You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
jemal qiria<br />
beletristika<br />
tomi 6<br />
<strong>mkvdari</strong><br />
<strong>saxli</strong><br />
(romani)<br />
(romani)<br />
WianWvelebis WianWvelebis xelmwife<br />
xelmwife<br />
anduyafari<br />
anduyafari<br />
(zRapari zRapari didebisaTvis<br />
didebisaTvis)<br />
didebisaTvis<br />
Tbilisi 2006<br />
gamomcemloba `saari~
`<strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>~ daiwera 1979 _ 1982 wlebSi. romani gamoaqveyna<br />
1990 wels gamomcemloba `meranma~.<br />
satiruli zRapari `WianWvelebis xelmwife anduyafari~ daiwera<br />
1995 wels. igi calke wignad 1996 wels gamosca quTaisis g. tabiZis<br />
sax. saaqcio sazogadoeba `stambis~ sagamomcemlo centrma.<br />
©jemal qiria - <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong><br />
saavtoro uflebebi daculia<br />
teqnikuri redaqtori: irina markozaSvili<br />
gamomcemloba `saari~<br />
ISBN 978-99940-60-37-5<br />
vrdlfhb vrdlfhb cf[kb<br />
cf[kb<br />
Ìåñòàìè ýòî îïèñàíèå ïðåðûâàëîñü êàêîþ-òî<br />
äðóãîþ ïîâåñòüþ, êàêèìè-òî ñòðàííûìè, óæàñíûìè<br />
âîñïîìèíàíèÿìè, íàáðîñàííûìè íåðîâíî, ñóäîðîæíî,<br />
êàê áóäòî ïî êàêîìó-òî ïðèíóæäåíèþ. ß íåñêîëüêî<br />
ðàç ïåðå÷èòûâàë ýòè îòðûâêè è ïî÷òè óáåäèëñÿ, ÷òî<br />
îíè ïèñàíû â ñóìàñøåñâèè.<br />
Ô. Äîñòîåâñêèé<br />
`Çàïèñêè èç Ìåðòâîãî äîìà~.
1. gza pansionatisaken<br />
matarebeli arsad Cerdeboda. papuna Wyonia liandagTan<br />
daudarajda. roca matarebelma svla odnav Seanela,<br />
vagonis Ria karSi momcro Cemodani Seagdo, mere Tvi-<br />
Tonac aedevna da Seaxta. vagonis gamyolma xeli SeaSvela.<br />
`siymawvileSi ukeT davrbodi!~ _ Tavi imarTla papunam.<br />
gamyols xma ar amouRia. Cemodani aiRo, papunas mklav-<br />
Si xeli CasWida da bneli derefnisaken ubiZga. mTel matarebelSi<br />
papuna erTaderTi mgzavri iyo da, albaT, amitom<br />
Suqis asanTebad Tavi aravin Seiwuxa. sibneleSi gamyolis<br />
saxe ver gaarCia, gaCxinkuli, Ronieri TiTebidan ki<br />
sicivem pijakis saxelos gaatana da papunas uneblie SiSi<br />
ewvia. aqamde gulSi mSvidad CaTbunebuli oreuli awrialda,<br />
samalavs dauwyo Zebna. papunas SiSi arafriT gaumJ-<br />
Ravnebia. derefanSi gverdulad midioda, radgan ori kaci<br />
mxarimxar ver daeteoda, gamyoli ki xels ar uSvebda.<br />
kupeSi Seiyvana da iq datova. wamiT fanjaraSi gareubnis<br />
lampionebma SemoanaTa. mere ki sibneles Soreuli<br />
varskvlaveTis susti cimcimi Tu arRvevda. papunam xelis<br />
faTuriT miagno logins. ratomRac SeSfoTebuli<br />
iyo da ar dawolila, fanjarasTan dajda.<br />
gamyoli Semovida. pirispir daujda. etyoba, uzomod<br />
gamxdari kaci iyo, radgan papunam aSkarad gaigona<br />
Zvlebis Cxaruni, Tvalis anarekli verafriT daiWira,<br />
TiTqos gamyols mxrebze carieli qala edga.<br />
SiSi oreuls Seatova da dumili daarRvia:<br />
`rogorme Cemi sadguri ar gamomaparoT!~<br />
gamyolma kvlav araferi upasuxa.<br />
lotos furclebi gaSala da koWebi amoiRo. cifrebi<br />
bundovnad ikiTxeboda da papunam TamaSs uxalisod auba<br />
mxari. male yvela nomeri Seavso, magram gamyoli uxmod<br />
awvdida axal koWebs. papunam ukve ar icoda, sad waeRo<br />
4 5
isini, erTi suli hqonda, Tavs rodis daanebebdnen.<br />
axla nanobda, bileTi maincdamainc am matarebelze<br />
rad aviReo.<br />
kidev erTi furceli daido da imaze daiwyo koWis Camorigeba.<br />
icoda, Zili ar eRirseboda, fxizlad unda yofiliyo,<br />
raTa Tavis sadgurs ar gascdenoda.<br />
bolo koWs axal furcelze ver mouZebna adgili da<br />
am dros kupeSi dRis sinaTle SemoiRvara, TiTqos aqamde<br />
gamomwyvdeuli hyavdaT da axla gamoaTavisufleso.<br />
papunam Tvali moifSvnita. gamyoli kupeSi ar iyo.<br />
loto Tan waeRo, papuna ki koWis nacvlad sakuTari pijakis<br />
Rils awvalebda...<br />
ormoci wlis mweralma papuna Wyoniam gadawyvita<br />
Tavi moekla. es azri zustad dabadebis dRes gauCnda.<br />
dilauTenia gamoeRviZa, mzera Wers miapyro da maSin TiTqos<br />
ucxo xmam CasCurCula: `Tavi unda moikla!~ TaTulis<br />
mSvidad eZina. papunas misken ar miuxedavs. icoda, mZinare<br />
colis danaxva nebisyofas gaunaxevrebda. jobda,<br />
axlave amdgariyo da ganzraxva sisruleSi moeyvana. tani<br />
ver azida. sakmaod monjRreuli sawoli aWraWundeboda<br />
da TaTulis Zils daurRvevda... iwva ase gaunZrevlad da<br />
Wers miStereboda. zemo sarTulidan jer kidev SarSan<br />
CamoJona wyalma. mezobelma moubodiSa. zaralis anaz-<br />
Raureba SesTavaza, magram papunam fulis aReba iukadrisa.<br />
arada, remontis Tanxa ar hqonda. isedac Zlivs<br />
hyofnidaT xelfasi da iSviaTi, arcTu uxvi honorari...<br />
dRes gana Rirda am wvrilmanze fiqri? yovelive arara<br />
iyo da am araradan Tavis daRweva mxolod sikvdiliT<br />
SeiZleboda, ucbad igrZno, rom uyurebdnen. TaTulis<br />
Tvali gaexila da qmris profils uxmod uTvalTvalebda.<br />
`gRviZavs?~ _ gulsgareSe hkiTxa papunam. TaTuli<br />
mouCoCda, loyaze moaorTqla, bavSviviT akoca: `momilocavs!~<br />
mere baliSidan Sexveuli gamoaZvrina. albaT,<br />
windebi iqneboda, anda cxvirsaxocebi, an kidev sacvle-<br />
bi. `gaTavda naxevari cxovreba!~ _ xmamaRla ase Tqva, gunebaSi<br />
ki es fraza gaimeora, gemo gausinja, Tan sityva `naxevari~<br />
gamotova...<br />
mTeli dRe ver moicala, raTa amdilandeli gadawyvetileba<br />
ramenairad aewona. iubilaris rols sakmaod<br />
kargad TamaSobda, radgan veravin veraferi SeamCnia. facifuci,<br />
misvla-mosvla, telefonis rekva, _ yovelive,<br />
rac mis irgvliv xdeboda, TiTqos mas arc exeboda, odnavadac<br />
ar ekareboda mis guls, sadac marto im erTaderTi,<br />
brma da auwonavi gadawyvetilebisaTvis darCeniliyo<br />
adgili.<br />
Rvino cota dalia. sul aTiode stumari movida, ufro<br />
TaTulis kursis amxanagebi, jerac gauTxovari gogoebi,<br />
romelTac imedi TiTqmis gadaswurvodaT da sxva-<br />
Ta gakilviT ioxebdnen guls. sakmaod gviani iyo, roca<br />
stumrebi saTiTaod gaacila, yvelas cal-calke gamoem-<br />
Svidoba, qaTinaurebi mSvidad moismina, pasuxad Tavis<br />
leqsikonSi Tbili sityvebi moiZia. oriodejer enamoswrebuli<br />
xumrobac moaxerxa. ukmayofilo aravin dar-<br />
Cenia, sakuTari Tavis garda.<br />
Sin Sebrunebulma cols mzera aarida. qali mTeli<br />
dRe cdilobda misi gulis mogebas, magram es ukve verafers<br />
Secvlida. sawer magidas miujda, ugulod gadafurcla<br />
xelnaweri. momavali romanis fragmentebi aRizianebda,<br />
radgan ver iqna, fragmentebs iqiT ver waiwia.<br />
axla ukve amaze fiqri zedmeti iyo. dilis gadawyvetilebas<br />
sulieri wonasworoba daerRvia.<br />
TaTuli samzareuloSi TefSebs recxavda. papunam<br />
miayurada. wylis Cxriali faravda colis xmadabal Ri-<br />
Rins. saqmianobis dros ase RiRinebda xolme, albaT fiqrobda,<br />
papunas vasiamovne da amjerad saSiSroebas Tavi<br />
davaRwieo. papunam xelnaweri miagdo da saabazanoSi Caiketa.<br />
sarecxis Toki Camoxsna, karis Zgideze miamagra,<br />
SesaniSnavi maryuJi gamouvida, magram Sig Tavi rom gayo,<br />
oreuli aujanyda, WiWyini da moTqma daiwyo, Tmebi da-<br />
6 7
iglija. sacodavi sanaxavi gaxda da papunas Tavi SezizRda.<br />
Toki Camoxsna, civi wyali gadaivlo. meore dRes ki,<br />
samsaxurSi profbiuros Tavmjdomares sTxova, sagzuri<br />
minda, sadme Sors, naklebad cnobil zRvispira kurortze<br />
gamiSvio. iman win sagzuri daudo, bedi gqoniao. aravis<br />
axsovs, es sagzuri rodis mogvivida, magram pansionat<br />
`plutonSi~ gamgzavrebis msurveli vera da ver daiZebna,<br />
Senc Tu ar waxval, gavauqmeb da eg iqnebao...<br />
kupes karze daakakunes.<br />
papuna fanjaras moswyda. mis miRma cis kidemde swori,<br />
gadamwvari tramali gaSliliyo da adamianis arsebobis<br />
kvali arsad Canda.<br />
karidan gaixeda. derefnis bolos koWlobiT miClaxunebda<br />
vagonis gamyoli. gaZvaltyavebul mxrebze formis<br />
tanisamosi Camohkideboda. qudsa da sayelos Soris<br />
kiseri ki ara, TiTqos wvrili Cxiri hqonda.<br />
papunas usiamod gaaJrJola. Tavi moiToka, SiSisaTvis<br />
asparezi ar unda mieca. daeloda, sanam gamyoli Tavis<br />
kupeSi gauCinardeboda. fexis wverze Sedga da gasasvlelisaken<br />
uCumrad gaipara.<br />
matarebelma svla Seanela da papunam Zlivs moaswro<br />
Camoxtoma. Cemodani gauvarda, TviTonac waiforxila,<br />
muxli msubuqad dahkra.<br />
bolo vagoni raxraxiT gaecala. gvirabSi TavSergul<br />
matarebels mihyva. Ria karidan gamyoli xelis usaSvelod<br />
grZel mtevans uqnevda da raRacnairi xrWialiT<br />
icinoda.<br />
Cemodani dadga, zed Camojda. aqedan gaxeda im bolo<br />
vagons, uCinari matarebeli gvirabis Sav xaxaSi rom miaqanebda.<br />
mere sibnelem Seisruta vagoni, mocinare ConCxi,<br />
Zaraze dakidebuli wiTeli farani. wuTic da gvirabis<br />
siSave Seerwya kldis siSaves. papunam dainaxa, rom arc<br />
gvirabi arsebobda, arc matarebeli da im mxares rkinigza<br />
saerTod ar midioda.<br />
araferi gahkvirvebia. es bolo droa, gakvirvebis<br />
unari dakarga. gonebis is nawili cinikurma gulgrilobam<br />
moicva, Tan karze miiWeda eklesiastes sibrZne _ `amaoebai<br />
amaoTa, yovelive amao~, romlis WeSmaritebaSi eWvi<br />
ar epareboda.<br />
guldamZimebuls araferi axarebda. mTeli samyaro<br />
mis gacurebas cdilobda. amjerad arc icoda, visze unda<br />
ganawyenebuliyo: rkinigzis sammarTveloze, vinac matarebeli<br />
gauSva, gaCereba ki arsad daukanona; profbiuros<br />
Tavmjdomareze, maincdamainc am pansionatis sagzuri rom<br />
SemoaCeCa; im WkuaTmyofelze, udabnoSi rom pansionati<br />
aaSena, misasvleli gzebis gayvana ki saWirod ar CaTvala.<br />
cota xans ase ijda. matareblis dagadugi edga yur-<br />
Si. mere erTbaSad Camowva uCveulo mdumareba. mousvenrobam<br />
Seipyro. qalaqSi cxovrebam ise miaCvia uwyvet guguns,<br />
zedmet siCumes ar endoboda. axlaRa SeamCnia, baqnis<br />
tkepnili miwa mzes TeTrad gadaetkeca. dacemisas<br />
muxlisTavi daesvara, fexsacmelebs wvrili xrili dahfenoda.<br />
Sarvlis toti CamoiferTxa. jibeSi qaRaldis<br />
xelsaxoci moiZia. fexsacmlebidan mtveri zizRiT gadaiwminda.<br />
gaWuWyianebuli qaRaldi xelSi atriala, sanagve<br />
yuTi versad SeniSna da iqve, _ ki ar daagdo, _ frTxilad<br />
dado, TiTqos mzad iyo ukanve waeRo da jibeSi CaekuWa,<br />
vinme Tu sayvedurs Sehkadrebda.<br />
kar-fanjara CamoRebuli, mtvriani Senobidan, saukunis<br />
win mitovebuls rom hgavda, zorba morigem gamoalaja.<br />
fexebi farTod gaabjina, xelebi mrgval mucelze<br />
gadaiWdo da ase moaSterda. Tavze wiTeli, gaxunebuli<br />
qudi exura. ulvaSze obobas qseli mosdeboda. damfrTxali<br />
oboba facxafucxiT garboda kitelis jibesTan.<br />
papuna wamodga, Tavi odnav daukra. ucxo kacTan<br />
gamolaparakeba didad ar exaliseboda, magram Tvalsawierze<br />
TeTri udabnos meti veraferi SeniSna da uamravi<br />
kiTxva daebada.<br />
morige ar ganZreula, kvlav ise idga, TvalebiT _<br />
Savi fosoebiT sadRac papunas miRma iyureboda.<br />
8 9
`sainteresoa!~ _ gaifiqra papunam, Cemodans xeli daavlo<br />
da gaSorda. im adgilas ki, sadac aqamde papuna ijda,<br />
misi oreuli darCa. `sainteresoa!~ _ gaifiqra oreulma da<br />
sadguris moriges Caexuta, misi Tvalis fosoebidan gamoixeda.<br />
TiTqos yinulis ToSi SemoeWdo, aakankala. Tavzardacemuli<br />
ukanve gamovarda, papunas daewia da SeuerTda.<br />
SiSi gadaedo papunasac, fexs auCqara. irgvliv mSveleli<br />
aravin Canda, sadguris morige ki idga TeTri Senobis fonze<br />
da mkvlelis mzeras styorcnida zurgSi.<br />
`sad gavrbivar? _ SiSnarevi gulgrilobiT fiqrobda<br />
papuna, _ moxdes, rac mosaxdenia!~<br />
`momklavs, momklavs...~ _ caxcaxebda oreuli, guls<br />
uforiaqebda, mosvenebas akargvinebda.<br />
`Tu ar daezara, momklavs!~ _ daudastura papunam.<br />
`gaviqceT, gaviqceT!..~ _ ar isvenebda oreuli.<br />
qva-RorRiT mofenili velis kideze papuna Seyovnda,<br />
suli moiTqva, ofli moiwminda. sadguris Senoba cis<br />
fonze TeTrad ikveTeboda. morige kvlavac iq idga, magram<br />
am manZilidan erTi cicqna eCvena da ram SemaSinao,<br />
mxrebi aiCeCa. nervebi aRar uvargoda ukve.<br />
viwro biliki odnav aCnda mzisgan daxeTqil kldovan<br />
vels. cxeli haeris Wavli livlivebda gaxurebul<br />
lodebze, kldeTa anaxleCze.<br />
borZik-borZik midioda. tvini uxurda. simxurvalem<br />
fexsacmlis lanCebSic gaatana.<br />
dahbera cxelma xorSakma, TvalSi gaxurebuli qviSa<br />
moayara.<br />
Reri balaxi versad dalanda mTel gzaze, wveTi<br />
wyali arasodes Camovardnila, albaT, am mxareSi.<br />
`esec Seni pansionati!~ _ guljavrianad wuwunebda<br />
oreuli.<br />
papuna yurs ar ugdebda, win miiwevda, radgan udabnoSi<br />
Tu povebda sulier simSvides.<br />
oRroCoRro xriati gadalaxa da bilikis mosaxvev-<br />
Tan waikiTxa qvaze amokveTili warwera:<br />
md. stiqsi _ 200 m.<br />
mzem gadaiwia. sicxem swrafad iklo. mcxunvare, oqrosferi<br />
mnaTobi dapataravda, sisxlisfrad SeiReba, daiWmuWna,<br />
im gasaber buSts daemsgavsa, haeri rom gamouSves.<br />
papuna aCqarda. orasi metri bazaltSi miriadi fexiT<br />
amokveTil, Rrma xaroSi gadioda. damrecze fexsacmlis<br />
lanCa ucurdeboda da cdilobda, wonasworoba ar daekarga.<br />
mdinare ucbad gadaiSala. arc wylis duduni gaugonia,<br />
arc msubuqi talRebis tylaSuni. neli niavi qerclavda<br />
zedapirs. sigrile ar mohfenia saxeze. SoriT Soramde<br />
gadaSliliyo kupriviT Savi da mdore ram Txieri. aRmac<br />
da daRmac bolo ar uCanda, gaRma napirze ki Crdilovani<br />
kldeebi wamoSveriliyo.<br />
TiTqos nislis nacvlad sifrifana kvamli dahfenoda<br />
zedapirs da isic uZravad ekida.<br />
mTeli es suraTi uzarmazar tiloze daxatulsa<br />
hgavda, sadac moZraoba mxolod nagulisxmevia.<br />
qarafze Seyovnebuls moeCvena, TviT am uZraobaSi<br />
Cabudebuliyo maradi ltolva. es iyo wamieri xilva, roca<br />
`statikuri formis yoveli calkeuli detali Tr-<br />
TolviT imuxteba cvalebadobis diadi surviliT~ (gonebis<br />
TeTr qaRaldze Caiwera es fraza). sadRac am Sav-TeTr<br />
panoramaSi imaleboda kaleidoskopi ferebisa, stiqsis<br />
siRrmes rom STaenTqa, magram tyveobidan daxsnilebs<br />
yovel wams SeeZloT pirvelqmnili sixasxasiT aelvareba.<br />
papunas Sescivda.<br />
mzera moavlo udabur napirs.<br />
uTvalav nafexurs pirwmindad gaeprialebina<br />
bazaltovani veli.<br />
ucabedad qva dainaxa. viRacas zed acabaca asoebiT<br />
amoekveTa:<br />
menave xaritona<br />
gadayvana _ Sauri<br />
nisiad ar iqneba<br />
gTxovT SekiTxvebiT guls nu gamiwyalebT<br />
10 11
papunas gaeRima. umalve TvalSi ecemoda stilistikuri,<br />
orTografiuli, punqtuaciuri daudevroba. axla<br />
ki am warweram TiTqos sxva planetidan miwaze Camoiyvana,<br />
raRacnairad gulze moeSva.<br />
mdinareze uxmod gawolil kvamlisfer nisls Savi<br />
sagani gamoeyo. swrafad moiwevda napirisaken.<br />
papunam mRelvareba daioka. uneblie cnobiswadilma<br />
guliscema auCqara.<br />
Savi sagani male gamoikveTa. erTi farRalala navi<br />
aRmoCnda, dro-Jamisagan dafuturoebuli, saceriviT<br />
dacxriluli. wesiT aTasjer unda daSliliyo, igi ki uxmo<br />
zvirTebze ise mosrialebda, zedapirs arc ekarebao.<br />
papunas Rimili pirze mieyina.<br />
navSi SiSveli, zorba berikaci ijda. erTmaneTSi<br />
aburduli, WuWyiani Tma-wveri muxlebamde scemda. ara<br />
Tu Tma-wveri, tanze modebuli banjgvlic erTianad<br />
gasWaRaraveboda.<br />
dros daeWmuWna misi saxis kani, CaeJanga. bRujad<br />
Camofarcxuli warbebidan, viTarca bneli tevridan, ise<br />
imzireboda quruSi, azrisagan daclili, Tumca jerac<br />
lurji, sacrisodena Tvalebi.<br />
navi napirs moayena xaritonam. gulgrili mzera<br />
esrola mgzavrs. uxmod daeloda, sanam papuna jibeSi<br />
moiZiebda Saurians. Wiani kbilebiT gasinja, namdvili Tu<br />
ariso. mowonebis niSnad saxe wvrili naoWebiT daeqsela,<br />
sixarulis gamomxatveli ucnauri xavili gamosca.<br />
SiSisagan dazafruli papuna kiCoze frTxilad Camojda.<br />
xaritonam niCabi mousva da navi gaRma napirisaken<br />
gaaqana.<br />
papuna gaunZrevlad ijda viwro, mravalgzisi xmarebisagan<br />
gaslipul skamze. eSinoda, vaiTu Camitydeso;<br />
eSinoda, es dafuturoebuli navi vaiTu maincdamainc<br />
axla daiSaloso: eSinoda stiqsis uxmo, Savi sivrcisa,<br />
erT sxivsac rom ar ireklavda; kvamlisferi nislisa,<br />
damwvris suni rom sdioda. yovlismomcvel mdumareba-<br />
Si, xaritonas ritmuli xvneSa da niCabis xmauri rom ar-<br />
Rvevda, ipareboda raRac uCveulo, Soreuli, zarismomgvreli<br />
xmebi, TiTqos stiqsis bnel fskerze miriadi tanjuli<br />
suli daborialobda da Tavis sves uCioda.<br />
yvelaze metad mainc xaritonasi eSinoda. berikacs<br />
niCbisagan xelisgulebi dahkorZeboda. iq, sadac fexebs<br />
abjenda, SiSvel quslebs navis fskeri amoeRrutna. Cveuli<br />
ritmiT qanaobda, niCabs ostaturad usvamda da am<br />
dros mis mxar-mklavze rkinis burTebi dagoravda.<br />
naxevari gza ise dailia, mgzavrisaTvis erTic ar Seuxedavs.<br />
TavzeviT iyureboda. gezi pirwamaxuli kldeebisaken<br />
eWira.<br />
moulodnelad mzera gadmohkra kiCoze mokuntul<br />
papunas. Wiani Rojebi gamoaCina.<br />
`geSinia?~ _ Caixriala da ucabedad nerwyvi gadascda...<br />
saxe Seecvala, Tvalebi kinaRam budeebidan gadmoucvivda,<br />
wamoWarxlda, niCabi xelSi gauSeSda da saSineli<br />
xmiT daaxvela... daaxvela ki ara, daaquxa... welSi moikakva<br />
da iseTi ambavi atexa, quxilma mTeli sivrce aavso. navi<br />
adgilze dabzrialda, stiqsis zedapiri aqercla, futuro<br />
gverdebidan nafotebi Camocvivda... papuna Caafrinda<br />
kiCos, oreuli ki mTlad skamqveS SeZvra da ficars<br />
samjer Semoexvia.<br />
berikacma erTi-orjer kidev amoixriala, oh, oho,<br />
_ daumata da niCabi isev mousva.<br />
papunam xuTjer amosunTqvac ver moaswro, kldovan<br />
napirs rom miadgnen.<br />
`gamayuCebeli rame ara gaqvs?~ _ Caixixina xaritonam.<br />
papunam piri daaRo, pasuxi ucbad ver moiazra.<br />
`piramidoni, analgini, sxva rame, ha? vgiJdebi, kbili<br />
ise mtkiva!~<br />
papunam Tavi gaaqnia.<br />
`gadadi!~ _ Zveli gramafonis gabzaruli xmiT miayefa<br />
xaritonam da niCbis wveriT mourideblad ubiZga<br />
odnav Seyovnebul mgzavrs. inteligentis Seuracxyo-<br />
12 13
fili Tavmoyvareoba SiSis grZnobam CaaCuma da papuna wam-<br />
Si napirze aRmoCnda.<br />
xaritonas uxiagi xavili aRmoxda. icinoda Tu kvlav<br />
yels iwmendda, Zneli gasarkvevi iyo. arc fiqrisaTvis<br />
rCeboda dro. napirze dadga fexi Tu ara, oreulma sixaruliT<br />
Sehkivla da papunas ori nabijic ar eqneboda gavlili,<br />
igi ukve Txems moevlo Tavze.<br />
papunamac fexs auCqara, swrafad gaSorda abezar berikacs,<br />
Txemis Tavze wamoewia aqoSinebul oreuls.<br />
aqedan moCanda zRvis vrceli sivrce da elnaTurebiT<br />
gaCaxCaxebuli pansionati `plutoni~.<br />
albaT, naSuadRevic ar iqneboda. ratomRac dabnelda.<br />
forToxlistola mze Zlivs bJutavda caze da imasac<br />
wamdauwum kvamliviT Savi Rrubeli efareboda. bindSi<br />
TeTrad gamoikveTa marmarilos svetebiani fanCaturi,<br />
Txemis Tavze rom wamoemarTaT. aqedan zRvispiramde<br />
aguris namtvrevebiT mofenili saseirno biliki Cadioda<br />
da papuna Wyonia im biliks Cahyva.<br />
male gaivaka, brtyeli qviSnari gadakveTa.<br />
mosaxvevTan zRva axlos gamoCnda. talRebis Cveuli<br />
tylaSuni ar gaugonia, TiTqos fafa brunavda da buybuyebda<br />
gigantur qvabSi.<br />
arc Rrubeli hgavda Rrubels, ruxi airi dahfenoda<br />
zRvis zedapirs da es ori stiqia, Txieri da airadqceuli,<br />
qmnidnen uCveulo samyaros, sadac yovelives<br />
dahkargoda wonasworoba.<br />
papuna wamiT Seyovnda. zRvis grili niavis nacvlad<br />
momwamvleli sunTqva Seexo, kinaRam goni dakarga. zurgi<br />
swrafad aqcia ucnaur saxilvels.<br />
WiSkari ufro antikur stilSi agebul triumfalur<br />
TaRsa hgavda, romlis Tavze kvadrigis Semodgmac ar daviwyebiaT<br />
da gaqanebuli cxenebis xilvisas papunam nabiji<br />
Seanela. mexsiereba gadaaxalisa, vin iqnebodao is<br />
xelovani, brinjaos am cxenebs egodeni srulyofileba<br />
da dauokebeli swrafva rom SesZinao. xelovnebis istoriis<br />
miseuli codna sakmarisi ar aRmoCnda. erTxans tkbeboda<br />
marmarilos TeTri kolonadiT. marjvniv da marcxniv,<br />
sanam Tvali miswvdeboda, TeTri galavani SemoevloT<br />
pansionatis ezosaTvis. galavanze bareliefebi<br />
amoekveTaT. Zveli miTebis aw gadaviwyebuli saxelebi<br />
Zlivs gaixsena. pirvelsave bareliefze gamosaxuli iyo<br />
yvela is gmiri, raRac manqanebiT beberi qaronis guli<br />
rom moiges, cocxlebma gadalaxes stiqsi, hadesidan kvlav<br />
mzenaTel dedamiwaze dabrundnen.<br />
kolonadis ukan muq-mwvane feriT ugergilod SeTxipnili<br />
jixuri aRmoCnda. Ria karis Tavanze susti, mtvriani<br />
naTura bJutavda. erTaderT safexurze Txeli kaci<br />
ijda, xelSi jibis sarke eWira da qimiuri fanqriT ulva-<br />
SebSi gareul WaRaras iRebavda. saqmianoba ar miutovebia,<br />
sarkis zemodan gadmoxeda papunas, TiTebi da tuCebi<br />
fanqriT daesvara, magram, albaT, amas ver amCnevda.<br />
`moxvedi?~ _ iseTi xmiT SeekiTxa, TiTqos tuCebiT<br />
Sauriani eWira da eSinoda, ar damivardeso.<br />
papuna Tavis qneviT miesalma, daeloda.<br />
darajma Zlivs moicala, fanqari da sarke jibeSi Seinaxa.<br />
`ra mogeCqareboda?~<br />
`gadaviRale, dasveneba mWirdeba~.<br />
`dasveneba, dasveneba... _ darajma iqednurad CaiRimila.<br />
_ yelSi amogiva eg dasveneba!~<br />
`amomiva da vin damiWers?~<br />
`ho, ho...~<br />
daraji orazrovnad iRimeboda. papuna SeSfoTda.<br />
oreuli swrfad gadabargda darajis sulSi da iq mwiri<br />
udabno aRmoaCina. papunasaken rom gamoixeda, Tavdapirvelad<br />
ver mixvda, ra xdeboda. darajis mzera aSiSvlebda<br />
papunas, mamakacur SesaZleblobebs umowmebda.<br />
oreuli zizRiT ukanve gamoiqca. zizRi igrZno papunamac.<br />
swrafad gaecala. darajma erTxans uyura, mere kv-<br />
14 15
lav sarke da fanqari daaZro, ulvaSis Rebva ganagrZo.<br />
pansionatis diadi nageboba ucbad gadaiSala Tvalwin.<br />
mTis bnel kalTas Sehfenoda, maRla ahyoloda. zeda<br />
sarTulebs RrubelTa fTilebi edeboda. arc dasawyisi<br />
Canda fanjrebis girliandebisa, arc dasasruli. ise iyo<br />
erTianad gaCaxCaxebuli, mTel qalaqs utoldeboda.<br />
lampionebis anarekli pansionatsa da zRvas Soris gada-<br />
Slil burusian parksac efineboda. parki papunam uwoda<br />
am sivrces. erTgvari wesrigi aq marTlac igrZnoboda.<br />
mTeli veli saseirno bilikebiT iyo daserili, oRond<br />
xeebis nacvlad skverebSi erTmaneTze fantastikurad<br />
axorxlili ruxi lodebi eyara. zogan lodebs xorkliani<br />
xviara Semohxveoda da papunas pirvelad uxsenebeli egona.<br />
aqa-iq asfodelosis uferul yvavilebsac wamoeyo<br />
Tavi. erTi danaxviT, yovelive es ar iyo mSvenierebas<br />
moklebuli, magram Tvals aklda foTolTa sixasxase.<br />
uceb raRacam gairbina. patara cxoveli egona. iqve<br />
lodi egdo. imis miRma bavSvis Tavi gamoCnda, oTxi-xuTi<br />
wlisa Tu iqneboda. Savi, dauvarcxneli Tma Sublze jiutad<br />
eyara. cxvirs aqSutunebda. daubanel cxvir-pirze<br />
wvintli Sexmoboda da TiTiT iCiCqnida.<br />
cnobismoyvare Tvalebi SemoanaTa papunas. etyoba,<br />
SiSma gauara, wamoimarTa.<br />
gazinTuli perangi Wips Zlivs ufaravda da pawia<br />
WuWu mouCanda.<br />
`aq ras akeTeb?~ _ SeekiTxa papuna.<br />
`kaka minda!~ _ gulubryvilod upasuxa bavSvma da<br />
Cacucqda.<br />
`eSmakis fexi!~ _ meti veraferi Tqva papunam.<br />
`Senc Tu ginda, ai, iq qeni!~ _ neba darTo biWma, asfodelosis<br />
foTliT moixoca da sulmouTqmelad gaiqca,<br />
TeTri takunebi gamouCnda.<br />
papuna neli nabijiT mihyva. oreulma gadaaswro,<br />
bavSvs miewia da misi TvalebiT gaixeda.<br />
Tavbru daesxa. ferTa simkveTrem Tvali mosWra...<br />
simindis xasxasa yanaSi mirboda TiTqos. TavzeviT didi,<br />
barCxala mze sxivebs uxvad afrqvevda. simindis foTlebi<br />
saxeze scemda... simindis yanaSi Cakarguli bavSvi SiSianad<br />
miiswrafoda ficruli <strong>saxli</strong>saken... oreulma didxans<br />
ver gauZlo swraf srbolas. qoSini autyda. bavSvs<br />
CamoSorda da papuna mixvda, ferTa sixasxase mxolod<br />
misma mexsierebam wamoativtiva. es iyo im drois gaxseneba,<br />
roca ararsidan yofierebaSi gadmovida da ninuca bebias<br />
ficrulidan simindebSi Cakargul sapirfareSoSi<br />
ver bedavda gasvlas, radgan simindis yana idumali da<br />
saSiSi arsebebiT iyo dasaxlebuli.<br />
papunam amoioxra. irgvliv kvlav is ruxi lodebi<br />
eyara.<br />
axlodan pansionati kidev ufro ucnauri Canda.<br />
mas ar etyoboda erTiani atqiteqturuli neba. yoveli<br />
droisa da xalxis arqiteqtorebs erTmaneTisagan damoukideblad<br />
ise eSenebinaT, rogorc moesurvebodaT.<br />
eniT auwereli es qaosi mTlianobaSi raRac grandiozul<br />
harmonias qmnida, raic TiTqos SeuCerebliv icvleboda<br />
da maradiulobis suli ecxo, rameTu araferia cvalebadze<br />
maradiuli.<br />
pansionatis win, iq sadac naTurebis anarekli sustad<br />
ebrZoda mowolil binds, damsveneblebi jgufjgufad<br />
daseirnobdnen. wyvilebi myudro adgilebs eZebdnen.<br />
TiTo-orola axirebuli berikaci joxis kakuniT<br />
garideboda sxvebs. skamebze WotebiviT Camomwkrivebuli<br />
dedabrebi WorebiT irTobdnen Tavs. erTgan dominos<br />
uxaTqunebdnen gulmodgined, meoregan xelebis qneviT kamaTobdnen,<br />
xmebi ki papunamde ver aRwevda.<br />
TandaTan ubrundeboda gakvirvebis unari, mTlianad dakarguli<br />
rom egona. uCveulo samyarosTan am Sexvedram interesi<br />
gauRviZa da gulgrilobis qronikuli seni Seunela.<br />
erTgan aivanze tanmsxvili dedaberi gadmodga. mandili<br />
moixsna, kiserze ofli moiwminda, albaT, aqamde samzareuloSi<br />
saqmianobda. gadmoxeda Cabnelebul parks da<br />
boxi, mamakacuri xmiT gadmosZaxa:<br />
`veronika, Se saZagelo, sad daikarge?!~<br />
16 17
gverdiT viRacam SurduliviT gaielva. papunam mxolod<br />
gamxdar fexebs da mokle kabaSi gamomwyvdeul bav-<br />
Svur sxeuls Seaswro Tvali. gogona umalve Ria karSi<br />
gauCinarda.<br />
TiTqos raRacam gulze uCxvlita, raRac gaaxsenda,<br />
magram gancda wamieri iyo da gogona umalve daaviwyda.<br />
mere moxda ucnauri da SiSismomgvreli ram. zRvidan<br />
wamoubera. haeri TiTqos sawamlaviT aivso. papunas<br />
sunTqva Seekra. cispiri daipyro Savze Savma zonzroxa<br />
Rrubelma, mTel caze gaiwela da Camoabnela. zemo sar-<br />
Tulebs TiTqos kvamli Semoexvia. aivnebi swrafad daicala<br />
moyurade damsveneblebisagan. karebsa da fanjrebs<br />
raxaruxiT xuravdnen. parkSi moseirneni awrialdnen,<br />
Sesasvlelisaken daiZrnen. papuna cdilobda gaerkvia, ra<br />
xdeboda, magram fexaCqarebul adamianTa talRaSi veravis<br />
gamoelaparaka, TiTqos adamianebi ki ara, uformo<br />
landebi moZraobdnen irgvliv.<br />
yru guguni gaisma. miwa azanzarda. raRac bneli da<br />
kolosaluri moabijebda miwis piramde Camowolili<br />
Rrublebidan.<br />
ikivla viRacam, qalis xma iyo. ixuvla xalxma, SesasvlelSi<br />
gaiWeda.<br />
TiTqos dinozavris uzarmazari Tavi gamoeyo bnel<br />
Rrublebs, TiTqos pterodaqtilebis frTaTa usiamovno<br />
tylaSuni moisma, TiTqos mastodontebis jogi Rrialebda<br />
SemaZrwuneblad.<br />
papunas zari daeca. TviTonac adgils moswyda. gadaaswro<br />
erTs, meores, viRacas gamoedo, kinaRam gadaTela.<br />
es is biWuna iyo. bavSvma SiSiT gafarToebuli Tvalebi<br />
Seageba da papuna mixvda, safrTxem adamianoba gadaaviwya.<br />
oreuli ukve karSi WeWyva-jgleTiT miZvreboda, papunam<br />
ki nebisyofas da sidinjes mouxmo, bavSvi xelSi aitaca.<br />
Savi Rrubeli Semoexvia mTel pansionats. agrialda<br />
elWeqi, magram amas ar mohyolia macocxlebeli wvima.<br />
cidan mxolod Savi ferfli cvioda.<br />
ukanasknelad moixeda. sibneles gamoeyo Savi urCxuli,<br />
myrali amonasunTqi amoafrqvia. papunam bavSvi-<br />
TurT Seminul karSi Seaswro.<br />
vestibiuli brbos gaeWeda. irgvliv yayani da nervuli<br />
xiTxiTi moismoda. saxeebi _ cvilisferi niRbebi<br />
yvela erTmaneTsa hgavda.<br />
brbo gaarRvia da win atirebuli qali SemoeCexa.<br />
`vaime, Svilo, deda genacvalos!~<br />
papunas guli gadauqanda, imdenad nacnobi da moulodneli<br />
iyo qalis xma.<br />
biWi swrafad miawoda, gascilda.<br />
erTgan, vestibiulis siRrmeSi karze ewera:<br />
direqtori adiko<br />
papunam daakakuna da kars ubiZga...<br />
2. jariskaci, deda, biWuna<br />
jariskaci<br />
<strong>saxli</strong>s gadaxurva moaswro. bolo yavari rom daaWeda,<br />
saxuravis kuwubze Camojda.<br />
jibidan TuTuni amoiRo, gazeTis naxevSi gaaxvia, gaabola.<br />
CxouSis sanaxebs gadaawvdina mzera. adriani zafxulis<br />
xasxasa simwvaneSi ifloboda yavrisa da kramitis<br />
saxuravebi. botanikuri baRisa da bulvaris Wadrebi zvaviviT<br />
daswoloda qalaqs. TiTqos aqve, gareubanSive iwyeboda<br />
mTis mwvane kalTebi, aRma arboda, cisken iswrafvoda,<br />
sadac kavkasionis Tovliani mwvervalebi elvarebda.<br />
_ esec ase! _ Tqva kacma da bolo nafazi daartya.<br />
mzera xelisdadeba ezoze gadaitana. ramdeni gakeTda da<br />
ramdenia kidev gasakeTebeli. <strong>saxli</strong>s win venaxi axlad-<br />
Cayrili iyo. gadabrunebul miwaze mwkrivebad aCnda<br />
uferuli Cxirebi. ukana ezoSi axladdarguli bali da<br />
18 19
atami, xurma da tyemali iyrida tans.<br />
_ esec ase! _ erTxelac gaimeora kacma. xelsawyoebis<br />
yuTs xeli daavlo da is iyo, Camosvla daapira, WiSkars<br />
farajiani macne moadga:<br />
_ omia, amxanago!<br />
mSvidi dRe idga da irgvliv yovelive simSvidiT<br />
sunTqavda.<br />
kaci auRelveblad Camohyva qanqara kibes.<br />
miwas fexi rom daabija, maSinRa CaekiTxa:<br />
_ omiao?<br />
_ omia, amxanago! _ daRlili xmiT Seepasuxa farajiani.<br />
kacma saTuTune gauwoda. farajiani nela axvevda,<br />
dRes bevri evlo da, muxlebidan qari unda amoviRoo, moibodiSa.<br />
_ gaige, dedakaco? _ kacma mzera aarida qalis damfrTxal<br />
Tvalebs.<br />
atirda qali, _ misi Svilebis deda, _ uxmo cremlebi<br />
CamoaRvarRvala.<br />
_ gaCumdi, dedakaco, bavSvebi ar SeaSino! _ gulsgareT<br />
daucacxana...<br />
mere gvianobamde saqmianobda. ojaxi axla idgamda<br />
fexs da saqme ulevi hqonda. salaparakod mxolod maSin<br />
moicala, roca mcire vaxSmis Semdeg bavSvebmac daiZines<br />
da qalis gverdiT, erT baliSze mido Tavi.<br />
qali Caexuta, cremliT baliSi dausvela. kaci uxe-<br />
Sad efereboda da im Rames wvrilSvila ojaxs erTi biWic<br />
Sehmata.<br />
dilas mcire sagzali aiRo, TuTuniT savse qisa, saponi,<br />
jibis dana...<br />
matareblamde miaciles. bavSvebi CaebRauWnen dedis<br />
kalTas. SeSinebulni uyurebdnen vagonis fanjris<br />
CarCoSi gamokveTil mamas. aseve daamaxsovrdaT. msgavsi<br />
suraTi ekida sastumro oTaxis kedelze _ CarCoSi gamomwyvdeuli<br />
kacis saxe... nabolara rom daibada, iman mxo-<br />
lod es suraTi naxa _ yviTel, uxeiro qaRaldze aRbe-<br />
Wdili Semelotebuli kaci. cocxlisas igi ara hgavda da<br />
nabolara mzeras ver usworebda suraTis CaSretil<br />
Tvalebs.<br />
kaci ki erTxans iwereboda...<br />
Tavdapirvelad werili Tbilisidan movida, Seni Sekerili<br />
xalaTi gamxades da faraja Camacveso. ramodena qalaqi<br />
yofila es qarTio. mTawmindaze mindoda asvla, magram<br />
vin gagiSvao. icode, bavSvebs mixede da ar Semarcxvinoo...<br />
baqodan samkuTxa baraTi gamoagzavna. Cemze nu iwuxebT,<br />
aq mze acxunebs, bazarSi alubali Tavze sayreladaa.<br />
wuxel yvelani damesizmreT. amboben, es omi erT TveSi<br />
damTavrdeba da male yvelani davbrundebiTo...<br />
astraxanidan xma moawvdina, _ sami Tvis Semdeg movida<br />
es ambavi, daWrilma matrosma moitana, _ zRva gadavcureTo.<br />
imodena gemze vimgzavre, asi Cvenisnairi <strong>saxli</strong><br />
daeteodao. Turme svastikiani TviTmfrinavi mofrenila,<br />
oriode bombi Camougdia, isinic mizans ascdenia...<br />
SiSi ki magari vWameTo...<br />
mere naxevari weli araferi mouweria... ukve zamTari<br />
iyo. samkuTxa werils wekos namcecebi mihyinvoda<br />
TiTqos. asoebic acabaca ewera. gaToSili xeliT iyo gamoyvanili...<br />
Semcivdao, iwereboda, imodena Tovli dado, saxlebSi<br />
saxuravebidan CavdivarTo... netavi cota xans<br />
Cvens buxarTan mimaficxao...<br />
(nawyveti papuna Wyonias novelidan)<br />
`...SaSxanaSi vazna gamoilia, xelyumbara adreve gaixarja.<br />
tanki ki gaavebuli mogrialebda, muxluxebiT<br />
lewavda axladamoyril norC fiWvs, juja arys, qviSasa da<br />
TovlSi zelda, nazamTral Waobs pirs uxsnida.<br />
adrian gazafxulze Tovls wyali gaujda. uCinari<br />
wyaroebis Cumi CurCuli manqanis gugunSi CainTqa.<br />
yinvas Zala dahkargoda, xem gamoixeda, male akvirtdeboda,<br />
albaT.<br />
20 21
jariskaci tanks gamoeqca.<br />
iq, SoreTs iqiT SoreTSi, axali odis buxridan cisferi<br />
boli amodioda. RuRuna buxarTan Tavmoyrili basarsxlebi<br />
samkuTxa baraTs elodnen...<br />
jariskaci daWrili iyo da sicocxle swyuroda. ver<br />
gaerkvia, sad iyo daWrili, ar icoda, ramden xans eyofoda<br />
Rone. Sublze ofli sisxls uerTdeboda, upeSi Casdioda...<br />
tanisamosi mTlad gaJiJinda, oflisa an sisxlisagan...<br />
tanki ki TandaTan eweoda. avbediTad irxeoda qvemexis<br />
lula. tyviamfrqvevis viwro xvreli wertils eZebda<br />
beWebs Soris, zustad unda CaeWeda tyvia tyviaSi.<br />
jariskaci garboda.<br />
mwiri tyis simSvides mxolod Zravis guguni da muxluxebis<br />
Semzaravi RrWiali arRvevda.<br />
Ceqmebi usxlteboda svel TovlSi, fexebSi eblandeboda<br />
saidanRac gamobobRebuli kvanjRara totebi,<br />
CaSavebuli kunZi, udReuri, miwas garTxmuli buCqi... qoSini<br />
autyda, filtvebidan xrialiT amosdioda TeTri orTqli.<br />
daeca, adga, isev daeca da isev adga barbaciT, tanjviT...<br />
Rone ar SerCenoda da TviTonac ukvirda, kidev<br />
saidan eZleoda Zala... garboda, garboda...<br />
tanki avi guguniT axlovdeboda. vera Zala ver Seakavebda,<br />
zRvars ver daudebda am borot srbolas...<br />
iq ki, SoreTs iqiT SoreTSi, jariskacis odis buxridan<br />
cisferi boli amodioda. RuRuna buxarTan misi dam-<br />
Seuli basarsxlebi Tbebodnen, udrtvinvelad elodnen<br />
samkuTxa baraTs... fanjaras Ramis sibnele moswoloda<br />
da SemkrTal patarebs oblobis maxinji RmerTi qirqiliT<br />
Tvalebs upaWunebda...<br />
jariskaci garboda, garboda...<br />
tanki fexdafex mosdevda. muxluxebi xrWialiT,<br />
raxraxiT nTqavda yovelives, cdilobda atalaxebul<br />
TovlSi Caezila, araraobad eqcia sikeTe, kacoba, sicocxle...<br />
`mesrole, Se uRmerTo, mesrole!~ _ esRa gaifiqra<br />
da igrZno, yoveli iogiT, yoveli ujrediT igrZno, rom<br />
usazRvrod mZime, uxeSi, yovlisdamTrgunveli Zala yalyze<br />
Sedga, ca gadafara, bolo naxtomisaTvis ganemzada.<br />
aRSfoTda uceb jariskaci. mis sulSi wamoimarTa<br />
raRac uZleveli, raRac TvalSeuwvdomi da aqamde dafaruli,<br />
wamoimarTa da mduRare rkina CaeRvara ZarRvebSi.<br />
gamexebuli Semobrunda, TviTonac tankad gadaiqca,<br />
qvemexs qvemexi miabjina, muxluxebs _ muxluxebi da<br />
guguniT Seaskda mosisxar mters...~<br />
22 23<br />
deda<br />
qali ki eloda... Rameebs TeTrad aTenebda. Tavfex-<br />
SeqceviT erT sawolze miyril bavSvTa sunTqvas usmenda.<br />
daislukunebda romelime, _ albaT, SimSili awuxebda, _<br />
Tbil xels Sublze Seaxebda, alersiani CurCuliT sizmrebs<br />
gaucocxlebda: `Cu, Cu, deda genacvalos, iZine, iZine~.<br />
dilauTenia miipareboda, jer kidev bindSi, qurdis<br />
droc rom ar iyo gasuli. rac unda eCqara, puris rigSi asi<br />
kaci mainc daxvdeboda. wewva-gleja, gniasi, miwev-moweva...<br />
xalxis talRa waRma-ukuRma atrialebda. iWeWyeboda,<br />
Tavs nacemiviT grZnobda. daxlTan rom miaRwevda, Rone<br />
aranairi aRar erCoda.<br />
bavSvebi gasusulni elodnen. mxolod nabolaras ar<br />
hyofnida moTmineba. tiroda, iWaWeboda, dedas uxmobda.<br />
gemrieli iyo Savi puris cicqna natexi...<br />
cxovrobda rogorc SeeZlo... bavSvebsac ase zrdida...<br />
omisSemdgomi mSieri wlebi... SiSi-mdevari fexdafex<br />
mohyveboda, RmerTo, bavSvebi SimSiliT ar damixocoo...<br />
imedi aZlebinebda, magram rodemde...<br />
erTi tomara dafna moiwia. urCies, wadi, iqneb oblebs<br />
puris fuli mainc uSovoo... sakuTari xeliT SeWeda faneris<br />
Cemodani, mezobels daesesxa samgzavro fuli...
