parkSi.<br />

_ gafrTxilebT, Cveni jari da artileria mzadaa!<br />

ver vxvdebi, ra jarze da artileriaze laparakobs.<br />

Sevecade, moxerxebulad Semexeda. arc ise urigo garegnobisaa...<br />

oTx maRal fexze dgas, TiTqmis gamWvirvale<br />

saxsrebs wvrili balani ufaravs. ori grZeli da ori mokle<br />

kiduri xmal-xanjaliviT uWiravs, tanze xakisferi<br />

dafoTlili gimnastura acvia, generlis samxreebi uke-<br />

Tia. mkerdze patrontaSi aqvs ZvelbiWurad Semoxveuli.<br />

iRliaSi kalaSnikovis avtomati amosCria. wina kidurebze<br />

revolveris budeebi daumagrebia, ver davTvale,<br />

sami Tu oTxi. mxolod ukanatani aqvs moSiSvlebuli, albaT,<br />

Sarvals veRara hguobs, Tanac aseTi ukanalis damalva<br />

codvacaa, cisartyelas yvela feri lurjSi gadasdis<br />

da laqwasmuliviT ubzinavs.<br />

_ batono gvaji! _ moridebiT mivmarTe. _ gTxovT,<br />

gamagebinoT, sada var da Tqveni qveynis umaRlesi interesebi<br />

ratom moiTxoven Cems gakoWvas? _ es rom vkiTxe,<br />

Tan mokled movaxsene Cemi vinaoba, ambavi uneblie katastrofisa<br />

da saswaulebrivi gadarCenisa, oriode sityviT<br />

gavacani Cemi samSoblos istoria da dRevandeloba.<br />

obobam erTxelac daaslokina da mipasuxa:<br />

_ hxm!.. Tqveni qveynis ambebi gvsmenia, radgan Cveni<br />

jilagis daCiavebul-dakninebuli warmomadgenlebi yvela<br />

qveyanaSi gvyavs. amitom Cveni moqalaqeni nebismier<br />

enaze axerxeben metyvelebas... magram Tqven pirveli adamiani<br />

xarT, romelic cidan Tavze dagveciT! Tqven imyofebiT<br />

formikalendSi! Cveni diadi qveyana gadaSlilia<br />

or zRvasa da cadawvdil qedebs Soris. Cvens sataxto<br />

qalaqs hqvia kvekveria. qveyanas marTavs RirseulTa<br />

Soris gamorCeuli, misi samefo udidebulesoba, WianWvelebis<br />

xelmwife anduyafar meore pirmwyazari!.. ucxoelo,<br />

SeboWili rom ar iyo, misi udidebulesobis xsenebisas<br />

muxlebze unda daece da mtverSi ikotrialo!<br />

_ oh, Zvirfaso batono gvaji! mzada var wesisamebr<br />

pativi mivago Tqvens saxelganTqmul xelmwifes, magram,<br />

gTxovT, gamagebinoT, ra momelis?<br />

_ Tqveni bedi Cemsa da misi udidebulesobis<br />

keTilganwyobazea damokidebuli, Tu, ra Tqma unda, iqamde<br />

cocxalma CaaRwieT! nu dagaviwydebaT, rom TqvenTan<br />

Cvens TanamoZmeebs binebidan cocxiT devnian da amiT xelyofen<br />

maTs sicocxlesa da keTildReobas. diax, hxm!<br />

axla Cemi mamaci biWebi sazidarze dagawvenen da Cven daviZvrebiT!<br />

_ iqneb cotaTi mainc mouSvaT es bawrebi, raTa<br />

Tavis mobruneba SevZlo da Tqvens mamac biWebs Sevxedo!<br />

_ SevTxove.<br />

gvajim wina kidurebis marwuxebiT oriode bawari<br />

SeWra. am dros guli mikankalebda, vaiTu im marwuxebiT<br />

Tavi wamagdebinos-meTqi. nasvamic iyo da pasuxsac vin<br />

mosTxovda! sabednierod, araferi damSavebia da Tavi<br />

mivabrune.<br />

gaSlil velze uamravi WianWvela ireoda. ufro<br />

sworad, mozrdil razmebad Camwkrivebulni samwyobro<br />

nabijebiT mimodiodnen. jariskacebs mxrebze kalaSnikovis<br />

avtomatebi moegdoT. SigadaSig ki xelis tyviamfrqvevi<br />

da naRmtyorcnic SevniSne. erTgan qvemexebi<br />

idga da lulebi pirdapir Cemken moeSviraT.<br />

_ es jari Cems Sesapyrobad SeyareT? _ vikiTxe<br />

gakvirvebulma.<br />

_ Tu sicocxle gwyuria, wynarad da morCilad<br />

iyavi! _ ganmicxada oboba gvajim.<br />

sxva ra gza mqonda?<br />

moagores eqvsborbliani sazidari, romelSic wyvili<br />

iremaxoWo eba. es uwyinari arsebani, TavianTi Savad<br />

mbzinvare zurgebiTa da mrisxaned win gaSverili rqebiT<br />

saSinel urCxulebad momeCvena. Ronier fexebze idgnen<br />

da, rogorc wuTis Semdeg vixile, uRelsac Ronivrad<br />

eweodnen.<br />

kofoze erTi mocucqnuli WianWvela ijda da grZe-<br />

224 225


li saxre eWira.<br />

gvajim SeuZaxa. didroni WianWvelebi momcvivdnen,<br />

cimcim amitaces da sazidarze Semagdes.<br />

vcdilobdi viTarebaSi gavrkveuliyavi da, bunebrivia,<br />

yvelafers vakvirdebodi. SevamCnie, rom oboba<br />

gvajis gvardiaSi WianWvelebisaTvis damaxasiaTebeli<br />

disciplina moikoWlebda. sanam gulSemoyrili vegde,<br />

cidan Camocvenili `rasputini~ TiTqos haerSi<br />

aorTqldao. erTaderTi, rac vnaxe, carieli boTlebi<br />

iyo. zogierTi jariskaci aSkarad gadakrulSi gaxldaT.<br />

mTvral kacs ori fexi eblandeba, WianWvelas ki imdeni<br />

fexi aqvs, erTierTmaneTze Tu gadaexlarTa, metad<br />

sasacilo sanaxavi xdeba. oRondac, sicilis gunebaze ver<br />

davdgebodi, radgan wamdauwum isrodnen avtomatebidan.<br />

RmerTma uwyis, romeli maTgani cidan Camovardnil stumars<br />

rodis gaixdida samizned. Cems Tvalwin erTma<br />

jariskacma kombostos TeTrula dacxrila, umal<br />

micvivdnen da wamSi peplis frTebiRa darCa.<br />

oboba gvaji TiTqos verc amCnevda xelqveiTebis<br />

Tavgasulobas. igi arxeinad SebobRda orTvalaze, romelSic<br />

TeTrSubla kutkalia eba.<br />

sul vaSas ZaxiliT daviZariT sataxto qalaqisaken.<br />

gakoWili ki viyavi, magram mainc vaxerxebdi gzis<br />

daTvalierebas. mainteresebda formikalendis buneba da<br />

mcxovrebTa raoba. gzispirebze gadaiSala Tvalwarmtaci<br />

vel-mindvrebi da Walebi. kargad damuSavebul yanebSi<br />

WianWvelebi saqmianobdnen. Saragzebsa da bilikebze TavauReblad<br />

dafusfusebdnen. guTnebsa da urmebze iremaxoWoebi<br />

da grZelulvaSiani xarabuzebi ebaT. baR-venaxebs<br />

movla etyoboda. egaa, jariskacTa Rriancelis gagonebaze<br />

miwaSi imarxebodnen. aqa-iq gadamwvari saxlebic<br />

gamoCnda. albaT, formikalendSi saomari mdgomareoba<br />

iyo, oRond jerjerobiT ver gamego vin vis eomeboda...<br />

T T a a v v i i III<br />

III<br />

aqa ambavi rwyili kotesi da misi mxedrobisa<br />

karga manZili gvqonda gavlili, roca Cemi yuradReba<br />

ucnaurma xmam miipyro.<br />

SemaRlebuls mivyvebodiT da Tavis aweva arc dam-<br />

Wirvebia, ise vxedavdi win gaSlil sivrces. gzis gaswvriv<br />

xSiri buCqnari iyo da imis iqidan iseTi xmebi ismoda, TiTqos<br />

aTasi xemi uxaxunebda gaWimul sims.<br />

uceb mosaxvevidan gamojiriTda zorba kutkalia.<br />

igi grZeli naxtomebiT modioda da fexebis dartymisagan<br />

qvebze naperwklebs adenda. zurgze mooqruli unagiri<br />

edga, aRviri ki xelT epyra metad moxdenil rwyils.<br />

ucnaur mxedars ukan aseTive daraxtuli kutkaliebi<br />

mohyvebodnen. zed kbilebamde SeiaraRebuli Wian-<br />

Wvelebi da rwyilebi isxdnen. Sublebi Savi bendenebiT<br />

waekraT. ise axunZluliyvnen avtomatebiT, xelyumbarebiTa<br />

da pistoletebiT, adgili aRar uCandaT. kutkaliebi<br />

ritmul bgerebs gamoscemdnen, mxedroba ki xmas ayolebda.<br />

oboba gvajim sadave moswia, gaqanebuli TeTrSubla<br />

SeaCera, Tan kidurebi avtomatsa da revolverze daabjina.<br />

Cemma mesazidremac mohqaCa aRviri da iremaxoWoebi<br />

Zlivs daimorCila.<br />

mewinave mxedarma zed sazidarTan moagdo kutkalia<br />

da mxiarulad SesWyivla:<br />

_ Cems gvajis gaumarjos!<br />

_ kotes salami! _ waiburtyuna gvajim.<br />

rwyili kote metad warmosadegi vaJkaci gaxldaT.<br />

Tavis mousvenar raSze msubuqad ijda da tanze arc ram<br />

iaraRi esxa. inteligenturi garegnoba hqonda. zurgze<br />

226 227


nacrisferi labada moegdo, mis qveS TeTri, qaTqaTa<br />

perangi da Savi pijaki ecva, yelze Wreli pepela-halstuxi<br />

ekeTa.<br />

_ es vin gagikoWia, Cemo gvaji? _ ikiTxa kotem.<br />

_ cidan dagveca! _ ugemurad auxsna gvajim. _<br />

xelmwifes unda mivgvaro!<br />

_ sainteresoa! _ wamoiZaxa kotem, uzangebidan<br />

fexebi amoiRo da pirdapir Cems sazidarSi gadmoxta: _<br />

vina xar da ra gqvia?<br />

me, ra Tqma unda, didi mokrZalebiT movaxsene vinc<br />

viyavi da rogor aRmovCndi am ubedur dReSi... sanam vyvebodi,<br />

Tvals ar vacilebdi danarCen mxedrobas. Tamamad<br />

irjebodnen, aRma-daRma daaqrolebdnen daraxtul kutkaliebs,<br />

arafrad agdebdnen oboba gvajis gvardielebs<br />

da amaT ridi daetyoT, mTvralebic gamofxizldnen, safrTxe<br />

Tu igrZnes.<br />

rwyilma kotem momismina, damcinavad gadaxeda orTvalaze<br />

gafofril obobas.<br />

_ Seni gamkvirvebia, Cemo gvaji, amodena kbilebamde<br />

SeiaraRebuli jari gyavs da erTma kacma rogor dagafrTxo?<br />

WupriviT rom ablabudaSi gagixvevia, sadRa<br />

gageqceoda?<br />

oboba gvaji sibrazisagan gasivda, kinaRam gaskda.<br />

sulac ar mawyobda amaTi Cxubi, vaiTu uares dReSi Cavvardniliyavi<br />

da Sesabralisad wamoviknavle:<br />

_ batonebo, ise var SeboWili, ZarRvebSi sisxli<br />

gamiCerda!<br />

rwyili kote gvajis orTvalaSi gadaxta da SeparviT<br />

hkiTxa:<br />

_ iqneb Sen cota mowuwne kidec?<br />

_ kote, Sens Tavs vficavar!.. _ gvajim wina oTxive<br />

kiduri mkerdze miido.<br />

_ ai, Se eSmako, uCemod giyvars qeifi! _ iRliaSi<br />

SeuRutuna kotem.<br />

am sityvebis gagonebaze, warmogidgeniaT, rac dame-<br />

marTeboda?<br />

_ rogor SeiZleba? _ iuara gvajim. _ iseTi ra<br />

gagvWirvebia, xelmwifis stumaria...<br />

_ Sexseni, Cemo gvaji, sisxlma unda idinos ZarRveb-<br />

Si! _ orazrovnad Tqva kotem da Tvali Camikra.<br />

cxadia, mixaroda ablabudisagan gaTavisufleba, magram<br />

imasac kargad mivxvdi, Tu ra saSineli safrTxe<br />

meloda. oboba gvajis da rwyil kotes Cems danaxvaze<br />

iqneb nerwyvi mosdiodaT, magram, vfiqrob, moqalaqe<br />

WianWvelebis ridiT Tavs ikavebdnen.<br />

ase iyo Tu ise, SemeZlo davmjdariyavi da ise memgzavra.<br />

ndobisaTvis didi madloba movaxsene erTsac da meoresac,<br />

Tan moridebiT ganvumarte, rom pirvelad vimyofebi<br />

mSvenier formikalendSi da araferi vici mis Sesaxeb,<br />

garda im mwiri cnobebisa, rac WianWvelaTa gvardiis<br />

sardalma gadmomca.<br />

_ Cveno stumaro! _ mipasuxa rwyilma kotem,<br />

romelic Tavis kutkalias sazidris gverdiT<br />

moaqrolebda. _ jerjerobiT zomieri codna ikmare!<br />

formikalendi WianWvelebis saxelmwifoa! mas hyavs xelmwife,<br />

srulwlovani moqalaqeebis mier arCeuli uzenaesi<br />

salaybo, mTavroba, policia... oRond daixsome,<br />

ecade, moipovo imaTi keTilmosurneoba, visac Zala aqvs<br />

da xelT kalaSnikovi upyria!.. _ da rwyilma kotem Tavisi<br />

mxedrobisaken mimaxeda.<br />

T T a a v v i i IV IV<br />

IV<br />

fo formikalendur<br />

fo formikalendur<br />

rmikalendur<br />

rmikalenduri rmikalenduri<br />

i Rame Rame Rame da da da sxvadasxva sxvadasxva sxvadasxva wv wv wvrilmaneb<br />