(nawyveti papuna Wyonias novelidan)<br />
`...xSiri warbebidan Tvalebi arc mouCanda. biRa ulvaSebs<br />
iwiwknida da dinjad, marcval-marcval jijRinebda:<br />
_ dedakaco, ar ici, ra droa?.. xalxma omi axla moa-<br />
Tava, yvela unda muSaobdes. Sen ki amdgarxar, Se spekulianto<br />
ubeduro, Se Saraxvetiav, da es sad gadmokargulxar...<br />
dasaWeri xar, aba ra xar!.. cixeSia Seni adgili...<br />
dabali, moklefexa milicieli nervulad ifSvnetda<br />
xelebs, cdilobda biRaulvaSianis iRliidan SemoeWyita<br />
kupeSi.<br />
_ neta ras uxsni, rom uxsni, vera xedav, wyalwaRebuli<br />
spekuliantia!<br />
_ abrZandi, abrZandi, dedakaco, axla sadguri<br />
iqneba da CavideT!<br />
orTqlmavali mZimed miezideboda moxanxalebul<br />
vagonebs. irgvliv gadaSlili TeTri, erTferovani tramalebi<br />
SiSs hgvrida qals, mokuntuli ijda fanjris kuTxeSi.<br />
mZime Cemodans efofreboda, xels ar uSvebda. `vaime, Svilebo!~<br />
_ es azriRa utrialebda, amokvnesas ver bedavda.<br />
_ vai da viSi ar gamagono axla aq! kanoni kanonia!<br />
Sen ra, ar icodi, Tavze xels rom ar gadagisvamdnen?<br />
_ uyure ra jiutia, viTom ar esmis, rasac vqaqanebT!<br />
TeTr sivrceSi xandaxan Tu gamokrTeboda CaSavebuli<br />
laqa, xramis piras Cavardnili buCqnari, cicqna<br />
soflebi, namjiT gadaxuruli qoxmaxebi. qaTqaTa Tovlze<br />
ucabedad gakrTeboda mZivebad dayrili nakvalevi,<br />
iqneb cxenosanma gaiara, an nadirma.<br />
`aq, albaT, sul Tovlia, Tovli, Tovli...~ _ fiqrobda<br />
qali.<br />
vagonSi cioda, qals TiTqos sulic da gulic yinuleTad<br />
qceoda. sicivisa da SiSisagan aZagZagebda. ar<br />
esmoda, ras ejajRanebodnen.<br />
_ viTom Cveneburad ar gesmis, xom? maS, ra enaze<br />
gelaparako, yefas ki ver dagiwyeb...<br />
_ yru-munjia iqneb! _ jiRaulvaSiani ganze gaewia<br />
dabals da axla TviTonac gverdulad gaCxeriliyo. _<br />
yru-munjia, Torem rusuli rogor ar esmis...<br />
`vaime, Svilebo!~ _ uCumrad kvnesoda qalis suli.<br />
matareblis dagadugi, monjRreuli vagonebis<br />
SemaSfoTebeli raxraxi... netavi moasvenebdnen!.. SoSiebiviT<br />
pirdafCenili bavSvebi... mezoblebis imediT datovebuli<br />
bavSvebi... iqneb aivanze gadmomdgaran da<br />
moTqmiT uxmoben...<br />
`vaime, Svilebo!..~<br />
netav ra undaT, ras Caacivdnen?<br />
faneris Cemodans gadafofreboda, ise Cascieboda,<br />
xelebi daZabulobisagan gaulurjda...<br />
Savi orTqlmavali ki miiwevda TeTr tramalebze,<br />
vin icis saiTken, an hqonda ki am gzas dasasruli...~<br />
24 25<br />
biWuna<br />
pirveli sityva iyo `omi~.<br />
sadRac baTqi gaisma. fanjris SuSa awkarunda da<br />
imiT daiwyo mogonebebis grZeli jaWvi. manamde iyo mxolod<br />
ukuni, arara... manamde mzisqveSeTSi cxovrobda<br />
patara arseba, visac amwuTieri moTxovnilebani mTlianad<br />
aviwyebda wina wuTis faTeraks.<br />
im dRidan ki mexsierebam jaWvi gaaba ararasa da yofierebas<br />
Soris, pirveli Rrma anabeWdi datova biWunas sulSi.<br />
axla xis is <strong>saxli</strong> ar arsebobs. arc is oTaxi arsebobs,<br />
romlis iatakze biWi ijda. didi oTaxi iyo, far-<br />
Ralala. iatakis WuWrutanebSi sinaTle Semodioda.<br />
kedlebze iafi Spaleri gaekraT. Raribuli aveji idga:<br />
sasadilo magida (gasaxsneli), xis ufardago taxti, sakeravi<br />
manqana... kuTxeSi buxari iyo CaSenebuli. Sig<br />
zamTarSic ki iSviaTad anTebdnen cecxls. buxars yvela<br />
oTaxisaken hqonda piri gaxsnili da yvelaze patara oTax-
is samyof SeSas xarjavdnen... buxris Tavze navTis lampa<br />
SemoedgaT, sarkis natexi, Caxedvadac rom ar Rirda, damtverili<br />
saojaxo albomi, _ masSi mxolod gayviTlebuli<br />
fotoebi elaga, umTavresad gardacvlilTa; yru<br />
kedelze, naqargi tilos Tavze ori suraTi Sehyurebda<br />
erTimeores: dedikosi da mamikosi...<br />
fanjrebidan zafxulis uxvi mze iRvreboda da Wreli<br />
fardagiviT (es kargad daamaxsovrda) efineboda bi-<br />
Wunas ferxTiT.<br />
kvlav igriala. SuSa ufro Zalumad awkrialda. mezoblis<br />
ZaRli, aqamde rom Tamamad yefda, dafrTxa da<br />
yefaSi wkmutunic gauria. biWuna pirdaRebuli Sehyurebda<br />
awkrialebul SuSas, SiSisagan tirili daviwyeboda.<br />
raRac sazareli da TvalSeuwvdomi gadmosdgomoda<br />
xis saxls da grialiT moiwevda, albaT, gadaivlida<br />
saxuravze da gasresda, miwasTan gaasworebda.<br />
_ kombinats bombaven! _ mezoblis xma moiWra saidanRac...<br />
am sityvebma biWunas veraferi uTxres...<br />
es iyo da es! omi amiT daiwyo da amiT damTavrda, magram<br />
im wuTebis eqo Tan gahyva, mravali wlis manZilze Cas-<br />
Zaxoda yurSi...<br />
biWuna wamodga. aivanze gavida. aqedan provinciuli<br />
qalaqis vrceli xedi iSleboda. yavriani da kramitiani<br />
saxuravebis uTvalavi rigi (Siferi da rkina aravin icoda),<br />
mdinaris vercxlisferi zoli (rogor damSrala is<br />
mdinare, TiTqos qalaqma Seiwovao). imis iqiT isev saxlebi<br />
da saxlebi, romelTa Tavze ori TeTri Senoba wamomarTuliyo.<br />
mere WadarTa gvirgvinebs zeviT, TiTqos<br />
Suagulidan amoizardao, Tovliani kavkasioni ebjineboda<br />
cis tatnobs... samyaro am suraTiT isazRvreboda. imis<br />
miRma arc araferi arsebobda. iq iyo kide... erTxel gadaSlil<br />
wignSi Caixeda, iqidan naxati daamaxsovrda. qveynierebis<br />
kidemde misul kacs Tavi caSi gaeyo da usasrulobaSi<br />
iyureboda. biWuna xSirad fiqrobda samyaros kideze,<br />
cdilobda warmoedgina `ra iyo iq!~ miRmuri sam-<br />
yaros gaazreba mis Rones aRemateboda, xiluli samyaro<br />
ki eWvis sababsac ar iZleoda. im TeTri Senobebidan erTi<br />
`moskovi~ iyo, meore _ `Tbilisi~. yvela geografiuli<br />
wertili, rac ki mis smenas miswvda, am erTi xelisdadeba<br />
miwaze Tavsdeboda. yvelaferi, rasac yuri hkida, aq unda<br />
momxdariyo.<br />
`omi?~ _ fiqrobda biWuna.<br />
sad iyo aq omi?.. cdilobda warmoesaxa, gonebis TvaliT<br />
miswvdenoda. omSi xom mama ibrZvis _ goliaTi vaJkaci,<br />
mxrebiT rom kavkasionis am Tovlian mwvervals etoleba,<br />
jariskacuri muzaradiT cas ebjineba. Ronieri xelebi<br />
Cauvlia urCxulisaTvis, hitlers rom eZaxian, cdilobs<br />
Zirs moigdos da mogudos... magram arc ise ioli<br />
yofila Zlieri mtris dajabnva da biWunas TiTqos Caesmoda<br />
Soreuli guguni, miwis susti tokva, samkvdro-sasicocxlo<br />
Widils rom aRuZravs...<br />
ZilSi Cahyveboda xolme ucnauri da SiSismomgvreli<br />
moCvenebebi...<br />
saxuravebs Soris alvis xeze ufro maRali koSki<br />
gadmomdgara. im koSkze muzaradiani kacuna zis, xis Tofi<br />
uWiravs da zevidan isvris. biWuna ukana ezoTi garbis, iq<br />
unda damalva, magram ezos irgvliv mayvlis bardebi<br />
igvergveba da biWuna Sig ixlarTeba... `tanka!~ _ saxuravebis<br />
Tavze wamomarTul sazarel koSks hqvia ucnauri<br />
sityva `tanka~.<br />
mere TandaTan sagnebi gamoikveTa. yovelives Tavisi<br />
saxeli Camourigda. yvelaferi Tavis adgilas ganlagda.<br />
isic ki gaigo, rom dedamiwa mrgvalia da saidanac<br />
waxval, iq dabrundebi, rom adamiani mokvdavia da sikvdils<br />
versad gaeqcevi...<br />
`sikvdili?~ _ Tavzardamcemi iyo es aRmoCena.<br />
`cuncula daiRupa!~ _ dedam Tqva. biWunam veraferi<br />
gaigo.<br />
karga xans miemgzavrebodnen brezentiT gadaxuruli,<br />
monjRreuli avtobusiT.<br />
26 27
WiSkari farTod iyo gaxsnili. uamravi xalxi Sedioda<br />
ezoSi. darbaisluri ridiT moZraobdnen, an idgnen da<br />
xandaxan cas axedavdnen.<br />
lurj caze Rrublis TeTri, fafuki qulebi miirweoda.<br />
cuncula momcro kuboSi esvena. saxe mSvidi hqonda.<br />
wamwamebi ise daexara, TiTqos sacaa gaaxelso.<br />
pawia xelebi mkerdze sasoebiT daewyo, gasTeTreboda...<br />
tuCis kuTxeSi Rimili Sehyinvoda, TiTqos uxaroda,<br />
angelozebs rom mihyavdaT.<br />
lamazi iyo sikvdili...<br />
iqve cunculas axalgazrda deda damxobiliyo, amoukvalTavi<br />
SavebiT mosili, TmebCamoSlili, loyebdaxokili...<br />
ki ar tiroda, xmawarTmeuls laparaki ewada da veras<br />
ambobda.<br />
cunculas axalgazrda mamasac amoukvalTavi Savi<br />
perangi muxlebamde scemda. Tavi Savi tiloTi waekra da<br />
Tvalebi miwisaTvis miebjina, radgan cas gadamtereboda.<br />
biWuna fanCaturidan gamovida, cunculas cqriala<br />
suraTs Sexeda, yvavilebSi rom esvena, mere cisken aixeda,<br />
saiTkenac cuncula gafrinda. ise Soreuli da usasrulo<br />
iyo es ca, ise miuwvdomel simaRleze waretaca sifrifana<br />
suli... biWunam igrZno maradiuli samyaros usaSvelo<br />
sisastike...<br />
sikvdilis SiSi dardad SerCa. `ratom unda movkvde?~<br />
_ dReniadag amaze fiqrobda. ocnebobda ukvdavebis<br />
wyaroze da zRaprebis qveyanaSi daexeteboda, misi<br />
jerac umwifari goneba Rrmad ver swvdeboda safiqrals,<br />
raic upirveles brZenTac ver gadaewyvitaT.<br />
sikvdilze fiqri iqneb mSier bavSvTa xvedria. soflel<br />
deidebTan, mamidebTan, biZiebTan sazafxulod Casvlisas<br />
cincxali STabeWdilebebi devnida `omsa~ da `sikvdils~,<br />
sul sxva ferebiT akaSkaSdeboda samyaro.<br />
soflel bavSvTagan arc gamoirCeoda. sxvaze susti<br />
iyo oRond, Rone nakleb erCoda, burTaobasa da omobanas<br />
dros iCagreboda. mTeli dRe Wyumpalaobda, magram wyli-<br />
sa mainc eSinoda, Sors Setopvas ver bedavda da curva ver<br />
iswavla. ufro imitom, enguris mRvrie talRebSi faruli<br />
da saSiSi zraxva elandeboda. aq,engurispira vrcel sanaxebSi,<br />
zRapari da sinamdvile erTmaneTSi ereoda da mis<br />
mexsierebas raRac uCveulo nazavi SerCa: zed napirTan<br />
morevia, fesvgaCaCxuli xe Cavardnila, erT adgilze trialebs,<br />
fesvebs cisken iSvers, TiTqos Svelas iTxovs<br />
(morevSi CaTreul SeyvarebulTa ambavi); samyuras xaverdovan<br />
mdelos Taflis surneli sdis (oTxfoTolas Tu ipovi,<br />
natvra agisruldeba); kameCma zaqi moigo, axla mSvidad<br />
dgas da icoxneba (kameCis Tvalebi bnelSic anaTeben,<br />
mglis xrovac ufrTxis); bayayis gauTavebel kruals yur-<br />
Tasmena miaqvs (xom gaxsovT, sazizRarma gombeSom cerodena<br />
dedoflis SerTva gadawyvita); WaobSi gveli misarsalebs<br />
(frTxilad, frTxilad...); soflis dangreul sasaflaoze<br />
unaxavT... (iq Turme RamRamobiT <strong>mkvdari</strong> sulebi<br />
daZrwian); ekalbardebiT daZenZil TxmelnarSi dReniadag<br />
faCunobs uxilavi niavi (deidas Tu ar daujere,<br />
iqidan tyaSimafa da oCokoCi mogakiTxaven...).<br />
STabeWdilebaTa mravalferovani samyaro... gamWvirvale,<br />
mzis sxivebiT gamsWvaluli, cvriT ganbanili dRe...<br />
soflis Rame... ca varskvlavebiT moWiqula, rom moindomo,<br />
xeliT miswvdebi; ezoSi Casvla Zneli gasabedia, Cabnelebuli<br />
baRidan aTasi vinme giTvalTvalebs... vaxSami<br />
Wraqis Suqze, dabal tabakze; WasTan fexis dabana, koRos<br />
wuili da mware nakbeni; Tungidan civi wylis likliki: Zilis<br />
win zRapari da myudro Rame... saqonlis mSvidi fSvinva,<br />
ZaRlis uneblie wkmutuni, qarborias moulodneli<br />
daqroleba, foTlebis susti SrialiT rom mTavrdeba...<br />
mimqrali faCuni _ iqneb niavia, iqneb <strong>mkvdari</strong> sulia, ezo-<br />
Si daborialebs, kvnesis, Sin SeSvebas iTxovs... Ramis ukun-<br />
Si Cafluli biWi sabans nikapamde iqaCavs da bnelSi Tvalebs<br />
aWyets. TiTqos raRaca rialebs, raRac maxinji saxeebi<br />
inakvTeba, raRac fxaWunobs, zed yurisZirTan dax-<br />
Suli sunTqva moismis, TiTqos oCokoCis balniani TaTebi<br />
28 29
epareba... mere karSi gasvla moundeba, verc vinmes mouxmobs,<br />
verc loginidan Camosvlas bedavs, sawolqveS xom<br />
raRaca faTurobs... iTmens, iTmens, amasobaSi kidec gaepareba<br />
da sircxvilisa da uRonobisagan dilamde tiris,<br />
Zil-buranSi sakuTar danaSauls moaSrobs... dila yovel-<br />
Tvis gamWvirvale, cvarnapkuri da mziT gasxivosnebulia.<br />
biWs Rameuli gancdebi aviwydeba da mTeli dRe pawia<br />
kviciviT daWixvinebs...<br />
mere erT dReSi dakacda. kiTxva iswavla, skolaSi<br />
miabares. pirveli wigni iyo `wiTelquda~. skolis biblioTekarma,<br />
bavSvebis mouTmenlobiT Sewuxebulma qalma,<br />
gaafrTxila, wigns saTuTad moeqecio da ai, aq xeli momiwereo.<br />
manac moawera: `W. papuna~. biblioTekars, _ eh, Se mar-<br />
Tla, Wipunao, _ gaecina. hoda, SerCa metsaxelad Wipuna.<br />
wigni fanjara iyo da patara Wipunam iq cnobismoyvared<br />
SeiWvrita...<br />
(nawyveti p. Wyonias adrindeli novelidan)<br />
...`deda!~ _ xmadabla daiZaxa biWunam.<br />
samariseburi siCume idga. xma eqosaviT gaisma, TiTqos<br />
TviTon ki ara, sxva viRaca iZaxda da axla es bgerebi haerSi<br />
ekida, fanjridan Semofenil mzis mtvrian sxivebSi wkrialebda.<br />
gamofxizlda. mze sakmaod maRla amosuliyo. mTeli<br />
Rame Rrmad eZina usizmro ZiliT, TiTqos loginSi wuTis<br />
win Caawvina dedam, uCveulod moefera. loyaze wveTic ki<br />
daeca, magram maSin Zilma uceb CaiTria.<br />
`deda!~ _ xmas auwia biWunam.<br />
iseTi siwynare idga, TiTqos mTeli qalaqi ayrila<br />
da sadRac gadaxvewilao.<br />
wamojda.<br />
winakari Riad darCeniliyo da mze CaxCaxebda.<br />
`deda!~ _ Wirveulad wamoiZaxa, xmaSi tirilnarevi<br />
eWvebi CaurTo.<br />
rbili bragvani gaisma. wamoxta, SiSianad SeaRo samzadis<br />
kari. magididan kata Camomxtariyo da damnaSavesaviT<br />
miiZurweboda.<br />
biWunas guli auCqarda. mTeli misi arseba raRac<br />
gamoucnobma SiSma Seipyro.<br />
mziT gakaSkaSebul aivanze gamovarda, cremli waskda<br />
da lurji cis qveS gayuCul vrcel Semogarens gasZaxa:<br />
`deda-a-a!~<br />
lurji cis qveS ganfenil am samyaroSi Zneli yofila<br />
martooba. cxovreba rTuli labirinTi Canda, sadac<br />
yovel mosaxvevTan xafangia dagebuli...<br />
deda rom dabrunda, ojaxi kvlav aivso...<br />
maminacvali, Zmebi, debi... axali da Zveli naTesavebi...<br />
<strong>saxli</strong>s farTo oTaxebSi adgili ar darCa martoobisaTvis,<br />
magram mainc marto iyo da sicocxlis eleqsirsac<br />
marto eZebda, _ ufro im wignebSi, miliard sxvadasxva<br />
gzas rom aswavlidnen ukvdavebis wyarosaken, magram<br />
romeli iyo WeSmariti, amas aravin eubneboda.<br />
erTxel leqsi dawera... albaT, leqsi arc eTqmoda,<br />
amitomac ar SerCa mexsierebas. lamazad Cawikwikebuli leqsis<br />
striqonebi bavSvuri pativmoyvareobis mwvel cecxls<br />
unelebda... mere moTxrobebze gaiwafa xeli. ezoSi biWebi<br />
stvena-yiJiniT WinWis burTs dasdevdnen, is ki ijda da<br />
acabaca asoebiT Txzavda moTxrobebs viRac zangis biWze,<br />
viRac Turq biWze, viRac koreelze, romelTa Sesaxeb arc<br />
araferi icoda, arc araferi gaegona, magram keTilSobili<br />
cremliT rwyavda calxaziani rveulis melniT moTxvril<br />
gverdebs... mere romanic dawera... sxva gza arc hqonda, radgan<br />
gogo Seuyvarda da warmoidgina, Tu rogor kocnida...<br />
romani savse iyo yaCaRebiT, monaTmflobelebiT, afrikiT,<br />
mxecebiT da, rasakvirvelia, amaRlebuli, jadosnuri siyvaruliT,<br />
radgan mis furclebze mSvenieri Tavadis asuli<br />
da glexis tlu biWi mTvaris qaTqaTa Suqze `alisferi bageebiT~<br />
erTmaneTs kocnidnen.<br />
es bavSvuri siyvarulic, albaT, TavSesafari iyo. iq<br />
30 31
gaurboda mTavar saSiSroebas, mis sicocxles rom emuqreboda.<br />
ocnebis burusSi gaxveuli eZebda xatebas, faifurze<br />
daxatul princesas rom hgavda... mezoblis gogona<br />
simaRliT im indaurs ver ascileboda, ezoSi rom gafxorili<br />
dafafxurobda. Seyvarebuli raindi WiSkris saxelurs<br />
vera swvdeboda, WuWrutanidan uTvalTvalebda<br />
TeTrbafTian, loyawiTel princesas, magram SiSi indauris<br />
winaSe siyvarulze Zlieri aRmoCnda (ocdaaTi wlis<br />
Semdeg is princesa Tavis princs moZebnis, magram sabedosaken<br />
mimavali aviakatastrofaSi daiRupeba)... Tvalis<br />
daxamxamebac ver moaswro, cecxliviT wiTuri ebraeli<br />
gogona Seuyvarda, Worfliani, TeTrkiWebiani, xvlikiviT<br />
xmeli da mardi (oci wlis Semdeg samjer xnierma uriam rom<br />
moitaca)... mere Tvalsawierze wamotivtivda buTxuza,<br />
qaTqaTa qeTevani, pirveli romanis gmiri. am dros ukve<br />
mesameklaseli biWi iyo da `saukuno fici~ dado. Tvalan-<br />
Tebuli kudSi dasdevda `erTaderTs~. RamiT, rbil baliSs<br />
Caxutebuli, uamrav sagmiro saqmeebs sCadioda rCeulis<br />
gulis mosagebad. klasSi ki misi kikinebiT gonebaabneuls<br />
ena mucelSi uvardeboda, rac orianebiT SeiaraRebul<br />
maswavlebels mJave gunebaze ayenebda (albaT, Svilebis<br />
dedaa ukve, iqneb SviliSvilebisac!)... gavida xani, vin icis<br />
biWis Tvalwin ramdeni saocnebo saxeli Camowikwikda...<br />
dabolos, yvelani daviwyebis burusSi gaexvivnen da meocnebe<br />
tvinSi warmoCinda axali ciT movlenili xati, romelsac<br />
ucnaurad mJReri da araCveneburi saxeli erqva _<br />
veronika.<br />
3. direqtori adiko<br />
papuna Wyoniam kari SeaRo da Tavi misaRebSi amoyo.<br />
saweri magida, feradi telefonebi, savarZlis rigi kedlis<br />
gaswvriv, _ Cveulebrivi misaRebi iyo. kuTxeSi, sabe-<br />
Wd manqanasTan gamwleuli mbeWdavi qali yvinTavda. karis<br />
xmam SeakrTo, gamofxizlda, sabeWdi manqana bejiTad<br />
aakakuna. aqedan marto grZeli cxviri da asi wlis dedabris<br />
daWmuWnili saxe mouCanda.<br />
papuna Seyoymanda. Suagul oTaxSi SeCerda, ver gadaewyvita,<br />
tyavgadakruli kari SeeRo Tu dalodeboda. kari<br />
TavisiT gaiRo da iqidan mixrwnili dedaberi, ki ar gamovida,<br />
gamocqrialda. xuTi wlis bavSvis mokle kaba ecva.<br />
bavSvurad moCaCuli qveda sacvali mouCanda. WaRara Suaze<br />
gaeyo da wyvili kikina aqeT-iqiT sasacilod aprexoda.<br />
`daelodeT!~ _ enamoCleqiT waiCifCifa am saocrebam.<br />
magidas miujda, saidanRac sarke daaZro da manWvagrexas<br />
Seudga. etyoboda, gagiJebiT uyvarda Tavisi ukbilo,<br />
naoWebiT dafaruli saxe.<br />
papuna Camojda. misaRebis Seminuli kedlis miRma,<br />
albaT, samanqano biuro iyo. iqidan uamravi sabeWdi manqanis<br />
kakuni ismoda. wamdauwum saqmiani facifuciT gadigamodiodnen,<br />
axtajana gogoebs rom damSvendeba, iseTi<br />
moklekabiani mdivani qalebi, romlebic karga xania gadascilebodnen<br />
kuboSi Cawolis asaks, magram ise iqceodnen,<br />
TiTqos jer kidev sabavSvo baRis aRsazrdelebi yofiliyvnen.<br />
papunam ver gauZlo am sanaxaobas da mzera mopirdapire<br />
kedelze gadaitana. iq didi formatis fotoebi ekida.<br />
TviT direqtori adiko gaxldaT zed gamosaxuli, rasac<br />
sagangebo warwerebi mowmobda. pirvel suraTze aRbeWdil<br />
Cvil adikos qitoni ecva da, Tumca pirSi sawovara<br />
hqonda gaCrili, ufro aleqsandre makedonels hgavda,<br />
vidre akvnis bavSvs; meoreze _ joxis cxenze amxedrebuli<br />
adiko petre dids mohgavda, ulvaSebi mamacurad<br />
aeprixa da mrisxaned iyureboda; mesameze _ Suaxnis<br />
adikos limonisferi saxe gahbadroda da CineTis bogdixani<br />
egoneboda kacs... sxva suraTebze adikos siberis<br />
xana damdgariyo, Tumca jerac brge vaJkaci Canda. TiTqos<br />
dro ar batonobda masze, asaki arc etyoboda, Tu ar<br />
CavTvliT varcxnilobasa da Cacmulobas, rasac, albaT,<br />
saukunis moda cvlida.<br />
32 33
fiqrebidan mdivani qalis bavSvurma Wylopinma gamoiyvana.<br />
es gadaRrZuebuli dedaberi iseTi TvalebiT<br />
uyurebda, TiTqos TviTon cameti wlisa yofiliyo, papunas<br />
ki asi weli mainc hqonoda moTavebuli.<br />
`gelodebaT!~ _ Zlivs gaarCia misi naTqvami. karisaken<br />
gaemarTa, Tan cdilobda ar dasjaxeboda bavSvurad<br />
acmukebul dedabrebs, fexrebSi rom eblandebodnen.<br />
direqtori adiko maRalzurgian skamze ijda, magram<br />
amas papuna mogvianebiT mixvda, radgan oriode wuTi<br />
mainc dasWirda, raTa gons mosuliyo. kabinetma STabe-<br />
Wdileba moaxdinao rom iTqvas, es odnavadac ver gamoxatavs<br />
im grZnobas, rac mas daeufla. gaognebuli iyureboda<br />
aqeT-iqiT. TiTqos oTaxSi ki ara, farTo gamoqvabulSi<br />
moxvda, romlis WerisaTvis mzera ver miewvdina,<br />
kedlebis arsebobas ki maT gaswvriv Camwkrivebuli Sandlebi<br />
Tu adasturebdnen. ai, am sivrcis centrSi idga<br />
uzarmazari saweri magida. zed imdeni feradi telefoni<br />
iyo Camorigebuli, romeliRac didi sawarmos sadispet-<br />
Ceros ufro hgavda. siRrmeSi, magidis ukan, mZime karadebis<br />
Taroebze auracxeli saqaRalde elaga. karadebs<br />
Soris usasrulod grZel derefanSi bolo ar uCanda<br />
magidebis mwkrivs, romlebsac Savfrakiani, SuaSi Tmagayofili<br />
moxeleebi usxdnen da qaRaldebs saqmianad aSariSurebdnen.<br />
es didi magida iqneba direqtoriso, ivarauda, Tumca<br />
aqedan jer veraferi gaarkvia. magidis win xaverdis tanisamosiani<br />
ymawvili idga. kopwia ulvaSebi maRla aewkipa. Tvali<br />
kmayofilebiT mielula da patara, fumfula kuds swrafad<br />
aqicinebda. mTeli arsebiT gamoxatavda aRtacebas<br />
maRalzurgiani skamis mimarT, romelzec raRac Rrublismagvari<br />
ibolqveboda.<br />
papuna moridebiT Sedga. ymawvilis mousvenari kudi<br />
da is Rrubeli abnevda da ar icoda, rogor moqceuliyo.<br />
`iciT, me sagzuri maqvs!~<br />
Rrubeli TiTqos SeikumSa, forma mieca, sasiamovno<br />
Sesaxedavi vaJkaci gamoikveTa da direqtorma adikom Tavis<br />
qneviT aniSna, dajeqio. mjdomarec papunaze maRali<br />
Canda. ganieri mxar-beWi laRad gaeSala, saxis uzado nakv-<br />
Tebi hqonda, wvrili ulvaSi, Tma daudevrad Camoefarcxa<br />
Sublze. didroni, gaurkveveli feris Tvalebi<br />
TiTqos tyviiT avseboda, Sig yinuleTi gamefebuliyo.<br />
misi mzeris qveS oreuli ise moikunta, muWSi Caeteoda,<br />
magram papunam araferi SeimCnia, iatakze mixraxnil<br />
skamze dajda, Cemodani ferxTiT daido.<br />
adikom xorciani tuCebi gaawklapuna. Tvalebi yuradRebiT<br />
moabjina, TiTqos kidev raRacas moeliso. SewiTlebuli<br />
quTuToebi mis gamoxedvas ufro borotsa<br />
xdida da papunam uneburad mzera moarida. adikos nestoebi<br />
auTrTolda, daebera, sacaa ifeTqebso, magram<br />
moulodnelad jibidan TeTri cxvirsaxoci amoiRo da<br />
mowolili cxviriscema Sig CaaxSo, ucnauri stvena aRmoxda.<br />
telefonma daiwkriala. adikom yurmili aiRo. SublSeWmuxnuli<br />
karga xans usmenda viRacis wuwuns.<br />
papunam dro ixelTa. mimoixeda. moulodnelad norCi<br />
qali ixila. Soriaxlo, divanze mokalaTebuliyo nebierad.<br />
fexi fexze Semoedo, auCqareblad qsovda. kacebisaken arc<br />
ixedeboda. papunas es arafrad Caugdia, oreuli ki mis<br />
Tavmoyvareobas frCxilebiT Caafrinda da wiwkna dauwyo.<br />
`ara-meTqi, erTxel da samudamod xom agikrZaleT!<br />
_ daiRriala uceb adikom, agznebisagan uceb gaifuya,<br />
mere swrafad awowolavda da sadRac Wers Tavi miartya.<br />
papuna kinaRam skamidan gadmovarda. direqtori ki aseve<br />
swrafad daiCuta, xeliT aniSna, Sen ar gexebao da telefonSi<br />
ganagrZo yvirili: _ vinc mecxre bloks miuaxlovdeba,<br />
TviTon isjis Tavis Tavs... iqiTken wasuli bevri<br />
minaxavs, ukan mobrunebuli aravin... agre!~<br />
telefoni daaxeTqa. brazisagan saxe wamouWarxlda.<br />
avad abrialebda Tvalebs.<br />
fexze mdgomma ymawvilma sawyaloblad Caikrutuna<br />
34 35
da kudis qicini Seanela.<br />
qalma qsova Sewyvita, Tavi aswia.<br />
`nerviuloba gawyens, sayvarelo!~ _ CaiJRurtula.<br />
adiko qalisaken Sebrunda. kiseri waigrZela... waigr-<br />
Zela... Jirafs daemsgavsa. adgilidan arc amdgara, ise miutana<br />
saxe saxesTan da sisiniT uTxra:<br />
`dedakaco, wadi da vaxSmis Tadarigi daiWire!~<br />
qali narnarad wamodga. `ar daigviano!~ _ waumRera.<br />
xmam wkrialiT gamosca msubuqi eqo. axlos rom gaiara,<br />
papunas guli gadauqanda. qalis marad norC saxeze saocar<br />
kontrastad DCanda usazRvrod daRlili aTaswleuli<br />
Tvalebi. mzera aarida. oreulma icuRluta oRond,<br />
karamde miedevna qals da aforiaqebuli ukanve gamoiqca.<br />
magidasTan ayudebuli ymawvili ise tokavda, TiTqos<br />
im qals mihyveboda fexdafex, kudis qicinic ki Sewyvita.<br />
adikos Tavic karga manZilze mihyva. grZeli kiseri<br />
TiTqmis Semoevlo magidas, ymawvilsac da sadRac papunas<br />
ukan aRmoCnda, magram swrafadve dabrunda adgilze.<br />
amasobaSi ulvaSebi da Sublze Camofarcxuli Tma gaqroboda<br />
da axla adikos patara biWis loyawiTeli, mrgvali<br />
Tavi edga mxrebze.<br />
cotaTi damSvidda. zari dareka.<br />
kikinebiani mdivani SemofrTxialda CitiviT, kacebs<br />
kinaRam zed Seafrinda.<br />
`zemfira, naxe erTi magisi sabuTebi!~<br />
dedaberma sagzuri gamostaca papunas, Seatrial-<br />
Semoatriala, `yvelaferi rigzea, batono adiko!~ _ ise<br />
CaiWikWika, brmac mixvdeboda, rac mis am facifucSi igulisxmeboda.<br />
`miT ukeTesi!~ _ keTilmosurned Seepasuxa adiko. saxe<br />
dauwynarda, asaki daaCnda. axla ukve misi mefuri nakvTebi<br />
mamakacuri mSvenierebis sruli gansaxiereba gaxda.<br />
`uSangi, midi, axali damsveneblis saqme moarbenine!~<br />
ymawvili uceb gairinda. saxeze bednieri Rimili<br />
aRebeWda. elvis uswrafesad gaiWra karadebisaken. ramdenime<br />
wuTi daikarga stelaJebis rigSi. iqidan mxolod<br />
fxakuni da qaRaldebis Sriali ismoda.<br />
adiko Cumad ijda da Tvals ar aSorebda. mis TvalebSi<br />
gayinuli kristalebi aSfoTebda papunas, TiTqos iqidan<br />
sicive iRvreboda. Tumca TviTon Tavs ikavebda, oreuls<br />
ukve babani daawyebina. adikos ki pirisaxe isev ecvleboda.<br />
Tvalsa da xels Sua gaxda, dapataravda, loyebi Caucvivda,<br />
mxrebi dauviwrovda, WaRaraSerTuli ulvaSebi<br />
amoezarda. gamoswia ujra, fanqari amoiRo da ulvaSebis<br />
Rebvas Seudga. papuna misCereboda da sul imas fiqrobda,<br />
netavi vis magonebs es kacio. mere ucbad gaaxsenda _<br />
maminacvlis Zvel fotos agonebda...<br />
(aTasi nemsis ambavi)<br />
`...bedi swyalobda. omis dawyebisTanave saintendantoSi<br />
moxvda da sxva Tu oras gram purs natrobda, imas<br />
Zexvi da karaqi yelSi amosdioda. magram ra dalevs oxersa<br />
da moSurnes... erTi vinme revizori SeuCnda, imdeni<br />
CiCqna, saqme kinaRam samxedro tribunalamde miiyvana.<br />
maSin gaaxsenda, rom qveyanaSi omia, da mec frontze<br />
gamiSviTo, iTxova. sindisis gamoRviZeba aravin daijera,<br />
magram viRacas misi Tavidan moSoreba awyobda da erT<br />
kviraSi iq aRmoCnda, sadac qva da rkina duRda.<br />
aqac ar daagdo bedma. pirvelsave ieriSze, sxvebi<br />
rom buzebiviT ixocebodnen, TavSesafari moZebna da<br />
virTxasaviT Sig SeZvra. nangrevebad qceuli TavSesafari<br />
maincdamainc mitovebuli samkervalo fabrika aRmoCnda,<br />
saidanac yvelaferi gaezidaT, garda tyavgacrecili<br />
Cemodnisa, viRacas gaqcevis dros rom davardnoda.<br />
vin moiclida am CemodnisTvis, sikvdil-sicocxlis<br />
mijnaze vin dainteresdeboda, ra iyo Sig, magram is xom<br />
bedis nebiera iyo da ganZs mivagenio, ifiqra.<br />
Tavdapirvelad, roca gaxsna, guneba gaufuWda. Cemo-<br />
36 37
dani sakeravi manqanis nemsiT iyo savse. ra TavSi vixlio,<br />
gawbilebuli moSorda. mere frontma gadainacvla, mcire<br />
xniT simSvide Camovarda, cxeli wvnianis xvrepac ki<br />
moxerxda. amasobaSi misma eSmakma da kvimatma tvinma aTasnairad<br />
awon-dawona da mixvda, yoveli nemsi Tavisi wona<br />
oqro eRireboda. kvlav srola rom atyda, mtris nasrols<br />
ar daeloda, fexze moxerxebulad ikra tyvia da Tavi<br />
moimkvdaruna. hospitalSi rom waacimcimes, mkerdze is<br />
Cemodani edo, daWrilsa da sicxians verafriT gaagdebines.<br />
Wriloba maincdamainc Semawuxari ar yofila, magram<br />
imdeni qna, eqimebSi Tavisi yaidis kaci moZebna da<br />
Sin iseTi sabuTebiT dabrunda, wyali ar gauvidoda.<br />
rame xom unda ekeTebina da tyemlis damzadebas mihyo<br />
xeli. dadioda kardakar. saxelmwifos asargeblebda,<br />
magram arc sakuTari Tavi aviwydeboda. es nemsebic Tan<br />
dahqonda, TiTo calobiT, mamasisxlad yidda. iseTi dro<br />
iyo, sofleli qalebi TviTon qsovdnen da TviTon keravdnen,<br />
sakeravi manqanis nemss didi gasavali hqonda. ase<br />
da amgvarad, kapik-kapik mdidrdeboda. bedi muxTali da<br />
oxeria, erTxel iqneba da kvants dagidebs. is iyo,<br />
cxraasoTxmocdacxrameti nemsi gaasaRa, meaTase ZilSi<br />
SeerWo da iseTi ram uqna, tyviasac ar uqnia.<br />
misi suli mTavarangelozs rom mihgvares, iman Zlivs<br />
daijera, amodena kaci cicqna nemsma rogor moinelao.<br />
sindisi sasworze rom Seugdo, sasworis pina jojoxeTisaken<br />
gadaqanda da gaxarebulma eSmakebma aTasi nemsisagan<br />
skami gamouWedes, zed RvedebiT miakres da meored<br />
mosvlamde ase datoves...~<br />
papuna Wyonias azri gauwyda. adiko kvlav TvalebSi<br />
ucqerda da sagrZnoblad icvleboda. nikapze JRali<br />
wveri amoezarda. cxvirze oqros saTvale wamoekvexa,<br />
Savi, gaslipuli qoCori orad gaeyo da mTlad provinciel<br />
moxeles daemsgavsa.<br />
uSangma moirbina, alersiani krutuniT direqtors<br />
saqaRalde daudo win.<br />
adikom suli Seubera, mtveri gadaferTxa, zizRiT<br />
gaxsna. erTaderTi, dakecili qaRaldi aRmoCnda. rom<br />
gaSales, zewariviT dafara mTeli magida. papunam cnobismoyvared<br />
wamoiwia. jer topografiuli ruka egona. mere<br />
mixvda, qaRaldze genealogiuri xe exata. xis fesvebi<br />
sadRac saukuneebis siRrmeSi Casuliyo da iq ewera pirveli<br />
saxeli da gvari _ koCi Wyonia. iqidan itoteboda,<br />
auarebel ganStoebebs qmnida, ixlarTeboda mZlavri<br />
varji, xolo naxatis qveda kide _ Tanamedroveoba, gauvali<br />
junglebiviT iyo daburuli. papuna xarbad daacqerda<br />
am ucnaur suraTs, surda mexsierebaSi aRebeWda saxelebi<br />
da TariRebi, magram TiTo-orola Tu daamaxsovrda, umravlesobas<br />
ki Tvali ver miadevna... SemdgomSi, roca moindoma<br />
mexsierebiT genealogiuri xis aRdgena, mxolod<br />
misi martivi aslis daxatva moaxerxa... bolo wams SemTxveviT<br />
mohkra Tvali cicqna oTxkuTxeds, furclis qveda<br />
kideze rom iyo aTasobiT msgavs oTxkuTxedSi Camaluli.<br />
masSi nonpareliT CaebeWdaT:<br />
papuna Wyonia<br />
1940 _ ?<br />
adikom Tavi aiRo, gamomcdelad Sexeda.<br />
`zemfira, dakece!~<br />
mdivanma qaRaldi magididan daiTria, uSangi mieSvela<br />
da orivem dakeca. saqaRaldeSi ise tenidnen, TiTqos<br />
samudamo patimroba miesajaT.<br />
TviT adiko adgilze irxeoda, saxeze feri wamdauwum<br />
ecvleboda. mere im adgilas raRac aqoTqoTda, RrubeliviT<br />
Camoekida, Rrubeli isev SeikumSa da uSnod wagrZelebuli<br />
adiko kvlav savarZelSi Caepertya. papuna<br />
ukve SeeCvia direqtoris feriscvalebas da TviTonac<br />
TandaTan mSviddeboda.<br />
`erTi miTxari, vin oxerma SemogaCeCa eg sagzuri, an<br />
38 39
xaritonam rogor gadmogiyvana?~<br />
`Sauriani gadavixade!~<br />
`Zvirad mogiqrTamavs beberi xaritona!~<br />
`sikvdils gadavurCi, batono, axlac ar mjera, rom<br />
cocxali var!~ _ uneblieT SesCivla papunam da enaze ikbina.<br />
`gons ver mosulxar, xom? _ ratomRac aRfrTovanda<br />
adiko. _ xeli imitom mogecara, rom ar givarjiSnia! sanam<br />
Tavs moiklavde, unda iswavlo sikvdilis xelovneba!~<br />
etyoba am Temaze uyvarda msjeloba. wamodga, bol-<br />
Tis cemas mohyva, Tan xelebis energiuli qneviT sikvdilis<br />
Teorias aviTarebda.<br />
`upirveles yovlisa, erTi-ori mkvleloba mainc unda<br />
Caidino, ase vTqvaT, savarjiSod, xeli rom ar agikankaldes...<br />
magaliTad, SegiZlia vinmes Tavi waagdebino,<br />
mucelSi dana gauyaro, jvars acva... Tumca, Sen, albaT,<br />
mogudvis praqtika ufro mogewoneba. SegiZlia, yelSi<br />
wauWiro, wyalSi Tavi Caayofino, anda ase qeni...~<br />
amas rom ambobda, uSangs gverdiT Cauara. moulodnelad<br />
qoCorSi xeli waavlo, daiTria, magidaze daagdo da<br />
saxeze mkerdiT daawva.<br />
uSangi wylidan amogdebuli TevziviT abaTqunda.<br />
SeZrwunebuli papuna skamidan wamovarda, mklavze<br />
eca direqtors.<br />
adikom gakvirvebiT moxeda. Tavi aneba momCvarul<br />
msxverpls, wamoagdo, panRuri amohkra. gaxarebulma<br />
ymawvilma karSi durTa Tavi da gaqra.<br />
`getyoba, ar mogewona! Tumca ra, saamiso Rone arc geyofoda!<br />
me Tu mkiTxav, gasanTlul Toks araferi sjobia!~<br />
karga xans iqadaga gasanTluli Tokis upiratesobaze<br />
sarecxis ubralo TokTan SedarebiT.<br />
`oRond magaliTs nu miCvenebT!~ _ Tavi ver Seikava<br />
papunam.<br />
`amaze advili ra aris?~ _ usiamovnod CaixiTxiTa,<br />
simaRleSi gaiwela, uCinar lavgardans Tokis bolo gamoaba<br />
da maryuJi sacodavad Tvalebaparpalebul zem-<br />
firas wamoacva kiserze.<br />
papunas guli cudad uxdeboda, bavSviviT daislukuna:<br />
`ar minda amis yureba!~<br />
adikom zevidan gadmoxeda. wamSi maminacvals daemsgavsa,<br />
ulvaSi moiwiwkna.<br />
`sworia! am dedabris CamoxrCoba arafers gvargebs!<br />
umjobesia, pirdapir saqmeze gadavideT da sakuTari<br />
Tavis CamoxrCoba giCveno!~<br />
qali swrafad gamoaTavisufla da maryuJi TviTon<br />
Camoicva.<br />
`ras sCadiT, es ra sigiJea!~<br />
adikom mis wamoZaxils yuri ar aTxova, Tokis meore<br />
bolo moswia. iataks rom moswyda, saSinlad afarTxalda,<br />
kiseri daugrZelda, ena gadmouvarda.<br />
Tavzardacemuli papuna kabinetidan gamovarda da<br />
misaRebSi, skamze daeca.<br />
sadRac zevidan adikos moguduli xma moisma:<br />
`pansionatSi miRebuli xar, magram, icode, mecxre<br />
bloks ar gaekaro!~<br />
cota xanSi zemfira gamocqrialda. viTomc araferio,<br />
fexsacmlebis bakuniT gadmoWra oTaxi da papunas<br />
nomris gasaRebi gadasca...<br />
4. kaleidoskopi<br />
(sqema saojaxo romanisaTvis)<br />
deda rom dabrunda, ojaxi kvlav aivso... maminacvali,<br />
debi, Zmebi... Zveli da axali naTesavebi... <strong>saxli</strong>s far-<br />
To oTaxebSi adgili ar darCa martoobisaTvis...<br />
<strong>saxli</strong><br />
aguris svetebze Semdgar saxls araferi wamatebia.<br />
idga TavisTvis. yvela kari Ria hqonda. uamravi adamiani<br />
40 41
Sedioda da gamodioda da xis farRalala <strong>saxli</strong> udrtvinvelad<br />
iTmenda yovelives... zafxulSi fanjrebidan da<br />
kedlis WuWrutanebidan sasiamovno niavi dafofinebda...<br />
gazafxulis wvimianobisas saxuravi TiTqos sicils iwyebda,<br />
adgil-adgil ixsneboda da aravin uwyoda, sad daedgaT<br />
taStebi da saTlebi. oTaxebSi iseTi rakaruki ismoda,<br />
erTmaneTis gadanalaparakevs ver gebulobdnen... Semodgomis<br />
qariSxlebi saxls azanzarebda. igi ise irxeoda,<br />
TiTqos mowyvetas da gafrenas lamobso... zamTris Tovli<br />
Sin ver Semodioda, Torem batoni yinva ojaxis wevri xdeboda.<br />
magidaze Wiqa iyineboda. saRamoobiT loginebSi CaTbuneba<br />
Wirda, dilas ki Tbili loginis datoveba...<br />
mainc cxovrobdnen... mxiarulad da sevdianad, taSfanduriTa<br />
da Cxub-tiriliT, alers-moferebiTa da xelze<br />
daxveuli Rvedis tylaSuniT... buxrispiras moyolili<br />
zRaprebi; dacarielebuli oTaxebis sevda; stumrianoba...<br />
stumrianoba, roca maspinZlebisaTvis adgili<br />
ara rCeba da isini pirdapir iatakze mieyrebian, Tavfex-<br />
SeqceviT... fanduri, gitara, simRerebi... SimSili, Sim-<br />
Sili, Rones rom wveT-wveTobiT garTmevs... `ici, am bavSvs<br />
karaqi sWirdeba!~ `am bavSvs meti cximi unda!~ `am bavSvs<br />
jirkvlebi aqvs...~<br />
xis farRalala saxlSi yoveli mxridan Sedi-gamodis<br />
stumari da maspinZeli, qari da wvima, sicxe da sicive...<br />
maminacvali<br />
nabadSi maminacvals sZinavs. mTeli saRamo gvianobamde<br />
iqeifa, iTamada, ixtunava, mere nabadSi gaexvia da<br />
kuTxeSi miegdo. xvrinavs... Wipuna gatrunula Tavis sawolSi.<br />
ocnebaTa oqros frTebs cis gumbaTze ahyavs, magram<br />
nabadSi gaxveuli kacis xvrinva zmanebebs ufantavs,<br />
cidan Zirs abrunebs, Tavis xis sawolSi, romlisgan gverdebi<br />
ubuJdeba. mere TandaTan Zili wamoepareba. Sors-<br />
Sors Setopavs bneleTSi da am dros mWeqared daaxvelebs<br />
viRaca. krusun-krusuniT wamodgeba maminacvali.<br />
gaTenebula.<br />
Cava ezoSi. didxans isxams wyals. frutuniTa da<br />
xveleb-xvelebiT ibans. saxeldaxelod Wiqa arays gadahkravs<br />
da aRiRindeba. RiRin-RiRiniT Seudgeba parsvas.<br />
auCqareblad lesavs saparss, Rvedze ausvams da Camousvams.<br />
ise wmindad iparseba, naoWebSi Reri Tma ar gamoepareba.<br />
mze karga xnis amosulia da iwyeba ulvaSebis sworeba.<br />
patara makratliT xelSi didxans trialebs sarkesTan,<br />
xan ise miezomeba, xan ase, lamis Sig SeZvres. Ziri-<br />
Tadi saqme mainc winaa: galifes morgeba, fexsaxvevis<br />
koxtad, unaoWod Semoxveva, aziuri Ceqmebis gaprialeba<br />
(sarkesaviT unda brwyinavdes)... TeTri tilos kiteli,<br />
gaxamebuli TeTri sayelo... aha, SuadRec mosula da saSovarze<br />
gasvlis droc damdgara... midis, miikvanweba. qveyana<br />
rom talaxSi aizilos, erTi cicqna ar miecxeba...<br />
mTel qalaqs daivlis, raRacas marTlac iSovis, magram<br />
SesaRamovdeba da... `amas vis vxedav!~ `vah, saidan, sadao!~<br />
`modi, erTi Wiqa wavuqcioT!~ SuaRamemde grZeldeba<br />
`varTalale-varale...~<br />
cerebze cekvavs, krimanWuls mReris, jixvis rqas<br />
lamazad, moxdenilad daclis, enas ilesavs... gareT mters<br />
uyenebs Tvals, Sin ki moyvares... qalebi etrfian... kuziani,<br />
bruciani, koWli da ukbilo, yvela kudSi dasdevs, kiserze<br />
ekideba... arc TviTon wunobs vinmes...<br />
yvelgan Tavkacobs, WinWylobs, baqibuqobs, Cxubobs...<br />
swyins da uxaria... imdens trabaxobs, nawili Tvi-<br />
Tonac sjera...<br />
rodis-rodis sibere moukakunebs karze...<br />
ufrosi da<br />
pirveli werili rom miiRo, feri ecvala. egona, qveyanaze<br />
yvelam gaigo misi saidumlo. gagebiT ki... albaT,<br />
marto Wipunas hqonda Tvali da yuri.<br />
42 43
umcrosi Zma gauxda mesaidumled. pirveli gaegebeboda<br />
fostalions, samkuTxa baraTebs gadamalavda. pasuxic<br />
TviTon mihqonda fostaSi.<br />
saidumlo ki sacerSi Casxmul wyalsa hgavs, yvelgan<br />
gzas poulobs... dedis SfoTi da kapasi, gogos zluquni,<br />
`ra ginda, ra Cemi bralia?~<br />
bolo gamocdebi, atestati, kapikiani samsaxuri...<br />
fiqrebSi da sizmrebSi samkuTxa jariskacuri baraTebi.<br />
erT dRes ki Camovida formiani oyrayi, utyvi, dinji,<br />
provinciulad ulvaSSekreWili... kinoSi Seiseirnes,<br />
TojinebiviT isxdnen, xelebi muxlebze daewyoT da eleTmeleTi<br />
mosdiodaT, _ vaime, qveyana gaigebs!<br />
qveyana gaigebs!.. qveyana gaigebs!..<br />
qveyanas ki araferi gamoepareba...<br />
qorwili...<br />
qoxi, navTquraze gakeTebuli Raribuli sadili...<br />
jariskacis farajas benzinis suni sdis...<br />
Sroma da Sroma...<br />
ezo, oda-<strong>saxli</strong>, Svilebi _ erTi, meore, mesame...<br />
kruxi da misi wiwilebi... bavSvebis saWmeli, bavSvebis<br />
tanisamosi, surdo da batonebi... bavSvebis wignebi,<br />
yoveldRiuri, uTavbolo yofa... dasiebuli fexebi, ku-<br />
Wis tkivili, aTasi tkivilebi...<br />
wlebi warmavalia da SviliSvilebze zrunvis droc<br />
dgeba...<br />
naxevarda<br />
ZarRvebi _ elsadenebi, sadac mudam maRali Zabvis<br />
deni gadis. gverdiT mamakacs rom Caeara, TrTolva dauvlida<br />
Tavidan terfamde. pirveli, vinc moefera, uangarod<br />
Seiyvara, magram usiyvarulod gaTxovda. is pirveli<br />
axsovda yovelTvis da RvTiT boZebul megvirgvinesTan<br />
Caxutebas naxerxiT gatenili muTaqa erCia. gamwarda<br />
kaci. mZulvared SeebrZola. siZulvilis saSoSi siyvaru-<br />
lis Svilebi wamoizardnen. kaci ki damarcxda da Tavi RvinoSi<br />
CaixrCo... mere mravali weli zizRis svel da lorwovan<br />
sarecelSi iwva qali da Tavisi areuli cxovrebis<br />
usixarulo wuTebs iTvlida. odesme xom unda gaTavebuliyo<br />
yovelive da gaTavda kidec... gamvlelma xeli gadaxvia<br />
da im pirvelis xeli egona, Tumca mxolod sizmrad<br />
axsovda Tavisi siymawvile. araferi meordeba da arc bednieri<br />
wuTebi gameorebula... martoqalis mZime da gauxareli<br />
bilikiT iara. ukvirda saxeze damCneuli udroo<br />
Rarebi. guls mainc ar itexda, jer kidev araa gvian, Sei-<br />
Zleba yvelaferi Tavidan daviwyoo... sarkis win dadgeboda,<br />
Casuqebul ojaxis dedakacebs adarebda Tavs. TviTon<br />
tanwerweta qaliSvilsa hgavda, magram kvals gamonTebuli<br />
siberis urCxuli ager-ager wamoeweoda da TviTonac<br />
ar icoda, ra erqva im dRes, roca mixvdeboda, yvelaferi<br />
gaTavdao...<br />
ufrosi Zma<br />
ufrosi Zma Sin ver daetia. jer mezobel quCaSi<br />
garboda, xis gverdebmoyuncul saxlSi, saidanac<br />
dReniadag kiskisi da xiTxiTi moismoda. mere cota Sors<br />
mouxSira siaruli. zafxulobiT ar ezareboda zRvispireTSi<br />
ganavardeba. skolis Semdeg mTebs miRma gadaeSva.<br />
werilebs iwereboda, miwa mecotava da asafren bilikze<br />
vdgavaro. Semdgom asafreni bilikic ecotava, gaiqca,<br />
xelebi gaSala, magram veRar afrinda. maSin xeli Caiqnia<br />
da miwisqveSeTSi, wlobiT gamoxrul maRaroebSi CaeSva.<br />
naxSiris mtvriT gaSavebul sxva TanatolebTan erTad<br />
wlidan wlamde mogugune kombainiT xravda Sav qanobs.<br />
zecis Svili mixvda, rom gasafrenad sulac araa aucilebeli<br />
sivrceebi da lurji ca. patara, Cabnelebul oTaxSi<br />
pirvel akvanze rom daixara, frTebi ukve hqonda da haer-<br />
Si navards xels ver uSlida viwro kedlebi da dabali<br />
Weri...<br />
44 45
saSuali Zma<br />
gamorCeuli, lurjTvaleba rom daibada, RmerTma<br />
ifiqra, Sevcdio da ukan moindoma wayvana, krunCxvebi<br />
mouvlina. soflis eqimbaSma ixsna, miwa aWama da miwis kacad<br />
aqcia. Toxis simZimisa arc iyo, xelSi rom Toxi aiRo.<br />
sxvebi soflidan qalqs mieSurebodnen, mas ki qalaqisa ara<br />
esmoda ra. Zroxis Tbili fSvinva, foTlebis Sriali, qaTmis<br />
kriaxi, kameCis zanti Semoxedva, miwidan amowverili<br />
sarCo, xeze asxmuli xili misi samyaro iyo. colic im dros<br />
SeirTo, roca egona, qali imisaTvisaa saWiro, zamTarSi<br />
kargad CavTbeo. WeSmaritebas rom eziara, saamqveynio<br />
vals erTgulad ixdida da mxolod imas fiqrobda, vaime,<br />
bavSvebi ar damemSeso. drom ise gairbina, moxedvac ver<br />
moaswro. bavSvebi daizardnen, TviTon ki uwylobisgan<br />
gamxmar fesvs daemsgavsa, miwis pirze rom gawolila da<br />
mzis Seubralebel sxivebs dauJangavs. ise daiareba provinciuli<br />
qalaqis moxvinWkul Saraze, TiTqos misTvis<br />
beds mxrebze qveynis tvirTi aukidiao, is ki WianWvelis<br />
rudunebiTa da gulmodginebiT miezideba daTqmuli<br />
adgilisaken da arc ki axsovs sityva `dasveneba~...<br />
naxevarZma<br />
mglis lekviviT urCi _ Tavze xeli ar gadausva, kbilebs<br />
gagkravs. misTvis deda dedinacvalia, mama _ maminacvali.<br />
erT loginSi, erTi sabnis qveS, TavfexSeqceviT<br />
wvanan is da Wipuna, erTmaneTs aTboben da sxvadasxva sizmrebs<br />
xedaven. iZulebiTia es Rameebi erT loginSi, er-<br />
Tianobas ver qmnis igi. gaTenebidan gvian Ramemde naxevarZma<br />
garbis sadRac... biWbuWebSi, CxubSi, xurda fuliT<br />
TamaSSi, zaris TamaSSi... CxouSiaSi, xidqveS, xuT maneTad<br />
garecxili manqanebi... SofrebTan lazRandaroba...<br />
fuli... dRisiT saWe, benzinis suni, saxifaTo gzebi, roca<br />
Zaraze iseTi ram mogaqvs, milicias Tvals arideb... saRamos<br />
ki _ rac dro gadis, miT ufro _ fuliani kacis<br />
mixra-moxra, drapes palto, inteligenturi Ripi, Wreli,<br />
araqauri halstuxi, qedmaRali Rimili: `Sen ra, Zveleburad<br />
jRabni?~<br />
nabolara<br />
nabolaras gaCenis dRes <strong>saxli</strong> TeTrxalaTianebiT<br />
aivso. yvelasagan miviwyebuli Wipuna didi oTaxis kuTxidan,<br />
moRiavebul karSi xedavda erTi boloTi ayiravebul<br />
sarecels. `deda sisxlisgan icleba!~ _ es fraza<br />
dedis sicocxlesTan iyo dakavSirebuli. mxolod cali<br />
TvaliT dainaxa aWylopinebuli, wiTeli Taguna da SezizRda,<br />
zurgi aqcia... mere deda karga xans iyo avad. Wipuna<br />
sofelSi gaixizna. roca dabrunda, akvanSi cisfer-<br />
Tvaleba, qaTqaTa vardi daxvda. daurwia da bavSvma Ru-<br />
Ruo, _ SemohRima... ise swrafad gaizarda, TiTqos<br />
wlebma ki ara, ekranis CarCoSi gaelvebulma fragmentebma<br />
gairbina... gaizarda, damSvenda, cxovrebis zRurblze<br />
fexi Sedga da ucbad Camoiqrola grigalma, gons<br />
mosvla ar acala, gaitaca, gaiTavisa... roca gamofxizlda,<br />
ukve oTx pataras zrdida da dedobas Sehgueboda...<br />
naTesavebi<br />
cunculas gasvenebaze pirvelad ixila naTesavTa<br />
Tavyriloba. imdeni iyvnen, Sewuxda kidec. sasjelad is<br />
eyofoda, asma dedaberma mainc Cakocna, ui, dagenacvle,<br />
ramodena gazrdilxaro. asma berikacma mainc gadausva<br />
xeli, eg rogor dakacebulxaro. ufro axalgazrdebis<br />
CamosaTvleli ariTmetika Wipunam maSin ar icoda. mere<br />
TandaTan mis TavSi erTgvari ierarqia Camoyalibda. cisqveSeTSi,<br />
<strong>saxli</strong>s zRurbls miRma, kacobriobis naxevari<br />
mainc misi naTesavi iyo da am auracxel adamians meti<br />
46 47
sazrunavi ara hqonda, obols mialerseboda da Tavze xeli<br />
gadaesva. TviTonac, ra Tqma unda, uyvarda isini, magram<br />
es siyvaruli kibesaviT iyo, romlis pirvel safexurze<br />
bebiebi idgnen _ erTi msuqani da erTi gamxdari...<br />
aseve eZaxdnen _ `msuqani bebia~, `gamxdari bebia~... safexuriT<br />
dabla idgnen deidebi: erTi RuRuna, Tbili, alersiani,<br />
gelaparakeboda, batis RinRls gisvamda TiTqos<br />
saxeze; meore _ nervuli, mudam damuxtuli, calke qmar-<br />
Tan moCxubari, calke SvilebTan, Wipunas ki Tvalebs ukocnida;<br />
Semdgom safexurze bicolebi idgnen: erTs enis<br />
wverze wyevla ekera, gulSi _ alersi; meore utyvi iyo,<br />
Cumi kriJangi; erTic iyo, Seuracxadi, uTavbolod molaqlaqe,<br />
cxovrebaze gamwyrali da zRapreTSi mcxovrebi.<br />
mere biZebi idgnen: Rvinis moyvaruli, uSvilZiro, lazRandara;<br />
Svilebis mzrdeli, saqmeulevi, fusfusa; keTili,<br />
uRono, RviniTa da tyviiT daRupuli, miwaSi adre Casuli;<br />
axladwamoCituli, RinRla ulvaSebiT, frontidan<br />
ardabrunebuli; qveda safexurze idga deidaSvilebis,<br />
biZaSvilebis, gare naTesavebis laSqari... yvela erTad<br />
biWis axlobloba iyo da isini yrma Wipunas irgvliv<br />
raRacnair rbil, naTesaur burans qmnidnen... siyvarulis<br />
is namcecebi, yoveli maTgani cal-calke rom imetebda,<br />
martoobis samkurnalo wamali iyo, magram ukurnebeli<br />
senis wamali jer aravis mougonia.<br />
mezoblebi<br />
provinciuli qalaqis grZeli quCa... orive mxridan<br />
Camomwkrivebuli ezoebi. yoveli ezo Teatris scenasaviTaa,<br />
mezobelTa cxovreba yvelas Tvalwin, TiTqos xelisgulzeao,<br />
ise midis. yvela erTmaneTs icnobs, megobrobs,<br />
mtrobs, exmareba, xels uSlis, efereba, Cxubobs,<br />
mokled _ mezobloben. yvelas Tavisi gamorCeuli mezobeli<br />
hyavs, Wipunasac. Tumca Znelia garkveva, ratom<br />
urCevnia erTi da ara meore...<br />
geografiis mkacri maswavlebeli... araTu sxvisi, sakuTari<br />
bavSvebic eldanacemni dumdebian mis gamoCenaze,<br />
TamaSis xalisi ekargebaT. warmoudgenelia, rom igi<br />
odesme flobda bavSvis moferebis xelovnebas. yovel<br />
bavSvs TiTqos duelze iwvevs, brZolas umarTavs da Tavisi<br />
civi, miukarebeli avtoritetiT Trgunavs. Wipuna ar<br />
epueba, odnav Tu gadadgams nabijs ukan, odnav uTmobs,<br />
isic asakis sababiT... mere, roca moRonierda, iqneb bolomde<br />
ver daZlia civi zRude, magram xandaxan mainc axerxebda<br />
cixeSi SeRwevas da iq pawawina koconebis danTebas...<br />
pedagogebis ojaxi... cxvirze saTvalewamokvexili<br />
dedaberi netarebiT CaRrmavebia rusul-qarTul leqsikons.<br />
ufrosi Svili CrdilSi wamogorebula, gazeTebs<br />
izepirebs; gauTxovari qaliSvili lorias morig romans<br />
gautacnia, mis saxeze mwuxareba da sixaruli wamdauwum<br />
enacvleba erTmaneTs; kidev erTi Svili sakuTar mjiRs<br />
Camoyrdnobia, sevdianad miSterebia trifoliatis Robes<br />
da humanitarul mecnierebaTa gadatrialebaze ocnebobs...<br />
iq ki, maTi <strong>saxli</strong>s gril oTaxSi karada savsea waukiTxavi,<br />
gayviTlebuli wignebiT da Wipunas cnobismoyvare<br />
Tvalebs elodeba...<br />
Rataki, uiRblo ojaxi... Svilis daRupva, Svili cixeSi,<br />
Svilis gagiJeba da gaTaxsireba... aTeuli wlebis man-<br />
Zilze quCis scenaze gaTamaSebuli tragedia, SigadaSig<br />
mwiri komizmiT Serbilebuli...<br />
kidev erTi bedmoswrafebuli ojaxi... cecxlSi damwvari<br />
Svili, daniT mokluli Svili, uwyalo seniT moTavebuli<br />
Svili, dards gadayolili mama, kerpi deda, ubedurebam<br />
erT dRes rom motexa... Camqrali kera...<br />
martokacis cixe, rkiniTa da eklebiT Semoraguli...<br />
Zunwis yuradRebianobiT faqizad movlili ezo, yulaba-<br />
Si CaTvlili fulebi, armad darCenilebi...<br />
martoxela dedaberi... kapikiani sadili, Cai, puri,<br />
ugemuri xili, ukbilo RrZilebiT rom ver ereva... damtvreuli<br />
fexebiT xoxiali, soflis samduravi, simarto-<br />
48 49
ve... bebruli, acaxcaxebuli xelebiT Ramis qoTans Zlivs<br />
miaTrevs CeCmisaken...<br />
uasako qali... ferumarili, pomada, Camqrali Tvalebis<br />
naZaladevi JuJuni, Wreli CiTiT Semosili daleuli<br />
sxeuli, biW-buWebTan ceturi Sexumreba...<br />
mravalSviliani ojaxi... gitara, wignebi, Worebi,<br />
simRerebi, Cumi dardi...<br />
inteleqtualuri ojaxi... biWuri gogo da qaluri<br />
vaJi...<br />
TiTo ojaxi _ TiTo romani, zogi komikuri, zogi<br />
tragikuli, zogic kidev tragikomikuri...<br />
megobrebi<br />
igi wavida... misi gza rukaze rom daexataT, albaT,<br />
dedamiwas mravalgzis Semouvlida. es iyo misi sakuTari<br />
arCevani. sxva veravin ivlida am gzaze, magram igi wavida<br />
da... darCa, _ bavSvobis mogonebebSi, siymawvilis mogonebebSi,<br />
siWabukis mogonebebSi... erTad TamaSi (yvela<br />
biWi erTnairad TamaSobs), erTad ocneba (sxvadasxva<br />
rameze, magram foni erTnairia: varskvlaviani zeca, samxreTis<br />
bneli Rame, grili niavi xvatis Semdeg), gamowvdili<br />
marjvena (Znelia marjvenas daendo, roca sxvadasxva<br />
gziT miemarTebi)... wavida, magram mainc darCa...<br />
igi erTaderTi iyo megobarTa Soris, magram meorec iyo,<br />
isic erTaderTi... is arsad wasula, aq darCa, Tavis adgilas,<br />
fexic arsad gaudgams, magram es darCena iyo misi<br />
sakuTari gza, sxvaTagan gansxvavebuli da amitomac, Tumca<br />
yoveldRe imave adgilas xedavda, mainc `wasuli iyo~...<br />
erTisagan mxolod warsuli darCa, meore mxolod awmyoSi<br />
arsebobda... gana SeeZlo uawmyoo warsuls, an uwarsulo<br />
awmyos martoobis gadalaxva?<br />
gogonebi<br />
xandaxan sevda gaumZafrdeboda. veronikas xateba<br />
sizmarSi Cahyveboda. Tumca ver warmoedgina, rogori iyo<br />
igi. princesas TeTri, msubuqi kaba elandeboda mxolod.<br />
arada, yvela misi amxanagi Seyvarebuli iyo. masac swyuroda<br />
vinmes Seyvareba da erTxel megobarTan daitrabaxa,<br />
JiJi miyvarso. aRfrTovanda megobari, JiJic Senze giJdebao.<br />
mTlad patara hyavda mravali wlis winaT nanaxi da axla<br />
arc icoda, rogori gogo dadga. roca naxa, aRar moewona.<br />
naTqvami ukan ver Seibruna. gulubryvilo, sulelurad<br />
wamosrolili sityva jer kidev umwifar, bavSvur sindiss<br />
Camoekonwiala. Tvals aridebda JiJis mzeras, mere mis<br />
werilebsac. cdilobda, saTqmeli gamoezoma, raTa saku-<br />
Tari sityvebis badeSi ar gaxlarTuliyo...<br />
mezoblis gogona... axtajana, oxeri, eSmaki... damalobanas<br />
TamaSoben da Cabnelebuli sardafis siRrmeSi<br />
Sekavebuli, nervuli CurCul-siciliT gaubedavad aceceben<br />
xelebs... patara gogos sxeulis simxurvale, momrgvalebuli<br />
muxlisTavebi... acaxcaxebuli biWi Zabundeba,<br />
Rone eleva, xma exrinweba... gogosac xma ebzareba,<br />
raRac sisuleleebs butbutebs. nirwamxdrebs ltolva<br />
Tavbrus axvevs, magram wamlis arsebobisa ara ician.<br />
bavSvTa sanatoriumi... fiWvnari... zafxulis sicxianoba...<br />
qera, cisferTvaleba asuli, qaliSvilobis zRurbls<br />
miRweuli, grZel wamwamebs afaxulebs... Tmebs gangeb<br />
CamoiSlis, mxrebze daifens... eWviT gadareuli Wipuna...<br />
grZeli, uTavbolo ustari, Senze vgiJdebi, Cemi mze da<br />
mTvare Sena xaro...<br />
macduri Rimili, TvalebiT eSmakuri TamaSi, CurCutela<br />
baraTebi...<br />
koWli dezdemona, mecxvaris ojaxidan CamobrZanebuli<br />
julieta, rkinigzelis gogo izolda... da veronika...<br />
yvela gza mainc veronikasken midis...<br />
50 51
skola<br />
skola Tvlemas hgvrida. vinc is moigona, Wipunas ar<br />
daekiTxa. klasSi bolo merxebze uniWo da Ronieri mutrukebi<br />
isxdnen. Sua adgilebi mdumare umravlesobas<br />
eWira. maTgan gulubryvilo da ucodvel siances Tu<br />
gamoeloda maswavlebeli. amaT dRiurebi aWrelebuli<br />
hqondaT urTierTgamomricxveli niSnebiT. wina merxebze<br />
elita ijda, friadosanTa pretenziuli xuTeuli,<br />
romelTa sibejiTe bevrad aRemateboda maTsave niWierebas.<br />
Wipuna ki xan sad dajdeboda, xan sad, imisda mixedviT,<br />
romeli maswavlebeli Semovidoda klasSi, rogor<br />
icoda gakveTili, an visgan apirebda davalebis gadaweras...<br />
maswavleblebi erTmaneTs hgavdnen, Tumca mainc<br />
hyavda gamorCeulebi: qsenia maswavlebeli, albaT imitom,<br />
rom anabana Seaswavla; paSa maswavlebeli, vin icis sad<br />
naswavl rusuls CxubiTa da yuris aweviT jiut TavebSi<br />
rom tenida; axalbeda literatori gogona, ufrosklaselebi<br />
Tvals rom uJuJunebdnen; fizikis maswavlebeli,<br />
meoce saukunis WeSmariti Svili, fardobiTobis Teorias<br />
rom ver Caswvdenoda da arasrulyofilebis kompleqsi<br />
tanjavda; moxuci maTematikosi, Tavisi formulebis<br />
iqiT rom verafers amCnevda; istorikosi qali,<br />
sazogado moRvawe, Tavisi saqmisaTvisac rom ver moevlo,<br />
friadebs ise arigebda, TiTqos xonCiT moetana da<br />
ukan waReba ezarebao... Wipuna yvelas da yvelafers yurs<br />
Tanabrad ugdebda, guli ki iqiT miuwevda, horizonts<br />
miRma, samyaros gzaze, sadac SeiZleba iaro, iaro da...<br />
veronikas gadaawyde...<br />
biblioTeka<br />
TavSesafari biblioTeka iyo... is iyo taZari, senaki,<br />
mwiris sacxovrisi... mqrqali Suqi, sigrile, qaRaldisa<br />
da siZvelis suni idumal xibls hfenda. aq SeiZlebo-<br />
da wignebis momxiblav samyaroSi CaZirva, Zveli Jurnalebis<br />
dastebis gadaTvaliereba, gayviTlebuli gazeTebiT<br />
epoqebis gacocxleba, geografiul atlasebsa da enciklopediebSi<br />
samyaros saidumloebaTa Wvreta. SemdgomSi,<br />
roca yvelaferi es Soreuli bavSvobis mogonebad<br />
gadaiqca, roca bavSvobis metsaxeli ukve aravis agondeboda,<br />
igi madlierebiT ixseniebda bednier wuTebs,<br />
roca stelaJebs Soris Cadgmul WraWuna kibeze Semdgari<br />
raRac axal da manamde arnaxul wigns miswvdeboda. Tavdapirvelad<br />
yvela wigni axali iyo, mere arCevanma Seuz-<br />
Ruda asparezi. rasac wignSi ver poulobda, warmosaxvis<br />
fantastikuri xatebiT avsebda... varskvlavebiT moWiquli<br />
zeca usasrulobis SegrZnebas badebda, istoriis<br />
furclebi drois warmavlobas agrZnobinebda, ocneba-<br />
Ta frTebi ki usazRvro momavlisaken miaqanebda. dausabamos<br />
maradiuloba diaxac rom akrTobda, radgan gonebas<br />
ar ZaluZda gadaexeda maradiulis miRma. bavSvuri<br />
gonebis susti feTqva SesWideboda vrcel samyaros da<br />
Tavisi uZlurebiT gulSeWirvebuli cdilobda gaqceoda<br />
arsebobis Cveul formas...<br />
5. ninuca bebia<br />
naxevradCabnelebul derefanSi aRmoCnda. erTnairad<br />
tyavgadakrul karebze nomrebi cudad ikiTxeboda.<br />
derefnis bolo sadRac bindSi ikargeboda da, albaT,<br />
nomerTa raodenoba eqvsniSna ricxvs gadaaWarbebso,<br />
gaifiqra. gzad TiTo-orola damsvenebeli Sexvda, erTnairad<br />
graciozuli simsubuqiT Cauares. saxeebs ver<br />
arCevda da salami aravisTvis uTqvams, Tumca grZnobda,<br />
zurgSi cnobismoyvared uTvalTvalebdnen.<br />
Tavis nomers swrafad miagno. gasaRebi klites rom<br />
moargo, Seyovnda. ratomRac mousvenrobam Seipyro. vin<br />
unda daxvedroda kars miRma? es azri sasacilodac ar<br />
52 53
eyo, magram mainc Seyoymanda. frTxilad SeaRo, Seabija.<br />
winkarSi sinaTle enTo. kari ar dauketavs, ukan dasaxevi<br />
gza moitova.<br />
mTeli wuTi gaSeSebuli idga: es xom Tbilisuri binis<br />
winkari iyo. ufro zust asls veravin gadaiRebda. misi<br />
Zveli paltoc ager ekida. flostebTan plastmasis `maSveli~<br />
egdo. papunaseuli, gaocebuli mzera Seageba gabzarulma<br />
sarkem. am ramdenime wlis winaT roca dakida,<br />
maSin gaebzara.<br />
yoymani gauWianurda. sastumros kari SeaRo, saZile<br />
oTaxsa da kabinetSi Seixeda. yvelaferi ise daxvda, rogorc<br />
Tbilisidan wamosvlis win. maincdamainc did fufunebaSi<br />
ar cxovrobdnen. binaSi gadasvlisTanave TaTuli<br />
Seecada, misTvis kabineti moewyo. saweri magida da<br />
rbili savarZeli uyida. durgals wignis Taroebi gaake-<br />
Tebina, Tumca WurWlis karada ara hqondaT (rac marTalia,<br />
marTalia, meuRlis saqmianobisadmi gulgrilobas<br />
ver daswamebda cols). danarCen oTaxebSi Zveli binidan<br />
gadmoziduli aveji idga. tansacmlis karada yidvisTanave<br />
mofamfalda (igi Tavisi pirveli honorariT SeiZina)<br />
da nalursmali axlac aCnda. saZile oTaxSi is farTo<br />
taxti dadges, axladdaqorwinebulebma ganvadebiT rom<br />
gamoitanes. maSin manqanis dasaqiravebeli fuli aRar<br />
darCaT da papunam ori amxanagi daixmara, mTeli WavWava-<br />
Zis prospeqti xeliT Camoatares.<br />
papunam xeli Seaxo gaqaTqaTebul TeTreuls da<br />
maSinve mixvda, maTSi arasodes aravin wolila. yvelaferi<br />
mxolod iluzia iyo, butaforia. aman gaaRiziana. swored<br />
rom WrilobaSi xelis faTursa hgavda yovelive. erCivna<br />
Cveulebriv luqsSi ecxovra, magram adikosTan pretenziebis<br />
gamocxadebas azri ar hqonda da xeli Caiqnia.<br />
abazanaSi SeiWyita. sapirfareSoc aq iyo. yvelaferi<br />
sufTad krialebda. civi da cxeli wyalic modioda. Werze<br />
ki gasanTluli Tokis maryuJi ekida. vinicobaa, vinme<br />
Tu Tavis CamoxrCobas gadawyvetda, didad ar unda Sewu-<br />
xebuliyo maryuJis ZebniT. papunas saxe moeRrica. xeli<br />
hkra da Toki aqanavda, dairwa. oreuli SeiSmuSna, moibuza,<br />
TiTqos kiserSi civi xeli Cauyveso. `rogorc ki movicli,<br />
Camovxsni!~ _ daamSvida papunam da am dros moesma xmadabali,<br />
bebruli RiRini.<br />
viRaca samzareuloSi saqmianobda.<br />
papuna fexakrefiT gaemarTa iqiTken. madisaRmZvreli<br />
suni eca. axlaRa gaaxsenda, mTeli dRe xemsi ar Casvloda<br />
pirSi. SimSilis grZnobam SiSi gauqarwyla da samzareuloSi<br />
Seabija.<br />
tandabal, faSfaSa dedabers mklavebi daekapiwebina<br />
da Roms mondomebiT zelda. oxSivrisagan saxeze oflis<br />
winwklebi asxda. Cogans energiulad usvamda, Tan mogudulad<br />
krutunebda.<br />
papunas Tavzari daeca, kinaRam ukanve gavarda.<br />
dedaberma moixeda. keTili, damCaCuli pirisaxe ukbilo<br />
Rimilma gaunaTa.<br />
`moxvedi, nena, Seni mowonebuli elarji amovzile!~<br />
nenao? papuna sargadaylapuliviT idga, ena mucel-<br />
Si Cavardnoda. Tavs moeria, nervuli TrTolva daioka.<br />
`rogora xar, bebia?~ _ ufro eWvebis gasafantavad<br />
hkiTxa.<br />
`ra vici, nena, Sevegue aqaurobas! haersa da xelfass<br />
ara uSavs, oRond Cemi ezo da bostani menatreba namdvilad...<br />
Cem garda aravin icis sad ra Tesia... Zukuias Rori<br />
gadaWamda, albaT, kvaxs!~<br />
am ubralo sityvebma papunas kinaRam bolo mouRo.<br />
SimSili gadaaviwyda, kabinetSi dabrunda, Caiketa, Seecada<br />
yvelaferi aewona...<br />
(Zveli Canaweridan)<br />
`...asi wlis ninuca bebia rom gardaicvala, mivlinebaSi<br />
viyavi. axla ar maxsovs, ra ganvicade, mewyina Tu<br />
araferi migrZvnia. ise, rasakvirvelia, dardiTa da gu-<br />
54 55
listkiviliT moqarguli depeSa gamovagzavne.<br />
mere xSirad maxsendeboda. warsuls rom mivubrundebodi,<br />
cocxlad momagondeboda ninucas gamomcxvari<br />
xaWapurebi, ninucas amozelili elarji, ninucas moxar-<br />
Suli yveliani kverebi da vin icis kidev ra. bavSvobis is<br />
gemo samudamod SemrCa.<br />
ninuca bebias gardacvalebis meaTe wlisTavze ki<br />
moulodnelad mosveneba davkarge. TiTqos marTlac<br />
damibrunda Cemi bavSvoba. misi xelis saTuTi silbo vigrZeni,<br />
misi alersiani `nena~ Camesma, is siTbo meaxla, dau-<br />
Surveblad rom gviwiladebda.<br />
bevri ar miWoWmania, avdeqi da sofels mivaSure.<br />
aravis vstumrebivar, pirdapir sasaflaosken aviRe gezi.<br />
WiSkarTan kaci qvas Tlida. aqamde arasodes menaxa,<br />
magram mecnaura. gamxdari kaci iyo, ulvaSebs fanqris<br />
kvali SerCenoda. gvian mivxvdi, nemsis gamyidvels vadarebdi<br />
qveSecneulad. Tavi davuqnie. pasuxad salami miTxra<br />
da cnobismoyvare mzera gamomayola.<br />
TiTqos saflavi advilad unda mepova. karga xans<br />
viboriale rkinisa da marmarilos samflobeloSi, magram<br />
Cemda samarcxvinod, gza mTlad amebna da isev WiSkarTan<br />
aRmovCndi.<br />
`Wyoniebi im kuTxeSi marxia! _ iqednuri Rimili damaxvedra<br />
qvismTlelma. _ eh, mkvdrebi vis axsovs axla!~<br />
arafrad mepitnava aramkiTxes SeniSvna. uTqmelad<br />
Sevbrundi. ramdenime adgilas amovikiTxe Cemi gvari. zogi<br />
mdidruli saflavi iyo, zogic _ Raribuli. erTi saflavi<br />
miwas arc aCnda. TavTiT riyis qva edo da dros igic<br />
gadaeyiravebina. borcvma, albaT, maSin Caiwia, roca kubo<br />
Catyda. mere ki aravis uzrunia, miwa daeyara, aemaRlebina.<br />
mivxvdi, am upatrono saflavSi ninuca bebia iwva da<br />
Semrcxva, saxeze Semaxura.<br />
vigrZeni, zurgs ukan viRaca idga. qvismTleli iyo,<br />
kvlav iqednurad iRimeboda.<br />
`bari mogitanoT?~ _ TiTqos Cemi fiqri waikiTxa.<br />
marTlac im wamSi gavivle gunebaSi, sarevelasagan mainc<br />
gavwmindav da borcvsac gavasworeb-meTqi, magram ucxos<br />
Careva ar mesiamovna da pasuxi Sevugviane.<br />
`bari aq saqmes ver uSvelis!~ _ wamomcda yoymaniT.<br />
qvismTleli umal Seicvala, facifuci atexa.<br />
`Ramis darajs sTxoveT, is moasworebs... sami Tumani<br />
eyofa!~<br />
`magi ras uSvelis...~<br />
`Tu gnebavT, me viTaveb... rkiniT SemovRobav, TxuTmet<br />
Tumnad!~<br />
`marmarilos fila unda davado!~ _ ucbad movWeri.<br />
`oho, Zviri dagijdebaT!~<br />
da daviwyeT vaWroba me da qvismTlelma. kapik-kapik<br />
vijanjleT. imas CemTvis tyavis gaZroba ewada, me ki bileTis<br />
fuli mainc unda SemrCenoda.<br />
wlebi gavida. ver movicale da ver Sevamowme, ras<br />
moxmarda Cemi fuli. iqneb zis kvlav is qvismTleli<br />
WiSkarTan, fanqriT ulvaSebs iRebavs da morig sulels<br />
elodeba...~<br />
kari daukakuneblad SemoaRes, dedaberma SemoiWyita.<br />
`modi, nena, ivaxSme!~<br />
papunam amoixvneSa. daRlilobisa da SimSilisagan<br />
yvelaferi erTmaneTSi aeria. bavSviviT damorCilda dedabers.<br />
mere samzareuloSi Sinaurulad mokalaTebulma,<br />
erTi arCivi elarji rom moaTava, TvalTmaqcurad<br />
hkiTxa:<br />
`ramdeni wlisa iqnebi, ninuca bebia?~<br />
`ra vici, nena!~ _ xeli Caiqnia dedaberma.<br />
`babua sadRaa?~<br />
`loToba da qalebSi sirbili ver moiSala mag gadaRrZuebulma,<br />
gavSordiT, nena!~<br />
papunas pirisaxe ganze moeqca. babua saerTod ar<br />
axsovda, arc arasodes enaxa.<br />
56 57
`Rvino Sinac uyvarda, nena. gexsomeba, marani gvqonda.<br />
ojaleSi da colikauri ar ileoda CvenTan. moqeife<br />
kaci iyo, ixseneben, albaT, Zveli megobrebi, aswevs jams<br />
da xan ojaleSiT evseba, xan colikauriT...~<br />
`cota Rvinos Senc ki wrupavdi, ninuca bebia!~<br />
`me vis vaxsovar, nena, Cemi jami yovelTvis mSralia.~<br />
dedabris xmaSi wyena igrZnoboda da papunas Sercxva.<br />
ganagoni hqonda, visac ixseneben, imis jami ivsebao.<br />
`erTxel gaivso Cemi jamic, _ Tvali gaubrwyinda<br />
dedabers, _ aq Camosvlidan mgoni aTi weli iqneboda<br />
gasuli. vxedav, jami ivseba, pirTamde apipinda da gadmovida<br />
TqrialiT... mere isev davaviwydi qveyanas...~<br />
dedaberma amoioxra, TefSebi aalaga, Semdeg TiTqos<br />
sevda gadaigdoo, ukbilo Rimilma saxe ufro daunaoWa,<br />
dafacurda, winsafari moiZro da xvewnanarevi kiloTo<br />
Tqva:<br />
`daisvene, nena, daRlili xar, me ki waval, klubi gvaqvs<br />
aq moxucebulebs, xandaxan Tavs viyriT. Cems bebersac<br />
vnaxav, mecodeba mainc, mTlad xelidan ar minda wavides!~<br />
am laparakSi saidanRac Zveli, fergaxunebuli xaliCa<br />
gamoaTria da aivnisaken gacunculda.<br />
kari rom gaiRo, garedan burusianma Ramem Semoixeda<br />
da kvamlis suni Semovida. ninuca bebia xaliCaze dajda.<br />
erTic moixeda, `male davbrundebi, nena!~ _ daibara<br />
da gafrinda.<br />
aforiaqebuli papuna saabazanoSi Sevida.<br />
sanam banaobda, yuri dacqvetili hqonda, cxeli abazana<br />
mouxda, bneli moCvenebebi TiTqos WuWys gaatana.<br />
guneba gamoukeTda.<br />
fexi flostebs waatana, dasaZineblad wafratunda.<br />
loginSi Cawva da Tvali daxuWa.<br />
mousvenrad trialebda. ar axsovda, Zilma sZlia Tu<br />
fxizel buranSi CaZiruliyo. daufiqreblad wamodga,<br />
oTaxis kari magrad Caraza da mxolod amis Semdeg mieca<br />
mSvid Zils.<br />
6. genealogiuri xe<br />
dila ar hgavda dilas, Cveul dros sakuTar login-<br />
Si gamoeRviZa, magram fanjaraSi jerac bindi iyureboda.<br />
adre yofilao, gaifiqra. gverdi icvala. mere pirisaxeze<br />
susti sxivi daeca. iq, sadac ruxi ca da ufskruliviT<br />
bneli zRva erTdebodnen, aWiatda susti wiTeli<br />
mnaTobi. papunam saaTze daixeda. mze ukve unda amosuliyo.<br />
cota xans kidev daeloda. mnaTobi forToxlistola<br />
gaxda da maSinRa mixvda, swored es iyo mze.<br />
Zili Camoibertya, magram adgoma daezara. mexsierebaSi<br />
aRidgina guSindeli dRis ucnauri faTerakebi.<br />
SfoTma Seipyro. yoveli wvrilmani gaixsena, yvelaze<br />
mkveTrad ki direqtori adikos magidaze gadaSlili Wyoniebis<br />
genealogiuri xe. Wyoniebis gvarSi pirveli koCi<br />
Wyonia yofila Turme. misgan daitota xis is Zlieri<br />
varji, romlis erTi cicqna ylorti iyo TviTonac... moulodnelad<br />
SemoqmedebiTi ltolva igrZno. bolo dros<br />
iSviaTad Tu daeufleboda weris Jini, radgan sakuTar<br />
niWierebaSi eWvi epareboda ukve. axla ki umalve daemor-<br />
Cila Sinagan mowodebas, aseve Caucmelad gadainacvla<br />
loginidan savarZelSi, qaRaldis dasta moiCoCa da sityvebis<br />
mZivi Camoawikwika...<br />
(koCi Wyonia)<br />
`...mesame dRes TuTaSxa iyo, Rreoba ki isev grZeldeboda.<br />
aravis gaxsenebia yana da venaxi, saqoneli da ezokari.<br />
mwvane Wala gadaiTela, gaveranda. aqa-iq eyarnen<br />
araqaTgamoclili mosmurni. ZaRlebis xrova CxubiTa da<br />
Rrena-wkimutuniT miseoda namusrevs. SezarxoSebuli<br />
ymawvilebi gogoebs dasdevdnen. iyo erTi kocnaoba, Cqmeta,<br />
bRlarZuni, adre daqalebulTa sircxvilnarevi Sekivleba.<br />
bavSvebi lekvebiviT fexebSi eblandebodnen ufr-<br />
58 59
osebs da qonian Zvlebs zuznidnen. SeiWama xorci da puri,<br />
dailia Rvino da arayi, gacivda Tone, amJavda comi, saZroxe<br />
qvabi daifara cximis TeTri apkiT, minavlda koconi...<br />
TuTaSxa Rames amobrZanda didi batoni TuTa. savse,<br />
qaTqaTa piri moabruna, vercxlis naTeli mohfina Walas.<br />
did-patara daemxo pirmiwaze, erTxmad aRrialdnen gi-<br />
Juri aCemebulobiT:<br />
`TuTa batono, kvlav mogvivline Rvino da puri da<br />
xorci!..~<br />
`TuTa batono, TuTa batono!..~<br />
Rrublis oboli qula Semoegeba TuTas, kuwubi moafara.<br />
iklo naTebam.<br />
CaSretili nakverCxlebi mewamulad Rvioda da wi-<br />
Teli Suqi daeca WalasTavs aRmarTul bomons.<br />
RvTaebis ferxTiT wyaro moCuxCuxebda. dRisiT<br />
sufTa iyo da ankara. axla ki masSi mewamuli anarekli<br />
CaRvriliyo da msubuq talRebSi oqros Tevzebi sxmartalebdnen.<br />
aTi wlis koCi Wyonia tolebs ganerida. sami dRis<br />
aurzauriT gabruebuls, uZilobisagan Tvalebdasiebuls,<br />
WalisTavisaken ixmobda idumali Zala.<br />
mewamul anarekls sazarlad aecriatebina TeTri<br />
bomoni.<br />
SekrTa koCi Wyonia, muxlebi moekveTa.<br />
`RmerTo, Seminde!~ _ fiqrSi SesTxova, xmis amoReba<br />
ver gabeda.<br />
gariJraJamde ase iyo daCoqili. grZnobda danaSauls.<br />
sxvaTa codvebic sust mxrebze etvirTa da axla yvelas<br />
magier iTxovda patiebas.<br />
mTvare Caesvena, ukunSi CainTqa mTeli Wala. caze<br />
varskvlaveTi, miwaze ferfladqceuli nakverCxlebi ver<br />
devnida sibneles. minelda memTvraleTa roxroxi, diacTa<br />
kiskisi, balRebis Jriamuli. niavs dahqonda gulisamrevi<br />
nazavi daRvrili Rvinisa, nasufralisa, codvisa...<br />
koCi Wyonia TeTr bomons evedreboda patiebas...<br />
Wixvini Semoesma. bnels Savi raSi gamoeyo. Savi mxedari<br />
Camoxta. wylis piras gawva. mzakvrulad moixeda.<br />
gakvesa Tvalis gugisa da kbilebis siTeTrem. ver Seam-<br />
Cnia mokuntuli biWi da wyals daewafa.<br />
cis kide iZra.<br />
dilis mqrqalma sinaTlem gahkveTa bneli da gaocda<br />
koCi Wyonia.Aankara wyals kvlavac mewamuli feri SerCenoda.<br />
`Rvinod qceula!~ _ wamoiZaxa mavanma ymawvilma da<br />
wyarosTan daemxo.<br />
`Rvinod qceula!~ _ yiJina dasca xalxma da miesia,<br />
raTa bolomde SeesvaT eSmakis gadmonaloci... yanwebi-<br />
Ta da WinWilebiT, kaTxebiTa da xeladebiT, orSimoebi-<br />
Ta da doqebiT isxamdnen pirSi da veRar ZRebodnen.<br />
pirvelad is ymawvili waiqca, Rvinod qceulao, sxvaze<br />
adre rom daiZaxa. saxe Savi laqebiT daetetka. egdo<br />
balaxSi, ikrunCxeboda. piridan duJi sdioda... mere<br />
mTvrali berikaci waiqca da veRar wamodga... buCqs miRma<br />
Caxutebuli gogo da biWi moulodnelad gaSavdnen da<br />
miwas dauwyes fxoWna... `vai, deda!~ _ ikivla bavSvma,<br />
mSoblebs ferxTiT Caugorda.<br />
elda ecaT mosmurT, wivil-kiviliT wamoiSalnen.<br />
`Jamia, Jami!~ _ dairxa Semzaravi xma.<br />
TiTqos qarma axvetao, kisristexiT gaecalnen<br />
Walas, yovelma miaSura Tavis Sukasa da ezos, Tan waritaca<br />
wyeuli senis daRi...<br />
koCi Wyonia damxobiliyo bomonis winaSe. sayovel-<br />
Tao codvis simZime etvirTa jerac ucodvelisa da<br />
umwifris suls da patiebas iTxovda...<br />
barCxala mze amovida da Cavida...<br />
isev amovida...~<br />
papunam Tavi aswia. kalmistari xelSi Seeyina. am bolo<br />
frazaze waiborZika. `barCxala mze amovida da Cavida…~<br />
_ ramdenjerme gaimeora, magram ukve icoda, rom<br />
wuTier eqstazs gamoeTiSa. naweri gadaikiTxa. ukmayofi-<br />
60 61
lo darCa, Tumca ver mixvda ratom. karga xani iyo, rac<br />
axali araferi Seeqmna, iqneb am susti naperwklidan amoizardos<br />
is erTaderTi `raRaca~, ris dauwerlad marTlac<br />
ar Rirs sicocxle.<br />
Cumi RiRini da onkanidan wylis Cxriali moesma. wuxel<br />
ar gaugia, ra dros dabrunda dedaberi klubidan.<br />
papunam kalmistari qaRaldze daagdo, Cacmas Seudga,<br />
Tan dedabris xmadabal putuns ugdebda yurs. `ninuca<br />
bebia ukve davmarxeT!~ _ yoymaniT gaifiqra. ver gabeda<br />
nafiqrals CaRrmaveboda. bolos da bolos dedabris<br />
dakrZalva arc unaxavs, is Cangreuli saflavi ki iqneb<br />
mTlad sxvisi iyo.<br />
mainc orWofobda. sauzmeze rom gamocxadda, dedabers<br />
ucxosaviT miesalma, Tanac mzera kuTxeSi mikecili<br />
xaliCisaken gaapara.<br />
ninuca bebiam CaiRimila.<br />
`rame xom ar gawuxebs, nena?~<br />
papuna airia, araferio, Zlivs amoRerRa, mere ufro<br />
gaTamamda, kargad varo, dasZina da TviTonac janmrTeloba<br />
gamohkiTxa. `oh, oh, ara miSavs, geTayva, ara miSavs!<br />
_ mxiarulad aCifCifda ninuca bebia. _ yveliani kveri<br />
mogixarSe, vici, giyvars!~<br />
papunam mxrebi Searxia. yveliani kveri marTlac<br />
uyvarda. ori cali gadasansla, mere Caic daisxa. nelnela<br />
xvrepda cxel, magar Cais, Tan dedabris fusfuss<br />
akvirdeboda...<br />
erTxel ninuca bebiam soflidan CamoakiTxa da Sin<br />
waiyvana. es iyo biWis pirveli Soreuli mogzauroba da<br />
imitom daamaxsovrda. aqamde xom erTi patara quCisa da<br />
wyalCaSretili CxouSis erferovani sanaxebis meti araferi<br />
enaxa. bebia da SviliSvili dilauTenia daadgnen<br />
gzas. TxuTmet kilometrze meti ar eqnebodaT gasavleli,<br />
magram didxans midiodnen. bebias arsad eCqareboda.<br />
mTeli gza yveboda nair-nair zRaprebs da biWs warmosaxva<br />
gaucxovelda, wuTiT wuTze eloda raime ucnaur faT-<br />
eraks: Cais xasxasa plantaciaze ucbad wamoigragneba sami<br />
gveleSapi _ Savi, wiTeli da TeTri; an evkaliptis gaZarcul<br />
rigebs gadmoalajebs cxraTaviani devi, romelsac<br />
SeuZlia biWi mjiRSi moimwyvdios; an qarsacavi zolis swor<br />
xeivanSi raSze amxedrebuli ufliswuli Camoiqrolebs,<br />
muxlebze mzeTunaxavi rom uzis, da maTi mSvenierebisagan<br />
Tvalis Cini waerTmeva mnaxvels; anda Txmelnarze<br />
aZonZili bardebidan yaCaRi gamovardeba, `fuli an sulio!~<br />
_ SesZaxebs da ninuca bebia iZulebuli gaxdeba windaSi<br />
Senaxuli cxvirsaxoci gaxsnas... vaiTu wiTurwvereba mglis<br />
mxedarma gamoiaros, biWi Tan gaitacos rkinis sasaxleSi,<br />
sadac `ToneSi Sedio~, _ ubrZanebs...<br />
papunam fiqri gawyvita, Wiqa gaswia.<br />
`ninuca bebia, gaxsovs, yaCaRebiT rom maSinebdi?~<br />
dedabers wamiT saxeze gakvirveba aesaxa, umalve Cauqra.<br />
`eh, ramdeni erTi gavixseno, nena!~<br />
papuna wamodga. sanam gavidoda, cnobiswadilma ubi-<br />
Zga da ikiTxa:<br />
`ninuca bebia, vin mogca es xaliCa?~<br />
`sibereSi muxlebma mimtyuna, nena, adikom momca<br />
bazarSi wasasvlelad!~ _ ubralod Tqva dedaberma, mis<br />
xmaSi odnavi daeWvebac ar igrZnoboda.<br />
papunam mxrebi aiCeCa. ar icoda, ra efiqra da ninuca<br />
bebia da misi xaliCa Tavidan amoigdo.<br />
sawer magidas miubrunda. koCi Wyonias ambavi CaikiTxa<br />
da ganze gadado. erTxans iqeqeboda qaRaldebSi. ar icoda<br />
romeli erTisaTvis moekida xeli. CemodanSi saqaRalde<br />
edo da is amoiRo. mwerluri unayofobis periodSi mogonebebs<br />
werda xolme. aba, risTvis unda dasWirveboda es<br />
nedli masala, magram Tabaxs Tabaxze avsebda da inaxavda am<br />
saqaRaldeSi, winaT piradi werilebisa da sabuTebisaTvis<br />
rom iyenebda da axlac garedan ewera: `sxvadasxva wvrilmani~.<br />
bolos da bolos es mogonebebic erTurTTan daukav-<br />
Sirebeli nair-nairi wvrilmani iyo da warwerac zedmiwevniT<br />
uxdeboda.<br />
62 63
dabadebis dRe gaaxsenda. aqamde egona, cxovreba<br />
ver avawyve da maryuJSi imitom vyof Tavso. axla ki daaskvna,<br />
Sinaganma krizisma maiZulao, nevrastenia sxvadasxva<br />
wvrilmans davabrale, WeSmariti mizezi ki erTia _ bolo<br />
wlebis unayofobao. ucnaurma faTerakebma TiTqos gamoacocxles<br />
mis tvinSi miZinebuli saxeebi. iseTi gancda daeufla,<br />
fexmZime qals rom uCndeba. diaxac, is axali wigni-<br />
Taa fexmZimed. man jer araferi icis am wignze, erTi winadadebac<br />
ar mosvlia TavSi, magram mTeli arsebiT Semzadebulia<br />
raRac uCveulosa da mniSvnelovanisaTvis. aCqareba<br />
mainc aras argebs. saTuTad unda mouaros cicqna Canasaxs,<br />
sulSi rom ikvirteba...<br />
kvlav dilis namuSevars miubrunda. dRes metis daweras<br />
ar apirebda, magram uneblieT kalams daavlo xeli...<br />
`...mesame dilas datova salocavi bomoni, gverdi<br />
auara codvil sofels da gzas daadga.<br />
dRe Rames cvlida, Rame dRes...<br />
barCxala mze amodioda da Cadioda...<br />
koCi Wyonia ki midioda da midioda...<br />
erTgan ZaRli aekida. mura daarqva da Tan wamoiyvana,<br />
mter-moyvares yefas gaagonebso...<br />
erTgan kata aedevna. fiso daarqva da esec Tan wamoiyvana,<br />
Tagvebs mainc damifrTxobso...<br />
erTgan mamali daiWira, sadac mamali yivis, sofelic<br />
iq Sendebao...<br />
ase galia tye da Rre, mTa da veli, guli vera adgils<br />
ver daudo, radgan Jamianobis kvals aqac moeRwia.<br />
ukacur sofelSi obol Tinanos gadaeyara. fexSiSvela<br />
gogonas aTjer dakerebuli CiTis kaba ecva, mxrebis<br />
siSiSvles ki welamde gadmofenili Tmebi ufaravda.<br />
`wamodi!~ _ mokled uTxra koCi Wyoniam da gza er-<br />
Tad ganagrZes koCi Wyoniam, Tinanom, ZaRlma, katam da mamalma.<br />
bolos avidnen lakadis maRal ferdze. mTis wveroze<br />
xasxasa veli ipoves. uRrani tyeebi Semorajgvoda irgvliv.<br />
wyaro dioda ankara da Seuryvneli.<br />
gadmoixeda koCi Wyoniam velis kididan. xelis gulze<br />
Canda mTeli qveyniereba. cis dasalierTan ki lurji<br />
zRva livlivebda.<br />
`ai, aq davdgeT!~ _ brZana koCi Wyoniam da waldi moiqnia.<br />
waldi moiqnia koCi Wyoniam, Jveri gakafa. tyis pirze<br />
oTxi boZi Caaso, kedlebi amoRoba, TixiT Selesa, seli<br />
daWra da imiT gadaxura.<br />
ZaRls jixuri miuSena.<br />
katas kuTxeSi miuCina adgili.<br />
mamals qandara miuWeda, RamiT zed iyuryutos da<br />
mzis amosvla gvamcnoso.<br />
Tinanos Tivis sawoli mouwyo, TviTon ki kldis<br />
Ziras Jveri daifina da Rame iq aTia.<br />
tye savse iyo xiliT da kenkriT, wyali _ kalmaxiT,<br />
haeri _ frinveliT, mTebi _ nadiriT.<br />
ase daiwyo axali cxovreba...<br />
erTi Tvis Tavze wavida koCi Wyonia da baridan amoiyola<br />
Txa...<br />
isev wavida da amodena Zroxa da xari...<br />
isev wavida da sadRac wyvili kameCi iSova...<br />
isev wavida da tomriT goWebi amoiyvana...<br />
isev wavida da kalaTiT amoaTria kvercxebi da<br />
dakruxebuli dedali...<br />
isev wavida da moitana saTesle simindi da lobio...<br />
aivso da aivso ojaxi, aivso da aivso...<br />
`dedakaco, berwi xom ara xar, Zroxam xbo moigo, kameCma<br />
_ zaqi, Rorma goWi daSSyara, Zuknam _ lekvebi,<br />
wiwilebiT ezo gaivso, cindlebi fexebSi gveblandebian...~<br />
_ xmas iboxeboda ojaxis ufrosi.<br />
Tinano verafers pasuxobda, saxealanZuli emaleboda.<br />
erT Rames ki kldis Ziras mwoliares miuCoCda, Caexuta...<br />
`ra ginda, dedakaco?~ _ gaukvirda koCi Wyonias,<br />
64 65
ganze gaiwia.<br />
`Seni TvaliT ver naxe, mamalma ra uqna dedals?~ _<br />
CurCuliT hkiTxa Tinanom.<br />
da aTi wlis Tinanom koCi Wyonias aswavla RvTiT<br />
dadgenili kanoni...~<br />
papunas gaeRima. saaTze daixeda. SuadRe axlovdeboda.<br />
ifiqra, cotas kidev vimuSavebo, magram umalve mixvda,<br />
rom gamoiTiSa. unda Seesvena.<br />
aivanze gavida. bilikebze damsveneblebi uRimRamo<br />
CrdilebiviT daZrwodnen. parks miRma ruxi zRvis sivrce<br />
dausruleblad TuxTuxebda, mZime airi nacrisfer bolqvebad<br />
asdioda zedapirs da dabla Camowolil Rrublebs<br />
uerTdeboda, romelTa Wrilidan aqa-iq TiTqos wvrili varskvlavebi<br />
cvioda. yovelive amas dahkravda mewamuli feri,<br />
forToxlistola mze rom Rrublis naxleCidan afenda.<br />
pirdapir aivansqveS, patara moedanze qalebi isxdnen<br />
da qsovdnen. erTma amoixeda da amosZaxa:<br />
`aniko, qalo, xedav Seni veronika rasa Svreba?~<br />
papunas TiTqos gulze Wvalma uCxvlita. moajirze<br />
gadaixara. qveda aivanze zonzroxa dedaberi gadmodga.<br />
moedanze patara gogona saxtunaoTi erToboda.<br />
aqedan erTi cicqna Canda da papunas gaaxsenda wuxandeli<br />
SiSi, SurduliviT gaelvebuli xati.<br />
ucbad mixvda, mTeli es dro swyuroda Tvali Seevlo<br />
pawia eSmakunasaTvis. mexsierebaSi ver aRidgina gogona,<br />
magram uneblie gulis wiwkna da mousvenroba Semoubrunda.<br />
Sercxva am grZnobisa, veranairad ver Seefasebina<br />
igi. Seecada usiamovno fiqrebi ganefanta. Tavi aiZula<br />
moajirs moSoreboda, sawer magidas mihbruneboda...<br />
`...cxra vaJi da erTi gogo gaaCina Tinanom. ufrosis<br />
gamonacvals umcross acmevda da ise zrdida. wlebiT<br />
ki ara, TveobiT izrdebodnen, TveobiT ki ara _ dReebiT,<br />
dReebiT ki ara _ saaTobiT...<br />
xuTi wlisani ukve saToxarze gadiodnen. mecxre,<br />
umcrosi xuTisa rom gaxda, sanadirod wavidnen cxranive,<br />
warafebze jixvi moinadires.<br />
ar uSindebodnen Sromas, sicives, SimSils, nadirs,<br />
av Tvals...<br />
saTuTad zrdidnen erTaderT das, civ niavs ar akarebdnen.<br />
izrdeboda mzeTunaxavi, pirad mTvare, unaklo, ise-<br />
Ti, ucxo Tvals rom arodes unaxavs da mTeli dunia eTayvaneba<br />
mainc...<br />
darajobdnen Zmebi qalwuls, maTi SiSiT Zirs WianWvela<br />
ver gaivlida, caSi frinveli ver gadaifrenda...<br />
magram dro ixelTa mzeWabukma, moagelva TeTri<br />
taiWi, gaitaca pirmSvenieri...<br />
cxenebi Sekazmes gaavebulma Zmebma. dgrialiT CamoeSvnen<br />
barSi, miuxtnen moZalades...<br />
cxra tyviis magier jixvis cxra yanwi Seageba mzeWabukma,<br />
siyvarulma gamabedvinao, patieba iTxova.<br />
xmlebi qarqaSSi Caages Zmebma, moulxines. guli<br />
ijeres cekva-TamaSiT, im Rames soflidan cxra asuli<br />
moitaces da isev lakadas Sebrundnen.<br />
ver daetia didi ojaxi erT saxlSi, tye gakafes da<br />
cxra jargvali dadges.<br />
direze dajda koCi Wyonia, yalioni gaabola, SviliSvilebi<br />
Semoisxa. mohyva am qveynisa da im qveynis ambebs...<br />
dro-Jamisagan CamomWknari Tinanoc iqve ijda,<br />
jorkoze, windebs qsovda, xan leqss putunebda, xan zRapars...<br />
wamoizardnen SviliSvilebic. gogoebi barSi daTxovdnen,<br />
biWebma bareli qalwulebi amoiyvanes da axali<br />
jargvlebi Camomwkrivda lakadis Tavze.<br />
TiTqos Tvalsa da xels Sua gaipara Tinano, im zRaparsa<br />
da am zRapars Soris dailia. aqve ezoSi patara bor-<br />
66 67
cvi wamoimarTa. zed vazis jvari Caasves SviliSvilebma.<br />
gazafxulze vazma ylorti gamoiRo, mere lerwebi daezarda,<br />
or weliwadSi Semoegragna jargvals...<br />
kvlav im direze ijda koCi Wyonia. Tvalis Cini daaklda<br />
berikacs. WaRara Tma-wveri amSvenebda. STamomaval-<br />
Ta saTvalavi areoda da axla SvilTaSvilebs uyveboda<br />
Zvel Tavgadasavlebs.<br />
sofelma ki gaiwia, mxrebi gaSala, aRma mTas ahyva,<br />
daRma ferdobze Camoirbina, xevxuvs gadaaxta, saca saxnav-saTesi<br />
moiZia, fuZe iq Cayara.<br />
meaTe Taobas arc axsovda, Ziri saidan hqonda. dawyda<br />
biZaSvil-mamidaSvilobis Zafebi da ucxoebiviT er-<br />
TurTze qorwindebodnen...<br />
koCi Wyonia ki iqve ijda.<br />
WaRara Tma-wveri miwamde dahfenoda.<br />
`uyureT, fesvi gaudgams!~ _ wamoiZaxa meaTe Taobis<br />
balRma da am Zaxilze mTeli sofeli Seiyara.<br />
berikacs Semoexvivnen.<br />
WaRara Tma-wvers fesvi moeRo da miwaSi magrad Camjdariyo.<br />
`movrwyaT, xalxo, ar daWknes!~ _ xma gaisma.<br />
wyali dausxes fesvebs, daarwyules...<br />
koCi Wyonia muxad iqca... wamoimarTa lakadis maRal<br />
mTaze, soflis SuagulSi, totebi mZlavrad gaSala da<br />
Subli maradisobas miuSvira...~<br />
papunam sami wertili dasva, kalami dado.<br />
7. moxucTa klubi<br />
nasadilevs vestibiulSi gaiseirna. aq auareba xalxi<br />
ireoda. talRa-talRa gadiodnen farTo, Caminuli karebidan<br />
dabindul parkSi da asfodelosis uxeiro<br />
yvavilebiT morTul bilikebze ifantebodnen. sapir-<br />
ispiro talRa parkidan ukan brundeboda. es ori nakadi<br />
ganuwyvetliv ejajgureboda erTmaneTs, zogierTebs<br />
ezoSi gasvla ezareboda da kedlebis gaswvriv Camomwkrivebul<br />
savarZlebSi yvinTavdnen. yvelas erTnairad<br />
cvilisferi gadahkravda, rac, albaT, susti ganaTebis<br />
brali iyo.<br />
papuna auCqareblad daabijebda aqeT-iqiT. SemxvedrT<br />
akvirdeboda, erTi-orjer nacnobebs miamsgavsa,<br />
magram vcdebio da gaSorda.<br />
erTgan karze `medpunqti~ ewera. Seixeda da patara<br />
afTiaqi aRmoaCina. analgini iyida, xandaxan Tavis tkivils<br />
uCioda.<br />
meoregan `fostas~ waawyda. Seiara, magram werils<br />
aravin iwereboda.<br />
bolos `biblioTekasac~ miagno. gauxarda. Cveulebad<br />
hqonda yoveldRiurad gazeTebis CaTvaliereba.<br />
kari SeaRo mozrdil oTaxSi, mwvane maudgadafarebul<br />
magidaze Jurnal-gazeTebi eyara. siRrmeSi, momcro<br />
magidas biblioTekari qali ujda, modebis Jurnals aTvalierebda.<br />
qalis win, Sav dafaze ewera: biblioTekari paraskeva.<br />
gazeTebi dRevandeli iyo, jerac saRebavSeumSrali.<br />
axali ambebi CaikiTxa. sensaciuri araferi momxdara. msoflio<br />
Tavisi gziT midioda. sadRac daZabuloba izrdeboda,<br />
sadRac mSvidobam da gonierebam nabiji gadadga... papuna<br />
mTlad ase gulgrilad rodi kiTxulobda am ambebs.<br />
mTeli arsebiT Tavs msoflios moqalaqed grZnobda da<br />
xandaxan aTasi kilometris miRma datrialebul tragedias<br />
ise ganicdida, TiTqos dedamiwis yovel mcxovrebs piradad<br />
icnobda. amitomac sxvadasxva rangis politikur<br />
da saxelmwifo moRvaweebs, politikur moZraobebsa da mimarTulebebs<br />
an TanaugrZnobda, an Cumad mtrobda. politikiT<br />
es gataceba bavSvobidan gamohyva, Tumca movlenebis<br />
miseuli gaazreba sagrZnoblad Seicvala...<br />
Tavi aswia, biblioTekaris mzeras SeefeTa. oreuli<br />
68 69
awrialda papunas sulSi, mosveneba dakarga. mainc garegnuli<br />
simSvide SeinarCuna kacma. qalis iribi da lurji<br />
Tvalebi gulgrilad Semoscqeroda.<br />
kvlav gazeTs miubrunda, magram asoebi acabaca ikiTxeboda<br />
da veraferi gaigo.<br />
oreuli swrafad gaSorda papunas. qalTan miiWra,<br />
xan muxlisTavebze Semoetmasna, xan ubeSi CauZvra, xan<br />
zurgSi Causrialda. vnebisagan acaxcaxebuls Tavgza abneoda.<br />
qali wamodga. biblioTekari paraskeva adikos coli<br />
aRmoCnda. mis moZraobaSi sisxarte da Zala igrZnoboda.<br />
arafrad Caugdia papunas gafacicebuli yuradReba.<br />
gasaRebebis CxaruniT gaemarTa mezobeli oTaxisaken,<br />
sadac wignebiT datvirTuli Taroebi moCanda.<br />
oreuli SaqaryinuliviT dadna, daiRvara da axla<br />
iataks svel laqad aCnda.<br />
`ukacravad, qalbatono!~ _ uneblieT wascda papunas.<br />
qali Seyovnda.<br />
`moxucTa klubi mimaswavleT!~<br />
qals pirze civi Rimili gaukrTa.<br />
`marjvniv, derefnis bolos!~<br />
papuna cota xans kidev ijda, sanam daglaxavebuli<br />
oreuli daubrundeboda.<br />
vestibiulSi, mere derefanSic am qalis saxeba mohyveboda.<br />
gons maSinRa moego, roca Cabnelebul derefanSi<br />
yavarjnis kakuni gaisma. daWrili jariskaci mZimed<br />
modioda. ucbad yavarjeni parketze gausrialda, dauvarda,<br />
aReba gauWirda. papuna miiWra, yavarjeni miawoda.<br />
jariskaci misi toli Tu iqneboda, gimnasturis qveS sisxliT<br />
dalaqavebuli TeTri saxvevi mouCanda.<br />
papunam mzera Seageba, TanagrZnobis sityvebi ver<br />
amoRerRa.<br />
`agaSena RmerTma!~ _ Camqralma Tvalebma saxeze<br />
gulgrilad gadaurbina papunas. jariskacma yavarjeni<br />
ukeT moimarjva da parketze aakakuna.<br />
am Sexvedram sisxli dauwynara, adikos coli miaviwya.<br />
gansjis unari daubrunda da mexsierebaSi TaTuli<br />
amoutivtivda.<br />
Sercxva... fiqrsa da analizs gaeqca. derefnis bolos<br />
gasuliyo da fiqrisaTvis mainc ara rCeboda dro.<br />
karze firfita iyo gakruli. zed ewera:<br />
moxucTa klubi<br />
bebiebi da didi bebiebi<br />
papebi da peperebi<br />
ucxo pirTa Sesvla akrZalulia!<br />
papunam ridi sZlia da kari SeaRo. farCa-abreSumiT<br />
mofenil oTaxSi aravin iyo. mopirdapire kedelze didi<br />
suraTi ekida. zed Warmagi berikaci exata. berikacs wveri<br />
Wipamde scemda. funCula warbebi da arwivis mzera hqonda.<br />
qveviT ewera: `usaxelganTqmulesi pepera~. mixvda,<br />
suraTi adikos erT-erT feriscvalebas asaxavda.<br />
momdevno darbazSi uzarmazari, xisgan gamoCorknili<br />
magida idga. irgvliv uxeSi, mZime skamebi CamoemwkrivebinaT.<br />
magidaze carieli WurWeli da Rvinis jamebi<br />
elaga. Tavdapirvelad ifiqra, aqac aravin ariso, magram<br />
magidas rom miuaxlovda, boxma xmam SeaCera:<br />
`hei, ymawvilo!~<br />
mis win warmosadegi berikaci wamoimarTa. tanze<br />
axaluxi ecva, fexebze yavlgavlili waRebi. WaRara qoCori<br />
ukan gadaevarcxna, lomis fafars miugavda. TeTri, qaTqaTa<br />
wver-ulvaSi da danaoWebuli saxe mis asakze metyvelebda.<br />
`aq Semosvla akrZalulia, ymawvilo!~ _ dinjad<br />
Caaxvela berikacma.<br />
papunas TiTqos ecnaura, magram verafriT gaixsena.<br />
`ukacravad, batono, me axali damsvenebeli var!~<br />
`unda gaefrTxilebineT~, _ Semrigeblurad Tqva<br />
berikacma da wverze dinjad Camoisva xeli.<br />
`ninuca bebias veZeb!~ _ dedaberi gaaxsenda papunas.<br />
70 71
`ar gadamrio, maS Sena xar Cemi SviliSvili? _ gaibadra<br />
berikaci. _ ramodena gazrdilxar, babu, modi,<br />
gadagexvio!~<br />
papuna daibna. ar icoda, rogor moqceuliyo. oreulma<br />
iqednurad CaixiTxiTa, magram papunam CaaCuma. amasobaSi<br />
berikacma mklavebi gaSala da ise Ronivrad CabRuja,<br />
kinaRam neknebi Caumsxvria.<br />
`zedgamoWrili mamaila yofilxar, cxonebuli, rogor<br />
gaixarebda, rom enaxe!~ _ sixarulis cremli gadmougorda.<br />
`rogor brZandebiT, babuaCemo?~ _ xma Zlivs amoiRo<br />
papunam.<br />
`eh, Cems yofnas yofna Tu hqvia, babu! arc ki vici, var<br />
Tu ara var! arsebobs is, vinc win iyureba, visi wlebic gadis,<br />
vinc TandaTan berdeba, dRes ar icis, xval ra iqneba...<br />
me arc ra makldeba, arc ra memateba, babu. isRa SemiZlia,<br />
warsulisaken Sevabruno piri, isev da isev aRvidgino aw<br />
gardasuli... Cemi sicocxlis wlebSi var, babu, Caketili<br />
da vera Zala iqidan ver amomiyvans!~<br />
`eg rogor?~<br />
`axlave ganaxveb! manamde ki ai, am jamiT daglocav!~<br />
berikacma carieli jami aiRo, zeviT aswia da Wers<br />
ise axeda, TiTqos iTxovda, CamomisxiTo. marTlac jamSi<br />
wiTeli Rvino Caisxa TqrialiT, winwklebi gadmocvivda.<br />
`kidev vaxsovar Cems SvilTaSvilebs, _ gaixara,<br />
Rvino cariel jamSi gadaanawila, papunas miawoda, _ damilocnixar,<br />
babu!~<br />
sveneb-svenebiT Sesva, rac jamSi CarCenoda.<br />
`Tqveni xsovnisa iyos, babuaCemo!~ _ papunac daewafa<br />
jams, ojaleSi iyo, moewona.<br />
`aq vikribebiT xolme, babu, vinc axsovT, imaTi jami<br />
ivseba... naxe, ramdeni carieli jamia. zogs imedi ukve gadaewura,<br />
samudamod daviwyebis bnel jurRmulSi CaiZirnen...<br />
iseTebic gamogvrevia, visi jami erTxelac ar gavsebula...<br />
vai, fuWad gavlilo wuTisofelo!~<br />
am Rrma sevdam papunac daaRona. jamebi magidaze<br />
dades da berikaci kvlav gamococxlda, mxarze siyvaruliT<br />
mohxvia xeli.<br />
`wavideT, sanam direqtori Semogviswrebdes, aqaurobas<br />
giCveneb!~<br />
auCqareblad gahyvnen farTo derefans. kedlebze<br />
feradi fotoslaidebi ekida. Soridan TeTr laqebad Canda,<br />
magram axlos rom Cauvlidnen, umal cocxldeboda<br />
bavSvobis xati: soflis oda, mwvane mdeloTi dafaruli<br />
ezo, xilis baRi, simindis yana, Cais rigebi, yurZniT datvirTuli<br />
zvari, lurji ca, romelzec weroebis gundi mifrinavs...<br />
derefnidan ucabedad gavidnen xalxmraval darbazSi.<br />
aq kacebi da mandilosnebi isxdnen. saukunis dasawyisis<br />
tanisamosi ecvaT. mudStukebsa da Cibuxebs abolebdnen<br />
da dinjad maslaaTobdnen.<br />
papunam berikacs Sexeda, undoda ekiTxa, es ra xalxiao,<br />
magram ena Cauvarda. babuamisic sagrZnoblad gaaxalgazrdavebuliyo.<br />
wveri sufTad moeparsa. WaRara-<br />
SerTuli ulvaSebi gorozad aeprixa. nacrisferi Coxaaxaluxi<br />
ecva, welze vercxlis qamar-xanjali ertya.<br />
SviliSvils gaoceba rom Seatyo, gaeRima.<br />
`eh, am asakSi kai Tamadoba da darbaisluri sityvapasuxi<br />
mSvenoda, babu, sofeli Wkuas mekiTxeboda!~<br />
gza ganagrZes. darbazi gadakveTes. aqa-iq Cerdebodnen,<br />
raTa romelime nacnobs dinjad misalmebodnen.<br />
ise moikiTxavdnen, TiTqos wuTis win ar enaxoT erTmane-<br />
Ti. ararsebul purmarilzec patiJobdnen da maTi xelidan<br />
dasxltoma marTlac rom Wirda.<br />
momdevno darbazSi ufro meti xalxi ireoda. yoveli<br />
mxridan axalgazrduli xorxoci da kiskisi moismoda. magidebTan<br />
oci-ocdaxuTi wlis ymawvilkacebi da qaliSvilebi<br />
isxdnen. zogi banqos TamaSobda, zogic nardis kamaTels<br />
agorebda. qal-vaJni gamomwvevad earSiyebodnen erTmaneTs,<br />
Tumca zrdilobis sazRvars aravin gadadioda. sxve-<br />
72 73
i jguf-jgufad erTobodnen, Woraobdnen, kinklaobdnen,<br />
erTmaneTs abezRebdnen. vaJebi qalebsa da cxenebze saubrobdnen,<br />
qalebi _ vaJebsa da Cacma-daxurvaze.<br />
papunas araferi ukiTxavs. babuac oci wlis Wabukad<br />
gadaqceuliyo. axalTaxali Savi Coxa-axaluxi ecva, Savi<br />
ulvaSebi koxtad daeyenebina. mxrebi farTod gaeSala.<br />
weli sajiriTod gamzadebuli ulayiviT gaezniqa. albaT,<br />
aseTebze werda papuna, roca romanis gmirs saros adarebda<br />
anda alvis xes...<br />
Wabukma elvare, gizgiza mzera moavlo sazogadoebas,<br />
mouTmenloba daetyo.<br />
`vis eZeb?~ _ papunam ver gabeda daematebina `babuaCemo~.<br />
`umSvenieres ninucas, is rom naxo, qalis unaxavi<br />
gaxdebi!~<br />
papunas gaeRima, mas ninuca mxolod bebiad warmoedgina.<br />
ucbad Wabuks saxeze dabneuloba daetyo, gawiTlda,<br />
ise daiwmawna, gasaqcevad emzadebao. maTken wyvili moemarTeboda.<br />
vaJi zusti alikvali iyo Wabukisa, TiTqos sarkidan<br />
gadmosuli misi oreuli yofiliyos, qali ki samefo<br />
taxtidan axlaxan abrZanebul dedofalsa hgavda.<br />
`Wkvianad iyavi!~ _ TiTi mkacrad dauqnia vaJma.<br />
`icode, ar iCxubo!~ _ mudariT warmoTqva qalma.<br />
wyvili rom gaSorda, papunam mxolod maSin ikiTxa:<br />
`vin iyvnen?~<br />
`Cemi ded-mama, _ kvlav gamococxlda Wabuki, zafram<br />
gauara, _ Seni didi bebia da pepera!~<br />
papunam ukan miixeda, magram wyvili ukve brboSi<br />
CanTqmuliyo.<br />
kvlav gaiares grZeli derefani da ufro vrcel<br />
darbazSi aRmoCndnen. yuriswamRebi Jriamuli idga. uTvalavi<br />
aTi-Tormeti wlis bavSvi Seyriliyo erTad. vin<br />
rogor erToboda da vin rogor. biWebi Roris buStis<br />
burTs dasdevdnen, gogonebi naWrebis Tojinebs evlebodnen<br />
Tavs. erT kuTxeSi omobanas TamaSobdnen, meoregan<br />
_ daWerobanas...<br />
papunas Tavbru daesxa. ar icoda, saiTken gaexeda. xmaurisagan<br />
mTlad dayruvda da Tanamgzavris xma Zlivs esmoda.<br />
ukve araferi ukvirda da arc is gahkvirvebia, babuamisi<br />
aTi wlis biWunad rom gadaiqca. mkvircxli da mousvenari<br />
bavSvi Canda. mokle Sarvali ecva. patara kviciviT<br />
adgilze cmukavda. TeTri perangi sadRac ukve moeTxvara.<br />
muxli da idayvi gadatyaveboda. etyoboda, rom survili<br />
klavda moZraobisa. albaT, undoda gavardniliyo,<br />
viRacisTvis burTi waerTmia, viRacasTan eCxuba, gogos-<br />
Tvis nawnavze moeqaCa... siance zed cxviris wverze ejda<br />
da, SviliSvili rom ara, raime oins daatrialebda. bolomde<br />
mainc Tavi ver Seikava, erTi-orjer yiraze gadavida.<br />
papunas sicili autyda da maSin bavSvurad damorcxvebulma<br />
papa-biWma TiTi pirSi itaka, Tavi CaRuna.<br />
`ninuca bebia sadRaa?~ _ CasZaxa papunam, Zlivs gaagona.<br />
biWma momdevno darbazisaken gaiSvira xeli. mxolod<br />
zRurblamde mividnen, radgan darbazSi Sesvla ar isurva.<br />
darbazi Cvil bavSvebs gaevso. maTi Cxavili iseT eqos<br />
gamoscemda, TiTqos Werze xmis gamaZlierni uyeniaTo.<br />
cotaTi ufrosebi WoWinebiT dabajbajebdnen. zogi<br />
iatakze dacocavda, an saCxakuneblebs epotineboda. pirSi<br />
satyuarebi hqondaT gaCrili. uamravi akvani iyo Camwkrivebuli<br />
da Sig gakrul Cvilebs zogs mSvidad eZina, sxvebi<br />
RuRunebdnen an Cxaodnen. Soriaxlo akvanSi Cakrul<br />
qaTqaTa, funCula Cvils rZiani sawovara CaeCara pirSi da<br />
gemrielad wuwnida.<br />
`es vinaa?~<br />
`ninucaa!~ _ Seepasuxa biWi.<br />
ucbad xmauri minelda. ukana darbazebSi CoCqoli<br />
da yayani miwynarda.<br />
`avCqardeT! _ dafrTxa biWi. _ direqtori adiko<br />
Camoivlis... ar SeiZleba Seni aq yofna!~<br />
ganze gauxvies da biWma patara karTan miiyvana.<br />
`dros mxiarulad atareb, babuaCemo!~ _ xeli gauwoda<br />
papunam.<br />
74 75
`meti ar SemiZlia, _ moulodnelad aCurCulda bi-<br />
Wi, _ aRar SemiZlia. es yovelive xom ukve iyo Cems cxovrebaSi,<br />
es yovelive xom gadamxda!.. lurji ca menatreba,<br />
mwvane mTebi da barCxala mze!~<br />
`ras izam? Sen gvaxsovxar mainc!~<br />
`sxva dros aq nu moxval, aRar dagxvdebi!.. mecxre<br />
blokis gzas vipovi, an sul gavqrebi, an...~ _ saTqmeli<br />
ver moamTavra, kari gamouRo, SviliSvils ubiZga.<br />
papuna kvlav vestibiulSi aRmoCnda...<br />
8. zRvari<br />
kar-fanjrebi mWidrod Cagmana. mTeli is dRe da meorec<br />
gareT ar gamosula. erTaderTi ninuca bebia iyo,<br />
vinac ise gadioda da gamodioda, TiTqos binas kedlebic<br />
ara hqonda. papuna amas ukve yuradRebas ar aqcevda. erTxelac<br />
ar uxsenebia `moxucTa klubi~ da arc ninuca bebias<br />
dascdenia sityva. oRond ufro yuradRebiani gaxda,<br />
aTasnair sasusnavs umzadebda mTeli dRe, magram papunas<br />
mada mTlad daekarga da oriode lukmiT kmayofildeboda.<br />
TavauReblad muSaobda. is, rasac werda, jer<br />
kidev ar iyo romani, magram romanis masalad uTuod gamodgeboda.<br />
es iyo misi sulis romani. aqamde egona, rom<br />
arseboba im dros daiwyo, romantikul bavSvobaSi, roca<br />
TavdaviwyebiT eZebda veronikas. axla mixvda, sulis<br />
WeSmariti biografia im dRidan hqonda, roca marcxi<br />
iwvnia, ramac sazRvari aRmarTa bavSvobasa da mowifulobas<br />
Soris... ukan darCa feradi zRapari, roca sinamdviles<br />
retuSiT alamazebda, im marcxiani dRidan ki, roca mSvenieri<br />
legenda mokvda, daiwyo usixarulo, magram namdvili<br />
cxovreba...<br />
(masalebi romanisaTvis)<br />
`...Tarjimanma ma iuCunma xeli mtkiced CamoarTva<br />
da aman nalursmi Seaxsena. Wrilobebi yrud wiwknida,<br />
xuTi Wriloba... yurSi kvlav is zriali edga, roca gaxelebuli<br />
brbo `vansais~ RrialiT eSafotisaken miaTrevda.<br />
aTasi xeli TiTqos nawil-nawil glejda mis sxeuls<br />
da Wabuks uZlurebisagan yvirilic ar SeeZlo... gonebis<br />
TvaliT warmoidgina, rogor ixlakneboda jvarze da<br />
azri maSin Cauqra, roca mexuTe lursmanma guli upova...<br />
axla verc ixsenebda, sizmari iyo yoveli Tu cxadi... Tarjimanma<br />
mam xeli rom CamoarTva, am uCveulo viTarebisaTvis<br />
Sesaferisi delikaturi sityva Zlivs gamoZebna:<br />
`megobrebad unda davrCeT, ma!~<br />
SuaRame gadasuli iqneboda. varskvlavebiT moWedili<br />
ca Zirs Camofeniliyo. Tarjimani da misi mxleblebi<br />
mTis Tavze isxdnen, xelisdadeba mindorze daxvavebul<br />
yoresTan.<br />
`megobrebad davrCebiT, ma!~ _ gaimeora Wabukma.<br />
misi sityvebi mxolod Tarjimans esmoda. sxva gamcileblebi<br />
aCrdilebiviT ayudebuliyvnen, sibneles akvirdebodnen.<br />
mere isini saTiTaod gaecalnen yores da Wabuki marto<br />
darCa.<br />
fiqri araferze undoda. mexsiereba im wuTas gadaeketa,<br />
rodesac mexuTe lursmani, _ mniSvneloba ar<br />
hqonda, cxadi iyo yovelive Tu sizmari, _ es mexuTe<br />
lursmani daaWedes. rac manamde iyo, _ biografiis erTgverdiani<br />
furceli, _ TeTrad qaTqaTebda da Wabuki<br />
masze ver poulobda TariRebsa da movlenebs.<br />
zurgsukan wkvaramSi ikargeboda mTaTa ferdobebi.<br />
win, mindvris kideze tye igvergveboda. albaT, fi-<br />
Wvnari iyo, radgan niavs iqidan wiwvis mZafri surneli<br />
mohqonda. xelisdadeba mindorze dayrili es yore ki, or<br />
76 77
samyaros Soris viRacas rudunebiT rom daewyo, TeTrad<br />
qaTqaTebda da Wabukma uneburad axla igrZno qvis sicive.<br />
TavSi fiqri daiZra: `aq ram momiyvana?~<br />
mexsiereba gaacocxla. arafris gansja ar ewada, magram<br />
warsulis fragmentebs fotosuraTis sizustiT aRidgenda:<br />
patara oTaxi, magida _ muqi yavisferi, sami tyavgadakruli<br />
savarZeli, Savi ferisa. magidaze sami finjani<br />
uSaqro Cai. erTaderT fanjaras saRamos Talxi feri afenia.<br />
rbil savarZelSi nebierad miwolil Wabuks Cais Tbili<br />
orTqli cxvirSi sasiamovnod uRitinebs. TandaTan gamodis<br />
tkbili buranidan, TiTqos SeorTqlil SuSaSi<br />
iyureba. mere sagnebi gamoikveTa da lurjkitelianis<br />