wv wv ilmaneb ilmanebi ilmaneb<br />

amasobaSi mosaRamovda kidec. mze dasavleTis ciskidurSi<br />

Cagorda da sakmaod agrilda.<br />

Cveni qaravani kvlavac xmauriTa da zariT miiwevda<br />

228 229


win. rwyili kotes mxedroba araviTar kanons ar emor-<br />

Cileboda, garda sakuTari meTaurisa _ giJmaJad daa-<br />

Wenebdnen da uwesrigod isrodnen. Cems Tvalwin ori<br />

xaverdula Camoagdes, erTic farSavangTvala da erTic<br />

cisfera. Cvens xmaurze peplebi Sors gadaixvewebodnen<br />

xolme, magram am sabraloebma ver moaswres gadamalva.<br />

oboba gvajis gvardia ufro zomierad iqceoda, Tumca<br />

esec damarcxebuli jariviT areul-dareuli modioda.<br />

saxnav-saTesi da baRa-baRCebi momravlda. umTavresad<br />

marwyvis mdelo Canda, venaxebi, alublisa da Tu-<br />

Tis rigebi. midamo viwro bilikebiT daifara. mivxvdi,<br />

sofels vuaxlovdebodiT. ase gavifiqre Tu ara, umal<br />

orRobeSi SevgrialdiT. aqeT-iqiT miwis yoreebi gaiWima,<br />

maT miRma movlili ezoebi da Tixis wowola saxlebi<br />

Camwkrivda. uamravi WianWvela mirbi-morboda. zurgze<br />

nair-nairi tvirTi moegdoT da miarbeninebdnen. erTi ki<br />

SevniSne, roca mSobliuri jari gamoCnda, Seecadnen<br />

Tavis Svelas da vin sad imaleboda da vin sad. jariskacebma<br />

vinc ki xelT igdes, sursaT-sanovage waarTves da<br />

saxeldaxelod Seusansles.<br />

erTgan WiSkarze gancxadeba ekida. kiriliciT ewera da<br />

wakiTxva movaxerxe: `jariskacebo, gTxovT, Tavs nu<br />

SeiwuxebT! ukve cxrajer gagvZarcves! vaSa Cvens xelmwifes!~<br />

ra ufleba mqonda sxvaTa saqmeebSi Carevisa, magram<br />

obobam Cemi Sewuxebuli saxe SeniSna da amixsna:<br />

_ jari mSieria! xalxi valdebulia, gamokvebos igi.<br />

moqalaqeebs xelSi iaraRis aRebas gemrieli Zili ur-<br />

CevniaT! _ da dasZina: _ albaT, TqvenTanac asea!<br />

_ muSakaci ubiria! _ daamata rwyilma kotem. _ ver<br />

xvdeba, rom meomari misi interesebis damcvelia!<br />

mec miyvarda gemrieli Zili, mZulda iaraRi, miT<br />

ufro, Sinac ar mqonda mosveneba amdeni baTqa-buTqisagan,<br />

magram aq imden saWurvels vxedavdi, Zilis imedi gadamewura.<br />

mTlad Camobnelda. caze varskvlavebi aCaxCaxdnen.<br />

maTi ganlagebiT mivxvdi, rom samSoblodan maincdamainc<br />

Sors ar gadavxvewilvar da susti imedi Camesaxa.<br />

mxedarTmTavrebma Raribul WiSkrebs auRelveblad<br />

Cauares da mdidruli rom Canda, imas miadgnen.<br />

<strong>saxli</strong>s patroni, kargad Casuqebuli WianWvela, am<br />

soflis Tavkaci aRmoCnda.<br />

_ mobrZandiT, Zvirfaso stumrebo! batono gvaji...<br />

batono kote... _ Saqrad dneboda Cveni maspinZeli, xan miwaze<br />

gawveboda, xan ukana fexebze Sedgeboda, danarCenebs<br />

ifSvnetda da male ise CaexlarTa, laqiebma _ fqvilis<br />

RraWukebma, Zlivs uSveles.<br />

_ aba, Sen ici, Cemo baTurav, _ CaidudRuna oboba<br />

gvajim, _ ucxoel stumarTan nu Segvarcxven, erTi kai<br />

gemrieli Wiayela dakali Seneburad.<br />

_ marmara RraWa anda maxra ar dagaviwydes, sufTad<br />

da wesierad gaatyaveT! _ brZana rwyilma kotem.<br />

guli kinaRam SemiRonda, magram ras vityodi.<br />

WianWvela baTuram brZanebebi gasca da misi auracxeli<br />

jalaboba umal gavarda maT Sesasruleblad.<br />

_ mobrZandiT, Tqveni Wirime! _ win gagviZRva maspin-<br />

Zeli.<br />

sakmaod mozrdil saxlSi aRmovCndiT, TixiT iyo<br />

nagebi. karebidan da fanjrebidan erTnairad Sediodnen<br />

da gamodiodnen. SigniT uamravi derefani, kibe da talani<br />

ixlarTeboda. SesasvlelTan axalbeda WianWvelebi<br />

idgnen sadarajod da, rogorc Semdeg Sevityve, usaqmurobisagan<br />

yomars agorebdnen.<br />

daRliloba movimizeze, vaxSmamde wamovwvebi-meTqi.<br />

ori RraWuka gamayoles. sufTad dakrialebul momcro<br />

oTaxSi Semiyvanes. kuTxeSi fardagiani taxti idga,<br />

zed Wreli baliSebi da muTaqebi eyara. laqiebi daviTxove<br />

da wamovweqi.<br />

amdeni STabeWdilebisagan Tavi gaskdomaze mqonda<br />

da veRar daviZine.<br />

uceb xmadabali xiTxiTi momesma. WianWvela Semo-<br />

230 231


paruliyo. Sevatyve, jerac uwlovani brZandeboda da,<br />

albaT, mdedri.<br />

gverdiT momiwva da Tvalebi amiJuJuna.<br />

_ baTuras umcrosi qaliSvili var, lamaziseuli!<br />

_ morcxvad miTxra. _ me Seni wawali viqnebi!<br />

Tavze xeli gadavusvi, Tumca meSinoda, ar ebwkina.<br />

saidan mecodineboda, WianWvelebi ranairad eferebodnen<br />

erTmaneTs da yasidad davinteresdi baTuras ojaxuri<br />

ambebiT. gulubryvilo lamaziseulma wamSi Camomikakla,<br />

rom baTura am sofelSi yvelaze SeZlebulia, hyavs<br />

uTvalavi coli, Svilebi erTmaneTSi ereva, Tumca lamaziseuli<br />

gamorCeviT uyvars. Robis miRma, sanexveSi,<br />

Wiayelebis didi sanaSeno aqvT, marwyvis mozrdil mdelosac<br />

floben, mravalnairi xili da bostneuli mohyavT.<br />

baTura ucxoel futkrebTan vaWrobs, amitom amaTTan<br />

Taflic ar ileva.<br />

am saubarma damaimeda, rom formikalendSi vegetarianelobas<br />

SevZlebdi.<br />

Cemi lamazi wawali nazi krutuniT meCurCuleboda,<br />

xandaxan alersiT ulvaSebs momicacunebda da, vin icis,<br />

sabolood ras momTxovda, magram, sabednierod laqia<br />

RraWukam Semoixeda da savaxSmod mogvixmo. lamaziseulma<br />

sakmaod mozrdili gava koxtad Seaqana da oTaxidan<br />

gasxlta.<br />

didebul darbazSi Semiyvanes. iataki da kedlebi<br />

Wreli xaliCebiT moefinaT. Werze WaRi ekida. kuTxeSi<br />

televizori idga. ekranze sami WianWvela narnarad cekvavda<br />

`samaias~.<br />

mdidrul sufras Semosxdomodnen oboba gvaji,<br />

rwyili kote, WianWvela baTura da misi col-Svili. aqamdec<br />

unda meTqva, rom gvajis gvardia sofelSi mimoifanta,<br />

kotes mxedroba ki iqve, ezoSive Rreobda.<br />

CemTvis gankuTvnil skamze davjeqi Tu ara, Rra-<br />

Wukebma kavebiT SemoaTries uzarmazari Wiayela. ramdenime<br />

adgilas gadaeWraT, sisxli sdioda, magram jerac ix-<br />

lakneboda.<br />

oboba gvajim cxvirpiri ataka sisxls da xarbad<br />

mosvripa. rwyili kote ufro moxdenilad iqceoda, cotcotas<br />

pwkenda da lukmas gemos atanda. me, ra Tqma unda,<br />

kriWa Semekra da gulmuceli amemRvra.<br />

mocunculda Cemi lamaziseuli, ratom ar miirTmevo,<br />

CurCuliT mkiTxa. marxvis dReebia da Cemi sarwmunoeba<br />

xorceulis Wamas mikrZalavs-meTqi, vupasuxe.<br />

_ vinc sisxliT ar gaitikneba, igi meomari ver iqneba!<br />

_ ganacxada oboba gvajim.<br />

rwyilma kotem kveri daukra.<br />

lamaziseulma langriT marwyvi momirbenina, metad<br />

tkbili da surnelovani. siamovnebiT giaxeliT, Tanac<br />

Tvals varidebdi sisxlian orgias, rac madas mTlad mispobda.<br />

mzera televizorisaken gavapare. ekranze Canda<br />

aTiode wlis lamazi biWuna, romelsac Tmebi ratomRac<br />

gasWaRaraveboda. Tavze oqros gvirgvini edga da aman<br />

mimaxvedra, rom igi gaxldaT WianWvelebis xelmwife<br />

anduyafari (Rey de Formicas). misi udidebulesoba sityviT<br />

mimarTavda Tavis qveSevrdomebs, magram xmauris gamo<br />

naTqvamis garCeva ver SevZeli.<br />

amasobaSi axali kerZebi Semoitanes: daretianebuli<br />

buzebi, TaflSi Cawebebuli koRoebi, wvnianSi<br />

CamxrCvali zRarbabuza, Samfurze wamogebuli lafniWamia...<br />

lamaziseulma amjeradac gadamarCina gansacdels<br />

da xonCiT mwife atami da leRvi momarTva.<br />

Tanameinaxeni kargad SezarxoSdnen. baTura xan gvajis<br />

adRegrZelebda, xan kotes, cdilobda bewvis xidze<br />

gasuliyo da SuRli ar Camoegdo.<br />

_ me minda Cemi saTayvanebeli samSoblos, formikalendis<br />

sadRegrZelo davlio! _ oboba gvaji sityvas<br />

loRnida. _ me minda, vadido formikalendis yvela moqalaqe<br />

Cveni stumarTmoyvare maspinZlis baTuras TamadobiT!<br />

unda mogaxsenoT, rom me _ oboba gvaji, erov-<br />

232 233


nebiT ZirZveli WianWvela var! diax, Cemi gvari da jilagi<br />

uZvelesia formikalendSi...<br />

_ mec erovnebiT WianWvela var! _ daaboyina rwyilma<br />

kotem. _ diax, Cemi gvaric aranakleb ZirZvelia, Cemi<br />

jilagic...<br />

etyoboda, rom ver iyo magari msmeli, adre da swrafad<br />

Tvreboda.<br />

oboba gvajic mTlad gaitikna. misi SiSveli ukanatani<br />

buSts daemsgavsa, sparsuli xaliCis ferebiT au-<br />

Wrelda, bususebi aeSala. xmaliviT basr kidurebs iqnevda<br />

da saSiSi gaxda.<br />

dia<strong>saxli</strong>sebi da ojaxisSvilebi saTiTaod gaikrifnen,<br />

Sars Tavi aarides.<br />

TviTon baTura kedelTan gaiSxlarTa da xvrinva<br />

amouSva.<br />

mxolod lamaziseuli darCa CemTan, erTgulad memsaxureboda.<br />

uceb oboba gvajim SeniSna da wina kiduri dauqnia.<br />

_ cugri, cugri!..<br />

_ vaime! _ SekrTa lamaziseuli da zurgsukan amomefara.<br />

oboba daiboRma, rvave Tvali borotad daabriala.<br />

_ modi aq!<br />

ra unda meqna! iqneb var uqnara da Zilisguda, magram<br />

qarTvelis sulSi raindi mainc farTifurTobs da Cems<br />

wawals xom ar Sevasanslinebdi am gaumaZRar urCxuls.<br />

gvaji pirdapir magidaze gadmobobRda. namusrevi<br />

da jam-WurWeli Zirs gadmoyara.<br />

davstace xeli samwvade Samfurs da davhkar kinkrixoSi.<br />

gvardiis mTavarsardali da generali magididan<br />

gadagorda, Zirs daeZneyva da kidurebi haerSi gaasavsava.<br />

_ ra moxda? _ ikiTxa rwyilma kotem da daxocili<br />

buzebisa da Wiamatlebis namusrevSi Cargo cxviri.<br />

avitace lamaziseuli da gavvardi.<br />

_ Senc su da mec su! _ CavCurCule Cems wawals da<br />

logins mivaSure.<br />

lamaziseuli dazafruli iyo. kargadac mixvda, ra<br />

safrTxes gadavarCine.<br />

daRlilobam Tavisi miqna, Rrma Zilma CamiTria.<br />

lamaziseuli ki taxtis kideze mokalaTda, Turme mTeli<br />

Rame mdarajobda.<br />

T T a a v v i i V V<br />

V<br />

aqa ambavi funagoria xoWo gedevanisa<br />

diliT adre gaviRviZe da lamaziseuli gavagzavne,<br />

gamige, mkvlelobas xom ar mabraleben-meTqi. umal moirbina,<br />

gvaji cocxalia da araferi axsovso. isic dasZina,<br />

sauzmeze gixmobeno.<br />

daveWviandi, iqneb maxes migeben-meTqi, magram sul<br />

xom oTaxSi ver davrCebodi, amitom Cavicvi, movwesrigdi<br />

da Cavedi. ukve magidas usxdnen. oboba gvajis Tavze<br />

sveli tilo Semoexvia da krusunebda. rwyili kotec uqeifod<br />

iyo, umadod ibwkineboda.<br />

_ Tavi miskdeba! _ SemomCivla gvajim. _ TiTqos<br />

uro Camartyeso!<br />

_ wuxel bevri dalieT! _ xmaSi TanagrZnoba Cavaqsove.<br />

_ eger, batoni kotec ver aris karg dReSi.<br />

_ oh, vkvdebi! _ amoioxra rwyilma kotem.<br />

_ am Cem fexebs vficavar, kargi sasmeli iyo! _ daifica<br />

baTuram.<br />

gamikvirda aseTi fici, xom ar dagvcinis-meTqi, vifiqre.<br />

mere gavige, WianWvelas fexebi kvebavs. amitom yvelaze<br />

metad jansaR fexebs afaseben da amgvarad ificebian.<br />

me, ra Tqma unda, xili mivirTvi. lamaziseulma kivi<br />

da banani momirbenina, riTac didad masiamovna.<br />

sauzme male movilieT da ezoSi CavediT.<br />

maspinZlebma WiSkramde gamogvaciles. WianWvela<br />

234 235


aTura da misi colebi Cvens sapativcemlod bare aTaTjer<br />

gawvnen miwaze. lamaziseuli atirda, mkerdze mexuteboda,<br />

pirisaxeze Tavis naz ulvaSebs micacunebda.<br />

guli amiCuyda, mamaSvilurad Sublze vakoce da sazidarze<br />

avZveri.<br />

mesazidre WianWvelam iremaxoWoebs saxre gadau-<br />

Wira da raxraxiT daviZariT.<br />

oboba gvaji orTvalaSi Caetyepa. TeTrSubla kutkalia<br />

saxris gareSec aTamaSda.<br />

rwyili kote Tavis mard raSze Sexoxda, Tumca gadmovardnas<br />

cotaRa uklda.<br />

momijnave ubnebidan gamocvivdnen gvajis gvardielebi.<br />

Turme kargadac miirTves da xelsac blomad gamoayoles.<br />

kotes mxedroba bolomde ver gamofxizlebuliyo.<br />

mTvrali yiJiniT Sesxdnen kutkaliebze da orRobeSi<br />

mtvris buRi daayenes.<br />

mSvenieri Walebi da baR-venaxebi gaviareT. yvelgan<br />

yvavilebi mimofantuliyo. balaxebSi lamazi peplebi<br />

farfatebdnen, Tumca Cvens danaxvaze gadamalvas<br />

cdilobdnen. erTi kamaTela da erTic farSavangTvala<br />

mainc ver gadaurCa tyvias... sxvaTa Soris, Citi iSviaTad<br />

gaiWaxWaxebda totebSi, radgan jariskacebi umalve avtomatis<br />

kakans autexdnen. es gasagebicaa! erT beRuras<br />

xom WianWvelebis mTeli armiis akenkva SeuZlia.<br />

win cisferma zolma gaielva. ankara wyali miluklukebda<br />

mwvane kalapotSi. xidze rom gaviareT, erTi<br />

namTvralevi mxedari gadagvivarda. misi kutkalia wyalma<br />

waiRo, TviTon ki balaxis Reros CaebRauWa. kote axtadaxta,<br />

gvajis mieWra, daxmareba sTxova. gvardiis<br />

sardals CasTvlemoda. gamofxizlda da sabralos bawari<br />

gadaugdo. galumpuli da SeSinebuli mxedari Zlivs amobobRda.<br />

_ Zmebi, damitireT, male movkvdebi! _ tirilis<br />

xmiT SesZaxa dazaralebulma.<br />

movarda gvardiis sanitari, Waobis mzomela, staca<br />

xeli da mtverSi agoriala.<br />

piri davaRe, aseTi mkurnalobisa veraferi gamego.<br />

_ Cveni medicinis varskvlavebi Tvlian, rom ankara<br />

wyali momakvdinebelia sicocxlisaTvis. _ amixsna<br />

kotem. _ Tanac, vinc ganibaneba, imas, samwuxarod, aRar<br />

udis nexvis SesaniSnavi surneleba!<br />

gemovnebaze ar daoben da kamaTi ar damiwyia.<br />

am patara SemTxvevam orive mxedarTmTavari gaaxalisa.<br />

oboba gvajim maslaaTi gamiba. CaveZie, ratom aris,<br />

rom WianWvelebis saxelmwifos araWianWvelebi mar-<br />

Taven da Tu es araWianWvelebi aseTi Wkvianebia, ratom<br />

sakuTar saxelmwifoebs ar Seqmnian-meTqi.<br />

_ WianWvelebi mSromeli xalxia, _ amixsna gvajim,<br />

_ isini koleqtivistebi arian. maTi Zala erTobaSia. Cven<br />

ki, _ aq koteze mimiTiTa, _ individualistebi varT, ga-<br />

TiToebulni veweviT beds da warmatebebsac vaRwevT...<br />

amitomac WianWvelebma erTad unda imuSaon, Cven ki unda<br />

vRlitoT...<br />

saubriT rwyili kotec dainteresda. sazidarSi<br />

Camiskupda, Zmakacurad gadamexvia da aTasi tkbili sityva<br />

CamCurCula. Tan, viTom uneblieTo, mklavze mibwkina,<br />

wveTi sisxli amarTva. gvian mivxvdi, risTvisac irjeboda.<br />

am yaCaRsa da onavars nasvamze cocxali sisxli moswyureboda.<br />

umal Tavs uSvela da Tavis raSze gadaxta. albaT,<br />

ifiqra, ar gamibrazdes da mklavze Ronivrad ar mimisrisoso.<br />

misi dasja ver gavbede, nabwkeni ki karga xans<br />

meqaveboda.<br />

mzem sakmaod maRla aiwia, roca gzaze uzarmazari<br />

gunda davinaxeT. muqi-nacrisferi burTi nela migoravda.<br />

arcTu sasiamovno suni dadga.<br />

funagoria xoWo misdgomoda da didis mondomebiT<br />

awveboda.<br />

_ gedevans gaumarjos, did baton gedevans! _<br />

dauZaxa gvajim.<br />

_ gedevans dideba! _ Sehyivla kotem.<br />

236 237


funagoria xoWo gedevani Sedga, serTukis jibidan<br />

zewristola cxvirsaxoci daaZro da ofli moiwminda.<br />

_ batoni gedevani Cveni ministrTa kabinetis premieria!<br />

_ amayad gamacno gvajim.<br />

_ mere funa TviTon unda agoros? _ gulubryvilod<br />

vikiTxe.<br />

_ xalxi xom unda gamovkveboT. _ Tavmdablad ganacxada<br />

funagoria xoWom. _ mogexsenebaT, gaWirvebisa<br />

da krizisis Jami dagvidga! vxedav, gzaze Zroxis uzarmazari<br />

funa gdia, patroni ar uCans. gverds xom ver avuvlidi.<br />

imedi maqvs, sataxto qalaq kvekverias moqalaqeebs<br />

sulze or grams mainc SevaxvedrebT!<br />

_ batono premiero, Tqven sazidarze amobrZandiT,<br />

am funas ki Cveni yoCaRi biWebi gaagoreben! _ SesTavaza<br />

rwyilma kotem.<br />

gedevanma, albaT, sakmarisad imuSava. sazidarze<br />

Zlivs amoZvra da TiTqmis mTlianad daikava. me kuTxeSi<br />

miviWeWye, vifiqre, kauWa fexebs ar gamovedo-meTqi.<br />

misi aRmatebuleba kai vaJkaci Canda. zurgi foladiseburad<br />

ubzinavda, serTukis Rilebi mWidrod Seekra.<br />

pewianad icvamda, magram, bunebrivia, funis suni asdioda.<br />

mxedarTmTavrebma premiers Cemi Tavi gaacnes.<br />

mokrZalebiT mivesalme mis aRmatebulebas, Tan davsZine,<br />

imedia, mTavroba stumars yuradRebiT momepyroba-meTqi.<br />

funagoriam keTilmosurned gadmomxeda da damiyvava:<br />

_ stumari RvTisaa! gaviTvaliswinebT, rom Cvens<br />

qveyanaSi sarCo araferi gabadiaT da sadac rigiT moqalaqes<br />

ori grami funa ekuTvnis, Tqven oTxs gamogiyofT!<br />

gavCumdi!<br />

raki dro bevri gvqonda, premierma gedevanma gamomkiTxa<br />

Cemi Tavgadasavali. metad enawyliani vinme iyo da<br />

sanam gzas movilevdiT, dawvrilebiT gamacno formikalendis<br />

istoria. aq, cxadia, mis yvela monayols ver movi-<br />

tan. vfiqrob, calke wignebad gamovce `sageografio aRwerani~<br />

da `istoria formikalendisa~. mokled ki mogaxsenebT,<br />

rom formikalendis samefo milioni wlis winaT<br />

daarsda xelmwife WkiWkitia pirvelis dros. misi arsebobis<br />

cxra aTasi saukune legendebis burusSia gaxveuli.<br />

cxraasi saukunis ambebma fragmentulad moaRwia, xolo<br />

bolo aTi aTasi wlis movlenebze `formikalendis cxovrebis~<br />

asamde tomia dawerili. am tomebs piradad redaqtorobda<br />

xelmwife anduyafaris papispapis WkiWkitia<br />

meaTasis tyupiscali Zma bututi mexuTase... am wignebSi<br />

xatovnadaa warmoCenili ganuwyveteli omebis, ngrevisa<br />

da aRmSeneblobis epoqebi... formikalendis JamTaaRmwerelni<br />

gviyvebian raindobasa da gmirobaze, SorsmWvretel<br />

xelmwifeebsa da mxedarTmTavrebze... formikalendis mecnierebs<br />

tvini Tavis qalaSi ver etevaT da zogjer yurebidan<br />

gadmosdiT... maTi SairTmesityveTa saxelebi mTel<br />

dedamiwaze quxs. marTalia, am wuTamde Tqvens mona-mor-<br />

Cils arc erTi moSairis saxeli ar gamegona, magram es ufro<br />

Cemi gaunaTleblobis bralia... misma aRmatebulebam morcxvad<br />

gamando, rom xandaxan isic ki wers Sairebs...<br />

am sasiamovno mogzaurobas cotaTi funis surneli<br />

mifuWebda. ratomRac gunda TandaTan klebulobda. gvian<br />

SevniSne, rom jer kotes mxedrobam gamoitena ybebi<br />

da jibeebi, mere oboba gvajis samefo gvardiamac mihyo<br />

xeli. ase rom, Cemi varaudiT, kvekverias moqalaqeebs<br />

or-ori grami ukve ver SexvdebodaT. funagoria xoWo<br />

gedevani ki, misi aRmatebuleba batoni premieri, saku-<br />

Tari Sairis stiqiaSi gaxveuliyo da irgvliv verafers<br />

amCnevda.<br />

_ iciT, mSvenieri Sairi `kote axta-daxta~ Cemi SeTxzulia...<br />

diax!<br />

238 239


T T a a v v v i i VI<br />

VI<br />

aRwerani sataxto qalaq kvekveriasi<br />

formikalendis sataxto qalaqi kvekveria ganlagebulia<br />

mdinare funawylis napirebze gaSlil funaWalaSi.<br />

orive mxridan qalaqs sazRvravs maRali mTebi _ erTi<br />

mxriv, funagora, meore mxriv _ nexvigora. aseTi ucnauri<br />

toponimebi qalaqs SemorCa oqros im saukunidan, rodesac<br />

qveyana yvaoda da funa TiTqmis muqTad iSoveboda.<br />

kvekverias centri nawilobriv dangreuli damxvda.<br />

Turme oboba gvajis, rwyil kotes da funagoria xoWo<br />

gedevans ar moewonaT xelmwife anduyafar pirveli, metsaxelad<br />

vegetarianeli. misi udidebulesoba mxolod<br />

marwyviT ikvebeboda, sterilur wyalSi banaobda da amas<br />

Tavis qveSevrdomebsac aswavlida. bolos ise gaTamamda,<br />

sisxldaxarbebulTa gvari da jilagi SeiZula da ganizraxa<br />

qveynis dezinfeqcia, rac rwyilebs, obobebsa da<br />

nair-nair xoWoebs did saSiSroebas uqadda. saswrafod<br />

Seikra triumvirati, moaTries zarbaznebi, buTqes mefis<br />

sasaxles, miwasTan gaaswores da xelmwifec nangrevebSi<br />

moayoles. xolo mis magier taxtze dasves aTi wlis anduyafar<br />

meore, metsaxelad pirmwyazari.<br />

raki mefis mSvenieri sasaxle daingra, xelmwifes axali<br />

rezidencia gamouyves, romelic garedan ufro cixes<br />

hgavda da ise iyo daculi umTavresad rwyili kotes<br />

mxedrobis mier, rom Sig buzic ver Sefrindeboda, da Tu<br />

Sefrindeboda, umalve darajTa Samfurze wamoegeboda.<br />

kvekveriaSi ZiriTadad erTi da orsarTuliani saxlebia.<br />

yvelaze lamazi Senobebi WkiWkitia pirvelis prospeqtzea<br />

ganlagebuli. es prospeqti iwyeba bututias moedanze<br />

da Tavdeba anduyafar meoris moedanze sadac<br />

wamoyudebulia samefosaTvis sayvarel stumarTa sastumro<br />

`bermuxa~.<br />

bututias moedanze dgas qveynis uzenaesi salaybos<br />

monumenturi Senoba. iqvea premier gedevanis sasaxle...<br />

WkiWkitia pirvelis prospeqtis mSveneba gaxlavT operisa<br />

da baletis Teatri, sadac saopero dasSi umTavresad<br />

WriWinobelebi mRerian, xolo baletis mocekvaveebad<br />

kutkaliebi da rwyilebia. eseni xom speqtaklSi da<br />

imis Semdegac ver isveneben da mudam yiraze gadadian.<br />

ufro dawvrilebiT kvekveriaSi gatarebul dReebze<br />

qvemoT gveqneba saubari, axla ki umjobesia kvlav gzas<br />

davubrundeT.<br />

Cveni mxiaruli kavalkada sataxto qalaqs avtomatis<br />

kakaniTa da revolverebis baTqiT uaxlovdeboda.<br />

funagoria xoWo gedevans cota xans CasTvlima, Tumca<br />

damtvreul gzaze sazidari ise injRreoda, gulmuceli<br />

amomivarda. iremaxoWoebi daiRalnen da gagvijiutdnen,<br />

eSvebs mrisxaned iqnevdnen, magram yoCaRma mesazidrem<br />

saxre gadauSxuvla, zurgze zoli daamCnia.<br />

gedevani gamofxizlda da qveynis sagareo saqmeebze<br />

Camoagdo sityva. yuri vcqvite, iqneb misma aRmatebulebam<br />

Tavisi azri gamoxatos Cemi samSoblos SesaxebmeTqi.<br />

arc Tqvena xarT karg dReSio, sinanuliT miTxra<br />

funagoriam, ise dayideT Tqveni qveyana, vfiqrob, nexvsa<br />

da funasac ar daitovebT da Cemi jilagi SimSiliT<br />

amowydebao. mere formikalendis awewil saqmeebze gadavida.<br />

Turme bolo ori saukune samefo dapyrobili hqonda<br />

mZlavr imperias, romelsac laTinebi uwodebdnen `Union<br />

de Areneus~, rac Cveneburad `obobaTa kavSirs~ niSnavs.<br />

metropolia da koloniebi ablabudaSi iyo CaxlarTuli<br />

da obobebs kargi daxli edgaT. mere ablabuda daifliTa<br />

da imperia moirRva. misi nangrevebi mTebs gaRma dResac<br />

xrColavs.<br />

_ Zalian viCagrebodiT, _ amoioxra gedevanma, _<br />

aba, im dros, funagoria xoWos vin dasvamda qveynis premierad,<br />

an rwyil kotes vin miugdebda yurs, ise miasrisavdnen,<br />

satyepelac ar dasWirdeboda. Tumca, ager,<br />

240 241


oboba gvaji maSinac gatiknuli dadioda da dResac misi<br />

Jamia!<br />

aseTi saubriT mivaRwieT qalaqis gareubnebamde.<br />

gedevanis brZanebiT win malemsrbolebi gagzavnes, raTa<br />

kvekverias mosaxleobasa da mTavrobas droulad gaego<br />

qveynis cidan ucxo stumris Camovardnisa da Zroxis<br />

mozrdili funis Sovnis Sesaxeb. es ori ambavi sainformacio<br />

saSualebebma erTmaneTs daukavSires da ise gamodioda,<br />

TiTqos es funa humanitaruli daxmarebis saxiT<br />

me Camometanos. am gaugebrobam didi aliaqoTi gamoiwvia.<br />

moqalaqe WianWvelebi gamocvivdnen saxlebidan. mohqondaT<br />

barebi da fiwlebi, vedroebi da jam-WurWeli. qalaq-<br />

Si Sesulebic ar viyaviT, gedevanis nobaTis irgvliv<br />

zedaxora gaimarTa. Ronieri WianWvelebi win miZvrebodnen,<br />

sustni sapensio wignakebs iqnevdnen da gahkiodnen,<br />

rigi daicaviT, rigio... gzebi umal gadaiketa. gvardielebi<br />

da mxedroba brbos gasafantavad iZulebulni<br />

gaxdnen haerSi srola aetexaT. Cveni sazidari sanapirosaken<br />

mivmarTeT. aqeTken gza ufro Tavisufali iyo. gvajis<br />

orTvala da kotes kutkaliac gamogvyvnen. funawyali<br />

amarTlebda Tavis saxelwodebas. `ah, ah, ra haeria!~<br />

_ gaiZaxoda misi aRmatebuleba batoni premieri. me ki<br />

cxvirze xels vifarebdi, Tumca malulad. gaviareT viwro<br />

quCebi. vCqarobdiT da Wenebis dros qalaqs kargad<br />

ver vaTvalierebdi. aqa-iq sareklamo warwerebma gaielva.<br />

`koka-kolas~ aqac SemoeRwia. mogvianebiT gavige, adgilobrivi<br />

gemovnebis gaTvaliswinebiT cotaTi azavebdnen<br />

Turme. dabolos, anduyafar meoris moednamde gavaRwieT,<br />

sazidris borblebi qvafenilze araxraxda da<br />

TavzeviT wamoimarTa sastumro `bermuxa~.<br />

Cvens danaxvaze administratori, WianWvela<br />

bexveria daoTxili gamoiqca. imsimsxo iyo, gverdebSi<br />

qoni gasdioda.<br />

_ xelmwifis stumaria! _ Cemze acnoba gvajim.<br />

_ aravin awyeninos, Torem... _ daemuqra kote.<br />

bexveria Seecada pativiscemis niSnad fexebSi Caggvardnoda,<br />

magram qoni uSlida xels da veRar ixreboda.<br />

gedevanma pativi damdo, oTxi grami funis qviTari<br />

gamomiwera. ra TavSi vixlidi da WianWvela bexverias<br />

vufeSqaSe. is kvlav Seecada fexebSi Camvardnoda, magram<br />

swrafad gavecale.<br />

mecamete sarTulze liftiT amiyvanes. ori Ronieri<br />

WianWvela momiCines, viTomc msaxurad, sinamdvileSi ki<br />

mstovrad. erTi umal karTan gaiSota da Zils minebda.<br />

meorem Tambaqos hilzSi kanafi Catena da daiRrija:<br />

`nafazs xom ar daartyam, biZa!~<br />

abazanaSi wyali movuSvi. samwuxarod, nebiera cxviri<br />

friad Semiwuxda da oTaxSi Semovbrundi,<br />

sabanSi gavexvie da moceliliviT mivegde. aRar vici,<br />

ramdeni meZina. kvlav Cemi Tbilisuri bina damesizmra: Tavi<br />

sakuTar yurbaliSze medo, Cemi naniko ki samzareuloSi<br />

fusfusebda, axlaxan darigebuli sabuterbrode margariniT<br />

namcxvars micxobda... gamomeRviZa da Tavze xeli Semovirtyi:<br />

vaime, Cemo colo da Svilebo, mogikvdeT utvino<br />

mamiko, sanam aqedan gavaRwev, vals vali waemateba da<br />

quCaSi aRmovCndebiT-meTqi...<br />

tirilsa da TavSi xelis cemas azri ara hqonda, Tavi<br />

gavimxneve da aivanze gavedi.<br />

nexvigorasa da funagoras Soris gaSlili qalaqi<br />

Tvalwarmtaci sanaxavi gaxldaT. Wreli saxuravebi, viwro,<br />

daklaknili quCebi da farTo prospeqtebi, WalebSi<br />

gawolili da kalTebs Sefenili ubnebi, baRebi da baRCebi...<br />

yoveli mxridan zuzuni moismoda, sataxto qalaqi<br />

daZabuli ritmiT cxovrobda, sastumro `bermuxas~<br />

kedelTan mitingi tardeboda...<br />

242 243


T T a a v v i i VI<br />

VI<br />

Wiamaia durus gamoCena da aqa ambavi<br />

WriWinobela zeinabisa<br />

oTaxSi rom Sevbrundi, derefnidan xmauri Semomesma.<br />

gavixede, viRac otrovela misdgomia Cems Wian-<br />

Wvelebs da gvarianad bubnis. erTi xom isedac ZiliT iyo<br />

daretianebuli, meore _ kanafis qaCviT. amitom winaaRmdegobas<br />

veRar uwevdnen da Tavdamsxmelma ise gadaxlar-<br />

Ta erTierTmaneTSi, gons mosvlis Semdgomac, albaT,<br />

didxans ver gaarkvevdnen romlis fexi romeli iyo.<br />

am saqmianobas rom morCa, Cemken Semotrialda da<br />

Tavi damikra:<br />

_ Wiamaia duru!<br />

sapasuxo salami naCqarevad mivagebe, Tan gakvirvebiT<br />

vaTvalierebdi. zomierad Casqelebuli vaJkaci Canda,<br />

woniTa da moculobiT orive jariskacs Tu ar Warbobda,<br />

arc arafers daaklebda. tanze Savkoplebiani wiTeli labada<br />

emosa, romlis qvemoTac sifrifana frTebs malavda.<br />

_ eseni gvajis kacebia! _ amixsna. _ me ki xelmwifis<br />

samsaxurSi var! xelmwife anduyafars miaCnia, rom gvajisagan<br />

safrTxe mogeliT, amitom mibrZana, saswrafod mas-<br />

Tan gaaxloT!<br />

ar damiwyia imis garkveva, Tu ra safrTxe momeloda.<br />

karga xans viyavi obobasa da rwyilis sazogadoebaSi<br />

da isedac vxvdebodi, rom rogorme maTgan Tavi unda<br />

damexsna. imaSi ki namdvilad viyavi darwmunebuli, rom<br />

Wiamaiebi Cems sisxls aRar daxarbdebodnen.<br />

_ liftiT veRar CavalT. qveviT bexveria dagvxvdeba,<br />

eg qonis kasri ki gvajis yurmoWrili monaa. _<br />

zizRi gakrTa durus xmaSi. _ erTaderTi gza dagvrCa _<br />

sahaero. aba, zurgze amekide!<br />

mecamete sarTulis simaRlidan rom gadavixede,<br />

guli amikankalda, magram sxva gamosavals ver vxedavdi,<br />

Tanac Cemi iRblis imedic mqonda. CavebRauWe durus koplebian<br />

labadas da aivnidan gadaveSviT... saxeSi haeris<br />

nakadi rom momxvda, megona yvelaferi amoyiravda-meTqi.<br />

simwris oflma damasxa. durus, albaT, vemZimebodi da<br />

didxans ver mzidavda. am dros gverdiTma qarmac dagvibera<br />

da pirdapir momitingeebisaken gagvaqana. durum<br />

frTebi energiulad aamuSava. moqalaqe WianWvela rom<br />

gvemsxverpla, saqme cudad wagvividoda. amitom xan erT<br />

mxares gadavyiravdiT, xan meores da zed tribunaze, mikrofonTan<br />

mdgom WriWinobela zeinabs davenarcxeT.<br />

rogorc Semdgom amixsnes, qalbatoni WriWinobela<br />

zeinabi adre ubralo quCis WriWinobela yofila da `qalbatonad~<br />

arc aravin moixseniebda. dro Seicvala, igi qu-<br />

Cis Seurigebel opozicionerTa liderad gadaiqca. misi<br />

programa ioli dasamaxsovrebeli iyo, radgan Sedgeboda<br />

erTaderTi uaryofiTi nawilakisagan _ `ara!~<br />

ranairi kiTxvac unda dagesvaT, Tundac surs Tu ara<br />

mzis amosvla, an Casvla, pasuxi erTi iqneboda _ `ara!~<br />

erTaderTi SekiTxva, romlis drosac WriWinobelas<br />

WoWmani Seudgeboda, aseTi iyo:<br />

`ikisrebT Tu ara samefos dedoflobas, Tu xelmwife<br />

anduyafari dayabuldeba?~<br />

qalbaton zeinabs umal guli misdioda. misi momxreebi<br />

niSadurs aynosebdnen. gons mosuli WriWinobela<br />

ki arcTu damajereblad waiknavlebda:<br />

`ara!~<br />

swored aseT saxelganTqmul qalbatons davenarcxeT<br />

zevidan da gavSoteT ficarnagze.<br />

_ ara! _ ikivla WriWinobela zeinabma.<br />

ver mivxvdi, ras eloda Cvengan da raze gveubneboda<br />

uars.<br />

Wiamaia duru swrafad wamoxta, Tan mec amiTria,<br />

radgan SiSisagan ise viyavi gaognebuli, labadisaTvis<br />

xelis gaSveba damaviwyda.<br />

244 245


mivcvivdiT dazaralebuls, wamoyeneba movundomeT,<br />

is ki Wirveulad asavsavebda fexebs da Tavisas gaiZaxoda:<br />

_ ara, ara!..<br />

atyda erTi Rrianceli, momitingeebi ficarnags moawydnen.<br />

_ ara!.. Zirs!.. agentebi!.. sisxlismsmelebi!.. _ amas<br />

da uaressac gaiZaxodnen.<br />

mindoda mikrofonTan mivsuliyavi, bodiSi momexada<br />

da amexsna, rom aravisi agenti ara var da sisxlsac ar<br />

giaxlebiT.<br />

durum xeli mtaca da ganze gamaTria.<br />

_ Tu ggonia, amaT rames Seasmen, Semcdarxar! viCqaroT,<br />

Torem gaTamamdebian da ise dagkbenen, rumbiviT<br />

gasivdebi!<br />

Semigdo zurgze da momitingeebs Tavze gadavufrineT.<br />

bunebrivia, didxans ver vifrendiT, moednis bolos<br />

Zirs daveSviT da gza sirbiliT ganvagrZeT.<br />

uknidan moismoda zeinabis xma. adre Tu nazad Wri-<br />

Winebda, axla ise gaswioda, ara, arao, yurTasmena waiRo.<br />

mogvianebiT gavige, quCis opoziciam `bermuxidan~<br />

Cveni gadmofrena provokaciad miiCnia da WriWinobela<br />

zeinabma naxevari wliT SimSiloba gamoacxada.<br />

_ mouxdeba kidec! _ ganmimarta durum. _ mTeli<br />

zafxuli daWriWinobda, daxtoda, sursaTi ver moimaraga,<br />

axla ki mis momxreebs guli auCuydebaT da erT-or<br />

lukmas miaSaveben!<br />

ase iyo Tu ise, momitingeebs karga manZiliT dav-<br />

SordiT da kvekverias viwro quCebis xlarTSi CavikargeniT...<br />

T T a a v v i i VIII<br />

VIII<br />

faTerakebi kvekveriaSi<br />

quCas orive mxares dabali, erTierTmaneTze wayunculi<br />

pawawkintela saxlebi gasdevda. kar-fanjrebi<br />

migmanuli hqondaT, albaT, binas mtvers Tu aridebdnen.<br />

momcro moedans mivaRwieT da win koRo gadagvidga.<br />

Tavze kepi ZvelbiWurad exura, pirSi sigareti gaer-<br />

Wo da Tavxedurad saxeSi Semomabola.<br />

_ jigaro, sigareti momawevine!<br />

Sarze iyo, ra!<br />

duru fexdafex momyveboda. win gadamaswro da ko-<br />

Ros zorba Witlayi amohkra.<br />

_ biWebo, Cveni kako gagvilaxes! _ iwivla viRacam<br />

da fanjrebidan, karebidan, momijnave quCebidan koRo-<br />

Ta jari gamocvivda. zognic banze gadmoeyudnen, wuodnen<br />

da viSviSebdnen. eseni, vfiqrob, qalebi iyvnen.<br />

_ aba, koRoTubnelebo, Rone gamisinjeT! _ daqadnebiT<br />

SeuZaxa durum.<br />

_ vah, duru, Sena! _ wamoiknavla kakom da fexebze<br />

Zlivs wamolaslasda.<br />

_ e, duru yofila! _ gadasZaxes erTmaneTs koRo-<br />

Tubnelebma da daSoSmindnen, Tumca, vatyobdi, Cems danaxvaze<br />

kbilebs ilesavdnen.<br />

_ ramdenjer unda gagafrTxiloT, gamvlelebs nu<br />

auxirdebiT-meTqi, veravis gauvlia koRoTubanSi!<br />

_ dawynardi, durus venacvale! _ Tqva erTma darbaiselma<br />

koRom. _ am Cvens kakos Cvenve gavlaxavT! Zmurada<br />

gTxov, Wiqaze fexi ar gvikra, cota wavuqcioT!<br />

_ xom ici, Cemo Toma, aRara vsvam! _ iuara Wiamaiam,<br />

kiduri gamomdo da gamarida, Tan yurSi CamCurCula: _<br />

amaT eride, kotesTan arian Sekrulni da Tavsac amitom<br />

gavidnen!<br />

246 247


_ Sen ki ifrine da... _ aRtaceba ver davmale.<br />

_ me, adre, `obobaTa kavSiris~ cema-tyepis akademia<br />

davamTavre! orasi koRoc rom momvardes, bdRvnas<br />

avaden!<br />

gzad duqnebis rigs CavuareT, Sig koRoebi isxdnen,<br />

sinjarebiT sisxlis wveTebi gamoefinaT.<br />

_ aSkarad naZarcviT vaWroben! _ braziT Cailaparaka<br />

durum. _ sakmarisia, CasTvlimo, umal ulufas agwapnian!<br />

dadeqi da ifxane mere!<br />

rogorc iyo, gavcildiT koRoTubans da SevediT<br />

WianWvelaTubanSi.<br />

guneba gamomikeTda. sufTad dagvili quCebi erTierTmaneTs<br />

Wrida. orsarTuliani saxlebis zeda sarTulebze<br />

fanjris SuSebi krialebda. aivnebze qoTnebiT yvavilebi<br />

gamoedgaT. pirvel sarTulebze saxelosnoebi da<br />

savaWroebi CamoerigebinaT. qvafenilebze mimodiodnen<br />

datvirTuli sazidrebi da orTvalebi. trotuarebi savse<br />

iyo samuSao tansacmelSi gamowyobili mamri WianWvelebiT<br />

da kopwia mdedrebiT, romlebsac TavianTi pawawkintela<br />

Svilebi skolebSi mihyavdaT. ufro patarebi fexebSi gveblandebodnen,<br />

qviSiT erTobodnen, Widaobdnen, Cxubobdnen,<br />

cekvavdnen... didebis umetesoba mousvenrad dafusfusebda,<br />

navaWri xoragi mihqonda, saxelosnoSi ijda,<br />

CaquCs ukakunebda, keravda, kemsavda, funTuSasa da Rvezels<br />

acxobda, funas agundavebda, marwyvis jems, alublis<br />

murabasa da nayins yidda.<br />

_ durus gaumarjos, durus! _ xandaxan mogvesalmebodnen<br />

warmosadegi, yaraCoRelis tanisamosSi<br />

gamokvanWuli WianWvelebi.<br />

_ aqeT mobrZandiT, Svilo duru, stumaric damipatiJe,<br />

marwyvis Jele gamisinjeT! _ mogvmarTavda erTi<br />

Casuqebuli qalbatoni.<br />

_ alublis nayini miirTviT! _ gvTavazobda meore.<br />

Cven Tavazian madlobas vuxdidiT da fexs vuCqarebdiT.<br />

TvalnaTliv Canda, rom formikalendis siZliere<br />

WianWvelebis kiserze idga. eseni dReniadag Sromobdnen<br />

da dovlaTs qmnidnen.<br />

amasobaSi momSivda kidec. im droidan, rac baTuras<br />

gamovemSvidobeT, pirSi xemsi ar Camsvlia. imis SiSiT, funa<br />

ar SemomTavazon-meTqi, wuwunisagan Tavs vikavebdi.<br />

Wiamaiam Semomxeda, mixvda Cems gasaWirs da sardafis kibeze<br />

CamiZRva.<br />

karze kintos Sarvliani WianWvela exata. xiliT savse<br />

xonCa eWira.<br />

dabalWerian, naxevradCabnelebul darbazSi aRmov-<br />

CndiT. uxeSad naCorkn kunZebze WianWvelebi isxdnen da<br />

qeifobdnen. haeri gajerebuliyo cxeli orTqliT da Tu-<br />

Tunis boliT. kedlebze primitivisti avtoris `mocekvave<br />

WianWvelebi~ exata.<br />

Casuqebulma daxlidarma Cvens danaxvaze kidurebi<br />

gaSala.<br />

_ mobrZandiT, duru batono, raime xom ar gawyenineT,<br />

sul mTlad rom dagviviwyeT?<br />

_ saqmeebs ver avudivar, Cemo anTimoz, saqeifod<br />

veRar vicli! _ upasuxa durum. _ ager, Sexede, Sori<br />

qveynis stumari moviyvane!<br />

_ dasaklavi araferi gvyavs, Cemo duru, Tu stumars<br />

sisxli swyuria...<br />

_ ah, mageTebs ver vitan! _ saubarSi CaverTe. _<br />

bunebiT vegetarianeli var!<br />

_ dabrZandiT, Tqveni Wirime, gauCenels gavaCen!<br />

mivusxediT me da duru kuTxis magidas. wuTSi Cvens<br />

win daxvavda baRCeuli da xileuli _ sazamTro da nesvi<br />

ginda, marwyvi da atami, leRvi da yurZeni, nigozi da Tafli...<br />

axlo magididan siniT gozinayi mogvarTves, Sori magididan<br />

_ xalva.<br />

iqiTken dol-garmoni aaxmianes da grZelulvaSa,<br />

Ripianma WianWvelam aRmosavluri baiaTi aarakraka. xma<br />

ise dauwvrilda, nemsis yunwSi aZvrenda.<br />

welis narnari rxeviT gamogogmandnen norCi Wian-<br />

248 249


Wvelebi da `kintauri~ Camouares.<br />

bevri raRa gavagrZelo, kargad viqeifeT!<br />

Wiamaia durum vardis wveniT savse sasmisi aswia da<br />

wamoiZaxa:<br />

_ Cvens xelmwife anduyafars, gau-mar-jos!<br />

_ jos, jos!.. _ SesZaxes erTxmad WianWvelebma da<br />

am dros SemosasvlelTan xmauri moisma.<br />

TiTqosda viRaca Cxubobda.<br />

gaskda kari da kibeze WianWvelebis, rwyilebisa da<br />

koRoebis zedaxora Camogorda.<br />

qveSidan nacem-nagvemi koRo kako gamoZvra da daiwripina:<br />

_ ai, isinic!.. amaT mcemes!<br />

rwyilebma Tavi moigiJianes:<br />

_ amaT Cvens Zmas scemes? migviSviT!..<br />

Wiamaia duru wamovarda da Seegeba. momxdurebi aryiT<br />

yardnen da, etyoba, Tavxedoba gasdiodaT, radgan<br />

sardafSi moqeife WianWvelebma Tavs uSveles.<br />

daxlidarma anTimozam amoioxra:<br />

_ kotes mxedrobaa! sanam yvelafers ar damilewaven,<br />

ar momeSvebian! _ mere ukana gasasvlelisaken maniSna:<br />

_ gaiqeci, durus eseni ver moerevian!<br />

cxadia, megobars gasaWirSi ver mivatovebdi. bolos<br />

da bolos mec qarTveli var da kacobisa raRaca mcxia.<br />

avdeqi da erT-or rwyils ise gavuqane, mgoni ybebi movungrie.<br />

koRo kakos, mag naZiralas, iseTi wixli amovkari,<br />

vfiqrob, sapensiod gavamzade... Wiamaia duru ufro yoCa-<br />

Rad irjeboda, visac moscxo, yvelani nokautSi Caagdo.<br />

magram momxdurebs axal-axali mxedroba emateboda da<br />

aqedan drouli aTesva ufro upriani iqneboda. me da durum<br />

mxari-mxars miveciT, nabij-nabij davixieT da bolos<br />

kars miRma gavsxltiT...<br />

bneli derefani swrafad movilieT. winidan sinaTle<br />

abrWyvialda da kvlav qalaqis ubanSi aRmovCndiT.<br />

_ frTxilad! _ maniSna durum. _ aq rwyilTubania!<br />

eseni cal-calke mxdlebi arian, erTad uyvarT daseva!<br />

sayeloebi aviwieT, qudebi CamovifxateT da gza ise<br />

dinjad gavagrZeleT, viTomc wuTis win arc gviCxubia.<br />

guli mifancqalebda, magram garegnulad SiSi ar gamim-<br />

JRavnebia. rwyilTa saxlebisaken gaxedvac ar mindoda.<br />

amaTi dia<strong>saxli</strong>sebi arc gvidnen da arc recxavdnen, yvelafers<br />