meCxerwveriani saxe icno.<br />
lurjkiteliani farisevlurad iRimeboda, xelebs<br />
ifSvnetda, gamWvirvale bades qsovda Tavis uCveulo<br />
enaze, romlis ani da bani Wabuks veranairad ver gaego. vin<br />
icis, ras ambobda. Tarjimani pirdapir arafers Targmnida,<br />
mikib-mokibviT laparakobda, TiTqos ping-pongs TamaSobso...<br />
agrZnobina, cas nu epotinebi, rac bedma mogiTala, imiT<br />
dakmayofildio...<br />
Wabuks araferi uTqvams, arc hqonda laparaks azri.<br />
lurjkiteliani mis zeviT mjdomare sxva lurjkitelianis<br />
naTqvams imeorebda. is kidev ufro maRla mjdomisas<br />
da ase manamde, sanam ierarqiis Tavamde miaRwevda qveda<br />
safexurze mjdomis mzera. Wabuki isedac mixvda,<br />
veronikas gza molivlive miraJebSi gaiTqvifa da mis nakvalevs<br />
verc am samyaroSi daZebnida.<br />
uxmod gamoemSvidoba lurjkitelians, bindian ezo-<br />
Si Caiseirna. alvis xeebi uCumrad Srialebdnen. viwro<br />
arikSi luglugiT miedineboda wyali.<br />
Tarjimani landiviT aedevna. sibneleSi xvneSoda,<br />
dabneuli iyo da ar icoda, ra eTqva.<br />
`rodis mivdivarT?~ _ Wabukma lurji xalaTi mWidrod<br />
Semoixvia, griloda...<br />
`amaRamve!~ _ damnaSavis kiloTi Seepasuxa Tarjimani.<br />
Wabuki swrafad gaSorda.<br />
Tarjimani mcire xans yoymanobda. mere Tavis fanzaSi<br />
Sevida Tadarigis dasaWerad. Ria karis win, oTaxidan<br />
gamosuli sinaTlis Suqze patara gogo-biWi ma tio<br />
da ma sio gaWimul rezinaze xtunaobdnen da wkriala xmiT<br />
iTvlidnen:<br />
`i, er, san, s, u, liu, czi, ba, cz, S... S-i, S-er, S-san...~<br />
Wabuki Tavis miwurSi Sevida, sawolze TavdaRma davarda,<br />
baliSs Caexuta.<br />
`ra mindoda aq?~ _ gaifiqra.<br />
`ra mindoda aq?~ _ gavifiqre da pasuxis gacema<br />
gamiWirda...<br />
es iyo ukanaskneli cda. tramalebs miRma bneli udabno<br />
nTqavda sivrces. videqi gatexili yamiris bolos,<br />
nacrisfer serze da gavcqerodi cis kides, sadac cxeli<br />
haeris gamWvirvale livlivSi veronikas lurji aCrdili<br />
mifarfatebda.<br />
gzas kvlav daufiqreblad davadeqi, TiTqos isev<br />
bavSvi viyavi da pasuxi araferze momeTxoveboda.<br />
qviSiani beqobi gadavlaxe. mdore da farTo mdinares<br />
mivaRwie, vrcel udabnos rom hkveTda. mivdie mis<br />
napirs. tramalebis susti niavi momyveboda fexdafex Cumi<br />
faCuniT, wylis neli duduni mamSvidebda, SiSis grZnobas<br />
mifantavda. ukan-ukan ixevda horizonti da verc pirvel<br />
dRes davZlie sivrce, verc meores da verc mesame dRes...<br />
bneli da saSiSi Rame Camowveboda xolme. varskvlavebis<br />
mravalricxovneba gza-kvals mibnevda. sakuTari landi<br />
mstovariviT amdevneboda, mafrTxobda. ufro da ufro<br />
nakleb vawydebodi adamianis kvals da, Tumca farTo<br />
mdinare kvlav mexmianebofda bneli xevidan, Rameuli udabnos<br />
winaSe Tavs ususurad da martosulad vgrZnobdi.<br />
erTgan euli tirifi vnaxe. saswauli moexdina da<br />
qviSnarSi amosuliyo. salocavad gaexadaT udabnos iSviaT<br />
mgzavrebs da aTasi WinWiT moerToT. mec movifxriwe<br />
perangis kalTa da tots Sevabi.<br />
78 79
meoTxe dRes, roca mze ukve eSveboda da cis kide<br />
mewamuli feriT SeiReba, satrengulacio koSks mivesalme,<br />
adamianTa arsebobis erTaderT niSans. CemsaviT oboli<br />
tura wamomixta ferxTiT, SiSisagan gaiZurwa, mec SiSi<br />
da martooba Sematova.<br />
bolo dRe saqsaulebiT mofenil velze gavatare.<br />
velis ganapiras mrisxane mTebi amoizidnen. maTi civi elvareba<br />
da sidiade yovelgvar imeds miqarwylebda.<br />
mainc jiutad mivabijebdi kacTmoyvareobis SecdomebiT<br />
danaRmul bilikze, punqtiriviT rom aCnda xe-<br />
SeSi balaxiT dafarul vels. ase viare is dRe, mere mTeli<br />
Rame da uceb, rodesac Cem win wamoimarTa mavTulxlarTebis<br />
dabali zRvari, mxolod wamiT Sevyoymandi.<br />
ukan, Ramis miRma damrCa elnaTurebiT gaCaxCaxebuli<br />
soflebi da qalaqebi, win ki wamoimarTa mTvaris sxiviT<br />
gadasudruli udabnoeTi.<br />
zamTris piri idga. Tovli efina. mTvaris sxivi siciviT<br />
msWvalavda mrume Rames.<br />
qancgawyvetils yinva merekeboda, aRar SemeZlo<br />
gaCereba.<br />
mere <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong> vnaxe. Tovls saxuravi Caeqcia,<br />
oTaxebi Caenamqra. mere meore da mesame <strong>saxli</strong>... yinva da<br />
Tovli Casaxlebuliyo oTaxebSi...<br />
gariJraJamde oriode saaTi rCeboda. `hau-u!~ _<br />
Sevkivle. nuTu cocxali aravin iyo planetaze?<br />
`hau, hau, hau-u!..~<br />
pasuxad ZaRlma Sehyefa. bneli karidan Zroxam SemomfSvina.<br />
Sevabije. ukuneTSi maspinZlis sikeTes davende<br />
da cxvris tyapuWze wamowolili sizmareTSi gadaveSvi.<br />
mesizmreboda gulSeWirvebuli deda, mesizmreboda<br />
zRvari, axlaxan rom gadavlaxe. TiTqos Tavidan<br />
iwyeboda momqancveli gza da saamiso Rone ukve aRar myofnida.<br />
`rad moxvedi?~ _ patara kaci sazamTros Seeqceoda,<br />
Sav Tesls pirdapir parketze yrida. cxenis kbilebi<br />
mxiarulad daekriWa, sarze wamocmul Tavis qalas hgavda.<br />
`rad moxvedi?~ _ gamimeora. sazamTros wvenSi amoTxvrili<br />
TiTebi tvinis saTuT xveulebSi momifaTura.<br />
Zilis win ki viwroTvaleba, yvrimalamozidulma<br />
qalma logini gamiswora da Tavis ucnaur enaze, _ vaime,<br />
Sviloo, _ daikvnesa. maSinRa mivxvdi, SesaZleblobis zRvars<br />
gadavabije, magram aqac arsad iyo veronika.<br />
mere zamTarma gadaiara. samxreTis cxel zafxuls<br />
kvlav zamTari mohyva...<br />
ucxo, provinciuli qalaqi. Tixis brtyelbaniani<br />
saxlebi. maRali zRudeebis miRma mxolod saxuravebi da<br />
alvaTa rigebi moCans. moedanze TeTri saxlebi da vercxlisferi<br />
biustebi. lurjkiteliani da lurjSarvliani<br />
kacebi, qalebi, bavSvebi. aRmosavluri bazari, sadac<br />
gatexili nali da lanCmorRveuli fexsacmelic ki iyideba.<br />
kino: yovelive mxolod or ferSia, Savi da TeTri... opera:<br />
martivi siuJeti, qali, vaJi, drakoni... ieroglifebis<br />
vertikaluri svetebi... yovel dilas gizgiziT amoanaTebs<br />
mze, mrgvali saxe aqvs, farTod iRimeba, melotze oqrosferi<br />
sxivebi rqebiviT ezrdeba, TiTqos dolabidan iwverebao,<br />
da Tvalis gasworeba Wirs...<br />
yovel dilas patara kaci megebeba qlesa RimiliT.<br />
sazamTros wveniT moTxvril TiTebs tvinSi miyofs da<br />
gazeTis mowinaves mCurTavs.<br />
`erwmune!~ _ mibrZanebs patara kaci. mis ukan, kedelze<br />
didi kacis suraTi hkidia: mrgvali saxe, farTo Rimili,<br />
oqrosferi sxivebi...<br />
`sad aris aq veronika?~ _ jer kidev SemrCenia cocxali<br />
azri.<br />
`erwmune, erwmune, erwmune!..~ _ CaquCiT iWedeba<br />
ieroglifebis sveti, magram eWvi _ cicqna Taguna, kun-<br />
WulSi Cacucqula da keTilsindisierad Txris Tavis<br />
usasrulo labirinTs, romelic, albaT, odesme rwmenis<br />
myar Senobas wamoamxobs...<br />
viswavle CxirebiT brinjis Wama, aTamde Tvla, gaWi-<br />
80 81
mul rezinaze xtunva, ping-pongi... yoveldRe aguriviT<br />
mZime tomze vcdilob acocebas. es agurebi viRacas ukvdavebis<br />
saZirkvlad CauyriaT. ase, tomidan tomze mivcocav<br />
gzasacdenil xoWosaviT, magram rwmena ar momemata<br />
da maSin sasjeli mergo: sizmarSi loginidan wamomagdes,<br />
sizmris adamianebma sizmris brboSi Semagdes, sizmris<br />
mdeloze wamomaCoqes. avixede da Cem win sizmris bomoni<br />
aRmarTuliyo. budasaviT fexmorTxmiT ijda. farTo limonisferi<br />
saxe Rimilis niRabs miugavda. eSmakuri, viwro<br />
Tvalebi moeWuta, melotze Subebis tyesaviT mzis mogizgize<br />
sxivebi edga... `vansai!~ _ igriala brbom. ena Camivarda,<br />
xma ver amoviRe. `vansai, vansai!~ _ JamiviT moedo<br />
yvelas, did-patara Rrialebda da Tan eWviT miyurebdnen.<br />
vicodi, saSiSi iyo es mdumareba, magram Tavs Zala ver davatane.<br />
ver SevZeli, qedi momexara, rac ar mwamda, imaze<br />
melocna... viRacam gverdidan TiTi lulasaviT mataka. movixede.<br />
TiTebi Cemken moeSviraT da mtrulad Rrialebdnen.<br />
vcade gamoRviZeba, quTuToebi ver gavxseni. aTasi<br />
vinme damexvia, mwewdnen da mglejdnen. xma ki mainc ver<br />
amoviRe. maSin wamaTries, maRal eSafotze cimcim amagdes<br />
da iq Zelze mimaWedes...<br />
Zlivs gamoviRviZe...~<br />
Wabuks SeaJrJola, fiqrebisagan gamoerkva... mTeb-<br />
Si zamTari moipareboda da ukve cioda.<br />
moSorda TeTr yores da fiWvebis gragnils miaSura...<br />
usasoo kivilma loginidan wamoagdo. mezobel rkinis<br />
sawolze dabmuli Tavgadaparsuli kaci RmerTs uxmobda.<br />
ukve ori kvira grZeldeboda ase da Wabuki vera<br />
da ver Seegua. kaci dilauTenia iwyebda kivils _ `o,<br />
alah!~ da mxolod maSin Cerdeboda, roca araqaTgamoclili<br />
mSfoTvare Zils miecemoda. ufals ar esmoda es<br />
Zaxili, Wabuks ki nervebi daawyda, Tumca sxva aravin<br />
aqcevda amas yuradRebas. morige eqimi Semovidoda xan-<br />
daxan, majiscemas gausinjavda. `ara giSavs ra, buRasavi-<br />
Ta xar!~ _ gaexumreboda. Seuracxads ki araferi esmoda,<br />
monotonurad, erTferovnad uxmobda Tavis RmerTs.<br />
Tavdapirvelad, aq rom moiyvanes, aRSfoTda. erTi<br />
suli hqonda, qveynisaTvis daemtkicebina, janmrTelobas<br />
ar vuCivio. droze gaCumda, SiSis naWuWSi Caiketa.<br />
laparaki aravisTan surda. saavadmyofos nacrisfer<br />
xalaTSi Cacmuli napoleoni, imperatori, muhamedi, Cine-<br />
Tis bogdixani da ucxoplaneteli macne dinji maslaaTiT<br />
mimodiodnen palataSi, Wabukis moqcevas cdilobdnen,<br />
magram igi uxmod gaecleboda da, rac dro gadioda, ufro<br />
da ufri rwmundeboda, TviTonac raRac araamqveyniuri<br />
sulis gamovlena rom iyo. mixvda, rac sakuTari biografia<br />
egona, zRapris wignSi amoekiTxa. im wignSi CabeWdili<br />
feradi teqsti hyveboda patara biWuna Wipunaze, vinac<br />
frTaxatula pepelas gamoekida gvirilebiT mofenil<br />
velze.<br />
ori kviris Tavze, RamiT, moulodnelad gamoeRvi-<br />
Za da sawolze Camomjdari wmindani dainaxa.<br />
wmindani mTlad axalgazrda iyo, uwverulvaSo.<br />
Taflisfer TvalebSi usazRvro sinaze edga. saxis nakvTebi<br />
freskis angelozs miugavda. oqrosferi dalalebis<br />
gadaparsva cixis saavadmyofos kanonebsac ver<br />
gaebeda.<br />
upeebSi cremli edga.<br />
`ara kac kla! _ xmadabla brZana. _ amoiRe gulidan<br />
RrZo, nurvisze fiqrob borots!~<br />
Wabukma naZaladevad gauRima.<br />
`megobaro, Cemi Secdomebis gamo visjebi, Torem<br />
gulRrZoobas, borots, kacT kvlas veravin damwamebs!~<br />
wmindani wamodga.<br />
`Caixede sakuTar sulSi, Rrmad Caixede!~ _ xmaSi<br />
Txovna gauria. dinjad gaSorda Wabukis sawols. saavadmyofos<br />
uxeSi xalaTi samefo mantiasaviT ecva. mis moZraobaSi<br />
iyo raRac amaRlebuli, zeadamianuri.<br />
82 83
karTan moixeda. saucxoo, didroni Tvalebi erTxelac<br />
moanaTa.<br />
`ara kac kla!~ _ bageebi odnav Searxia da gavida.<br />
`giJia ra!~ _ nervulad aJRerda Wabukis fiqri.<br />
Tvali ver daxuWa. TeTr kedelze araferi Canda da<br />
mzera Seibruna. gulis gulSi Caixeda, uZiro Wa aRmoaCina.<br />
WaSi yelgamoWrili veronika egdo. mkvlelis xelebi<br />
ki axla Wabukis bavSvobas miswvdenoda da axrCobda...<br />
sawolze wamojda. palataSi suliT avadmyofT eZinaT.<br />
fanjaraSi gariJraJis susti naTeba aRwevda...<br />
Zili sabolood daufrTxa. ijda da eloda mzis amosvlas...<br />
matarebeli rom Camodga, maSinRa wamoiwia. sarkeSi<br />
Caixeda. gulgrilad SeaTvaliera mzeraCamqrali kacis<br />
gamosaxuleba. Tavis asakze bevrad ufrosi Canda. gadaparsul<br />
Tavze axalamosuli Tma ezRarbeboda. gauparsav wvers<br />
aqa-iq TeTri Sereoda.<br />
matarebeli didxans Cerdeboda. amitomac ar aCqarebula.<br />
sxva mgzavrebs acala Casvla. bambura Seikra, fuTa<br />
aiRo. Sig sacvlebi da oriode rveuli hqonda gaxveuli,<br />
erTaderTi qoneba, rac Soreuli mogzaurobidan Camohyva..<br />
wvimda.<br />
baqani ise gairbina, Tavi ar auwevia. erideboda nacnobebTan<br />
Sexvedrisa.<br />
<strong>saxli</strong> arc ise Sors iyo, magram wvima TavsxmaSi gadaizarda.<br />
mosacdel darbazSi grili nesti dasadgurebuliyo,<br />
karebidan orTqli Semodioda.<br />
bufetSi Seixeda. mawoni da orcxobila iyida. orcxobila<br />
ugemurad daReWa, arc mawvnisTvis Cautanebia<br />
gemo.<br />
wvima fanjrebs pawia nakadulebiT qselavda da Su-<br />
SaSi araferi Canda.<br />
betonis kibeze xmauriT imsxvreoda msxvili wveTebi,<br />
moZalebuli wyali iRvreboda TqrialiT...<br />
Ria karTan Seyovnda...<br />
karTan Sevyovndi...<br />
wvimas gavcqerodi... usixarulo amindi damxvda da<br />
es kargad esadageboda Cems guneba-ganwyobilebas.<br />
kibesTan manqana gaCerda. wina savarZelSi mjdomma<br />
mandilosanma jer qolga gamoaZvrina, mere TviTonac<br />
gamohyva.<br />
ukana kari mouTmenlad gaiRo da gogona gadmoxta.<br />
_ TaTuli, qolgis qveS Semomefare!<br />
gogonas yuradReba ar miuqcevia. wvimaSi mxiarulad<br />
gamoiqca. kibeze kiskisiT amoirbina, wamSi gailumpa.<br />
karSi SemoiWra da pirdapir dametaka. bavSvis ciskrovani<br />
pirisaxe miriadi gamWvirvale winwkliT dafaruliyo.<br />
qolgiani mandilosanic amoqloSinda.<br />
_ oh, Se saZagelo!.. ukacravad, batono!.. wamoeTrie<br />
aqeT, Se saZagelo!<br />
Tvali davxuWe. bavSvis pirisaxe da lurji Tvalebis<br />
sisvele mexsierebaSi CamebeWda.<br />
Tavi CavRune, kibeze daveSvi.<br />
ori nabijic ar mqonda gavlili, wyalma perangSi gamatana.<br />
gaqcevas azri ar hqonda, auCqareblad mivabijebdi<br />
da Tbili wvimis nakadi kiserSi Camdioda.<br />
verafers vxedavdi asfaltze mocekvave wveTebis<br />
garda.<br />
Tavi rom avwie, WiSkarTan videqi.<br />
mwvane totebSi wvima Sxuoda, Cveni saxlakis Siferze<br />
rakarukobda, lafaroSi Tqrialebda.<br />
WaWaneba ar ismoda. qaTami ver davlande ezoSi,<br />
ZaRls ar dauyefia.<br />
karze davakakune.<br />
zambarebi aWraWunda, bebruli kvnesa Semomesma.<br />
sawoli zed karTan idga da dedam, albaT, urduli<br />
gaswia.<br />
84 85
SevaRe.<br />
loginze wamomjdariyo. TavSalidan WaRara buwkebi<br />
mouCanda. saxeze naoWi momravleboda.<br />
daminaxa da fexze ver wamodga.<br />
_ Svilo! _ esRa CaiCurCula, baliSze miesvena da<br />
atirda...<br />
9. jariskaci<br />
navaxSmevs gaseirneba mounda. pansionati TiTqmis<br />
dacarielebuliyo, gzad aravin Sexvedria. `albaT, aq<br />
adre iZineben,~ _ gaifiqra papunam. TviTon ar eZineboda.<br />
guneba sagrZnoblad gamoukeTda, iqneb rigianad rom<br />
imuSava, imitom. daweriliT didad ar iyo kmayofili, magram<br />
TeTri qaRaldisadmi zizRi daZlia da amis Segnebam<br />
kmayofileba mohgvara.<br />
vestibiulSi TiTo-orola damsvenebeli Tu yuryutebda.<br />
zogi savarZelSi Tvlemda, zogi ki maslaaTiT<br />
iqcevda Tavs. papunam kuTxeSi carieli savarZeli SeniSna<br />
da iqiTken gaemarTa. Sig nebierad mokalaTda, fexebi<br />
moxerxebulad daawyo da fiqrs mieca. TandaTan Tvlema<br />
moeZala, msubuq buranSi CaiZira.<br />
iatakze yavarjnis kakunma gamoafxizla, saxeze xeli<br />
moisva.<br />
mis win, savarZelSi, daWrili jariskaci jdeboda.<br />
papunam TanagrZnobiT gauRima, ukve Tavis nacnobad<br />
Tvlida.<br />
jariskacma mzera civad moabjina.<br />
papunam Tavi uxerxulad igrZno, ar icoda ra eTqva,<br />
magram jariskaci uceb alaparakda.<br />
`saSineli dRe iyo!..~<br />
`romeli? dRevandeli?~ _ ena daeba papunas.<br />
`tyvia rom momxvda...~ _ jariskacma Wrilobaze sa-<br />
TuTad miido xeli, TiTqos tkivilis gayuCebas cdilobda.<br />
papunam pasuxad veraferi moisazra, dumili amjobina.<br />
`sami dRe vibrZoleT... smolenskSi yofilxar?.. smolenskamde<br />
ver mivaRwie... qviSa, talaxi... zafxulobiT,<br />
albaT, kargia iqauroba, magram zafxulamde vin damacala...<br />
adre gazafxuli iyo, Tovli dneboda ukve da tankebi<br />
talaxSi efloboda...~<br />
`ukve mravali weli gavida...~ _ CaurTo papunam, magram<br />
jariskacs naTqvami ar gaugonia.<br />
`vtopeT da vtopeT talaxSi... Wurvis wivili mogismeniaT?..<br />
ai, gesmis, grZnob, rom giaxlovdeba, axla afeTqdeba,<br />
axla... versad gaeqcevi, versad daemalebi... ginda<br />
gaiqce, magram fexebiT talaxSi Caflulxar, ar giSvebs...<br />
iq, viazmasTan, gagigoniaT, albaT...~<br />
`namyofi var im adgilebSi!~ _ SeniSna papunam.<br />
`erTgan mdinare ugra ase uxvevs, _ jariskacma<br />
haerSi naxevarwre Semoxaza, _ qviSiani napirebi... Tovli<br />
dneboda da napirebi lafad gadaiqca... mdinareze yinuli<br />
ukve tydeboda, fexs Sedgam da tkacani gaaqvs... eh,<br />
ramdeni CaixrCo...~<br />
`Tqven gadalaxeT?~<br />
jariskacma mzera miaciva.<br />
`me iq momkles! _ pirquSad warmoTqva. _ tyviam aq<br />
gamiara... axlac mtkiva...~<br />
(ori furceli saqaRaldedan)<br />
`...SemdgomSi araerTxel davfiqrebulvar, TaTuli<br />
miyvarda Tu ara, magram pasuxi ver davZebne. martooba<br />
mtanjavda da mindoda gverdiT vinme myoloda. siyvaruli<br />
arc mixsenebia. maSin rom wamomcdenoda is fraza,<br />
romelsac milioni Seyvarebuli erTnairad warmoTqvams<br />
da yoveli maTgani fiqrobs, es sityvebi Cemi mogoniliao,<br />
sakuTari Tavisa da TaTulis winaSe ver viqnebodi<br />
marTali. magram raki erTxel gadavwyvite, Sevecade mtkice<br />
vyofiliyavi.<br />
86 87
TaTuli ukve arc moeloda am sityvebs, mgoni, saer-<br />
Tod dahkargoda imedi.<br />
_ bolo gamocda xval gaqvs? _ sasxvaTaSorisod<br />
SevekiTxe.<br />
_ Tu gadavurCi, kurss davxurav...<br />
_ unda gadaurCe, xom ici, zeg moskovSi mivfrinavT,<br />
bileTebi ukve aviRe!<br />
TaTulim moulodnelobisagan xelebi gaasavsava. ase<br />
icoda uzomo gakvirvebis Jams. pirisaxe gausxivosnda,<br />
Tvalebi aucimcimda da imiT mainc viyavi bednieri, rom ase<br />
iolad gavaxare. xmamaRla araferi uTqvams, laparaki arc<br />
iyo saWiro. axla rom WoWmani daewyo, odnav mainc SememCnia<br />
undobloba, SiSi, Cveni qorwili, albaT, arc Sedgeboda.<br />
mesame dRes megobrebma aeroportSi gagvaciles.<br />
iyo yvavilebi, Sokoladi, Sampanuri... mere mgzavrebiT<br />
savse TviTmfrinavSi martoni davrCiT, erTmaneTis<br />
gverdiT iluminators miWeWyilni. TaTuli pirvelad mifrinavda<br />
da SiSnarevi sixaruliT dascicinebda Rrubel-<br />
Ta TeTr qaravans. me ki upiratesobis SegrZnebiT, _ ai,<br />
sad ikmayofilebs mamakaci pativmoyvarul vnebebs, _<br />
veCiCinebodi aTas rameze. jer misi arsebobis anabana ar<br />
vicodi, Cemi Tavgadasavlebis nusxa ki xelisgulze gadavuSale,<br />
riTac Sevecade, misi dapyrobili guli erTxel<br />
kidev safuZvlianad damepyro.<br />
monislul caze mze sustad bJutavda da moskovma sigrile<br />
dagvaxvedra. metrom centrSi amogviyvana.<br />
xelixelCakidebulebma viseirneT prospeqtebsa da moednebze,<br />
TiTqos miznad davisaxeT ramdenime saaTSi yvela<br />
muzeumisa da yvela maRaziis daTvaliereba. SeRamebulze,<br />
roca fexebi dagvawyda, minskis vagzlis civ kedlebamde<br />
mivaRwieT, Caxutebulebi SuaRamemde velodeT dasavle-<br />
Tis matarebels.<br />
Zili im Rames ar gvRirsebia. raicentridan saburavebiT<br />
azelil gzas TviTmclelis ZaraSi Cayrilebi rom davadeqiT,<br />
mivxvdi, TaTuli jojoxeTSic ukan gamomyveboda.<br />
mdore da wynari ugras napirebze, tanwerweta fi-<br />
WvnarebSi mikargul sofelSi wvimisagan gaSavebul sab-<br />
Wos SenobasTan CamovediT.<br />
qviSiani orRobe CaviareT.<br />
velur parkSi TeTri aryis xeebi nela Srialebda.<br />
jariskacis vercxlisferi Zegli mdumared dahyurebda<br />
saflavTa borcvebs. meCxeri yvavilnari gamoexmo<br />
CrdiloeTis qars.<br />
TaTulim xelCanTidan muWa miwa amoiRo, saflavze<br />
mimoabnia...~<br />
`me iq momkles!~ _ gaimeora jariskacma da yavarjeni<br />
moimarjva, wamodga.<br />
`iqneb mamaCems icnobdiT?~ _ miadevna papunam, magram<br />
naTqvami xmadabali gamouvida da jariskacs ar gaugonia,<br />
yavarjnis kakuniT gaecala.<br />
`es ucnauri pansionati!~ _ gaifiqra papunam. savar-<br />
Zeli odnav Seabruna. aqedan parki kargad moCanda. iq ukve<br />
sinaTles aqrobdnen. TiTo-orola damsvenebeli cdilobda<br />
sibneles gamoqceoda.<br />
yviTelqudiani Sveicari dagvianebulebs aCqarebda:<br />
`swrafad, swrafad, Torem kari iketeba!~<br />
papunas fiqri kvlav jariskacs dastrialebda.<br />
TiTqos sadRac enaxa, albaT, Zalian adre, Soreul bavSvobaSi.<br />
ZmaTa saflavze Tavisi mogzauroba moagonda. iqidan<br />
dabrunebulma narkvevi gamoaqveyna...<br />
(mcire nawyveti `axalgazrda komunistSi~<br />
gamoqveynebuli narkvevidan)<br />
`...tye mdumarea. saanZe fiWvebs niavic ar arxevs.<br />
rbil xavss Wreli Crdili efineba. wiwvis saamo surneleba<br />
kacs aTrobs. xandaxan kodala Tu daarRvevs myudroe-<br />
88 89
as. ugrac mdumarea, mdorea, TiTqos arc ki miedineba.<br />
Tavkombala Tu aadens sust Wavls wyalmcenareebSi. aqauri<br />
mdinareebi sul aseTebia _ mdumareni. tyeSi uCumrad<br />
gawolilan, TiTqos eSiniaT, daarRvion drois auCqarebeli<br />
msvleloba.<br />
maSin, sami aTeuli wlis winaT, adriani gazafxuli<br />
iyo. yinuli imsxvreoda ugraSi da misi Waxani ikargeboda<br />
qvemexebis quxilSi. tankebi eflobodnen qviSis oTonTo-<br />
Si. crida Zval-rbilSi gamtani civi Jvavi.<br />
sikvdili Cveulebrivi iyo.<br />
yvelaferi SeiZleboda momxdariyo.<br />
iqneb ambrazuras aekra mkerdiT. amboben, germanelebma<br />
Sehkreso ugras napirebi. tankebi Cafleso miwaSi,<br />
dotebi aageso xaboze, mdinaris forsireba SeuZlebeli<br />
gaxadeso...<br />
iqneb tanks Cauvarda xelyumbarebis koniT, aafeTqa<br />
da afeTqda TviTonac. amboben, mteri cdilobdao, radac<br />
unda dasjdomoda, SeeCerebina Cveni Seteva, radgan<br />
viazmis placdarmis dakargviT smolensksac kargavda<br />
Turme...<br />
iqneb xeldaxel gadavidnen ieriSze, gza xiStiT gaikafes,<br />
magram TviTonac mtris xiStiT daiRupa... amboben,<br />
ugras forsirebis dros talaxSi tankebic ver gadiodnen<br />
da xiStiT aiReso raicentri... mteri uamravi mosres, Turme,<br />
TviTonac moisrneno...~<br />
papunam Sublze moisva xeli, TiTqos zmaneba CamoiSora...<br />
diax, jariskaci ecnaura. igi bavSvobidan gamoecxada,<br />
kedelze Camokidebuli gacrecili portretidan<br />
Camovida.<br />
axla inana, ratom meti gulisxmiereba ar gamoviCineo.<br />
iqneb moenaxa sadme, yovelive gamowvlilviT gaego,<br />
eWvebi Seemowmebina. undoda vinmesTvis ekiTxa, magram<br />
viskenac gaixeda, yvela Semoecrica, gaqra.<br />
im mxares wavida, saiTkenac jariskaci gauCinarda.<br />
viwro, Cabnelebulma derefanma momrgvalebul<br />
darbazSi gaiyvana. darbazis kedeli uzarmazar panoramas<br />
eWira. zed samyaros xedi iyo gamosaxuli, kosmiuri xomaldidan<br />
danaxuli.<br />
miriadi varskvlavi moiswrafoda TiTqos yoveli<br />
mxridan, gugunebda, trialebda galaqtika. Soreul siRrmeebs<br />
TeTr laqebad aCnda sxva galaqtikebi. panoramis<br />
erTi bolodan meore bolosaken vercxlis fantelebiviT<br />
mieqanebodnen irmis naxtomis varskvlavebi.<br />
SuagulSi oqros mze brdRvialebda, Tvalis gasworeba<br />
Wirda. iqve nayvavilariviT dawinwkluli, vercxlisferi<br />
merkuri micucquliyo. TeTri pirbade aefarebina<br />
sicxisagan gaTangul veneras, pirisaxes ar aCenda.<br />
lurjad kamkamebda dedamiwa, cicqna mTvare TiTqos am<br />
lurj sarkeSi ixedeboda. sisxliviT Rvioda mrisxane<br />
marsi. gundi da gundi asteroidTa Saqaryinulis namsxvrevebiviT<br />
mimofantuliyo. yru guguniT brunavda quruSi<br />
iupiteri. TeTr sartyels zomavda saturni. saxedaRaruli<br />
dedaberiviT milaslasebda nacrisferi urani.<br />
macocxlebel sxivebs odnavRa ireklavda neptuni.<br />
plutoni inTqmeboda bnel kosmosSi, mzidan Svid miliard<br />
kilometrze da mis mowamlul RrublebSi mzis susti<br />
anarekli Tu aRwevda...<br />
iqve axlos, gverdiTa kedelze, papunam Rilaki Seam-<br />
Cnia da TiTi daaWira.<br />
umalve mTeli panorama gacocxlda, aivso xmiTa da<br />
moZraobiT. mravali cTomilidan lurji planeta gamoir-<br />
Ca, TandaTan gaizarda, gaizarda, mTeli kedeli daikava.<br />
kargad Canda TeTri Rrublebis qaravnebi da RrubelTa<br />
naxleCebs Soris, cisferi nisliT msubuqad dafaruli<br />
kontinentebi.<br />
mere raRac ucnauroba moxda. es uzarmazari cTomili<br />
TiTqos naRms waawydao, grialiT afeTqda, uTvalav<br />
namsxvrevebad daifanta kosmosSi da iq, sadac wuTis win<br />
panorama iyo gadaSlili, papunam Jangiani rkinis kari<br />
dainaxa. zed ewera:<br />
90 91
mamaTa klubi<br />
saxelurs daejajgura. kari mZimed, WrialiT gaixsna.<br />
imwamsve zed yurTan tyviam gaiwivla.<br />
moulodnelobisagan adgilzeve Cacucqda, oreuli<br />
ki mTlad Zirs daetyepa. jer egona, Tavs mesxmiano, magram<br />
Soreul siRrmeSi saSineli griali da baTqabuTqi<br />
atyda. albaT, jobda kars moSoreboda. cnobismoyvareobam<br />
daaba, mere ki win ubiZga. welSi moxrili papuna, mokle<br />
gadarbenebiT, rogorc es filmebSi enaxa, pirdapir<br />
Suagul jojoxeTSi Sevarda.<br />
sakmaod vrcel dablobs mdore da wynari mdinare<br />
kveTda. SemaRlebul xabos sangrebis wyeba mihyveboda.<br />
Sig jariskacebi isxdnen, tyviamfrqvevisa da avtomatis<br />
cecxls uSendnen gaRma napirs. ufro Sors qvemexebi iyo<br />
Camwkrivebuli, Caxrinwuli yefiT cecxlsa da Wurvs an-<br />
Txevdnen.<br />
meore, ufro movakebul napirze tankebi mogugunebdnen,<br />
muxluxebiT xnavdnen atalaxebul, Sav miwas.<br />
Wurvi pirdapir ganapira qvemexs moxvda. rkinis namsxvrevebi,<br />
cecxli, adamianTa sxeulis nafleTebi haerSi<br />
aisrola.<br />
mdinaris gaRma ukve ramdenime tanki iwvoda, sxvebi<br />
ki jiutad mobobRavdnen.<br />
gaisma Soreuli yiJina. iq, tyispiras ori armia ekve-<br />
Ta erTmaneTs da jariskacebi xeldaxel ibrZodnen. mdinare<br />
wiTlad SeiReba, gvamebiT aivso.<br />
papunas kinaRam gulze Semoeyara. oreuli ki pirveli<br />
wuTidanve svel kvals tovebda, TiTqos im adgilas<br />
uzarmazar loqoras gaevlo.<br />
Tavzardamcemi wivili moisma, TiTqos haeri orad<br />
gaipo. papuna balaxSi Caemxo, xelebi Tavze daifara. miwa<br />
TiTqos gadaqanda. zurgze goroxebi da mtveri daeyara.<br />
ar wamomdgara, ise gaxoxda. didxans miiwevda win.<br />
Tavi rom aiRo, lodnarSi aRmoCnda. brZolis xmau-<br />
ri aqac aRwevda, magram tyvia maRla zuzunebda, papunas<br />
ver miswvdeboda da suli moiTqva.<br />
jer kidev gons ver mosuliyo.<br />
gorakis miRma mSenebare qalaqi gamoCnda. amweebi<br />
WrialiT ezidebodnen tvirTs. aTasobiT xuro da<br />
kalatozi aRma-daRma moZraobda xaraCoebze. aqac xmauri<br />
da guguni idga, magram es satvirTo manqanebis, amweebisa<br />
da betonsarevi danadgarebis guguni iyo.<br />
karga xans uyurebda am Cveulebriv da Tanac ucnaur<br />
suraTs. zurgsukan jer kidev ismoda brZolis Soreuli<br />
xmebi da qalaqis xilvam gaaoca.<br />
`isini angreven, eseni aSeneben!~ _ es ufro uazro<br />
TamaSs hgavda, vidre realur cxovrebas.<br />
`rom ar aaSenon, ra unda daangrion?~ _ iqednurad<br />
Caiqirqila oreulma.<br />
papuna Sebrunda. sxva gza ar icoda da biliks ukanve<br />
dahyva.<br />
kvlav im lodnarSi Sevida.<br />
Tavi gamohyo. TiTqos araferi Secvliliyo. gaRmelebic<br />
da gamoRmelebic daundoblad anadgurebdnen<br />
erTimeores.<br />
jariskacs waawyda anazdeulad, Tavis nacnobs miamsgavsa.<br />
daWrili iyo, sisxli sdioda. xelSi xelyumbarebis<br />
Sekvra eWira. papunam dauZaxa, undoda SeeCerebina, magram<br />
jariskacs araferi esmoda, mTlianad omis yovlismomcvel<br />
Jins Seepyro. wamodga, barbaciT gaswia tankisaken.<br />
papuna gamoedevna, mirboda da uxmobda:<br />
`mama, mama!..~<br />
waiborZika, qva-RorRSi daeca.<br />
tanki uzarmazari Canda, jariskaci ki _ erTi cicqna.<br />
muxluxebiT wamoimarTa foladis kolosi da mTeli<br />
simZimiT daaskda zevidan...<br />
papunas guli SeuRonda. mere TiTqos gons moego,<br />
magram ar axsovda, rogor gadakveTa brZolis veli,<br />
92 93
ogor miaRwia rkinis karamde...<br />
derefanSi rom aRmoCnda, mxolod maSin wamodga.<br />
Tavis binamde Zlivs milaslasda...<br />
10. paraskeva<br />
loginze gauxdelad daeca, pirisaxe baliSSi Cargo.<br />
arafris Tavi ara hqonda. mSvidi Zili yvelafers erCivna,<br />
magram ruli ar ekareboda da Seecada dinjad daexarisxebina<br />
ucnauri STabeWdilebebi, WeSmariti axsna<br />
daeZebna Tavs gadaxdenili faTerakebisaTvis. amas naTeli<br />
goneba sWirdeboda, mis tvinSi ki yvelaferi yiraze<br />
idga, naazrevi logikas vera swyalobda da paradoqsebiT<br />
kmayofildeboda. ufro daqanca gonebaze Zaldatanebam,<br />
erTi azric ver miiyvana bolomde. buranSi iZireboda<br />
TandaTan da uSfoTvel Zils natrobda, imas ki ver xvdeboda,<br />
rom es natvra ukve sizmari iyo. oreulic amasve natrobda,<br />
mis nafiqrals imeorebda sityva-sityviT, oRond<br />
sakuTari gancdebis analizi mas ar ZaluZda da Tu tanSi<br />
Seucnobi TrTolva uvlida, mxolod imitom, dRevandeli<br />
STabeWdilebebidan erTaderTi gancda rom SerCa _<br />
paraskevas saluqi muxlisTavebis sigrile. am erTaderT<br />
SegrZnebas danarCeni wareSala da papuna ZilSi rom<br />
CaiZira, oreuli gamoeyo mis areul sizmars, iatakze Camococda<br />
da saabazanosken gagorda. kanalizaciis milis<br />
gaswvriv xvreli amoetexa virTxas da oreuli im xvrelSi<br />
Cavarda. didxans mifrinavda TavdaRma da Zirs rom moadina<br />
Zneyva, curclis suni eca. Rrma miwisqveSeTi virTxebs<br />
xvrelebiT daeqsela. Zneli iyo gzis povna. oreuls<br />
SiSic Tan wamohyva, magram utyuari alRoTi miikvlevda<br />
gzas. karga xans iboriala bnel labirinTSi, virTxis curclisa<br />
da gamoxruli Zvlebis meti araferi Sexvedria.<br />
mere erTgan zonzroxa virTxa SemoefeTa. grZel kuds<br />
Zlivs moaTrevda. oreuli SiSisagan mTlad dailia, Tum-<br />
ca mas arc feri hqonda, arc suni da virTxam verc SeamCnia.<br />
oreulma ki bewvis nazi Sexeba igrZno da elvisuswrafesad<br />
win gasrialda.<br />
erTgan Tavi amoyo xvrelidan. ver gaarkvia vis bina-<br />
Si imyofeboda. sibneleSi wyvils eZina. erTi, albaT, mamakaci,<br />
ise xvrinavda, Wers azanzarebda, meores ki, albaT,<br />
qals, Tavisi mewyvilesaTvis xma Seewyo, saberveliviT<br />
fSvinavda. sxvagan movxvdio da ukanve CaZvra, ufro iqiT<br />
aiRo gezi, sadac meti xvreli itoteboda. direqtoris<br />
nasufrali xom ufro gemrieli iqneboda da virTxebic<br />
metad waetanebodnen.<br />
sul male uzarmazar samzareuloSi amoZvra. veeberTela<br />
Rumelze dawmendil-daprialebuli saZroxe<br />
qvabebi ewyo da nair-nairi saWmelebis suni erTmaneTs<br />
Sezaveboda. adikos mets aravis eqneboda amodena samzareulo<br />
da oreuli swrafad gacunculda, wuTSi mTeli<br />
bina Semoirbina, Tumca imodena iyo, oTaxebi ver daiTvleboda.<br />
saZile oTaxSi Ramis naTura enTo da mxolod qalis<br />
wynari sunTqva ismoda, TiTqos tyis msubuqi niavi cacunobso.<br />
oreuls guli auCqrolda. skamze Sexta, raTa ukeT<br />
daexeda.<br />
farTo sarecels naxevrad anaTebda Ramis naTura<br />
da Tanabari sinaTle mZinare paraskevas efineboda. misi<br />
lamazi Tmebi ise daRvriliyo baliSze, TiTqos calke<br />
cocxloben da nakaduliviT ganuwyvetliv moedinebiano.<br />
saxis uzado nakvTebi Zilis dros ufro srulyofili<br />
Canda. oreuls mxatvris mTeli niWiereba papunasaTvis<br />
Seetovebina, TviTon ki mxolod SiSveli vneba dahqonda<br />
Tan. axlac didxans ar ufiqria. skamidan Camoxta. sarecelze<br />
ferxTiT acocda da Tavi sabanqveS Seyo. ase gasrialda,<br />
kocniT ahyva fexidan. muxlebis sigrilem,<br />
mkvrivi muclis mxurvalebam, qalwulebrivma ZuZuebma<br />
mTlad aabanana da TavdaviwyebiT Caetmasna qals, TeTr<br />
94 95
kiserze kbilebi daaso. gondakarguls safrTxe daaviwyda,<br />
magram am dros paraskevam ZilSi amoikvnesa, gverdi<br />
icvala da kinaRam qveS moiyolia.<br />
oreuli gainaba, suli gakminda.<br />
qals gamoeRviZa, mousvenrobam Seipyro, Tumca<br />
verc verafers xedavda, verc verafers grZnobda.<br />
sarecelze wamojda.<br />
`hei, ra gindoda?~ _ gaRizianebiT SeekiTxa gverdiT<br />
mwols.<br />
imas sibnele faravda da oreuls aqamde ar SeumCnevia.<br />
`xom ar gagiJdi, dedakaco!~ _ kbilebis ucnauri<br />
RrWialiT Seepasuxa adiko.<br />
`virTxis suni meca!~<br />
`me ki adamianisa!~ _ eWvianad Tqva adikom.<br />
`adamians aq ra unda, im dRes mwerals rom elaparake,<br />
imis suni gamogyveboda!~ _ ukmayofilod gaawyvetina<br />
paraskevam.<br />
adiko wamoimarTa Cxrial-CxrialiT. sinaTlis Rilaks<br />
TiTi daaWira, oTaxi aabrdRviala.<br />
Sexeda oreulma da Tavzari daeca.<br />
paraskevas gverdiT, sarecelze, ConCxi wamomarTuliyo,<br />
sazarel ybebs axrWialebda. Tvalis carieli fosoebi<br />
im adgilisaTvis miebjina, sadac oreuli gaqrobas<br />
cdilobda.<br />
oreuli mTlad dapataravda, muWistola gaxda, sareclidan<br />
Camogorda da SeumCnevlad kvlav virTxis<br />
xvrelSi CaZvra.<br />
gadarCenis sixaruliT Tavbrudaxveuli miqroda da<br />
sicocxlis meti am qveyanaze araferi ewada...<br />
papunas gamoeRviZa. ver gaego ra xdeboda mis Tavs.<br />
sinaTle aanTo. fanjaraSi gaixeda, magram iq araferi Canda.<br />
SuSaze sakuTar gamosaxulebas Seavlo Tvali. TmagaCe-<br />
Cili da wvergauparsavi veraferi sanaxavi iyo.<br />
gaixada da isev loginSi Cawva.<br />
Rrma, usizmro ZilSi dainTqa. roca gamoeRviZa, sa-<br />
aTs daxeda, gaukvirda. is Ramec da mTeli is dRec gasuliyo.<br />
ninuca bebias Sevecode da imitom ar gamaRviZao,<br />
gaifiqra.<br />
ninuca bebias vaxSami magidaze gauSlia, zed gazeTi<br />
gadaufarebia da, albaT, `moxucTa klubSi~ wasuliyo.<br />
martom ivaxSma. mere saseirnod gavida. ukve derefan-<br />
Si gaaxsenda, rom paraskeva esizmra. arc axali gazeTebi<br />
hqonda wakiTxuli da biblioTekisaken gaswia.<br />
vestibiulamde misulic ar iyo, Cxubis xma moesma.<br />
mamakacis wvrili xma sayvedurebs reCitativiT afrqvevda.<br />
papuna biblioTekis karTan SeCerda, Cxubis xma iqidan<br />
gamodioda.<br />
ucbad kari gaiRo, uSangi gamovarda sacobiviT.<br />
etyoba, viRacam mourideblad ubiZga. papunas Seejaxa,<br />
Torem marmarilos filaqanze gaafrTxobda suls.<br />
`ra mogivida, megobaro?~<br />
uSangi Secba. pirze naZaladevi Rimili aikra, tanisamosi<br />
gaiswora, sevdianad CamoSvebuli kudic Seimowma,<br />
xom ar momawyviteso.<br />
`Cxubia?~ _ kvlav SeekiTxa papuna.<br />
`iseTi araferi, waviborZike!~ _ Tavi moisawyla<br />
uSangma.<br />
`erTi es miTxari, TqvenTan riTi erTobian? damsveneblebs<br />
vaTvaliereb, arc erTi nacnobi...~<br />
`samejliso blokSi mibrZandiT, Tqven, albaT, arc<br />
gsmeniaT samejliso bloki!~<br />
biblioTekidan gamosuli xmadabali Cxubi usaSvelo<br />
RrialSi gadaizarda. kedlebi TiTqos Sezanzarda,<br />
kinaRam SuSebi CamoifSvna.<br />
`bozo, quCis qalo!~ _ buxunebda kaci da am sityvebs<br />
iseTi xma mohyva, TiTqos Jokei tyavis maTraxs atkacunebda.<br />
uSangi gafiTrda, caxcaxma dauara, swrafad gaSorda<br />
papunas, SiSisagan kudi mTlad lajebSi Seemala.<br />
oreuli awrialda, yovel gatkacunebaze ise SeTr-<br />
Toldeboda, TiTqos beWebze xvdeboda tyavis maTraxi.<br />
96 97
papunam krToma damala, kars miawva da, sanam moiazrebda,<br />
rogor moqceuliyo, mtvris buRSi aRmoCnda, Taroebidan<br />
gadmoyril wignebs rom daeyenebina.<br />
kedelTan mSvenieri paraskeva idga. sakinZe Camoxeoda,<br />
qaTqaTa ZuZu mouCanda.<br />
direqtori adiko cofs yrida, eseselis kitelze<br />
Rilebi aswyvetoda, ofli xviTqad gadmosdioda, xelSi<br />
sampiri maTraxi eWira, Seubraleblad utylaSunebda da<br />
Rrialebda:<br />
`bozo, quCis qalo!~<br />
qali xmas ar iRebda. erTi kvnesac ar dascdenia.<br />
CaSretili Tvalebi sivrcisaTvis miepyro.<br />
mxolod erTxel gaxsna bage, erTaderTi sityva miugdo:<br />
`cvedani!~<br />
adikom Tavze xeli itaca, iatakze dajda, bavSviviT<br />
azluqunda.<br />
qals bage zizRiT moexaza, kedels moswyda, atirebul<br />
kacs auara.<br />
papunam ar icoda ra eTqva, Tvals ver aSorebda qalis<br />
moSiSvlebul sxeuls, zolebad damCneul namaTraxevs.<br />
adikom tirili ucbadve Sewyvita. kvlav iatakze<br />
ijda da brazisagan ibereboda. male uzarmazar kasrs daemsgavsa<br />
da kiteli Semoaskda.<br />
papuna SekrTa, am gigantis aboboqreba saSiSi unda<br />
yofiliyo.<br />
adikom ki adliani cxvirsaxoci daaZro, cxviri xmauriT<br />
moiwminda, wuTSi daiSrita, patara maimuns daemsgavsa.<br />
bewviani, gamxdari xelebi papunasaken gaiwoda, CitiviT<br />
Caiwkvitina:<br />
`uTxari ra, Sen mainc uTxari!~<br />
`morCi erTi!~ _ mkacrad mouWra qalma. Camoxeuli<br />
sakinZe aiwia, meore xeli papunas gamosdo mklavSi da<br />
gverdiTa karisaken gaitaca.<br />
papuna ukan-ukan ixedeboda, nabijs iTrevda.<br />
adiko isev ise ijda, Tvalebs ifSvnetda, Tan raRacas<br />
uTavbolod burtyunebda. male im adgilas nacrisferi<br />
kvamli datrialda, aqanavda.<br />
amasobaSi papuna qalma gverdiTa karSi gaaTria da<br />
bnel gvirabSi aRmoCndnen. kaci miendo qalis xels.<br />
mklavze grZnobda mkvrivi, cxeli ZuZus Sexebas da goneba<br />
ebindeboda.<br />
ucbad ganaTda. isini papunas oTaxSi aRmoCndnen.<br />
SiSnarevi mRelvarebisagan kacs muxlebi uTrToda.<br />
oreuls ki guli SeuRonda da gons ver modioda.<br />
qalma xmadabla Caicina, TiTqos eJvanma gaiwkaruna.<br />
`rogor daviRale~, _ niaviviT waiCurCula, savar-<br />
ZelSi nebierad miesvena.<br />
papuna karamde Zlivs mivida, ninuca bebiam ar Semomiswroso,<br />
gasaRebi gadaabruna.<br />
roca Semotrialda, qals ukve Rrma ZiliT eZina. mo-<br />
Riavebuli, qaTqaTa mkerdi msubuqad aud-Caudioda.<br />
dafxrewili kabidan urcxvad gamofenili SiSveli siTe-<br />
Tre Tvalsa Wrida. swori fexebi ise gaeSxvarTa, kacs<br />
ZalRonis daZabva mouxda, raTa mzera moeridebina. wyali<br />
daisxa. civma wyalma mcired daacxro da axla ukve<br />
rcxvenoda Tavisi mRelvarebisa.<br />
TviTonac savarZelSi Cajda, Tvals aridebda macdur<br />
xats, Tan ki uCumrad Semoparul Zils ebrZoda.<br />
usaSvelod gaiwela bneli Rame.<br />
nadiris Rmuili esmoda saidanRac. TiTqos fanjrebqveS<br />
dadioda sazareli urCxuli da sisxlgamyinavi xmiT<br />
yioda. am saSinel bgerebs ucbad sasowarkveTili kivili<br />
daerTo da papunas gamoeRviZa.<br />
marto iyo.<br />
cis kideze kvlav amodioda muStistola, wiTeli mze...<br />
fiqridan verafriT amoigdo. loginidan wamodgoma<br />
Seezara. iwva TvaldaxuWuli. mexsierebis asparezze<br />
98 99
kvlav da kvlav warmoesaxeboda paraskevas mSvenieri nakvTebi.<br />
rcxvenoda am arcTu wminda zmanebisa, magram<br />
Tavi verafriT daeRwia tkbili tyveobidan. qalis saluqi<br />
siTeTre da harmoniuli sisavse gonebas ubindavda.<br />
isev da isev axsendeboda samosidan urcxvad gamofenili,<br />
warmtaci sacduri da ar icoda, riTi daeTrguna mwveli<br />
vneba. fiqriT TaTulisac miswvda, magram am dros<br />
colis gaxseneba urcxvobis niSani ufro iyo da sindisma<br />
gaawama.<br />
moulodnelad telefonma dareka. sawolis TavTan,<br />
Jurnalis magidaze idga aparati.<br />
`gZinavs, Zamiko?~ _ adikos Caxrinwuli xma umal<br />
icno.<br />
`ho, dilis Zili gamitkba!~ _ naZaladevi mxiarulebiT<br />
Seepasuxa.<br />
`xom ar moiwyine?~<br />
`TandaTan veguebi!~ _ icrua.<br />
`guSin me da Cemi meuRle cotaTi wavkinklavdiT...~<br />
`ubralo xumrobad CavTvale!~ _ TvalTmaqcoba<br />
arCia papunam.<br />
`Cven ukve SevrigdiT da axla Caize gepatiJebiT...<br />
msaxuri gamogigzavneT!~<br />
sanam uars moaxerxebda, telefoni dadumda.<br />
sawolidan wamoxtoma Zlivs moaswro. kedeli im<br />
adgilas gaixsna, saidanac wuxel papunam da paraskevam<br />
SemoaRwies. axla iqidan uSangi gamocunculda. kuds gametebiT<br />
aqicinebda da Tumca cdilobda, sixaruli gamoexata,<br />
saxe mainc Camostiroda. virTxis suni sdioda da<br />
papunam zizRi igrZno.<br />
`gaaCere es kudi, ras aqicineb netavi!~ _ gulmosulad<br />
uTxra.<br />
uSangma farisevlurad CaixiTxiTa da kudi ufro<br />
swrafad aamoZrava.<br />
gvirabSi or nabijze mohyveboda. sibneleSi, fexis<br />
xmis nacvlad, TaTebis fafuki baTquni ismoda da aqamde<br />
mZinare oreuli gamoerkva, awrialda, safrTxe dalanda.<br />
papunam Tavi moiToka, mRelvareba odnavadac ar dastyobia.<br />
icoda, uSangis sulSi mxolod patara mxecunas ipovida,<br />
amitom Sig Caxedvas ar daxarbebia.<br />
winaTgrZnobam ubiZga. bnel mosaxvevSi ucbad motrialda<br />
da naxtomisaTvis gamzadebuli uSangi zed gadaawyda.<br />
papunam uxmod CabRuja, kedels miakra. uSangi<br />
sust winaaRmdegobas uwevda da sacodavi, moguduli Cxavili<br />
aRmoxda.<br />
`gamiSvi, metkina!~<br />
papunas Sercxva, ar egona egzom susti Tu iqneboda.<br />
`meorejer mifrTxildi!~<br />
`paraskevas moeSvi ra, _ awuwunda uSangi, _ qalebis<br />
meti ra yria, samejliso bloki savsea!~<br />
papunam araferi upasuxa.<br />
gza uxmod ganagrZes. gvirabis bolos uSangma<br />
mklavze mouTaTuna.<br />
`ar gamce, Torem daviRupebi!~<br />
papunam mxrebi aiCeCa. kari SeaRo da darbazSi aRmoCnda.<br />
paraskeva da adiko spilos Zvlis momcro magidas<br />
usxdnen. zed tkbileuli da ramdenime boTli Sampanuri<br />
ewyo. qals sadedoflo kaba uxdeboda. Tavze Zvirfasi<br />
TvlebiT mooWvili gvirgvini edga. adikos bakenbardebi<br />
Camoezarda, xSiri, WaRara ulvaSebi moergo. tanze ise-<br />
Ti forma ecva, generalsa da Sveicars Soris sadavo rom<br />
gaxdeboda.<br />
uSangma kari mixura, papuna ki magidas dinjad miuaxlovda.<br />
adiko wamodga. mtkavela fexebze idga, taniT ki<br />
mainc papunaze maRali Canda. xeli rom CamoarTva, iseTi<br />
civi hqonda, papunas TiTebi msubuqad moeyina da mere malulad<br />
isresda.<br />
paraskevamac gamouwoda Tavisi lamazi xeli. papuna<br />
zed eambora da am dros adikos boroti mzera igrZno.<br />
direqtors araferi uTqvams, Sampanuris boTli<br />
100 101
xmauriT gaxsna, Wiqebi Seavso.<br />
uxmod Sesves. saubari ar gamosdiodaT. papunam gadawyvita,<br />
rac SeiZleba TavdaWerili yofiliyo, yoveli<br />
sityva gamoezoma. maspinZlebic Tavs ikavebdnen zedmeti<br />
laparakisagan. adiko fiqrSi CaZiruliyo, paraskeva<br />
ki momajadoeblad iRimeboda.<br />
`Svili gyavT?~ _ ikiTxa adikom.<br />
kiTxva mWaxed gaisma da moulodneli iyo papunasa-<br />
Tvis, radgan safrTxes sul sxva mxridan moeloda.<br />
pasuxad Tavi gaaqnia. axla ifiqra, iqneb yoveli misi<br />
sawuxari amisganaa. Wyoniebis sisxlSi gamjdari instinqti<br />
ujanydeboda uSvilobas.<br />
`Svili kargia, _ sevda daeufla adikos, _ me rom<br />
biWi myavdes...~<br />
`daiwyo axla wuwuni, _ ukmayofilod gaawyvetina<br />
qalma, _ ucxosi mainc mogeridos!~<br />
`eh, patara adiko rom myavdes, godora biWi, mokle<br />
fexebze rom dabajbajebs...~<br />
papuna gaocebuli usmenda. kidev ufro gaocda, adikos<br />
TvalSi cremli rom SeniSna.<br />
melanqolia gadamdebi aRmoCnda da samive dadumda.<br />
adikom TavisTvis daisxa. stumris sasmisi daaviwyda.<br />
papunam axlaRa SeamCnia kuTxeSi jariskacebiviT<br />
Camwkrivebuli Sampanuris carieli boTlebi.<br />
`TaTulis ar eCqareboda, _ uneblieT Tavi imarTla,<br />
_ jer umaRless davamTavrebo, axalgazrdebi varT,<br />
moveswrebiTo...~<br />
`yuradRebas nu miaqcev! _ xelze xeli nazad daado<br />
paraskevam. _ simTvraleSi sevdiani xdeba, cremlad iRvreba...~<br />
adikom colis naTqvams yuri ar aTxova. erTi Wiqac<br />
gadakra da Tavi magidaze mido.<br />
`aba, esaa cxovreba? CemisTana qali am yaCaRis xel-<br />
Si...~ _ gaixumra paraskevam da xeli mouWira.<br />
papunas TiTqos denma dauarao, TrTolva Zlivs Seikava,<br />
magram adikos ridi mainc SerCa.<br />
`awi karga xans ver gamoiRviZebs. iqneb gvecekva?~<br />
paraskeva dauzareblad wamodga, kuTxisaken gaemarTa.<br />
iq, magidaze, magnitofoni idga da klaviSs TiTi<br />
daaWira. Canaweri cotaTi moZvelebuli aRmoCnda, magram<br />
papunasaTvis sul erTi iyo.<br />
qals welze xeli mohxvia, auCqareblad amoZravda.<br />
paraskeva aetmasna, Caexuta, Tavi mkerdze miado da<br />
am dros misi Tmebi CanCqeriviT gadmoiRvara. kacma saxe<br />
TmebSi Camala, misi grili silbo agiJebda. qalis drekadma<br />
welma, mkvrivma ZuZuebma, muxlebis macdurma xaxunma<br />
wonasworoba daakargvina.<br />
uZlevel vnebas Seepyro papuna da mzad iyo wuTieri<br />
netarebisaTvis samyaro gaeCuqebina.<br />
am dros adikom xvrinva amouSva da papuna gons moego.<br />
`sacodavi, ise unda bavSvi~, _ Tavi aiRo paraskevam,<br />
kacs kiserze mklavebi SemoaWdo, TvalebSi Caxeda.<br />
qalis quTuToebSi maradiuli sibere Canda da papunam<br />
safrTxe igrZno, Tumca jerac ver ganeWvrita, ranair<br />
xafangs ugebdnen. mixvda, es mSvenieri sxeuli da<br />
norCi saxe safari iyo, raic ucvlel da unayofo materias<br />
faravda, radgan mxolod cvalebadi moiRebs nayofs.<br />
TaTuli daudga Tvalwin. colis saxeze, albaT, meti<br />
naoWi daiZebneboda, magram im yamirze jer kidev amovidoda<br />
mwvane jejili, aq ki udabnos cxeli qviSis mets verafers<br />
ixilavda.<br />
zed zRurblze SeCerda. imis iqiT oTaxi iyo da TeTri<br />
sareceli ixmobda.<br />
paraskeva mklavze Caafrinda, mRelvarebiT Seexvewa:<br />
`maCuqe Svili!~<br />
`ara! _ mtkiced moWra papunam, qalis xeli moiSora.<br />
_ Cems Svils jer iq ar ucxovria, mwvane sanaxebSi!~<br />
Sebrunda da gasasvlelisaken gaemarTa. ukan ar mouxedavs,<br />
magram grZnobda, adikos boroti mzera zurgs<br />
uburRavda.<br />
kari TavisTavad gaiRo. mis ukan uSangi atuzuliyo.<br />
102 103
sixaruls ver malavda. kuds gametebiT aqicinebda.<br />
`aqeT!~ _ grZeli derefnisaken aniSna. papunas misda uneburad<br />
Seebrala uimedod Seyvarebuli ymawvili, rbil<br />
bewvze gadausva xeli. uSangi wamiT gaitruna, ucbad kar-<br />
Si gasxlta da miixura.<br />
papuna gvian mixvda, labirinTis dasawyisSi rom<br />
idga...<br />
11. labirinTi<br />
karis gaReba arc ucdia. xafangi raki daixura, aqedan<br />
Tavis daRweva arc ise ioli iqneboda. amitom mihyva grZel<br />
derefans. swori, TeTrad SefeTqili derefani male daitota.<br />
arsad naTura ar ekida, arc kari aCnda da arc sarkmeli,<br />
Tanabari, mSvidi sinaTle ki idga. gzis gasayarTan wamiT<br />
Seyoymanda, ar icoda romeli erTi aerCia. sadme mainc xom<br />
gamiyvanso, ifiqra da instinqts miendo, saiTkenac ukarnaxa,<br />
iqiT gaswia. derefnebis gauTavebeli xlarTi iklakneboda,<br />
tydeboda, erTurTs kveTda, itoteboda. zogi<br />
derefani yru kedliT mTavrdeboda, zogic wreze atarebda,<br />
saidan gamovida, kvlav iqiTken abrunebda.<br />
karga xans dadioda ase. araqaTi gamoelia. mwvave<br />
SimSili igrZno. nebisyofas mouxmo, SiSs ar unda miscemoda,<br />
magram dafeTebul oreuls ver moeria, gausxlta,<br />
brmad exleboda kedlebs, zed iCeCqveboda, mTlad<br />
daekarga goni. suli exuTeboda, haeri ar hyofnida, TiTqos<br />
es vrceli, dResaviT ganaTebuli derefnebi yovelmxriv<br />
dagmanuli yofiliyos.<br />
`laCari!~ _ TavisTavs miusaja papuna Wyoniam.<br />
sulis mosaTqmelad Seyovnda. civ kedels mieyrdno<br />
zurgiT. Tvali daxuWa. yovelive unda aewona, gonebiT<br />
Caswvdomoda, magram imedismomcemi veraferi moiazra.<br />
Tvali gaaxila. mis win, iatakze virTxa Cacucquliyo<br />
da Semoscqeroda TvalebiT _ wvrili mZivebiT.<br />
papunam fexi daubakuna. virTxa zantad Sebrunda.<br />
dinjad mihqonda msuqani, TamTama sxeuli, grZeli kudi<br />
misTrevda.<br />
gza ganagrZo. virTxa daaviwyda. erTferovan derefnebs<br />
akvirdeboda, raTa maTs ganlagebaSi ramenairi<br />
kanonzomiereba aRmoeCina.<br />
erTgan gverdiT gauxvia da SeZrwunebuli ukanve<br />
gamovarda. mosaxvevSi gvami egdo da virTxebi miseodnen.<br />
sirbiliT gaSorda im saSinel adgils. sakmao man-<br />
Zili gairbina da maSin moixeda. kvlav is pirveli virTxa<br />
dainaxa. iqneb is arc iyo, magram wvrili TvalebiT zustad<br />
imnairad uyurebda. virTxa mis kvalze mocunculebda,<br />
arc uaxlovdeboda, arc CamorCeboda. papuna rom Se-<br />
Cerda, isic SeCerda, roca daiZra, isic gamoedevna.<br />
fexs auCqara papunam. unda gascloda mdevars.<br />
maincdamainc ras dauSavebda erTi virTxa, magram<br />
weRandelma suraTma dazafra, mosalodnel safrTxes miaxvedra.<br />
gadamkveTi derefnidan im virTxas meore dauamxanagda<br />
da axla orni mocunculebdnen Cumi wripiniT.<br />
mere maT mesame daemata, meoTxec...<br />
ise sawyaloblad wripinebdnen, TiTqos raRacas<br />
SesTxovdnen...<br />
papuna gaiqca. ramdenjerme gamoxrul ConCxs waawyda,<br />
arc Seyovnebula, zed gadaevleboda da isev garboda.<br />
erTgan fexic ki wamohkra. ConCxi daifSvna, mtvrad<br />
iqca. papuna kinaRam waiqca, magram Tavi Seimagra da isev<br />
gaiqca.<br />
oreuls SiSisagan guli SeuRonda, aqoSinebul papunas<br />
uWirda misi Traqva, magram arc virTxebis sajijgnad<br />
emeteboda.<br />
ukan ar ixedeboda. derefans avsebda pawia fexebis pakapuki,<br />
Txovnagareuli wripini. xvdeboda, auracxeli virTxa<br />
mosdevda fexdafex da gaCereba arafriT SeiZleboda.<br />
igrZno, patara mxecis drunCi Seexo quslze, fex-<br />
104 105
sacmlis lanCi mousinja kbilebiT.<br />
papunam ukanaskneli Rone daZaba, raTa gaeswro da<br />
yru kedels waawyda...<br />
(masalebi romanisaTvis)<br />
`...Ramis cvla or saaTze iwyeboda. Wabuki cdilobda<br />
waZineba mainc moeswro da adre wveboda, magram am<br />
dros Zili ar modioda, yvela safiqrali erTbaSad moawveboda.<br />
Zvel gatacebebze fiqri karga xania Sewyvita.<br />
Tavisi bavSvuri faTerakebi axla sxvanairad eCveneboda,<br />
igi ufro wignSi wakiTxul bundovan Tavgadasavlebs<br />
agonebda. sabolood darwmunda, verasodes ipovida,<br />
rasac eZebda. amitomac misi goneba im yoveldRiurisa da<br />
Cveulebrivis irgvliv trialebda, rac adamianTa umravlesobis<br />
ZiriTadi safiqralia: unda emuSava, magram ise,<br />
weli rom ar moewyvita, janmrTeloba isedac sakmarisad<br />
Seelaxa da dRegamoSvebiT poliklinikis axalgazrda<br />
eqTani gawafuli xeliT vitamin b-12-s ukeTebda. oRond<br />
is iyo, Tu Tavs daizogavda, did xelfass aravin miscemda<br />
da am winaaRmdegobas veraferi wamali ver moxsnida.<br />
xandaxan fiqriT nakleb merkantilur sferos gadaswvdeboda.<br />
xom unda hqonoda mis arsebobasac mizani,<br />
cxadia, ara iseTi grandiozuli, camde asuli, rasac bavSvobis<br />
ocnebebi kvebavda, magram mTlad umizno arsebobis<br />
gamarTleba ar SeeZlo. amitom airCia yvelaze umtkivneulo<br />
saSualeba, erTgvari xidi bavSvobidan momavalSi<br />
_ umaRlesi saswavlebeli, ramac yofierebas<br />
azri misca... saRamo skolis mosawyeni gakveTilebi arTmevda<br />
ZilisaTvis gankuTvnil mcire drosac. mis yofil<br />
Tanaklaselebs umaRlesi ukve moeliaT, inJinrebad,<br />
direqtorebad, mmarTvelebad, kabinetebis tyavgadakrul<br />
savarZlebSi isxdnen. msubuqi manqanebi, zomieri<br />
Ripi _ niSani solidurobisa da myari sazogadoebrivi<br />
mdgomareobisa _ maTs keTilganwyobas met wonas aZlev-<br />
da: `rava xar, jigaro, ewevi cxovrebis Wapans?~ diax,<br />
lakadis Ziras gaSenebul dabaSi eweoda Wapans. saerTo<br />
sacxovreblis civ oTaxebs Sekedlebuls kvlav martooba<br />
RrRnida da uCumrad mihqonda Tavisi xvedri _ muSaoba,<br />
skola, Zili...<br />
Ramis cvlamde kidev iyo dro, magram Zili ar modioda.<br />
kedlisaken Sebrunebuli Wabuki cdilobda fiqri ganedevna.<br />
dRevandeli gakveTilis teqsti aekviata. es gakve-<br />
Tilebi Rimils ufro hgvridnen. maswavlebeli damfrTxali<br />
Sehyurebda, raime sisuleleSi ar gamomiWiroso. axalgazrda<br />
maswavlebeli asakiT umcrosi iyo, Tvali gaTxovebaze<br />
eWira da cdilobda Tavi gamoeCina. Wabukis<br />
gawafuli smena umalve aRnusxavda cru JReradobas,<br />
razec oreuli qirqilebda, magram Wabuks bunebrivi<br />
TavSekaveba ar Ralatobda da mSvidi, ufro ki sevdiani,<br />
TvaliT Sehurebda maswavlebels, am dros ki fiqrs<br />
qrestomaTiuli WeSmaritebebidan miRmur samyaroSi gadahyavda.<br />
oreuli aq aetmasna, biblioTekaSi. wignis Taroebs<br />
Soris, viwro gasasvlelSi idga da erTmaneTs gverdi ver<br />
auqcies. Wabuki ra wignsac eZebda, oreuls eWira xelSi da,<br />
Tumca ukuRma, mainc gulmodgined Cahkirkitebda. Wabukma<br />
interesi igrZno, oRond arc ise Zlieri, rom uxilavi<br />
zRude gadaelaxa. oreulmac Tvali Seavlo, zedmeti cnobismoyvareoba<br />
arc mas gamouvlenia, wamiT ganaskvuli Zafi<br />
umalve gawyda, orive sakuTar interesTa wreSi Caiketa.<br />
meore Sexvedraze oreuli alaparakda. pirvelive<br />
sityvebi TiTqos aRmoCena iyo, radgan Sexebis mravali<br />
wertili ipoves. isini tyupiscalebiviT hgavdnen erTmaneTs,<br />
magram Wabukma ver gaiazra, or eleqtrons Sei-<br />
Zleba sxvadasxva muxti hqondes _ dadebiTi da uaryofi-<br />
Ti. macduri gulubryvilobiT nabij-nabij uaxlovdeboda<br />
oreuli da Wabuki gons rom moego, ukve gviani iyo,<br />
oreuli ukve masSi saxlobda. Tavisi yoveli kapilari Wabukis<br />
kapilarisaTvis SeeerTebina da ise moxerxebulad<br />
106 107
ikvebeboda, Wabuks tkivilis SegrZneba arc dahbadebia.<br />
axla oreuls eZina. yovelTvis Wabukze adre iZinebda.<br />
misi fSvinva marto Wabuks esmoda da TviTon Zili<br />
utydeboda. uZiloba awamebda, Tavbrus axvevda. xandaxan<br />
ise gamoiTiSeboda, mis magier gare samyarosTan oreuli<br />
amyarebda urTierTobas. is ki wvrilman Ralats iyo<br />
Cveuli. Wabukis bunebas sul sxvanairad warmosaxavda,<br />
sikeTes RvarZlad warmouCenda. mere, saqme saqmeze rom<br />
midgeboda, TviTon sadRac kunWulSi miimaleboda da<br />
msajulTa winaSe Wabuks datovebda bodiSebis arcTu<br />
mdidari maragiT.<br />
am fiqrSi Zili marTlac wamoepara. raRacnair qaotur<br />
sizmarSi CaiZira, saidanRac oreuli Tavs Sveloda<br />
da miwier vnebaTa dasakmayofileblad sadRac miipareboda:<br />
eZebda Sromis wil sizantes, sulis wil _ nugbar tkbileuls,<br />
siyvarulis wil _ siZvas... Wabuki cdilobda daeTrguna<br />
oreuli, magram nebisyofa ar hyofnida da xSirad<br />
TviTon marcxdeboda.<br />
manqanis gugunma gamoafxizla, zed yurisZirTan<br />
moasignala. daretianebuli wamovarda. wamwamebi dawebeboda<br />
da Tvalis gaxela uWirda. brmad afaTurebda<br />
xels, Cumad icvamda, raTa daRlili amxanagebisaTvis<br />
Zili ar daefrTxo...<br />
bneli Ramidan gamovardnili civi qari ekveTa, kinaRam<br />
kalTa Semoaxia, saxeze susxi Seatova. Wabuks ver<br />
moeria da saxuravze avarda, iq sanaxevrod moglejili<br />
Tunuqi aabaTquna.<br />
patara, Zveleburi gamoSvebis avtobusi morCilad<br />
TuxTuxebda da Ramis cvlis muSebi misken garbodnen.<br />
bolo skamze dajda da oreulma umalve ZilquSSi<br />
CaiTria.<br />
Tvali rom gaaxila, avtobusi bneli xevis Tavze<br />
micocavda. qveviT uCinari enguris Sxuili amodioda. manqanis<br />
farebi sibnelidan itacebda asfalts, mTis morRveul<br />
ferds, obol, teqnikis moZalebiT daCagrul naZvebs...<br />
mere win gaielva. sadRac SemduRebeli muSaobda da<br />
TeTri cecxli kaSkaSebda, naperwklebs fantavda.<br />
kaSxalis dasaxlebis finuri kotejebi zed wylispiras<br />
iyo Camwkrivebuli.<br />
betonis qarxanaSi gugunebda betonmzeli danadgarebi,<br />
neli, Tanabari zuzuniT moZraobda transportiori...<br />
gvirabis uzarmazari TaRi ucabedad gamoikveTa.<br />
mTis gulisaken SeWriliyo uzarmazari paralelopipedi.<br />
Wabuki mudam erTnairi ganwyobiT uaxlovdeboda gvirabs,<br />
TiTqos sakuTari fexiT Sedioda leviaTanis xaxaSi...~<br />
papunam ukanaskneli Rone daZaba, raTa gaeswro da<br />
yru kedels waawyda.<br />
Tavzardacemuli Semotrialda.<br />
mTeli derefani, sanam Tvali gaswvdeboda, virTxebis<br />
laSqars daefara, erTmaneTze gadmodiodnen, igorglebodnen,<br />
papunasaken moiwevdnen.<br />
azri gawyda. sxeulma SegrZneba dakarga. sasicocxlo<br />
energia muStiviT SeekumSa. aRSfoTebiT wamoimarTa,<br />
wuTic da daereoda sazizRar arsebaTa gorgals da uceb<br />
gverdiT kedeli gaixsna.<br />
`aqeT!~ _ mklavze mohqaCa patara veronikam. kaci<br />
erTi naxtomiT kedels miRma gadavarda da gogonam kari<br />
swrafad migmana.<br />
sigiJis zRvarze misuli papuna Wyonia Zirs daemxo,<br />
mis win Cacucqul veronikas bavSvurad gamxdar muxlis-<br />
Tavze akoca.<br />
`ade, viCqaroT!~ _ veronikam xeli gamouwoda da<br />
papuna morCilad mihyva Tavis mxsnels. jerac muxlebi<br />
ukankalebda, saocar sisustes grZnobda, guli ereoda.<br />
saSiSroeba TiTqos aRar Canda, magram SiSi mainc ar tovebda.<br />
labirinTis TeTrad gaqaTqaTebul kedlebs miRma<br />
miriadi mxecunas fuTfuTi elandeboda. oreuli mTlad<br />
gadairia. isteriulad qviTinebda, imdeni cremli<br />
108 109
Rvara, papunas guli Tbil abazanaSi CaiZira.<br />
TandaTan damSvidda da axlaRa SeaTvaliera gogona.<br />
siarulis dros mxolod mis profils xedavda. pirisaxe<br />
erTxelac ar Semoubrunebia, win iyureboda, raTa<br />
gzas ar ascdenoda. profilSi ki gansakuTrebuli TiTqos<br />
araferi iyo. magram papunam igrZno, mozardis am saxes<br />
raRacnairi saTuTi, Tbili Suqi efina, igi asxivebda Sinagan<br />
silbos, gulubryvilo, bavSvur sikeTes, misi nakvTebis<br />
metyveli harmonia damuxtuli iyo sinaziTa da<br />
wauryvneli siyvaruliT.<br />
odnav win gaswrebuli gogonas arseba bevrad Sors<br />
iyo misgan, vidre es manZili, da papunam icoda, ukve veraferi<br />
gadalaxavda asakis, drois, epoqaTa ufskruls,<br />
rasac es aTiode santimetri itevda.<br />
erTaderTi, gogonas pawia xeli gamxdariyo misi sakuTreba.<br />
im wuTidan, rac veronikam xeli gamouwoda, papunam<br />
TiTqos miisakuTra igi, TiTqos daido usityvo SeTanxmeba.<br />
papunas inteligenturi, gamxdari xeli axla<br />
mWedlis msxvil TaTs hgavda, romelSic mTlianad Camaluliyo<br />
veronikas lbili da nervuli TiTebi da papunas<br />
sulSi TandaTan izrdeboda eniT uTqmeli netareba, ris<br />
gamoc sircxvili awvalebda, oreuli ki SigadaSig borotad<br />
aqilikebda.<br />
labirinTi ufro da ufro daixlarTa. uamravi derefani<br />
kveTda erTimeores da yoveli maTgani erTnairi<br />
iyo.<br />
papunas Tavgza aebna da usityvod, morCilad mindoboda<br />
bavSvis sust xels.<br />
uxmod midiodnen. mTel gzaze veronikas araferi<br />
uTqvams im ori sityvis garda, _ ade, viCqaroTo, _ papuna<br />
sicocxlisaken rom moabrunes.<br />
gogona Tamamad miabijebda. erTi ar SeCerebula,<br />
erTxelac ar Seyoymanebula, ar auwon-dauwonia, misma<br />
Tavdajerebulobam papunas ganumtkica rwmena gadarCenisa.<br />
kars moulodnelad waawydnen. derefani am adgilas<br />
mkveTrad uxvevda da TeTr kedelSi Casmuli kari Sav<br />
laqad aCnda.<br />
oreulma `vaSa!..~ _ ikivla, saxelurs daejajgura.<br />
papunamac angariSmiucemlad xeli uSva veronikas, kars<br />
mivarda.<br />
kari TiTqos advilad emorCileboda, susti Wriali<br />
gamosca.<br />
`ar SeiZleba!~ _ veronikam mklavze Seaxo xeli.<br />
papunam moxeda. wamiT daviwyeboda Tavisi mxsneli,<br />
TviTgadarCenis instinqts xazi gadaesva madlierebis<br />
grZnobisaTvis.<br />
Sercxva, galaxuli bavSviviT xelebi CamouSva.<br />
`ar SeiZleba, _ gaimeora veronikam, _ iq mecxre<br />
blokia!~<br />
pirvelad Sexeda papunam, pirvelad gauswora Tvali<br />
da mzera zed SerCa.<br />
Tavs Zala daatana, raTa Tvali moeridebina.<br />
oreuli uxiagad qirqilebda, `Sens mawaks Sexede, Zmobilo,<br />
WaRara imdeni gaqvs, Savi Tma calobiT daiTvleba...~<br />
veronikas gamowvdili xeli kvlav aiRo da pirvelad<br />
maSin gaiazra Tavisi mdgomareobis mTeli tragizmi.<br />
`netavi im virTxebs SeveWame!~ _ guljavrianad miugdo<br />
oreuls... gaisusa oreuli, mas sicocxle yvelafers er-<br />
Civna...<br />
kars did manZilze gaSordnen, roca labirinTis<br />
mdumarebaSi Soreuli guguni SemoiWra...<br />
(masalebi romanisaTvis)<br />
`...gvirabis uzarmazari TaRi ucabedad gamoikveTa.<br />
SesasvlelTan betonsatumbi danadgari idga da TviTmclels<br />
Zara zed gadaeyudebina. brigadiri mZRols eCxubeboda,<br />
betoni ukve Sekrulia da danadgari ver gadatumbavso.<br />
`mananis fafasaviTaa, rogor ver gadatumbavs!~ _<br />
110 111
irwmuneboda mZRoli.<br />
yayani ukve zedmeti iyo.<br />
Wabukma niCabs daavlo xeli, Zaraze acocda, narCenebi<br />
unda Camoexveta.<br />
amuSavda satumbi danadgari, Tujis milebSi tumbavda<br />
Txevad betons.<br />
ganifanta Zili, sadRac gaqra akviatebuli fiqri.<br />
Wabuki muSaobis ritmSi CaerTo...<br />
raxraxebs betonsatumbi, dagadugi gaaqvs dguSebs,<br />
danadgari guguniT midenis betons Tujis milebSi... modian<br />
da modian TviTmcleli manqanebi, moaqvT axladSezelili<br />
betoni...<br />
TiTqmis weliwadi gavida, rac aq muSaobs...<br />
`TiTqmis weliwadi gavida, rac aq vmuSaob. siymawvilis<br />
faTerakebma janmrTeloba Semiryies, magram daxl-<br />
Tan dgomas mainc es farTo niCabi varCie. lukmas veravin<br />
damayvedrida. sakuTar sindisze vlaparakob, Torem vin<br />
myavda damyvedrebeli.<br />
miWirda ki!.. kidev kargi, Tu danadgari gamarTulad<br />
muSaobda. Tujis milebSi betoni xvneSiT miiwevda win da gvirabis<br />
gumbaTze isxmeboda. iq ki, xaraCoebSi gamokidebulni,<br />
vibratoriT vasworebdiT. aparatis vibrirebisagan gulmuceli<br />
memRvreoda, magram niCbiT muSaobas mainc jobda.<br />
im Rames danadgarma gauCereblad sami saaTi imuSava.<br />
mcire Sesvenebaze kacebi qvebze Camosxdnen da xmadabla<br />
musaifobdnen. me ki, aTiode wuTiT, zed wylis piras,<br />
lodze wamovweqi, elnaTurebis Suqze alaplapebul<br />
wyals Cavacqerdi. quxili gahqonda kldeSi Seviwroebul<br />
mdinares. Cqeralebi awydeboda napirs. haeri itacebda<br />
uCinar winwklebs da pirze mapnevda... am aTma wuTma<br />
damasvena. betonsatumbs rom mivubrundi, brigadiri igineboda.<br />
umal mivxvdi, rac moxda, xsnars msxvili qva Sehyva<br />
da betonsadeni sadRac gaiWeda.<br />
rkinis ketiT mivabijeb betonsadenis gaswvriv da<br />
vuraxuneb. iqneb daiZras is oxeri! an iqneb iseTi xma ga-<br />
mosces, migvaxvedros, sadac uWirs. maSin salteebs gavxsniT,<br />
TqeSiT gadmoiRvreba betoni. maRali wnevis haers<br />
SevuSvebT da narCensac gamoxvetavs milidan. ase Tu ar<br />
moxda, dro gadis, betoni blanti xdeba, ikvreba. iwyeba<br />
mZime da umaduri saqme! saTiTaod vxsniT salteebs, wamovayiravebT<br />
Tujis milebs da rkinis joxebs vurtyamT,<br />
vinZlo gaWedili, ukve uvargisi betoni gamovdevnoT...<br />
miwisqveS drois msvleloba SeumCnevelia, magram gariJraJze<br />
adamiani ufro iTenTeba, daRliloba matulobs,<br />
Zili awveba.<br />
cvla damTavrda, Semcvlelebi movidnen, Cven ki<br />
kvlav im milebTan vjaxirobT...<br />
da uceb igriala!<br />
ise moulodneli iyo es xma, saxtad davrCiT. gvirab-<br />
Si, oTxsarTuliani <strong>saxli</strong> rom Seeteoda, haeris talRa<br />
Seaskda kedlebs, gumbaTs, xaraCoebs... ixuvla xalxma<br />
gasasvlelisaken, gadarCenis instinqti migverekeboda<br />
uazrod... SiSi mere movida, roca ukve avtobusSi visxediT...<br />
Znelia, warmoidgino sakuTari Tavi TaRidan mor-<br />
Rveul lodebqveS... bewvze hkidia es sicocxle!..~<br />
...labirinTis mdumarebaSi Soreuli guguni Semoi-<br />
Wra. papuna kvlav SfoTma Seipyro, oreuli isev awrialda,<br />
magram veronikas araferi dastyobia. Tamamad miuZRoda<br />
Tavgzaabneul kacs, derefnebis erTferovnebaSi al-<br />
RoTi miikvlevda gzas.<br />
Psigrile moelamunaT. haeri nestiT gajerda. TeTr<br />
kedlebs daaCnda sveli laqebi, Savi obi mosdeboda kuTxe-kunWulebs.<br />
pirveli wveTi mklavze daeca, Seamcivna.<br />
male kedlebi gadaxaza wylis wvrilma qselma. Weridan<br />
wkapawkupi atexa wveTebma. Zirs cicqna nakadulebi grovdeboda<br />
da TavdaRmarTze miliklikebda.<br />
guguni ufro gaZlierda, wylis vardnis xmasa hgavda.<br />
uCveulo dgriali azanzarebda mTel labirinTs.<br />
112 113
`ra xmaurobs?~ _ maSinRa SeekiTxa, roca ukve naTqvamis<br />
gagoneba Wirda.<br />
`leta!.. frTxilad, letaSi ar Cavarde!~<br />
derefani vrcel gamoqvabulSi gavida da papunas win<br />
didebuli sanaxaoba gadaeSala. gamoqvabulis Weridan<br />
uzarmazari mdinare gadmoquxda! wyali imsxvreoda, modgafunebda,<br />
mogrialebda, mTlianad TeTr qafad gadaqceuliyo,<br />
TiTqos TviT ufali clida rZiT savse zRvas<br />
haeri aevsi miriad winwkls, wylis wveTebi TeTr<br />
nislad qceuliyo da irgvliv yvelafers buravda, ararealurs,<br />
bundovans xdida, TiTqos yovelive iyo mxolod<br />
sizmari.<br />
Tvali mostaca sanaxaobam, adgils miajaWva... gamoi-<br />
TiSa... izidavda TeTri nakadi, Tavisken ixmobda, daviwyebis<br />
sitkboebaSi iTrevda.<br />
im zRvars miadga, roca yovelives fasi ekargeba,<br />
araferi ar arsebobs, goneba sayovelTao siTeTreSi iZireba,<br />
erTi bewo laqac ar awuxebs.<br />
daaviwyda vin iyo, aq ra undoda, saiTken midioda,<br />
ra vali itvirTa. daaviwyda oreuli, suls rom uwiwknida,<br />
cdilobda Tavi Seexsenebina. daaviwyda veronika,<br />
viskenac moiswrafoda mTeli sicocxle.<br />
`viCqaroT, aq nu gavCerdebiT!~<br />
papunam nebisyofa daZaba, zmanebidan nel-nela gamovida,<br />
gogonas xels dahyva.<br />
letas aqafebuli wyali qoTqoTiT, brunviT, RmuiliT<br />
miikvlevda gzas farTo gvirabSi da napirze gaWril<br />
viwro biliks mihyvnen.<br />
muxlebis sisustes grZnobda, Rone gamoleoda,<br />
ZlivZlivobiT Sordeboda CanCqers.<br />
wylis nakadi TandaTan dacxra. iklo gamayruebelma<br />
gugunma, igi Tanabari SxuiliT Seicvala.<br />
TeTri qafi daiwminda, lurji, gamWvirvale wyali moedineboda.<br />
papunas kvlav izidavda kamkama nakadi, daiRala<br />
masTan WidilSi, magram gogonas Tbili, pawia xeli<br />
mbrZaneblobda da isic morCilebda.<br />
didxans gagrZelda qancgamwyveti gza. biliki xan<br />
farTovdeboda, xan viwrovdeboda, letac zogan mSvidad<br />
midudunebda, zogan ki WoromebSi luglugebda.<br />
win ucbad gaixsna sivrce, wyali gaiWra iqiTken,<br />
sadac dRis quruSi sinaTle Canda.<br />
`frTxilad~, _ CasCurCula veronikam.<br />
mdinaris piras uzarmazari zvavi egdo. sulganabulebma<br />
Cauares. zvavi TiTqos sunTqavda, zurgi aud-Caudioda.<br />
papuna ver mixvda, ra unda yofiliyo, magram SiSma<br />
weli moaxrevina da ase midioda. oreulma kinaRam ikivla,<br />
droze itaca pirze xeli, xma yelSi CaixSo.<br />
ise Cauares, TiTqmis exebodnen. zvavi SeinZra,<br />
raRac uzomod didi wamoimarTa, abajbajda.<br />
`gaviqceT!~ _ SesZaxa veronikam da adgils moswydnen.<br />
karga xans garbodnen. aqoSinebulebma, sirbilisagan<br />
gulamomjdarebma labirinTidan gaaRwies.<br />
pansionatis ezoSi aRmoCndnen. leta mSvidad moedineboda<br />
labirinTidan da oriod kilometrs iqiT zRvas<br />
erTvoda.<br />
mdinaridan aTi-Tormeti wlis biWi amocurda, wylis<br />
wveTebi Camoibertya, gogonas gaocebiT miaCerda.<br />
`veronika!~ _ aRtacebuls dascda gaubedavad.<br />
12. Wipunas pirveli mogzauroba<br />
(senior xuan de Wipunas faTerakebi, istoriulromantikuli<br />
moTxrobis mokle konspeqti)<br />
senior xuan de Wipunam gadalaxa atlantis vrceli<br />
okeane da kubis general-gubernatoris jarSi Cairicxa.<br />
espaneTidan man waiyola ficxeli daSna, kastiliis far-<br />
To velebis mcxunvareba da seniorita veronikas pawia<br />
114 115
xelebiT moqarguli cxvirsaxoci. iq, axali qveynis ukidegano<br />
asparezze unda moexveWa fuli, saxeli da veronikas<br />
guli...<br />
kortesis armadam meqsikisaken rom gascura, senior<br />
xuan de Wipunac miendo mis TeTr ialqnebs da, rac<br />
ufro Sordeboda mSvenieri toledos sanaxebs, miT ufro<br />
eloliaveboda im qaTqaTa cxvirsaxocs, dRisiT gulTan<br />
daatarebda, RamiT ki bageebze idebda da oxvriT warmoTqvamda<br />
veronikas wminda saxels.<br />
gauvali Waobebi, xomaldebis dawvis epopea, Setakebebi<br />
indielTa tomebTan. tropikuli mTebis mZime gzebi,<br />
mSvenieri tenoCtitlani, Tavzesayreli simdidre, gasaocari<br />
samyaro, actekTa imperatorebi da qurumebi, montesuma<br />
da kaupolikani, _ veraferma ver daubinda goneba,<br />
veraferma daaviwya saukuno fici, ver gaawyvetina sam-<br />
SoblosTan maerTebeli Zafi.<br />
mere ciebisagan loginad Cavardnils samefo gvaris<br />
saluqi qalwuli uvlida, surnelovani wyliT fexebs banda,<br />
yvavilebis sarecelSi awvenda, oqros WurWliT miarTmevda<br />
tropikebis nugbar xileuls, magram vera da<br />
ver acduna raindis amayi suli.<br />
oqroze uars ar ambobda, magram ufro faTerakebs<br />
eZiebda. datova meqsika, bilbaosTan erTad panama gadakveTa<br />
da pirvelma ixila didi okeane.<br />
Semdgom pisaros aedevna... inkebis samefo... pirveli<br />
inka... gasaocari faTerakebi, romelTa aRsawerad senior<br />
xuan de Wipunas sityvebi ar eyo...<br />
saxelmoxveWili da mdidari daubrunda espaneTs,<br />
magram bedi muxTalia, borotma inkvizitorebma waSales<br />
veronikas kvali.<br />
kvlav gadaixvewa guldakodili raindi, qalwulis<br />
nakvalevs eZebda yvelgan.<br />
afrikas Semouara da kinaRam kanibalebma Sesansles.<br />
indoeTSi maharajas stumari iyo, CineTSi bogdixanisa.<br />
aqlemebiT gadakveTa aziis vrceli udabnoebi, cxenis<br />
marxiliT cimbiri da uTavbolo ruseTi.<br />
ivane mrisxanes estumra da misgan siasamuris qurqi<br />
miiRo.<br />
aT wels gagrZelda es mogzuroba, TmebSi WaRara<br />
Seeria, wveri mkerdze scemda.<br />
daRlil-daqanculma miaRwia kastilias... iq, toledos<br />
SemogarenSi patara sasaxle idga. aivanze saqsoviT<br />
xelSi cameti wlis veronika ijda da eloda Tavis rainds...<br />
Wipunam TeTri Cqeralebidan amoyo Tavi da veronika<br />
maSin ixila. gogona auCqareblad Sordeboda napirs,<br />
minarnarebda, misrialebda mzis sxivebiT daliandagebul<br />
vrcel mindvrebze. mere TiTqos gaiTqvifa sadRac<br />
SoreTSi, mqrqali nislis gamWvirvale TalxSi, horizontze<br />
alvis xeebs rom mohfenoda.<br />
`veronika!~ _ bageebs TavisiT moswyda xma, wylis qafian<br />
zedapirze gaifanta, CaixSo. Wipuna wylidan amovarda,<br />
qvebze dagdebul gaqucul tanisamoss dastaca xeli. SiSvel<br />
tanze wveTebi esxura da grilma niavma gamoafxizla.<br />
swrafad icvamda, Tumca ukve icoda, iolad ver mieweoda<br />
SoreTSi wasuls...<br />
lurji cis xufi exura vrcel sanaxebs, provinciuli<br />
qalaqi mSvidad Tvlemda sicxian mzisqveSeTSi. liandagis<br />
wyvili xazi Sordeboda qalaqs, hkveTda mwir ewers,<br />
sadac igorgleboda, igragneboda ekliani bardebi...<br />
Svidi wlis Wipuna gulis fancqaliT mihyveboda viwro<br />
bilikebs, devebsa da urCxulebs edaveboda veronikas<br />
gulsa da xels...<br />
mze dasavleTisaken gadaqanda, sicxem iklo... cxra<br />
wlis Wipunam mzera qalaqs gadaatara da samegrelos Tavze<br />
wamomarTul lakadas miuwvdina. gauvali, uRrani tyeebi<br />
arboda ferdobebze, avsebda xevxuvebs. iq ioli iyo<br />
tarzanoba (im dros aRgznebuli mayureblebi awydebod-<br />
116 117
nen kinoTeatrs), SeeZli daTvi da mgeli moeSinaurebina,<br />
erTxelac gaTamamdeboda, didebis frTebze Camoiqrolebda<br />
da veronikas Tavis bunagSi waiyvanda...<br />
Camavalma mzem wiTlad gaaCiraRdna dasavleTis cis<br />
kide... Tormeti wlis Wipuna ganudga zRapars, samyaros<br />
realoba iwama da sagmiro asparezi moiZia. `limpopoSi<br />
unda wavide, _ skolis amxanags gaando, _ monaTmflobelebs<br />
omi unda gamovucxado!~<br />
bindi eSveboda. soflis oda-saxlebSi Suqi inTeboda.<br />
WiSkrebTan Zroxebi bRaodnen, idga rZisa da Calis<br />
suni. samgzavro matarebelma Camoiara. gaCaxCaxebul fanjrebSi<br />
mgzavrebi erTobodnen da Wipuna marto darCa<br />
Tavis xatovan warmosaxvasTan. Savad mbzinvare liandagi<br />
sibneles erTvoda da Wipuna am sibneleSi inTqmeboda.<br />
mere win sadguri gamoCnda. samanevro orTqlmavali<br />
qSena-qSeniT mimodioda. baqanze mgzavrebs moeyaraT<br />
Tavi. daRlili biWi mosacdelSi Sevida, Tavisufali adgili<br />
Zlivs monaxa. sicxe da yayani, Tambaqosa da oflis suni<br />
abruebda, guls urevda; gzasa da zRapars daeqanca da skamis<br />
sazurges miyrdnobils CaeZina.<br />
buranidan mkacrma xmam gamoiyvana. ver gebulobda,<br />
ras eubnebodnen. gaRizianebuli xma orad or sityvas<br />
imeorebda:<br />
`visi xar?~<br />
Wipunam veraferi upasuxa, saxemoRuSuli milicieli<br />
ki mourideblad anjRrevda.<br />
`CemTanaa, batono!~ _ pirferulad Caiwkvitina<br />
viRacam.<br />
milicieli gaecala.<br />
gverdiT mjdomma Txelma kacma Tvali CaupaWuna.<br />
WaRaraSerTuli ulvaSebi SeeReba, TiTebsa da tuCze axlac<br />
aCnda fanqris kvali. albaT, wuTis win kopwiaobda,<br />
radgan xelCanTaSi fanqari da sarke Seinaxa.<br />
`mec meZineba!~ _ Tqva kacma. skamze gaiSota da Tavi<br />
Wipunas muxlebze dado. koxtad davarcxnili Tmidan<br />
qercli cvioda da Wipuna zizRiT aivso, magram wamodgoma<br />
ver gabeda da kvlav morCilad ijda. kaci ver iZinebda,<br />
mousvenrad wrialebda, biwier TiTebs muxlisTavze<br />
uTaTunebda. simorcxves sZlia Wipunam, wamoiwia.<br />
`unda wavide!~ _ waiburtyuna.<br />
matarebelma ikivla. sadguris baqanze gamosulma<br />
biWma SvebiT amoisunTqa.<br />
sabargo vagonebis wyeba raxraxiT, zoziniT iwyebda<br />
svlas. baqniani vagoni SearCia, Seaxta, viwro skamze<br />
moikunta.<br />
sadguris Senobidan is xmeli kaci gamovarda, miixed-moixeda.<br />
kvlav ikivla winidan orTqlmavalma, brazianad gamoafrqvia<br />
orTqli da kvamli. WaxaWuxi atexes vagonebma,<br />
mouxSires ritmul dagadugs, aCqardnen.<br />
ukan-ukan wavida sadguri, Caburul tevrebs miRma<br />
miimala sofeli, xandaxan Tu gamokrTeboda oboli naTura.<br />
miiCqaroda matarebeli, mihkioda, migugunebda, ar-<br />
Rvevda bnel sivrces, afrTxobda ukun Rames. eZina mTel samyaros,<br />
wamiT ZilgafrTxobili isev sizmarSi iZireboda. marto<br />
Wipuna fxizlobda da mihqroda Seucnobelisaken.<br />
SiSi TandaTan gandevna, Tumca SerCa mainc mcire<br />
krToma, TiTqos sibneleSi mimalul mavans SeeZlo vagonis<br />
es pawia baqani daepyro, daupatiJebuli mgzavri daetyvevebina.<br />
Seecada, efiqra momaval sagmiro saqmeebze.<br />
dRis sinaTleze ioli iyo kaSkaSa ferebSi gaTqvefa, Rame<br />
ki ocnebas frTebs akvecda da asparezs uzRudavda.<br />
vagonis Ria baqanze civi niavi danavardobda. Wipuna<br />
ufro moikunta, SimSilmac Tavi Seaxsena. bnel sivrceSi<br />
gaWrili matarebeli ki gaCerebas ar apirebda. daRlilobam<br />
Tavisi gaitana, Tvali eluleboda. samuxruWes Caexuta,<br />
raTa skamidan ar gadmovardniliyo. goneba buranma<br />
moicva. TiTqos eZina da arc eZina. icoda, rom sabargo<br />
vagoniT mgzavrobda, cicqna skamze ijda, kuWis wvasac<br />
grZnobda da sicivesac. wamdauwum SiSi ubrundeboda, rad-<br />
118 119
gan kibeze, orTave mxridan, viRaca amodioda. or safexurze<br />
amovidoda, mere isev im or safexurze amovidoda,<br />
mere isev da ase dausruleblad...<br />
farisevlurma xiTxiTma buranidan gamoiyvana.<br />
`miiwi, mec damsvi!~<br />
elda eca, Tvali daWyita.<br />
gariJraJs ganedevna bneli da nacrisferi nisli<br />
efina qarTlis velebs.<br />
viwro skamze is xmeli kaci mosjdomoda. diacurad<br />
mityupebul muxlebze CanTa daedo da orive xeliT Caeb-<br />
Ruja, TiTqos vinme warTmevas upirebso.<br />
kaci provinciel inteligents hgavda. axalTaxali<br />
Savi Sarval-kostiumi ecva, Savi fexsacmelebi. TeTri gaxamebuli<br />
perangi da Wreli halstuxi dasWmuWnoda. Tavze<br />
Zveli, magram kargad Senaxuli cilindri exura.<br />
`ara varT swori! _ ulvaSebSi CaiRima kacma, zevidan<br />
werosaviT dahyurebda biWs. _ pardon, damaviwyda,<br />
meTqva, Cemi saxelia trifona!~<br />
cilindri moixada, Tavi daukra da am dros mxrebi<br />
TeTri qertliT moefina.<br />
Wipunam araferi upasuxa.<br />
`is Tu ici, dedaSens ra daemarTa? gaWaRaravda!..<br />
erT RameSi gaWaRaravda!.. milicia WokebiT geZebda botanikuri<br />
baRis auzSi, egonaT , daixrCovo!..~<br />
Wipuna mdumared miacqerda.<br />
`rao? diadi saqme msxverpls moiTxovso?~ _ Caiqirqila<br />
trifonam da Wipuna aimriza, zizRi ver damala.<br />
`hm, diadi saqme!.. saulaye Tu wamogzrdia jer?~ _<br />
viTom xumrobiTo, xvanjarze waavlo xeli.<br />
Wipuna SfoTiT wamoxta, kibes mivarda, magram gaqanebuli<br />
matareblidan Camoxtoma ver gabeda.<br />
saxeSecvlili kaci adgilze darCa, naZaladevad<br />
xiTxiTebda.<br />
biWi safexurze Camojda. saxelurs Caexuta. grili<br />
niavi Tmas uwewavda, ubeSi uvardeboda, sircxvilis sim-<br />
cxunvares uqrobda.<br />
vagonebis dagadugSi kacis xiTxiTi TandaTan Caikarga.<br />
mere mosaxvevTan miakivla matarebelma. Wipunam<br />
moixeda, baqanze aravin iyo.<br />
mcxeTis sadguris baqanze morige idga, wiTeli qudi<br />
exura, yviTeli alami eWira da gulgrilad gascqeroda<br />
Cavlil matarebels.<br />
mTaze wamoimarTa amomavali mzis sisxlisfer sxivebSi<br />
ganbanili jvari...<br />
dedaqalaqma TiTqos Seiwova, SeiTbo daRlili matarebeli.<br />
nela, auCqareblad SeCoCda igi qalaqis gulSi<br />
da Wipuna wamSi gaexvia didi qalaqis oromtrialSi.<br />
dRe swrafad miilia. TviTonac gaukvirda, veraferi<br />
movaswario, fiqrobda. TandaTan dacarielda quCebi da<br />
martod darCenilma mwvaved igrZno Tavisi ucxooba.<br />
parkSi skami monaxa, dilamde iq caxcaxebda sicivisagan.<br />
mxolod imitom ar tiroda, sakuTari Tavisa ercxvineboda.<br />
arc sagmiro saqmeebi axsovda, arc momavali<br />
dideba. ZilburanSi gaxveuliyo da dasvenebis magier<br />
ufro iRleboda.<br />
dilis mzem gamoaRviZa. pirdapir TvalebSi uWyitinebda.<br />
gamoerkva, gamxiarulda... kvlav qalaqis ritms<br />
ahyva, rusTaveli Semoirbina, mTawmindaze tramvaiT avida,<br />
zooparkSi mxecebi moinaxula, kvlav rusTavels<br />
dauyva da iq veronika ixila.<br />
veronikas saskolo forma ecva. TeTri, qaTqaTa<br />
sayelo ekeTa. CanTas udardelad miaqnevda.<br />
Wipuna aedevna. ver gabeda gzis moWra, gamolaparakeba.<br />
axlaRa Sercxva Tavisi daZvelebuli, baRSi Ramis<br />
Tevisas daWmuWnili tanisamosisa.<br />
veronika tolebSi gaeria da Wipunas ukvirda, gogonebi<br />
rom ridiT ar uTmobdnen gzas, biWebi ki muxls ar<br />
iyridnen mis winaSe.<br />
sanam skolaSi Sevidoda, veronikam Sauri gadaixada,<br />
sirofiani wyali dalia da am dros amayad aprexili<br />
120 121
cxviri wvrili wveTebiT daewinwkla.<br />
Wipuna Soriaxlo idga, Tvals ar ujerebda<br />
veronika gaqra, is ki mainc idga da idga.<br />
mere mZimed Sebrunda, troleibuss Seaxta. Tavisufal<br />
adgilze dajda. cilindriani kaci Semotrialda,<br />
mxarze xeli mouTaTuna. trifona iyo. Wipuna wamoxta, magram<br />
kacma diacuri xiTxiTiT SeaCera, xelSi Tumniani<br />
CaukuWa da gauSva.<br />
pirvelsave gaCerebaze Camoxta. gaurboda trifonas<br />
biwier Tanadgomas. fulis gadagdeba undoda, magram<br />
Sioda da Rvezelis gamyidvelTan SeCerda.<br />
im saRamos bileTi aiRo, baTumisaken gahyva matarebels.<br />
saerTo vagoni mgzavrebiT iyo gaWedili, cxeloda.<br />
mTeli Rame ver daiZina, dilas ki Zili moeria da rom<br />
gamoiRviZa, vagonSi Zexorcieli aravin iyo.<br />
mze ukve maRla idga, acxunebda.<br />
plaJi moZebna, gauxdelad gawva qviSaze da aqedan<br />
gaxeda wylis sivrces.<br />
dilis zRva mZimed adi-Cadioda. tyviisferi gamxdariyo<br />
da napirs borotad exleboda. talRebis Sxuili nanasaviT<br />
Caesma.<br />
Tvali mielula, TandaTan Rrma ZilSi Caeflo. cxeloda,<br />
oflisagan iwureboda da wuxda. mcxunvare mzisgan<br />
gaTanguls Tvalis gaxela ezareboda.<br />
mere esizmra, rom viRaca xdida, frTxilad aSiSvlebda.<br />
Sveba igrZno, magram ucbad gamoeRviZa.<br />
mis gverdiT trifona gawoliliyo da titlikana mucelze<br />
kocnida.<br />
TiTqos uxsenebels ekbinoso, biWi elvisuswrafesad<br />
wamoxta. kacs gaecala da zRvispirs dahyva. mzes mewamuli<br />
feri daedo. zRva ufro da ufro quruSi xdeboda.<br />
niavma sidamwvris suni moitana. pansionatis mTavari<br />
karibWis TeTr kolonadas Savi Rrubeli Semohxveoda da<br />
kvadriga ar Canda.<br />
ezo gadakveTa, letas Cqeralebs miaSura, raTa Wu-<br />
Wyi da biwi Camoebana.<br />
wylidan rom amodioda, napirze deda ixila. dedas<br />
TmebSi WaRara marTlac momravleboda...<br />
13. bazari<br />
ninuca bebiam gamomcdelad Sexeda, `xom ar gadaiRale,<br />
nena?~<br />
papuna Wyonias cudad eZina. labirinTSi kvals adevnebuli<br />
xrova esizmreboda. TiTqos isev garboda grZel<br />
derefanSi, awydeboda yru kedels, ixsneboda kedeli da<br />
gadarCenis sixaruliT Tavbrudaxveuli kaci gamxdar<br />
muxlebze kocnida veronikas.<br />
gvian gamoeRviZa. fanjris miRma mqrqali dRis sina-<br />
Tle ver jabnida elnaTuris Suqs, ninuca bebiam rom aan-<br />
To.<br />
`didxans meZina?~<br />
`sauzme mzadaa!~<br />
`ho, kargi, axlave avdgebi!~<br />
cota xans kidev iwva. moTenTilobas grZnobda. ar<br />
icoda, ra ekeTebina. SiSi sabolood gauqarwylda da sa-<br />
Rad awona Tavisi mdgomareoba. ra unda daepirispirebina<br />
pansionatis direqtorisaTvis? `raime iaraRi unda<br />
SeviZino!~ _ yoymaniT daaskvna, Tumca ver moiazra, ra<br />
iaraRiT SeiZleboda adikos damarcxeba.<br />
sauzmis drosac kvlav am sakiTxs ukirkitebda. ninuca<br />
bebia pirispir ejda da TvalebSi misCereboda. dedabris<br />
mzeraSi alersisa da siTbos meti araferi Canda<br />
da papunas yovelgvari eWvi gaefanta, miendo.<br />
`mZime faTeraki gadamxda, ninuca bebia!~<br />
dedabers ar gahkvirvebia.<br />
`vici, nena!~<br />
`iaraRi rame minda SeviZino!~<br />
`ss-u, nena. kedlebsac yurebi asxia!~<br />
122 123
papuna Cumad Seeqca. Cais Wiqa rom gaswia, ninuca bebiam<br />
xmadabla uTxra:<br />
`bazarSi unda wavide~.<br />
`mec wamovide?~<br />
`sanovagis CanTa mimZims, gamomyevi, Tu gcalia~, _<br />
TiTqos sxvis gasagonad laparakobda.<br />
papuna dafacurda, jempri da kedebi Caicva.<br />
ninuca bebiam sanovagis CanTa aiRo, safuleSi xurda<br />
aaCxriala. xaliCas aivnisaken rom miaTrevda, gza-gza Tavs<br />
imarTlebda, nametani damimtverianda da gabertyva ver<br />
movaxerxeo. meSinia, aivanze gadavkido, momparaveno.<br />
parks gadaxeda papunam. dRe burusiani iyo, magram<br />
nacrisferSi mainc Separuliyo mewamuli, lurji, yviTeli...<br />
aqafebuli leta miiCqaroda zRvisaken da aqamdec aRwevda<br />
misi uwyveti, mSvidi Sxuili. zRva ki moguduli xmiT<br />
gugunebda, TiTqos gauTavebeli miwisZvra aryevda,<br />
TiTqos dausruleblad erTmaneTSi ireoda da feTqdeboda<br />
siTxe Tu airi, amis garkveva SeuZlebeli iyo, radgan<br />
casa da zRvas Soris igorgleboda raRac gasaocari, bnel<br />
kvamlSi gaxveul xanZars rom mohgavda.<br />
`ha, nu mayovneb!~<br />
ninuca bebias xaliCa ukve gaeSala da zed ijda. papunam<br />
fexi Sedga. gasakviri ra unda yofiliyo, erTxel<br />
xom ukve ixila ninuca bebias gafrena, magram fexqveS qsovilis<br />
umdgradi sirbile rom igrZno, Tavbru daexvia.<br />
TiTqos niadagi gamoacaleso, Setortmanda, muxlebze<br />
daeca da xelis mosakidebeli sxva rom veraferi ipova,<br />
anafxrews Caafrinda.<br />
`he, he, nu geSinia!~ _ mxiarulad SeuZaxa ninuca bebiam,<br />
xaliCis kideze Camoskupda, fexebi gadaiSvira, xel-<br />
CanTa muxlebze daido. SiSis natamalic ar etyoboda.<br />
papunas Sercxva. TviTonac dajda, oRond kidesTan<br />
misvla ver gabeda. yurebSi qari zuzunebda. xaliCis dafleTili<br />
gverdebi ki farfatebda da veRar endo.<br />
TandaTan dailia pansionatis erTsaxovani sar-<br />
Tulebi. aivnebze gadmomdgari landebi gulgrilad ayolebdnen<br />
Tvals. maTTvis uCveulo araferi xdeboda.<br />
Senobis ukan uzarmazari qedi ganerTxo, mTel sanapiros<br />
gasdevda. misi Soreuli mwvervalebi sadRac RrublebSi<br />
ikargeboda.<br />
guli moeca papunas, gaTamamda. ukve aRar akrTobda,<br />
xaliCa rom maRla da maRla miiwevda, gaxalisda da cnobismoyvareoba<br />
gaucxovelda.<br />
mTis ubeSi miyuJuli pansionati TiTqos dapataravda,<br />
Tumca orive mxares bolo ar uCanda, usasrulod mihyveboda<br />
mTis Zirs, ferdobzec iqamde abobRebuliyo, sadac<br />
titveli gorakebi pirwamaxul kldeebad iqceodnen.<br />
ucbad Txeli boli moefina xaliCas. ninuca bebia<br />
daiWyana. male Sav RrubelSi CaiZirnen. damwvris sunma<br />
papunas sunTqva Seukra. irgvliv Savi ferfli cvioda da<br />
cxvirze perangis kalTa aifara, yels mowolili xveleba<br />
CaixSo.<br />
Rrublis fena maleve gairRva. nacrisferi qaravnebi<br />
gawva qveviT, TavzeviT ki mrume ca Camoemxo. zed<br />
auCqareblad micuravda mewamuli mze da susti varskvlavebi<br />
bJutavdnen aqa-iq.<br />
Tavi aswia papunam, caze dedamiwas dauwyo Zebna, magram<br />
versad miagno.<br />
Zirs daixeda. Rrublebs gascdnen ukve da qveviT,<br />
mTebsa da zRvispireTs Soris, vrceli mindori ixila.<br />
misi erTi kide qviSian tramalSi gadadioda, meore _<br />
tyes ebjineboda.<br />
swrafad daeSvnen. Tavze gadauqroles mindorze Seyril<br />
auracxel xalxs. uTvalavi karavi, duqani, Cardaxi,<br />
werti Camomwkrivebuliyo da aTasnairad daxlarTul<br />
rigebs vaWrobis JiniT Sepyrobili adamianebi Seseodnen.<br />
idga erTi yayani da gniasi. aravis auxedavs cisken, ar SeumCnevia<br />
xaliCaze Camomjdari dedaberi da misi SviliSvili.<br />
velis kideze, tyis piras daeSvnen.<br />
124 125
ninuca bebiam xaliCa daaxvia da iRliaSi amoido.<br />
`aba, he, gaviqeci! sadilisaTvis mwvanilsa da xils<br />
viyidi, Sen ki gaiar-gamoiare, Tvals wyali daalevine,<br />
roca mogwyindeba, maxsene da iq gavCndebi!~<br />
`ninuca-bebi, damaca, unda gkiTxo... adiko Zlieria, me ki...~<br />
dedabers wamiT niri Seecvala, SiSma gauelva, magram<br />
Tavs sZlia, gauRima.<br />
`sicocxle unda giyvardes, nena, sicocxleze igi<br />
ar batonobs!~ _ Tqva da Wrel brboSi gauCinarda.<br />
papunam daRla igrZno. mwvane mdeloze wamowva.<br />
fiqri araferze undoda. odnav moWutuli quTuToebidan<br />
gascqeroda uferul cas da usmenda brbos gaugebar<br />
ruzruzs.<br />
mcire dasvenebam gamoakeTa, daamSvida, goneba gauxsna.<br />
`ver momereva, _ frTxilad gaifiqra, _ sanam sicocxle<br />
mwyuria, ver momereva!~<br />
am azrma siTamame SesZina.<br />
wamojda da am dros ucnauri xmauri moesma. TiTqos<br />
mZime ram kolosi moabijebda tyeSi, totebs lawaluwi<br />
gaudioda.<br />
veluri yiJiniT tyidan gamocvivdnen titlikana,<br />
banjgvliani kacebi. sxeuli wablisferi TmiTa hqondaT dafaruli,<br />
saxedajRanulebi, SublCamozneqilebi, yviTel-<br />
Rojebianebi. mokle fexebze mocunculebdnen. grZeli<br />
xelebiT joxebsa da qvebs iqnevdnen, TiTqos raRacas<br />
moerekebodnen, yurTasmenis wamRebi RrianceliT aSinebdnen.<br />
papuna wamodga. gasaqcevad gaemzada, magram irgvliv<br />
aravin garboda da TviTonac Seyovnda.<br />
xeebs zemoT jer Tavi gamoCnda. xvlikisas ufro hgavda<br />
da maRal kiserze edga. ainunSiac ar agdebda velurTa<br />
yiJinas, totebsa da kenweroebs amtvrevda da madianad<br />
axramunebda. gamoiwia, ori-sami xe moamsxvria, qveS moiyola.<br />
pirdaRebuli papunas winaSe tyidan brontozavri<br />
gamobajbajda. ramdenime wuTi mainc dasWirda, sanam xor-<br />
cis es mTa mTlianad gamoaRwevda tanze moxvavebuli<br />
totebidan, mere kidev ramdenime wuTs mosTrevda grZeli<br />
da mZime kudi.<br />
amdeni moseire xalxis danaxvaze erTi zarmacad<br />
Sehyroyina da uwyinari bajbajiT iqiT gaswia, saiTac<br />
mousvenari velurebi mierekebodnen, Tan wvetiani joxebiT<br />
uCxikinebdnen, qvebs uSendnen, kudze Tamamad<br />
asxdebodnen.<br />
papunam brbos misdia. Tvals ver aSorebda didebul<br />
qvewarmavals. is ki male mtvris koriantelSi gaexvia.<br />
aqeTken saxorce pirutyvis rigi aRmoCnda. erTgan fafaxiani<br />
mwyemsebi cxvars udgnen. im mxares cxvris farebs<br />
TovliviT gadaepenta Tvalsawieri da idga erTi kikini da<br />
peteli. aqeTken ki gauCoebi dajiriTobdnen cxenebze,<br />
gavelurebul saqonels qarTaSi uyridnen Tavs. mongolebs<br />
cxenTa rema moerekaT, arabebs _ aqlemebi... ucbad<br />
tirili da moTqma Semoesma. kanibalebi danebs lesavdnen<br />
da tyveebs Tavs ayrevinebdnen. Tavzari daeca papunas.<br />
sulis pirveli biZgi is iyo, saSineli xvedrisagan daexsna<br />
ubedurni. kanibalma ki TeTri kbilebi gamoaCina da wuTis<br />
win dakluli biWis gul-RviZli gadmoufina. papunam yelze<br />
xeli itaca, swrafad gascilda iqaurobas... kvlav mindor-<br />
Si aRmoCnda, oTxad moikakva da aRebina. karga xans ver<br />
moego gons.<br />
`suleli, suleli, suleli!..~ _ dasCxavla Caxrinwulma<br />
xmam.<br />
naxevradSiSvel indiels mxarze molaparake Tu-<br />
TiyuSi Seesva. frinveli Tavis Wrel bumbuls isworebda,<br />
Tan wamdauwum lanZRavda gamvlel-gamomvlels.<br />
papunam weli Zlivs azida. gaSorda, magram ar icoda,<br />
saiT midioda.<br />
viRacam mklavze xeli waatana.<br />
boSa qali iyo, xelSi WuWyiani banqos qaRaldi eWira.<br />
`gimarCielo?~<br />
papunam mxrebi aiCeCa.<br />
126 127
`Seni mteri Sens gulSia...~ _ swrafad alaparakda<br />
qali, magram papunam gaawyvetina, xeli Caiqnia da gza ganagrZo.<br />
uamravi xili, tkbileuli, nairnairi sanovage ixila,<br />
magram piri verafers daakara, guli ar misdioda.<br />
yvavilebis rigSi gaerTo mcire xans. msoflios yvela<br />
kuTxis yvavilebi SemoezidaTO TiTqos. umravlesoba<br />
arc arasodes enaxa da maTi saxelebi ar icoda. mindvris<br />
SroSani undoda eyida, magram kvlav is biWi gaaxsenda da<br />
erTi cicqna bednierebac esircxvila.<br />
mwvane WalaSi gavida. sigrile moelamuna. aqac xalxi<br />
ireoda, Tumca gasayidi saqoneli arsad Canda. aqa-iq<br />
xeebis Ziras, CrdilSi isxdnen viRac kacebi, maTi garegnoba<br />
muStris molodins gamoxatavda, magram Zneli misaxvedri<br />
iyo, ras sTavazobdnen.<br />
erT WaRara wverosanTan gaCerda.<br />
`ras yidi, Zia kaco?~<br />
`sibrZnes, sakuTari Tavis Secnobas! es Tu gecodineba,<br />
bednieri xar!~<br />
papuna meore kacTan mivida, isic iseTive beberi iyo.<br />
`ras yidi, Zia kaco?~<br />
`sibriyves! vinc beci da uvicia, isaa bednieri, cxovrebas<br />
udardelad galevs!~<br />
ramdenime kacs kidev miakiTxa. erTi sindiss yidda,<br />
meore usindisobas, ymawvili gogo sinazes asaRebda, Wabuki<br />
_ urcxvobas, erTs Tavisi uangaroba gamoetana, meores<br />
_ angareba...<br />
gogo-biWi moseirnobda. papuna gzaze gadaudga, ga-<br />
Rizianebulma amaTac hkiTxa:<br />
`ras yidiT, axalgazrdebo?~<br />
gogo gawiTlda, Tavi CaRuna. biWma nazad gadausva<br />
Tavze xeli, mere alali Tvalebi moapyro.<br />
`es Cemi rCeulia, amis siyvarulsa vyidi!~<br />
papuna aimRvra. ukve arafris mosmena ar surda.<br />
Walispiras mainc SeCerda. eSafotis qveda safexurze in-<br />
teligenti Camomjdariyo. gemovnebiTac ecva da, albaT,<br />
maZRari brZandeboda. Tavi Rirseulad eWira, wvrili<br />
Tvalebi gaurboda oRond acabaca.<br />
`Tqven raRas yidiT?~<br />
inteligintma gaiRima. piri oqros kbilebiT hqonda<br />
savse. xelSi oqros saCiCqni eWira da imiT moiCiCqna.<br />
`yvelaze Zvirfass, rac ki SeiZlebas adamians hqondes...~<br />
`sakuTar mamas da sakuTar dedas?~<br />
`oh, ara! Walis bolos gadiT, iqaa naxmari nivTebis<br />
ganyofileba!~<br />
`dalaxvros eSmakma, Tqven riTiRa vaWrobT?~<br />
`samSoblos vyidi, megobaro, masze Zvirfasi raRa<br />
iqneba?~ _ inteligentma erTxel kidev moiCiCqna oqros<br />
kbili da ukeT rom mjdariyo, eSafotze erTi safexuriT<br />
aiwia.<br />
papuna civad gaSorda. Tavgza aebna da ukve ar axsovda,<br />
ris yidvas apirebda...<br />
erTgan moulodnelad waikiTxa:<br />
ragindara iaraRi!<br />
riTi movakvdinoT mteri<br />
da moyvare!<br />
rigSi pirveli aqac banjgvliani veluri idga. pirdapir<br />
mtverSi daewyo sxvadasxva zomisa da sisqis ketebi,<br />
wverwamaxuli kaJi da riyis qva. SevaWrebadac ar Rirda.<br />
adikosa da mis cols ketiT ver moereoda. cota iqiT qvis<br />
culebi da danebi saRdeboda. velurma fuli ar icoda da<br />
saqonels saqonelze cvlida. tyavkabiani, wverosani kacebi<br />
brinjaos culebs yiddnen, tanadi, tatuirebuli indielebi<br />
_ tomahavkebsa da mSvildisrebs. tramalebis<br />
cxeli sunTqviT garujuli momTabarenic aq trialebdnen,<br />
mizanSi isrodnen da haerSi uwyvetad zuzunebda<br />
gafrenili isari.<br />
128 129
winidan CaxaCuxi moisma. yoveli xalxisa da eris<br />
Svils moetana sakuTari naxelavi xmali da xanjali, erTmaneTs<br />
axarbebdnen da kacTakvlis ostatobas uCvenebdnen.<br />
miwaze zogan sisxlis tba idga, magram amas yuradRebas<br />
aravin aqcevda. aq iyvnen egviptelni, sasircxo rom TeTri<br />
naWriT daefaraT, TeTrqitoniani berZenni da romaelni,<br />
gamxdari, wowola arabebi, udabnos qarTagan CaJanguli<br />
saxeebiT, drakonebiani abreSumiT mosili Cinni da maCinni,<br />
hindoni da monobas gamoqceuli zangni... taiWze Camoiqrola<br />
axalgazrda, gruzaTmianma aleqsandrem... Tavis<br />
karvis win gorozad ijda da kvicis sisxls xvrepda Cingis<br />
yaeni... koWlobiT Camoiara Temur lengma, elami mzera wamiT<br />
miayina papunas, elda dautova da wavida... xalibaur-<br />
Tan Seyovnda papuna. mTiT Camosulma vaJkacma raRaca<br />
Tqva, hgavda kidec qarTuls da arca hgavda. xmalma haer-<br />
Si gaielva da vercxlis sxivi daapnia...<br />
ucbad gavarda muSketi. amas zarbaznis buxuni mohyva<br />
da brbos Tavze rkinis burTma gadaiSxuila. Tofebsa<br />
da zarbaznebs Tvla ara hqonda da fexs auCqara... kaci<br />
Camoyrdnoboda zarbaznis lafets, samkuTxa qudi exura.<br />
papunam piri daaRo. napoleoni unda yofiliyo, bonaparte.<br />
Rrma fiqrs waeRo imperatori da papunam Caxvelebac<br />
ver gabeda... moulodnelad gigants SeeCexa, talaxiani<br />
botfortebi ecva. arwiviviT zevidan daubriala<br />
Tvali, wvrili ulvaSebi mrisxaned aqaCa. papunam petre<br />
pirvels miamsgavsa, gza dauTmo. petre sazRvao zarbaznebs<br />
aTvalierebda, Tan mis gverdiT atuzul oficers<br />
joravda...<br />
TviTonac ar uwyoda saiT wasuliyo. pirvelsave mosaxvevTan<br />
kinaRam tankma gaitana. grialiT Cauara javSnosanma<br />
manqanebma, tanketkebma, TviTmavalma qvemexebma...<br />
xmauri miwyda da gzis gagrZeleba daapira. am dros mavanma<br />
yuris ZirSi CasCxavla: `hail!~ irgvliv ramdenime kacma<br />
erTxmad SesZaxa: `zig hail!~ da xelebi zeviT atyorcnes.<br />
Sublze TmaCamofarcxuli, viwroulvaSiani kaci<br />
mzeriT burRavda papunas. gamxdari TiTi mkerdSi ataka<br />
da SeekiTxa: `uria xar?~ papunam araferi upasuxa, swrafad<br />
gaSorda.<br />
win ufro STambeWdavi suraTi eloda. yovelive, rac<br />
aqamde naxa, saTamaSos ufro hgavda amasTan SedarebiT.<br />
vrcel mindorSi wyeba-wyeba Camomwkrivebuliyo raketuli<br />
sistemebi, radarebi, zebgeriTi aviagamanadgureblebi,<br />
asafrenad gamzadebul svavebs rom hgavdnen. aq<br />
uamravi maRali rangis oficeri daseirnobda, magram sanam<br />
erT aviamzids Cauara (vin oxerma amoaTria napirzeo,<br />
_ gaifiqra), muxlebi daawyda da mwvane skamze Camojda.<br />
amosunTqvac ver moaswro, mis win lurjkiteliani,<br />
limonisferi kaci Seyovnda. aseve lurjkiteliani pirebi<br />
axldnen. maT ukve moeswroT poligonis daTvaliereba<br />
da pirze kmayofileba exataT. pirvel lurjkitelians<br />
farTo, gabadruli pirisaxe hqonda, maRali Subli da<br />
ukan gadavarcxnili, meCxeri Tma. Tavze TiTqos mzis<br />
oqrosferi sxivebis gvirgvini ulivlivebda.<br />
papunam Tavi moimZinara, magram lurjkitelianis yovel<br />
moZraobaSi raRac sidiade igrZnoboda. is TiTqos imqveyniuri<br />
sferoebidan mobrZanda, fexs Zirs ar akarebda<br />
da mtverze nakvalevs ar tovebda.<br />
`vei!~ _ uxmo kacma.<br />
papuna wamodga, mokrZalebiT SeCerda. lurjkiteliani<br />
mogogmanda, papunaze dabali Canda. mxarze xeli<br />
mouTaTuna. umalve mis ukan Tarjimani amoizarda.<br />
`Segatyve, didi saqme Cagifiqrebia!~ _ brZana lurjkitelianma<br />
da Tarjimanma umalve gadmouTargmna.<br />
`ver dagimalavT da Tavi unda davicva!~ _ pirdapiroba<br />
arCia papunam.<br />
`mteri unda mospo, _ kacis xma mtredis RuRunsa<br />
hgavda, _ mteri Tu gyavs, iaraRi unda moimarago!~<br />
`aq imdeni iaraRia, _ mxrebi aiCeCa papunam, _ aviamzidi<br />
me rad minda, erTi pansionatis direqtori memtereba!~<br />
`magas ra jobia! _ kacis saxe Rimilma mTlad mzi-<br />
130 131
sebr gaaciskrovna, _ girCev, wyalbadis bombi SeiZino,<br />
direqtorsac mospob da pansionatsac!~<br />
papunam ukan daixia, ena auborZikda:<br />
`me... me rad minda...~<br />
`iyide wyalbadis bombi! Cems qveyanas iseTi lamazi<br />
bombi aqvs! roca feTqdeba, metad Tvalwarmtaci sanaxaobaa...<br />
giganturi soko...~<br />
damfrTxali papuna ukan-ukan ixevda, lurjkiteliani<br />
ki isev da isev umeorebda:<br />
`iyide, ra, iyide!~<br />
papuna Sebrunda da gaiqca.<br />
`iyide!.. iyide!..~ _ mosZaxoda limonisferi kaci<br />
Tavis ucnaur enaze.<br />
papunas sirbilisagan qoSini autyda. ase gadakveTa<br />
mTeli poligoni da wyarosTan aRmoCnda.<br />
muxis Ziras morakrakebda ankara wyaro. saxeze<br />
Seisxa, ylupi dalia. irgvliv siwynare sufevda. msoflio<br />
bazris yayani da xmauri aq ver aRwevda.<br />
CrdilSi uxeSad gamoCorknil magidas wmindani ujda.<br />
oqrosferi Tmebi mxrebze eyara. win etrati gadaeSala da<br />
batis frTiT raRacas werda. sagangebod wverwamaxuli<br />
kalmebi magidis kideze ewyo.<br />
papunam icno, Tavze wamoadga.<br />
wmindanma aixeda.<br />
`ver maswavliT?..~<br />
`gismenT, ufalo!~ _ wmindani azriT savse, Taflisferi<br />
TvalebiT Semoscqeroda da papuna ndobiT ganimsWvala.<br />
`iaraRs veZeb!.. Zlieri kaci mmtrobs da Tavi unda<br />
davicva!~<br />
`ra xeloba iciT?~<br />
`mwerali var, _ papunas ratomRac Sercxva am sityvisa<br />
da swrafad daumata, _ klasikosi ki ara, ra Tqma unda...~<br />
`mwerlis iaraRi sityvaa, ufalo!~ _ wynarad Tqva<br />
wmindanma.<br />
14. <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong><br />
(masalebi romanisaTvis)<br />
`ar megona, rom guli cxovrebisaken momibrundeboda,<br />
Sav-TeTris garda kvlavac SevamCnevdi sxva ferebs,<br />
gonebaSi isev gavivlebdi pativmoyvarul ocnebebs, veronikas<br />
saxelTan erTad rom davasamare. damTavrda cxovrebis<br />
umTavresi nawili _ siymawvile... meoTxedi saukune<br />
mogonebebis wignSi Cawikwikda, momavali ki nisliT moculi,<br />
bundovani xvaledan TandaTan ikveTeboda, Tanda-<br />
Tan ufro xelSesaxebi xdeboda, Tumca aklda mas erTi ram,<br />
rac siymawvilis ocnebebs axlda _ daueWvebloba...~<br />
xelSi ase gvian naSovni atestati eWira, qaRaldis<br />
lurji furceli...<br />
`Tu ver Cairicxe?~ _ dedam mxolod erTxel hkiTxa.<br />
misTvis Svilis momavali gaurkveveli iyo. imedi mTlad<br />
gadawurvoda, radgan aqamde mravali weli Sealia<br />
Svilis nakvalevis Zebnas.<br />
`Caviricxebi!~ _ mokled moWra Wabukma da xeli Cemodans<br />
daavlo.<br />
diax, Cairicxa!.. mere gamocdebi bundovani sizmariviT<br />
axsovda. TeTri universitetis mWidrod migmanuli<br />
karebi Tavdapirvelad SeuRweveli eCvena. nervuli<br />
ciebiT Sepyrobili Sedioda yovel momdevno gamocdaze.<br />
TiTqos sicxiani xdeboda, piri uSreboda, lukmas ver<br />
ylapavda. roca egona, fexi damicdebao, maSin wamoiwia,<br />
welSi gaimarTa, zRude daZlia da, rom moixeda, ganvlili<br />
gza ubralo da Cveulebrivi moeCvena. male daaviwyda<br />
pirveli mgznebareba, mosawyeni leqciebis usasrulo rigi<br />
Tvlemas gvrida.<br />
xuTi weli Sedgeboda wvrilmani gamarjvebebisa da<br />
damarcxebebisagan. gamarjvebebs oreuli imkida. TiTi<br />