qeciani ZaRlis suni asdioda.<br />

uceb saidanRac pawawkintela rwyiluka gadmoxta<br />

da daiwivla:<br />

_ uyureT, ramodena sadili gvestumra!<br />

sadilio? _ atyda kar-fanjrebis raxaruxi. yoveli<br />

mxridan rwyilebma gamoyves Tavi da cnobismoyvared<br />

mogvacqerdnen. ufro gambedavebi kvalze gamogvyvnen.<br />

erTi-ori mamaci rwyili winidan gadagvidga, magram Cven<br />

SeuCerebliv wixlebi vkariT da ganze mivyareT.<br />

TiTqos SeTanxmebulado, sirbiliT win gaviWeriT.<br />

_ daiWiT, ar gauSvaT! _ ikivla viRacam da rwyilebis<br />

mTeli gundi gamogvenTo.<br />

yoCaRad gavrbodiT, magram isini naxtomebiT gveweodnen.<br />

maSin gamaxsenda misi aRmatebuleba batoni premieris<br />

SesaniSnavi Sairis striqonebi _ `rwyili axta-daxta...~<br />

quCis bolos erTma moaxerxa kidec, mxarze Semaxta<br />

da kiserSi nestari Camaso, Tumca, vfiqrob, Cemi sisxli<br />

ver Seirgo, radgan Zirs vbertye da Tan iseTi vdruze,<br />

Tu saswrafod reanimaciaSi ar gaaqanebdnen, suls ufal-<br />

Tan gagzavnida...<br />

250 251


T T a a v v i i IX<br />

IX<br />

faTerakebi grZeldeba<br />

gzajvaredinTan rwyilebi ucbad CamogvSordnen.<br />

gavixede da davinaxe, ramac isini daafrTxo: gzis saval<br />

nawilze uzarmazari wiTeli baRlinjo gatylarWula,<br />

policielis kiteli da Sarvali tanze askdeba, wina kidurSi<br />

saCiCqni uWiravs da zantad iCiCqneba. isea sisxliT<br />

gatiknuli, TiTi rom daaWiro, piridan waskdeba.<br />

_ genacvale, ratom arRvev sagzao wesebs? _ daaslokina.<br />

_ romel wesebs? _ gavikvirve.<br />

_ akrZaluli siCqariT morbodiT, Tanac quCis saval<br />

nawilSi... xom SeiZleba, pativcemul baRlinjos Seaskde<br />

da gaitano, iyuryute mere cixeSi.<br />

vatyob, Wiamaia durus vera cnobs da surs rame dagvcinclos.<br />

duru braziT aenTo, sacaa wauTaqebs.<br />

am dros bedad, mxedari gamoCnda. orjer ufro metad<br />

gatiknuli baRlinjo iremaxoWoze gadamjdara da<br />

dezebis cemiT aqeTken moaqanebs.<br />

_ durus dideba! salami Cvens stumars! _ Soridan<br />

mogvesalma mxedari.<br />

gaberili Ripi unagirze Semoudvia, samxreebze imdeni<br />

oqro asxia, policiis generalze naklebi ar iqneba.<br />

rigiT baRlinjos SiSis oflma daasxa. smenaze dadga.<br />

zedmeti daZabulobisagan serTukis Rilakebi mowyda<br />

da tyviasaviT mimoifanta. erTi cali SublSi momxvda<br />

da kopi damaCina. TviTon policiels ki titlikana Ripi<br />

auTaxTaxda.<br />

_ ra xdeba aq? _ ikiTxa policiis Cinma.<br />

damfrTxali policieli Semecoda da, Tumca Subls<br />

visresdi, xma ar amomiRia. durumac brazi daicxro da<br />

Semrigeblurad uTxra:<br />

_ meti Wkua da wesiereba sWirdebaT Tqvens xelqveiTebs,<br />

batono yaraman!<br />

yaramanma policiels cxvirwin kidurebi auqnia da<br />

yvirili morTo:<br />

_ gvarcxven, xom? Se lenCo, forma gacvia da durus<br />

vera cnob?!<br />

durum mxari gamkra, maniSna, sanam ufrosi umcross<br />

angariSs usworebs, aqedan gavecaloTo.<br />

gza mSvidad gavagrZeleT. uknidan karga xans gvesmoda<br />

maRali Cinosnis yvirili.<br />

_ es yaramani didi vireSmakaa! _ amixsna durum. _<br />

generloba kai sma-WamaSi miiRo. igi msuqani naWrebis daTrevis<br />

Cempionia. kvekveriaSi omi rom gaCaRda, imdeni moaxerxa,<br />

meomar mxareTa Soris gawva da ukanali abzika. magis<br />

tra...saTvis im dros aravis ecala, magram SemTxveviT vegetarianelTa<br />

nasroliT gaikawra. yaramansac es undoda!<br />

umalve gamarjvebulebs miemxro da jildoc miiRo. adre<br />

Tu anduyafar vegetarianelis karze Toxlaobda, axla<br />

pirmwyazaris nasufraliT ikvebeba!<br />

_ axla ras uzams mag policiels? _ CaveZie.<br />

_ SemoeWmeva! _ mSvidad mipasuxa durum.<br />

am dros metad usiamovno suni meca. durumac pirze<br />

cxvirsaxoci aifara. wayunculi <strong>saxli</strong>s kuTxidan taxiviT<br />

Casuqebulma arsebam gamoixeda. durum erTi ufTxvina<br />

da isic daikarga.<br />

_ tilTubans umjobesia gverdi avuqcioT! _ ziz-<br />

RiT Tqva durum. _ eseni qurdebi da mawanwalebi arian,<br />

fuls siZviTa da WuWyiT Souloben!<br />

_ eg rogor?<br />

_ amaTi dedakacebi fulis gulisaTvis visac ginda<br />

Caugordebian! fuh, RmerTma gvaSoros! _ wamoiZaxa durum<br />

da fexs auCqara. mere cotaTi damSvidda da ganagr-<br />

Zo: _ Tu agekidnen, veRar moiSoreb! arc taraknebi mexateba<br />

gulze, magram amaTTan ra Sedarebaa...<br />

marTlac, tarakanTubanSi SvebiT amovisunTqe. aq qu-<br />

252 253


Cebi SedarebiT swori da dagvili Canda. aqa-iq xe izrdeboda.<br />

fanjris Ziras yvavili xarobda. aivnebi SeRebili<br />

hqondaT da zed daZonZili xaliCebi gadmoefinaT<br />

dasabertyad. trotuarebze moqalaqe taraknebi TavianT<br />

colebTan erTad darbaislurad daseirnobdnen da erTmaneTs<br />

ulvaSebis cmacuniT esalmebodnen. umravlesobas<br />

Savi da kremisferi ecva. dedakacebs cocxebi eWiraT, mamakacebs<br />

urikebiT nagavi gahqondaT. patara tarakunebi<br />

ezoebSi TamaSobdnen, ramdeni nagavic mSoblebs gahqondaT,<br />

imdens Svilebi yridnen.<br />

erTma darbaiselma tarakanma fexsacmeli damisuna<br />

da eWviT amomxeda. amas kremisferi Jiletis jibidan Zewkviani<br />

saaTi mouCanda da ulvaSebi aqeT-iqiT Capaevurad<br />

gaewvarTa.<br />

_ ra iyo, dianoz, ra ar mogewona? _ hkiTxa durum.<br />

_ vifiqre, stumars tilTubnidan rame xom ar gamohyva-meTqi!<br />

_ wamoiwia da durus maameblurad moucacuna<br />

ulvaSebi. _ dagvewvieT, duru batono, premier gedevanis<br />

nasufralidan narCenebi gadmouyriaT da Cemma<br />

meuRlem momirbenina. iseTi lukmebia, gagixardeba!<br />

_ gveCqareba, Cemo dianoz, sxva dros iyos! _ gaecina<br />

durus.<br />

nasufralidan mirTmeva didad arc me mxiblavda.<br />

tarakanTubnidan ori nabijiRa gvrCeboda bututias<br />

moednamde da swrafad CavirbineT.<br />

cxadia, sxva viTarebaSi sastumro `bermuxidan~ amodena<br />

faTerakiani gzis gavla arc dagvWirdeboda, raki<br />

anduyafar meoris moednidan SegveZlo pirdapir WkiWkitia<br />

pirvelis prospeqtiT aqamde gamogvevlo, magram<br />

SevecadeT arakeTilmosurneTa Tvals ar SevCxerodiT<br />

da gzac imitom gavimrudeT.<br />

bututias moedani da WkiWkitia pirvelis prospeqti<br />

kvekverias mSvenebaa. orives alamazebs uzarmazari Senobebi,<br />

formikalendis arqiteqturis igavmiuwvdomeli<br />

Sedevrebi. maTSi vlindeba WianWvelas maRali SemoqmedebiTi<br />

inteleqti. samwuxarod, zogierTi maTgani bolo omma<br />

gaanadgura da nangrevebze reklamebiT aWrelebuli ficris<br />

dafebia afarebuli.<br />

bututias moedanze uzenaesi salaybos monumenturi<br />

Senobaa aRmarTuli, mis Tavze formikalendis Svidferi<br />

droSa frialebs, rac imas niSnavs, rom qveynis mTavari salaybo<br />

daZabulad muSaobs. ministrTa kabinetis Senoba<br />

odnavRa Camouvardeba Tavis mezobels da mis Tavzec<br />

droSaa aRmarTuli. misi aRmatebuleba batoni premieri<br />

funagoria xoWo gedevani Tavis kabinetSi zis da humanitarul<br />

funas anawilebs. moednis centrSi uzarmazari<br />

monumenti dgas. maRal kvarcxlbekze TviT WkiWkitia<br />

pirveli wamomarTula. erTi kiduri CrdiloeTisaken<br />

miuSveria, meore _ samxreTisaken, mesame _ aRmosavle-<br />

Tisaken da meoTxe _ dasavleTisaken. pirvel xelmwifes,<br />

Turme, mTeli planetis dapyroba ewada, rac ganuxorcielebia<br />

kidec. WianWvelebi mTel dedamiwas moedvnen,<br />

oRond tvirTis simZime veRar gaTvales da amitomac da-<br />

Ciavdnen.<br />

WianWveluri andaza gvaswavlis: imaze met tvirTs<br />

nu wamoikideb, risi awevac SegiZlia!<br />

sataxto qalaqis centri metad xmauriani aRmoCnda.<br />

igi gadatvirTuli iyo sazidrebiT, urmebiTa da orTvalebiT.<br />

aqa-iq iaponuri manqanebic SevniSne. daxeT, am<br />

iaponelebs Turme formikalendSic SemouRweviaT!<br />

trotuarebi savse iyo moseirne moqalaqeebiT, um-<br />

Tavresad elitaruli WianWveloba mimodioda, Wrela-<br />

Wrula CacmulobiT awonebdnen erTmaneTs Tavs (Cemi iq<br />

yofnis dros modidan ukve gadioda moxarSuli jinsebi!).<br />

sastumro `bermuxis~ mxridan CoCqoli moisma. iqidan<br />

demonstrantebi daiZrnen. Tavdapirvelad mxolod<br />

Wreli droSebi Canda, mere transparantebi gavarCie,<br />

romlebzec erTaderTi nawilaki ewera _ `ara!~ brbom<br />

TandaTan gaavso WkiWkitia pirvelis prospeqti. win sakaciT<br />

WriWinobela zeinabi mohyavdaT. dazaralebuls pir-<br />

Tan mikrofoni miedo da Tavdauzogavad iWinTeboda:<br />

_ ara, ara!..<br />

254 255


pasuxad brbo samgzis imeorebda:<br />

_ ara, ara, ara!<br />

_ dadian da xmauroben! _ amixsna durum. _ ukmayofiloni<br />

arian, oRond ar ician, risi!<br />

am saubarSi viyaviT, roca momijnave quCebidan xelketiani<br />

policieli baRlinjoebi da kotes mxedroba<br />

gamocvivda. atyda erTi cema-tyepa, ver gavarkvie, vin<br />

vis urtyamda da vin sad garboda.<br />

_ wavediT! _ momqaCa durum.<br />

maRal Tejirs gadavaxtiT da daburul baRs SevefareT.<br />

Soridan kvlav moismoda xmauri. aq ki sulieri<br />

aravin WaWanebda.<br />

cota xans viareT. durum xSiri buCqnari gadaswia<br />

da imis miRma saidumlo kari aRmoCnda.<br />

Wiamaiam gasaRebi moargo.<br />

bnel derefanSi SevediT.<br />

winidan gaanaTa.<br />

_ cici, Sena? _ ikiTxa durum.<br />

_ ho, gelodebiT!<br />

cicinaTela cici Semogvegeba da gagviZRva.<br />

pirisaxeze ver Sevxede, rakiRa ukanaliT gvinaTebda.<br />

xandaxan duru Cerdeboda, mafrTxilebda, rames<br />

Tavi ar waartyao.<br />

ucbad gverdidan pawawa Tvalebma gaibrWyviala. momeCvena,<br />

rom sibnelidan viRac miTvalTvalebda.<br />

_ duru! _ CurCuliT gavZaxe.<br />

_ ra iyo?<br />

_ iq viRacaa!<br />

durum im mxares nabiji gadadga. cicic gaCerda, im<br />

kuTxes mianaTa, magram carieli kedeliRa davinaxeT.<br />

_ mogeCvena! _ damamSvida durum da gza ganvagrZeT.<br />

mainc veWvobdi, rom sibnelidan viRaca miTval-<br />

Tvalebda.<br />

gvirabis bolos dRis sinaTle gamoCnda, cicis naTeli<br />

Cauqra. erTi gamwleuli qalbatoni aRmoCnda. Semdgom<br />

durum amixsna, rom igi xelmwife anduyafaris uerT-<br />

gulesi fareSia da Tu mteri gaimarjvebda, wesisamebr,<br />

pirvels mas Camohkidebdnen, oRond ukanaliT.<br />

mimovixede, Turme xelmwifis samzareuloSi aRmovCndiT.<br />

TeTrCaCianma mzareulebma viTomc ver SegvamCnies.<br />

uamrav qvabsa da qvabunaSi ixarSeboda nair-nairi<br />

muraba, xilfafa, kompoti, xilisa da bostneulis wvenebi...<br />

tafebsa da tafunebze cxveboda namcxvrebi da fun-<br />

TuSebi... ibraweboda xaWapuri, qada da nazuqi. mokled,<br />

yvelaferi, riTac SeiZleba piri Caitkbarunos aTi wlis<br />

biWunam...<br />

T T a a v v i i X<br />

X<br />

aqa ambavi misi udidebulesobisa da<br />

princesa naTelikosi<br />

Wiamaia durum misaRebSi Semiyvana, cicisTan damtova,<br />

TviTon ki kars miRma gauCinarda. es iyo maRalWeriani,<br />

rbili avejiT gawyobili oTaxi. misi fanjrebi baRSi<br />

gadioda. zed akruli wvrili gisosebi samefo ojaxs icavda<br />

momabezrebeli mTxovnelebisa da teroristebisagan.<br />

qalbatonma cicim savarZelze mimiTiTa, TviTon ki<br />

telefonSi JRurtuli daiwyo.<br />

sagrZnoblad vRelavdi. gamaxsenda oboba gvajis<br />

sityvebi, xelmwifis saxelis gagonebaze Zirs unda ikotrialoo;<br />

ager, WianWvela baTura da misi jalaboba miwaze wvebodnen<br />

pativiscemis gamosaxatavad; sastumros administratori<br />

WianWvela bexveria cdilobda orad gadakeciliyo<br />

da ara gamosdioda ra... miuxedavad Cemi gvariSvilobisa,<br />

ar vicodi, ranairad warvsdgomodi mis udidebulesobas,<br />

ubralod Tavi dameqnia Tu Subli parketze mertya, ena pir-<br />

Si gameCerebina Tu iataki meloka, rogorc es lagnagis mefis<br />

karze xdeboda (ix. j. s v i f t i, guliveris mogzauroba).<br />

256 257


am dabneulobis Sedegi iyo, rom qalbaton cicis<br />

utaqtod davekiTxe:<br />

_ geTayvaT, ramdenvoltiania Tqveni ganaTeba?<br />

cicim ucnauri xma gamosca, albaT, gaicina da im<br />

wuTidan TvalebSi Semomcicinebda, flirtis gagrZelebas<br />

Tu elodeboda.<br />

me ki mivbrundi da kuTxeSi midgmul televizors<br />

mivacqerdi. ekranze WianWvelebis saxalxo ansambli asrulebda<br />

mravalyvirilian saomar simReras. gemovnebaze<br />

ar daoben, magram nu miwyenen Cemi WianWvela megobrebi<br />

da me ufro WriWinobelebis WriWini mirCevnia.<br />

_ me maRalZabviani qali var, geTayva! _ momesma<br />

uceb cicinaTelas pasuxi.<br />

sabednierod, duru gamovida da maniSna, SebrZandio,<br />

TviTon ki misaRebSi darCa.<br />

Sevedi.<br />

_ modi, modi, viTamaSoT! _ momesma uceb biWunas<br />

wkriala xma da uzomo gancvifrebisagan nabiji ver gadavdgi.<br />

Cemi gaogneba ar gamouwvevia vrceli da maRali darbazis<br />

simSvenieres, barokos stilis fanjrebs, brolis<br />

WaRebs... arc SemaRlebulze dadgmul oqros taxtsa da<br />

farCagadafarebul magidaze _ Zvirfasi TvlebiT moWedil<br />

oqros samefo gvirgvinsa da skiptras... arc kedlebze<br />

Camofenili erovnuli droSebis feradovnebasa da<br />

taxtis Tavze amokveTil gerbs, romelzec meordeboda<br />

moedanze dadgmuli WkiWkitia pirvelis gamosaxuleba.<br />

megona, ukve araferi gamikvirdeboda!<br />

misi udidebulesoba formikalendis xelmwife anduyafar<br />

meore pirmwyazari da xelmwifis ufrosi daiko<br />

misi brwyinvaleba princesa naTeliko titlikanani brZandebodnen.<br />

ufro sworad, Tavdapirvelad momeCvena, rom<br />

titlikanani brZandebodnen. sinamdvileSi ki xelmwifes<br />

ecva ablabudis Sarval-perangi, mxrebze gadaegdo ablabudisave<br />

mosasxami, xolo princesa naTelikos emosa<br />

ablabudis Zvirfasi kaba, romlis arsebobas is patiosani<br />

Tvlebi mowmobda, aqa-iq qalwulis gulmkerdsa da mxrebze<br />

rom gaielvebda.<br />

_ modi, viTamaSoT! _ Wirveulad gamimeora biWunam<br />

da iZulebuli gavxdi mivsuliyavi.<br />

darbazis SuagulSi, pirdapir iatakze saTamaSo rkinigza<br />

moewyoT, cicqna matarebeli da vagonebi liandagze<br />

daqrodnen, gvirabebSi Zvrebodnen, xidebze gadadiodnen.<br />

yovelive amas aRfrTovanebuli taSiT xvdebodnen<br />

maTi udidebulesobebi da da Zma.<br />

usityvod Cavcucqdi, orTaves Tvals ver vaSorebdi.<br />

vcdilobdi, azri momekriba.<br />

misi udidebulesoba angeloziviT biWi gaxldaT.<br />

moxdenili sportuli aRnagoba hqonda. cisfer TvalebSi<br />

xandaxan sicive Caudgeboda, magram iseTi kriala Rimili<br />

gaubrwyindeboda, pirisaxe iseTi cocxali da sayvareli<br />

uxdeboda, rom ar SeiZleboda adamianSi sapasuxo grZnoba<br />

ar gamoewvia. oRondac, aTi wlis biWis Tavze gasaocari<br />

sanaxavi iyo samocdaaTi wlis kacis WaRara. mere gavige,<br />

ymawvili xelmwife im dRes gaWaRaravda, roca zarbaznebis<br />

grialiT misi winamorbedi da sexnia daamxes, is ki sazeimod<br />

taxtze aiyvanes.<br />

princesa naTelikoze laparakic miWirs. vinanieb,<br />

rom misma igavmiuwvdomelma silamazem kinaRam Cemi naniko<br />

damaviwya, SoltiviT gogonas erTi bewo nakli ar<br />

daeZebneboda. ra SxvarTi fexebi hqonda, ra moxdenili<br />

TeZo da weli, rogori qaluri gulmkerdi, gluvi mxrebi,<br />

CanCqeriviT oqros Tmebi, pirisaxis ovali, zomieri<br />

cxviri da ZmasaviT cisferi Tvalebi... oh, misi bageebi...<br />

mapatieT, mgoni, Sors Sevtope!<br />

_ daxe, axla oboba gvaji xids aafeTqebs da matarebeli<br />

gadavardeba! _ Semomcina misma udidebulesobam<br />

da Rilaks TiTi daaWira.<br />

xidi umal SuaSi gaipo. matarebelma ganwirulad<br />

Sehkivla da gadaiCexa. masze mibmuli vagonebic gadayi-<br />

258 259


avdnen da erTmaneTze aixorxlnen.<br />

_ axla dazaralebul mgzavrebs rwyili kotes biWebi<br />

miscvivdebian! _ misma udidebulesobam kolofidan<br />

TuTiis jariskacebi gadmoyara da damtvreuli vagonebis<br />

irgvliv ganalaga.<br />

_ naZarcvs, cxadia, Cemi premieri gedevani leRvis<br />

foTols gadaafarebs!<br />

misma udidebulesobam iatakze dafenili xaliCis<br />

kide aswia da saTamaSos zed gadaafara. mere xelebi daibertya,<br />

taxtze abrZanda da maniSna momcro skamze, romelic<br />

mis ferxTiT idga. Turme masze dajdoma did pativad<br />

iTvleboda da igi karTan daaxloebul pirTa mudmivi<br />

Surisa da qiSpis sagans warmoadgenda.<br />

momxibla xelmwifis aseTma ndobam. gamaoca patara<br />

biWisaTvis uCveulo sibrZnem da gonierebam. xangrZlivi<br />

saubris Semdeg davaskveni, rom da-ZmaSi (princesa naTeliko<br />

Cvidmetisa gaxldaT!) erTad Serwymuliyo bavSvuri<br />

gulubryviloba da berikacis goniereba.<br />

Cveni saubris Sinaarss aq mTlianad ver movitan. jer<br />

erTi, did adgils waiRebs, meorec, Zalian aRelvebuli<br />

viyavi da gonebaSi bevri ram ameria.<br />

Tavdapirvelad xelmwifem moikiTxa Tavisi `Zma da<br />

megobari~, Cveni qveynis pirveli piri. ratomRac miiCnia,<br />

rom me misi ndobiT aRWurvili despani viyavi.<br />

amas rom ambobda, ise momxiblavad iRimeboda, Cemi<br />

guli umal moigo.<br />

princesa naTelikom momibodiSa zedmeti cnobiswadilis<br />

gamo, magram mTxova, amexsna, Tu ratom var aseT<br />

uxeS qsovilSi CajavSnuli, nuTu am tanisamosisagan sxeuli<br />

dalilavebuli ara maqvs, an iqneb raime simaxinjes<br />

vmalav da ara msurs qveyanas vaCveno.<br />

Sevecade, amexsna, rom CvenTan adamianebi ase icvamen<br />

da siSiSvlis gamoCenas eridebian.<br />

_ nuTu me maxinji tani maqvs? _ lamazi Subli SeiWmuxna<br />

princesam.<br />

_ oh, Tqveno brwyinvalebav, Tqvenze mSvenieri arseba<br />

dedamiwis zurgze ar daiareba! _ ver davmale aRfr-<br />

Tovaneba.<br />

_ maSin ver gamigia, WupriviT ratom unda gavexvio<br />

parkSi? _ ganmicxada princesa naTelikom. _ isedac xom<br />

mag tansacmlis qveS yvelani SiSvlebi varT!<br />

amaze ra meTqmoda da gavCumdi. xom ver vetyodi,<br />

rom formikalendSi Cemnairad aTasnairi maxinji mweri<br />

da xoWo icvamda.<br />

misma udidebulesobam dawvrilebiT gamomkiTxa<br />

Cemi Tavgadasavali, mere Cemi samSoblos istoria da<br />

geografia. cota TviTonac icoda, Tanac iseTi ram,<br />

razec aqamde arc davfiqrebulvar. misma udidebulesobam<br />

macnoba, rom dRevandeli saqarTvelos teritoriaze<br />

cxovrobs miliardi WianWvela. formikalendis<br />

statistikosebma aRnusxes mamrisa da mdedris raodenobac,<br />

agreTve uwlovanTa ricxvi da Seadgines WianWvela-<br />

Ta jiS-jilagis reestri...<br />

Cvens dRevandel, krizisul movlenebze rom vuyvebodi,<br />

misi udidebulesoba moiRrubla, princesa naTelikos<br />

ki Tvalebi auwylianda.<br />

_ eh, Cven, WianWvelebi qarTvelebs vgvanebivarT!<br />

_ amoioxra xelmwife anduyafarma.<br />

minda SegaxsenoT, rom misi udidebulesoba Cveulebrivi<br />

biWi iyo, magram amasac, rogorc yvelas formikalendSi,<br />

Tavi WianWvela egona, oRond samefo gvarisa.<br />

amitom iyo, rom princesa naTeliko CameZia:<br />

_ qarTvel WianWvelebSi Tqven, albaT, mefuri<br />

gvariT gamoirCeviT!<br />

wamierad davibeni da abneulad Sevepasuxe:<br />

_ magram yvela qarTveli Cemnairia! _ mxedveloba-<br />

Si, cxadia, is mqonda, rom yvela qarTveli homo sapiensia.<br />

_ rogor, yvela qarTveli xelmwifea? _ gaukvirda<br />

anduyafars.<br />

260 261


`magan ar dagvRupa?~ _ gavifiqre CemTvis da ena<br />

dameba. ar vicodi rogor amexsna am gulubryvilo arsebaTaTvis,<br />

rom TviTonac ar iyvnen WianWvelebi da miT<br />

ufro _ me. amitomac am kiTxvaze pasuxi ar gamicia.<br />

cota xans Tanamedrove politikaze visaubreT.<br />

_ socializmi ra aris? _ mkiTxa xelmwifem.<br />

avuxseni, rom socializmi iseTi sistemaa, roca yvelani<br />

zomierad maTxovrebi varT da Tu vinmem Tavi wamoswia,<br />

egreve wavuTaqebT, raTa CvenTan gavaTanabroT.<br />

_ marto beladisaTvis yofila kai, radgan imas ver<br />

wauTaqeb! _ daaskvna gonierma biWunam. _ kapitalizmi<br />

raRaa?<br />

iseTi sistemaa, roca erTi ass Zarcvavs, oRond<br />

kanonieri gziT.<br />

_ Tqveneburi demokratia?<br />

es isaa, roca yvelas Tanabari uflebebi gvaqvs. ma-<br />

Rali wixls Tu damaWers, meca maqvs ufleba wixliT vupasuxo,<br />

oRond, samwuxarod, Cemi mokle fexebiT veRara<br />

vwvdebi.<br />

TiTi Sublze miido misma udidebulesobam, karga<br />

xans ifiqra da ase brZana:<br />

_ Cvenc gviWirs da Turme Tqvenc gagWirvebiaT!<br />

CamobrZandes es Tqveni xelmwife, iqneb zogi ram mec vaswavlo,<br />

Tundac is, Tu ra aris demokratia! _ mere taSi<br />

Semohkra da darbazSi Semosul cicis ubrZana: _ stumari<br />

sasaxleSi icxovrebs, moasveneT da pativi miageT!<br />

T T a a v v i i XI<br />

XI<br />

aqa ambavi oboba yarayurTisa<br />

princesa naTelikom pativi damdo da Cemi oTaxis<br />

karamde mimacila. Sevecade, Tavi momeToka da Tvali<br />