ar gaunZrevia, magram pativmoyvareobiT gaberili da-<br />
132 133
dioda. marcxTan marto rCeboda, moziare aravin hyavda.<br />
ase gaixliCa misi arseba. oreuli mconareobda, dros<br />
atarebda, oxunjobda, baqibuqobda, usaqmur gogoebs<br />
Tavs awonebda; Wabuki ki WianWvelis mondomebiT wigns<br />
Tavs aklavda, martoobis dardi gulze awva, naRvels Cumad<br />
daatarebda, raRac Seucnobi da Soreuli eqo exmianeboda,<br />
Tavs Zlivs ikavebda, raTa kvlav ar dasdgomoda<br />
ukve wagebul gzas, TeTri tramalebis gavliT, Camavali<br />
mzisaken, sadac barikadebis mewamul zRudeebze sisxlisferi<br />
droSa frialebda.<br />
siyvarulSi eZiebda TavSesafars...<br />
gogos erqva mzisadari, Tumca mzisa araferi ecxo,<br />
ufro mTvaris anasxletsa hgavda. samyaros SemkrTali<br />
TvalebiT Sehyurebda, TiTqos kiTxulobda, risTvisaa<br />
saWiro es kolosaluri, uxeSi qveyniereba, rodesac adamianebs<br />
SeuZliaT icxovron cicqna yvavilnarSi da TojinebiT<br />
gaerTono. Wabuki uyurebda mis profils, kiserze<br />
aTrTolebul lurj ZarRvs (am dros leqtori filosofiis<br />
siRrmeebSi dacuravda) da ornairi grZnoba eufleboda<br />
_ zizRnarevi siyvarulisa, radgan am gamWvirvalebas<br />
aklda simyare, xorci, raic sulis samyofelia.<br />
masSi iseTi lurji haerovneba isaxeboda, SeuZlebeli iqneboda<br />
Cveulebrivi, adamianuri siyvaruliT misi Seyvareba...<br />
saRamoobiT, Zveli Tbilisis viwro quCebSi Sinisaken<br />
rom miacilebda, Tavisi Tavi mouxeSavi baybaydevi<br />
egona, gogo ki _ fofina angelozi, romlis arsebobaSi<br />
wamdauwum unda darwmunebuliyo. tiktikebda Tavis bav-<br />
Svur sisuleleebs, rasac oreuli uxiagi siciliT pasuxobda,<br />
uxeSi cinizmiT yovelives wamlavda. oreulis<br />
TvalSi igi iyo erTi uRono, avadmyofuri arseba, mamakacs<br />
vnebas rom ver aRuZravda. Wabuki xSirad agebda<br />
brZolas oreulTan, radgan oreulis mier dapyrobili<br />
jansaRi gogoebi, romlebsac vera frTebi caze ver azidavda,<br />
irgvliv gamabruebel... ara, surnels ara...<br />
biodenebs afrqvevdnen... Wabuki ki harmonias eZebda.<br />
sadRac SuaSi unda yofiliyo igi, Sexebis im wertilSi,<br />
sadac suli Tanaziaria xorcisa... mas veronika unda rqmeoda,<br />
magram veronika arsad Canda da martoobiT gulgabezrebuli<br />
Caiketeboda sakuTar meSi, suls iwiwknida,<br />
oreuls ebrZoda, mis mier dagebul xafangebs Tavs aridebda,<br />
magram fexi xSirad ucdeboda. dacema mtkivneuli<br />
iyo. kvlav wamodgeboda. Tavs isjida uzomo SromiT, mecnierebaTa<br />
anabanaSi tvins iWyletda, xan saWiro, xan umaqnis<br />
wignebs eWideboda... ase nabij-nabij adioda zeviT da<br />
zeviT, roca egona, maRla avaRwieo, iq oreulis xafangi<br />
xvdeboda da Tavidan meordeboda sizifes es Sroma...<br />
sami wlis Semdeg ucbad SeCerda. bnel quCaSi mzisadars<br />
miacilebda. gogona skolis mowafesaviT miaqnevda<br />
CanTas da tiktikebda raRac brZnulze brZnuls, rac erT<br />
martiv sisulelemde daiyvaneboda. Wabukis SeCereba ar<br />
SeumCnevia, tiktikiT ganagrZo gza da bnelma STanTqa.<br />
Wabuks mxolod angelozis fofina xma esmoda kidev cota<br />
xans, mere esec miwyda. ver gaego, Sinisaken gadauxvia<br />
gogonam Tu uxilavma Ramem aitaca da iq waiyvana, sadac<br />
aseTive gogonebi salamuris xmaze ferxuls uvlian...<br />
maSin igi gaiqca... gaeqca yoveldRiurobas…<br />
...maSin me gaveqeci yvelasa da yvelafers! veravin<br />
verafers Sematyobda. winandeburad dinjad davdiodi<br />
TanakurselebTan erTad, leqciaze droulad vcxaddebodi,<br />
leqciis mere ki xan universitetis baRSi CamovsxdebodiT<br />
salazRandarod, xan ludxanaSi, Tu jibeSi fuli<br />
gviWyaoda, ra Tqma unda... yvelas Tvalwin vtrialebdi,<br />
magram me ukve gaviqeci _ romanSi...<br />
oTaxSi oTxni vcxovrobdiT. oTxs oTx-oTxi mainc<br />
gvestumreboda xolme. erT magidas usxdnen da jokers<br />
TamaSobdnen. saferfled samlitrian qilas iyenebdnen<br />
da, roca is aivseboda, Tavs maSinRa aswevdnen. me ki Cemi<br />
saxelmwifo mqonda, Cemi sauflo, _ rkinis viwro sawoli,<br />
gaquculi baliSi, Txeli sabani, bambis leibi. fexmorTxmiT<br />
vijeqi, muxlebze Tabaxis qaRaldi mewyo, xel-<br />
134 135
Si burTuliani kalami meWira. irgvliv vezirni da sefeqalni<br />
mexvivnen da TrTolviT elodnen, vis ra ganaCens<br />
gamovutandi. me marto ar viyavi, me myavda gmiri-megobrebi<br />
da gmiri-mtrebi, isini, visac veTayvanebodi, da isini,<br />
visac zizRiT vanadgurebdi. CemTan iyo Cemi mexsiereba<br />
da Cemi warmosaxva, Cemi bavSvoba da awmyo. Tambaqos<br />
boliT gavsebul oTaxSi me mqonda Cemi mobibine mindvrebi,<br />
sadac gvirilas vkrefdi, roca movisurvebdi, rom<br />
meaTasejer Sememowmebina _ vuyvardi Tu ar vuyvardi...<br />
oRond vis?.. ori wlis Semdeg, roca bolo wertili davsvi,<br />
banqos qaRaldic gaicrica, sinaTle gasdioda, moTamaSeebs<br />
xelSi SemoadnaT. maSin gavaxsendiT da mkiTxes:<br />
`ra dawere?~ Tabaxis Tavfurceli Semovabrune da vu-<br />
Cvene: `<strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>~. mxrebi aiCeCes, saidanRac banqos<br />
axali dasta daaZvres da TamaSi ganagrZes. me ki gamoveTxove<br />
Cems gmirebs da mivxvdi, kvlav marto davrCi...<br />
(`<strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>~, romanis winaTqma)<br />
`uxmod crida da gariJraJze tyis piras rom gavaRwie,<br />
mwvane mindorSi <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong> vixile.<br />
dilis burusSi TeTrad ibolqveboda xeTa totebs<br />
modebuli nisli.<br />
katabardebs daefara biliki <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>saken.<br />
CaSavebul, xavsian saxuravs, odesRac TeTrad SefeTqil<br />
kedlebs daviwyebis mrume feri dasdeboda.<br />
sevdasa da naRvels Seepyro Cemi suli, Txeli, uxilavi<br />
wvima tanze madneboda.<br />
TavSesafars veZebdi da ar maxsovs, rogor SevaRwie<br />
pirvel oTaxSi. uxsovar dros mitovebuls naTlad aCnda<br />
Jami Cumi rRvevisa. cal anjamze Camokidebuli kari<br />
sevdiani WrialiT irxeoda. Camsxvreul fanjrebSi obobas<br />
qseli gaeba da wvimis brWyviala wveTebi Seepyro.<br />
mqrqali, civi naTeba idga da dRe ver bedavda, gane-<br />
fanta sevda da mowyeniloba.<br />
Semcivda, nesti metmasneboda tanze. iqneb cecxli<br />
davanTo-meTqi, magram wumwuma umalve Caqra, TeTri,<br />
usicocxlo boli gamouSva sawyali fSlukuniT...<br />
davuyevi oTaxebis usasrulo rigs. maxsendeboda<br />
raRac Zalze Soreuli, raRac Seucnobi, bavSvobaze ufro<br />
adrindeli, roca es kedlebi siTbosa hfenda, oTaxebSi<br />
simyudrove saxlobda.<br />
mravali oTaxi ganvvle ase da sevda ufro da ufro<br />
mimZafrdeboda. veltvodi raRac gamoucnobs, raRac<br />
pirvandels... magram drois uxmo mdinareba <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>s<br />
kedlebidan TeTr ferflad eSveboda da saidanRac<br />
qurdulad Semoparuli mewamuli sxivi mzisa cdilobda<br />
ukanve gaparuliyo.<br />
bolo kars jerac SerCenoda brinjaos saxeluri da<br />
momeCvena, rom axlaxan viRacam Seaxo xeli, Txeli anaor-<br />
Tqli Seatova.<br />
frTxilad SevaRe. oTaxis siRrmeSi, maRal sarecelze,<br />
fafuk baliSebs miyrdnobili xnieri mandilosani<br />
vixile. xelSi saqsovi eWira. sasTumalTan, vercxlis SandalSi<br />
Taflis sanTeli caxcaxebda da oTaxs farfata,<br />
myudro SuqiT avsebda. mandilosanma oqros saTvalidan<br />
gamomxeda, pirisaxeze sixaruli aRebeWda.<br />
TiTqos menaxa odesRac, TiTqos aseve ijda maSinac,<br />
aseve qsovda, aseve miRimoda.<br />
movubodiSe, myudroeba dagirRvieT-meTqi. namgzavri<br />
var, tanze sveli macvia, gamovicvli da geaxlebiTmeTqi.<br />
manac Tavi amayad damiqnia, neba damrTo da me Semovbrundi,<br />
kari mivxure.<br />
kvlav im oTaxebSi gamoviare, oRond aRar maxsovs,<br />
ra dro iyo. yvelaferi Secvliliyo. kedlebze xami feris<br />
Spaleri ekra. Werze brolis Zvirfasi WaRebi CaxCaxebda.<br />
oTaxebi antikuri avejiTa da farCa-abreSumiT gaewyoT.<br />
iatakze aRmosavluri xaliCebi efina.<br />
mxiaruli stumrebi momravlebuliyvnen. Savfra-<br />
136 137
kiani mamakacebi da TeTrsamosiani banovanebi sufras<br />
Slidnen, brolsa da faifurs wkriali gahqonda.<br />
auCqareblad gadavkveTe yvela oTaxi da sevda ufro<br />
momeZala.<br />
Ria verandaze gavedi.<br />
wvimas gadaeRo. vercxlis wveTebi cimcimebda totebSi.<br />
mwvane mdeloze JriamuliT darbodnen bavSvebi,<br />
frTaxatula peplebs dasdevdnen.<br />
movixede. gverdiT norCi asuli momyveboda. TeTri,<br />
Txeli kaba tanze farfatiT exveoda. xelSi gvirila<br />
eWira.<br />
cisfer TvalebSi ocneba Cahbudeboda.<br />
`Tqven, albaT, gaxsovT iren?~ _ mkiTxa.<br />
Tvalze cremli momadga, yovelive gamWvirvale da<br />
liclica gaxda. yovelives lurji feri daedo, wariSala,<br />
yovelives sevdis beWedi daesva.<br />
daviwyebis TeTri ferfli daefina yvelafers da me<br />
vnaxe, rom kvlav tyis piras videqi, cidan uxmod eSveboda<br />
mosawyeni wvima. <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>saken mimavali biliki<br />
katabalaxs daefara...~<br />
papuna Wyonias naRveli moeZala. kalami gauCerda.<br />
ar Rirda sevdiani mogonebebis gaRviZeba. is mosawyeni<br />
romani versad gamoaqveyna da es marcxi suls mZime tvir-<br />
Tad awva, TiTqos imTaviTve uiRblo bavSvi moevlinos<br />
dRis sinaTleze. Semdgom TaTulis waakiTxa. qaliSvilma<br />
itira da maSin papunas moeCvena, rom man mainc gaugo. ufro<br />
gvian, roca ojaxma isini erT WerqveS Sehyara da yoveld-<br />
Riuri wvrilmanebi orives aRizianebda, morigi kinklavis<br />
Jams, TaTulim wamosZaxa: `Sen gyavda iren!~ papunam araferi<br />
upasuxa. TviTon ki sakuTar warsuls CauRrmavda,<br />
magram mexsierebis udabnoeTSi msgavsi veravin aRmoaCina.<br />
ifiqra, albaT, sadme wignSi amovikiTxeo. mere ki, roca<br />
amaze fiqrs moeSva, ucbad amoutivtivda. ninuca bebias<br />
sizmris gmiri iyo `iren~, jer kidev siyrmidan gamohyo-<br />
loda, vinaoba ki imasac ar axsovda.<br />
gaxsenebaze ninuca bebia moisaklisa. bazridan dabrunebis<br />
Semdeg sawer magidas ar moSorebia da aqamde ver<br />
SeamCnia, rom binaSi ar ismoda dedabris xmadabali putuni<br />
da flostebis msubuqi fratuni.<br />
`ninuca bebia!~ _ gasZaxa.<br />
binaSi eleqtroaRmricxvelis susti zuzuniRa moismoda.<br />
papunam erTxelac mouxmo dedabers, mere wamodga<br />
da oTaxebi daiara. versad aRmoaCina, Tumca sufraze gawyobili<br />
sadili ukve civdeboda. iqneb kvlav `moxucebul-<br />
Ta klubSi~ gaiparao, ifiqra, magram am azrma ver daamSvida,<br />
winaTgrZnoba aSfoTebda.<br />
vestibiulSi daWrili jariskaci Sexvda. kvlav saomrad<br />
midioda yavarjnebis kakuniT. imas SeekiTxa, magram<br />
jariskacma veraferi gaigo da verc papuna icno.<br />
uSangma Camoicuncula kudis qiciniT. papunam ziz-<br />
RiT Seaqcia zurgi. uSangma nawyenad Caifxukuna da biblioTekaSi<br />
gauCinarda.<br />
papuna ezoSi gavida.<br />
caze muStistola mze odnav bJutavda da garemos mewamuli<br />
feri efineboda. pansionati Cveuli ritmiT cxovrobda.<br />
aivnebze damsveneblebi gamofeniliyvnen. zeda<br />
sarTulebis mcxovrebT Sezlongebi gamoetanaT da Savdebodnen,<br />
Tumca mzis siTbo arc igrZnoboda. zogi wigns<br />
kiTxulobda, zogi nardis kamaTlebs agorebda, zogi banqos<br />
TamaSobda. parkSi sakmao xalxi ireoda da yvela Tavis<br />
Wkuaze erToboda. axalgazrdebi burTs dasdevdnen. skamebze<br />
Camomsxdari berikacebi politikasa da pensiebze<br />
maslaaTobdnen. erTgan mrgval magidas yomarbazebi<br />
usxdnen, sakuTar Tavebze TamaSobdnen. wagebuli Tavebi<br />
sazamTroebiviT eyara kalaTaSi. uTavoni ki mainc ar<br />
eSvebodnen da, vin icis, ra imedebs epotinebodnen.<br />
papuna aravis gamolaparakebia, letas napirze Caiseirna.<br />
kamkama wylis Cqeralebi amSvidebda. upeebs sasi-<br />
138 139
amovno sigrile moelamuna. guli dauwynarda da axla<br />
ukve yvelaferi rodi eCveneboda zedmetad Sav ferebSi.<br />
ganapira skamze biWi SeamCnia, ase, cametisa iqneboda.<br />
icno, magram ver gaarkvia, esiamovna Tu ara misi xilva.<br />
biWma Taflisferi Tvalebi moanaTa. gamxdari, uWmeli<br />
bavSvi iyo. moridebiT wamodga.<br />
`ijeqi, ijeqi!~ _ mamaSvilurad uTxra papunam, Tvi-<br />
Tonve ar moewona Tavisi qedmaRluri kilo.<br />
dajda da daeloda, sanam biWic morcxvad Camojdeboda.<br />
xelSi ydaCamoRletili saerTo rveuli eWira, Ti-<br />
Tebi melniT moeTxvara.<br />
`kolegaa!~ _ gaifiqra papunam, keTilad ganewyo.<br />
`kolegaa?~ _ zizRiT aimriza oreuli.<br />
`veronika xom ar Segxvedria?~ _ hkiTxa papunam.<br />
`Tqven saidan iciT?~ _ kiTxva Seubruna biWma,<br />
loyebi Seuxurda.<br />
`ra?~ _ ver gaugo kacma.<br />
`veronika ageraa! _ biWma rveuli Searxia, mere<br />
gulubryvilod dasZina: _ es Cemi saidumloebaa!~<br />
papunam rveuli gamoarTva. alag-alag melniT dalaqavebul<br />
furcelze msxvil-msxvili, okrobokro asoebiT<br />
ewera: `senior xuan de Wipunas faTerakebi~. swrafad<br />
gadafurcla da mxolod bolo fraza waikiTxa: `cameti<br />
wlis veronika ijda da eloda Tavis rainds...~<br />
`cameti wlis?..~ _ xma Cauvarda.<br />
`diax, veronika maradJams cametisa iqneba!~ _ biWis<br />
xmaSi faruli mtroba moisma. rveuli gamoarTva da wavida.<br />
papuna karga xans ijda da iseTi grZnobiT gahyurebda,<br />
TiTqos samudamod eTxoveboda sakuTar bavSvobas.<br />
binaSi rom Sebrunda, samuSaos guli ver daudo. aivanze<br />
gavida da ezos gadaxeda. qveSecneulad yovel<br />
wyvilSi veronikas eZebda. Sercxva Tavisi Seucnobeli<br />
zraxvebisa. magidas miubrunda, Tavi aiZula, oriode sityva<br />
kidev daewera...<br />
(masalebi romanisaTvis)<br />
`...diplomi rom aiRo, casa da miwas Soris aRmoCnda<br />
gamokidebuli. Tavdapirvelad amaze arc Sewuxebula.<br />
xom unda daexvewa Tavisi uiRblo romani. dedis Rarib<br />
saxls TavSefarebuli mTeli zafxuli bejiTad<br />
ukakunebda sabeWd manqanaze. samuSao magida didi leRvis<br />
CrdilSi edga da aqedan mezobeli ezoebis mwkrivi Canda.<br />
monotonuri kakuni Sors gaismoda. stumrad Camocqrialebuli<br />
nata cnobismoyvareobam zed RobesTan moiyvana.<br />
Wabukma Tavi aswia da araqauri asuli dainaxa. Cvidmetze<br />
naklebi ar miucia. interesiT SeaTvaliera da Tvali<br />
aarida.<br />
manqanaze kakuni ar Seuwyvetia, magram uneblieT xSirxSirad<br />
iyureboda iqiTken da Relavda. Tamami gogona ki im<br />
adgils ar Sordeboda, wamdauwum Tvalwin erWoboda.<br />
pirveli nabijic natam gadmodga. raRac moimizeza<br />
da ezoSi SemoiWra. misi Txeli kabis SariSurma Wabuks Tavgza<br />
aubnia, xelebi Camoayrevina. ver gaigo, ras Txovdnen.<br />
TiTqos wignis naTxovrobaze etiktikebodnen da Tarosaken<br />
gauZRva. Taros rom ver miswvda, skami miswia da im<br />
skamze nata SefrTxialda, zed cxvirwin daufriala msubuqi<br />
da gamWvirvale kaba. xeli TavisTavad gaucurda Wabuks,<br />
viTom xumrobiTo, gogonas kanWze gahkra. natam<br />
Cagudulad gaicina, swrafad daixara da moulodnelad<br />
loyaze tkacaniT akoca. Wabuki gaSra, SiSnarevma sixarulma<br />
gaTanga, Cumi siciliT gaqceul gogos miedevna.<br />
sabeWd manqanas rom miujda, TiTs didxans ver axvedrebda<br />
klaviSebs.<br />
meore dRes natam dro ixelTa, wuTiT Semoirbina.<br />
Wabuki uxeSad Caexvia, tuCebi mouZebna. gogos arc ucdia<br />
gasxltoma, bednieri siciliT exveoda, raRacas<br />
titinebda, risi azric dayruebul Wabuks ar esmoda.<br />
ase movardeboda igi dReSi erTxel, Wabukis sulSi<br />
cecxls aagizgizebda da gaqreboda...<br />
140 141
mxolod erTi kviris Semdeg hkiTxa, mainc ramdenisa<br />
xaro. cametiso, rom gaigo, dafrTxa, sifxizles mouxmo...<br />
amasobaSi zafxulic miilia, xeli daavlo xelnawers,<br />
wignebs da dedaqalaqisaken gaemgzavra.<br />
iqirava iafi bina, iSova ubralo samsaxuri da Tavis<br />
Tavs ubrZana: droa, coli SeirTo!..~<br />
15. samejliso bloki<br />
ninuca bebia ar dabrunda. papuna Wyonia martoobam<br />
Seawuxa. Turme TviTonac ver xvdeboda, rogor sWirdeboda<br />
dedabris facifuci da xmadabali putuni. erTi<br />
piroba, undoda TviT direqtorTan gaerkvia saqme, magram<br />
adikom aqeT dareka. ise moikiTxa, TiTqos araferi<br />
momxdariyos. xom ar moiwyineo, samejliso blokSi ratom<br />
erTxelac ar amobrZandio. imnairad buybuyebda,<br />
TiTqos pirSi wyals ivlebda. ninuca bebia ar uxsenebia<br />
da papuna ar CaeZia.<br />
yurmili dadebuli arc hqonda, karze msubuqad daakakunes.<br />
ninuca bebia arasdros akakunebda da miayurada,<br />
iqneb momeCvenao.<br />
moridebuli kakuni ganmeorda.<br />
kars miRma viRaca idga.<br />
TavSi aTasma suraTma gauelva, mravalnairi safr-<br />
Txe dalanda.<br />
yoymaniT gamoaRo da xelSi veronika SerCa.<br />
Tavi usityvod dauqnia.<br />
veronikam gverdiT auara, TiTqos niavi Semofofindao,<br />
kacs moelamuna yvavilovani mindvris grili monaberi.<br />
suli raRac wmindam da ucodvelma gaumsWvala, kamkama<br />
sinaze dautova.<br />
`ai, aq vcxovrob!~ _ ukve sastumro oTaxSi Seexmiana.<br />
veronikam araferi Tqva. cnobismoyvared acecebda<br />
Tvalebs. karadaSi wignis yuebs gaadevna TiTi, TiTqos<br />
damarcvliT kiTxulobso.<br />
papuna savarZelSi CaeSva da iqidan uTvalTvalebda.<br />
cdilobda Tavis gancdebSi garkveuliyo, magram azris<br />
dalageba ver SeZlo. saTqmeli araferi agondeboda, Tumca<br />
amis gamo Tavi uxerxulad ar ugrZvnia. oRond Soridan<br />
eyurebina da meti araferi ewada.<br />
veronika ucbad Semotrialda, savarZlis saxelurze<br />
Camouskupda.<br />
papuna Wyonia dapataravda, TiTqos viRac gigantma<br />
Caavlo xeli da savarZlis siRrmeSi CaaWylita. mzera<br />
veronikas Tvalebs gauswora.<br />
`bazarSi iyavi?~ _ SeTqmuliviT SeekiTxa gogona.<br />
TvalebSi ucodveli gulubryviloba gamosWvioda da<br />
papunam ukan gadaiwia, veRar gabeda im kamkama tbaSi cxovrebisagan<br />
daJanguli gulis Carecxva.<br />
Cumad dauqnia Tavi.<br />
`ninuca bebiam wagiyvana!~ _ daaskvna gogonam.<br />
papunam kvlav Tavi dauqnia, Tan veronikas xeli<br />
aiRo, tuCTan miitana.<br />
`xelze unda makoco?~ _ papunas gaeRima, Tbili<br />
talRa moawva, xelisguli gadauSala da zed akoca.<br />
`ho, ninuca bebiam wamiyvana!~ _ dagvianebuli pasuxi<br />
xmamaRla gamouvida, riTac Tavisi faruli mRelvareba<br />
gasca.<br />
gogonas mowyeniloba daetyo, amoioxra.<br />
`asec vicodi, amitomac airCeven silamazis dedoflad!~<br />
papunam veraferi gaigo, Tumca mixvda, rom gogonas<br />
guneba gaufuWda.<br />
`saca samarTalia, silamazis dedoflad Sen unda<br />
agirCion!~<br />
`me ratom? _ krTomiT ikiTxa. _ me jer patara var!<br />
_ daaskvna ucbad, xeli gamostaca da wamofrTxialda.<br />
_ Zalian nu idardeb! ra Seni bralia, Sen xom ar icodi...~<br />
papuna savarZelSi CarCa. gogona ukve ar iyo oTax-<br />
142 143
Si, misi wkriala xma ki kvlav ekida haerSi, vercxlis pawia<br />
eJvaniviT JRerda. usmenda Cum eqos, azrs ki gvian Caswvda,<br />
awon-dawona, veraferi gaugo, es abdaubda sityvebi<br />
bavSvis axirebad CaTvala.<br />
samejliso blokSi isedac apirebda asvlas.<br />
tansacmeli arc gamoucvlia, sarkeSi Caixeda da Tma<br />
gaiswora, savarcxeli erTi-orjer gadaisva.<br />
derefanSi fexsacmelebis tyapatyupi ismoda. kari<br />
gaiketa da SeuerTda damsvenebelTa mdinarebas. yvelani<br />
erTi mimarTulebiT miemarTebodnen. saxeze niRbebi ekeTaT,<br />
samaskarado tanisamosi ecvaT, magram mxiaruleba ar<br />
igrZnoboda, xvneSa da fexis tyapuniRa arRvevda mdumarebas,<br />
TiTqos es auracxeli brbo, adgilidan rom daZruliyo,<br />
raRac mZime da savaldebulo uRels Sebmoda.<br />
liftebTan zedaxora idga. dacdas azri ar hqonda<br />
da kibeebs fexiT auyva. Tavdapirvelad sarTulebs iTvlida,<br />
magram angariSi male aeria. yoveli sarTuli derefnebis<br />
sxvadasxvanair labirinTs ierTebda da yoveli mxridan<br />
zRva xalxi moemarTeboda. kibeebze CoCqoli, drtvinva,<br />
uamravi sxeulis moZraobiT gamowveuli guguni ismoda.<br />
am msvlelobas araferi miugavda saxalxo zeims. niRbebs<br />
Tvals aridebda, TiTqos isini keTrovanTa saxeebs<br />
malavda. marto Tvalebs Tu xedavda viwro WrilebSi, damfrTxal,<br />
SeSfoTebul, uazro mzeras awydeboda. papunam<br />
sicive igrZno, TiTqos TviTonac gaToSil sxeulebSi<br />
CaWediliyo, magram brbodan Tavis daRweva SeuZlebeli<br />
aRmoCnda...<br />
bolo baqani ucbad gadaixsna. varskvlaviani ca gadmoemxo<br />
Tavze da papunas moeCvena, kidev cota da TaviT Sevaskdebio.<br />
pirvelad ixila aseTi CaxCaxa varskvlaveTi, magram<br />
vin acala yureba, adamianTa talRam xan aRma abruna,<br />
xan daRma da imasRa dardobda, aravis gaveTelinovo.<br />
yuriswamRebi dgandgari idga. talRam jer orkestrTan<br />
miagdo da kinaRam diriJoris piupitri waaqcia.<br />
TiTqos sasule orkestri iyo, magram ufro Sors rom<br />
gaixeda, sasules simfoniuri gadabmoda, imas eleqtroinstrumentebiT<br />
aRWurvili jazi, imis iqiT aTiode kameruli<br />
orkestri erTad xmianebda, sul bolos ki dolebiTa<br />
da tamtamebiT SeiaraRebuli velurebi yvela<br />
sxva xmas axSobdnen. aTasnair instruments, rac ki kacis<br />
gonebas mougonebia, vis rogor eprianeboda, ise awvalebda<br />
da saSineli kakafoniisagan papunas kinaRam Tavi<br />
gauskda.<br />
gaqceva ioli ar yofila. gaToSili sxeulebi yoveli<br />
mxridan aviwroebdnen, or-sam kacs rom gaecleboda,<br />
sxvebSi iWeWyeboda da uTavbolo Widilma daRala.<br />
ucbad niRbebs Soris veronikas saxe gakrTa. gogonam<br />
Semoscina, xeli gamouwoda. papunam misi susti TiTebi xel-<br />
Si Caigdo da miendo, raTa veronikas iseve daexsna igi,<br />
rogorc erTxel daixsna kvalze adevnebuli virTxebisagan.<br />
TiTqos TavisTavad ixsneboda gza veronikas winaSe.<br />
niRbebi erTmaneTs etmasnebodnen, gasasvlels tovebdnen<br />
da veronika win miuZRoda Tavgzaabneul kacs.<br />
orkestrs rom gaSorda, momReralTa laSqarma wamoyo<br />
Tavi. yvelaze maRali sopranodan yvelaze dabal<br />
banamde erTbaSad amuSavebdnen sxvadasxvanair melodias<br />
da, Canda, aravin aravis usmenda. solo momRerlebTan er-<br />
Tad uamravi dueti, trio, kvarteti, kvinteti iWaWeboda<br />
da papunas veraferi gaego.<br />
amaTac Tavi daaRwies da moajirs miatanes. aqedan<br />
pansionatis parki iSleboda. dacarielebul parks letas<br />
TeTri nakadi acocxlebda uwyveti, Tanabari SxuiliT.<br />
Sors, burusSi Semzaravad igorgleboda zRva, masa<br />
da cas Soris sazRvari ar arsebobda. TiTqos giganturi<br />
urCxuli qSinavda, STanTqmas uqadda qveynierebas.<br />
Semobrunda papuna Wyonia. am usazRvro samyaroSi<br />
raoden susti iyo TviTon. veronikas gamWvirvale Ti-<br />
Tebs daxeda da gaeRima:<br />
`Zala sisusteSia!~<br />
musikalur-vokaluri Rrianceli axla mTvralTa<br />
144 145
Rriancelma Secvala. moajiris gaswvriv uzarmazari sefa<br />
gaWimuliyo, bolo ar uCanda. auracxeli xoragi eyara<br />
zed. gaberili kasrebidan wiTeli da TeTri Rvino gadmosCqefda.<br />
es amdeni xalxi daseoda da mucels iyoravda.<br />
haerSi idga saWmlis namusrevisa da daqceuli Rvinis<br />
sunis gulisamrevi nazavi. moqeifeni ukve mieRo ufals,<br />
zogan erTmaneTs loSnidnen, zogan ki Tavpirs amtvrevdnen.<br />
SeTanxmebulebiviT gaSordnen meRodarT.<br />
sapirispiro mxares TiTqos meti simSvide sufevda.<br />
sadRac, uCinar koSkebze dakidebuli proJeqtorebi<br />
Tanabar sinaTles afenda da varskvlavebs aqrobda caze.<br />
uxilavi orkestri sacekvaos ukravda. Caxutebuli<br />
wyvilebi nela irxeodnen.<br />
`xom ar gvecekva, patara dedofalo?~<br />
veronikam bavSvuri miamitobiT SemohRima. mxarze<br />
xelebi daawyo da musikas neli taatiT ahyva. ucnauri netarebiT<br />
Sepyrobil papunas patara ferias welze Semoexvia<br />
xeli da ise saTuTad daatarebda, faifurisaa da<br />
vaiTu damemsxvreso.<br />
nazi musika ipyrobda suls, kacis mklavebSi momwyvdeuli<br />
veronika msubuqad dafarfatebda. papuna TiTqos<br />
moswyda yovelive amqveyniurs, daaviwyda vin iyo da ratom<br />
aRmoCnda aq. TiTqos iZireboda Taflisferi Tvalebis<br />
sikamkameSi da erTaderTi giJuri survili, angariSmiucemeli,<br />
gauazrebeli, SerCenoda, _ daekocna es saxe,<br />
es Tvalebi, mTrTolvare bageebi, odnav SewiTlebuli Rawvebi...<br />
Tavi Zlivs moiToka. morCilad mihyva musikis msubuq<br />
talRebs da mxolod veronikas Tvalebs xedavda, sadac<br />
gulubryvilobis zRvaSi maradiuli sinorCe tivtivebda.<br />
drois saTvalavi dakarga papuna Wyoniam. TiTqos arc<br />
arasodes damTavrdeboda es usazRvro netareba, magram<br />
moulodnelad gamoirTo musika da kvlav CoCqoli gaisma.<br />
fotografi darboda samfexa yuTiT, xels nu miSliTo<br />
ixveweboda. ojaxuri albomisTvis iRebda suraTs.<br />
skamze maminacvali da deda isxdnen. maminacvals amayad<br />
aeRira Tavi, SeRebil ulvaSebs isworebda wamdauwum.<br />
dedis daRlil saxeze naZaladevi Rimili krToda. nabolara<br />
muxlebze ejda, magram bavSvi ar uCerdeboda, xelidan<br />
usxlteboda. ukan Camomwkrivebuliyvnen ufrosi<br />
da, Zmebi, naxevarda da naxevarZma. gayinuli TvalebiT<br />
misCerebodnen fotoaparats. `Wipuna sadRaa?~ _ ikiTxa<br />
uceb dedam. `Wipuna, Wipuna!..~ _ gasZaxa nervulad maminacvalma.<br />
brbos aTi-Tormeti wlis biWi gamoeyo, dedis<br />
ferxTiT Caimuxla.<br />
`aba, miyureT, axla Citi gamofrindeba!~ _ gaiRima<br />
fotografma.<br />
papuna TiTqos gaiTiSa. Tvalebze xeli Camoisva,<br />
gons moego. kvlav xmianobda sacekvao musika da mocekvave<br />
wyvilebi rokavdnen. maminacvali viRac dedakacs<br />
atorRialeboda, yurSi macdurad CasCurCulebda. dedakaci<br />
metiCruli JivJiviT icinoda, pirze xels ifarebda.<br />
papunam rom Cauara, maminacvalma Tvali Caukra, CaixiTxiTa:<br />
`cekvavT?.. aseTi cekvebi imnairad mTavrdeba!~ Tan<br />
TiTi mocekvaveTa miRma gaiSvira.<br />
gza mxolod iqiT ixsneboda. mocekvaveebi ukan<br />
moitoves. win ki gaSlil moedanze moismoda dausrulebeli<br />
xiTxiTi, qirqili, kiskisi, xarxari, roxroxi... niRbosani,<br />
dediSobela wyvilebi goraobdnen yovel nabijze<br />
da bRlarZunobdnen. papunam moixeda. maminacvali dedakacs<br />
moaTrevda da gza-gza kabas axevda.<br />
veronikam cerze aiwia, yurSi CasCurCula:<br />
`wamiyvane aqedan.~<br />
papunam xelSi aitaca Tavisi feria, mkerdze miixuta.<br />
veronikam saxe mis kiserSi Camala da kacs gogonas<br />
msubuqi sunTqva elamuneboda loyaze.<br />
ase atatebuli gadaatara mTeli es sivrce da mis<br />
sulSi am dros wminda naTeli idga.<br />
ganerida brbos, ukana moajirTan gaCerda. daenana<br />
xelis gaSveba. SeeZlo didxans mdgariyo am moajirTan,<br />
146 147
sadac mis smenas odnavRa wvdeboda brbos Jriamuli.<br />
veronika gatrunuliyo mis mklavebSi. xmas ar iRebda.<br />
mere Tavi aswia, Rawvebi Sefakloda, bageebi gaxsnoda<br />
da TeTrad Cawikwikebuli kbilebi uCanda.<br />
`giyvarvar?~ _ Cumad daekiTxa.<br />
papunam uxmod dauqnia Tavi.<br />
veronikam Caicina. cxviri kiserze mouxaxuna, mere<br />
ki swrafad dauZvra xelidan.<br />
moajirisaken miixeda da niri ucabedad Seecvala.<br />
papunas xeli staca, moqaCa, moajirs moacila.<br />
papuna SiSis mizezs ver miuxvda. gadaixeda. qedis<br />
gragnili wamomarTuliyo, Savad gadamxoboda mTel<br />
zRvispireTs, ubeSi moeyuJebina vrceli pansionati.<br />
qveviT, proJeqtorebis Suqis anareklze, SemoRobili<br />
qarTa dainaxa. rezinis batebiviT ucnauri arsebebi<br />
dabobRavdnen, kisrebs zeviT, musikisa da sinaTlisaken<br />
iwevdnen. marTlac batebi egona, magram rom daakvirda,<br />
mixvda, pansionatis ramdenime sarTuls mainc wvdeboda<br />
im arsebaTa Tavebi.<br />
veronikamac gadaixeda SiSianad, oxvra aRmoxda.<br />
swrafad gaSordnen saSiS adgils.<br />
swored am dros gaisma fanfarebis xma.<br />
ficarnagze xaverdis kamzoliani da wiTelCaCebiani<br />
biWebi Camomwkrivdnen da buk-naRaras Semohkres.<br />
xalxi amoZravda, orad gaiyo, cocxali derefani<br />
datova.<br />
derefnis bolos procesia gamoCnda.<br />
win jambazebi da takimasxarebi morbodnen. gza-gza<br />
malayebs gadadiodnen. titlikana tani Sav-TeTri zolebiT<br />
aeWrelebinaT. maTraxebiviT kudebi mosTrevdaT.<br />
xuWuWa TmebSi mtkavela rqebi mouCandaT.<br />
mere grial-grialiT Caiara mexanZreTa sasule<br />
orkestrma, romelsac biRaulvaSiani koncertmaisteri<br />
mouZRoda.<br />
eqvswyeba, Savad mbzinvare cxenebs Savi kareta mo-<br />
hyavda. Sig adiko da paraskeva isxdnen. adiko patara biWs<br />
hgavda da bunCula loyebi TuraSauliviT uRvioda.<br />
`vaSa!~ _ igriala brbom, aTasi pirisagan amonTxeulma<br />
xmam talRasaviT gadaiara, erTi bolodan meores<br />
miaskda. uCinari kacunebi daZrwodnen aqeT-iqiT, aqezebdnen,<br />
yels nu daiSurebT, ena nu CagigdiaT, Cveni adiko<br />
ar gagvijavrdes, Torem es samejliso bloki ukana<br />
ezos qarTaSi gadayiravdebao.<br />
pirdaRebuli iyureboda aqeT-iqiT papuna Wyonia,<br />
uneblieT win gamZvraliyo da gzidan gadakargva daviwyeboda.<br />
zed cxvirwin Seyovnda kareta. adikos bunCula loyebi<br />
uceb daewrita, piri farTod gaexa da Sig meCxeri<br />
kbilebi wamoezarda.<br />
`rogor mogwons Cveni warmodgena?~ _ CaxleCili<br />
xmiT hkiTxa.<br />
papunam pasuxis gacema verc moaswro, karetam ukve<br />
gaiara.<br />
ukan WrelaWrula, zizil-pipilebiani niRbebi moaqrolebdnen<br />
cxenebs, priala celebi ze aRemarTaT da<br />
mxiarulad aJRarunebdnen. xandaxan anglobdnen. brbo-<br />
Si Sevardeboda romelime maTgani, celiT miswvdeboda<br />
msxverpls da Tavi gagordeboda miwaze. ukan iwevda damfrTxali<br />
brbo, erTmaneTs Telavdnen.<br />
niRbebis fexdafex dinjad moabijebda zvaviviT<br />
didi lurji spilo. kavebiT SeiaraRebuli hindoni uCxikinebdnen.<br />
is ki yurebs apartyunebda da sevdianad imzireboda.<br />
spilos zurgze oqros taxtrevani edga, Sig ki `silamazis<br />
dedofali~ ijda.<br />
dabolos, isev musikosni, jambazebi da aTasnairi qajebi<br />
yiJiniT gadadiodnen malayebs.<br />
spilom gverdiT rom Cauara, maSinRa icno dedoflis<br />
samosSi Cacmuli qali.<br />
`ninuca bebia!~<br />
148 149
ar icoda, gascineboda Tu swyenoda.<br />
`ninuca bebia!~ _ kvlav gasZaxa da xeli dauqnia.<br />
dedaberma sawyaloblad gadmoxeda. gulSi tkivilad<br />
CarCa es gamoxedva.<br />
`eg ranairi xumrobaa?~ _ Semcbarma gaifiqra.<br />
mobezrda uTavbolo aurzauri. Zlivs gaaRwies kibemde.<br />
veronikam karamde moacila, seriozuli Tvalebi<br />
SeanaTa da dardianad Tqva:<br />
`sawyali ninuca bebia!~<br />
papunam araferi upasuxa. erTxans gahyurebda mimaval<br />
veronikas, Tan fiqrobda, dedabris gamasxreba veraferi<br />
oiniao.<br />
kari gaaRo da samzareulodan wylis Cxriali moesma...<br />
16. triptixi<br />
wylis Cxriali rom moesma, ifiqra, ninuca bebia mobrunebulao.<br />
swrafad miaSura samzareulos da zRurblze<br />
gaSeSda. `deda!~ _ undoda daeZaxa. Tavi Seikava. qali zurgiT<br />
idga, onkanTan saqmianobda. cxadia, es iyo deda, papunas<br />
saWoWmano araferi hqonda. pansionatSi Camosvlis<br />
pirvel dRes rom ixila, metad axalgazrda moeCvena. axla<br />
WaRara momravleboda. Tmebis SesaRebad da sakoxtaod<br />
verasodes iclida. drosa da garjas TiTqos daedablebina,<br />
mxrebi CamoeSva, Wapanis Trevas Rone gamoecala. papuna<br />
Cumad idga, magram qalma igrZno misi mzera da Semobrunda.<br />
saxe bednierma Rimilma gauxsna. Sekruli kopebi<br />
gadaewminda. Svilis gamoCena ar gahkvirvebia. TiTqos<br />
wuTis win daSordneno, Sinaurulad usayvedura:<br />
`xandaxan <strong>saxli</strong>c unda gagaxsendes, momkla Senma<br />
lodinma!~<br />
`ninuca bebia sadRaa?~ _ hkiTxa papunam, Tumca pasuxs<br />
ar moeloda.<br />
dedam araferi Tqva, oRond TvalebSi gakvirveba<br />
gaukrTa.<br />
`isadileb?~ _ mcire dumilis Semdeg daekiTxa.<br />
papunas wuTis win kuWi ewvoda, magram axla mada gadaeketa.<br />
`ara!.. Tu cxeli wyali modis, vibanaveb!~<br />
cxeli wyali aq yovelTvis modioda.<br />
abazanaSi didxans nebivrobda. cdilobda, mejlisidan<br />
wamoyolili biwi Camoebana. fiqrobda dedaze, veronikaze,<br />
oreulmac gaaxsena Tavi. sayovelTao mxiarulebas<br />
CaeTria, cnobismoyvareoba gaecxovelebina... fiqriT<br />
moulodnelad TaTulis gadaswvda. amden oromtrialSi<br />
aviwydeboda xolme da sindisis qenjnam Seawuxa.<br />
oTaxSi Suqi ar aunTia, ise dajda fanjarasTan. deda<br />
Cumad Semovida, iqve, savarZelSi Cajda. Tan saqsovi<br />
Semoitana da uxmod Seudga xelsaqmobas.<br />
papuna TiTqos Tavis bavSvobaSi gadabargda, im iSviaT<br />
saRamoebs ewvia, roca Sin martodmarto rCeboda<br />
dedasTan (da-Zmebi soflebSi gaikrifebodnen, ardadegebze).<br />
dasxdebodnen bnel aivanze. deda qsovda (bnel-<br />
Si, brmad qsovda), papuna ki garinduli gascqeroda varskvlavTa<br />
cimcimiT abrWyvialebul Rameul cas da sul-<br />
Si siwynare sufevda. axlac siwynare daeufla papuna Wyonias<br />
suls, magram fanjridan gadaSlili suraTi aRar hgavda<br />
bavSvobisdroindels. bneli SuSis miRma araferi Canda,<br />
garda Savad dagragnili kvamlisa.<br />
mere qarma dahbera, kvamli waiRo, bindiani sivrce<br />
gamWvirvale gaxda. sadRac wiTeli sinaTlis wyaro amococda<br />
da mewamuli feri Semoefina oTaxsac. papunam amoioxra.<br />
dedas savarZelSi CasZineboda, Zafis gorgali<br />
iatakze egdo, saqsovi CxirebisaTvis orive xeli Caevlo<br />
da TiTebs atokebda, sizmarSic qsovda. pirisaxe mSvidi<br />
hqonda, Sinagani siTboTi ganaTebuli... papuna Cumad wamodga,<br />
mZinares Sali moaxura da Tavis oTaxSi gavida.<br />
Seecada emuSava, Tabaxis furclebic daido, magram<br />
kalams xeli ver mohkida. mihyva fiqris mdinarebas. kvlav<br />
150 151
warsuls miubrunda. umamod izrdeboda. amitomac Tavis<br />
irgvliv ufro qalebs xedavda... bebiebs, deidebs, bicolebs...<br />
yvelaze metad dedas... mere ki TaTulis...<br />
deda exveweboda, coli SeirTeo. laparaks ufro ma-<br />
Sin mouxSira, roca papunam umaRlesi daamTavra da TbilisSi<br />
sabolood gadmobargda. eSinoda, qalis xeli moakldeba<br />
da raime xifaTs gadaeyrebao. `ra vqna, deda, aravis<br />
vuyvarvar da...~ _ igeriebda papuna dedis Semotevas.<br />
marTlacda romeos asaki ukve gasvloda, Tavis julietas<br />
karga xania ascda da amieridan an uSvilZirod unda<br />
gadagebuliyo, an usiyvarulod unda daedga gvirgvini,<br />
ufro _ uReli. eSova erTi Cveulebrivi gogo, xasiaTiT<br />
rom Seewyoboda da mis siRaribesac gauZlebda. mere da<br />
mere Seegueboda, albaT. maS ra eqna, yoveli gamvleli<br />
da gamomvleli amas eCiCineboda, kaco, ras apireb, qorwili<br />
rodis unda gvaWamoo. sindisi aCerebda mxolod,<br />
sxvisi Svili ranairad memsxverploso. maSin auCurCulda<br />
oreuli, Se bedovlaToo, mTeli cxovreba briyvul<br />
zRaprebSi dafrinav, eZeb julietebs, beatriCeebs,<br />
dulsineebs, veronikebs... cxovrebis motyuebas cdilob,<br />
cxovreba ki TviTon mogatyuebs... damijere, tvinidan amoiSale<br />
eg sisuleleebi. Sen veronika ki ar gWirdeba, Sen<br />
erTi jansaRi gogo ginda, loginSic rom Caigoreb da Sens<br />
xuSturebsac rom aitans, arc uSno unda iyos da arc gadasarevi<br />
silamazisa, arc Rataki ginda, arc Senze bevrad<br />
SeZlebuli, asakiT ufrosi nu iqneba, male dagiberdeba,<br />
magram mTlad akvnidan nu amoiyvan, gasazrdeli gagixdeba<br />
da ra gamova, eSmakma uwyis... imdeni uCiCina, mTlad<br />
daaviwya, rom qveyanaze arsebobs yvavileTi, mzianeTi,<br />
ciskreTi, RimileTi... WeSmariti siyvaruli... sadac<br />
vnebaa, iq siyvarulic daibadebao. xelze daixvia oreulis<br />
naboZebi sibrZne da uaryo momxiblavi iluziebi...<br />
(`oreulis mona~, fragmenti novelidan)<br />
`...mTel Tavis dros xafangis dagebas andomebda.<br />
didad ar arCevda, Tu vis ugebda xafangs. Tumca xandaxan<br />
TviTon ufro ixlarTeboda Sig da damfrTxali, Tavis<br />
daZvrenas cdilobda. gogoebis gamosaWerad maRali idealebi<br />
sulac ar iyo saWiro, piriqiT, lamazi iluziebi<br />
xel-fexs uborkavda da borkili rom Tavidan moiSora,<br />
sindisis karnaxi imdenad ukve ar awuxebda, ramdenadac is,<br />
rom raime kriminalur maxeSi ar gabmuliyo. yoveli axali<br />
Tavgadasavali patara omsa hgavda, sadac orive mxare<br />
isaxavs sakuTar strategiul Tu taqtikur amocanebs da<br />
gamarjvebuli is rCeba, vinc ufro gonebaeSmakia. Tavisi<br />
Wkuisa swamda, magram qalis xrikebi Tavgzas ubnevda, yvelaze<br />
uWkuo qalic ki jabnida eSmakobiT, radgan xasiaTis<br />
sirbile saSualebas ar aZlevda daeTrguna mowinaaRmdege.<br />
zogjer wesier gogoebsac gadaawydeboda, Tavsac ki<br />
ayvarebdnen, magram gaugebrobis civi kedeli ver gadaelaxa.<br />
mcire da ususuri grZnoba, siyvarulis uferul<br />
asls rom hgavda, TavisTavad CaifSuteboda, icriceboda,<br />
qreboda. mcire droc kmaroda, raTa mogonebaTa<br />
galereadan amovardniliyo suraTebi, romelTac wuTierad<br />
elaciceboda. wlebis Semdeg, roca mexsierebis<br />
miZinebuli xatebi Seawuxa, iqidan mxolod mkrTali, sifrifana<br />
saxeebi amotivtivda: Cvidmeti wlis provincialisa,<br />
artistulad rom TamaSobda pirvelad Secdenils;<br />
gamocdili, avxorci dedakacisa, visac damfrTxali<br />
gamoeqca; morcxvi da utyvi skolisformiani gogonasi,<br />
visac gulwrfelad SesTavaza guli da xeli (axali TovliT<br />
mofenil Rameul prospeqtze, roca yvelaferi amaRlebuli<br />
da mSvenieri Canda); mkacri, civi mzeTunaxavisa, idealuri<br />
dia<strong>saxli</strong>si rom gaxdeboda, uxilavi kedlis gadalaxva<br />
rom SesZleboda (silamazis yinulovani kedlisa!)...<br />
erT dRes ki aRmoaCina, rom sabolood damorCileboda<br />
oreuls da ukve veRaraferi ixsnida mis suls...~<br />
152 153
TeTr qaRalds daxeda papuna Wyoniam. gaswia, daRlilobam<br />
Tavi Seaxsena, sxeuli nagvemiviT hqonda. Zlivs<br />
wamoiwia savarZlidan, sawolze TavdaRma davarda da Zil-<br />
Si ise swrafad Caeflo, TiTqos gamoRviZebas arc arasodes<br />
apirebda.<br />
`Zilisguda!~ _ Caiburtyuna oreulma da uCumrad<br />
gaecala. mZinare dedisaTvis arc dauxedavs. gverdiT ise<br />
Cauara, TiTqos kedelze landi gasrialdao. TviTonac<br />
ar icoda, ras apirebda. mejlisis vnebiani TavaSvebuloba<br />
nair-nair ferebSi esaxeboda da agznebul gonebas ver<br />
iwynarebda. kars rom ar gaeWriala, gasaRebis WuWrutanaSi<br />
gaZvra da derefanSi aRmoCnda.<br />
naTurebi odnavRa bJutavda. ekonomiis mizniT Ram-<br />
RamobiT Zabvas amcirebdnen.<br />
mTel pansionats eZina da oreulma elvisuswrafesad<br />
CaaTava derefani. ganze gauxvia da gza aebna. xan erT<br />
WuWrutanaSi SeZvra, xan meoreSi. viRac-viRacebis garderobebsa<br />
da saZile oTaxebSi daforTxavda. mere gaTbobis<br />
milebs gahyva, aRma-daRma ixetiala. aq telefonis<br />
kabels waawyda, mavTulze gasrialda, viRacis aparatSi aRmoCnda,<br />
telefoni aaxmiana. mZinare, CaxleCilma xmam Caaxvela<br />
da oreuli kinaRam dayruvda. TavpirismtvreviT gamovarda,<br />
SeSinebulma klozetSi durTa Tavi, Sig Carecxil<br />
wyals Cahyva. bolos, roca uzarmazar miwisqveSa gamoqvabulSi<br />
aRmoCnda, sakuTari gambedaobisa SeeSinda.<br />
gamoqvabulSi Suacecxli enTo.<br />
cecxlispiras paraskeva Cacucquliyo. tyavis kaba<br />
ecva, sxeuls naxevradRa ufaravda.<br />
nakvercxlebidan joxiT cdilobda Serujuli kartofilis<br />
amoRebas.<br />
oreuli Seyovnda. miaSterda paraskevas SiSvel<br />
mxrebs, moRiavebul gulmkerds, lamazad moxril muxlis-<br />
Tavebs. vnebisagan acaxcaxebuls Rone ecleboda da Tavs<br />
ver imorCilebda.<br />
paraskevam kartofili gadmoagora. xelidan xelSi<br />
agdebda da suls uberavda. ase sulis berva-berviT Semoacala<br />
danaxSirebuli kani. oxSivriani qaTqaTa kartofili<br />
gemrielad CakbiCa.<br />
oreuls mTlad aeria Tavgza. qalis yoveli moZraoba<br />
aforiaqebda. dauokebeli JiniT izidavda. paraskevas gverdiT<br />
Cacucqda, mxrebiT mxrebs Seexo. qals araferi ugrZvnia.<br />
oreuli akrusunda, sust bgerebs gamoscemda da isic<br />
cecxlis gurgurSi qreboda. mere ukve arc axsovda, ras<br />
akeTebda. muWistolad SeikumSa da qals ubeSi Caugorda.<br />
TeTr ZuZuebs Soris Cavardnils guli SeuRonda, qalis<br />
mTrTolvare sxeuls angariSmiucemlad Caekra, SemoeWdo.<br />
undoda ori ki ara, aTasi xeli hqonoda, raTa erTianad gaeTavisebina,<br />
daufleboda, mSvenieri sxeulis mcire nawilic<br />
ar darCeniliyo, rasac vnebiT ar Caewmawneboda...<br />
paraskevas kvlav araferi ugrZvnia. wamiT TiTqos<br />
miZinebuli vnebis Soreuli Zaxili moesmao, gayuCda,<br />
magram meti veraferi SeniSna da kartofili meorejerac<br />
CakbiCa.<br />
gamoqvabulSi mZime fexis xma moisma. sibneleSi ra-<br />
Rac kolosaluri moalajebda. oreuls vneba umalve Cae-<br />
Srita, dascxa, suli SeexuTa. SiSisagan erTbaSad dapataravda,<br />
kvlav muWistola burTad gadaiqca da Zirs dagorda.<br />
paraskevam Tvali kida, esec kartofili egona, Wvinti<br />
hkra da cecxlSi Seagdo. oreuli iwvoda, magram xmis<br />
amoRebas ver bedavda da suli kbiliT eWira.<br />
sibneles uzarmazari, banjgvliani ciklopi gamoeyo.<br />
erTaderTi Tvali quruSad moavlo irgvliv. mzera<br />
paraskevaze SeaCera. gaugebrad aburtyunda da mis xmaSi<br />
igrZnoboda muqara, wadili, Txovna.<br />
paraskevam wamoiwia, ukan moixeda. mixvda, gaqceva<br />
daugvianda. krToma dafara, TviTonac zviadad wamoimarTa,<br />
gaizarda, gaizarda da ciklops gautolda. idga<br />
mrisxane amazonis gamometyvelebiT, uSiSrad eloda Tavdasxmas.<br />
ciklopma nabiji gadmodga, Seyovnda. veeberTela<br />
154 155
sxeuli daeZagra, mTasaviT kunTebi aud-Caudioda, TrTolva<br />
uvlida. vnebiT dabrmavebulma Tavi jiutad daRera<br />
da uxmod gamoemarTa.<br />
paraskeva TavganwirviT Seeba moZalades. xmas arc<br />
erTi ar iRebda, magram saSineli griali gaudioda ori<br />
giganturi arsebis samkvdro-sasicocxlo Widils. qali<br />
aras uTmobda, magram ciklops Rone ufro erCoda da<br />
tyavis kaba nafleTebad uqcia.<br />
cecxlSi Cavardnili oreuli cotacda CanaxSirdeboda,<br />
gaqcevas ki ver bedavda. mxolod maSin, roca mobuqnave<br />
ciklopma fexi koconSi Cahkra, muguzlebi mTel<br />
gamoqvabulSi mimoifanta. oreulic tyviasaviT gavarda,<br />
qvis kedels mienarcxa da wyliT savse rofSi moadina tyapani.<br />
karga xans SiSinebda, gons modioda, orTqlis Rrubeli<br />
daayena.<br />
ciklopma ajoba RoniT, motexa, qveS moigdo, vnebiani<br />
RmuiliT Telavda paraskevas lamaz sxeuls.<br />
oreuli daiboRma. civ wyalSi egdo da mzeras malavda.<br />
gunebaSi sikvdils uqadda orives, ukanaskneli sityvebiT<br />
lanZRavda paraskevas, radgan mixvda, qalis<br />
winaaRmdegoba TamaSi iyo mxolod da axla vnebas damor-<br />
Cilebuli bednieri kiviliT pasuxobda.<br />
ucbad kivils yivili SeerTo. kedeli gaixsna da<br />
iqidan gaavebuli adiko gamovarda. SiSveli iyo da Tavze<br />
indielTa beladis Wreli gvirgvini exura. xelSi basri<br />
tomahavki epyra. haerSi Sexta da ciklops zurgze moeqca,<br />
Tan mTeli Zal-RoniT Casca, sisxlis Sadrevani Seesxa.<br />
saSineli RrialiT wamoimarTa ciklopi, zurgidan<br />
Camoibertya Ronedaclili adiko, bajbajiT Sebrunda, raTa<br />
mteri gadaeTela, magram ucbad Zirs zRarTani moadina.<br />
oreuli kunWulSi CaZvra. SvebiT maSinRa amoisun-<br />
Tqa, elsadenis kabels rom waawyda da imas mihyva.<br />
Zlivs moZebna Tavisi bina, gasaRebis WuWrutanaSi<br />
SeZvra da papunas mieaxla...<br />
papunas ZilquSi daawva. saSineli sizmridan Tavis<br />
daRweva gauWirda. suli SeexuTa, oflad gaiRvara. cxadiviT<br />
xedavda ciklopTan SeWidebul paraskevas, tomahavkiT<br />
SeiaraRebul adikos, simwrisagan dafCenil, Rrjo<br />
kbilebiT savse pirs, sisxlis TqeSs, ciklopis Wrilobidan<br />
rom asxamda, adiko da paraskeva ki Sig banaobdnen... erTi<br />
im Semzarav sizmarTagani iyo, ZilSi rom dagtanjavs,<br />
gamoRviZebis Semdeg ki verafriT gaixseneb... mere Tanda-<br />
Tan damSvidda. TiTqos grili xeli daades Sublze, Tavis<br />
tkivili dauames. igrZno raRac mSobliuri, tkbili surneli.<br />
uxmo, nazi CurCuli Caesma: `deda genacvalos, Cemi<br />
biWi!~ wamiT kvlav dabrunda Soreuli bavSvoba. igi isev<br />
cicqna Wipuna iyo da TvaldaxuWulma xmadabla warmoTqva:<br />
`deda!~ albaT, sizmari grZeldeboda, Tavs Zala daatana,<br />
wamojda da quTuToebi maSinRa gaxsna.<br />
dedam ukan daixia. xeli, papunas Sublze rom edo,<br />
aseve gauSeSda. wamier gakrTa ucxo, araqauri ieri, magram<br />
umalve pirisaxeze Cveuli simkacrenarevi siTbo<br />
aesaxa. deda zedmet alerss ar iyo Cveuli.<br />
`ZilSi oxravdi, getyoba, sizmari agewewa!~<br />
papunam fanjrisaken gaixeda. iSviaTad xvdeboda, ra<br />
dro iyo, SuadRe didad ar gansxvavdeboda SuaRamisagan.<br />
`eh, deda, deda!~ _ wamoscda uneburad.<br />
`cxovreba ver aewyo? _ TanagrZnobiT CaekiTxa<br />
deda. _ ver ivarge TviTon... ymawvilia Seni coli, gecodeba<br />
da eferebi zedmetad... nu abavSveb, cota mkacrad<br />
unda mouWiro xeli!~<br />
`eh, deda, Seni receptebi moZvelda!~<br />
`gayra ar gamagono, icode! kargi qali gyavs, oRond<br />
bavSvia jer, gzaze unda dayeneba!~<br />
(monaxazi saojaxo romanis dasawerad)<br />
`...Tinikos gamosaWerad wavedi im dRes. erTma ymawvilma<br />
miTxra, mwife vaSliviTaa, totis SerxevaRa unda<br />
156 157
da xelisgulze dagigordebao. marTalia, TviTon ver<br />
bedavda am totis Serxevas. iqneb gangeb miTxra, win me wamagdo,<br />
TviTon ki yabulsa iyo, Cem mier gakvalul gzaze evlo.<br />
Tiniko ki erTi cqriala gogona aRmoCnda. Tvalebi<br />
eSxianad uelavda. vinc Sarvliani Caivlida, ise Caacqerdeboda,<br />
TiTqos ZiriT Ziramde Cawvdoma ewada. pirze gamomwvevi<br />
Rimili dasTamaSebda. vnebianad xiTxiTebda. es<br />
umisamarTo sicili zust misamarTs Seicavda. masSi dedali<br />
Citunas Wreli bumbuli igulisxmeboda, mamlis yuradRebis<br />
misaqcevad rom Seuferadebia gangebas.<br />
veravin daikvexnida, Tiniko loginSi Camiwveniao,<br />
Tumca is pirveli mkvexara maincdamainc Sors ar iyo gogonas<br />
qaTqaTa sareclisagan. pirvelma gacnobam damarwmuna,<br />
Citi bdRvnad Rirda. misi TiTebi odnav Sevayovne<br />
Cems xelebSi, Tumca iqneb TviTon Seayovna, da sicil-sicil<br />
vagrZnobine, vgiJdebi, Sens meti aravin momwons-meTqi.<br />
fici sruliad zedmeti iyo, radgan Tiniko<br />
qveyanas moswonda, amaSi ki upirvelesad TviTon iyo darwmunebuli...<br />
(TaTuli: yvelaferi ise swrafad moxda, gons ver<br />
movedi. TinikosTan arasodes mimegobria. mosawyen leqciaze<br />
erTmaneTis gverdiT aRmovCndiT da gamando, kibes-<br />
Tan erTi `biZa~ melodeba, Cemzea gadareuli da ar vici,<br />
gavyve Tu arao. gogonebis cnobismoyvareoba vin ar icis<br />
da leqciis Semdeg kibeze Cavacile...)<br />
Cveni mokle nacnoboba amaze Sewyda da mxolod ori<br />
Tvis Semdeg ganaxlda, roca gogona ardadegebidan kvlav<br />
institutSi dabrunda da TanakurselebTan daitrabaxa,<br />
kidec gavTxovdi da kidec gamovTxovdio, magram guls mainc<br />
ar vitex, imdeni saqmro myavs, mTel Cems kurss eyofao...<br />
(TaTuli: pirdaRebuli vusmendi da Tavs wminda<br />
wylis provincielad vgrZnobdi. mrcxvenoda kidec Cemi<br />
sofluri gaunaTleblobisa. Cemze xom asjer lamazi<br />
meCveneboda, Tumca romeli gogo aRiarebs amas, siTamamec<br />
ar aklda, CacmiTac, ra vici, sad Soulobda, eqst-<br />
raze ecva. maSin mini iyo modaSi. iseT mokles icvamda, me<br />
vin momcemda magis nebas. maxsovs, yvelas mini ecva, me ki<br />
muxlebs vifaravdi dedis brZanebiT. rogorc ki Tavs<br />
marto davigulebdi, kabas zeviT aviqaCavdi, qamarqveS Cavikecavdi<br />
da minic mzad iyo. hoda, sadac Tiniko Caivlida,<br />
me iq vin SemamCnevda...)<br />
Tinikos Tavgadasavlebi rom gavige, _ ufro sworad,<br />
didis ambiT momisamZimres, _ gunebaSi gameRima,<br />
axla xom ufro iolia misi gamoWera-meTqi. institutis<br />
kibesTan davudarajdi. ise mxiarulad CamofrTxialda,<br />
etyoba, dardiT Tavs ar iklavda... gverdiT Tanakurseli<br />
gogona mohyveboda. maincdamainc yuradReba ar mimiqcevia.<br />
ar vici gangeb, ar vici ase gamouvida, magram es<br />
mesame agvekida da Tavidan unda momeSorebina. SevTavaze,<br />
saxlebamde migacilebT, oRond jer Sin TaTuli<br />
miviyvanoT-meTqi. rac rom xumroba vicodi, mgoni, am<br />
gzaze davxarje da Cemi gonebamaxvilobiTa da gulRiaobiT<br />
orive movxible...<br />
(TaTuli: mogvianebiT ara erTxel mikiTxavs Cemi<br />
TavisTvis, ra iyo, ram damabrmava. mxolod erTi wlis Semdeg<br />
gavixsene, rom dauvarcxneli da gauparsavi movida,<br />
wvergaburZgnuli mamakacebi ki saerTod mejavrebodnen;<br />
raRacnairi Zvelmoduri, yavisferi palto ecva,<br />
iafad Tu iyida sadme, mxrebSi farTo hqonda, kalTebi ki<br />
muxlebqveS mosTrevda. Sarvalic ar hqonda dauToebuli<br />
da muxlebze gamobervoda... yovelive amisaTvis maSin<br />
yuradReba ar mimiqcevia. erTaderTi, ramac damatyveva,<br />
misi Taflisferi Tvalebi iyo da kidev _ inteligenturi<br />
xelebi...)<br />
im saRamos, orive Sin rom mivacile, iqneb raindobad<br />
ar CameTvleba, magram gunebaSi gadavwyvite, Tu Tinikos<br />
varianti CameSala, ager eg gogo rom Semomcicinebs,<br />
iqneb ufro xelmisawvdomia-meTqi. erTi SexedviT<br />
didi veraferi Svili iyo, viwro kaba Semotmasnoda momrgvalebul<br />
muxlebze...<br />
158 159
(TaTuli: Tinikom rom daitrabaxa, gavTxovdio, umalve<br />
papuna gamaxsenda. Semecoda, aseT Wabuks uRalata, misi<br />
grZnobebi arafrad CaTvala-meTqi. vin icis, axla rogor<br />
ganicdis-meTqi... msurda, TanagrZnoba gamomexata...)<br />
Tinikos gaTxoveba sulac ar manaRvlebda. TaTulis<br />