ameridebina, magram es TiTqmis SeuZlebeli iyo, radgan<br />

ise minarnarebda, TiTqos fexebs iataks arc akarebda.<br />

ablabudis Txeli kaba msubuqad fofinebda, tanze elamuneboda.<br />

qalbatoni cicinaTela cici odnav moSorebiT mogvyveboda<br />

da moridebiT meqceoda. albaT, amanac ifiqra,<br />

es Cveni stumari samefo gvaris kacia da masTan Tavqariani<br />

flirti saSiSiao.<br />

derefanSi rom mivdiodiT, moulodnelad tanSi gamburZgla.<br />

momeCvena, rom viRaca borotad miTvalTvalebda.<br />

swrafad movixede, TiTqos raRacam Savad gaielva.<br />

`molandebebi damewyo!~ _ Tavi davituqse, mere davixare<br />

da princesa naTelikos xelze mokrZalebiT vakoce.<br />

princesam xeli gancvifrebiT gamomtaca, Turme<br />

egona, rom vukbendi. gunebaSi gadavwyvite, amexsna<br />

princesasaTvis, Tu ra aris kocna da SemTxveva Tu momecemoda,<br />

gakveTilebic Cametarebina (am cuRlutobas,<br />

imedia, mapatiebs Cemi naniko!).<br />

CemTvis gankuTvnili oTaxi Zalian momewona. ori<br />

maRali fanjridan sinaTle uxvad iRvreboda. buxarSi<br />

cecxli enTo. buxrispiras, dabal tablaze ori kacis vax-<br />

Sami ewyo. kerZebis mixedviT mivxvdi, rom Wiamaia durum<br />

izruna... oTaxSi iyo rbili sawoli qaTqaTa qveSagebiT,<br />

saweri magida, savarZlebi da feradi televizori.<br />

SemosvlisTanave CavrTe da sakuTari fizionomia<br />

vixile. reportiorma Turme sastumro `bermuxasTan~<br />

gadamiRo. sasacilo sanaxavi iyo sqelua bexveria, romelic<br />

orad gakecvas cdilobda... Semdeg sxvadasxva informacia<br />

gadaica, maT Soris cnoba CinmaCinidan, rom<br />

TviTmfrinavi, romlidanac formikalendSi mgzavri<br />

Camovarda, mSvidobianad dafrinda CinmaCinis dedaqalaq<br />

uCinmaCinis aeroportSi. axla midis molaparakeba imis<br />

Taobaze, Tu rogor amoqolon Riobi da ramdeni dajdeba<br />

es operacia. SesaZlebelia, saqarTvelos ar eyos<br />

savaluto saxsrebi da maSin, arsebobs idea, rom qalbaton<br />

elviras eTxovos, zomieri gasamrjelos fasad, Tavisi<br />

262 263


Zvirfasi ukanaliT ukana gzazec dagmanos es Riobi da<br />

amiT samSoblos gauwios Rirseuli samsaxuri...<br />

ar vicodi, Sirazis vardi da kokobi daTanxmdeboda<br />

Tu ara, magram elviras ukanali gulwrfelad Semenana.<br />

bindispirze Wiamaia duru movida, mivusxediT tablas,<br />

mivirTviT xili da tkbileuli, wavuqcieT Wiqebi,<br />

viWukWukeT guliTadad... me Cemi ambavi movuyevi, iman<br />

Tavisi. gaixsena mSoblebi, mravalricxovani da-Zma, uzrunveli<br />

bavSvoba, roca balaxebSi xetialis garda saqme<br />

araferi hqonda... moCxubariZe Searqves Turme. im balax-bulaxSi<br />

uamravi vinme dacocavda da duruc Sarianad<br />

gadaekideboda, rac CxubiT mTavrdeboda. SeamCnies misi<br />

es niWiereba da waiyvanes obobaTa kavSiris cema-tyepis<br />

akademiaSi, sadac ZiriTadi xelobis garda anabanasac aswavlidnen,<br />

ra Tqma unda, kirilicaze... Tavisi ZalgulovanebiTa<br />

da gonierebiT male gaiTqva saxeli. xan aRmosavleTSi<br />

agzavnidnen funagorieli mojaxedebis winaaRmdeg,<br />

xan dasavleTSi _ binis taraknebis amboxebis<br />

CasaxSobad. mere mis sulSi aqamde miCumaTebuli simi<br />

aJRerda, samSoblos siyvaruli moeZala, obobaTa kavSirs<br />

zurgi Seaqcia da formikalendis samsaxurSi Cadga...<br />

_ fici maqvs dadebuli, _ gamando durum, _ bolo<br />

unda movuRo zogierTebis parpaSs da Cveni ymawvili xelmwife<br />

aRvadgino WeSmarit uflebebSi!<br />

kargad mivxvdi, vis parpaSs gulisxmobda.<br />

_ mec mzada var Tavi davdo xelmwife anduyafarisa<br />

da princesa naTelikosaTvis! _ mgznebarebam Semipyro,<br />

rasac daclili sasmisebi miZlierebda.<br />

_ xelmwife anduyafars gaumarjos! _ wamoiZaxa<br />

durum.<br />

_ jos!.. jos!.. _ beWedi davsvi da Cven erTmaneTs<br />

gadavexvieT.<br />

durus wasvlis Semdeg karga xans vujeqi televizors.<br />

WriWinebis opera midioda, imdeni iWriWines, Cam-<br />

Tvlima.<br />

antraqtSi oboba gvajis interviu gadaica. gvardiis<br />

sardali yveboda imaze, Tu rogor aRmomaCina da rogor<br />

uSiSrad da mamacurad gamkoWa. cxadia, sityvac ar<br />

dascdenia, rom gulwasuli vegde da Cemi gakoWva bavSvsac<br />

SeeZlo.<br />

gamovTiSe televizori da gaxdas Sevudeqi. ratom-<br />

Rac SiSma gamkenwla. xom xdeba xolme, rom adamians usafuZvlo<br />

SiSi eufleba. mimovixede, martodmarto viyavi,<br />

magram momeCvena, rom viRaca miTvalTvalebda.<br />

buxris piras rkinis sacecxluri egdo. aviRe da<br />

loginTan, xelis gawvdenaze davde.<br />

am xnis manZilze pirvelad gavSiSvldi da nebierad<br />

CavTbundi.<br />

Zilma CamiTria... mezmana, rom bnel ufskrulSi vvardebi...<br />

SiSisagan wamoviyvire da gamomeRviZa...<br />

oTaxSi TiTqos raRaca Seirxa. fanjridan Semosuli<br />

namgala mTvaris susti anarekli odnavRa fantavda sibneles<br />

da ufro vigumane, vidre davinaxe, rom marto ara var.<br />

marjvena xeli gavapare, sacecxluri aviRe, marcxeniT<br />

ki Suqi avanTe.<br />

_ daxoce, daxoce adamianebi! _ boRmiT wamoiZaxa<br />

viRacam.<br />

Tvalebi kinaRam Sublze amomezarda.<br />

Cemken moeqaneboda uzarmazari, banjgvliani oboba...<br />

iseTi Savia, bneleTidan amosulsa hgavs.<br />

yvirili movrTe, megona, Cemi RrialiT davafrTxobdi.<br />

_ daxoce, daxoce adamianebi! _ Semzaravi xma gamosca<br />

obobam, Tan arc Seyovnebula.<br />

fexze wamoviWeri da zevidan vxeTqe sacecxluri.<br />

imodena Rone Cavatane, xars wavaqcevdi, magram obobam<br />

wamiT daixia da isev Setevaze gadmovida.<br />

sawolidan savarZelze gadavinacvle, iqidan sawer<br />

magidaze, iqidan kvlav savarZelze... davxtivar aqeTiqiT,<br />

Tan vcdilob, sacecxluri moxerxebulad movu-<br />

264 265


nacvlo, imisic meSinia, es erTaderTi iaraRi Tavisi marwuxiviT<br />

Zlieri kiduriT xelidan ar gamomglijos.<br />

bolos movaxerxe da TvalSi vatake.<br />

simwris Rmuili morTo, banjgvliani piri moixoka...<br />

daixia... fexdafex mivyevi, Tan vcdilob, uamravi Tvalidan<br />

romelime kidev amovubuSto.<br />

am dros kari gaiRo da cicinaTela cicim Sehkivla,<br />

Turme xmauri Semoesma da moirbina.<br />

obobam moqneuli sacecxluri kidev erTxel aicdina<br />

da pirdapir Camqral buxarSi durTa Tavi, buxris mil-<br />

Si miimala.<br />

gadareuli Semovarda Wiamaia duru, avtomati moarbenina.<br />

_ sad aris?! _ yviriliT mekiTxeba.<br />

avtomati avarTvi, lula buxris milSi Sevayofine<br />

da jeri mivuSvi.<br />

zevidan raRac mZime wamovida da dacxriluli oboba<br />

ferflSi daeZneyva, buRi daayena.<br />

derefanSi fexebis xma moisma. dacvis muSakebi morbodnen.<br />

oTaxi aivso SeiaraRebuli WianWvelebiT, magram<br />

saqme ukve moTavebuli iyo.<br />

mobrZanda misi udidebulesoba xelmwife anduyafari,<br />

daxeda moklul obobas da Camexuta.<br />

_ es yarayurTia, boroti da Sxamiani, _ CamCurCula,<br />

_ didi xania Cveni amowyveta unda.<br />

mis xmaSi SiSi amovicani.<br />

uceb mzera vigrZeni. movixede... princesa naTeliko<br />

miyurebs gafarToebuli TvalebiT, Tan wiTldeba...<br />

Semrcxva... axlaRa gamaxsenda, rom titlikana viyavi...<br />

T T a a v v i i XII<br />

XII<br />

aqa ambavi ministrTa kabinetis sxdomisa<br />

am SemTxvevis Semdeg xelmwifem Zalian Semiyvara da<br />

gverdidan ar miSorebda. WaRara biWunasTan gatarebuli<br />

wuTebi Cemi cxovrebis saukeTeso droa. igi, erTi mxriv,<br />

maocebda bavSvuri gulubryvilobiTa da sigiJmaJiT,<br />

meore mxriv, WaRarosnis Sesaferisi sidarbaisliTa da<br />

gonierebiT. momavalSi, vfiqrob, didi politikosi dadgeba,<br />

ra Tqma unda, gazrdas Tu aclian.<br />

im dRes ministrTa kabinetis sxdoma unda Semdgariyo<br />

da xelmwifem ar damiTxova. vifiqre, CemTvisac saintereso<br />

sakiTxi ganixileba da imitom damtoves-meTqi.<br />

Wiamaia duru gverdiT mejda. ar maxsovs, zeviT Tu<br />

aRvniSne, rom igi xelmwifis pirad uSiSroebas ganagebda.<br />

Semovida xelmwifis karis ceremonmaisteri, axalgazrda,<br />

kopwia WianWvela, romelsac Tavze TeTri pariki<br />

exura, warbebi amoeqna da tuCebze pomada ecxo. xelSi<br />

oqrosbunikiani joxi eWira da iatakze dahkra.<br />

_ misi aRmatebuleba batoni premieri funagoria<br />

xoWo gedevani!<br />

SemobrZanda Savsmokingiani da Savcilindriani batoni<br />

premieri. vercxlis xeljoxi iRliaSi darbaislurad<br />

amoedo. cilindri moixada, xelmwifes Tavi daukra<br />

da mimarTa:<br />

_ Tqveno udidebulesobav, nu dagaviwydebaT, rom<br />

me dagsviT mag taxtze!<br />

_ maxsovs, Zvirfaso premiero! _ morCilad miugo<br />

anduyafarma.<br />

ori nabiji gadmodga batonma premierma da zemoTqmuli<br />

sityvebi gaimeora. misma udidebulesobam winandeliviT<br />

upasuxa. batonma premierma xelmwifes mesamejer<br />

rom Seaxsena Tavisi damsaxurebis Sesaxeb, kinaRam adgi-<br />

266 267


lidan wamovxti, magram durum damiWira da CamCurCula:<br />

_ nu Caerevi, es ceremonialia!<br />

batoni premieri Soriaxlo dabrZanda da nexvis suni<br />

daayena.<br />

ceremonmaisterma kvlav gamoacxada:<br />

_ misi keTilSobileba vice-premieri uSiSroebis,<br />

dazvervisa da kontrdazvervis dargSi batoni soliteri!<br />

kinaRam guli wamivida. TeTri, Jelesnairi lenti<br />

kudze Semosrialda. Tavi da tani erTnairi hqonda. vfiqrob,<br />

Tavi kiserze eqneboda, kisrad ki is adgili vigulisxme,<br />

sadac halstuxi ekeTa. TviTon halstuxi iatakamde mos-<br />

Trevda da erTaderTi tanisamosis rols asrulebda.<br />

gamxelisa mrcxvenia, magram qamari magrad Semovi-<br />

Wire. vin icis, baton vice-premiers gunebaSi ra moeprianeba-meTqi.<br />

dazverva da kontrdazverva xom imitomac andes,<br />

raTa iq SeZlos SeZroma, sadac sxvebi ver Seetevian.<br />

soliterma gedevanis gverdiT daikava adgili. mTeli<br />

sxdomis manZilze iqiTken gaxedva mezareboda.<br />

_ gvardiis sardali batoni oboba gvaji!<br />

guli Camivarda, Tavi damnaSaved vigrZeni. iqneb arc<br />

arafers mipirebda, me ki sastumro `bermuxidan~ gamovepare.<br />

gvajim mimoixeda, wamiT Tvalebi geslianad momapyro<br />

da xelmwifes rixiT SeuZaxa:<br />

_ Tqveno udidebulesobav, xom gaxsovT, rom mag<br />

taxtze me dagsviT?<br />

_ maxsovs, geTayva! _ auRelveblad Seepasuxa anduyafari.<br />

gvaji gamobobRda. SemeSinda, ar meces-meTqi, magram<br />

man mSvidad Camiara da savarZelSi Caetyepa.<br />

_ ministrTa kabinetis arawevri, moyvaruli politikosi,<br />

mamaci batoni rwyili kote!<br />

Semocqrialda rwyili kote. rogorc yovelTvis,<br />

axlac momxiblavad ecva _ Savi pijaki, qaTqaTa perangi<br />

da Savkoplebiani halstuxi-pepela.<br />

_ Tqveno udidebulesobav, gaixseneT, rom mag taxtze<br />

me dagsviT! _ Tavi daukra xelmwifes.<br />

_ ar damviwyebia, Cemo kote, arc arasodes damaviwydeba!<br />

_ amoioxra anduyafarma.<br />

kote miiWra savarZelTan, saxelurze Sinaurulad<br />

wamoskupda, sajdomze ki Tavisi uamravi Ceqma Semoawyo.<br />

_ misi kaikacoba, funansTa ministri, batoni gadigamodi!<br />

_ kabinetis momdevno wevrs, erT gamwleul<br />

WianWvelas SemouZRva ceremonmaisteri.<br />

_ ratom `funansTa~? _ vkiTxe durus.<br />

man CurCuliT amixsna: Turme formikalendis fulad<br />

erTeuls hqvia `funa~. erT funad (igulisxmeba fuladi<br />

erTeuli!) SeiZleba SeviZinoT erTi grami funa (ukacravad,<br />

magram igulisxmeba nexvi!). aqedan gamomdinare, saministros<br />

hqvia funansTa saministro, ministrs _ funansTa<br />

ministri, ufro dabali rangis moxeleebs _ funganebi.<br />

_ `kaikacoba~ raRaa?<br />

_ uprocento sesxs iZleva, ukan arafers iTxovs!<br />

_ amixsna durum.<br />

_ albaT, TviTonac motexavs xolme! _ davaskveni<br />

da amasobaSi ceremonmaisterma gamoacxada:<br />

_ uzenaesi salaybos spikeri batoni goglimogli!<br />

Semogorda raRac burTiviT mrgvali, verafriT gavarkvie,<br />

ra arseba brZandeboda da piri sad hqonda (iqneb<br />

mTlad nestis xoWo iyo!), xmas ki ganuwyvetliv gamoscemda:<br />

_ gamarjobaT, gamarjobaT!.. ufali TqvenTanaa!<br />

ieRova TqvenTanaa! alahi TqvenTanaa! kaliostro Tqven-<br />

Tanaa! buda TqvenTanaa! konfuci TqvenTanaa!..<br />

sanam savarZlamde migordeboda, ase gvlocavda,<br />

mere, radgan xeli aravin SeaSvela, TviTon ki savarZels<br />

ver Sewvda, iqve, xelmwifis ferxTiT mokalaTda da<br />

gaisusa.<br />

mcire xniT davdumdiT, Semdeg batoni premieri funagoria<br />

xoWo gedevani alaparakda:<br />

_ Tqveno udidebulesobav! _ mowiwebiT mimarTa<br />

268 269


xelmwife anduyafars. _ samwuxarod, kabinetis yvela<br />

wevri ar gveswreba, radgan batoni sagareo saqmeTa ministri<br />

kikaco alTas gavagzavneT kombostos saSovnelad,<br />

Sinagan saqmeTa ministri arakaco _ balTas, stafilos<br />

sakiTxis gasarkvevad, miwaTmflobelobis ministri<br />

CuRureTis samefos ewvia tarakanTa gvardiasTan mosalaparakeblad,<br />

ekonomikis ministri _ gardabnis sahercogos.<br />

iq kartofilis didi mosavalia da daxmareba unda<br />

vTxovoT Cvens keTil megobrebs _ kolorados xoWoebs...<br />

aba, ra vqnaT, Wama xom undaT baRnebs?<br />

_ undaT, raRa Tqma unda, undaT! _ swrafad daudastura<br />

batonma goglimoglam. _ me principulad moviTxov,<br />

rom baRnebi gamoikvebos!<br />

namdvilad pingpongsa hgavda, oRond sakmaod mozrdili<br />

iyo. `albaT, nestis xoWoa, _ WoWmaniT vfiqrobdi,<br />

_ rom gaiSlebodes, kidurebic gamouCndeba!~<br />

_ amrigad, kabinetis sxdomas gaxsnilad vacxadeb!<br />

_ brZana batonma premierma. _ erTwuTiani moxsenebisaTvis<br />

sityva eZleva baton vice-premiers, soliters!<br />

wamoiklakna soliteri. iq, sadac Tvalebi igulisxmeboda,<br />

saTvale wamoikvexa da qaRaldis nagleji zed<br />

miifara.<br />

_ sakiTxi erTia: rogor gamoviyenoT Cveni Zvirfasi<br />

stumari!<br />

gulze mececxla, etyoba, gavfiTrdi, radgan durum<br />

idayvze momiTaTuna, gamamxneva.<br />

_ dRes Cven swori gadawyvetileba Tu ver miviReT,<br />

es problema uzenaesi salaybos msjelobis sagani gaxdeba!<br />

vifiqre, aviReb am skams da welSi gavwyvet baton<br />

vice-premiers-meTqi, magram Tavi Sevikave.<br />

_ bodiSs vuxdi misi udidebulesobis mefur ynosvas,<br />

_ ganagrZo soliterma da Tan xelmwifisaken maameblurad<br />

gadaixara, _ magram ministrTa kabineti Tvlis,<br />

rom adamianis ZiriTadi funqcia nexvis warmoebaa!<br />

_ diax! _ kveri daukra funagoria xoWom. _ batoni<br />

soliteri am saqmis Rrma mcodnea, ukeTes specialists<br />

versad viSoviT! amitom, Cveni winadadebaa, Zvirfasi stumari<br />

boselSi davabaT da is saqme davavaloT, risTvisac amqveynad<br />

gaCenila!<br />

_ Cemi azriT, es savsebiT SesaZlebelia! _ umal<br />

daudastura goglimoglam.<br />

warmoidgineT, rogori Seuracxyofili davrCebodi.<br />

Cems aRSfoTebas sazRvari ar hqonda. Wiamaia durus<br />

megobruli Tanadgoma rom ara, raime sisuleles movimoqmedebdi.<br />

sityva oboba gvajim aiRo:<br />

_ batonebo, protests vacxadeb! stumari Cemi napovnia<br />

da nadavlic Cemia!<br />

_ rac formikalendSia, yvelaferi xelmwifis sakuTrebaa!<br />

_ SeuZaxa rwyilma kotem.<br />

_ diax, xelmwifis sakuTrebaa! _ boRmiT daudastura<br />

gvajim. _ magram xelmwife xom Cven davsviT taxtze<br />

da imedia, uflebebs ar Segvikvecavs! _ es rom Tqva, rvave<br />

Tvali jiqur miapyro xelmwife anduyafars, romelsac,<br />

albaT, SiSisagan guliscemam mouxSira, Tumca saxeze nervic<br />

ar Setokebia. _ Cveni mTavari sazrunavi, _ ganagrZo<br />

gvajim, _ formikalendis moqalaqeebia! me mudam xalxs<br />

vicav, Wamis demokratiul uflebebs veTayvanebi. amitom,<br />

Cveni Rrma rwmeniT, umjobesia, stumari movakvdinoT,<br />

radgan mis ZarRvebSi imdeni sisxlia, TiTo obobas TiTo<br />

wveTi rom CamovurigoT, wels gamovizamTrebT. amiT ki<br />

WianWveleTis es uZvelesi gvari xelmwifis erTgulebaSi<br />

met simtkices SeiZens!<br />

_ diax, diax, stumari unda movakvdinoT! _ xma Seawia<br />

goglimoglam. _ me vfiqrob...<br />

_ Senc magari xar, ra! _ agdebiT gaawyvetina rwyilma<br />

kotem. _ movakvdinebT da sisxlis mudmivi wyaro Segviwydeba!<br />

me Tu mkiTxavT, kai iqneba, Cveni stumari WkiWkitia<br />

pirvelis monumentis kvarcxlbekze mivaTokoT.<br />

mere ubnebis mixedviT morigeoba davawesoT. erT dRes<br />

270 271


wyilTubnis biWebi wauqceven Wiqas, meore dRes _ ko-<br />

RoTubnisa... viqeifoT da viqeifoT ase! es Cveni stumari<br />

gamZle biWi Cans, qaviliT ar mokvdeba!<br />

_ momxibvleli perspeqtivaa! _ aqac CaurTo batonma<br />

goglimoglam.<br />

amas xom sikvdili merCivna! mindoda, Cemi aRSfoTeba<br />

xmamaRla gamomeTqva, magram xelmwifem xeli aswia,<br />

yvelani gaaCuma da brZana:<br />

_ sakiTxi daisva da unda gadawydes! samnairi midgoma<br />

gamoikveTa. raki Tqvens Soris konsesusi SeuZlebelia,<br />

sakiTxi uzenaes salayboSi unda gadavitanoT! vilayboT<br />

da viyoT kulturulad!.. vbrZaneb, sanam uzenaesi<br />

salaybos dadgenileba ar gamoqveyndeba, stumris Tavidan<br />

erTi Reri Tma ar unda davardes!<br />

_ Tqveno udidebulesobav! _ movaxsene xelmwifes,<br />

roca darbazSi martoni davrCiT. _ mzada var Tqven-<br />

Tvis Tavi gavwiro, magram...<br />

_ mSvidad iyavi! _ gamicina pirmwyazarma. _ salaybos<br />

deputatebi saerTo enas verasodes gamonaxaven!..<br />

wavideT, kvlav matareblobana viTamaSoT!<br />

T T a a v v i i i XIII<br />

XIII<br />

aqa ambavi samefo wveulebisa<br />

Cemi bedi jerac gaurkveveli iyo, rac, bunebrivia,<br />

gunebas mifuWebda. xandaxan sevda Semipyrobda, momagondeboda<br />

Tbilisi, ojaxi, Cemi naniko da sami patara,<br />

saprocento vali, romelic dRiTidRe matulobda da<br />

sul male gamakotrebda kidec. xelmwife anduyafaris<br />

gamWriax Tvalebs araferi daemaleboda da igi yovelnairad<br />

cdilobda Cemi dardis gaqarvebas.<br />

erTxel SemTxveviT wamomcda Cemi valis ambavi.<br />

xelmwife umal dainteresda, CameZia, Tumca mevaxSeobis<br />

azrs ver Caswvda. Tu kacurad gasesxa, vali ranairad<br />

imatebso, gaukvirda... Seecada Cems dawynarebas da dampirda,<br />

funansTa ministrs gadigamodis vubrZaneb da<br />

SenTvis miliardian uprocento kredits gamovayofinebo.<br />

mis udidebulesobas bazarTan da vaWrobasTan araviTari<br />

urTierToba ara hqonda da miliardi bevri egona.<br />

me ki ukve vicodi, rom miliardi funiT (igulisxmeba fuli!)<br />

Sav bazarze oriode kilo Zroxis funas Tu SeiZendi...<br />

ra Tqma unda, zrdilobiani uari vuTxari. avuxseni,<br />

rom Cvens qveynebs Soris finansuri urTierTobebi jerac<br />

ar damyarebula da formikalendur funas Cvens<br />

kuponebze aravin gadamixurdavebda.<br />

iqneb am zrdilobiani uaris Sedegi iyo, rom xelmwifem<br />

Cemi garToba gadawyvita. Sematyobines, misi udidebulesoba<br />

Tqvens sapativcemlod did samefo wveulebas<br />

awyobso.<br />

Tavi uxerxulad vigrZeni. saqme imaSi gaxldaT, rom<br />

ar vicodi, ra Camecva. faTerakiani Tavgadasavlebis wyalobiT<br />

Cemi samogzauro tanisamosi erTob Seilaxa. arada,<br />

aseT mniSvnelovan wveulebaze moiwvevdnen samefos<br />

didebulebs, rogorc gvariSvilobiT gamorCeulebs,<br />

aseve funiT (mxedvelobaSi asignaciebi maqvs!) jibegasqelebulebs.<br />

sul male Cems sawuxars bolo moeRo. karze damikakunes<br />

da Semocqrialda qalbatoni cicinaTela cici.<br />

mxiarul gunebaze brZandeboda, rac imiT gamoixata, rom<br />

miuxedavad mziani dRisa, misi ukanali bJutavda. Turme<br />

princesa naTelikom daavala, sagangebod ezruna Cems<br />

garderobze. qalbatonma cicim Tavi gamoido da momitana<br />

is, rasac formikalendSi mxolod da mxolod samefo<br />

gvaris wevrebs acmevdnen; TerZma WianWvelebma mokrZalebiT<br />

momarTves ablabudisagan moqsovili Sarvalperangi<br />

da mosasxami, xolo xarazma _ iremaxoWos tyavisagan<br />

Sekerili Stibletebi. am ukanasknels ara uSavda<br />

272 273


a, wveulebaze mainc gamiZlebda, magram ablabudiT rom<br />

Sevimose da sarkeSi Cavixede, sircxvilisagan almuri momedo.<br />

qalbatoni cici iseTi sasoebiTa da aRfrTovanebiT<br />

Semomyurebda, misi ukanali ise mWevrmetyvelurad ana-<br />

Tebda, ar vicodi, sad davmaluliyavi.<br />

imdenad titlikana gaxldiT, rom is xalic gamomiCnda,<br />

romlis arsebobisa dedaCems garda aravin icoda.<br />

ra unda meqna! gavixsene Cveneburi andaza, sadac<br />

Caxval, iqauri qudi daixureo. xom aseve ecvaT mis udidebulesobasa<br />

da xelmwifis daikos, me ratom unda gam-<br />

Wirveboda.<br />

Semoixeda Wiamaia durum da gamamxneva, Zalian<br />

gixdebao.<br />

WoWmans SeveSvi da wveulebis darbazisaken gaveSureT.<br />

marTalia, Tavdapirvelad simorcxve bolomde ver<br />

davZlie, ar vicodi, xelebi sad wameRo, xan winidan vifarebdi,<br />

xan uknidan, oRond aseTi mcdelobani fuWi<br />

aRmoCnda. sakuTar siSiSvles xelisgulebiT veRar daifarav!<br />

gaviareT grZeli derefani. win me mivabijeb, ukan<br />

duru da cici momyvebian.<br />

iReba oqrosferi CuqurTmebiani maRali karebi, ismis<br />

sayvirebis triumfaluri xma da SevabijeT gaCaxCaxebul<br />

darbazSi.<br />

karis ceremonmaisteri cekva-cekviT megebeba da<br />

mivyavar sapatio adgilisaken. misi udidebulesoba RimiliT<br />

Tavs miqnevs. princesa naTelikoc Semomcinis, Tan<br />

ratomRac wiTldeba. igi Zmis xelmarjvniv zis, me xelmwifis<br />

xelmarcxniv vjdebi.<br />

darbazis maRali Weri oqroTi da brolis WaRebiT<br />

brwyinavs. sarkian kedlebze irekleba grZeli magidebi.<br />

vercxlis, faifuris, brolis Zvirfasi servizi xorageulis<br />

zvinSi Caflula, grZel surebSi Rvino da nair-nairi<br />

wvenebi liclicebs.<br />

stumarTa simravle da siWrele maocebs. Cemken<br />

xSir-xSirad ixedebian, CurCuleben, icinian... vgrZnob,<br />

rom wveulTa nawili Cemi siSiSvliT madaze momyavs.<br />

pirispir umTavresad obobebi sxedan, mere rwyilebi,<br />

moSorebiT soliterebi, sxvadasxva jiSis xoWoebi, buzebi<br />

da koRoebi, Wiamaiebi da WriWinobelebi... ager, bzuala<br />

ar Cerdeba, mezobel buzaras raRacaze ejajRaneba; avejis<br />

rkili mimjdara da sakuTar skamsa xravs; lafniWamia<br />

ra dasapatiJebeli iyo, cxvirwin amdeni kerZi udgas, eg ki<br />

xelsaxocebsa da yvavilebs miirTmevs; xaris mawuxaram<br />

samjer gadamifrina, Semawuxa, vifiqre, Tu meoTxejerac<br />

wamovida, namcxvarSi Cavglisav-meTqi, eyo goniereba da<br />

momeSva; oqrosTvala buzi ki mimjdara tortis kremze,<br />

Sig iTiTxneba, Tan Tvals mipaWunebs, Tavs mawonebs; ager,<br />

wvimela kombostos TeTrulas earSiyeba; marmara RraWa<br />

ukve mTvralia da ena ebmeba; lomWianWvelas veeba yanwi<br />

auRia, xelmwifis sadRegrZelos bluyunebs da lamisaa Sig<br />

yanwSi Cavardes; kuTxeSi maxra mimjdara, nivris kona<br />

daudvia da xravs TavisTvis (gemovnebaze marTlac ar<br />

daoben!). magidis bolo wiTeltanianma tkipebma gadaawi-<br />

Tles, eseni formikalendSi komunizmis aSenebaze ocneboben!<br />

munis tkipebic maT etmasnebian, Tavisi bunebiT<br />

lumpenebi arian da yoveli amboxebidan gamorCenas elian;<br />

Ripian tkipas erTnic fexebze hkidia da meorenic, misTvis<br />

mTavaria muceli amoiyoros...<br />

fqvilis RraWukebi magidebs Soris darbian, xonCebiT<br />

funTuSebi SemoaqvT da sufras aaxleben.<br />

WriWinobela zeinabi momiaxlovda. quCis opozicioners<br />

dekoltiani da Sleifiani kaba ecva, pirSi `malboro~<br />

gaerWo da saxeSi mourideblad momabola _ `helou,<br />

jigaro!~ movubodiSe im uneblie faTerakis gamo,<br />

roca mecamete sarTulidan zed davenarcxe da ficarnagze<br />

gavSote. WriWinobelam Tvali Camikra, SenisTana vaJkacisaTvis<br />

araerTxel gaviSotebio.<br />

princesa naTelikosken mzera gavapare, am suleli<br />

dedakacis qaragma xom ar gaigona-meTqi. maTi udidebu-<br />

274 275


lesobani lukmas ar miirTmevdnen. mec piri araferze<br />

damikarebia. Soriaxlo cxviris polipebi isxdnen, gamudmebiT<br />

qSutunebdnen, ciebianebiviT dayviTebulebs sifaTebi<br />

CamostirodaT da maTs Semxdvares, mada saidan<br />

gamexsneboda.<br />

damaviwyda meTqva, Tamadad oboba gvaji daniSnes.<br />

mWevrmetyvelebas namdvilad ver Sevuqebdi, smiT ki<br />

blomada nTqavda da aRara Tvreboda.<br />

samagierod rwyili kote svamda wveTobiT da litrobiT<br />

Tvreboda. ganuwyvetliv WinWylobda, rac, albaT,<br />

sul male CxubSi gadaezrdeboda.<br />

sazogadoeba male SeTvra. zogma Sairis deklamacia<br />

daiwyo, zogma waumRera. misma aRmatebulebam batonma premierma<br />

funagoria xoWo gedevanma mikrofonSi CasZaxa Tavisi<br />

saxelganTqmuli `oda nexvs!~ amis sapasuxod WianWveleT-<br />

Si gamorCeulma moSairem, romelsac dediko nikuSas eZaxda,<br />

waikiTxa Tavisi aranakleb saxelganTqmuli `qebaTa<br />

qeba marwyvis Jeles!~ kritikosma Roracunam es ori nawarmoebi<br />

Seajvara Tavis galeqsil TxzulebaSi `gapaeqreba<br />

nexvisa da Jelesi~, romelSic erTi umtkicebda, ginda Tu<br />

ara me gjobivaro, meorec, cxadia, aseve pasuxobda.<br />

rac Seexeba simReras, sxvaze gulmodgined da profesiulad<br />

WriWinobelebi mRerodnen. buzebma mTlad auries,<br />

Tavi ise moigiJianes, mosabezrebelni gaxdnen, Tumca<br />

TviTon ki gaiZaxodnen, modernistebi varT, musikaSi<br />

siaxleebi Semogvaqvso...<br />

uceb Sua darbazSi xoWo-cibrutana gadmoxta da<br />

cekva-cekviT Camouara.<br />

_ ariqa, taSi-taSi! _ SeuZaxes aqeT-iqidan.<br />

xoWo-cibrutanam wres dauara da rwyil kotes Tavi<br />

daukra.<br />

rwyili kote cecxliviT gadmoeSva, `ha-ha!..~ _ iZaxda<br />

da uamravi fexiT iataks naperwklebs adenda. simTvrale<br />

wuTSi daaviwyda. mxrebi moxdenilad SeaTamaSa,<br />

ulvaSebze kidurebi gadaisva da qalbatoni cicinaTela<br />

cici gamoiwvia.<br />

qalbatonma cicim zeda kidurebi gaSala, gamogogmanda.<br />

bednierebisagan erTianad kaSkaSebda.<br />

aq sxvebic CaerTvnen cekva-TamaSSi da yvelaferi<br />

airia.<br />

Cems yurTan daixara Wiamaia duru da CamCurCula,<br />

princesas SenTan cekva surso.<br />

elda meca. cekviT, ara miSavda, ise vcekvavdi, magram<br />

siSiSvles bolomde ver Sevegue... da mainc, uari<br />

laCroba iqneboda da wamovdeqi.<br />

mivikvlev gzas mocekvaveTa Soris, Tan uneblieT<br />

xelisgulebs aqeT-iqidan vifareb.<br />

Semomegeba princesa naTeliko, imasac, bunebrivia,<br />

ablabudis kaba acvia, iseTi gamWvirvale, rom Tavisi Rv-<br />

Taebrivi nakvTebi cocxlad uCans.<br />

gamiRima, gavuRime.<br />

Camexuta, Cavixute da davtrialdiT... mgznebare<br />

ali SemogvenTo da viwvodiT.<br />

musika grialebda, Cven ki TiTqos caSi mivfrinavdiT...<br />

(sxvaTa Soris, mogvianebiT gavige, Cveni cekvis<br />

dros ramdenime Zvirfasi stumari gagviWyletia, ramdenime<br />

ki Cvens ablabudaSi CaxlarTula da mogudula!).<br />

uceb musika Sewyda, siCume Camovarda.<br />

Cvenc mowyvetiT gavCerdiT.<br />

mimovixede.<br />

did-patara Cven gviyurebda. oboba gvaji kbilebs<br />

aRrWialebda. rwyil kotes Tvalebi busaviT gafarToeboda.<br />

xoWo gedevani ise Semomcqeroda, TiTqos funa naxa<br />

da SeWmas upirebso.<br />

mivxvdi, mteri movimravle.<br />

princesa naTeliko mivacile Tavis skamamde, mere<br />

davbrundi Cems adgilas. cxviris polipebidan erT-erTma<br />

cxviri daacemina, uzarmazari cxvirsaxociT SeimSrala<br />

da Cemken gadmoixara:<br />

_ Zvirfaso stumaro, unda gagafrTxiloT,<br />

276 277


formikalendSi Tqven safrTxe geliT!<br />

_ vin brZandebiT? _ SevekiTxe.<br />

_ me gaxlavarT CinmaCinis sagangebo da sruluflebiani<br />

elCi formikalendSi batoni Cin-Cini! Cemma mTavrobam,<br />

Tqveni mTavrobis TxovniT, damavala gadmogceT,<br />

rom TviTmfrinavi, romliTac Tqven CinmaCinSi mifrinavdiT,<br />

am dReebSi ukan gabrundeba da gadaufrens formikalendis<br />

zecas... sxva gza Tqven ara gaqvT, ifiqreT, Tu<br />

rogor moxvdeT TviTmfrinavis salonSi!<br />

_ Riobi Tu dagmanes? _ vkiTxe Cems keTilismyofels.<br />

_ samwuxarod, Tqvens saxelmwifos saxsrebi ar eyo,<br />

qalbatoni elviras imediT brundebian!<br />

asec vicodi, elviras patriotobaSi eWvi arasodes<br />

Semparvia!<br />

T T a a v v i i XIV<br />

XIV<br />

malaqitis oTaxi anu mokle Tavi,<br />

romelic Cemma nanikom ar unda waikiTxos<br />

momdevno dRes, roca misi udidebulesoba saxelmwifo<br />

saqmeebiT iyo dakavebuli, princesa naTelikom Caize<br />

dampatiJa.<br />

sa<strong>saxli</strong>s im kuTxeSi jer ar vyofilvar da, rac axla<br />

vnaxe, yovelnair molodins gadaaWarba.<br />

princesas apartamentebi mTlianad malaqitiT iyo<br />

gawyobili, kedlebi, Weri, iataki mocisfro mwvaned bzinavda,<br />

magidac, savarZlebis safexurebi, Sandlebi, WaRi<br />

_ yvelaferi malaqitisa gaxldaT... kedelSi CaSenebuli<br />

buxaric malaqitiT iyo mopirkeTebuli.<br />

misaRebi darbazis kari Ria verandaze gadioda, iqidan<br />

ramdenime safexuri zRaprul yvavileTSi eSveboda,<br />

romlis SuagulSi malaqitis auzi brwyinavda da Sig kamkama<br />

Sadrevani CuxCuxebda (sagangebod Sevamowme da Sadrevnis<br />

wyali rigiTi moqalaqisaTvis sasikvdilod<br />

steriluri aRmoCnda).<br />

princesas da mec ablabudis tanisamosi gvecva,<br />

erTmaneTis pirispir visxediT, muxli muxlze gvqonda<br />

mibjenili da vcdilobdiT gvesaubra, magram imis gamo,<br />

rom xma gvikankalebda, sityvebis gadabma gagviWirda.<br />

marTalia, tvinSi domxali mqonda, magram Sevecade<br />

seriozuli sakiTxebi wamomeWra. mainteresebda, Tu ratom<br />

marTavda WianWvelebis saxelmwifos maincdamainc<br />

homo sapiensi. princesas naTqvamidan gavarkvie, rom Wki-<br />

Wkitiebisa da bututiebis dinastiis yvela warmomadgeneli<br />

homo sapiensi iyo. gvaris gagrZeleba maSin xerxdeboda,<br />

roca saidanme `samefo gvaris WianWvela~ gamoCndeboda.<br />

warmoidgineT, rogor damiara Jruantelma, mec xom<br />

`samefo gvaris WianWvela~ gaxldiT.<br />

naCqarevi daskvnisagan Tavi Sevikave. bolos da bolos<br />

col-Sviliani, seriozuli kaci viyavi da zedmeti<br />

acundrukeba ver dammSvendeboda.<br />

princesa naTeliko dainteresda Cemi ojaxuri ambebiT.<br />

meuRle rom vaxsene, gulubryvilod mkiTxa:<br />

_ marto erTi coli gyavs?<br />

avuxseni, rom CvenTan erTze meti colis yola mi-<br />

Rebuli ar aris.<br />

princesam sicili damayara. ager, Cvens WianWvelebs<br />

imdeni coli hyavT, ramdenis gamokvebas SeZleben, Tqvenebur<br />

WianWvelebs raRa sWirTo.<br />

mere uceb CameZia, im saRamos kinaRam xelze rom<br />

mikbine, ras niSnavdao.<br />

me misi xelebi aviRe, nazad davukocne:<br />

_ mogewona?<br />

_ Jruantelma damiara! _ morcxvad mipasuxa.<br />

avuxseni, Tu ras niSnavs kocna, isic aRvniSne, rom<br />

278 279


aucilebeli araa marto xelze akoco adamians, qalebs<br />

tuCebSic kocnian-meTqi.<br />

_ meSinia! _ xma Cauvarda princesa naTelikos da<br />

gawiTlda.<br />

mis bageebs roca bage Sevaxe, mTeli qveyana damaviwyda<br />

da, mgoni, masac davaviwye...<br />

am ambavs aq Sevwyvet! ar minda Cemi gatacebis Sesaxeb<br />

nanikom gaigos. warmodgenac ar SemiZlia imisa, rasac<br />

Cemi erTguli meuRle moimoqmedebs...<br />

ra vqna, ra cecxlSi Cavvarde? amieridan aseTi<br />

gaorebuli guliT momiwevs cxovreba...<br />

T T a a v v i i XV<br />

XV<br />

RirsSesaniSnaobebi<br />

princesa naTeliko ar maklebda yuradRebas. xelmwifec,<br />

rogorc ki moiclida, TavisTan momixmobda da er-<br />

Tad vTamaSobdiT. trabaxSi nuravin CamomarTmevs, magram<br />

am dros mis udidebulesobas saboloo gamarjvebis<br />

rwmenas vunergavdi.<br />

zogjer sevda momawveboda, mogonebebs mivecemodi.<br />

TmaWaRara biWuna ucbad dakacdeboda da guliTadad<br />

gamomkiTxavda `dedofal nanikosa~ da Cemi `sami ufliswulis~<br />

ambavs. ar sjeroda, Cemnairi garegnobis WianWvelebi<br />

uklebliv samefo gvarisani rom ar iyvnen da oxravda,<br />

amden xelmwifesa da princesas sarCos vin gauCenso.<br />

mudam sasaxleSi xom ver gamoviketebodi. princesa<br />

naTelikom Semidgina eqskursiebis gegma. Sevecade Rrmad<br />

Semeswavla kvekverias RirsSesaniSnaobani.<br />

pirvelad istoriis muzeumi movinaxuleT. amjerad<br />

ver aRvwer yvelafers, rac iq vnaxe. amis Sesaxeb dawvri-<br />

lebiT movyvebi zemoT dapirebul TxzulebebSi. aq ki<br />

erTs aRvniSnav: sagamofeno darbazebis kedlebi da Weri<br />

mTlianad moxatuli iyo gmirebisa da warCinebul moRvawe-<br />

Ta portretebiT, an bataluri da aRmSeneblobiTi scenebiT,<br />

Tan yvelani, obobebica da xoWoebic avtorebs Wian-<br />

Wvelebad gamoexataT... qveynis damaqcevarTa da moRalateTa<br />

maxinji sifaTebiT sapirfareSos iataki moexataT da<br />

yvela msurvels SeeZlo zed moesaqma.<br />

ganaTlebis sistemis gasacnobad vewvieT WkiWkitia<br />

pirvelis saxelobis saswavlebels. dainteresebul mkiTxvels<br />

unda vacnobo, rom formikalendSi `universitetad~<br />

iwodeba gonebaClungi axalgazrdebis aRsazrdeli<br />

dawesebuleba. iq yovelnairi abdaubda iswavleba. vinc<br />

abdaubdis dazuTxvas moaxerxebs, SeuZlia izrunos salaybos<br />

deputatobaze. xolo vinc masalas veRar daZlevs,<br />

pirdapir xorcsakepSi uSveben, raTa pedagog-maswavlebelTa<br />

gamosakvebi farSi gaamzadon... WkiWkitia pirvelis<br />

saswavlebeli sxvaze prestiJuli dawesebulebaa da<br />

metsaxelad `morgs~ uwodeben, raki umTavresad <strong>mkvdari</strong><br />

sulebiTaa dakompleqtebuli.<br />

kibesTan dagxvda `morgis~ reqtori, cnobili mecnieri<br />

da sazogado moRvawe, planetis sxvadasxva universitetis<br />

sapatio doqtori batoni bututia. rogorc gavige,<br />

misi ZiriTadi specialoba yofila WkiWkitiebis samefo<br />

dinastiis genealogiuri xe. amasTan, batoni bututia iyo<br />

iatakze Sublis dakvris didostati. Tu ramdenjer Seasrula<br />

man es moxdenili pirueti xelmwife anduyafar pirveli<br />

vegetarianelis sapativcemlod, amis Sexseneba dRes<br />

politikuri utaqtobaa. xolo xelmwife anduyafar meore<br />

pirmwyazaris sapativcemlod man iataks Subli zustad ocdaTormeti<br />

aTas xuTas samocdaCvidmetjer axala... aseTi<br />

pirovneba Zalian saintereso vinmed momeCvena da gafacicebiT<br />

davakvirdi Sublze bebera xom ar amouvida-meTqi.<br />

Cvens danaxvaze batoni bututia bednierebisagan SekuntruSda,<br />

moindoma Tavisi ostatobis demonstrireba, ma-<br />

280 281


gram, samwuxarod, daaviwyda, rom kibis Tavze idga, zedmetad<br />

waixara, dagorda da Cvens ferxTiT tyepa moadina.<br />

mivcvivdiT da wamovayeneT! am mcire usiamovnebas<br />

ar SeeZlo daeCrdila sixaruli, rac derefnebSi aJriamulebulma<br />

axalgazrdobam momgvara. patara WianWvelebi<br />

pirdaRebulni Sehyurebdnen princesa naTelikos da<br />

Tqvens mona-morCilsac.<br />

rogorc baton bututiasTan saubridan davaskveni,<br />

formikalenduri swavlebis sistemaSi aRmoCnda ori meTodi,<br />

romelic SeiZleba Cvenc gamogvadges. kargi iqneboda,<br />

ganaTlebis saministros ganexila es sakiTxi da saTanado<br />

daskvnebic gamoetana. erT meTods erqva `gadarbeniT swavleba~,<br />

meores _ `codnis CaWedva~. pirvel SemTxvevaSi<br />

didi formatis wignebi gamoicema, patara WianWvela striqonis<br />

gaswvriv gacunculdeba da gza-gza kenkavs asoebs.<br />

ase rom, teqstis bolomde sul sirbil-sirbil ivlis. garda<br />

imisa, rom am meTodiT codnis SeTvisebis siswrafe<br />

damokidebulia WianWvelas siyoCaReze, igi sportul tanvarjiSadac<br />

CaiTvleba. Cvens pirobebSi amisi ganxorcieleba<br />

cotaTi Zneli meCveneba, saWiro gaxdeba momcro stadionis<br />

sididis saxelmZRvaneloebis gamocema, magram keTili<br />

nebis SemTxvevaSi am winaaRmdegobis daZleva savsebiT Sesa-<br />

Zlebelia... rac Seexeba `codnis CaWedvas~, es sakmaod mtkivneuli<br />

procesia da frTxilad unda mivudgeT. am dros<br />

sabralo students an mowafes Tavs grdemlze adebineben<br />

da celofanSi gaxveul codnas TavSi CaaWedeben. ostati<br />

kargad unda iyos gawvrTnili, ar unda gadaametos, Torem<br />

yofila SemTxvevebi, roca moswavle axalgazrdas Tavi<br />

mTlad gauWeWyes da momavali deputati an kabinetis wevri<br />

gadasagdebi gamxdara.<br />

davinteresdi janmrTelobis dacvis problemebiT.<br />

viyaviT am dargis ministrTan funimacurasTan. didxans<br />

gvesaubra funansur siZneleebze. leqcia wamikiTxa Temaze,<br />

Tu ra momakvdinebelia cocxali organizmisaTvis<br />

sufTa wyali. `is rom kargi iyos, masSi WiaRuebi gaCnde-<br />

boda!~ _ amayad gadmomxeda funimacuram, Tanac dasZina,<br />

steriluri wyliT ganbanils nexvis RvTaebrivi suni<br />

ara sdis da amitom sazogadoebaSi gamosaCeni ar ariso...<br />

`visac bevri funa aqvs, is janmrTelia!~ _ ganacxada batonma<br />

ministrma, oRond ar auxsnia, fuls gulisxmobda<br />

Tu sxva rames.<br />

erT dRes vinaxuleT `amCemfexebis monumenti~, romelic<br />

funagoraze Sendeboda. mkiTxveli mixvdeba, rom<br />

monumenti eZRvneboda formikalendis dovlaTis mwarmoebeli<br />

WianWvelas fexebs.<br />

movinaxuleT formikalendis ekonomikuri gigantic<br />

_ marwyvis Jeles fabrika. haeri aq marwyvis surneliT<br />

iyo gajerebuli da uamravi qurdbacaca mwerisagan<br />

mosveneba aRara hqondaT. fabrikis nawarmiT Ziri-<br />

Tadad salaybos deputatebi ikvebebodnen. stumars pativi<br />

mces da kovzi momalokines.<br />

moviwadine vaWrobis sakiTxebSi garkveva da veraferi<br />

gavige. funas (fuladi erTeulia!) Rirebuleba aravin icoda.<br />

erT kilo funas (igulisxmeba nexvi) xan miliardi funa<br />

(e.i. fuli) sWirdeboda, xan aTiode funa (cxadia, fuli!).<br />

Cveni kuponiviT, zogs es funa (fuli!) sulac ara hqonda,<br />

zogi ki orTvalaTi ezideboda (visac misma kaikacobam<br />

funansTa ministrma gadigamodim krediti uboZa!). aseTi<br />

areul-dareuli fulad-sakredito sistema mTeli dedamiwis<br />

zurgze marto Cvens or saxelmwifoSi arsebobs. amitom<br />

vaWroba ZiriTadad naturaluria, Tumca aqac vera gavige<br />

ra: zogi mTxles cvlida Rvinoze, zogi Rvinos _ mTxleze...<br />

guli matkina monaTa bazarma! miuxedavad imisa, rom<br />

formikalendma xeli moawera adamianis uflebaTa deklaracias,<br />

monebiT vaWroba legalurad mimdinareobs. gansakuTrebiT<br />

sarfiania siZvis diacebiT vaWroba. oRond funaze<br />

(fuladi erTeuli!) es saqoneli ar iyideba, miarTvi<br />

amaT ucxouri valuta. maT Soris Cveni kuponebic vixile.<br />

erTi wiwkvi mdedri tili Rirda naxevari milioni kuponi,<br />

erTi baraqiani matrona WianWvela xuTi milioni kuponi,<br />

282 283


Tumca verafriT mivxvdi, am kuponebs ra TavSi ixlidnen.<br />

aq minda sportsac Sevexo. formikalendSi sportis<br />

uamravi saxeobaa ganviTarebuli. viyavi erovnul stadionze,<br />

romlis tribunebi miliard WianWvelas daitevs... daveswari<br />

iremaxoWoebTan brZolas. gamZvinvarebul iremaxoWos<br />

gadmouxta toreadori WianWvela, cekva-cekviT<br />

ufriala Tvalwin wiTeli naWeri. tribunebi am dros<br />

sigiJis zRvarze Rrialebda: `toro, toro!..~ bolos Wian-<br />

Wvela moxdenilad Semobzrialda da daSna Casca sabralo<br />

iremaxoWos... Sedegi yovelTvis aseTi rodia! zogjer Turme<br />

iremaxoWo ise gamZvinvardeba, toreadorsac gadaTelavs<br />

da kopeadorsac... saintereso gaxldaT TeTrSubla<br />

kutkaliebis marula. Tanac aq totalizatoric muSaobs da<br />

mayurebeli zogjer sakuTar Tavs agebs... wagebulis gza<br />

ki erTia _ xorcsakepi manqana da yuaTiani farSi!.. sportis<br />

saxeobaTagan yvelaze mniSvnelovania cxvirburTi. Wian-<br />

WveleTSi fexburTi ver damkvidrda, radgan imdeni fexebi<br />

aqvT, sul erTmaneTSi exlarTebaT, Tanac Tvalebi xom<br />

winaa, fexebi ukan da burTs zustad ver aTamaSeben. cxvirburTis<br />

dros burTi cxvirwinaa da imiT iseT ileTebs<br />

akeTeben, iseT pasebs gadascemen, TerTmetmetrian sajarimos<br />

ise urtyamen, rom pele dagaviwydebaT... cxvirbur-<br />

Tis erovnuli nakrebis mesveurebs SevuTanxmdi kidec,<br />

raTa vizitiT gvewvion da Cveni fexburTis erovnuli nakrebis<br />

biWebTan burTi gaagoron. mSvenieri sanaxaoba iqneba,<br />

Tumca maincadaminc mogebis imedi nu gveqneba...<br />

erT mSvenier dRes mimiwvies SairTsasaxleSi, formikalendis<br />

elitarul sakrebuloSi, sadac Tavs iyrida<br />

samefos uWkvianesi gonebani...<br />

T T a a v v i i XVI<br />

XVI<br />

aqa ambavi SairTsa<strong>saxli</strong>sa da formikalendel<br />

SairTmesityveTa<br />

naTqvamia, yvela qarTveli poetiao. CemdaTavad me<br />

amas ver daviCemeb, magram Sairi mec miyvars da survili<br />

damebada gamecno formikalendis saxelovani moSaireni<br />

da brZenTa sakrebulo. ar maxsovs, aRvniSne Tu ara, rom<br />

qveynis televiziiT ganuwyvetliv gadaicemoda Cemi<br />

stumrobis ambavi. sadac ki wavidodi, telereportiorebisa<br />

da operatorebis laSqari kudSi damdevda, yovel<br />

Cems sityvasa da Jests firze aRbeWdavdnen. vin icis, ramdenma<br />

moqalaqem damimaxsovra. amitom, me rom moSaireebTan<br />

Sexvedra visurve, Turme amaTac aseTive survili<br />

gasCenodaT.<br />

daTqmul dros me da princesa naTeliko, Wiamaia<br />

durus TanxlebiT, SairTsa<strong>saxli</strong>saken gavemarTeT.<br />

sakmaod mozrdili Senoba TiTqmis gamocarielebuli<br />

dagvxvda. adre Turme aq momsvlelTa teva ar iyo.<br />

imdeni moSaire iyrida Tavs, Sairis fasi mTlad daeca da<br />

saxotbo leqsis striqoni sul raRac oci grami funa Rirda.<br />

krizisis gamo, raki yvelaferi gaZvirda, moSaireebmac<br />

TavianT namuSevars meti fasi daades, magram myidveli<br />

katastrofulad Semcirda. Cveni stumrobis dRes SairTsa<strong>saxli</strong>s<br />