sityvebi damcinavi RimiliT movismine, mxrebi aviCeCe. sulac<br />
ar mawyobda, TaTulis efiqra, Tinikozea gadareulio.<br />
piriqiT, oriode fraziT davumtkice, Tinikos<br />
siyvaruli gulSi arc gamivlia-meTqi. SevyeviT saubars<br />
da gaseirneba rom SevTavaze, ise swrafad damTanxmda,<br />
mivxvdi, gavabi Citi maxeSi...<br />
(TaTuli: xelisgulze gimkiTxavebo, miTxra. gulubryvilod<br />
gavuwode. xelze mefereboda da viTomda<br />
momavals miwinaswarmetyvelebda. sityvebis azrs mainc<br />
ver vgebulobdi. mxolod TvalebSi vuyurebdi... meore<br />
dRes xelze rom makoca, daguduli siciliT vupasuxe...<br />
CerCeti gogo!..)<br />
meore dRes mivkib-movkibe tyuili da marTali. Sin<br />
moviwvie. yovel Cems sityvas emorCileboda da aman mafiqrebina,<br />
dasakargi araferi hqonia-meTqi. mainc vfrTxilobdi.<br />
pirveli STabeWdilebebi Tavidan amomivarda. ver<br />
vityvi, amjerad damatyveva-meTqi, magram koplebiani qveda<br />
kaba da yviTeli Ceqmebi marTlac uxdeboda... mkiTxaoba<br />
vici-meTqi, vicrue. mere sityvasa da sityvas Soris xelisgulze<br />
vakoce da, raxan xeli ar wamarTva, gavTamamdi...<br />
(TaTuli: CerCeti, CerCeti gogo... ra bednieri<br />
viyavi!..)<br />
rogor gamikvirda, qalwuli rom aRmoCnda. iman ufro<br />
gamaoca, ase iolad rom davimorCile. Tavi qudSi<br />
mqonda, radgan aseT SemTxvevaSi gogoebis Tavidan mosaSorebeli<br />
mravalnairi ileTi vicodi, ra Tqma unda,<br />
ufro Teoriulad... TiTqmis yoveldRe vxvdebodi,<br />
vgrZnobdi, TandaTan ufro da ufro mgznebared vuyvardebodi...<br />
(TaTuli: RmerTo Cemo, wuTiTac rom mefiqra, ar<br />
vuyvarvar-meTqi, uxmod gavSordebodi... albaT,<br />
movkvdebodi, magram ise wavidodi, verafers gaigebda...)<br />
me ki ufro Seyvarebulis rols vTamaSobdi, Tan ostaturadac...<br />
megona, rom vTamaSobdi... swored maSin, roca<br />
dadga dro, Tavidan momeSorebina, roca uxeSad unda mekra<br />
xeli, Seubraleblad unda momespo TaTulis sulSi gaSlili<br />
yvavileTi, vigrZeni, rom mWirdeboda misi kriala<br />
Rimili, misi lurji Tvalebi, misi erTguleba, misi mdumarebac<br />
ki, romelSic uwyinaroba da sijiute Tanabrad<br />
Serwymuliyo... da maSin, roca amas mivxvdi, moulodnelad<br />
vuTxari: `gaemzade, zeg moskovSi mivfrinavT!~<br />
(TaTuli: ase ucnaurad amixsna siyvaruli. bednierebisagan<br />
ena Camivarda. mxolod xelebi gavasavsave, gavicine...<br />
CemianebisaTvis ar gamimxelia. mesame dRes ukve<br />
TviTmfrinavSi viyaviT... ra damaviwyebs im dReebs... moskovi<br />
pirvelad vnaxe, mamamTilis saflavze samSoblos miwa<br />
da yvavilebi mivitaneT... iq, TeTr arynarSi, idga vercxlisferi<br />
jariskaci...)<br />
`eh, deda!~ _ amoioxra papunam.<br />
deda fanjarasTan idga. burusian zRvas gascqeroda...<br />
papuna daakvirda qalis siluets. TiTqos deda iyo<br />
da arc iyo. bavSvobaSi, roca samyaroSi ulev sikeTes xedavda,<br />
mTavari sikeTe deda iyo... mere TandaTan cxovrebam<br />
uCvena Tavisi WeSmariti arsi _ nazavi simaxinjisa da<br />
simSvenierisa... aTasma wvrilma saqmem waritaca misi arsebobis<br />
didi nawili. sul mcire da mcire adgili rCeboda<br />
mis sulSi dedisaTvis, TaTulisaTvis, WeSmariti mowodebisaTvis...<br />
`deda!~ _ gasZaxa xmadabla.<br />
qalma ver gaigo. xSirad ver ugebda xolme, Tumca<br />
mTeli sicocxle Svilis saWmelsa da Casacmels Sealia.<br />
`deda!~ _ gaimeora papunam.<br />
qali kvlav uZravad idga. papunas ucbad gaaxsenda<br />
Soreuli bavSvoba, roca dilas gamoeRviZa da marto aRmoCnda<br />
dacarielebul saxlSi.<br />
160 161
`deda-a!~ _ SehRriala mTeli xmiT.<br />
`ho, Svilo, agera var!~ _ TiTqos Rrma Zilidan,<br />
uZiro Widan amosZaxa qalma.<br />
patara Wipunas dediko aTasi wlis winaT gahyva nemsebis<br />
gamyidvel kacs da bolomde verasodes dabrunda...<br />
17. survilTa tyveobaSi<br />
telefonma dareka. diacurma xmam JRurtuliT moikiTxa.<br />
paraskeva xom ar ariso, ifiqra, magram Warb man-<br />
Wva-grexaze Seatyo, adiko iqneboda. Soridan wamoiwyo,<br />
rogor gunebaze brZandebio, mejlisze xom kargad gaer-<br />
Teo, CvenTan kaci ar moiwyenso... mere Civils mohyva,<br />
saqmeebma momqanceso. vgiJdebi, peplebi ise miyvars,<br />
vel-mindvrebze ganavardeba mominda da gepatiJebio.<br />
papunasac monatreboda mwvane velTa sixasxase,<br />
oRond, vin icis, ras eZaxda adiko `vel-mindors~. iqneb am<br />
quruS, nacrisferi lodnariT axoravebul sivrces etrfoda<br />
pansionatis direqtori, iqneb asfodelosis mcocavi<br />
Reroebi da uferuli yvavilebi esaxeboda walkotad.<br />
`adikoa, saseirnod mepatiJeba!~ _ yurmils xelisguli<br />
aafara da ise gadauCurCula dedas.<br />
qali fanjarasTan idga, misi gamWvirvale, sifrifana<br />
siluetis konturebiRa moCanda.<br />
`ar waxvide!~ _ niaviviT xmadabla Seepasuxa da mis<br />
xmaSi SiSi gaJRerda.<br />
`uari rogor vuTxra, ra sababiT?~<br />
`ho, wadi!~ _ umalve daTanxmda deda.<br />
papunas meti araferi ukiTxavs. dedis mRelvarebam<br />
gaaoca. oreuli cnobismoyvareobam aawriala, moisurva<br />
dedis sulSi Caxedva, magram papunam aseTi mstovroba ver<br />
ikadra. dedas loyaze akoca, nu geSiniao, wasCurCula.<br />
derefnis TavSi adiko daxvda. patara, buTxuza biWs<br />
damsgavseboda da Zlivs icno. SortebSi gamoskvanCuliyo.<br />
titlikana, TeTri muxlisTavebi dedakacisas miugavda.<br />
myvirala ferebiT aWrelebuli perangi ecva,<br />
kalTebi zed TeTr WipTan gadaenaskva, fexebze _ sportulebi.<br />
Tavze farflebiani tilos qudi Camoefxata. herbariumis<br />
albomi da peplis saWeri bade mowafurad eWira.<br />
`oRond Cumad, paraskevas gamovepare~, _ wasCur-<br />
Cula adikom, putkuna tuCze TiTi miido. aSkarad etyoboda<br />
pomadisa da ferumarilis kvali.<br />
liftSi rom Sevidnen, Tavisuflad atiktikda. ra<br />
Tqma unda, colisagan daCagruli qmris rols TamaSobda.<br />
paraskevas autanel xasiaTs uCioda. papuna yuradRebiT<br />
usmenda. cdilobda, am farisevluri Civilis miRma adikos<br />
WeSmariti buneba aRmoeCina, magram adikos arsi samyaros<br />
arss uaxlovdeboda da ioli ar iyo misi moazreba. oreulma<br />
aqac scada Tavis gamoCena, adikos sulSi SeaRwia, iq ki<br />
Tavgza aebna... ver mixvda, junglebSi CaixlarTa Tu mRvrie<br />
nakads mihyveboda. irgvliv gvel-bayay-Rriankalni<br />
exvivnen. slipina, civi sxeulebis Sexeba oreuls guls urevda<br />
da Zlivs gamoaRwia ekliani jagnaridan. `esec Sen, _<br />
niSni mougo papunam, _ ver daetevi Sens adgilas?~<br />
adikos araferi SeuniSnavs, an iqneb SeniSna, magram<br />
gulSi xiTxiTebda. oreulis mstovrobas atrizavebda.<br />
iqneb sulac cruadikos crusuli Seageba, WeSmariti ki<br />
gadamala. yovel SemTxvevaSi, araferi daimCnia da gatacebiT<br />
tlikinebda msoflio politikaze, sakuTar azrad<br />
asaRebda im banalur WeSmaritebebs, rac, albaT, dRevandel<br />
gazeTSi amoikiTxa, an teleekranze dilaadrian moismina.<br />
liftidan kvlav grZel derefanSi gavidnen. papuna<br />
ver mixvda, romel sarTulze imyofebodnen. adiko kars<br />
miadga. etyoba, saTadarigo gasasvleli iyo, radgan ezo-<br />
Si ki gavidnen, magram sul sxva mxares. erTi miyruebuli,<br />
Cabnelebuli adgili iyo, qvanaxSiris wida eyara grovagrova<br />
da saZaglad xrColavda.<br />
162 163
papunam cxvirze itaca xeli, adikom ki, viTomc araferio,<br />
zedmetad frivoluri anekdotebi Camoarakraka,<br />
umTavresad rqian qmrebsa da maTs moRalate colebze. sanam<br />
momdevno kars miadgebodnen, imdeni anekdoti moaswro,<br />
papuna gacinebas ver aswrebda, bolos ki moyirWda da mdumared<br />
usmenda, Tumca acundrukebuli, qlesa oreuli naZaladevad<br />
mainc xiTxiTebda.<br />
rkinis mZime kari nacrisfer galavanSi iyo Catanebuli.<br />
adikom didxans acodvila gasaRebi. albaT, iSviaTad<br />
aRebdnen da klite CaJanguliyo. kari mZimed aWrialda,<br />
Jangian anjamebs yavisferi mtveri dascvivda.<br />
kars miRma sul sxva samyaro iSleboda.<br />
vrcel mindvrebs Tanabrad efineboda mcxunvare<br />
sxivebi, Tumca mze arsad Canda.<br />
Tvalsawierze TeTri da wiTeli vardebi xarobda.<br />
haerSi Tavbrudamxvevi surneleba ekida. sivrce gam-<br />
Wvirvale da naTeli iyo.<br />
karga xans gaocebuli idga papuna Wyonia. ukve SeCveoda<br />
pansionatis rux ferebs, magram monatreboda sxva<br />
ferTa siWrele. aqedan male unda wavideo, gaifiqra, Tumca<br />
ukve xvdeboda, pansionatidan wasvla arc ise ioli<br />
iqneboda.<br />
amasobaSi bavSviviT aWylopinebuli adiko win gavarda.<br />
herbariumis albomi iRliaSi hqonda amoCrili, marjvenaSi<br />
ki bade eWira da erTaderT Savwinwkleba pepelas misdevda,<br />
asfodelosis uRimRamo yvavils rom hgavda. pepela<br />
xeTa mwvane koromisaken wafarfatda da adikoc imas<br />
gaekida.<br />
papunam mwvane, xaverdovan balaxSi frTxilad gadadga<br />
nabiji. fafukad, rbilad efineboda da eWvma Seipyro,<br />
iqneb yovelive es butaforiaao, iqneb sifxizlis mosaduneblad<br />
mougona adikom. oreuls amdeni ar ufiqria,<br />
biWunasaviT akuntruSda, balaxSi yiraze gadavida, magram<br />
uceb Sehkivla, sakuTar naWuWSi CaiWuWka. ver mixvda,<br />
vardis ekalma uCxvlita, Tu sxva ramem, Cumad ilokavda<br />
xelis zurgze damCneul sisxlis wveTebs.<br />
adiko koromis CrdilSi, wyarosTan ijda. sportulebi<br />
gaeZro da fexebi wyalSi Caeyara.<br />
`ver daviWire, gamifrinda! _ Wirveulad wamoiZaxa.<br />
_ rasac movinatreb, yvelaferi xelidan misxlteba!~<br />
wylispirs mdeloze uCveulo araferi SeuniSnavs da<br />
papunac Camojda, Crdili eama.<br />
gamWvirvale wylis lukluki amSvidebda, eWvian<br />
guls ucxrobda. gaRma napirze isev yvavilovani mindvrebi<br />
iSleboda da lurji cisaken haeris gamWvirvale Wavli<br />
miiwevda.<br />
`mogwons?~ _ adiko zurgze gaiSota.<br />
papunam uxmod dauqnia Tavi. axla madlieri iyo pansionatis<br />
direqtorisa. yvelaferi, rac aqamde ganicada,<br />
iqneb esizmra mxolod. aba, ras uSavebda bavSviviT ceti<br />
adiko. am mxiarul kacunaSi ratom unda eZebna yovelive<br />
borotis saTave.<br />
lbilma mdelom miizida da TviTonac zurgze gawva,<br />
Tvali mielula...<br />
TandaTan erTmaneTSi aeria cxadi da sizmari. TiTqos<br />
TaTuli gamoecxada. xelSi vardebi eWira. es is vardebi<br />
iyo, dabadebis dReze rom unda mierTmia colisaTvis<br />
da gadaaviwyda. Tumca iqneb fuli ar eyo bolo wuTs. axla<br />
sizmarSi gauxarda, Turme miCuqniao... mere TaTuli sad-<br />
Rac gaqra. papuna CrdilSi iwva da aSkarad igrZno, unasi<br />
Seacocda muxlisTavze, iqidan TandaTan mucelze gadmoxoxda.<br />
Cumi sisiniT dasrialebda titvel sxeulze da<br />
papunas SiSisagan gul-muceli aemRvra... viRaca SiSvel<br />
mucelze kocnida...<br />
sabolood gamofxizlda, wamojda...<br />
adikom xiTxiTiT Tvali aarida. iqneb arc iyo adiko.<br />
miT ufro, sanam papunas eZina, igi sxva kacad gadaqceuliyo.<br />
fanqriT SeRebili ulvaSebi amosvloda da cxvirze<br />
saTvale moergo...<br />
papuna wamoxta, tansacmeli gaiswora, zizRiT gaSorda.<br />
164 165
wiTeli vardebiT daxunZlulma buCqma TiTqos gza<br />
dauTmo. yvavilnarSi TeTri biliki gamoCnda. xuTiode<br />
wuTi ase iara. Tavs isjida im wuTieri ndobis gamo, rac<br />
pansionatis direqtors gamoucxada. biliki ucbad daikarga,<br />
ukan miixeda. arc iqiTken Canda bilikis nasaxi. eklian<br />
yvavilebs daefara mTeli sivrce da adiko TiTqosda<br />
haerSi gauCinarebuliyo.<br />
papunam frTxilad gadaswia vardis buCqi. iq unasi<br />
igorgleboda. meore mxares gadaixeda, meore unasi Semohxveoda<br />
vardis Reros, Tavi zeviT wamoeyalya, orkapa<br />
enas asisinebda...<br />
oreuli Cumad atirda...<br />
(Wipunas meore mogzauroba)<br />
`Wipuna mowafis ganrigiT cxovrobda: gakveTilebi,<br />
gulgrils rom tovebdnen, saSinao davalebebi,<br />
romelTac xandaxan Tu Seasrulebda, ufro xSirad ki<br />
Sesvenebaze iwerda, biblioTeka, kino, cxare kamaTi megobrebTan,<br />
aRmoCenilis xelaxla aRmoCena, usasrulobis<br />
miamitur-mistikuri wvdoma da yoveldRiuri wvrilmani<br />
jaxiri... yovelive iyo naTeli, TvalsaCino, myari... da mosawyeni...<br />
magram iyo sxva samyaro, _ saidumlo, rac mxolod<br />
man icoda, mxolod mis guls SeaTrTolebda, veravis<br />
gaandobda dedamiwis zurgze. auwerel sevdasa da netarebas<br />
hgvrida xelSeuxebi ram ocneba: sulis siRrmeSi<br />
gadaSlil yvavilnarze mofarfate raRac haerovani, faqizi,<br />
amaRlebuli, wminda... iqneb beatriCe erqva TvalisaTvis<br />
TiTqmis uxilav Rrublis am fTilas, an ofelia, an<br />
julieta, an izolda, an sulac iren (vin aris `iren~?), an<br />
veronika... tkbilia ocnebis burani, roca eTiSebi realur<br />
yoveldRiurobas, yru da brma miabijeb qalaqis quCebSi,<br />
Tvali sicxisagan gaTanguli asfaltisaTvis migibjenia,<br />
Seni goneba ki zRaprul raSze amxedrebuli miqris miR-<br />
mur samyaroSi da manamde veravis amCnev, sanam zed ar Seejaxebi...<br />
dro gadis, zafxuls Semodgoma mohyveba, Semodgomas<br />
wvimebi moaqvs...<br />
zamTris uRimRamo ferebi, nesti, WuWyiani gubeebi,<br />
mqrqali zeca, civi, usiamovno qari, sayeloSi jiutad<br />
rom giZvreba, provinciuli qalaqis nel-Tbili mze da<br />
sivrce... sevda, martooba, sevda... avtobusi ki ukve midis...<br />
qalaqs rom gaSorda, maSinRa ifiqra, dedas kvlav<br />
WaRara Seematebao, kvlav dairxeva qalaqSi abezari Wori,<br />
is damTxveuli Wipunia isev gaparulao... avtobusis savarZelSi<br />
CakuWuls SiSi ukan ezideba, magram survils win<br />
mihyavs, uxilav SoreTSi...<br />
rkinigzis sadgurze, mZime skamze daZinebuls, ucbad<br />
gamoeRviZa da mixvda, sasTumlad amodebuli `kapitan<br />
grantis Svilebi~ SerCenoda, saskolo CanTa ki viRacas<br />
aewapna. jibe moisinja. iq mcire fuli hqonda, dedam<br />
rom mezobelTan gaatana valis gadasaxdelad. roca bileTs<br />
yidulobda, igrZno, fuls dedis xelis suni gamohyoloda,<br />
magram gvian iyo Sin dabruneba (Semdgom, roca<br />
yvelaferi gairkva, dedas sayveduri ar dascdenia). mere<br />
matarebeli didxans migugunebda... lurji zRva livlivebda<br />
fanjaraSi. kviparosebi da palmebi ikveTeboda<br />
caze... male zRvam ukan daixia da gorakebma daiwyes ancad<br />
aRma-daRma sirbili... meore dRes ukidegano, Tovliani<br />
velebi gadaiSala. fanjris miRma garboda TeTri<br />
qoxmaxebi, xutorebi, vrceli nayanevebi, soflis Sarebi,<br />
cxeniani drogebi, wverosani mamakacebi, Camrgvalebuli,<br />
CaTbunebuli dedakacebi... Tovli, Tovli, Tovli... Wipunas<br />
ki win `kapitan grantis Svilebi~ edo da `dunkanis~<br />
gembanidan patagoniis napirebs gahyurebda...<br />
diaxac, iyo sxva samyaro... sadRac, albaT, arsebobda<br />
CemTvis ucnobi sxva samyaroc...<br />
...TavSi feierverkiviT cocxldeboda ucnauri, romantikuli<br />
xibliT damuxtuli saxelebi _ kilimanjaro,<br />
166 167
jomolungma, limpopo, iravadi, tenoCtitlani, nauru,<br />
brahmaputra... da ase usasrulod... Tovliani, cadaziduli<br />
mTebi... vrceli okeaneebi... mwvane tyiT mosili ukidegano<br />
vakeebi... lurji zeca, qaTqaTa, fumfula RrublebiT<br />
damSvenebuli...<br />
orTqlmavalma Sehkivla gabmiT. matareblis uwyveti<br />
dagadugi ZilSi Camyva. mesizmreboda sityvebi da bind-<br />
Si tivtivebda sityvebs miRma damaluli xatebi. erTmaneTSi<br />
ameria TeTri, lurji, mwvane...<br />
gamomeRviZa da Tavi isev sizmarSi megona.<br />
bnel kupeSi marto viyavi. vagoni ritmulad tortmanebda,<br />
magram relsebze borblebis uwyveti rakaruki ukve<br />
aRar mesmoda.<br />
fanjarasTan miviWuWke. Tavdapirvelad veraferi<br />
gavarCie. mere sadRac qvemoT susti cicinaTelebiviT<br />
acimcimda Soreuli qalaqebis naTurebi. TandaTan vSordebodi<br />
TiTqos. ucbad yovelive gaqra, Savma ufskrulma<br />
STanTqa. mxolod zeviT, caze gamokidebuli varskvlavebi<br />
saocari siswrafiT miqrodnen ukan, TiTqos grZel,<br />
ferad xazebs avlebdnen.<br />
uceb sinaTle gadmoiRvara. aRmosavleTidan mze<br />
amocurda, dedamiwas gadmoefrqva da usaSvelo simaRlidan<br />
vxedavdi, Tu rogor devnida naTeli bnels. dRem<br />
moicva xiluli sivrce da TeTri Rrublebis miRma Zlivs<br />
gavarCie kontinentTa susti moxazuloba. mere ki esec<br />
gaqra, TandaTan dapataravda dedamiwa, yvela feri<br />
lurjs Seerwya. cota xanic da mSobliuri cTomili varskvlavebs<br />
Soris Camoekida.<br />
matarebeli ki sul ufro da ufro swrafad miqroda.<br />
aqamde nacnobi varskvlavebi erTmaneTSi ameria, radgan<br />
feradi xazebiT dafarul caze Zneli iyo ramis garCeva.<br />
dro TiTqos gaCerda.<br />
sadRac Sors, bnel sivrceSi gacurda xelisdadeba<br />
mTvare.<br />
kosmosur usazRvroebaSi mze batonobda, TandaTan<br />
izrdeboda, Tvalis gasworeba gaWirda.<br />
`albaT, memanqanes CaeZina!~ _ gavifiqre WoWmaniT.<br />
SiSi daeTrguna cnobismoyvareobas da fanjaras<br />
mikruls safrTxe gadamaviwyda. iqneb Tvali Semevlo<br />
sxva planetebisaTvisac, magram barCxala mze aqrobda<br />
yovelives...<br />
TandaTan izrdeboda, ibereboda, qoTqoTebda...<br />
gavarvarebuli okeaneebi iRvreboda TiTqos, aevso mTeli<br />
sivrce. cecxlis giganturi talRebi exleboda er-<br />
TurTs. feTqdeboda warmoudgeneli simZlavris materia.<br />
cecxlis wiaRidan inTxeoda gamdnari zRvebi. protuberancebs<br />
gaefarCxaT momakvdinebeli totebi da<br />
vagonis fanjrisaken gamosrolilma cecxlovanma enam<br />
cota xniT damabrmava...<br />
meore wuTs ukve vSordebodi safrTxes. iklo yru<br />
gugunma, TandaTan misustda, miinavla...<br />
SvebiT amovisunTqe...<br />
sivrceSi gaielva TeTrma kenWma, iupiteri Tu iyo,<br />
isic gaqra, TiTqos Rameul wyalSi Caagdeso...<br />
kometam gaiqrola medidurad, Tan mihqonda Tavisi<br />
sifrifana kudi...<br />
matarebeli ki ufro Cqarobda. vagoni tortmanebda<br />
ritmulad. `eh, memanqanes CaeZina!~ _ sabolood davaskveni<br />
da Tvalsawierze yovelive gaqra. kosmosurma<br />
mtverma dafara giganturi sivrceebi, Rrublis fardaSi<br />
Caimala varskvlaveTic.<br />
mere saidanRac gamobrwyinda wyvili mze. erTi iyo<br />
uzarmazari da oqrosferi, meore lurji da cicqna, magram<br />
giganti trialebda pawawas irgvliv da mec vigrZeni,<br />
matarebeli Zlivs dausxlta kvazaris xvevnas.<br />
kvlav bnel sivrceSi mivqrodi didxans. sul sxva ca<br />
WaxWaxebda irgvliv, sul sxvanairi varskvlaveTi...<br />
mivxvdi, ukan damrCa Cemi galaqtika, sadRac sivrce-<br />
Si aqa-iq gaielvebdnen sxva galaqtikebi, viTarca SoreTs<br />
danaxuli Ramis qalaqebi...<br />
168 169
usazRvro sivrciT daTrgunvili kvlav fanjarasTan<br />
vijeqi da SiSi da martoobis mwveli grZnoba guls<br />
mixravda.<br />
mxolod erTxel Semxvda TeTri pulsari. ise feTqavda,<br />
TiTqos Tavisken mixmobda, bnel usazRvroeTSi an-<br />
Tebul Suquras hgavda...<br />
meti araferi... es miliardi da miliardi varskvlavi<br />
ise gabneuliyo sivrceSi, mTeli samyaro gadavkveTe da<br />
mets verafers gadavawydi...<br />
mere TiTqos yvelaferi gaTavda... matarebelma svla<br />
Seanela... win araferi Canda, garda ukidegano ufskrulisa...<br />
es iyo samyaros dasasruli.<br />
didxans gavyurebdi da TavSi sul erTi da igive<br />
kiTxva mifeTqavda: `iq raa? iq raa?~<br />
ucbad, im bnel sivrceSi, uTvalavi sinaTlis wlis<br />
iqiT odnav gaielva raRacam... iqneb momeCvena-meTqi...<br />
ufro davakvirdi... diax, bJutavda susti sanTeli da is<br />
iyo sul sxva samyaro.<br />
daRlilsa da daqanculs kvlav Camesma matareblis<br />
dagadugi... roca mze vixile, maSinRa mivxvdi, Tumc win<br />
mivdiodi, mainc saidanac wavedi, iq davbrundi Turme...<br />
Sehkivla matarebelma, TeTrad Canacrul sadgur-<br />
Si Segrialda.<br />
vagonidan Camovxti. Tovlian quCebSi mze brWyvialebda.<br />
jibeSi bolo Sauriani moviZie, Savi puris naWeri viyide.<br />
didxans davborialobdi ucxo qalaqSi, ukve ar vicodi,<br />
saiTken wavsuliyavi.<br />
qalaqis ganapiras yoymaniT SevCerdi patara, gverdebdaferdebul<br />
qoxTan. davakakune.<br />
`uime, rogor gayinulxar, Svilo!~ _ Seicxada ucxo<br />
dedam.<br />
viwro oTaxSi Rumeli gizgizebda, wvnianisa da xmeli<br />
SeSis suni trialebda.<br />
wvniani damisxa, Tbil wyalSi fexebi Camayrevina,<br />
oxSivarsa da qalur wuwunSi gamxvia. dedis xmiT Cioda.<br />
dedis xelebiT moyinul fexebs mbanda. dedis mandiliT<br />
Tvalis upeSi uneblie cremls iwmendda. saRamos ki, xeli<br />
CamWida da Tovlian quCaSi gamiyvana. TovlSi viwro biliki<br />
daetkepnaT. cioda da erTaderTi, rac maZlebinebda,<br />
dedis Tbili xeli iyo... qalaqi ucbad dasrulda. sivrce<br />
Tovlian velebsa da xeTa koromebs daepyro. sadac qars<br />
Tovli gadaexveta, miwas jerac aCnda tankebis nakvalevi,<br />
Jangisa da sisxlisagan gajerebuliyo vrceli Waobnari.<br />
farTod gaSlil tramalebs jariskacis nafexuri mihyveboda...<br />
cis bindian kides rom mivaRwieT, samxreTis zecam<br />
gadmogvxeda miriadi varskvlaveTiT... mere burusi gadaefina<br />
pirmiwas, zRvis yru bubuni momesma da uceb Cems win<br />
wamoimarTa gaCaxCaxebuli pansionati...~<br />
...idga papuna Wyonia yvavilovan velze da vardebis<br />
surneli Tavbrusa xvevda. daqanculoba moeZala, muxlebSi<br />
sisuste igrZno.<br />
ra ubralo da martivi iyo yovelive. `netavi ras wvalob?~<br />
_ daRlili fiqri amoZravda. sakmarisia, xeli<br />
gaiwodos, vardis mowyveta moindomos da TiTebze daaCndeba<br />
sisxlis wyvili wveTi. verc gaigebs, ekalma uCxvlita<br />
Tu unasma.<br />
adikos xiTxiTi Caesma. arsad Canda pansionatis gaancebuli<br />
direqtori. igi Tavis uferul pepelas gaedevna<br />
da mxolod es xiTxiTi datova, TiTqos niSns ugebda.<br />
Tavi SezizRda papuna Wyonias. sakuTari gaubedaoba<br />
awamebda. oreuls Caegdo xelSi sadave, WiWyiniT avedrebda<br />
Tavs, jer axalgazrda var, Semicode, nurc me<br />
damRupav da Tavsac nu daiRupavo.<br />
mere grilma siom dahbera. vardebis mZafri surneliT<br />
damZimebuliyo, TiTqos mTeli SuSa sunamo Semoasxureso.<br />
idga da veraferi gadaewyvita. male daRamdeboda<br />
kidec.<br />
170 171
`veronika!~ _ gaifiqra papunam. gonebaSi ise gaielva,<br />
rogorc gamosamSvidobeblad daqneulma xelma.<br />
pawia TiTebma gadaswia vardis buCqi da qera kululebi<br />
gamoCnda.<br />
fexSiSvela veronika gamotantalda. mokle kaba<br />
ekals Semoexia da mziT damwvari barZayi uCanda. xelSi<br />
vardebis gvirgvini eWira.<br />
xalisiT SemohRima, TiTqos safrTxis nasaxsac ver<br />
amCnevso. gvirgvini Tavze wamoicva da miamiturad gaepranWa.<br />
`veronika!~ _ undoda eyvira papunas.<br />
gogonam TiTi tuCze miido, gaCumdio, aniSna da sacalfexo<br />
biliks daadga.<br />
frTxilad misrialebda mxolod misTvis gakvalul<br />
gzaze, Tavs aridebda eklian totebs.<br />
gafacicebiT misdevda papuna. SiSiani caxcaxi uvlida.<br />
gza bewvis xidze gadioda da axlaRa mixvda, raoden<br />
ar emeteboda Turme sicocxle.<br />
mcxunvarebam iklo. TandaTan burusi Camowva. yvavilnari<br />
moTavda da axla mwiri katabalaxiT mofenil<br />
mindors kveTdnen, romlis miRma burusSi wamiT gamokr-<br />
Ta <strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>...<br />
pansionatis galavani gamoCnda. mis CrdilSi mandilosani<br />
idga, eloda.<br />
icno, deda iyo.<br />
veronikas Cumi sicili binds SeerTo, gogona gauCinarda.<br />
dedas daRlili xelebi CamoeSva. WaRara Tma gvirgvinad<br />
edga Tavze. dardiani Tvalebi Seageba. rogorc<br />
yovelTvis, sayveduris gareSe hkiTxa:<br />
`moxvedi, Svilo?~<br />
18. maradi deda<br />
dilas gvian gaeRviZa. fanjridan susti sinaTle<br />
Semodioda. ezoSi gadaixeda. mewamuli feri gadahkravda<br />
sivrces. sanapiroze Savi kvamli trialebda da iq<br />
araferi Canda.<br />
cxeloda, magram fanjris gaReba ar SeiZleboda.<br />
binaSi eleqtroaRmricxvelis uwyveti zuzuni ismoda<br />
mxolod.<br />
lojSi gaixeda. dedas savarZelSi CasZineboda. muxlebze<br />
saqsovi edo, Zafis gorgali ki magidis qveS Segorebuliyo.<br />
kuTxeSi televizori cimcimebda. ekranze<br />
TeTri zolebi Camodioda. papunam televizori gamor-<br />
To. dedas Sali moaxura da abazanaSi Sevida.<br />
didxans iWyumpalava nelTbil wyalSi. garTobis Tavi<br />
ar hqonda. oreuls ver gautexa xaTri, iman ki xexvisagan<br />
tyavi gadaiZro, magram rogori uSnoc iyo, iseTive darCa.<br />
xaoiani pirsaxociT SeimSrala.<br />
ar surda dedis gaRviZeba. samzareuloSi rZe Tvi-<br />
Ton monaxa, erTi Wiqa dalia.<br />
mere sawer magidas miujda, magram guli ver daudo.<br />
eucnaura dedis xangrZlivi Zili.<br />
SeiWvrita.<br />
fanjridan Semosuli mewamuli Suqi dedas saxeze efineboda.<br />
papunas elda eca.<br />
`deda!~ _ xmadabla gasZaxa.<br />
qali ar ganZreula.<br />
didxans mounda papuna manZilis gadalaxvas zRurblidan<br />
savarZlamde. saxe saxesTan miutana da guli Cauvarda.<br />
dedas Tvalebi Riad darCenoda.<br />
`deda!~ _ SesZaxa papunam, savarZeli SeanjRria.<br />
cxedari gadaqanda, saxelurs gadaeyrdno.<br />
papuna binidan gavarda. ar icoda, ra eqna, visTvis<br />
172 173
moexmo. uazrod mirboda derefanSi. gzaze aravin Sexvedria.<br />
sadRac Sors godoriviT biWuna gacunculda, ra<br />
Tqma unda, adiko iqneboda. xeli Caiqnia, ar gahkidebia.<br />
Sin Sebrunda. `deda, deda!~ _ imeorebda da am sityvebiT<br />
qviTins ixSobda.<br />
zRurblze gaiyina. Sali iatakze egdo, savarZelSi<br />
ki aravin ijda...<br />
TviTonac ar axsovda, ramden xans idga ase. ver xvdeboda,<br />
ra moxda. ar icoda, sad eZebna dedis kvali.<br />
TandaTan gons moego. azri amoZravda. iqneb dedis<br />
klubic arsebobda am ucnaur pansionatSi.<br />
usasrulo derefnebs mihyva. gadadioda sarTulidan<br />
sarTulSi, xan aRma adioda, xan daRma eSveboda. yvelgan<br />
erTnairi karebi iyo. zed nomrebis meti araferi ewera.<br />
pirvelsave Semxvedrs Seexmiana, `hei, megobaro!~<br />
damsvenebeli dafrTxa, Ria karSi durTa Tavi da swrafad<br />
gaixura. papunam mxrebi aiCeCa, ver gaego, ratom eSinodaT<br />
misi. meti aravis Sexmianebia. uCumari landi Tu Cauvlida,<br />
TiTqos civi niavi Seexeboda, magram aseT rames<br />
ukve ar aqcevda yuradRebas.<br />
erTi kari icno. aq veronika da misi bebia cxovrobdnen.<br />
daakakuna. zorba, ulvaSa qalma gamoixeda.<br />
papunam Tavi daukra, uxmod miaCerda. dedaberma ki<br />
amoioxra, SiSianad gaxeda derefans, saeWvo veraferi<br />
naxa, mainc xmadabla SeekiTxa:<br />
`ha, ra iyo?~<br />
`aniko deida, dedaTa klubi Tu aris sadme?~<br />
`eh, Svilo, dedebs saklubod da drois satareblad<br />
sada scaliaT?.. Tu ginda, qveviT Cadi, samrecxaoSi. dedis<br />
garToba recxva da samzareuloa~.<br />
moubodiSa da gabrunda...<br />
(nawyveti p. Wyonias `mogonebidan~)<br />
`...dedas arasodes scaloda. ar vici, rodis wveboda,<br />
im dros me ukve meZina; arc is vici, ra dros dgeboda,<br />
me xom jer gamoRviZebuli ar viyavi. mosafereblad verasodes<br />
iclida, magram arc dasasjelad yofnida dro.<br />
amitom viyavi Cems nebaze. garecxils rom Cavicvamdi,<br />
tvini ar miWyletia, vin da rodis gamirecxa-meTqi. saWmels<br />
rom mivirTmevdi, arc imis fiqriT momiklavs Tavi,<br />
saidan da rogora-Tqo... hoda, gasarTobi dro sad eqneboda,<br />
Tu ar CavTvliT im bednier wuTebs, roca gvian<br />
RamiT, ufro zamTrobiT, gitaras xelSi aiRebda, daRlili<br />
saxe gadausxvaferdeboda, simebs TiTebs saTuTad<br />
Seaxebda da mcire xniT galaRebuli, sevdiani megruli<br />
simRerebiT guls gadaixsnida...<br />
erTxel waviyvaneT kinoSi. sagangebod imisTvis<br />
wavediT, iqneb dedac vacdunoTo. jer Sors daiWira,<br />
sada mcaliao. bolo wuTs TvalebSi sxivi gaukrTa, Tavisi<br />
sada, sagareo kaba Caicva da sul qoSin-qoSiniT CavirbineT<br />
kinoTeatramde. bedad bileTebi viSoveT. bednieri<br />
wuTebi iyo. yelmoRerebuli ijda, aqeT-iqiT Svilebi<br />
visxediT da eamayeboda, martoqalma amdeni SevZelio.<br />
ar maxsovs, ra filmi iyo, Rirda Tu ara yureba. sibneleSi<br />
dedas vakvirdebodi da uceb mSvidi fSvinva momesma.<br />
CasZineboda...~<br />
papunam moubodiSa dedabers da gamobrunda. didxans<br />
dadioda umiznod, Tavi verafrisaTvis moeba, TandaTan<br />
umZafrdeboda ukmarobis mwveli grZnoba.<br />
sadRac qvesknelSi Cahyva Cabnelebul kibes. nestian<br />
derefanSi aRmoCnda. fiqaliT gawyobil iatakze sapniani<br />
wyali idga. rkinis daJanguli karebi gaxsnili daxvda.<br />
zRurbls miRma marTlac samrecxao iyo.<br />
aqa-iq kedlebidan cxeli wyali moTqliSinebda.<br />
orTqls ise daebura yvelaferi, Tavdapirvelad veraferi<br />
gaarCia.<br />
Weridan wkapawkupiT cvioda mZime wveTebi, iatakze<br />
WuWyiani wyali moedineboda.<br />
174 175
cxel orTqls gasjdomoda sapnisa da fsitis suni.<br />
cecxlze Semodgmul uzarmazar qvabebSi TeTreuli<br />
ixarSeboda. gigantur varclebTan qalebi idgnen da<br />
bavSvis TeTr safenebs recxavdnen. sicxisa da nestisagan<br />
gaTangulebi naxevrad gaSiSvlebuliyvnen, tanze wylis<br />
wveTebi da ofli esxuraT. CamomWknari ZuZuebi mom-<br />
Cvarulad ekidaT. usazRvrod daRlilni mZimed,<br />
monotonurad moZraobdnen, TiTqos xel-fexze uCinari<br />
lodebi CamoecvaT. Canda, aTasi weli recxavdnen ase,<br />
CvilTa safenebi ki ar Tavdeboda...<br />
kacisaken aravis mouxedavs, TiTqos verc amCnevdnen.<br />
papunam Tavi daxara da ise gadaWra samrecxao. WasaviT<br />
ezoSi aRmoCnda. orad ori juja asfodelosi xarobda.<br />
erTgan axalgazrda deda ijda, Cvils ZuZus awovebda.<br />
papuna Sesasveneblad Camojda. zurgiT kedels<br />
mieyrdno. qali veravis amCnevda, garda Cvilisa, da cnobismoyvare<br />
oreuli SuaSi CaeCxira, Cvilis TvalebiT gamoixeda.<br />
aba, ras gaigebda! TvalismomWrelad iyo sivrce<br />
gaCaxCaxebuli, TiTqos zevidan barCxala mze dahyurebda<br />
da siTbos afenda. iqneb dedikos naTeli saxe iyo es<br />
mze. albaT, ayvavebuli atmis qveS isxdnen, anda dedikos<br />
Rawvebi hgavda atmis yvavilebs. neli niavi elaciceboda<br />
pirisaxeze, iqneb dedikos bageTa Sexeba iyo. siyvarulis<br />
akvanSi rom irweoda, ra Tqma unda, dedikos mklavebi iyo.<br />
pirSi ZuZu edo, tkbil rZes wovda RuRuniT da sxeulSi<br />
pawia mdinareebad moedineboda Tbili talRebi... oreulma<br />
rZis gemo igrZno da papuna wamodga, gaSorda Cvilis<br />
alersSi garTul qals...<br />
ezo gaiara. imis iqiT ki araerTi sxvadasxvanairi<br />
darbazi. yvelgan ismoda patarebis tirili, kiskisi...<br />
dedebis facifuci... TviT haeri savse iyo dedobrivi,<br />
Tbili xibliT...<br />
`damexmareT!~ _ qali tiroda, xelSi aTiode wlis<br />
biWuna aetatebina, kibis safexurze idga.<br />
papuna SeCerda. bavSvi sicxiani iyo, abodebda. qals<br />
saxeze mudara exata. etyoba, mklavebi dawydomaze hqonda,<br />
magram biWunas xels ar uSvebda.<br />
`ara, Cems Svils ver mogcemT, magram nuTu ar arsebobs<br />
sxva wamali?~<br />
papunam veraferi Tqva, ar icoda, riTi daxmareboda.<br />
`yovel dilas aseTi sicxiani myavs, Cemi xeliT unda<br />
aviyvano am kibeze. mxolod saRamos avaRwev saxuravamde.<br />
iq mokeTdeba, cotas iTamaSebs, saWmels Wams, Rame ki<br />
ukan veSvebiT... diliT yvelaferi Tavidan iwyeba... ase<br />
rom ar aviyvano, momikvdeba, zeviT darCenis ufleba ki<br />
ara maqvs...~<br />
`adikos ver mimarTeT?~<br />
`vin aris adiko?~<br />
qalis fiqri biWunas dastrialebda da sxvas verafers<br />
gebulobda. mZimed Sebrunda, sicxiani bavSvi miixuta<br />
da kibes ahyva. male TvalTaxedvidan daikarga.<br />
cota iqiT sxva kibes waawyda papuna. esec maRla<br />
miemarTeboda. kldeSi iyo gamokveTili. safexurebsa da<br />
kedlebs Talxi feri edo. TandaTan farTovdeboda da<br />
maRldeboda. neli niavis sevdiani faCuni mosdevda<br />
kvalze.<br />
TandaTan TviTonac sevda moeZala. daviwyeboda,<br />
ras eZebda, risTvis daexeteboda, magram sevda da dardi<br />
guls uRrRnida da tirili mounda.<br />
vrcel baqanze viRacis zurgi dainaxa, mere mTeli<br />
brbo, mwuxare siluetebad gamwkrivebuliyvnen. Tvi-<br />
Tonac gaeria, win gaZvra.<br />
iq, SemaRlebulze, Tavmoxdili kubo idga, Sig cuncula<br />
esvena. axlac saskolo forma ecva. Tma ukan gadaevarcxnaT,<br />
farfata, TeTri bafTebi peplebiviT asxdnen.<br />
cunculas Tvalebi daexuWa, TiTqos axlaxan CaeZinao,<br />
quTuToebs simSvide dahfenoda. mTlad cocxalsa hgavda,<br />
TiTqos wuTiT wuTze gaiRviZebs da kriala Rimils<br />
gamoanaTebso. magram papunam didi xania icoda, cunculas<br />
gamWvirvale da msubuqi suli usazRvroeTSi wa-<br />
176 177
farfatda, cis silurjes Seerwya. misi Rimilgayinuli bageebi<br />
verasodes gaixsneboda, raTa eTqva umSvenieresi<br />
sityva `deda!~<br />
cunculas kubos misi ymawvili deda ujda. amoukvalTavi<br />
Savebi ecva. muqi, mdidruli Tmebi CamoeSala,<br />
mxrebze efina. kriWaSekruli dascqeroda, xmas ver iRebda,<br />
sityva mainc arafers niSnavda. Tvalebi usazRvro<br />
mwuxarebas daebinda. igi verafers xedavda, garda cunculas<br />
mZinare saxisa, TiTqos masze unda amoekiTxa maradiuli<br />
ganaCeni, rac bedisweram gamoutana.<br />
qalis xelebs daakvirda papuna. kubos kideze daewyo.<br />
gawvarTuli, sisxldaclili xelebi, marad mzadmyofni<br />
saalersod, sananaveblad, cunculas mosafereblad...<br />
magram cunculas suli ise Sors gafreniliyo, dedis xelebi<br />
ver miswvdeboda da qalis utyv bageze erTaderTi<br />
kiTxva ewera: `ratom?~<br />
guldamZimebuli Sebrunda papuna Wyonia...<br />
19. amboxi<br />
kars rom aRebda, imedis naperwkali wamiT aenTo.<br />
moeCvena, rom kvlav viRaca iyo binaSi. albaT, wnevam amiwia<br />
da halucinaciebi damCemdao, gaifiqra. sevda gaum-<br />
Zafrda, ZarRvebSi Sxamad CaeRvara. oreuli ki aucundrukda,<br />
didxans ar SeeZlo wuxili, sulieri tanjva<br />
umalve aWknobda, aCiavebda. eh, wuxiliT saqmes ras uSvelio,<br />
farisevlurad Caiwuwuna da momaval mejlisze daiwyo<br />
fiqri. papunas Tvalwin savarZelSi misvenebuli, usicocxlo<br />
deda edga, oreulis warmosaxva ki titlikana<br />
qalebis rokviT iyo dakavebuli da es gaoreba Tavgzas<br />
ubnevda kacs... mejlisamde dro jer kidev iyo. SeeZlo<br />
oriode abzaci daewera, magram TeTri qaRaldi kvlav<br />
Sesjavreboda, kalami zizRs gvrida. iqneb Sxaps eSvela.<br />
cxeli wyali mouSva, gaixada. TvaldaxuWuli iwva abaza-<br />
naSi, wylis nakadi mkerdze eRvreboda. fiqriT Tavs ar<br />
iwuxebda da TandaTan gulze moeSva.<br />
tans rom imSralebda, zeviT aixeda da maryuJi dainaxa.<br />
pirveli dRis Semdeg ar miuqcevia yuradReba. gadawyvita,<br />
barem Cavicvam da mere Camovxsnio, magram binidan<br />
rom gadioda, maSinRa gaaxsenda da ganzraxvis Sesruleba<br />
sxva droisaTvis gadado.<br />
derefanSive daeufla is Wkuamsubuqi guneba-ganwyobileba,<br />
raic msgavs mejlisze bunebrivicaa. ar iniRbeboda<br />
da sxvaTagan amiT gamoirCeoda. derefnebidan<br />
daZruliyo usasrulo talRa nairferi niRbebisa. rac ki<br />
gonebas SeeZlo moefiqrebina, yvelafers aq ixilavda<br />
kaci. Tumca mrume ganaTeba bolomde ver aCenda ferTa<br />
brwyinvalebas, Tvali mainc auWrelda. fexebis areuli<br />
tyapatyupiT mimaval nakads TviTonac mihyva. mavanT ejajgureboda,<br />
mavanni xan aqeT miaqanebdnen, xan iqiT. wamdauwum<br />
Tvalwin gacurdeboda saocari sifaTebi, xan sazareli<br />
urCxulisa, xan qvewarmavlisa, warmoudgenlad<br />
maxinji saxeebi, ufro micvalebulTa, xrwnisa da qrobis<br />
daRi rom aCndaT... saerTo talRa miaqanebda papuna Wyonias<br />
da, TiTqos yinulovan mdinares miapobso, sicivisagan<br />
aZagZagebda, iToSeboda. irgvliv yovelive ararealuri<br />
iyo _ sicilis wil xiTxiTi, laparakis wil _ CurCuli,<br />
simReris wil _ uSno wripini, TiTqos kvlav virTxebis<br />
grova exvia. vin icis, rodis mixvdebodnen, ucxo rom<br />
gareuliyo maT Soris, da mtaceblis kbilebs daaRrWendnen,<br />
mieseodnen saZiZgnad.<br />
fexs auCqara, Seecada sxvaTaTvis gadaeswro, gaSoreboda<br />
brbos, Tumca verafriT gaego, vis gaurboda, an<br />
saiTken miiCqaroda... kibeebi ucbad moTavda da bneli ca<br />
gadmoemxo Tavze. auracxeli niRbosani ireoda pansionatis<br />
samejliso blokSi. kvlav grialebda nair-nairi<br />
orkestri, kvlav rokavdnen wyvilebi, kvlavac dafofinebdnen<br />
wmindanebi da Rreobdnen uwmindurni.<br />
`hei!~ _ mklavze gaCxinkuli TiTebi waavlo viRa-<br />
178 179
cam, pijakis saxeloSi gaatana sicivem, vagonis gamyolis<br />
xeli gaaxsena.<br />
qalis niRabi iyo, savse tuCebs mTeli pirisaxe gadaekveTa<br />
da roca gaiRima, msxvili, yviTeli kbilebi gamoaCina.<br />
`hei, xom ar gvecekva?~ _ CaWrili kabidan momrgvalebuli<br />
muxlisTavi gamoaCina niRabma.<br />
papunam uxeSad gamostaca mklavi da swrafad gaSorda,<br />
zizRi Zlivs moinela.<br />
oreulma fexebi aabakuna, cxeniviT Wixvinebda. cekvasa<br />
da garTobas eswrafoda, saerTo oromtrialSi Cafloba<br />
ewada.<br />
papunam Tavs Zala daatana, sidinjes mouxmo. xalxSi<br />
mstovariviT dadioda da niRbebs akvirdeboda, iqneb<br />
sadme epova dedis kvali.<br />
ganmartoebiT mandilosani ijda, garideboda brbos<br />
mxiarulebas. gamWvirvale pirbade ekeTa. Tumca Zneli iyo<br />
saxis amocnoba, mainc dedas miamsgavsa. `qalbatono!~ _<br />
xmadabla mimarTa. ucxo Tvalebma civad Semoxedes, Sig<br />
siTbos natamalic ar ikiTxeboda da papunam ukan daixia.<br />
verc ki mixvda, oreuli rodis gausxlta. igi swrafad<br />
gaZvra-gamoZvra. erTgan goWis fexi daiTria, meoregan<br />
qaTmis barkali. mere sxvadasxva sasmels Camouara.<br />
Sinnaxadi aryiT daiwyo da erTi yanwi `mukuzaniT~ daagvirgvina.<br />
amasobaSi ki TviTonac moTavda. moednis kideze<br />
waiborZika, moajirs gadaekida, Tavi Zlivs Seikava.<br />
ase gadakidebulma Tvali milula. ZilSi Cahyva mocekvaveTa<br />
fexebis bragabrugi, musikis ritmi. mere TiTqos<br />
smena gaumaxvilda, sacekvao musikas ucnauri Rmuili<br />
daerTo. oreulma Tvali Wyita, ucbad gamofxizlda.<br />
Zirs gadaixeda. bnel ufskrulSi zonzroxa urCxulebi<br />
Tavebs maRla iwvdendnen. elda eca, elvasaviT gaecala<br />
saSiS moajirs, caxcaxi Zlivs daioka, mocekvaveebs Seeria.<br />
viRaca kiserze Camoekonwiala, xiTxiTiT Caexuta.<br />
acundrukda oreuli, TviTonac arokda. ZarRvebSi sisx-<br />
li auCqrolda. qorfa diacs Caxutebuli cekvavda da<br />
meSvide caze dafrinavda. saalerso sityvebi moaqiCmaCa,<br />
sapasuxo xiTxiTi dasturad CaTvala da sadRac waaTria,<br />
TviTon ar uwyoda saiTken. bedad skami ipoves, dasxdnen,<br />
gadaxvies erTmaneTs xeli. niRabi gadauwia lamazmans,<br />
sakocnelad daixara da jojos maxinji sifaTi SeefeTa.<br />
gulgaxeTqilma gaiwia, gasxltoma moindoma, magram<br />
diaci tuCebSi Caekona, kinaRam sulSi CauZvra. oreulma<br />
erTic gaibrZola, samosi xelSi Seatova. TviTon<br />
ki Sarvlis totidan gaZvra. gaiqc-gamoiqca, papuna ipova<br />
da mis sulSi biwi Seitana.<br />
papuna kvlav Tavisi saidumlos amoxsniT iyo dakavebuli<br />
da Tavs aridebda Rreobasa da siZvas.<br />
oreuli Tbilad moyuCda, CurCuli gauba: `modi,<br />
Cvenc vicekvoT!..~ `modi, banqo viTamaSoT, dRes karg<br />
fexze avdeqi, fuls movigebT...~ `modi, eger is gogo gamoviWiroT,<br />
if, ra funTuSaa!~ _ aTasnairad eTiTlibazeboda,<br />
gonebas urevda, papuna ki cdilobda, yuri ar miegdo,<br />
isev da isev ukirkitebda Tavis gamocanas, magram miriadi<br />
niRbidan verc veravis cnobda.<br />
SuaRame iqneboda, roca jariskaci dainaxa. ukve saSinlad<br />
moiqanca da wasvlas apirebda, axla ki Seyovnda.<br />
jariskaci uniRbod gamocxadda, gulgrilad gahyurebda<br />
yovelives, an iqneb verafers xedavda, _ yavarjens<br />
mZimed eyrdnoboda, gimnasturidan Sexveuli mkerdi mouCanda<br />
da saxvevi sisxls gaeJRinTa.<br />
papuna win gadaudga, magram yavarjnianis mzeram ise<br />
gauara, TiTqos gamWvirvale yofiliyos.<br />
jariskaci viRacas eZebda.<br />
abezari diaci aekida, raRacas etutuneboda. jariskacma<br />
uazrod Sexeda. ver gaego, ras eubnebodnen,<br />
yavarjnis kakuniT ganagrZo gza.<br />
swored am dros Cahberes fanfarebs. iwyeboda sazeimo<br />
msvleloba. yvelaferi winandeliviT gameorda. brbo orad<br />
gaiyo da cocxal derefanSi procesia daiZra. win<br />
180 181
jambazebi morbodnen, yiraze gadadiodnen, imanWebodnen,<br />
tkarcalebdnen. jambazebs SeiaraRebuli mxedrebi mohyvebodnen.<br />
saxeze Semzaravi niRbebi ekeTaT, mrisxaned ibRvirebodnen,<br />
saiTkenac cxens miagdebdnen, brbo umal ukan<br />
ixevda, jgleTiTa da wivil-kiviliT erTurTs Telavdnen.<br />
Savi karetidan paraskevam gamoanaTa. ise didebulad<br />
gamoiyureboda, oreuli awrialda, Tavgza aebna,<br />
papunam Zlivs moToka. TviT adiko, is Tu marTlac adiko<br />
iyo, apolons damsgavseboda da antikuri monadiris mokle<br />
toga ecva. TiTqos pirvelad xedavso, miamituri RimiliT<br />
gascqeroda brbos, damfrTxali `vaSaTi~ rom miacilebda.<br />
misma mzeram papunasac gadauara, Tumca saxeze<br />
araferi dastyobia. papuna mixvda, rom icnes. sxva vi-<br />
TarebaSi, albaT, win gadaudgeboda, ninuca bebia da deda-<br />
Cemi ra uyavio, SeekiTxeboda, magram oreulma xel-fexi<br />
dauZabuna da adgils miajaWva.<br />
amasobaSi karetam Caiara da SubosnebiT garSemortymuli<br />
lurji spiloc gamoCnda. TeTrCalmiani hindoni<br />
moerekebodnen. zviadi cxoveli dinjad, darbaislurad<br />
adgamda svetebiviT msxvil fexebs. spiloze oqros<br />
taxtrevani idga, TeTri abreSumiT gawyobili. im taxtrevanSi<br />
qali ijda da papunam ucbad icno misi daRlili<br />
saxe, zed rom mowamebrivi simtkice exata.<br />
`deda!~ _ undoda ekivla, iseve rogorc odesRac<br />
bavSvobaSi, <strong>saxli</strong>s sicarieles martod SerCenili, aivnidan<br />
gahkioda: `deda-a!~<br />
oreulma pirze xeli aafara, xma ar amoaRebina. papunas<br />
yvelaferi aeria, daufiqreblad mihyva lurj spilos.<br />
xalxis kedeli xels uSlida da cnobismoyvareTa zurgs<br />
ukan mirboda.<br />
didxans gagrZelda es nervuli srbola. ver gaego<br />
ramden xans, radgan goneba gamoeTiSa da mxolod Seucnobeli<br />
instinqti mierekeboda.<br />
samejliso blokSi TandaTan Senelda mxiaruleba.<br />
seiris moyvarulni talRa-talRa moiwevdnen aqeTken.<br />
sacekvao moednebi dacarielda da es amodena brbo procesiis<br />
gzaze Camomwkrivda. Sewyda xmauri, wamoZaxilebi,<br />
misalmebebi. samarisebur siCumes mxolod cxenTa Tqaruni,<br />
karetis borblebis xrigini da lurji spilos fSvinva<br />
arRvevda. sazareli iyo es mdumareba da papunas wamdauwum<br />
aviwydeboda sad iyo, ras akeTebda, vis misdevda.<br />
ver SeniSna, sad gaqra paraskeva. adikos saxeze sazeimo<br />
gamometyveleba aesaxa, magram Sig iyo kidev sxva _<br />
mtaceblis gamoxedva, yovlisdamTrgunveli sisastike,<br />
susxi...<br />
samejliso bloks gza gamoeyo, dabla daeqana. veravin<br />
gabeda procesias mihyoloda. jambazebi da mxedrebi<br />
gzis dasawyisTanave SeCerdnen. mxolod kareta miiwevda<br />
win, Subosnebi da hindoni spilos mierekebodnen,<br />
SubebiT Cxvletdnen, gverdebs usisxlianebdnen, radgan<br />
ar ewada lurj goliaTs gzis gagrZeleba.<br />
`silamazis dedoflis~ saxeze ki kvlavac mowamebrivi<br />
Tmena ixateboda.<br />
gzis bolos gisosebiani kari gamoCnda. pansionatis<br />
korpuss hyofda ukana ezosagan. gisosebs miRma ismoda<br />
ucnauri, SiSismomgvreli Rmuili, xrotini. iq raRac bajbajebda,<br />
miwas aryevda Tavisi simZimiT.<br />
uceb procesia gaCerda.<br />
gisosebis win, zed Sua gzaze, daWrili jariskaci<br />
idga, Tvalebi siZulviliT anTeboda.<br />
adiko TiTqos borotma cecxlma aRagzno. etlidan<br />
mswrafl gadmoeSva, jariskacs win aetuza.<br />
`es vinRa aris?~<br />
jariskacma yavarjeni mouqnia, adiko ukan gadmoxta,<br />
aicdina.<br />
papuna win gavarda. Tumca ar icoda, ra xdeboda da<br />
vis unda miSveleboda. SubosnebSi gaeCxira da karetamde<br />
ver miaRwia.<br />
`deda!~ _ asZaxa taxtrevanze mjdoms. bageze tanjuli<br />
Rimili gaukrTa qals, mis sulSi mogonebasaviT Tu<br />
182 183
gaisma Soreuli, yru Zaxili.<br />
jariskacma erTxel kidev mouqnia mters yavarjeni,<br />
kvlav aacdina. Rone aRar eyo, waiCoqa.<br />
ucbad aiyalya adiko, gaibera, gaizarda, mxecuri<br />
RmuiliT zed gadauara daWril jariskacs, miwas gaakra,<br />
uzarmazari fexebiT gaitana.<br />
gaognebuli uyurebda orTabrZolas papuna. Subosnebi<br />
daiZrnen, kinaRam Tan waritaces. oreuls SiSis borkilebi<br />
daedo misTvis, kacad ar vargoda da seiris Semyure<br />
brbos fexebSi eblandeboda.<br />
Soridan xedavda, rogor gaixsna rkinis WiSkari,<br />
rogor Camoiyvanes deda taxtrevanidan, rogor aitaca<br />
igi adikom da sadRac siRrmeSi gaaqana.<br />
pansionatis direqtors uzarmazari qvewarmavlis<br />
zurgi hqonda da giganturi kudi misTrevda...<br />
20. ojaxuri idilia<br />
TaflobisTve bednieri Tu ar iyo, amaSi veravis<br />
daadanaSaulebda. isic kmaroda, rom sakuTar Tavs irwmunebda<br />
da, sityviT Tu ara, qceviT mainc TaTulic daajera,<br />
Senze ufro qveyanaze aravin myvarebiao. mere da<br />
mere Tvalebi mTlad daivso, marTlac myvarebiao, daaskvna<br />
da ararsebuli grZnobebi aTasnairi yvavilebiT<br />
Seamko, oRond es ufro qelexis yvavilebi iyo. sul xom<br />
ver moityuebda Tavs. erT dRes cxadad SeigrZno: ar uyvarda!<br />
mas aravin uyvarda, arc TaTuli, arc sakuTari<br />
Tavi... miraJi uyvarda, zRapari, ararsebuli raRac, rasac<br />
xels ver Seaxebda, da isic oreulma gaucamtvera,<br />
mouspo. adrec unda scodnoda, rom es ase Sebrundeboda,<br />
magram oreulma daajera, Tvali daxuWe da bednieri<br />
iqnebio. mTavaria, Tavi dairwmuno da cota xanSi vnebac<br />
gewvevao... amitomac TvalTmaqcobda Zaldautaneblad,<br />
yovelive ise bunebrivad gamosdioda, TaTulis eWvebi<br />
sruliad ganefanta da sabolood irwmuna, samyaros centri<br />
me vyofilvaro da metoqis arsebobac ki bunebis kanonebs<br />
ewinaaRmdegebao. es rom ase gaiazra, Zala moeca da ar<br />
daayovna TviTmpyrobelis uflebebis gamoyeneba. oRond<br />
amas qaluri JinianobiT wvrilmanSi iyenebda da papuna uxalisod<br />
damorCilda, radgan misTvis sul erTi iyo, es<br />
ufro eioleboda, vidre meamboxis roli, umtkivneulod<br />
itanda. kargad icoda, rom isjeboda, radgan WeSmarit<br />
siyvaruls misi guli ar auTrTolebia.<br />
TaflobisTvec mTavrdeba bolos da bolos. iwyeba<br />
Cveulebrivi, yoveldRiuri yofa, roca Turme xelfasidan<br />
xelfasamde puris fulic ar gyofnis, aqamde<br />
TiTqos normaluri bina ucbad daviwroebula, Sen rom<br />
Zili da mosveneba ginda, sxvas taS-fanduri moundeba, an<br />
piriqiT, Sen yiraze gadadixar, sxvas siCume swadia...<br />
Tavdapirvelad Cumi, gaubedavi wuwuni gaisma, mere TandaTan<br />
SorisdebulebiT Selamazda, bolos ki ukmayofilebam<br />
winadadebis samosi moisxa... albaT, verc qali<br />
gaixsenebda da verc kaci, pirvelad ris gamo wakinklavdnen.<br />
oRond es iyo, kacma Tavisi mamakacuri uflebebis xelyofad<br />
CaTvala qalis uazro da jiuti wanaaRmdegoba,<br />
qalma ki daCagrulis niRabi moirgo. im wuTidan erTs ar<br />
esmoda meorisa. xom mcire iyo naprali, Sig nemsis wveric<br />
ver Seeteoda, magram mcire Wrilobac mtkivneulia, Tu<br />
gulis Wrilobaa. droze mixvdnen amas, tkivilis<br />
moSuSebas Seecadnen. `ar dauTmo, _ CasCurCula oreulma,<br />
_ Sen igi morCilebaSi unda aRzardo!~ `usamarTloa,<br />
_ fiqrobda TaTuli, _ ar esmis, rogor miWirs!~ papunam<br />
ukuagdo oreulis rCeva, sirbile da daTmoba daimegobra.<br />
TaTulim ki alersis nacad xerxs mouxmo. es saxioba<br />
WeSmariteba egonaT da momavlis brolis koSkSi Sesaxldnen.<br />
mogvianebiT, Tvali rom gaaxiles, naprali ufro<br />
gafarToebuli ixiles. kvlav iCxubes, Tumca isev ar axsovdaT<br />
pirvelmizezi. `xom geubnebodi! _ niSnismogebiT<br />
qirqilebda oreuli. _ male eJvansac Segabams, Tavis<br />
184 185
nebaze garbeninebs!~ `aRar vuyvarvar da imitom meCxubeba!~<br />
_ borotdeboda qali. SurisZiebis survilma<br />
daabrmava da erTxel ukmexad, daundoblad dausisina:<br />
`xelmocarvam gagaborota, me ra SuaSi var!~ gulze moxvda<br />
papunas, pirisaxe sisxlisagan daecala. Tavis meSi<br />
Caiketa, ar Sepasuxebia. an ra unda eTqva, qali marTali<br />
iyo... karga xania, dadioda gamomcemlobaTa da redaqciaTa<br />
kibeebze, Tavis sevdian romans xelSi aCeCebda yvelas,<br />
magram frTxilad da alersianad iSorebdnen ise,<br />
rogorc iSoreben Tumca uvnebel, magram mainc suliT<br />
avadmyofs. imaT verafers eubneboda, ufrTxildeboda<br />
im sust imeds, rasac es alersiani yuradReba iZleoda,<br />
magram gulSi wveTwveTobiT ugrovdeboda sasowarkve-<br />
Ta, TiTqos martodmarto ebrZoda uCinar zRudes, raRac<br />
xelmiuwvdomsa da uTavbolos, da iotisodena niSani imisa,<br />
rom bedi odesme gauRimebda, arc momavalSi Canda.<br />
daiRleboda qalaqSi xetialiT da Sin brundeboda, ojaxur<br />
idiliaSi, sadac alersi da yuradReba mxolod TamaSi<br />
iyo da guls ar ekareboda... gana TaTulis ar undoda<br />
gverdiT amosdgomoda, Wiri gaeziarebina, magram verafriT<br />
Caswvdomoda papunas tanjvis mizezs da TviTonac<br />
itanjeboda... metoqe _ TeTr qaRaldze Cawikwikebuli<br />
sevdiani romani, romelmac erTxel TanagrZnobis cremli<br />
daaRvrevina, axla ukve saSiSi gamxdariyo da qals igi<br />
SesZulda. eSinoda, mimixvdebiano, Torem siamovnebiT<br />
cecxls miscemda qaRaldis am dastas. `xelmocaruli!~<br />
_ diagnozi mZime da sastiki iyo, magram papunas igi samar-<br />
Tliani moeCvena. `Sen rom biWs maCuqebde!~ _ moulodnelad<br />
wailuRluRa. TaTulis ena Cauvarda, cremli waskda.<br />
inana papunam, bodiSi ver moaxerxa...<br />
Serigeba mainc moxda, daviwyebas mieca urTierTwyena.<br />