karebTan ramdenime iaffasiani moSaire daRvremili<br />

eloda muStars. saubedurod, amaT Saraxvetia studenti<br />

an student gogonaze Seyvarebuli aspiranti Tu<br />

moakiTxavda, maTgan ki ra didi gamosarCeni iyo mosalodneli.<br />

rogorc Semdeg gavige, salaybos deputatebsa da<br />

samTavrobo Cinovnikebs maRal kabinetebSi msxdomi saxelganTqmuli<br />

moSaireni asxamdnen xotbas da jibesac kargad<br />

isqelebdnen.<br />

284 285


erTgan, saparado kibis Tavze nacnob striqonebs<br />

movkari Tvali. es gaxldaT TviT misi aRmatebuleba batoni<br />

premieris funagoria xoWo gedevanis faqsimile _<br />

nawyveti SesaniSnavi Sairidan _ `kote axta-daxta...~<br />

grZel derefanSi vixile SuSis karadebi, romleb-<br />

Sic moeTavsebinaT gamxmari WianWvelebi _ saxelganTqmul<br />

moSaireTa fitulebi. TiTqmis mtvradqceuli mumiebi<br />

veraferi sanaxavi iyo da Tvali avaride.<br />

derefnis bolos gaiRo maRali karebi da Semogvegeba<br />

erTob ugvani garegnobis Roris tili. mis danaxvaze zurgis<br />

qavili vigrZeni, magram Tavi Sevikave. Roris tilma<br />

maRalfardovani saxotbo sityviT mommarTa, cidan Camofrenil<br />

TeTr geds Semadara... oRond mere da mere gautia,<br />

qaTqaTa gedidan ufro mSvenier da sanatrel msuqan Rorze<br />

gadavida. Turme baton Roris tils Cems danaxvaze Tvalwin<br />

bostanSi moseirne Rori warmoudga da a.S.<br />

vifiqre, viRacaa, afrakadaa-meTqi da durus xmadabla<br />

vkiTxe:<br />

_ rasaa, rom mihqaravs?<br />

_ eg moSaire ar gegonos! _ amixsna durum. _ Sairisa<br />

ara esmis ra, magram didad ganswavlulia. amboben, ramdeni<br />

kidurica aqvs, imdeni wignis aso-niSani aqvs daTvlilio.<br />

amaswinaT daicva disertacia Temaze _ `fxana<br />

rogorc Roris tilis sicocxlisa da keTildReobis xelyofa~,<br />

romelic saetapo naSromi gaxda tilologiis darg-<br />

Si. avtors mieniWa tilolog-politologiis mecniereba-<br />

Ta kandidatis wodeba. RvTis gulisaTvis, saswrafod miuloce<br />

es warmateba, Torem SegiZulebs, xolo visac Sei-<br />

Zulebs, cdilobs Tavze aaxoxdes da zed moisaqmos.<br />

Sevxede, iseTi jRani da mocucqnulia, ginda mousaqmia,<br />

ginda ara, veras igrZnob... Tavi ratom ametkiebina da<br />

monologi rom CamoaTava, didis ambiT mivuloce nanatri<br />

kandidatoba.<br />

Seifera da mere rogor! gaibRinZa, faSvi tikWorasaviT<br />

gamoebera.<br />

darbazis SuagulSi mZime magida idga da Roris tili<br />

iqiTken wagviZRva. cxviri iatakispirze mihqonda, SiSveli<br />

ukanali zeviT aeSvira da iZulebulni gavxdiT, Tvali<br />

agveridebina.<br />

rogorc amixsnes, magidis irgvliv saxelganTqmuli<br />

moSaireni da brZenTa-brZenebi isxdnen.<br />

fexze wamodgnen. raki taSisaTvis amaT xelisgulebi<br />

aRara aqvT, kidurebiT magidas fxaWnidnen.<br />

sapatio adgilze damsves.<br />

mivixed-movixede, ver vityvi, Tavi Sinaurulad<br />

vigrZeni-meTqi. princesa naTelikosa da Wiamaia durus<br />

Tanadgoma mamxnevebda da simSvides amitom vinarCunebdi.<br />

pirdapir Cem win kritikosi Roracuana ijda, iseTi<br />

suni daayena, sunTqva gaWirda.<br />

_ mivesalmebi Cvens Zvirfas stumars, romelsac<br />

SesaniSnavi nexvis suni asdis! _ aseTi sityvebiT mommar-<br />

Ta batonma Roracuanam.<br />

ukve miCveuli viyavi xatovam formikalendur metaforas,<br />

mainc Seuracxyofisagan pirze almuri momedo.<br />

_ igi Camosulia im qveynidan, _ ganagrZo amasoba-<br />

Si Roracuanam, _ sadac Cemi jilagis TanamoZmeebs arsebobis<br />

SesaniSnavi pirobebi aqvT! msurs Zvirfas stumars<br />

mivuZRvna Cemi cxovrebis erTaderTi naRvawi, Cem<br />

mier wvalebiTa da rudunebiT gamocemuli ciliswameba-<br />

Ta samtomeuli!<br />

madlobis niSnad raRac wavibluyune. Zalian gami-<br />

Wirda Roracuanas mier gadmowodebuli wignebisaTvis<br />

xelis xleba. Tavs Zala davatane da gadavfurcle. pirveli<br />

wignis superze amovikiTxe rusuli sityva `donosi~.<br />

Turme formikul enaSi (Lengua de Formicas) adekvaturi<br />

termini ar arsebobs da avtorma kalki ixmara... Semdgom,<br />

mocaleobis dros gavarkvie, rom batoni Roracuana profesionali<br />

yofila da yvela, met-naklebad gamoCenil<br />

pirovnebaze `donosis~ cikli SeuTxzavs... meore tomSi<br />

(`zogadi ciliswamebani~) avtors Cauwikwikebia ciliswa-<br />

286 287


mebani kolega moSaireebze, romelTac (gvars ar davasaxelebis<br />

meTodiT) abralebda qrTamis gamoZalvas, samSoblos<br />

Ralats, seqsualur aRrevebs, gansakuTrebiT uwlovan<br />

WianWvelebTan... mesame tomSi Tavmoyrili iyo `konkretuli<br />

ciliswamebani~, sadac sakuTar ded-mamas, da-<br />

Zmebs, biZa-bicolebs, deidebs, mamidebs da maTs Svilebs,<br />

winaprebsa da momaval Taobebs, ra Tqma unda, sakuTar<br />

colsac (amas bozobas swamebda!) ciliswamebis niaRvar-<br />

Si uqadda CaxrCobas.<br />

princesa naTelikom Sematyo, rom miWirda am tip-<br />

Tan saubari, da RimiliT brZana:<br />

_ geTayva, axla sxva moSaireebsac movusminoT!<br />

Roracuana savarZelSi moikunta da xma gakminda.<br />

wamodga erTi xarabuza xoWo da morTo zuzuni. intuiciiT<br />

mivxvdi, mdedri unda yofiliyo. misi Sairisa<br />

ki veraferi gavige. arc riTma hqonda, arc ritmi da saer-<br />

Tod araferi gaaCnda, garda uTavbolo zuzunisa. princesa<br />

naTelikom ganmimarta, rom qalbatoni xarabuza br-<br />

Zandeboda modernistuli mimarTulebis fuZemdebeli<br />

formikalendur SairSi, rom misi poemebi ise grZelia, veraviTar<br />

wignSi ver eteva da amitom gzatkecilze unda<br />

daibeWdos, raTa mkiTxvelma mgzavrobis dros ikiTxos<br />

(es idea Zalian momewona! xom SeiZleba zogierTi Cveni<br />

moSairis Txzuleba asfaltze daistambos, vTqvaT,<br />

Tbilisidan quTaisamde. visac Sairi uyvars, SeuZlia gzagza<br />

ikiTxos da sayvareli moSairis Semoqmedebas CauRrmavdes.<br />

sxvaTa Soris, qaRaldic blomad daizogeba!).<br />

didxans zuzunebda qalbatoni xarabuza xoWo, SevRondiT<br />

da, bolos, umorCilesad vTxoveT, daendo Cveni<br />

moTmineba.<br />

_ verlibridan iqneb klasikur Sairze gadavideT!<br />

_ vTxove princesa naTelikos.<br />

princesam aniSna Soriaxlo mjdar kutkalias, romelsac<br />

mouTmenlobisagan suli misdioda.<br />

umal fanduri aitaca kutkaliam, simebze kidurebi<br />

Camohkra da Wriali gaadina... verc amisi gavige rame, Tumca<br />

mivxvdi, rom teqstSi riTma xorbaliviT eyara.<br />

_ xalxosania, _ amixsna princesa naTelikom, _<br />

tradicias nabijiTac ar scildeba. wnelis Robes rom<br />

Robaven, ise miRobavs riTmebiT. socialuri JReradobis<br />

avtoria, dRedaRam imaze mReris, viS ra kargi zafxulia<br />

da imaze tiris, vai ra cudi zamTariao.<br />

kutkalia gatacebiT rakrakebda, Tan Tvalebs ise<br />

miJuJunebda, TiTqos me vyofiliyavi zafxulis momyvani<br />

da zamTris amkrZalavi. axla amas davuwyeT xvewna, dagvindeT,<br />

nu dagvaretianeT-Tqo.<br />

ramdenime moSaire WianWvelam xotba aRmivlina. erTma<br />

gozinayis nafCxvens Semadara, meorem vaSlis wvens, mesamem<br />

princesa naTeliko Seadara Taflis im wveTs, Sromismoyvare<br />

WianWvela vardis butkoSi rom waawydeba.<br />

am Sairebma cotaTi guli damiwynara, magram Waobis<br />

wurbela rom wamoyelyelavda, SiSisagan kinaRam magidis<br />

qveS SevZveri. iseTi piri moaRo, spilos rom datakeboda,<br />

wuTSi gamowuwnida.<br />

es gaxldaT batoni kondrati, didi beletristi,<br />

romlis madismomgvrel romanebze izrdebodnen Taobebi.<br />

misi sqeltaniani wignebi Wirianobis dros gvamebis<br />

Casayrel xaros mogagonebdaT. misi furclebidan imdeni<br />

sisxli iRvreboda, zogi mkiTxveli imis surneliT Tvreboda,<br />

zogic zed Tavs aklavda.<br />

batonma kondratma iseTi zefardovani xotba Semasxa,<br />

vifiqre, misma sityvebma sxvebic ar waaxalisos da aqedan<br />

gaSvlepili ar wavide-meTqi. Turme did beletrists<br />

ise movewone, ise Sevuyvardi, rom Cemze romanebis serialis<br />

daweras apirebs, rom amisTvis mzadaa Semiswavlos<br />

da Tan metismeti mgznebarebisagan fexisgulidan<br />

kisrisZarRvamde (dundulebis CaTvliT) damproStnos...<br />

amis gagonebaze Semaciva da amacaxcaxa.<br />

princesa naTeliko moiRuSa da mkacrad gaawyvetina<br />

literaturul nebieras, Seaxsena, rom me xelmwifis<br />

288 289


stumari viyavi da araferi vicodi SairTsa<strong>saxli</strong>s binadarTa<br />

wes-Cvevebze.<br />

warmomidgines biblioTekis oboba, romelic metad<br />

miamit qalbatonad momeCvena. igi Turme erovnuli biblioTekis<br />

xelnawer-foliantebSi abamda qsels da qurdbacacebs<br />

musrs avlebda. am mZime da umaduri SromiT<br />

iZenda sarCosa da codnas. uSurvelad SemomTavaza, mzad<br />

var gagiziaroT erTica da meoreco. xelnaweri foliantebi<br />

diaxac mainteresebda, magram amgvar sarCos uwiwakod<br />

da umarilod Cemi kuWi ver gauZlebda da TanamSromlobisagan<br />

Tavi Sevikave.<br />

yovel gamomsvlels aq ver CamovTvli. zogis Sairi<br />

gaxsenebad ar Rirs, zogi avtori imdenad pawawkintela<br />

iyo, mis naRvaws ra fasi unda Hqoneboda... damamaxsovrda<br />

Jurnal `axvaris~ redaqtori xoxo, gazeT `qvemZromis~<br />

gamomcemeli WuWu da xelnawer Jurnal `slipinas~ Semkreb-gamavrcelebeli<br />

mzisadari... ramdenime Casuqebul<br />

buzsac movusmineT. bevri ibzuiles, magram amaTi Sairi<br />

im qaRaldad ar Rirda, razec maTi naRvawi didi tiraJiT<br />

ibeWdeboda, amaTgan gansakuTrebiT veravis gamovarCev<br />

da vfiqrob, Sairis saqmes buzi saerTod ar unda gaakaro,<br />

gaaWuWyianebs da meti araferi.<br />

ilaparaka kritikosma tkipam, romelic mudam sxvisi<br />

ideebiT ikvebeboda, umTavresad xelmwife anduyafaris<br />

brZanebebiT da uzenaesi salaybos dadgenilebebiT.<br />

ostaturad exerxeboda sxvaTa naSromebidan wvenis<br />

gamodena, ris Semdegac avtorebs mSral burbuSelas<br />

utovebda.<br />

dabolos, maspinZlebma kiTxvebi damayares. formikalendis<br />

elitas umTavresad erovnuli problemebi ainteresebda.<br />

damswre sazogadoebas gavacani Cvens qveyana-<br />

Si arsebuli viTareba. CvenTan WianWvelebs mudam pativsa<br />

scemdnen, SaqarSic ki hqondaT wili dadebuli, magram<br />

bolo wlebis gaWirvebis gamo Saqari TviTonac ara gvyofnis<br />

da WianWvelebs namdvilad ver vuwiladebT-meTqi.<br />

am cnobam sazogadoeba Zalian daamwuxra. iqve gadawyvites,<br />

SeeqmnaT qarTvel WianWvelaTa daxmarebis fondi.<br />

formikalendis yvela WianWvela am fonds Saqris TiTo namcecs<br />

Tu Caabarebda, Cvens beds ZaRli ar dahyefda.<br />

sityvas sityva mohyva da isic wamomcda, rom wina,<br />

stabiluri cxovrebis Jams CvenTan iafad iSoveboda saponi,<br />

sarecxi fxvnili, dusti da misTanani, ris gamoc<br />

mavne xoWoebi, baRlinjoebi, tkipebi, tilebi gadaSenebamde<br />

mividnen...<br />

_ soliteri? _ ikiTxa batonma samtomeulis avtorma<br />

(Roracuana vice-premieris naTesavi aRmoCnda).<br />

avuxseni, rom patarebs e.w. inglisur marils vasmevdiT,<br />

anda oynas vukeTebdiT, ramac soliterebi TiTqmis<br />

gawyvita.<br />

Tavzardamcemi dumili Camovarda. princesa naTeliko<br />

Tavis fiqrebs uRimoda. WianWvelebi cmukavdnen,<br />

cdilobdnen TanagrZnoba gamoexataT, magram ar gamoudiodaT.<br />

sxvebs sifaTebi CamostirodaT. cxadia, maTs gamometyvelebas<br />

sifaTebs Tu vuwodebT.<br />

siCume Roris tilma daarRvia, xmaSecvlili CameZia:<br />

_ nuTu Rorebic sapniT ibanen, imaT xom tlapodan<br />

ver amodeni?<br />

mravlismetyvelad Sevxede da pasuxi ar gamicia.<br />

ar maxsovs vin, magram viRacam wamoiZaxa:<br />

_ Zvel ubedurebas ras mistiriT, dRes ra viTarebaa,<br />

is gviTxras!<br />

simarTles ver davfaravdi! axla qveyana dangreulia,<br />

saponi rom saponia, saSinlad gaZvirda da Tqvens<br />

TanamoZmeebs kargi daxli daudgaT, lamisaa qarTveloba<br />

gadagvaSenon-meTqi.<br />

atyda xorxoci da mxiaruli `vaSas~ Zaxili.<br />

gamovemSvidobeT Wkuamxiarul sakrebulos da wamovediT.<br />

kibeze erTi Tavmsxvili WianWvela wamogvewia. Sex-<br />

290 291


vedraSi isic monawileobda, magram xma ar amouRia.<br />

princesa naTelikom mowyaled gauRima, Wiamaia durumac<br />

Tavi daukra.<br />

_ batoni jgirkoCa! _ warmomidgines.<br />

RmerTma gadmomxeda, roca es pirovneba gavicani.<br />

im wuTas warmodgenac ara mqonda, Tu batoni jgirkoCa<br />

ra rols iTamaSebda xaTabalidan Cems daxsnaSi.<br />

_ Sampanuri giyvars? _ mkiTxa batonma jgirkoCam.<br />

Tavi davuqnie.<br />

_ kaia, kai! _ brZana ucnaurma batonma da gza ganagrZo.<br />

pirdaRebuli gavcqerodi WianWvelas, romelsac<br />

cicqna tanze uzarmazari Tavi gamobmoda da Zlivs mihqonda.<br />

_ Tavi sul tviniTa aqvs savse! _ miTxra princesa<br />

naTelikom. _ Sig ver eteva da xandaxan yurebidan<br />

gamoJonavs. didi gamomgonebelia. axla, amboben, Sampanuris<br />

boTlisagan sacobsatyorcni gamougoniao.<br />

mxrebi aviCeCe, `komunizmis gariJraJze~ vin moTvlis,<br />

ramdeni boTlidan mityorcnia sacobi!<br />

T T a a v v i i XI<br />

XI<br />

aqa ambavi politikisa da politikosobisa<br />

_ formikalendSi erTaderTi politikosi Cveni<br />

xelmwifea! _ miTxra Wiamaia durum. _ anduyafari patara<br />

biWunaa da TamaSi uyvars. amitomac politikuri Tama-<br />

Sis wesebi mis mets aravis esmis. gasaocari oRond isaa,<br />

rom rac naklebia politikosi, miT metia politikuri<br />

partia da organizacia. dReisaTvis, Tu ar vcdebi, aTasamdea<br />

registrirebuli!<br />

vTxove, CemTvis iseTi partiebi gaecno, romelTac<br />

Tavmjdomarisa da generaluri mdivnis garda kidev<br />

eyolebodaT wevrebi. aseTi maincdamainc bevri ar aRmoCnda.<br />

yvelaze mravalricxovani iyo partia, romlis Tavmjdomare<br />

gaxldaT qalbatoni qaRaldis CrCili luiza,<br />

xolo generaluri mdivani batoni qaRaldis CrCili silibistro.<br />

amaTi ofisi mdebareobda WkiWkitia pirvelis<br />

prospeqtze da daTqmul dros veaxeliT.<br />

vxedav, magidaze uzarmazari tomi devs. umal vicani<br />

Cemi siymawvilis droindeli samagido wigni _ marqsis<br />

`kapitali~. davakvirdi, aqeT-iqidan Sexrulia, irgvliv<br />

ki moyviTalo xrili yria. Signidan Sromis xma ismis, vi-<br />

Raca gamalebiT xravs.<br />

Cavaxvele. erT mxares gamoZvra qalbatoni Tavmjdomare,<br />

meore mxares generaluri mdivani. mtveri CamoiferTxes<br />

da mogvibodiSes, dReniadag aseTi Sroma da<br />

jafa gviwevso.<br />

SemovusxediT magidas da gaimarTa saqmiani saubari.<br />

Turme partias adre erqva rkp(b), rac niSnavs `regvenTa<br />

da kretinTa partias (buzankalebisa)~. im dros<br />

partiis wevrTa umravlesoba Sedgeboda meamboxe-revolucioneri<br />

buzankalebisagan. mere omebis epoqa Seicvala<br />

aRmSeneblobis periodiT, partiis rigebi Seivso<br />

mSromeli CrCilebiT. amitom saxelwodebac Seicvala.<br />

amJamad qalbaton luizas da baton silibistros partias<br />

hqvia skkp (`savsebiT kretinTa da korumpirebulTa partia~).<br />

amaT aqvT TavianTi axalgazrduli organizacia _<br />

alkk (`axalgazlda legvenTa da kolumpilebulTa kavSili~)<br />

da mTlad patarukebis sazogadoeba _ `patala legvenukebi~.<br />

am partiis saboloo mizani iyo daepurebinaT TavianTi<br />

wevri CrCilebi. saamisod daistamba da partiis wevrebs<br />

daurigdaT politikuri korifeebis TxzulebaTa<br />

sqeltaniani mravaltomeulebi. amiT partiam iRvawa, rom<br />

aravin darCeniliyo mSieri. TviT Tavmjdomares, qalbaton<br />

luizas da generalur mdivans, baton silibistros<br />

292 293


saerTo sargeblobisaTvis ergoT es gemrieli tomi da<br />

imedovnebdnen, rom ori-sami xuTwledi mainc ar mouwevdaT<br />

SimSiloba.<br />

am vizitis Semdeg, marTali giTxraT, sxva partiaTa<br />

ofisebSi siaruls SeveSvi. ise ki, cnobisaTvis, ramdenimes<br />

mainc CamovTvli: adp _ axladmovlenil demagog-<br />

Ta partia, qdp _ quCis demagogTa partia, sdp _ savsebiT<br />

demagogTa partia, mdp _ mokled, demagogTa partia...<br />

WWp _ WkuamxiarulTa da WamismoyvarulTa partia...<br />

arsebobda kidev `hari-harales sakrebulo~ da `divli-dalales<br />

sazogadoeba~, `Jeles moyvarulTa samefo<br />

moZraoba~ da `nexvis moyvarulTa fronti~...<br />

vfiqrob, sakmarisia!<br />

T T T a a v v i i XVIII<br />

XVIII<br />

aqa ambavi uzenaesi salaybosi<br />

navaxSmevs Sematyobines, rom momdevno dRes uzenaes<br />

salayboSi miwvevdnen. gulma reCxi miyo. yvelafridan<br />

Canda, rom dRis wesrigSi idga Cemi gadarCena-argadarCenis<br />

sakiTxi. Tavi imiTRa davimSvide, rom RvTis wyalobiT<br />

xelmwife anduyafari da princesa naTeliko safrTxes<br />

amarideben-meTqi.<br />

Cavexute Cems fumfula baliSs da sizmarSi CaveSvi.<br />

princesa naTeliko gamomecxada. mTeli dRe masTan viyavi<br />

malaqitis darbazSi da TiTqos ZilSic Tan gamomyva.<br />

viTomc xelSi xeli Cavavle da oriveni mercxlebiviT<br />

cis laJvardze davnavardobdiT... uceb damisxlta...<br />

gamovudeqi. is ki obobas qselSi Cavarda da CaixlarTa...<br />

guli damimZimda, Tumca es mxolod sizmari iyo da<br />

meti araferi!<br />

Wiamaia duru meaxla, dRes qalaqSi mRelvarebaao,<br />

macnoba.<br />

erTad gavemarTeT uzenaesi salaybos Senobisaken.<br />

qalaqis centri gadaWedili dagvxvda. sastumro<br />

`bermuxidan~ moyolebuli WkiWkitia pirvelis prospeqti<br />

da bututias moedani demonstrantebs gaevsoT. moqalaqe<br />

WianWvelebi moafrialebdnen erovnul droSebs<br />

da farTo transparantebs. wavikiTxe zogierTi lozungi.<br />

`obobebo, gou houm!~ _ ewera erTgan inglisurad.<br />

`sibirski voSC, von otsiuda!~ _ ikiTxeboda meoregan<br />

rusulad. umravlesoba ki, cxadia, formikul enaze iyo<br />

Cawikwikebuli: `mogveciT satyepela, davscxebT buzebs!~,<br />

`mivaWylitoT rwyilebi da koRoebi!~ `baRlinjoebma<br />

Cveni sisxli dalies!~ `Zirs obobebi, mTeli Zalaufleba<br />

WianWvelebs!~<br />

bututias moednis kuTxeSi momcro jgufi SevniSne,<br />

umTavresad elitaruli sazogadoebis warmomadgenlebi<br />

iyvnen. mikrofonTan WriWinobela zeinabi idga da<br />

Tavis programas gahkioda: `ara, ara, ara!~<br />

erTgan moxuligno elementebma aSkara antisaxelmwifoebrivi<br />

transparanti gaSales: `gamovwuwnoT xelmwife<br />

anduyafari da princesa naTeliko!~ WianWvelebi<br />

micvivdnen am politikur naZiralebs da transparanti<br />

Tavze gadaaxies.<br />

ra didi mixvedra undoda, formikalendi mniSvnelovani<br />

movlenebis zRurblze idga.<br />

brboSi Zlivs gavaRwieT. vcdilobdi, sxeulis nawilebi<br />

nakleb momeSiSvlebina, magram viRacam kanWze mibwkina<br />

da meqaveboda. Soriaxlo koRo kako davlande. qudi<br />

Tavze qurdulad Camoefxata da piri kaSneTi aexvia. albaT,<br />

eg iyo rom momepara da Tavisi gainaRda.<br />

uzenaesi salaybos kibeebi baRlinjo-policielebs<br />

gadaeketaT. amaT TviT generali yaramani xelmZRvanelobda.<br />

ise gaberiliyo, generlis kitelSi ver eteoda.<br />

mivxvdi, sul axlaxan esadila, radgan ybaSi jerac gasCxeroda<br />

rigiTi policielis Ceqma.<br />

kibis Tavze sakmaod cnobili telereporteri xoWo<br />

294 295


mesaflave da teleoperatori xoWo tkacuna gadamekidnen.<br />

maTTvis ara mcxeloda, vcade, Tavi ameridebina, magram<br />

aRar momeSvnen, vin gaimarjvebso. samarTlianoba<br />

gaimarjvebs-meTqi da karebSi Sevvardi.<br />

megona, SigniT mainc moviTqvamdi suls. Tqvenc ar<br />

momikvdeT! uzenaesi salaybos derefnebi da kibeebi<br />

gvardielebiTa da mxedrobiT iyo gaWedili. amaTgan,<br />

WianWvelebi ufro koreqtulad iqceodnen, xolo rwyilebis,<br />

koRoebisa da obobebis Tavgasulobas zRvari ara<br />

hqonda.<br />

salaybos deputatebi amaT Soris SiSianad miikvlevdnen<br />

gzas, Wiamaia duru ki gasasvlels uSiSrad miikafavda<br />

da araferi damSavebia.<br />

SevaRwieT vrcel darbazSi. ovalurad ganlagebul<br />

magidebs deputatebi usxdnen, prezidiumis magidas ki _<br />

batoni spikeri goglimogla, qurqiani qalbatoni vicespikeri<br />

buzara da batoni vice-vice-spikeri kuku.<br />

maRalzurgian, samefo gerbiT Semkul savarZelSi<br />

ijda misi udidebulesoba da WaRaras oqros samefo gvirgvini<br />

umSvenebda.<br />

misgan xelmarjvniv, sapatio stumris savarZeli<br />

ekuTvnoda princesa naTelikos. xelmarcxniv ki saqanela<br />

ekida, romelzec qanaobda misi aRmatebuleba premieri<br />

funagoria xoWo gedevani. Turme premierebs saqanelaze<br />

imitom svamen, saWiroebis SemTxvevaSi iolad rom<br />

Camoayiraon. vfiqrob, misabaZi wesia!<br />

kedlis gayolebiT stumarTa loJebi diplomatiuri<br />

korpusis warmomadgenlebs da presis muSakebs eWiraT.<br />

Soridan Tavi davuqnie CinmaCinis sagangebo da sruluflebian<br />

elCs baton Cin-Cins. guli damwyda, rom amaT<br />

Soris Cveni damoukidebeli qveynis warmomadgeneli ar<br />

eria. ras izam, TbilisSi imdeni Tanxa ver daiZebna, aseT<br />

prestiJul sataxto qalaqSi saelCo gaxsniliyo.<br />

avanscenaze calke skami idga. mivxvdi, CemTvis iyo<br />

gankuTvnili da iseTi adgili SeerCiaT, rom yvelas enaxa,<br />

Tu ra gemrieli lukma viyavi (xom gaxsovT, tanze mxolod<br />

ablabuda memosa!).<br />

minda oriode sityviT mogaxsenoT, Tu ras warmoadgenda<br />

es sakrebulo. igi Sedgeboda erTferovani, usaxuri<br />

umravlesobisagan da Wreli umciresobisagan. umravlesobas<br />

ZiriTadad Seadgendnen molaybe WianWvelebi,<br />

romlebic arcTu principulad uWerdnen mxars mis udidebulesobas,<br />

risTvisac yovelTviurad TiTo qila marwyvis<br />

Jeles iRebdnen. amaT emxroboda mcire jgufi gadabirebulTa,<br />

romelTac kbilebi gascveTodaT da Tavs<br />

lokviT irCendnen.<br />

umciresoba imdeni fraqciisagan Sedgeboda, rom<br />

spikerati (batoni goglimogla, qalbatoni buzara da batoni<br />

kuku) Tvlas ver audiodnen. eseni xelmwifisagan<br />

arafers iRebdnen, samagierod, rasac moixelTebdnen,<br />

maTi nadavli iyo. fexsaxsrianebSi yvelaze didi oboba<br />

gvajis fraqcia gaxldaT. amaT xelT egdoT formikalendis<br />

sisxlis biznesi. rwyili kotes mcirericxovani<br />

fraqcia, romelsac Tavi umravlesobaSi Seergo da kudi<br />

gareT gamoeyo, xels nexvis biznesSi afaTurebda... ukiduresad<br />

memarcxene flangi rwyil-koRoTa gaerTianebul<br />

fraqcias eWira. eseni quCis opozicionerTagan didad<br />

ar gansxvavdebodnen da usircxvilod afrialebdnen<br />

gulisSemaRonebel transparants: `gamovwuwnoT xelmwife<br />

anduyafari!~ vinc aseT mkrexelobas sajarod bedavda,<br />

bunebrivia, arc princesa naTelikos daindobda,<br />

rom araferi vTqvaT Tqvens mona-morCilze... arsebobda<br />

erTnaxevriani fraqciac, romlis wevri iyo erTi opozicioneri<br />

oboba da erTic, gaurkveveli jilagis buzi,<br />

romelic sanaxevrod umravlesobaSi Sedioda, raki marwyvis<br />

Jele moswonda, magram amavdroulad umciresoba-<br />

Sic iyo, raki nexvsac ar iwunebda.<br />

aseTi iyo formikalendis uzenaesi salaybos miaxloebiTi<br />

portreti. aq, albaT, WianWvelebis imedi ufro<br />

unda mqonoda, bolomde ar gamwiravdnen, Torem umcir-<br />

296 297


esoba cocxals ar gamiSvebda.<br />

Sevecade SiSi dameZlia. Tamamad gaviare avanscenaze.<br />

mivesalme mis udidebulesoba xelmwife anduyafar<br />

pirmwyazars (am dros princesa naTelikom gamamxneveblad<br />

gamiRima!). mere darbazisaken mivbrundi, Tavi davukari<br />

da CemTvis gankuTvnil skamze davjeqi.<br />

pasuxad araerTsulovani zuzuni momesma.<br />

Tavdapirvelad mTavrobis saxeliT aqac batoni<br />

soliteri gamovida. man vrclad ganaviTara kabinetis<br />

sxdomaze warmodgenili idea, romelic batoni premieris<br />

funagoria xoWo gedevanis sruli mxardaWeriT sargeblobda.<br />

oratori ise darbaislurad da damajereblad asabuTebda<br />

Tavis Sexedulebebs, rom kinaRam mec davijere,<br />

es winadadeba arc ise Seuracxmyofelia-meTqi.<br />

nexvis Wiebis fraqciam mTavrobis kursisadmi sruli<br />

mxardaWeris niSnad yiJina morTo. WianWvelebma arc-<br />

Tu erTsulovnad daustvines. xolo deputatma buzebma<br />

bzuili daiwyes, gasagebi mizezebis gamo sixarulisagan<br />

Wers askdebodnen.<br />

am dros xeli aswia misma udidebulesobam da darbazi<br />

gayuCda.<br />

_ marTalia, diplomatiuri korpusis loJaSi Cven<br />

dRes ar gvizis saqarTvelos warmomadgeneli, magram win<br />

unda gavixedoT! winaswar nu davangrevT im xids, romelic<br />

momavalSi Cvens or qveyanas daakavSirebs! samefo<br />

gvaris WianWvelasaTvis, rogoric Cveni stumaria, albaT,<br />

Seuracxmyofelia Cliqosan cxovelTa siaSi Cawera.<br />

vfiqrob, Cveni Zvirfasi stumris inteleqti arafriT<br />

Camouvardeba WianWvelas inteleqts!<br />

gamaxara misi udidebulesobis guliTadma sityvebma.<br />

aTi wlis biWis goniereba marTlac gasakviri iyo. samwuxarod,<br />

xelmwifis naTqvams iseTi aurzauri mohyva, ver<br />

gavarkvie, vin uWerda mxars da vin ewinaaRmdegeboda.<br />

nexvis Teoriis momxreebi ar apirebdnen xelidan Sansis<br />

gaSvebas, magram arc sxva fraqciebs eZinaT...<br />

spikeri goglimogla Seecada daeSoSminebina darbazi<br />

da xmas guliTadobis tembri SesZina:<br />

_ viyoT kulturulad, vilayboT demokratiulad,<br />

nu gavwiravT erTmaneTs!<br />

vice-spikeri qalbatoni buzara mikrofonSi gaiZaxoda:<br />

_ batonebo, erTi wuTiT, batonebo!<br />

xolo vice-vice-spikeri kuku baRis sarwyuliT<br />

agrilebda zedmetad gaficxebul Tavebs.<br />

tribunaze jvriani oboba aZvra da gagulisebiT gaxeda<br />

darbazs.<br />

_ oboba jondo gvajisturi fraqciidan! _ gamoacxada<br />

man. _ misi udidebulesoba xelmwife anduyafari,<br />

etyoba, formikalendis erovnul interesebze maRla<br />

ayenebs ucxo qveynebis interesebs! es, albaT, imitom<br />

xdeba, rom TviT xelmwifisa da princesa naTelikos Zar-<br />

RvebSi iseTive gemrieli da cxeli sisxli mimoedineba,<br />

pirze nerwyvmomdgarni viTmenT yovelive amas, magram<br />

moTminebas xom sazRvari aqvs!<br />

oboba jondos sityvebma umravlesoba aRaSfoTa,<br />

WianWvelebma kidurebis braguni atexes da oratoris xma<br />

CaaxSes.<br />

am RriancelSi yuri mainc vkide radikalTa yvirils:<br />

_ gamovwuwnoT xelmwife anduyafari!<br />

Sevxede mis udidebulesobas, nervi ar gatokebia<br />

saxeze, TiTqos arc esmoda, rac irgvliv xdeboda.<br />

jvriani oboba cdilobda sityva gaegrZelebina,<br />

magram mas erTi gawripuli rwyili miuvarda da Zirs Camoagora.<br />

_ rwyili griSa, kotes fraqciidan! _ wamoiyvira<br />

tribunaze avardnilma rwyilma. _ me gvajistur ideologias<br />

ver gaviziareb! Cveni programa ufro humanuria,<br />

radgan fxaniT jer aravin momkvdara!<br />

iqneb bevri hqonda saTqmeli, magram SurisZiebiT<br />

anTebulma jvrianma oboba jondom fexebze kidurebi<br />

waatana da daiTria.<br />

298 299


_ protests vacxadeb! _ wamoxta rwyili kote.<br />

_ protests me vacxadeb! _ ibRavla gvajim.<br />

_ Seni ki ara, Cemi kaci daiTries!<br />

_ manamde Senma kacma Cemi Camoagora!<br />

orivem erTmaneTisaken muqariT waiwia.<br />

darbazSi myofma deputatebma liderebs daaswres<br />

da erTurTs wauTaqes.<br />

atyda erTi aliaqoTi da cema-tyepa.<br />

spikerati, ra Tqma unda, Tavdauzogavad cdilobda<br />

moCxubrebis daSoSminebas, oRond verc xvewnam gaWra,<br />

verc mudaram da verc civi wylis nakadma... am ria-riam,<br />

rogorc aRmoCnda, ramdenime deputati Seiwira, isini wylis<br />

nakadma klozetSi Carecxa. swored aq iCina Tavi batoni<br />

spikeris gamocdilebam. saswrafod gasca saTanado<br />

gankarguleba. fexze daayenes maSvelTa korpusis<br />

WianWvelebi. daxsnes kanalizaciis milebi, Seamowmes<br />

uzenaes salaybodan gamoJonili fekaluri wylebi...<br />

saubedurod, daRupulTa gvamebi ukvalod gaqra.<br />

darbazis areulobam kulminacias rom miaRwia, misi<br />

udidebulesoba TiTqos gamoerkva, mikrofons xeli waatana<br />

da auRelveblad warmoTqva:<br />

_ batonebo!<br />

xmebi Senelda. misma udidebulesobam xmadabla<br />

gaimeora. mesamejer TiTqmis CurCuliT mimarTa darbazs:<br />

_ batonebo!<br />

xmauri Cacxra, darbazSi mdumareba Camowva. Tumca<br />

bututias moednidan aurzauri kvlavac moismoda. uzenaesi<br />

salaybos Cxubma, etyoba, qalaqSi gadainacvla.<br />

_ verc erTi qveynis verc erTi xelmwife ver aitans<br />

imden Seuracxyofas, ramdensac itans formikalendis<br />

xelmwife. me, marTalia, patara biWi var, magram, rogorc<br />

atyobT, amdenma nervulobam naadrevad gamaWaRarava!<br />

mec RvTis mier dabadebuli samefo gvaris WianWvela gaxlavarT<br />

da ufleba maqvs Cemi Rirseba davicva! ager, vkiTxoT<br />

stumars, romlis qveyanaSi ramdeni moqalaqecaa,<br />

imdeni xelmwifea, dRemde Tu gaugonia aseTi lozungebi<br />

da mowodebebi: SevWamoT princesa da gamovwuwnoT xelmwifeo...<br />

me arc aravis SeveWmevinebi da Cems sisxlsac<br />

veravis Sevasmev! amitom, raki aq bevrs ar vundivar, mzada<br />

var gadavdge da emigrantad wavide sataxto qalaq TbilisSi,<br />

sadac, imedia, vicxovreb xelmwifeTa Soris da<br />

amden Seuracxyofas aravin makadrebs!<br />

ar vicodi, gamxareboda Tu mwyenoda es sityvebi.<br />

mesiamovna, rom misi udidebulesoba aseTi maRali azrisaa<br />

Cems samSobloze, magram vai rom TbilisSi Camosvlis-<br />

Tanave, misi imedebi gaqarwyldeboda.<br />

xelmwifis sityvebma darbazi daTrguna.<br />

oboba gvaji gamobobRda. cotaTi nasvamsa hgavda da<br />

avanscenaze kinaRam waiqca.<br />

_ xelmwife anduyafar pirmwyazari me aviyvane taxtze!<br />

gadadgeba Tu ara, Cemi gadasawyvetia! TvalnaTliva<br />

Cans, rom samefoSi krizisia. mis dasaZlevad saWirod<br />

mimaCnia, rom misma udidebulesobam dinastiuri kavSiri<br />

Sekras opoziciasTan da princesa naTeliko me SemrTos.<br />

am SemTxvevaSi aRdgeba erTiani suliskveTeba da Cemi<br />

mamaci gvardia ufro erTgulad gaswevs xelmwifis samsaxurs!<br />

princesa naTeliko gafiTrda, xelmwife anduyafari<br />

ki odnav moiRuSa. igi politikosi gaxldaT da Tavis<br />

WeSmarit guneba-ganwyobilebas ostaturad malavda.<br />

obobam saTqmeli moamTavra Tu ara, rwyili kote<br />

axta-daxta, deputatebs Tavze gadaevlo da tribunaze<br />

Seskupda.<br />

_ Cemo gvaji, Sen ukve duJini coli SemogeWama da<br />

veRar gaZexi! obobasa da princesas qorwili zRaparSic<br />

ver gaTamaSdeba!.. Sen, mgoni, konstituciuri gadatrialeba<br />

mogisurvebia da iqneb xval taxtsac waepotino!<br />

formikalendis konstituciis Tanaxmad princesa naTeliko<br />

mxolod da mxolod samefo gvaris WianWvelas Sei-<br />

Zleba SeeuRlos! Senze uaresi vaJkaci ar gaxlavar, mag-<br />

300 301


am me isev Cems lamazman rwyilukebs virCev da taxts diaxac<br />

ar wavepotinebi! girCev, ukanali skamze daatio,<br />

Torem Cems biWebs Sevajaxeb Sens nabiWvrebTan da mere,<br />

rac moxdeba, Sens Tavs daabrale!<br />

funagoria xoWo gedevanma, formikalendis batonma<br />

premierma saqanela Seaqana da ukmayofilod warmoTqva:<br />

_ batonebo, Cveni sxdoma eZRvneba Zvirfasi stumris<br />

gamoyenebas! dRis wesrigSi arc xelmwifis gadadgoma<br />

gviweria, arc princesa naTelikos daqorwineba. me<br />

moviTxov, yurad iRoT kabinetis azri amis Taobaze,<br />

winaaRmdeg SemTxvevaSi, kenWisyraze davsvam sakiTxs<br />

mTavrobis ndobis Sesaxeb!<br />

funagorias sityvebs darbazis arnaxuli azvirTeba<br />

mohyva. umravlesobis xmebi, cxadia, faravda umciresobisas:<br />

_ gaumarjos xelmwifes!.. SevexvewoT, ar gadadges!..<br />

davuCoqoT!.. gaumarjos marwyvis Jeles!.. xelmwifeo,<br />

win gagviZex da gvaWame tkbili muraba!..<br />

amis sapasuxod umciresobis mxridan kantikuntad<br />

moismoda isteriuli SeZaxilebi:<br />

_ Zirs xelmwife!.. SevWamoT princesa naTeliko!..<br />

movakvdinoT stumari!.. gvsurs, davlioT cxeli sisxli!..<br />

spikeri goglimogla mikrofons daswvda da Seecada<br />

daefara deputatebis xmebi:<br />

_ davicvaT kenWisyris rigiToba!.. pirveli winadadeba<br />

xelmwifisa iyo!.. kenWs vuyri xelmwifis gadadgomis<br />

sakiTxs!.. CarTeT aparati!.. moemzadeT kenWisyrisaTvis!..<br />

daiwyo xmebis daTvla!.. kvalificiuri umravlesoba<br />

kvlavac xelmwifis mxaresaa da mis gadadgomas<br />

ar daeTanxma!.. gaumarjos Cvens xelmwife anduyafar meore<br />

pirmwyazars!<br />

aq misma udidebulesobam xeli aswia da mis am JestSi<br />

Zala da gambedaoba igrZnoboda.<br />

_ dRevandelma kenWisyram cxadyo, rom umravlesoba<br />

marwyvis Jelesa da stabilurobis momxrea, magram<br />

amave umravlesobis azriT, ministrTa kabinetis programa<br />

Cveni Zvirfasi stumris gamoyenebis Taobaze, Caflavda...<br />

azrTa sxvadasxvaobam xelmwifesa da premiers Soris<br />

SeiZleba gaaRrmaos samTavrobo krizisi. amitomac mimaCnia,<br />

rom kenWisyraze unda daisvas batoni premieris<br />

funagoria xoWo gedevanis winadadeba ndobis votumis<br />

Sesaxeb!<br />

_ CarTeT aparati! _ skamze SekuntruSda nestis<br />

xoWo (sabolood gavarkvie, rom is nestis xoWoa!) uzenaesi<br />

salaybos batoni spikeri. _ kenWs vuyriT mTavrobis<br />

ndobis votums!.. batonebo, dawynardiT!.. mimdinareobs<br />

kenWisyra!.. moiTmineT!.. damTavrda xmebis daTvla!..<br />

esec ase!.. umravlesobas miaCnia, rom batoni premieri<br />

unda Camogordes!<br />

kidurebis fxaWuni umravlesobis mxridan, ukmayofilo<br />

Rrianceli umciresobidan, saqanela gadayiravda<br />

da funagoria xoWo gedevani Zirs gagorda.<br />

uceb darbazis Sori kuTxidan jgufuri yvirili<br />

moisma:<br />

_ Wiamaia duru premierad!.. Wiamaia duru premierad!..<br />

gavixede, ukve transparantic gauSliaT: `Wiamaia<br />

duru premierad!~<br />

maSinRa mivxvdi, mTeli es aurzauri mxolod speqtakli<br />

gaxldaT da misi reJisori brZandeboda marTlacda<br />

ubadlo politikosi, aTi wlis WaRara xelmwife anduyafar<br />

meore pirmwyazari.<br />

Sevxede mis udidebulesobas, viTomc Sewuxebuli<br />

saxe hqonda, Subli SeeWmuxna, Tumca bageze Rimili ukr-<br />

Toda.<br />

_ batonebo! _ mikrofoni aiRo biWunam. _ batonebo!<br />

_ ufro wynarad gaimeora, mere TiTqmis CurCuliT:<br />

_ batonebo!<br />

darbazi gaisusa.<br />

_ premieris kandidatis wardgena xelmwifis prerogativaa!<br />

sanam Cvens azrs mogaxsenebdeT, minda gul-<br />

302 303


wrfeli madloba vuTxra aw Zirs gagorebul eqspremiers<br />

funagoria xoWo gedevans, misi RvawlisaTvis samefos<br />

winaSe! vfiqrobT, batoni gedevani davajildovoT WkiWkitia<br />

pirvelis ordeniT da xuTi kilo maRali xarisxis<br />

Zroxis funiT, amave dros davuniSnoT pensia dReSi miliardi<br />

funis odenobiT!<br />

darbazSi aqa-iq kidurebis fxaWuni gaisma. zogs moswonda<br />

es winadadeba, zogs _ ara.<br />

_ rac Seexeba axal premiers, aq ukve SemogvTavazes<br />

misi kandidatura... vfiqrob, Wiamaia duru SesaniSnavi<br />

kandidatia!<br />

_ protests vacxadeb! _ SehbRavla oboba gvajim.<br />

_ CemTvis sul erTia! _ xeli Caiqnia rwyilma kotem.<br />

am SeZaxilebma baton goglimoglaze veraferi zegavlena<br />

ver moaxdina.<br />

_ CarTeT aparati!.. moemzadeT kenWisyrisaTvis!..<br />

vinaa momxre, rom premieris postze dainiSnos batoni Wiamaia<br />

duru!.. moiTmineT!.. dawynardiT!.. xels nu gviSliT!..<br />

mimdinareobs kenWisyra!.. Cumad! xmebs iTvlian!..<br />

diax, saxelobiTi kenWisyraa!.. misi aRmatebuleba batoni<br />

Wiamaia duru formikalendis samefos axali premieria!<br />

mivulocoT, batonebo!<br />

Wiamaia duru umal saqanelaze aRmoCnda, energiulad<br />

qanaobda, Tan yvelas RimiliT Tavs ukravda.<br />

uceb saidanRac qalbatoni cicinaTela cici Semovarda<br />

da mowyvetiT SesZaxa:<br />

_ princesa naTeliko!<br />

mivtrialdi, princesa naTelikos savarZeli carieli<br />

iyo. yvelas Tvalwin, uzenaesi salaybos prezidiumidan<br />

moitaces princesa naTeliko da es veravin SevniSneT...<br />

T T a a v v i i XIX<br />

XIX<br />

areulobani sataxto qalaq kvekveriaSi<br />

gedevani rom gagorda, avanscenaze gabarjRul gvajis<br />

gadauara da datkepna.<br />

eqspremieri imdenad gaognebuli brZandeboda, rom<br />

sxdomis bolomde gulSemoyrili egdo da mere misi bediRbliT,<br />

marTali giTxraT, ar davinteresebulvar.<br />

rac Seexeba oboba gvajis, igi odnav gaxldaT daretianebuli<br />

da protestis wamoZaxilis garda veraferi<br />

moaxerxa.<br />

amasobaSi princesa naTeliko gauCinarda. rwyilma<br />

kotem brali umal oboba gvajis dasdo, bevri arc ufiqria,<br />

isedac gonebaabneul gvajis zevidan daaxta.<br />

salaybo kvlav airia. deputatebma xelCarTuli<br />

brZola gamarTes. darwmunebuli var, ormac ar icoda,<br />

risTvis Cxubobda.<br />

durum mxari gamkra, xelmwifisaken gamaxeda.<br />

misi udidebulesoba fexze idga da mSvidad gahyurebda<br />

am oromtrials.<br />

_ xelmwifis sicocxle safrTxeSia! _ CamCurCula<br />

batonma premierma.<br />

umal gamovfxizldi, mozRvavebuli Zala vigrZeni.<br />

Tu ramed vRirdi, Tavi axla unda gamomeCina.<br />

Semomxeda xelmwife anduyafarma, gamiRima, Tan cisfer<br />

Tvalebze sevda gadaefina.<br />

_ stumaro! _ wynarad miTxra. _ albaT, Sens sam-<br />

SobloSi aseT gamokretinebul da WkuaTxel deputatebs<br />

ver ixilav. merCia, Seni TvaliT ar genaxa es yovelive.<br />

minda icode, rom WianWvelebi wynari, momTmeni da mSromeli<br />

arsebebia. obobaTa kavSirSi didxans CaxlarTvam<br />

goneba dagvibinda. xandaxan xelmwifis pirveli mteri<br />

sakuTari xalxia, radgan mas orientiri dahkargvia da av-<br />

304 305


kargis garCeva aRar ZaluZs. am dros misi gadarCena mxolod<br />

mtkice xels SeuZlia!<br />

_ mtkices, magram kanoniers, Tqveno udidebulesobav!<br />

_ morCilad movaxsene.<br />

_ ho! _ Semomcina patara, magram ukve WaRara biWunam<br />

da meramdened gamikvirda, rom am Subls miRma asakovanis<br />

goneba imaleboda. _ kanonebs xom Cven TviTon vwerT!<br />

Sebrunda da swrafi nabijiT wavida.<br />

me da durum gadavaswariT, raTa misTvis gza gagvekafa.<br />

mourideblad wixls amovkravdiT da ganze visrodiT<br />

gzaze SemoCexil salaybos deputats an maRali rangis<br />

moxeles, romelsac am areulobaSi xelmwifis pativiscema<br />

daviwyebodaT da fexebSi gveblandebodnen.<br />

xveuli kibiT saxuravze avediT. durum momibodiSa,<br />

jer xelmwifis sicocxleze unda vizruno, Sen ki aq damelodeo.<br />

Seisva zurgze misi udidebulesoba da sa<strong>saxli</strong>saken<br />

gafrinda.<br />

videqi da gavyurebdi. SiSiT guli meleoda, radgan<br />

gamoricxuli ar iyo teroristebis gamoCena. formikalendSi<br />

mravals exerxeboda frena da erTi nestriani<br />

bzikis daqiraveba arc gaWirdeboda.<br />

davrCi martodmarto. ar vicodi, ranairad movqceuliyavi.<br />

durus davlodebodi Tu gza TviTonve gamekvlia.<br />

princesa naTelikos moulodneli gaqroba miklavda<br />

guls... vis unda xeleyo misi brwyinvaleba? vin gabedavda<br />

saxelmwifo Ralatis tolfas qmedebas? viTom gvajis<br />

biWebma? sabralo princesa, vin icis, ras umzadebda<br />

mware xvedri!<br />

uceb Cems irgvliv saxuravi arakunda. mezobeli<br />

Senobidan mesrodnen. buxris mils snaiperi amofareboda<br />

da mizanSi miRebda.<br />

Cavikuze da pirvelsave RiobSi vSvlipe Tavi. oriode<br />

wuTSi kvlav salaybos darbazSi aRmovCndi.<br />

deputatebi RrianceliT dareodnen erTmaneTs. Se-<br />

vatyve, rom JelesmoyvarulTa umravlesoba jabnida<br />

umciresobas. msxverpli blomad iyo. ramdenime koRo da<br />

buzi vnaxe sikvdilis agoniaSi. eqimad me ar vvargodi, an<br />

SiSveli xeliT ranairad unda meSvela kolega deputatis<br />

mier TavgaWeWyili kolega deputatisaTvis.<br />

umjobesi iyo, sakuTari TavisaTvis meSvela. ablabudiT<br />

Semosils gadarCenis ra Sansi mrCeboda! sabednierod,<br />

CemTvis aravis cxeloda da mSvidobianad gavaRwie<br />

uzenaesi salaybos Senobidan.<br />

oRondac, rac me bututias moedanze vnaxe, imis<br />

aRsawerad sityvebi arc meyofa.<br />

vrceli moedani da WkiWkitia pirvelis farTo prospeqti<br />

Tavidan bolomde gavsebuli iyo moCxubrebiT. vin<br />

vis JuJavda da aqedan gamarjvebuli vin unda gamosuliyo,<br />

amas mamazecieri ver gaarkvevda. ismoda xmlebis Caxa-<br />

Cuxi, kalaSnikovis avtomatebis kakani, qvemexebis griali.<br />

qalaqis Tavze kvamlis boli idga. xanZari gauCnda<br />

formikalendis arqiteqturis ramdenime mSvenebas, Camsxvreuli<br />

fanjrebidan snaiperebi isrodnen anda brbo-<br />

Si xelyumbarebs yridnen. am autaneli kakafoniis miuxedavad,<br />

aravin garboda, piriqiT, momijnave ubnebidan<br />

axal-axali SeiaraRebuli razmebi Semodioda, umTavresad<br />

meomari WianWvelebisa, romlebic erTnairad musrs<br />

avlebdnen, visac ki SeeCexebodnen.<br />

kibis Tavze darCena saSiSi gaxda, wasvlac ar iyo<br />

usafrTxo. gavixede, erT zorba da Ronier iremaxoWos<br />

Tavgza abnevia. zurgze unagiri edga da aRviri Zirs mos-<br />

Trevda. wuTis win zed mxedari ijda, magram gadmoyiravda...<br />

aqamde cxenze arasodes vmjdarvar, miT ufro iremaxoWoze,<br />

magram qarTvelis genSi mxedris kodicaa Cawerili<br />

da arc miyoymania, movwydi adgils da unagirze<br />

Sevafrindi. imdeni viyoCaRe, aRvirsac mivwvdi da dezi<br />

vkari. sabralo arseba mtkice xels umal damorCilda...<br />

sxva gza ver vnaxe da pirdapir moCxubrebSi SevaWene. vin<br />

icis, iremaxoWos eSvebze ramdeni meomari wamoego, ki-<br />

306 307


durebiT ramdeni davtkepneT. javSnosaniviT gadavuareT<br />

mTel moedans da, albaT, uamravi vinme vimsxverpleT.<br />

unagirze xmliT ver momwvdebodnen, magram irgvliv<br />

tyvia zuzunebda, xandaxan qvemexis Wurvic gadamifrenda<br />

da kedels mienarcxeboda. ubralod, bedi mwyalobda!<br />

prospeqtamde mivaRwie. amasobaSi meomrebma iucxoes<br />

maT rigebSi SemoWrili iremaxoWo, momibrundnen da<br />

yoveli mxridan damcxes. gansakuTrebiT koRoebma gamacales<br />

siqa. giJebiviT irjebodnen. koRo Toma Sevicani,<br />

danarCenebi ver davimaxsovre... buzebmac guli gamiwyales,<br />

Tumca amaTi imdenad ar meSinoda. erTi rwyili momaxta,<br />

pirdapir loyaze mibwkina. iseTi sila vtkice, kinaRam<br />

unagiridan gadmovvardi. is naZirala ki gamisxlta.<br />

misi sifaTi mainc davimaxsovre, vinZlo sadme Semxvdes,<br />

samagieros mivuzRav.<br />

ise, rwyilebi ufro magari meomrebi aRmoCndnen. rwyili<br />

kotes mimarT pativiscema vigrZeni. ise uSiSrad SemoajiriTa<br />

Tavisi kutkalia, ise gadauara mowinaRmdegeebs,<br />

aRtacebuli davrCi. didad uSiSari vaJkaci yofila!<br />

gverdiT rom Camiqrola, micno da kiviliT Semexmiana.<br />

_ ipove?! _ gavZaxe.<br />

mimixvda, rasac vekiTxebodi.<br />

_ gvajistebs angariSs gavusworeb da princesasac<br />

vipovi! _ momaZaxa.<br />

gvajistebs ki usworebda angariSs, magram imas ver<br />

xedavda, rom WianWvelaTa axal-axali razmebi mis biWebsac<br />

ar indobdnen.<br />

amasobaSi Cemma iremaxoWom duJini oboba, rwyili da<br />

baRlinjo miaWylita da mivxvdi, arc me damadgeboda kargi dRe.<br />

damesia, magram ra damesia! irgvliv WaxaWuxi da bzuili<br />

mesmis da verafers vxedav.<br />

sanapirosaken gaRwevas Sevecade.<br />

iremaxoWom fexi iRrZo, an iqneb mavanma dro ixel-<br />

Ta da cota moakvnita.<br />

iZulebuli gavxdi, dametovebina.<br />

gavqandi mTeli siswrafiT, gadavevle sanapiros<br />

parapets da pirdapir funawyalSi vdurTe Tavi...<br />

T T a a v v i i XX XX<br />

XX<br />

areulobani grZeldeba<br />

adrec aRvniSne, rom funawyali Tavis saxelwodebas<br />

savsebiT amarTlebda. kvekverias moqalaqeni aRtacebulni<br />

iyvnen am sanapiroebiT. ojaxebiTurT daseirnobdnen<br />

xolme da siamovnebiT iynosavdnen im surnelebas, rasac<br />

mdinare gamoscemda. TviT funawyali fekalurisagan odnavRa<br />

gansxvavdeboda da, me Tu mkiTxavT, masSi Cayuryumelavebul<br />

kacs aTi meqise ver ganbanda.<br />

curva bavSvobidan mexerxeboda, amitom daxrCoba<br />

ar momeloda, magram iseT dReSi Cavvardi, tirili mominda.<br />

iZulebuli vxdebodi, CameyvinTa, radgan koRoebis<br />

laSqari ar meSveboda da Tavs rogorc ki amovwevdi, umal<br />

cecxls miSendnen. sabednierod, uTavbolod isrodnen<br />

da amitom jerjerobiT ver maxvedrebdnen... gamwarebulma<br />

Suri imiT viZie, ramdenime mdevari fexebiT daviTrie<br />

da wyalSi CavaxrCve. funawylis talRebs uCemodac koRosa<br />

da buzis uamravi gvami mohqonda. zogierT maTganSi<br />

salaybodan Carecxili deputati Sevicani.<br />

bolos, rogorc iqna, abezari mdevari CamoviSore da<br />

napirze amovZveri. midamo frTxilad davzvere. Tavfexianad<br />

vyardi, riTac, albaT, mtris ynosvas gavaRizianebdi.<br />

buCqebSi Cavimale, gza wakuzulma ganvagrZe. irgvliv<br />

siwynare sufevda. Canda, aqauri mosaxleoba aiyara<br />

da saomrad qalaqis centrs miaSura.<br />

308 309


Soridan moismoda omis yiJina da griali.<br />

erTgan Senobaze wiTeli jvari SevniSne. Sevipare...<br />

darbazSi aRmovCndi... SuagulSi cisferi auzia, kamkama wyali<br />

livlivebs. iqve gamafrTxilebeli warweraa: `steriluri<br />

wyali, janmrTelobisaTvis saSiSia!~<br />

kargad vicodi, ras niSnavda es warwera. aseTi `momakvdinebuli~<br />

wyliT malaqitis SadrevanSi vibandiT me da<br />

princesa naTeliko. amitom bevri ar mifiqria, ablabudis<br />

tansacmlianad Sevcure da SesaniSnavad davibane.<br />

amovedi wylidan, gavwure tanisamosi, romelic erT<br />

muWSi Caeteoda, Zlivs Cavicvi da am dros saidanRac gamotyvra<br />

saTvaliani da TeTrCaCiani WianWvela. jibeSi<br />

stetoskopi edo da imiT mivxvdi, rom eqimi brZandeboda.<br />

_ am wyalSi daibane? _ gancvifrebiT SemekiTxa.<br />

Tavi davuqnie.<br />

_ ar icodi, rom sterilurad sufTa wyali saSiSia<br />

sicocxlisaTvis? _ wamoiZaxa eqimma. _ Cven igi aq mecnieruli<br />

kvlevisaTvis gvWirdeboda! stumaro, Seni sicocxle<br />

safrTxeSia! ramdenime wuTSi iqneb sulic ki gaafrTxo!<br />

Cveni valia, gadagarCinoT!<br />

daaZro sastveni da gabmiT daustvina. yoveli mxridan<br />

gamocvivdnen TeTrxalaTiani WianWvelebi. sanam<br />

eqimi amaT saqmis viTarebas auxsnida, gaparva vcade, magram<br />

ver movaswari... momcvivdnen, sakaceze wamaqcies da<br />

cimcim wamarbenines.<br />

gons mosvlac ver movaswori, isev sanapiroze aRmov-<br />

Cndi. amwies am ojaxqorebma da funawyalSi gadamiZaxes.<br />

kinaRam vylape. Zlivs amovZveri.<br />

kaci gadarevasa var, tanze binZuri wyali Camomdis<br />

wurwuriT.<br />

gunebaSi Sevigine, magram Wkuas movuxme da yoCaR<br />

eqims, rogorc gavige, saxelad spiridons miveTiTlibaze.<br />

avuxseni, Seyvarebulma mimatova da swored am gziT<br />

varCie sikvdili-meTqi. vTxove, `Cems ganzraxvaze xels<br />

nu amaRebineb, radgan yoveli cocxali arsebis demokra-<br />

tiuli uflebaa, Tavi maSin moiklas, roca moeprianeba~.<br />

ise damajereblad velaparake, batonma spiridonma<br />

da misma TanaSemweebma damijeres kidec da TanagrZnobis<br />

cremlebi hyares.<br />

davbrundiT ukan. WianWvela-eqimebis TandaswrebiT<br />

kvlav Sevcure auzSi da gemoze vibanave.<br />

mere saTiTaod gamovemSvidobe medicinis am varskvlavebs,<br />

spiridons Tavze xeli gadavusvi da dReis swors<br />

Cems panaSvidze davpatiJe.<br />

amasobaSi mosaRamovda. bneli da viwro quCebiT viare.<br />

centridan Zveleburad baTqabuTqi moismoda.<br />

saxuravebze kvamlis bolqvebi trialebda.<br />

Sua quCebSi koconebi enTo da SeiaraRebuli moqalaqeebi<br />

Tbebodnen. SeSad dawesebulebebidan gamotanil<br />

avejs, kar-fanjrebsa da parkets iyenebdnen.<br />

sveli viyavi da Semcivda. koconTan mivCoCdi, miveficxe.<br />

yuradReba aravis mouqcevia. WianWvelebs kalaSnikovebi<br />

CaexutebinaT da Tvlemdnen, zogierTni ki<br />

qilebidan Jelesa da murabas lokavdnen. amaTi nalaparakevidan<br />

gavarkvie, rom Tumca gvajistebi da viRac-viRacistebi<br />

blomad JuJes, omis sasworis pina aqeT-iqiT qanaobs<br />

da viTareba gaurkvevelia.<br />

ablabuda SemaSra, gavTbi da gza yoCaRad gavagrZele.<br />

quCebi savse iyo damwvari da afeTqebuli samxedro<br />

manqanebiT. yovel nabijze eyara daxocili WianWvela,<br />

oboba da rwyili. zogan iremaxoWoebic egdo, TavianTi<br />

zorba taniT quCebi gardi-gardmo gaexidaT.<br />

ris vaivaglaxiT mivaRwie bututias moednamde.<br />

formikalendis pirveli xelmwifis qandakeba Tavdayira<br />

egdo, dasaxiCrebuli kvarcxlbeki xeds auSnoebda. irgvliv<br />

ganlagebuli Senobebi iwvoda, xanZris enebi saxuravebs<br />

swvdeboda. premieris sa<strong>saxli</strong>s saxuravi Caqceuliyo...<br />

SuaSi wamoyudebul uzenaes salaybos saidanRac<br />

qvemexebs uraxunebdnen, maRali svetebi SeemsxvriaT,<br />

magram TviTon jerac magra idga.<br />

310 311


Zirs gavweqi da xoxviT gadavWeri moedani. TavzeviT<br />

tyviis zuzuni ismoda. xandaxan yumbara gadaiwivlebda<br />

da Tavze xels instinqturad vifarebdi.<br />

erTgan policiis generali yaramani SevniSne. Tavi<br />

daemala da ukanali aebzika. albaT, imedovnebda, rom<br />

bedi Zveleburad wyalobis TvaliT gadmoxedavda.<br />

mivaRwie baRis kidemde. maRali Tejiri unda gadamelaxa.<br />

fexze wamodgoma saSiSi iyo... erTgan yumbaras<br />

Seengria. miT visargeble da swrafi gadarbeniT baRs<br />

Sevefare. usafrTxoebis garantia, cxadia, aqac ara mqonda.<br />

Tavze tyviiT mosxepili foTlebi macvioda. isic ar<br />

iyo gamoricxuli, rom totebSi koRoTa da bzikTa terorituli<br />

bandebi Camaluliyvnen.<br />

ZlivZlivobiT movnaxe saidumlo kari da davabragune.<br />

ar megona, Tu vinmes gavagonebdi, magram kari gaiRo<br />

da qalbatoni cicinaTela cicis SeveCexe. Cems danaxvaze<br />

sixarulisagan guli kinaRam SeuRonda. ise Camexvia,<br />

Zlivs moviglije. Turme daRupuli vegoneT da xelmwifis<br />

kari Zalian naRvlobda... mindoda princesa naTelikos<br />

ambavi gamomekiTxa, magram Tavi Sevikave, cicis ver<br />

mivcemdi eWvianobis sababs.<br />

gaviareT bneli gvirabi, romelSic Tavis droze<br />

oboba yarayurTi SevniSne, axla ki keTili qalbatoni<br />

cici Tavisi ukanaliT minaTebda.<br />

xelmwifis samzareuloSi isev ise duRda, ixarSeboda,<br />

ibraweboda sxvadasxva gemrieli saWmeli da sasusnavi.<br />

misi aRmatebuleba batoni premieri Wiamaia duru ise<br />

Camexvia, neknebi matkina.<br />

xelmwife anduyafar meore pirmwyazari, misi udidebulesoba,<br />

formikalendis samefos rukasTan Cacucquliyo,<br />

gars samxedro Cinosnebi, umTavresad WianWvelebi<br />

da Wiamaiebi exvia da gankargulebebs iZleoda.<br />

daminaxa da saxe gaunaTda, tolsworiviT momexvia,<br />

mere samxedroebs miubrunda:<br />

_ am ucxoelma stumarma orjer gadagvarCina. erTxel,<br />

roca teroristi oboba yarayurTi gamoasalma wuTisofels,<br />

meored, roca salaybos amboxebis dros uSiSrad<br />

micavda! pativi mivagoT mas!<br />

xelmwifem taSi Semohkra. danarCenebma kidurebiT<br />

iataki mofxoWnes, riTac gamoxates Cemdami pativiscema.<br />

didad madlieri viyavi egzomi dafasebisaTvis, Tumca<br />

Cems namoqmedars gmirobad sulac ar vTvlidi.<br />

misma udidebulesobam Rirsmyo da xeli gamomiwoda.<br />

mowiwebiT veambore da Wiamaia durus gamovyevi.<br />

cotaTi ki gamikvirda, roca Cemi oTaxis nacvlad<br />

malaqitis darbazisaken gamiZRva.<br />

guli ucnaurad momewura, imedis sxivi gamikrTa.<br />

gaiRo kari, Sevabije malaqitis darbazSi da adgilze<br />

gavxevdi.<br />

buxrispira savarZlidan wamodga princesa naTeliko<br />

da Cemken nabiji gadmodga.<br />

ablabudis gamWvirvale kaba emosa, RmerTqalsa<br />

hgavda.<br />

swrafad miveaxle, gamowvdil xelebze vemTxvie. is<br />

ki kiserze Camomekida da atirebulma, lamazi Tavi mkerdze<br />

momado. cotaTi rom damSvidda, amomxeda da gulubryvilod<br />

SemekiTxa:<br />

_ kocnis gakveTils Camitareb?<br />

ra Tqma unda, uars ver vkadrebdi...<br />

T T T a a v v i i XXI<br />

XXI<br />

aqa sabuTi xelmwifis gonierebisa<br />

mainteresebda, Tu ranairad gaqra princesa naTeliko<br />

uzenaesi salaybos darbazidan da sad imyofeboda<br />

mTeli am xnis manZilze, magram TviTon araferi uTqvams<br />

312 313


da SekiTxva ver gavubede.<br />

amis nacvlad princesa naTeliko xelaxla atirda.<br />

avReldi, mivxvdi aq raRac saidumlo imaleboda.<br />

Tvalis upeebi cxare kocniT amovuSre, Tan vexvewebodi,<br />

miTxari, ratom itire, guli ram gatkina-meTqi.<br />

princesam Cemi xeli aiRo da mucelze miido.<br />

_ ai, aq daiwyo sicocxle formikalendis momavali<br />

xelmwifisa, anduyafar mesamisa! _ CamCurCula.<br />

gavSri, ar vicodi, ra meTqva.<br />

uxmod Cavixute da ase videqiT didxans. guli sevdiT<br />

amevso, vifiqre, ise Zlieria es wuTieri bedniereba,<br />

ukanaskneli xom ar aris-meTqi.<br />

karze Wiamaiam daakakuna.<br />

_ naxvamdis, Zvirfaso! _ xmadabla vuTxari.<br />

_ mSvidobiT! _ mipasuxa princesa naTelikom.<br />

metis dayovneba ar SeiZleboda, xelmwife TavisTan<br />

mixmobda.<br />

derefanSi Wiamaia durus vTxove, CemTvis moeTxro,<br />

Tu sad gauCinarda princesa naTeliko salaybodan am<br />

Sexvedramde.<br />

_ es mxolod politikuri ileTi iyo! _ siciliT<br />

mipasuxa misma aRmatebulebam.<br />

_ ileTi? _ piri davaRe.<br />

_ misma udidebulesobam salaybosTan kuku-damalobana<br />

gaiTamaSa. princesa Cemma biWebma gaaqres, ufro<br />

sworad saidumlo gzebiT malaqitis darbazSi miiyvanes!<br />

_ ki magram, aman xom samoqalaqo omi gamoiwvia?<br />

_ Cveni xelmwife patara biWia da TamaSi uyvars!<br />

Tanac es politikaa, Zvirfaso stumaro! _ ganmanaTla<br />

batonma premierma. _ Cven gvsurda Cvens mtrebs erTmaneTi<br />

daeWamaT da amas mivaRwieT kidec! msxverpli bevria,<br />

magram ufro Cveni mtrebisa. Cven yuri mivugdeT Sens<br />

rCevas!<br />

mosakvneti Cemi ena! erTi privatuli saubris dros<br />

xumrobiT vuTxari mis udidebulesobas, politikosma<br />

iseTi partia unda gaaTamaSos, rom mtrebs erTmaneTi<br />

daaWmevinos-meTqi. Turme daimaxsovra brZenma biWunam<br />

da gamoiyena kidec... amovioxre! ai, Turme, ra saSiSia,<br />

roca politikaSi Cauxedavi kaci politikur rCevebs iZleva.<br />

regvenTa politikosobas mxolod sisxli da msxverpli<br />

moaqvs!<br />

am fiqrebiT guldamZimebuli Sevedi im darbazSi,<br />

sadac xelmwife samxedro TaTbirs atarebda.<br />

moulodnelad igriala. mTeli sasaxle Sezanzarda,<br />

albaT qvemexis Wurvi moxvda.<br />

mis udidebulesobas warbic ar Setokebia, generaliteti<br />

ki wuTSi daifanta. zogi samxedro Cini magidis<br />

qveS SeZvra, zogi skamqveS, erTma xelmwifis mosasxamqveS<br />

Sergo Tavi.<br />

_ ai, aseTi mxedarTmTavrebiT unda viomo da gavimarjvo!<br />

_ RimiliT miTxra misma udidebulesobam.<br />

generlebi samalavebidan morcxvad gamoZvrnen,<br />

xveleba-xvelebiT, viTomc araferi momxdarao, rukas<br />

gars Semoewyvnen.<br />

mec cnobismoyvared davacqerdi. kvekverias didmasStabiani<br />

ruka iyo. xelmwifis vardisfriT mxolod<br />

sasaxle da misi Semogareni SeeRebaT, gvajis mwvane da<br />

kotes yavisfriT ki qalaqis danarCeni nawili. megona,<br />

vimarjvebdiT, am rukis Tanaxmad ki sasikeTo xvedri ar<br />

gveloda.<br />

_ mTavaria koncefcia! _ rixiT brZana CiniT ufrosma,<br />

romelic Turme jer kidev weRan generali brZandeboda,<br />

dilis aqeT ki feldmarSal kokorod iwodeboda.<br />

_ batono kokoro, Tqveno aRmatebulebav, TiTqmis<br />

davmarcxebulvarT da ra koncefciazea saubari? _ vikiTxe<br />

gaognebulma.<br />

feldmarSalma kokorom zizRiT gadmomxeda. danar-<br />

Cenma generlebma, general-polkovnikebma, general-maiorebma<br />

da general-leitenantebma mxrebi aiCeCes, aqaoda<br />

araprofesionalebs ra gagegebaTo. enas kbili dava-<br />

314 315


Wire, batonma feldmarSalma ki ubralo sityvebiT ganmimarta:<br />

_ axal samxedro koncefcias tlinkebiT omi ewodeba.<br />

Tu moxerxebulad movkurcxlavT, dadevnebul<br />

mters cxvirpirSi tlinkebs mivayriT da kargadac amovunayavT!<br />

marTalia, amis Sedegad Cven sivrces vkargavT,<br />

magram es mxolod taqtikuri daTmobaa, radgan mters<br />

axali sivrceebis SeZena imdenad daamZimebs, rom bolos<br />

da bolos sakuTari simZime gaWylets!<br />

vifiqre, feldmarSali Tu aseTi Seqanebulia, danarCeni<br />

generaliteti raRa iqneba-meTqi. eseni xom mis<br />

udidebulesobas mTlad daRupavdnen da mivmarTe:<br />

_ Tqveno udidebulesobav, iqneb bevri araferi<br />

gamegeba, magram tlinkebiT erTaderT omSi gaimarjves,<br />

roca virma mgels kbilebi Seulewa!<br />

xelmwifem samxedro Cinebi daiTxova da momibrunda:<br />

_ Zvirfaso stumaro! momwons Seni erTguleba da<br />

gabeduleba! kargad vici, rom eseni am oms ver moigeben,<br />

magram kvekverias daTmobac ki ar niSnavs omis wagebas.<br />

tlinkebis koncefcia imiTaa kargi, rom bevrni gadavr-<br />

CebiT da mters blomad SeviwiravT. magram male gadavalT<br />

wina kidurebis koncefciaze, romlis Tanaxmadac<br />

mowinaaRmdeges TavgametebiT unda Cascxo!<br />

_ amasobaSi mSvenieri kvekveria daingreva! _<br />

gulistkiviliT wamomcda.<br />

_ gamarjvebis Semdeg ukeTess avaSenebT, imedia xelaxla<br />

gvewveviT.<br />

es sityvebi gamomSvidobebas ufro hgavda da gulze<br />

momxvda.<br />

_ Zvirfaso stumaro! Cveni xangrZlivi istoriis<br />

manZilze formikalendis samefos marTavda Cveni dinastia.<br />

bunebrivia, samefo gvaris WianWvelebi iSviaTad<br />

ibadebian (xelmwife gulisxmobda homo sapienss) da amitomac<br />

mudam gvawuxebda dinastiuri xazis gawyvetis sa-<br />

SiSroeba. tradiciisamebr, Tu Cvens qveyanaSi gamoCndeboda<br />

vinme samefo gvaris warmomadgeneli, iZulebuli<br />

vxdebodiT am ucxoelTan dagvemyarebina dinastiuri<br />

kavSiri... Tumca merme aseve iZulebulni vxdebodiT, Cveni<br />

axali naTesavi sabliT mogveSTo, raTa mis gulSi raime<br />

politikuri ambiciebi ar gaCeniliyo. am kanonis Tanaxmad,<br />

Cemi generaliteti moiTxovs sabliT Sens moSTobas,<br />

magram vinaidan guliT Segiyvare, minda am xvedrs gadagarCino.<br />

Wiamaia durus saTanado davaleba ukve miveci!<br />

_ Tqveno udidebulesobav! madlobeli var, sicocxle<br />

rom maCuqeT, magram...<br />

xelmwifem xeli aswia, sityva gamawyvetina:<br />

_ stumaro! xelmwifis sityva kanonia, mas veraviTari<br />

`magram~ ver Secvlis! SegiZlia, Seni qveynis mTavrobas<br />

gadasce Cemi keTilganwyoba da Tu amas mohyva sakmarisi<br />

donis reagireba, umal sataxto qalaq Tbiliss vaaxleb<br />

sami WianWvela-diplomatis elCions. keTili nebis<br />

SemTxvevaSi SesaZlebelia vizitiT Camovides Cemi premieri!<br />

Tavi morCilad davxare.<br />

_ neba miboZeT, princesa naTelikos gamovemSvidobo!<br />

jiuti biWuna moiRuSa, WaRara Tavi gaaqnia.<br />

_ es SeuZlebelia! princesa naTeliko sasaxleSi<br />

ukve aRar aris! am wuTas igi miemarTeba mTiani mxaris sam-<br />

Tavrobo rezidenciisaken! _ mere xmas Tbili kilo SesZina:<br />

_ erT rames ki Segpirdebi, anduyafar mesames ise movuvliT,<br />

rogorc Seefereba Cems diswulsa da taxtis memkvidres!..<br />

ra Tqma unda, Tu biWi gveyola...<br />

am sityvebiT misma udidebulesobam xeli gamomiwoda,<br />

mowiwebiT vemTxvie da acremlebuli wamovedi.<br />

Wiamaia durum, misma aRmatebuleba formikalendis<br />

premierma, saidumlo gvirabamde mimacila da gadamexvia.<br />

_ magram, batono premiero, ra gzebiTa da saSuale-<br />

316 317


ebiT unda davbrunde samSobloSi? _ vkiTxe gakvirvebiT<br />

_ xelidan ar unda gavuSvaT bednieri SemTxveva!<br />

CinmaCinis sagangebo da sruluflebiani elCis, batoni<br />

cxviris polipis Cin-Cinis cnobis Tanaxmad xval Cvens<br />

caze gadafrindeba laineri, saidanac Tqven CamovardiT!<br />

vicodi, rom formikalendis samefoSi jerjerobiT<br />

aerodromi ar iyo agebuli da verafriT moviazre, Tu<br />

ranairad movxvdebodi TviTmfrinavis salonSi.<br />

_ nu RelavT, amaze izrunebs brZenTa Soris yvelaze<br />

gonieri mencari batoni WianWvela jgirkoCa! _<br />

damamSvida batonma premierma Wiamaia durum da Cemi Tavi<br />

keTil qalbatons cicinaTela cicis Caabara.<br />

cici gamiZRva, gvirabis sibneles Tavisi ukanaliT<br />

minaTebda, Tan Cum-Cuma cremlsa Rvrida...<br />

T T a a v v i i XXII<br />

XXII<br />

gza nexvigorasaken<br />

saidumlo karTan qalbaton cicinaTela cicis gamovemSvidobe.<br />

imedi maqvs, rom misi udidebulesoba am<br />

omSi gaimarjvebs da cicinaTela cicis ukanaliT veravin<br />

Camohkidebs.<br />

keTilma cicinaTelam sami WianWvela momiCina.<br />

nardis kamaTlebiviT patarebi iyvnen da saxelebic<br />

aseTive erqvaT _ iaqe, du da se. savele farajebidan<br />

Zlivs moCandnen. kidurebiT kalaSnikovebi epyraT da<br />

maTTvis am simZime iaraRs gansacvifrebeli RoniTa da<br />

moxerxebulobiT xmarobdnen.<br />

patara meomrebma amixsnes, rom maTs damrtymel<br />

razmSi Cari, fanji da SaSic msaxurobdnen, oRond Cari<br />

daWrilia da hospitalSi wevso, fanji da SaSi ki prince-<br />

sa naTelikos gaayoleso. princesas xsenebaze guli amiCqrolda,<br />

magram Sevecade dameokebina.<br />

tyviis zuzunSi da Wurvebis grialSi davtoveT<br />

sa<strong>saxli</strong>s midamoebi da brZolis epicentrs gavecaleT.<br />

win iaqe micunculebda, se moSorebiT momdevda, raTa<br />

zurgidan davecavi, du ki gverdidan ar mcildeboda.<br />

ase mivaRwieT tarakanTubnamde. gamocarielebuli<br />

dagvxvda, taraknebi TavianTi jalabobiT sardafebSi da<br />

bnel RriWoebSi Camaluliyvnen. erTgan, kanalizaciis<br />

ormos pirze ori Reri ulvaSi SevamCnie, radiolokatoriviT<br />

irxeoda. uTuod tarakanTubnis lideris dianozis<br />

ulvaSebi iyo. albaT, garemos uTvalTvalebda,<br />

raTa TanamoZmeTaTvis droulad ecnobebina saSiSroebis<br />

gamoCena. vin icis, Cveni nabijebis xmam taraknebSi ra<br />

gulis xeTqva gamoiwvia.<br />

baRlinjoTubanic mSvidad gaviareT. aq ZiriTadad<br />

gvajistebi saxlobdnen da, bunebrivia, brZolis velze<br />

gaikrifebodnen. samagierod, am oxrebs quCebi obobebisgan<br />

naSovni ablabudebiT daeqselaT da gasvla gagviWirda.<br />

frTxilad mivZvrebodiT, rogorme Zafi ar Segverxia.<br />

eWvi gvqonda, sadme oboba-snaiperebi mimalulan da Tu aRmogvaCines,<br />

dagvcxeben-Tqo.<br />

win yvelaze saSiSi _ rwyilTubani gvedo. axla ki vinatre<br />

Cemi Tbilisuri tanisamosi, gansakuTrebiT jinsebi.<br />

ablabudis samosSi xom iol samiznes warmovadgendi!<br />

iaqe, du da se Cems irgvliv Sejgufdnen. erTmaneTi<br />

gavamxneveT da, sanam mowinaaRmdege gons movidoda, jiqur<br />

SeviWeriT rwyilTubanSi.<br />

am dros quCa savse iyo axalgazrda rwyilebiT. iara-<br />

Rasxmulni, samxedro dolis braguniT, marSiT mimodiodnen<br />

aqeT-iqiT. mokled, saomrad emzadebodnen! Cvens<br />

Tavdasxmas aravin eloda. Cemma mamacma biWebma cecxli<br />

mijriT gaxsnes. Tan mivrbodiT, Tan irgvliv tyviis korianteli<br />

davayeneT. vin daTvlis, ramdeni daxocili, daWrili<br />

da gasresili rwyili davtoveT qvafenilze.<br />

318 319


mteri gons moego. rwyilebi ise gamwardnen, iaraRi<br />

daaviwydaT da sakbenad mogvesien, magram Cven yoCaRad<br />

gavutieT da mcire nakbenebiT gadavrCiT, radgan Tavi<br />

WianWvelaTubanSi amovyaviT.<br />

or ubans erTmaneTisagan barikadebi hyofda. zed<br />

gadavevleT da kbilebamde SeiaraRebul WianWvelebSi<br />

CavcvivdiT.<br />

Semogvexvivnen Cveni megobrebi, gadarCenas gvilocavdnen.<br />

samxedro eqimi movarda da nakbenebze malamo<br />

wagvicxo. erTi Casuqebuli vaJkaci Camacivda, ginda<br />

Tu ara, ratom ver micanio. Zlivs gavixsene, daxlidari<br />

anTimoza iyo. kidurebiT Cagvafrinda, ar mogveSva da<br />

Tavis sardafSi Cagviyvana. magidaze daaxvava xili da<br />

tkbileuli, nair-nairi sasmelebi. Tan saqmianobda, Tan<br />

mekiTxeboda, ra ambavi mogvitane, misi udidebulesoba<br />

cocxali xom ariso. davamSvide, mis udidebulesobas<br />

gamarjvebis rwmena odnavadac ar Seryevia-meTqi.<br />

aqve gavige, rom sataxto qalaq kvekverias yoveli<br />

mxridan damxmare Zalebi uaxlovdeboda. formikalendis<br />

mTeli WianWveleTi Turme fexze dadga Tavisi xelmwifis<br />

dasacavad.<br />

sanam davnayrdebodiT, barikadebTan Setakebebi ar<br />

Sewyvetila. rwyilTa jari jiutad gadmodioda Setevaze.<br />

WianWvelaTubnelebi TavgamodebiT uSendnen<br />

cecxls. iqauroba daxocili rwyilebiT Caixerga, magram<br />

brZolas bolo ar uCanda.<br />

Cven davemSvidobeT keTil anTimozas da gza ganvagrZeT.<br />

am adgilidan sul aRmarTebiT unda gvevlo. SevecadeT,<br />

koRoTubnisaTvis gverdi agveqcia. is iyo, samSvidobos<br />

gavdiodiT, moulodnelad win viRaca gadamidga. erTi<br />

Tavxedi koRo gaxldaT. wina kidurebi TabaSirSi hqonda<br />

da mainc muqariT mibRverda. vicani Cemze mtrad gadakidebuli<br />

koRo kako.<br />

ramdenjer Semomelaxa da mainc ver moviSore.<br />

axlac ybaSi sila vtkice da gadavayirave. iman ki wivili<br />

morTo da TanamoZmeebs mouxmo. atyda aqac erTi<br />

vai-uSvelebeli. SeiaraRebuli koRoebis mTeli jari<br />

gamogvenTo. Cemi yoCaRi jariskacebi _ iaqe, du da se waqceuli<br />

verxvis ukan Cawvnen da mdevari avtomatis cecxliT<br />

SeaCeres.<br />

iaraRi me araferi mqonda da aRmarTs sirbiliT Sevuyevi.<br />

sul male nexvigoras ferdobze aRmovCndi. ver<br />

vityvi, surnelebiT davtkbi-meTqi, magram ra dros surnelebaze<br />

fiqri iyo.<br />

sulis mosaTqmelad Sevdeqi.<br />

Cems ferxTiT, cis kidemde, funaWalaSi, funagorasa<br />

da nexvigoras Soris gadaSliliyo sataxto qalaqi kvekveria...<br />

Soridan moismoda afeTqebis xmebi, tyviis kakani...<br />

saxuravebze Savi boli idga...<br />

amovioxre.<br />

netavi riTi damTavrdeboda es saSineli omi? gadarCnen<br />

Tu ara Cemi patara damcvelebi _ iaqe, du da se? CamovaRwev<br />

ki odesme mSvenier formikalendSi? davtkbebi<br />

lengua de formikas keTilxmovani JReradobiT? odesme<br />

SevZleb, xelze vemTxvio mis udidebulesobas xelmwife<br />

anduyafar meore pirmwyazars?.. vicekveb princesa na-<br />

TelikosTan malaqitis lurj-mwvane darbazSi?..<br />

am fiqrebiT guldamZimebuli gamovemSvidobe Cem-<br />

Tvis ukve sayvarel qalaqs.<br />

nexvigoras Tavze gadmomdgar Senobas mivadeqi.<br />

SesasvlelTan melodeboda batoni WianWvela<br />

jgirkoCa, mecnierebaTa mecnieri, brZenTa Soris ubrZenesi,<br />

mTlad mencari...<br />

320 321


T T a a v v i i XXIII XXIII<br />

XXIII<br />

aqa ambavi sasawaulebrivi dabrunebisa<br />

_ keTili iyos Tqveni mobrZaneba Cvens SampanodromSi!<br />

_ ase mommarTa batonma jgirkoCam.<br />

megona, mexumreba-meTqi da gavucine, is ki mTeli<br />

seriozulobiT Semomyurebda. mere Sebrunda da darbaislurad<br />

gamiZRva. mokle nabijebsa dgamda da miyanyalebda,<br />

radgan uzomod didi Tavis zidva uWirda. yurebSi<br />

bambis tamponebi hqonda, ambobdnen imitomo, rom tvins<br />

ar gamoeJona.<br />

batonma jgirkoCam Semiyvana uzarmazar darbazSi.<br />

visac odesme kosmodromis anda atomuri eleqtrosadguris<br />

samarTavi pulti unaxavs, misTvis ucxo ar iqneba<br />

Cem win gaSlili suraTi: aTasobiT mocimcime naTura, feradi<br />

Rilakebi, daxlarTuli sqemebi, kompiuterebi da<br />

SuaSi uzarmazari, TeTri ekrani, romelsac naxevari kedeli<br />

eWira.<br />

SemosvlisTanave gars Semogvexvia uamravi TeTrxalaTiani<br />

WianWvela. yvelas msxvili Tavi eba, Tumca amaTi<br />

yurebidan mTlad tvini ar Jonavda. formikalendis mecnierul-teqnikuri<br />

elita RirsebiTa da TavSekavebiT momesalma,<br />

rac imaSi gamoixata, rom iatakze Subli TiTojer<br />

daartyes da amiT dakmayofildnen.<br />

batonma jgirkoCam TeTri ekranis win damsva, Tvi-<br />

Ton Rilaks daaWira.<br />

ucbad, TiTqos daniT CaWreso, nexvigoras Wrili davinaxe.<br />

gorakSi Cadgmuli iyo giganturi Sampanuris boTli,<br />

romelsac yelze binis macivrisxela sacobi hqonda.<br />

boTli ivseboda naxSirbadiT kargad gajerebuli SampanuriT.<br />

kompiuteri zedmiwevniT zustad gaiangariSebda<br />

sacobis qveS wnevis dones. roca wneva kritikul zRvars<br />

miaRwevda, klienti moTavsdeboda sacobis Tavze, mox-<br />

erxebul savarZelSi. danarCeni isedac gasagebia (yovelive<br />

amas imis imediT aRvwer, rom Cveni teqnikuri inteligenciis<br />

wamyvani specialistebi am ideas xelidan ar<br />

gauSveben!).<br />

is Rame mecnier-WianWvelaTa sazogadoebaSi gavatare.<br />

tvini gamomiWedes fardobiTobis Teoriaze msjelobiT.<br />

trabaxobdnen, ainStaini guSindeli dRea, Cveni<br />

jgirkoCa ufro Sors wavidao. amisi eqsperti me ar gaxldiT<br />

da sityvaze unda damejerebina. samagierod, aravi-<br />

Tari eqsperti ar sWirdeboda im Sampanuris dagemovnebas,<br />

romelsac ulevi raodenobiT vwrupavdiT.<br />

diliT mec kai gunebaze gaviRviZe da Sampanodromis<br />

mTeli koleqtivic. gasakviri araa, rom qveyanaSi ga-<br />

CaRebuli omi amaT sulac daviwyebodaT.<br />

mobrZanda cxviris polipi, CinmaCinis sagangebo da<br />

sruluflebiani elCi batoni Cin-Cini. pirisaxe ciebians<br />

miugavda da cxviris cemineba tanjavda. SampanodromSi<br />

Turme imitom gamocxadda, raTa Tavis diadi samSoblodan<br />

gadmofrenili TviTmfrinavisaTvis cxvirsaxoci<br />

daeqnia.<br />

me rom daminaxa, batoni Cin-Cini Camexuta da kurcxali<br />

gadmoagdo, etyoba, maincdamainc ara hqonda Cemi gadarCenis<br />

imedi. me ki piri movkume, raTa gripis mikrobebi<br />

ar CamesunTqa.<br />

Cemma Ramis Tanameinaxeebma, Sampanodromis wamyvanma<br />

specialistebma Tasebi Seavses da `vaSas~ samgzisi SeZaxiliT<br />

gza damiloces.<br />

_ gamxnevdi! _ damiyvava batonma jgirkoCam. _<br />

Cvens maTematikosebs ise zustada aqvT yovelive gaTvlili,<br />

aT kilometrze buzs movaxvedrebT!<br />

_ mere im buzs ra mouva? _ gulubryvilod vikiTxe.<br />

_ raSi gedardeba, mTavaria, Sen iyo kargad!<br />

_ nexvigora ratom SeirCa SampanodromisaTvis? _<br />

es kiTxva mTeli Rame TavSi mitrialebda da axlaRa gamaxsenda.<br />

322 323


_ Tu teqnikuri wuni gamogvivida da mizans ver<br />

movaxvedreT, klienti rbil nexvSi TaviT CaerWoba da gadarCeba!<br />

amgvari perspeqtiva didad ar gamxarebia da RmerTs<br />

Sevexvewe, amjerad mizanSi momaxvedre-meTqi.<br />

saaTs davxedeT, laineri ukve haerSi unda yofiliyo.<br />

marTlac, qveynis radiolokaciuri centridan gvacnobes,<br />

TviTmfrinavi formikalendis sahaero sivrceSi Semovidao.<br />

dadga ganSorebis wami. kocnaoba ar damiwyia, xeli<br />

davuqnie SezarxoSebul gamcileblebs da sacobze avedi.<br />

zed rbili savarZeli iyo damontaJebuli. Cavjeqi<br />

da usafrTxoebis Rvedi SemoviWire.<br />

boTlis yeli maRla iyo aSverili. aqedan kargad vxedavdi<br />

Sampanodromis mTel kompleqss, nexvigoras ferdobs<br />

da funawylis napirebze gaSlil qalaqs. Soridan<br />

moismoda saartilerio baTqis xmebi, aqa-iq xrColavda<br />

Savi boli... dardi Semomawva! netavi axla sad arian Wa-<br />

Rara biWuna, misi udidebulesoba formikalendis xelmwife<br />

anduyafar meore pirmwyazari, misi aRmatebuleba<br />

premieri Wiamaia duru, qalbatoni cicinaTela cici, sxva<br />

nacnob-megobrebi... sad aris princesa naTeliko, momavali<br />

dediko formikalendis momavali xelmwifisa... es<br />

fiqrebi ise CameWdo tvinSi, gulma ise momiWira, kinaRam<br />

Rvedi avxseni, raTa formikalendSi davrCeniliyavi...<br />

msurda omis qarcecxlSi gadaSveba, an sikvdili an princesa<br />

naTelikos xilva... magram umal gamaxsenda Cemi sam-<br />

Soblo, Cemi Tbilis-qalaqi, vazisubani, privatizebuli<br />

bina, naniko da sami Wylopina balRi... aman SemaCera!<br />

Sampanodromisaken gavixede. saTvalTvalo baqanze<br />

batoni jgirkoCa SevniSne. aqedan erTi cicqna Canda.<br />

raRacas maniSnebda. mivxvdi, mosaxdeni axla moxdeboda.<br />

uceb saSineli gruxuni gaisma, qvevidan iseTi panRuri<br />

amomkres, kinaRam xerxemali Tavis qalaSi CameWeda.<br />

TeTri qafis nakadi SxuiliT aiWra cisken da mec<br />

amitaca.<br />

sul ramdenime wams gagrZelda swrafi qrolva, gons<br />

mosvlac ver movaswari.<br />

Sampanuris TeTr WavlSi var gaxveuli, irgvliv miliardi<br />

wveTi Sxivis, skdeba, miqris, cviva... piri damiRia<br />

da uneblieT vylapav maTrobela siTxes... ver gavige, rodis<br />

avRiRindi.<br />

elvisuswrafesad gavilumpe, tanSi Rvinis suni<br />

gamijda, TavSi simTvrale.<br />

TavzeviT guguniT gadmomemxo sahaero xomaldis<br />

TeTri-talaxisferi muceli.<br />

mofiqrebac ver movaswari, Tu ram Camomibnela zecis<br />

TaRedi, saSineli siswrafiT vxeTqe Tavi...<br />

ras, Tu mixvdiT?<br />

oh, formikalendis maTematikuro skolav!<br />

formikalendis fizikosTa niWierebav! formikalendis<br />

meRvineebo da boTl-sacobis warmoebav! mjeroda Tqveni<br />

igavmiuwvdomeli genialobisa, magram mTlad ase?<br />

gaTvlil adgilze da gaTvlil dros sacobi da TviTmfrinavi<br />

zustad Sexvda erTmaneTs da me, rogorc es iyo<br />

formikalenduri gonebiT gamoangariSebuli, TaviT<br />

elviras ukanals Sevaskdi!<br />

Tvali vWyite! ukve laineris salonSi var. sacobiT<br />

Riobi dagmanulia. sacobze dadgmuli savarZeli axla<br />

laineris savarZelia. Sirazis vardi da kokobi ki wamis<br />

meaTasedi nawili, zustad imdeni, ramdensac Cemi zurgi<br />

gauZlebda, mxrebze mejda, mere ki, pardon, gadayiravda<br />

iqve axorxlil Cemodnebze, CanTebze, tomrebsa da toprakebze.<br />

Cemi samSoblos bednier moqalaqeebs sataxto qalaq<br />

uCinmaCinidan wamoezidaT, risi wamoRebac SeiZleboda.<br />

oRondac, me im wuTas amaze fiqric ar SemeZlo.<br />

TviTmfrinavis mTeli saloni Rvinis suniT gaiJRinTa.<br />

me ki simTvralem sabolood momiRo bolo, veRar mivxvdi,<br />

sad viyavi da formikalendis erovnuli himni davscxe,<br />

romlis teqti zepirad mqonda dazuTxuli da Cveneburi<br />

324 325


pwkaredi daaxloebiT aseTi iyo: `Cven, WianWvelebi, er-<br />

TaderTi gonieri rasa dedamiwisa, yvelaze Wkvianebi da<br />

mamacebi, msoflios mpyrobelebi varT! vaSa da vaSa Wian-<br />

WveleTs!..~ samwuxarod, Cem garda mgzavrebs Soris lengua<br />

de formikas mcodne aravin aRmoCnda da sul male<br />

mofereba damiwyes _ dawynardi, genacvales da damSviddi,<br />

Wirimes meubnebodnen.<br />

amasobaSi elvira gons moego, oxvriTa da vai-viSiT<br />

wamofofxda, Tan natken adgils Zalumad izelda.<br />

TiTi muqariT damiqnia, Tumca momxiblavi Rimili<br />

ver damala.<br />

_ ai, Se eSmako, ise rogor daTveri, xalxSi titlikana<br />

zixar da arca grcxvenia!<br />

TvalebSi cotaTi gamovixede. ablabudis tanisamosi<br />

Turme Sampanuris Wavls SemoufleTia...<br />

ai, aq Tavdeba es ambavi, mosayoli meti araferi<br />

maqvs. Tbilisi rogoric davtove, iseTive damxvda, ojaxsac<br />

TiTqos guSin gamovemSvidobe, magram ai, vali gaormagebuliyo<br />

da elviras marifaTi rom ara, vaxSidan verasodes<br />

amovidodi.<br />

eh, isev Cems erovnul kupons venacvale, Cems yaira-<br />

Tian nanikos da sam pataras, romelTac CinmaCinidan vera,<br />

magram ager aeroportidan sami cali `JvaCka~ Camovutane.<br />

cxovreba Zveleburi wesiT wavida. oRond adrindeli,<br />

udardeli Zili gamiqra... Cemi yurbaliSi lamaz sizmrebs<br />

aRar CamCurCulebs. gamaxsendeba formikalendis<br />

uCveulo dReebi da guli amikvnesdeba.<br />

netav sad aris princesa naTeliko?.. Cemi naTeliko?<br />

kaci imediT cocxlobs! iqneb moxdes saswauli da<br />

Cveni sagareo saqmeTa uwyeba ise gamdidrdes, erTi kinkila<br />

saelCo formikalendSic gaxsnas, sataxto qalaq kvekveriaSi,<br />

xelmwife anduyafar meore pirmwyazaris karze...<br />

maSin xom qveyanas gamoadgeba Cemi codna da gamocdileba...<br />

vin icis!<br />

31.I.95<br />

sarCevi<br />

<strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>------------------------------3<br />

avtorisagan------------------------------211<br />

WianWvelebis xelmwife<br />

anduyafari---------------217<br />

326 327


328

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!