yvelaferi Tavisi rigiT wavida. ojaxi TandaTan yalibdeboda.<br />
ager karada SeiZines, ager _ ori skami, ager<br />
_ eleqtroRumeli... kedelze axali, Wreli Spaleri<br />
gaCnda, fanjrebze _ iaffasiani fardebi... viwro samza-<br />
reuloSi datrialda ojaxuri kerZebis suni... saRamoobiT,<br />
TaTuli rom winsafars gaikeTebda da qvabebs raxaruxs<br />
autexda, papuna televizorTan ijda, cali yuriT<br />
usmenda, anda wigns furclavda gulgrilad, zedapirulad,<br />
ver uRrmavdeboda, goneba efanteboda, azrs veraferze<br />
aCerebda. ra Tqma unda, miT ufro ar SeeZlo wera.<br />
garegnulad srul simSvides inarCunebda, magram Sinagani<br />
ukmayofileba uZlierdeboda, guli Zalumad uwyebda<br />
feTqvas, ewyeboda msubuqi Tavbrusxveva, iTenTeboda<br />
da maSin ucbad gauelvebda fiqri: `yovelive moTavebulia,<br />
arafrisTvis vargivar!~ amitom, roca erTxel<br />
gulgrili mzera Seavlo cols, gakvirveba ver damala,<br />
TaTulis muceli dastyoboda. araferi ugrZvnia, arc<br />
wyena, arc sixaruli, radgan sakuTari iRblisa ukve ar<br />
sjeroda. `unda gavSorde!~ _ pirvelad maSin gaivlo<br />
gunebaSi, oRondac, azri moTavebulic ar hqonda, oreuli<br />
aiyalya, yelSi etaka, uTqmeli sityva ukanve CasCara.<br />
`mere ras ityvis sazogadoeba!~ _ TvalTmaqcurad aiCema.<br />
`ras ityvis sazogadoeba?~ _ minebda papuna oreuls<br />
da faruli azri Sors gadamala.<br />
erTxel sakuTari siymawvile esizmra. sizmari feradi<br />
iyo. TiTqos TeTri gvirilebiT mofenil velze midioda.<br />
ca iyo lurji, Tvalsawierze lurji tba livlivebda.<br />
tbis piras spilos Zvlis sasaxle idga, sadac mas eloda<br />
diadi raRac... sizmari didxans grZeldeboda. midioda<br />
da midioda gvirilebis velze da ar surda gamoRviZeba.<br />
Tvali rom gaaxila, guli dawyda. oTaxis oTxive kedlidan<br />
Wyetela Spalerma moanaTa da misi siWrele mainc nacrisfersa<br />
hgavda... siymawvile ver mobrundeboda, _ dro,<br />
roca samyaro savsea ferebiT, siTboTi, alersiT, cis kideze<br />
ki farfatebs TeTri veronika...<br />
`Seegue! _ ukarnaxa oreulma. _ Sen meamboxed ar<br />
dabadebulxar, Seegue!~<br />
nacrisferic mSvenieria. es oTxi kedeli, pawia bina,<br />
Tu Seegue, gagaTbobs. viwro samzareuloSi qalis tu-<br />
186 187
tuni, Tu smena miapyari, gesiamovneba kidec. amboxebas<br />
tkivili moaqvs, Segueba ki Zil-buransa hgavs, roca nelnela<br />
iZirebi raRac mrume, uferul siRrmeSi, SesaZloa<br />
sirofiT savse kasrSi. am kasridan gaxeda TaTulis, muceli<br />
marTlac wamozrdoda. esiamovna, siTbo igrZno. mounda<br />
mofereba, ara ZaldatanebiT, farisevlurad, _ gulwrfelad<br />
mounda. am axali grZnobis analizs Seudga.<br />
analizi ki instinqts Rupavs. didi xnis fiqris Semdeg<br />
ukve ver xvdeboda, marTlac drom Seayvara meuRle, Tu<br />
eCveneboda mxolod. iqneb es iyo WeSmariti siyvaruli,<br />
mas xom manamde msgavsi araferi ugrZvnia.<br />
Tavi Seikava. ar gasca sakuTari gulisTqma. dros<br />
unda Seemowmebina sulis es ucabedi moZraoba. magram<br />
dro aras dagidevT dawyobil gegmebs. im dRes samsaxur-<br />
Si usiamovneba SeemTxva. mere verc ixsenebda, ris gamo<br />
gawyra, ram mouSala nervebi, TviTon iyo damnaSave, Tu<br />
mowinaaRmdege. sxvis tkivils rogor gaigebda, roca<br />
mTlianad sakuTar gulisTqmas damorCileboda. arada,<br />
im dRes Tavisi sevdiani romanis saboloo ganaCens moeloda.<br />
msajuls tvidis moduri kostiumi ecva, halstuxic<br />
ise ekeTa, msgavs xelovnebas papuna, albaT, verasodes<br />
miaRwevda. iseTi marTali TvalebiT Semoscqeroda, papunam<br />
ifiqra, am kacis naTqvami beWediviT iqnebao. imedi<br />
gaucocxlda, magram davarcxnili kacis Tvalebidan qameleonma<br />
gamoixeda da gulgamexebuli papuna Sin mobrunda.<br />
sami avtobusi gamoicvala, mexsierebidan ki<br />
mTeli es gza pirwmindad amoeSala. moeCvena, qameleoni<br />
haerSi gauCinarda da misi adgili uceb TaTulim daikava.<br />
sawylad Sexeda cols, TiTqos imedis quraSi minavlebuli<br />
cecxlis naperwklebi Rvivdeboda, magram erTaderTma<br />
winadadebam am naperwklebs wyali gadaasxa _ `mag naj-<br />
Rabns unda gadaayolo Cveni ojaxi?~ papunas Tavze wisqvilis<br />
qva datrialda. mixvda, axla moxdeboda raRac<br />
saSineleba, ar icoda ki ra... gons rom moego, sawolze<br />
TavdaRma egdo, saxlSi ki aravin iyo. ase gaunZrevlad<br />
iwva saRamomde. mere fanjaras wiTeli Suqi moadga, mze<br />
Cadioda. iklo naTebam, bina sibnelem moicva. quCis neonis<br />
anarekliRa Semodioda. araferze fiqrobda, arc<br />
Tavisi romani axsovda, arc TaTuli. erCivna, aravis daer-<br />
Rvia simyudrove arc dRes, arc xval, arc arasodes.<br />
mere karma gaiWriala. SemosasvlelTan Suqi ainTo.<br />
papunam wamoiwia. zRurblze TaTulim gadmoabija. iqve<br />
mdgomi skamis zurgs daeyrdno. neli-nel, mZimed Semouara<br />
da skamze daeSva. saxe gadafiTreboda, muceli xeliT<br />
eWira.<br />
uxmod misCereboda Tavzardacemuli papuna. undoda<br />
eyvira, rad hqeni, rad hqenio, magram ukve azri ar hqonda<br />
laparaks. TaTuli ki ijda da erT wertils misCereboda.<br />
is Rame gaTavda, sxva araerTi Rameebic... Tvalgaxelilni<br />
iwvnen saerTo sarecelze, maT rom aSorebda, usiyvarulo<br />
sarecelze, nayofis mocema rom ar ZaluZda.<br />
uRimRamo dReebi da Rameebi erTmaneTs hgvanan, mexsierebaSi<br />
kvals ar toveben da samudamod qrebian, TiTqos<br />
adamians arc ucxovriao. ase gaiara drom, vin icis<br />
ramdenma, radgan mas aravin angariSobda, garda udrtvinveli<br />
da auRelvebeli kedlis kalendrisa.<br />
`dRes Seni dabadebis dRea, ormoci Segisrulda!~<br />
_ Tqva TaTulim. papunam ki gulgrilad gaifiqra: `ga-<br />
Tavda... cxovreba!~<br />
21. oreuli<br />
gogona trial mindorSi idga da TmebSi gvirilebs<br />
iwnavda. Tvalsawierze meti aravin iyo, arc araferi Canda,<br />
garda Soreuli, Tovliani mTebisa. mTeli mindori kididan<br />
kide mwvane, nedl balaxs Seemosa da gvirilebs<br />
TeTrad gadaepenta.<br />
veronika sulac ar hgavda zRapris ferias. odnav<br />
aprexili cxviri Worfls daewinwkla. cuRluti Rimili<br />
188 189
Seageba Wipunas, mtaceblis wvrili kbilebi gamoaCina.<br />
TeTri bluza win dardimandulad gaenaskva. jinsi bi-<br />
Wurad ecva. bluzis qvemodan SiSveli, mzeze gaSavebuli<br />
weli mouCanda.<br />
`gza ar agebnes, gogo!~ _ Wipunam xeli Caavlo, wamoiyvana.<br />
mindvris bolos wyaro mosCqefda. veronikam Cumi<br />
siciliT xeli gamostaca. wyarosTan Caimuxla. peSviT<br />
dalia. qveSidan amoxeda da Wipuna kinaRam misi Tvalebis<br />
sikamkameSi Cavarda. amoscina veronikam, civi wyali Seasxura.<br />
biWi ganze gaxta. veronikam peSvi wyali isev amoiRo<br />
da gamoudga. wyaros irgvliv darbodnen mxiaruli<br />
kiskisiT, wuwaobdnen.<br />
mzem gadaiwia, Crdili dagrZelda.<br />
`bebia melodeba!~ _ SeCerda veronika, sveli xelebi<br />
bluzaze SeimSrala.<br />
sirbiliT gadakveTes mindori, miilia gvirilebis<br />
veli. kldovan napirs zRva exleboda, Semzaravi qSeniT<br />
aifofra ruxi talRebi. cxelma qarma wamoubera, ferfli<br />
daatriala. Wipunam xeli xelSi CasWida, swrafad gaarida<br />
iqaurobas.<br />
pansionatis TeTri svetebi ucbad gamoikveTa. kolonadis<br />
Tavze gaWenebuli kvadriga TiTqos gacocxldao,<br />
zecidan motanil RrublebSi mohqroda.<br />
xis budruganidan darajma gamoixeda. mzera miaciva<br />
Wipunas, ra swrafad gazrdilxaro, qlesurad daadevna.<br />
TiTqos talaxis gunda esroleso, biWma zizRi igrZno,<br />
nabiji ar Seunelebia.<br />
parki ukve burusiT ifareboda. damsveneblebi gakrefiliyvnen<br />
da rux lodebs Soris gakvaluli bilikebi<br />
SiSsa hgvrida. bilikze gamococebul asfodelosis tots<br />
fexi wamohkra. veronikam gaicina, xelidan gausxlta da<br />
win gavarda.<br />
roca wamoiwia, veronika ukve Sors iyo, pansionatis<br />
karebSi Serboda.<br />
Savi Rrublebi CamoeSva dabla da dabla. miwis pirs<br />
gaekra, lodnarebSi moiwevda zlazvniT. myrali amonasunTqi<br />
moewia Wipunas, kinaRam goni daakargvina. moeCvena,<br />
mZime ram moabotebda fexdafex, miwa iZroda urCxulis<br />
simZimisagan. uwyveti guguni moismoda miwisqveSeTidan,<br />
TiTqos cxeli lava apirebda amonTxevas.<br />
elvis siswrafiT airbina kibe, pansionatis karebSi<br />
Sevarda da karga xans savarZelSi iTqvamda suls.<br />
damSvidda, derefans dauyva. veronikas nakvalevs<br />
eZebda, magram priala parkets gogonas msubuqi nabijebis<br />
kvali ver SerCeboda.<br />
moulodnelad raRac Zalam SeaCera, karisaken ubiZga.<br />
daufiqreblad miawva saxelurs.<br />
binaSi ar daikargeboda, Tumca ficiTac daificebda,<br />
arasodes yofila aq. ridiT Seabija sastumro oTaxSi.<br />
areuli daxvda. parkets jerac aCnda stumrianobis<br />
kvali. Sua oTaxSi naxevradalagebuli nasufrali dar-<br />
CenodaT. samzareuloSi wyali Cxrialebda, dia<strong>saxli</strong>si<br />
xmadabla RiRinebda, TefSebs recxavda.<br />
ra Tqma unda, es misi bina ar iyo, Tumca icoda, ai, marjvniv<br />
rom karia, iq misTvis unda yofiliyo logini gaSlili.<br />
daiRala, mosveneba ewada.<br />
abazanis kari gamoaRo da xelSi kaci SerCa. TiTqos<br />
icnobda am kacs, oRond es iyo adre da axla ukve ver ixsenebda.<br />
gaocebulebma SeaTvalieres erTmaneTi.<br />
`aq ras akeTebT?~ _ SeSfoTebulma hkiTxa.<br />
karis Zgideze gasanTluli maryuJi ekida.<br />
`ss-u!~ _ papunam tuCze TiTi miado, saxeze daakvirda.<br />
mis mzeraSi arc siyvaruli Canda, arc siZulvili,<br />
dakvirvebuli TvalebiT uyurebda, cdilobda mexsiereba<br />
gaecocxlebina.<br />
`Tavi unda CamoixrCoT? _ dafrTxa biWi. _ grcxvenodeT,<br />
me amas arasodes vizamdi!~<br />
`ss-u!~ _ kvlav gaaCuma papunam, mxarze xeli moh-<br />
190 191
xvia, bage yurTan miutana, raRacis Tqma ewada, magram<br />
araferi uTqvams.<br />
Wipunam igrZno, rom ucnauri, yovlismomcveli Zala<br />
izidavda am kacisaken, mixvda, sakuTari neba ar gaaCnda,<br />
ukandaxeva ar SeeZlo, Tavi unda gaewira. ucbad, mosxletiT<br />
Caekra papunas, Caekra da gulis gza upova.<br />
papunas Tvalze cremli moawva. pirisaxeze moelamuna<br />
surneli norCi balaxisa da TeTri gvirilisa, mzeraSi<br />
SemoanaTa lurji cisa da Tovliani mTebis SoreTma,<br />
grilma siom Seaxo macocxlebeli sunTqva, guneba gadauwminda.<br />
Wipunam gulis kari SeaRo da iq mokalaTebul oreuls<br />
waawyda. oreuli dasaZineblad emzadeboda, fexs<br />
ibanda, nabanaveb, WuWyian wyals ki iqve mourideblad<br />
Rvrida. maxinji sifaTi Seageba Wipunas, mZulvared gakvesa<br />
TvalebiT, ar acala gons mosvla, sazareli RmuiliT<br />
yanyratoSi eca da Tavisi gaCxinkuli, Zvaltyava xelebi<br />
wauWira.<br />
moCxubrebi Zirs gagordnen. oreuls duJi moadga,<br />
usityvod Rmuoda da Tavdauzogavad cdilobda moeguda<br />
biWi. Wipuna uZaliandeboda, Tavidan iSorebda, magram Rone<br />
TandaTan ecleboda.<br />
papuna dambladacemuliviT, xelebCamoyrili idga.<br />
ar icoda, ra eqna, romels miSveleboda. mere mixvda, misi<br />
guli ifliTeboda am orTabrZolaSi. dafacurda, xan erTs<br />
staca xeli, xan meores, gaSvelebas cdilobda, dasaRupad<br />
arc erTi emeteboda, arc meore, arCevani ki aucileblad<br />
unda moexdina.<br />
`me gagxade kaci! _ SeuRrina oreulma. _ umaduro,<br />
uCemod aTasjer daiRupebodi!~<br />
Wipunam usityvod moanaTa Tvalebi _ Tavisi bavSvobis<br />
Tvalebi, odesRac cisartyelebis samSoblosaken<br />
rom miuZRoda da gvirilebis velze TeTri veronika<br />
uCvena.<br />
mZime iyo arCevani. cdunebis sitkboeba gaewonaswo-<br />
rebina bavSvobis sixasxases.<br />
`skalpeliT moikveTe mexsiereba, aixseni warsulis<br />
borkilebi, win netarebiT savse arsebobaa!~ _ karnaxobda<br />
oreuli.<br />
`nu damiviwyeb!.. win mZime gzaa, jafiT aRsavse, is rom<br />
daZlio, bavSvis guli unda gicemdes!~ _ es Wipunas xma iyo.<br />
`me gancxromas gTavazob!..~<br />
`me ki mxolod da mxolod tanjvis sitkboebas!~<br />
elvis uswrafesad icvleboda azri papunas TavSi.<br />
orTabrZola ki grZeldeboda. bolos oreulma sZlia<br />
biWunas. qveS moigdo, gamarjvebis sixaruli aRebeWda<br />
saxeze da papunas ucbad SezizRda sakuTari sisuste, bin-<br />
Zuri gamarjveba, momavali sitkboebani, ris Semdegac<br />
abanos cxeli wyali gWirdeba. sayeloSi xeli waavlo<br />
oreuls, msxverpls aaglija da gasanTlul maryuJSi gaayofina<br />
Tavi.<br />
winaaRmdegoba gauwia oreulma, gulis nawili moigdo<br />
frCxilebSi, daundoblad aaglija, sisxli anTxevina.<br />
kaci da biWi Zlivs akavebdnen maryuJze asxmartalebuls.<br />
yvelaferi wamSi gaTavda. bangmoreul papunas muxli<br />
moekveTa, iqve Cajda. Wipunam ki gulis kari SeaRo da<br />
oreulis nabinavris dalagebas Seudga.<br />
papuna Wyoniam goni dakarga. TiTqos uZiro ufskrulSi<br />
gadavarda, irgvliv usazRvro, Savi ukunis meti<br />
araferi Canda. didxans grZeldeboda es vardna, iqneb<br />
wlebmac gairbines. mere bneleTi orma patara varskvlavma<br />
gaarRvia. papunam goneba daZaba, unda gaexsenebina<br />
raRac naTeli da aw daviwyebuli. `iren!~ _ amotivtivda<br />
droTa usasrulo fskeridan, TiTqos musikalurma bgeram<br />
gaiwkriala. `veronika!~ _ Soreul warsuls gamosZaxa<br />
raRac axalma, saTuTad guliT natarebma...<br />
Tvals sinaTle moemata.<br />
papuna Wyonia sakuTar sawolSi iwva. iqve, sawolis<br />
kideze veronika Camoskupebuliyo. oTaxis siRrmeSi ki<br />
viRaca dudRunebda...<br />
192 193
22. veronika<br />
papuna Wyoniam iqiTken miixeda. dedaberi TiTqmis<br />
mTel kedels faravda. doinji Semoeyara da qaqanebda.<br />
papuna Zlivs Caswvda naTqvamis Sinaarss. am xnis kaci marto<br />
ar unda daexetebodeso, qadagebda aniko bebia, colebs<br />
meti pativi vceTo. orive xeliT CavafrindeT, ar<br />
gagveqcnen, Torem, roca gagviWirdeba, maSin vinanebTo.<br />
ormoci wlis kaci isedac infarqtis zRurblzea, vin icis<br />
es oxroba sad da rodis wamogewevao...<br />
`ese igi infarqti!~ _ gaifiqra papunam da mzera<br />
kvlav veronikaze gadaitana.<br />
`kargi ra, bebia, nu moqance!~ _ gaiwkriala gogonas<br />
xmam da papunas guls malamod moecxo.<br />
dedaberma qadageba Sewyvita, dudRuniT gavida<br />
samzareuloSi, aqaoda Cemi Wiri ar myofnida da sxvisic<br />
me avikideo.<br />
veronikam gaicina.<br />
`nu gewyineba, ase icis xolme, magram keTili bebikoa!~<br />
daixara, papunas sasTumali gauswora da am dros saxe<br />
ise axlos moutana, misi bavSvuri loya kinaRam papunas<br />
bageebs Seexo. kacs TiTqos TviT sinorCe moelamuna, uzomod<br />
nazi da saTuTi. Tavisi Tavi gamoiWira, angariSmiucemlad<br />
bage rom Searxia, TiTqos kocna miadevna. Sercxva,<br />
vaiTu gogonam SemamCniao. veronika mkvircxlad<br />
wamoiwia da TvalebSi Caacqerda.<br />
`marTla infarqti ki ar dagmarTnia, nu geSinia, eqimi<br />
iyo da dasveneba sWirdebao!~<br />
`daRlili sulac ara var~, _ xma Zlivs amoiRo papunam.<br />
`eqimma Tqva, sevdas Tavs nu miscemso, gaerToso,<br />
xandaxan mainc gaiRimoso... me unda gagarTo, magram rogor?~<br />
_ xelebi komikurad gaSala.<br />
`Sen rom giyureb, isedac verTobi!~<br />
papunam bavSvis xeli aiRo, WkuasTan axlos iqneboda,<br />
alerss morideboda, magram Tavs ver moeria da xelze<br />
moefera. meti araferi sWirdeboda, amiTac bednieri<br />
iyo.<br />
veronikam kvlav gaicina, albaT, Tavis martiv fiqrebs<br />
gaucina, xeli morcxvad gamostaca.<br />
`eqimma isic Tqva, kargad Wamoso! ginda, fafa mogitano?~<br />
papunam uari ver moaswro, gogona gauCinarda. roca<br />
Semobrunda, bebiamisis winsafari ekeTa da boloebi fexebSi<br />
eblandeboda.<br />
didi TefSi mananis fafiT pirTamde aevso.<br />
`ar mSia!~ _ gaubedavad gaibrZola papunam, magram<br />
sityva ver daasrula, gogona win dauskupda, fafiani kovzi<br />
gamouqana.<br />
beds Serigebuli SoSiasaviT uRebda pirs, Tan veronikas<br />
dausrulebel titins usmenda, Tavis patara, gulubryvilo<br />
sisuleleebs gasarTobad rom sTavazobda. usmenda,<br />
Tumca azri ver gamoetana. fiqrebSi CaZiruliyo.<br />
am fiqrebiT ki, viTarca haerovani, msubuqi nisliT,<br />
veronikas exveoda, TiTqos cdilobda daetyvevebina,<br />
daesakuTrebina, oRond nafiqralis namdvili arsi verc<br />
TviTon gaeazrebina.<br />
`miyvars!~ _ sinazis yvavileTi gaiSala mis sulSi,<br />
Tumca es sityva miaxloebiTac ver gamoxatavda im grZnobas,<br />
rasac ganicdida. es ar iyo raRac fizikuri ltolva,<br />
arc marto sulieri, arc fsiqikis siRrmeSi Camarxuli,<br />
arc zedapirze mofofine, igi moicavda yovelives erTad.<br />
`miyvars... rogorc ra? _ ikiTxa da anazdad daaskvna,<br />
_ rogorc ninuca bebia!~<br />
diax, uyvarda rogorc ninuca bebia, oRond im uRrublo<br />
bavSvobis dros, simindis yanaSi rom gaurboda<br />
warmosaxul saSiSroebas, cdilobda bebiis Tbili kal-<br />
TisaTvis Seefarebina Tavi. erTaderTi misi damcveli<br />
maSin ninuca bebia iyo da verc warmoidgenda, Tu vinme<br />
194 195
eyvareboda masze metad. veronikasac xom axlda is Saravandi<br />
uangaro mfarvelisa, roca suliT Zlieri ufro<br />
susts gauwvdis xels, xidad gaedeba, zed gadaatarebs...<br />
usityvod emsxverpleba da arc kiTxulobs, Rirsia Tu<br />
ara es kaci amodena msxverplisa.<br />
`aba, es kovzic moloke!~ _ eSmakunam TefSi amoasufTavebina.<br />
winsafris boloTi piri moswminda, swrafad<br />
daixara, loyaze akoca da es iyo dedobrivi kocna. papunas<br />
sulSi TiTqos ifeTqa, is wami gaunaTda, roca jerac ar arsebobda<br />
mexsiereba, dedis Zlier mklavebs mindobili, rZis<br />
suniT Tbeboda. tuCebiT ZuZus eZebda, boColasaviT burCnida...<br />
mere da mere dedamac ase icoda. es kovzi molokeo,<br />
ubrZanebda, tuCebs mowmendda, akocebda da am dros dedobriv<br />
sinazeSi gaxvevda.<br />
`miyvars... rogorc deda!~ _ fiqrobda sakuTari<br />
gancdebis analiziT garTuli papuna...<br />
TandaTan moiTenTa, Rone gaepara. egona, rom kvlav<br />
im fiqrs agrZelebda, sinamdvileSi ki ukve eZina. es iyo<br />
usizmro Zili, roca irgvliv mxolod Tbili siTeTre exvia.<br />
gamoeRviZa. Tavi ukeT igrZno, Tumca ifiqra, isev<br />
mZinavso, radgan pirispir, savarZelSi adiko da paraskeva<br />
isxdnen.<br />
didad ar gahkvirvebia es stumroba, arc direqtorisa<br />
da misi meuRlis feriscvalebas gauocebia. guSindeli<br />
mzeTunaxavi paraskeva erT dReSi daberebuliyo.<br />
gaZvaltyavebuls Zvirfasi sadedoflo kaba safrTxobelasaviT<br />
ekida, saxe siberis Rrma naoWebs daeqsela,<br />
Camqrali Tvalebidan Seurigebloba gamosWvioda. es iyo<br />
Seuracxyofili Zus gamoxedva da papunam, Tumca SiSi ar<br />
ugrZvnia, mzera aarida.<br />
adikos eqimis TeTri xalaTi ecva, TeTri CaCi exura,<br />
cxvirze saTvale moergo, jibidan stetoskopi amosCroda.<br />
Zneli iyo samaskarado formis miRma adikos WeSmariti<br />
arsis amocnoba, oRond papuna ukve ar tyuvdeboda.<br />
arc adiko motyuvdeboda iolad, radgan stetosko-<br />
pi mkerdze daado da oreuls dauwyo Zebna, magram iq marto<br />
papunas bavSvobas gadaeyara da, Tumca ewyina, araferi<br />
daimCnia.<br />
`infarqtis niSnebi xom ara maqvs?~ _ Tavi moisawyla<br />
papunam.<br />
`eh, nervebia Cveni damRupveli!~ _ adiko Zlivs ijda<br />
savarZelSi, uZneldeboda erTi formis SenarCuneba. xan<br />
burTiviT gaibereboda, xan ZexviviT dagrZeldeboda,<br />
cdilobda, Sinagani ltolvis es gamovlena daemala.<br />
`aqauri klimati uxdeba Turme!~ _ sityva Seageba<br />
papunam.<br />
`maS imedia, male gamojanmrTeldebi da uaxloes<br />
mejlissac ar gamotoveb!~<br />
direqtoris sityvebSi faruli zraxva imaleboda.<br />
aqamde Cumad mjdomma paraskevam iqednurad CaiRimila,<br />
damcinavi mzera Seavlo kuTxeSi atuzul aniko bebias.<br />
es amodena dedaberi daCutuli burTiviT dapataravda<br />
da ena gadaylapa.<br />
stumrebi rom wavidnen, SiSiani, dafeTebuli Tvalebi<br />
Seageba papunas, TqmiT ki araferi uTqvams, amoioxra da<br />
gavida.<br />
papunam mzera gaayola. dasamSvidebeli veraferi<br />
uTxra.<br />
meore oTaxSi veronikas wkriala xma gaisma, umalve<br />
daaviwyda adikoc, paraskevac da damfrTxali aniko bebiac.<br />
gogona CitiviT Semofrinda, Tan mindvris sigrile<br />
da silaRe Semoitana, sawolze axladdakrefili gvirilebi<br />
dayara da oTaxi aivso sixaruliTa da kidev raRac<br />
uTqmeli xibliT, qveynad yvelaze did sixaruls rom<br />
gadaametebs.<br />
papuna sawolze wamojda, veronikas xelebi daiWira<br />
da saTiTaod akoca.<br />
`veronika!~ _ esRa Tqva, radgan ena daeba, gaumxeleli<br />
grZnobis TeTri Rrubeli gogonas Semoaxvia. Cascqeroda<br />
mis Tvalebs, romlebSic adriani gazafxulis<br />
196 197
sigiJmaJe cimcimebda da TiTqos nafiqrals agrZelebso,<br />
gonebaSi mkveTrad aRebeWda samad-sami sityva:<br />
`miyvars rogorc coli!~<br />
coli, meuRle... mxolod ocnebaSi daxatuli, mxolod<br />
idealSi dabadebuli da gazrdili... iseTi, rogoric<br />
warmoedgina, roca zRapris feriebs dasdevda... raRac<br />
ciuri da raRac miwieri, xorcisa da sulis harmoniuli<br />
Serwyma.<br />
veronikas pawia xelebi epyra xelT. Cascqeroda mis<br />
bavSvur, miamitur pirisaxes, sust mxrebs, ubralo bluzidan<br />
amoburcul, momavlis imediT aRbeWdil mkerds,<br />
jinsSemoWdobil sxart fexebs... iseTi, rogoric iyo!..<br />
sul erTia, sxvis TvalSi mzisa da mTvaris sadari iqneboda<br />
Tu Cveulebrivi, uferuli mozardi, magram swored<br />
iseTi, rogoric ijda am wuTas papunas winaSe...<br />
`miyvars, rogorc coli!~ _ gaimeora fiqrSi papunam<br />
da TiTqos pasuxado, veronikas vercxlis sicilma<br />
yovelgvari biwi CamoaSora kacis naazrevs.<br />
`ici, karTan adiko Semxvda da erTi gvirila mTxova...<br />
ar miveci!~<br />
gaecina papunasac, xalisiani, jansaRi siciliT. orive<br />
karga xans icinoda, mere ucbad gaCerdnen da veronikam<br />
Tvalebi seriozulad gauswora:<br />
`yovelTvis geyvarebi?~<br />
papunam araferi upasuxa, magram mis sulSi daiZra<br />
usazRvrod Zlieri talRa, mTeli misi arseba moicva da sakuTari<br />
gancdis siRrmiT gaocebulma sabolood daaskvna:<br />
`miyvars rogorc Svili!~<br />
sust mxrebze mohxvia xeli da gulSi Caikra...<br />
23. ukanaskneli mejlisi<br />
bedniers eZina im Rames. usizmro naTeli Zili gaumeorda.<br />
guli dausufTavda, iq siwminde Causaxlda da mTel<br />
sxeulSi simsubuqes grZnobda.<br />
mere miwa iZra. SuSa awkrialda fanjrebSi. Soreuli<br />
Rmuili Caesma. aw gadaSenebul urCxulTa xrova mosdeboda<br />
TiTqos pansionats.<br />
viRacam SeanjRria. swrafad wamojda. sarkmels bneli<br />
Rame mosdgomoda.<br />
`ra moxda?~<br />
Tavze aniko bebia adga. uzarmazari sxeuli uTax-<br />
Taxebda, saxe cremliT moeTxipna.<br />
`veronika!..~ _ xma Cauwyda.<br />
`ra?~ _ ucbad gamofxizlda papuna.<br />
`veronika gaqra, daviRupe!~<br />
`sad unda gamqraliyo?~ _ undoblad ikiTxa papunam,<br />
ar undoda ubedureba daejerebina.<br />
`daviRupe, albaT, direqtorma gaitaca!~<br />
papunam swrafad Caicva. jer ar icoda, ras moimoqmedebda,<br />
magram simtkice daeufla da aravis Seepueboda.<br />
meti araferi ukiTxavs. atirebuli dedaberi datova<br />
da derefanSi gavarda.<br />
swrafad midioda. damfrTxali damsveneblebi gzas<br />
uTmobdnen.<br />
iataki kvlav Seqanda. sadRac fanjaram gairaxuna da<br />
SuSa Caimsxvra. adiko Tu TamaSobda cecxlTan.<br />
vestibiulamde miaRwia. direqtoris kabinetTan<br />
afiSa ekida. cnobismoyvareni Cerdebodnen da kiTxulobdnen.<br />
TviTonac Seavlo Tvali.<br />
yuradReba!<br />
dRes mejlisia, supermejlisi!<br />
dedofalTagan unorCess da<br />
marad ubiwos gvirgvins davadgamT!<br />
iCqareT yvelam!<br />
gaxevebuli Sescqeroda afiSas, mixvda, direqtori<br />
adiko saSinel dartymas umzadebda.<br />
198 199
misaRebSi jiqur Seabija. samanqano biuroSi umalve<br />
Sewyda sabeWdi manqanebis kakuni. damWknarma mdivanma Wa-<br />
Raraze mowafuri bafTa Seiswora, CaSretili Tvalebi<br />
qaRalds miabjina, viTomcda ver daginaxeo.<br />
papunam mourideblad gadaWra oTaxi, kabinets mia-<br />
Sura.<br />
`aq ar brZandebian!~ _ CaiJRurtula mdivanma, magram<br />
papunam kari ukve SeaRo.<br />
xelSi uSangi SerCa. papunas dabneulad Semoxeda.<br />
saxeze cnobismoyvareoba da SiSi erTmaneTs enacvleboda.<br />
TiTlibazurad gauRima, Tan kudi gamalebiT aaqicina.<br />
adiko arsad Canda. stelaJebs Soris gamwkrivebul<br />
sawer magidebTan moxeleebi isxdnen. mosamarTi TojinebiviT<br />
yvelam erTbaSad aswia Tavi da umal qaRaldebs<br />
miubrundnen.<br />
papunam sakinZeSi xeli Caavlo, daiTria da braziT<br />
hkiTxa:<br />
`ra xdeba?~<br />
uSangs niri ecvala, moimCvara, ferwasuls ena aubor-<br />
Zikda:<br />
`ra xdeba?!~ _ kiTxva jiutad gaumeora papunam.<br />
`mejlisi iqneba, genacvale, silamazis dedofals<br />
avirCevT!~<br />
`veronikas?~<br />
uSangma mzera ganze waiRo.<br />
`adiko sad aris?~<br />
uSangma sawylad Sexeda, moulodnelad slukuni<br />
morTo da papunam xeli zizRiT uSva. man ki kudis qicins<br />
mouxSira, Tan ukan-ukan ixevda da slukunebda, mere ucbad<br />
stelaJebs Soris gasasvlelSi durTa Tavi da gaqra.<br />
papuna vestibiulSi gabrunda. biblioTekis kars daejajgura,<br />
fostisasac, yvela dawesebuleba daeketaT.<br />
parkidan damsveneblebi Semodiodnen. niRbebi ukve<br />
moergoT da pirdapir liftebisa da kibeebisaken miemar-<br />
Tebodnen, raTa samejliso blokSi droze aeswroT.<br />
saerTo nakads mihyva papuna. nervuli daZabulebis<br />
zRvarisaTvis mieRwia da daWimuli lariviT iyo.<br />
lifti gaiWeda, Tumca papuna xalvaTad idga, radgan<br />
sxva damsveneblebi ufrTxodnen, axlos ar ekarebodnen.<br />
arc papunas exateboda gulze vinme, moeCvena,<br />
rom amaTgan sicive moefineboda da lifti rom gaCerda,<br />
ukve aZagZagebda.<br />
samejliso bloks mZlavri proJeqtorebi anaTebdnen<br />
da varskvlaviani ca ar Canda. uTvalav niRbosans moeyara<br />
Tavi, zRva xalxi ki modioda da modioda.<br />
mxrebiT miarRvevda brbos, ar SeeZlo erT adgilas<br />
gaCereba. erTmaneTSi airia simRera, musika, taS-fanduri,<br />
yayani, uTavbolo ruzruzi.<br />
ukve mieCvia niRbebis siWreles, ar aqcevda yurad-<br />
Rebas.<br />
erTgan TasiT Rvino Seagebes, meoregan meZavma staca<br />
xeli, sxvagan haSiSis oxSivari trialebda da danislul<br />
mzeras gaerida.<br />
sacekvao moedanze rokavdnen wyvilebi. musikis xma<br />
ixSoboda fexebis bragabrugSi.<br />
uceb mklavze civi xeli Seexo. ninuca bebia Semoscqeroda,<br />
saxeze bebruli Rimili mihyinvoda, fexebs ki<br />
iatakze ymawviliviT asarsalebda. xmis amoRebac ver moaswro,<br />
zurgisaken Seatriales. dedas SeefeTa. saxe<br />
kvlav iseTi mSvidi hqonda, bolo dRes rom daamaxsovrda,<br />
fexebiT ki tyapatyupi gahqonda da xandaxan cibrutiviT<br />
Sebzrialdeboda. gverdiT gaixeda papunam. yoCaR jariskacs<br />
xelSi yavarjeni eWira, Wrilobidan sisxli sdioda,<br />
cali fexi ekeceboda, magram koWlob-koWlobiT ucnaur<br />
davlurs uvlida. mere xeli xels Cahkides ninuca bebiam,<br />
dedam da daWrilma jariskacma, wre Sehkres papunas irgvliv<br />
da elvis uswrafesad datrialdnen... mixvda, niRbebi<br />
cekvavdnen mis irgvliv, xafangs ugebdnen, zizRi moawva,<br />
uxeSad gaarRvia wre da swrafad gaSorda im adgils.<br />
pirispir SeeCexa ufros Zmas. maRarodan axali amo-<br />
200 201
suli Canda, naxSiris mtvers gaeSavebina, mxolod Tvale-<br />
biTa da kriala RimiliT icno. `Cven aqeTa varT!~ _<br />
Caxrinwuli xmiT CasZaxa papunas, ganze gaaTria. iq misi<br />
col-Svili mazurkas cekvavda. cota moSorebiT najafari<br />
saSualo Zma Caxveoda Tavis daleul cols da valsis<br />
wesebs aswavlida. qals muxlebi ver moexara da qmars fexze<br />
abijebda. maTi wamozrdili Svilebic iqve trialebdnen,<br />
yiraze gadadiodnen, tkarcalebdnen. Soriaxlo umcrosufrosi<br />
debi TavianT qmrebs cekvis ileTebs uCvenebdnen.<br />
gareSe das kankani aerCia, ris gamoc gareSe Zma fxukianobda,<br />
cerze Semdgari mTeli seriozulobiT dagogmanebda...<br />
papuna wamiT gamoiTiSa. fexebi TavisTavad<br />
aumoZravda, arokda, dabzrialda, Tavbrudamxvevi siswrafiT<br />
gadaWra mocekvaveebiT savse moedani da TaTulis<br />
gverdiT aRmoCnda. TaTulim kabis kalTa aiwia, moxdenili<br />
muxlisTavebi gamoaCina da fexsacmelebis ostaturi<br />
bakibukiT irgvliv Semouara. papunam xeli SeaSvela. amdeni<br />
xania erTad cxovrobdnen da ar icoda, cols Tu<br />
cekva exerxeboda. ise swrafad trialebdnen, Tavbru<br />
daesxa. wamiT Seisvena, sunTqva daioka. ojaxis wevrebi<br />
mis irgvliv Seyriliyvnen, mWidrod cekvavdnen. papunam<br />
Tavebs miRma maminacvlis saxec dalanda. ulvaSebSi arc<br />
axla uCanda WaRara, droze SeeReba Savi fanqriT... gons<br />
moego. TaTulis mklavebi kiserze saltesaviT SemosWdoboda<br />
da axrCobda. Zlivs moiSora, wyvilebs Soris<br />
gasxlta. mis ukan TiTqos mglebis ymuili moisma... niRbebis<br />
es TamaSi ver Seacdenda, radgan mis suls ekisra misia<br />
gadarCenisa...<br />
amasobaSi droc gavida... fanfarebma dafara yvela<br />
sxva xma. Sewyda orkestris griali, nairgvari instrumentis<br />
Wyvitini, Wyivili, wripini, wuili... lxiniTa da cekva-TamaSiT<br />
daRlili xalxis zuzuni...<br />
orad gaipo brbo, SuaSi farTo derefani datova.<br />
Soreuli siRrmidan daiZra procesia. win WrelaWrula<br />
jambazebi morbodnen, xtodnen, yiraze gadadiod-<br />
nen, lazRandarobdnen...<br />
Sav karetas Savi cxenebi moagrialebdnen. jer<br />
paraskeva ixila, yvela dedaberze ufro dedaberi, yvela<br />
maxinjze ufro maxinji.<br />
paraskevas gverdiT adikoc gamoCnda Tavisi namdvili<br />
hipostasiT. Semzaravi iyo WeSmariti adiko. aqamde<br />
fiqrobda papuna, maxinjia da imitom Tu icvlis saxeso,<br />
magram axla, vin icis ratom, iqneb surda Tavzari daeca<br />
mowinaaRmdegeTaTvis, igi gamocxadda iseTi, rogoric<br />
iyo: mwvane urCxuli, romlis sisxlian TvalebSi boroti<br />
ali cialebda, matliani micvalebuli, maradis rom ixrwneba,<br />
magram arodes ganqardeba.<br />
is iyo TviT sikvdili da icoda, gzad veravin daudgeboda.<br />
Seyoymanda papuna Wyonia, moaswro procesiis miRma,<br />
Subosan ConCxebs iqiT, lurj spiloze Semodgmul taxtrevanSi<br />
ecno Tavisi veronika, isev im biWur bluzaSi,<br />
isev im jinsSi... miamitur saxeze erTad exata cnobismoyvareobac,<br />
SiSic, gaocebac, siamayec... es iyo gogonas<br />
bolo mejlisi da Tavi Rirseulad eWira...<br />
igrZno papuna Wyoniam, rkina CaeRvara ZarRvebSi,<br />
ukuagdo yoymani, gaarRvia brbo takimasxaraTa, win gadaudga<br />
Sav karetas.<br />
erTiani gminva aRmoxda brbos, samariseburi dumili<br />
Camowva, gajiqebuli cxenebis xrotiniRa moismoda.<br />
boroti mzera miaciva adikom. sisxliani TvalebiT<br />
burRavda. matliT SeWmuli bageebi Semzaravma Rimilma<br />
gadauxsna.<br />
karetidan gadmovida, auCqareblad wamoClaxunda<br />
papunasaken _ Tavdajerebuli, gardauvali, visac vera<br />
cocxali versad gaeqceva.<br />
Tvali gauswora papuna Wyoniam, ar Sedrka.<br />
sazarlad iyivla adikom, aiyalya, aisveta, saxe daugrZelda,<br />
TeTri eSvebi gamoaCina, mwvane kudi gamoeba...<br />
wamSi uzarmazar dinozavrad wamoimarTa, gadmoabi-<br />
202 203
ja, daundoblad mosra, vinc ver gaaswro.<br />
atyda saSineli Rrianceli, Tavgzaabneulma, SiSisagan<br />
gondakargulma brbom gadaleka samejliso bloki,<br />
gadauara erTimeores, vinc gaaswro, gadaarCina Tavisi<br />
samarcxvino arseboba, vinc vera, laCrulad gaisrisa.<br />
wamiT Sedrka papuna Wyoniac, mxolod wamiT moicva<br />
TviTSenaxvis instinqtma, mxolod erTi nabijiT daixia.<br />
haeri gahkveTa maSin veronikas wkriala xmam, saidan-<br />
Rac maRlidan rom ismoda:<br />
`pa-pu-na-a!~<br />
Rone moeca papuna Wyonias. igrZno, TviTonac izrdeboda,<br />
iyalyeboda... urCxulis Tavi gamoeba, urCxulis<br />
mZlavr kuds daebjina, urCxulis torebi gamoezarda...<br />
papuna Wyoniac dinozavrad iqca da Tavzardamcemi RrialiT<br />
ekveTa mters, qveS moigdo, gadaTela... ixlakneboda<br />
Zirs dagdebuli adiko, papuna Wyoniam ki zed gadaabija,<br />
molewa yovelive, rac gzaze dauxvda... dabrmavda da<br />
dayruvda, uaryo yvela instinqti, garda instinqti SurisZiebisa...<br />
miabotebda da angrevda, Telavda, sresda, sikvdilTan<br />
mebrZoli TviT qceuliyo sikvdilad, meore adikod...<br />
ucbad TiTqos grilma siom dahbera. mwvane mindvrebidan<br />
balaxisa da TeTri gvirilis surneli moitana, yur-<br />
Si sustad Caesma xma _ saocrad nazi da farfata, miamiti<br />
da Tbili, qaluri siyvaruliT aRsavse _ xma gamzrdelis,<br />
xma dedis, xma meuRlis, xma Svilis _ veronikas xma...<br />
`pa-pu-na-a!..~<br />
gons moego papuna Wyonia, SeCerda, daTrguna mxeci<br />
Tavis TavSi, kvlav adamianad iqca da Tvali gaaxila.<br />
mis win veronika idga, xels uwvdida.<br />
`gaviqceT!~ _ CasCurCula veronikam.<br />
24. dabruneba<br />
samejliso bloki naomars damsgavseboda. gza Zlivs<br />
gaikvlies waqceul piupitrebsa da upatronod miyrilmoyril<br />
musikalur instrumentebs Soris. aq, albaT, simfoniuri<br />
orkestri idga, axla ki orkestrantebi stiqias<br />
aexveta. papunam ukan moixeda. rkinis WiSkari Riad dar-<br />
CenodaT da ukana ezodan giganturi qvewarmavlebi moxoxavdnen.<br />
veSapis sididis loqorebi erTi erTmaneTze<br />
gadadiodnen da gzad yovelives nTqavdnen.<br />
saventilacio mils waawyda, rkinis safexurebi Cahyveboda.<br />
fiqris dro sad iyo. jer TviTon CaZvra, raTa<br />
safrTxes pirveli Segebeboda. veronikac mihyva da kaci<br />
qvemodan xels agebebda, eSinoda, fexi ar daucdes da<br />
uZiro WaSi ar gadaiCexoso.<br />
TandaTan bnelSi aRmoCndnen. zevidan samejliso<br />
blokis proJeqtorTa mrume anarekli moCanda da papunas<br />
moeCvena, rom im anarekls viRaca gadaefara, konservis<br />
qilasaviT moxufa... iqneb urCxuli cdilobda Camosvlas,<br />
magram ver eteoda.<br />
karga xans eSvebodnen ase. mere qveviTac gakrTa<br />
sinaTle. saventilacio mili farTo derefans uerTdeboda.<br />
rkinis safexurebze gayuCdnen, sunTqvisa eSinodaT.<br />
derefanSi giganturma muxluxma gaiara, TiTqmis mTel<br />
derefans avsebda. Wrel zurgze Sxamiani eklebi esxa da<br />
dondlo sxeuli ise mihqonda, TiTqos Jele iRvreboda.<br />
TiTqmis mTeli wuTi mounda, ltolvilebs qveS sanam gaivlida.<br />
iatakze sveli kvali datova. cota xans kidev daelodnen,<br />
saSiSroebam gaiara da papunam frTxilad ganagrZo<br />
gza. jer Tavi gayo, derefanSi aravin Canda. bolo safexurze<br />
xelebiT Camoekida da Caxta. veronikac ase moiqca,<br />
papunam xeli Seageba, haerSive daiWira, wamiT Caixuta,<br />
umalve Zirs dasva da xelixelCakidebulebi gaiqcnen.<br />
labirinTSi aRmoCndnen. aTasnairad iklakneboda,<br />
ikveTeboda derefnebis sistema, ltolvilebs Tavgzas<br />
204 205
ubnevda.<br />
erTgan kars waawydnen, magram xafangi aRmoCnda.<br />
frTxilad SeaRes, iqidan saberveliviT qSena moisma da<br />
swrafad mixures.<br />
mere yru derefanSi moxvdnen. veronika Cafiqrda,<br />
alRos daekiTxa, usityvod Sebrunda da axal gzas daadga.<br />
mosaxvevTan virTxa Cacucquliyo. wvrili TvalebiT<br />
Semohxeda, sacodavad daiwripina. ecnaura papunas,<br />
TiTqos igive virTxa iyo, maSin rom aedevna. fexi daubakuna.<br />
patara mxecuna arc ganZreula. gulgrilad gahyurebda<br />
gaqceulebs, mere nakvalevs mohyva cunculiT.<br />
cota xanic da virTxas mezobeli derefnidan meore<br />
aedevna. wripiniT acnobes erTmaneTs axali ambavi. mere<br />
mesamec gamoCnda da sul male papunas moesma egzom<br />
Semzaravi da nacnobi fuTfuTi.<br />
amjerad stiqiur SiSs ar daemorCila, fexs auCqara.<br />
gverdigverd mirbodnen papuna da veronika, saku-<br />
Tar gadarCenaze arc erTi fiqrobda, arc meore, erTmaneTis<br />
sicocxleRa anaRvlebdaT.<br />
TandaTan imata fuTfuTma, patara, auracxeli fexis<br />
msubuqma tyapatyupma, Sesabralisma wripinma.<br />
SeCerda uceb papuna Wyonia. `iCqare!~ _ SeuZaxa veronikas,<br />
TviTon ki xrovas miubrunda, raTa dro moego,<br />
Tavisi rCeuli gadaerCina.<br />
ar miiRo msxverpli veronikam, arafriT xeli ar<br />
uSva. kvlav erTad gaiqcnen.<br />
momdevno mosaxvevi ecno, imedis sxivi aukiafda.<br />
winidan moisma letas Soreuli dgafuni da am dros kedelSi<br />
ubralo kari gamoikveTa.<br />
`mecxre blokia, am gziT iare!~ _ swrafad wasCur-<br />
Cula gogonam.<br />
`mere Sen?~<br />
`unda davbrunde!~ _ gogonas xmaSi pirvelad gaisma<br />
faruli sevda.<br />
`sad unda dabrunde, ukan virTxebia!~<br />
mxrebze xeli mohxvia, kars wixli hkra, Seabija, Tan<br />
veronikac gaitaca.<br />
Cumad gaiares viwro da bneli gvirabi.<br />
nestis suni idga. Weridan wkapuniT ecemoda wveTebi.<br />
`ver mipatroneb!~ _ naRvlianad Tqva gogonam.<br />
`SenTvis sicocxles davdeb!~ _ gulwrfelad Seepasuxa<br />
papuna da moulodnelad ganaTda.<br />
gvirabi mwvane buCqnariT Tavdeboda, ise iyo dafaruli,<br />
gamvleli verc SeamCnevda... wamiT dabrmavda papuna,<br />
Tvalebi gadaCveoda elvare ferebs. lurj caze kaSkaSa mze<br />
ekida. win maRali mTa wamomarTuliyo. mis kalTebze xSiri,<br />
foTlovani tye arboda da mzis sxivebi mwvane ferze sxlteboda,<br />
aTinaTobda.<br />
`ver mipatroneb!~ _ gaimeora gogonam.<br />
pirvelad Sexeda papuna Wyoniam mzis sinaTleze.<br />
ufro patara moeCvena, saocrad haerovani da gamWvirvale<br />
Canda.<br />
`Cemi sicocxle Sen gekuTvnis!~ _ safeTqelze kululi<br />
gadauwia.<br />
viwro biliki dailanda da imas Sehyvnen. win papuna<br />
midioda, veronika ki fexdafex mihyveboda. cicabo aRmarTi<br />
daZlies. Txemze gavidnen.<br />
zed Txemis kideze uzarmazari muxa idga. farTod<br />
gaeSala mZlavri totebi, qariSxlebisaTvis mieSvira<br />
ukvdavi Subli.<br />
berikaci ijda muxis Ziras. zurgiT Sezrdoda dakorZebul<br />
tans. TeTri, spetaki wveri miwaze efina, fesvi<br />
moeRo...<br />
`koCi Wyonia!~ _ umalve icno papunam, Tayvani sca.<br />
`viwro bilikze iare! _ ubrZana berikacma. _ icode,<br />
sanam zekars gadaivlide, ar moixedo, Torem dakargav,<br />
nakvalevze vinc mogyveba!~<br />
uxmod Sebrunda papuna Wyonia. kvlav SeRmarTs Seuyva.<br />
mis nakvalevze araferi ismoda, garda Cumi fofinisa,<br />
an foToli Tu gaifaCunebda uneburad, niavi gaiS-<br />
206 207
ialebda moulodnelad...<br />
`win iare!.. ar moixedo!~ _ mis sulSi eqod moismoda<br />
koCi Wyonias brZaneba.<br />
midioda papuna da smena gaemaxvilebina. araferi<br />
esmoda, garda sakuTari fexis xmisa... sunTqva gauxSirda.<br />
gulis bagabugma dafara yvela sxva bgera da brazobda<br />
kidec veronikaze, rad modis ase uCumrad, Tavis arsebobas<br />
rad ar magrZnobinebso.<br />
TandaTan eWvi Seepara. jer uformo, usityvo, mere<br />
gamoikveTa, sabuTi daZebna, gulSi Caujda. male mTeli<br />
misi arseba eWvma Seipyro.<br />
`win iare!.. ar moixedo!~ _ axla ukve sxvanairad esmoda<br />
koCi Wyonias brZaneba.<br />
`iqneb esec xrikia! _ SfoTavda papuna Wyonia. _<br />
iqneb esec mogonilia!.. araviTari koCi Wyonia ar arsebobs!..<br />
momatyues, gamZarcves, gzaze marto damagdes!..~<br />
borgavda SeWirvebuli suli, saguleSi ver eteoda,<br />
gonebas urevda.<br />
nebisyofas mouxmo, Tavs Zalas atanda, raTa ukan ar<br />
miexeda.<br />
aha, aTiode nabijiRa darCa zekaramde, imis iqiT ukve iqo-<br />
Creboda gaRma xeoba, grilma niavma ukve gadmolaxa wyalgamyofi<br />
Txemi, stumars Semoegeba, yurSi auCurCulda.<br />
`momatyues!~ _ ikivla uceb papunas sulSi ucxo xmam<br />
da Semotrialda.<br />
iqve axlos SemkrTali veronika idga.<br />
sawyali Rimili Seageba. amoikvnesa. gaicrica, gaicrica...<br />
gaqra...<br />
Tavzardacemuli papuna Wyonia kargaxans idga erT<br />
adgilas, mere balaxSi Caemxo da bavSviviT atirda...<br />
didxans, didxans egdo ase, cremlisaTvis gaexsna<br />
gza da TiTqos am cremliT irecxeboda misi sulis biwi<br />
da Jangi... mere dawynarda. iwva TavisTvis lbil mdeloze,<br />
isrutavda balaxisa da miwis sinedles, arc araferze<br />
fiqrobda, tkivili gauyuCda, daumSvidda. TandaTan Sve-<br />
ba igrZno, raRacisagan ganTavisuflda, mxrebidan tvir-<br />
Ti Camoscilda, sxeulSi simsubuqe CaeRvara.<br />
foTlebSi gafaCunda msubuqi niavi.<br />
Tavi wamoswia. cremls mzera daebinda da Tvalebi<br />
xelisgulebiT amoiwminda.<br />
gadasaxedze amoeRwia. qveviT eqaneboda lakadis<br />
tyian-buCqiani kalTa. ufro Zirs msubuq talRebad erTmaneTze<br />
gadadioda mwvane gorakebi, uerTdeboda vrcel<br />
dablobs, ganfenils TviT horizontamde, sadac molurjo<br />
nislSi gaxveul guriis mTebs ebjineboda. xalvaTad<br />
mimobneuli qalaqebiTa da soflebiT, vercxlisferi<br />
mdinareebiT, mwvane plantaciebiTa da Txmelnariani WaobebiT,<br />
erTianad daZruliyo dasavleTisaken da es cocxali,<br />
xasxasa mwvane sivrce TiTqos ganuwyvetliv iRvreboda<br />
zRvis silurjeSi, zRva ki mSvidad gadasarkuliyo<br />
cis kidemde.<br />
grilma niavma amoirbina, sunTqva dauama.<br />
Soriaxlo, farTo xeobas sofeli amohyoloda. gaRma-gamoRma<br />
daepyro yoveli mtkaveli, baR-venaxebiT daefara,<br />
qveda saxlebi vakeSi idga, zeda _ mTis ferdobebs<br />
utevda. mdinare moiklakneboda momcro, niavs amohqonda<br />
misi msubuqi Sxuili. asfaltirebuli gza gadanaskvoda<br />
im mdinares, xan erT napirze gadaxteboda, xan meoreze<br />
da bolos soflis SuagulSi uCinardeboda, sadac<br />
TeTrad qaTqaTebda skolis Senoba. iq, ezoSi bavSvebs<br />
Jriamuli gahqondaT. ucbad amoiWra saskolo zaris<br />
cocxali, energiuli xma _ `Zinlin-Zin, Zinlin-Zin!..~<br />
TvaliT moZebna TeTri biliki. im bilikze Tormeti-cameti<br />
wlis gogona gamoCnda, wignebiT savse CanTas moaqanebda.<br />
kacs rom gausworda, SekrTa, loyebi Seefakla.<br />
_ es ra sofelia? _ SeekiTxa papuna.<br />
_ didi Wyoni! _ gogona Seyovnda, iqneb kidev rame<br />
mkiTxoso, magram kaci Cumad idga da cdilobda erTmaneTTan<br />
daekavSirebina daukavSirebeli.<br />
gogona Setrialda, dinjad ganagrZo gza, erTi-or-<br />
208 209
jer moixeda, mere ki moswyda adgils da biWurad, SurduliviT<br />
gavarda win.<br />
papuna Wyonias gaeRima, biliks dauyva...<br />
skolis zari ki kvlavindeburad rekda: `Zinlin-Zin,<br />
Zinlin-Zin!..<br />
1979_1982<br />
avtorisagan<br />
avtorisagan<br />
dro Seicvala... 9 aprili gaxda niSansveti Cveni<br />
cxovrebisa. is, rac manamde iyo, aRar ganmeordeba. amieridan<br />
ver viarsebebT Zveleburad. iqneb ukeTesebi ver<br />
gavxdiT, magram sxvanairebi _ ki. Znelia krizisul epoqaSi<br />
cxovreba _ arastabiluroba, emociuroba, sazogadoebis<br />
daqsaqsva, anarqia, ganukiTxaoba, urTierTdapirispireba,<br />
konfliqturoba Cvens arsebobas nervulsa da<br />
daZabuls xdis. qariSxali, albaT, Semawuxebelia, magram<br />
haeri TandaTan ganiwmindeba, ukve cxadia, rom Tavisuflebisaken<br />
mivdivarT...<br />
im Rames mec mTavrobis sa<strong>saxli</strong>s win videqi. davi-<br />
Rale, fexebi damawyda da Sin adre wavedi. axla vnanob im<br />
wuTier sisustes. RmerTia gamkiTxveli! aravin moeloda<br />
egoden sisastikes. mec ar movelodi. diliT ki megobarma<br />
damireka, mamcno sazareli ambavi... Sin, cxadia,<br />
ra gamaCerebda. saswrafod mivaSure rusTavels da veRar<br />
vicani. ruxi, moquruSebuli feri gadahkravda irgvliv<br />
yovelives. jariskacebi da javSnosnebi yovel nabijze!<br />
erTi dRiT adre am jars erqva `sabWoTa internacionaluri<br />
armia~, dRes ki es iyo mtruli qveynis warmogzavnili<br />
saokupacio jarebis xrova, mosuli Cemi sam-<br />
Soblos meramdened dasapyrobad... im dRes dasrulda<br />
Tavisufali adamianisaTvis Seuracxmyofeli yofa monisa,<br />
im dRes Cven sisxli davRvareT, magram saqarTvelo<br />
ar damarcxebula, misi mteri damarcxda... gaqra yovelnairi<br />
iluzia, farda aexada sicrues da Cvens Tvalwin<br />
erTbaSad warmoCnda imperiis sisxliani fizionomia.<br />
axla, naxevari saukunis Tvalsawieridan SemiZlia<br />
ganvikiTxo sakuTari Tavi, rogorc Jams meored mosvlisa,<br />
samarTlis sasworze Sevagdo codva-madliani<br />
qmedebani da movinanio mosananiebeli... RmerTia mowme,<br />
sindisis sapirispirod ar mivlia. yvela Cemi cdomilebani<br />
cdomilebaa Jamisa, TumcaRa es ar amarTlebs pirovnebas,<br />
210 211
adgan yvela epoqaSi iyvnen adamianebi, romlebsac Ser-<br />
CaT sifxizle, isini ver moaduna eSmakiseulis cbierma<br />
CurCulma. msgavsi ram xvedria rCeulTa... mwerluri<br />
saqmec xom rCeulTa saqmea, oRond fxizeli politikosisagan<br />
gansxvavebiT, mwerali ufroa iluzoruli samyaros<br />
tyve. igi Tavisi bunebiT sikeTes eswrafvis, magram xSirad<br />
bavSvurad gulubryviloa. borot eSmas SeuZlia simaxinje<br />
diba-atlasiT Semosos, ukeTuri saqmeni maRal materiebze<br />
qadagebiT Sealamazos... imperiam SeZlo Seu-<br />
Zlebeli, yovelnair cnebas azri Seucvala, yiraze daayena,<br />
antihumanuri humanurad warmoaCina, humanuri _ antihumanurad...<br />
gana gasakviria, stalinizmis epoqis wiaRSi dabadebuli<br />
suli cdomilebis gzas rom daadga da WeSmariti<br />
idealis wil iwama is surogati idealebisa, raic mTeli<br />
sazogadoebis bangad gadaiqca. Cemi bavSvuri samyaro<br />
Seferadebuli iyo barikadebiT, alisferi droSis frialiT,<br />
komunistur idealebze usasrulo CiCiniT...<br />
daueWvebeli arasodes vyofilvar, magram am simTvralidan<br />
saboloo gamofxizlebas 9 aprili dasWirda. nurvin<br />
CamiTvlis narcisizmad, magram is partia, is ideologia,<br />
romelsac Cemnairi yaidis kaci ganudgeba, ganwirulia,<br />
radgan me zurgi Sevaqcie imas, rasac gamoclili aqvs<br />
qristianul-zneobrivi sayrdeni (amas mxolod sevda<br />
malaparakebs, sevda dakarguli wlebisa da sulieri energiis<br />
araswori misamarTiT xarjvis gamo).<br />
Cemi literaturuli debiuti gvian Sedga. mxedvelobaSi<br />
maqvs pirveli romanis `esxiris~ wignad gamocema..<br />
maSin ormoci wlisa gaxldiT. rac manamde gamomiqveynebia,<br />
albaT literaturad arc CaiTvleba. debiuti gvian<br />
Sedga-meTqi, vTqvi, Tumca es wigni aTi wliT adre daiwera,<br />
aTi weli ki axalgazrda mwerlis cxovrebaSi mTeli<br />
epoqaa. es aTi weli Sedgeboda ganuwyveteli tkivilisa<br />
da damcirebisagan. maSin megona, rom mxolod me vitanjebodi<br />
ase, mxolod me mqonda gadasalaxi Znelad<br />
asaRebi barierebi. gvian mivxvdi, rom konkretuli pirov-<br />
nebebi ki ara mmtrobdnen, sistema memtereboda, sistemam<br />
Seqmna is barierebi, Tanac ise hqonda yovelive gaTvlili,<br />
rom mxolod konformists SeeZlo gadaelaxa igi<br />
iolad, imas, vinc advilad moixrida qeds, Tavs Seyofda<br />
maradis mexotbeTa rigebSi... ra meTqmis im Cems debiutze?..<br />
Znelad Tu SeuZlia romelime mwerals sakuTari<br />
naRvawis Sefaseba. avsa da kargs mkiTxveli gansjis. mxolod<br />
erTs vityvi, marTalia, nawarmoebi romantikulrevoluciuria,<br />
magram misi romantikuloba gamoiwvia<br />
survilma gavqceodi sayovelTao, mosawyen yofierebas,<br />
misi revoluciuroba ki _ imdroindelma Cemma idealebma...<br />
imasRa davsZen, romanis meamboxeoba konkretul<br />
partiebTan da moZraobebTan ki ara, aramxutus, amiranis<br />
miTTan aris asocirebuli.<br />
im wlebs axla `uZraobis~ wlebs eZaxian. publikaciis<br />
TvalsazrisiT CemTvis marTlac uZraobis wlebi iyo,<br />
magram wera erTi dRiTac ar mimitovebia. bunebiT, albaT,<br />
optimisti var. maSin dawerili araerTi moTxroba<br />
da zRapari Semdgom krebulebad gamoveci. im dros daiwera<br />
romani `maradi mxedari~. winaswarve vicodi, amasac<br />
Zneli bedi eloda. igi 1975 wels movamTavre, JurnalSi<br />
xuTi wlis Semdeg gamoqveynda saJurnalo varianti, wignad<br />
ki 1985 wels gamoica. esec Seni aTi weli! es ukve ar<br />
gamkvirvebia. isedac vicodi, msgavs romans xelgaSlili<br />
ar Sexvdebodnen. masSi mindoda SefarviT mainc gamecxadebina<br />
erovnuli tkivilebi, ise rogorc mesmoda.<br />
swored amitom mivmarTe miTosur-fantastikur formas.<br />
magram, etyoba, mavans maincdamainc ar moewoneboda,<br />
roca samSoblos `saxeli qvemore miTqvams, miqia~. ramdenad<br />
SevZeli am tkivilebis warmoCena, an risi amokiTxva<br />
SeiZleba am romanidan, mkiTxvelma unda gansajos.<br />
`<strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>c~ im dros daviwye, roca arc araferi<br />
mqonda dastambuli, ori romanis xelnaweri ki magidaze<br />
medo. formis TvalsazrisiT igi wina romanebis gagrZelebaa.<br />
amiT ikvreba triada, pirvelSi Tu miTosi erTgvari<br />
Senakadia, meoreSi _ realoba da miTosi erTma-<br />
212 213
neTs erwymis, amaSi miTiuria wamyvani, realuri ki _ meoradi...<br />
amboben, mwerali upirveles yovlisa Tavis Tavze<br />
werso. es Tu marTalia, maSin `<strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>~ yvelaze avtobiografiuli<br />
nawarmoebia, Tumca avtoris biografiasTan<br />
garegnuli paralelebis Zebnas azri ara aqvs... `<strong>mkvdari</strong><br />
<strong>saxli</strong>~ esaa Cveni mexsierebis <strong>saxli</strong>, mogonebebi, aw<br />
miyuCebuli tkivilebi, adrindeli romantikuli gatacebebis<br />
gamoZaxili... Cvens sulSi mimdinare uwyveti brZolis<br />
anarekli, brZolisa ciur wmida zraxvebsa da miwier<br />
oreuls Soris...<br />
Tqma ar unda, im dros araTu aseTi Sinaarsis nawarmoebs,<br />
aseTi saTaurisas aravin gamoaqveynebda. Cemi mokrZalebuli<br />
mcdelobebi am mimarTulebiT, rogorc wesi,<br />
marcxiT mTavrdeboda.<br />
9 aprilis Semdeg viTareba Seicvala... mec Sevicvale!<br />
am samma romanma, da kidev `didobanas TamaSma~, moTxrobebma<br />
da zRaprebma, yovelive iman, rac manamde davwere,<br />
Cemi cxovrebis didi nawili waiRo... amieridan sxva gzebia<br />
mosaZiebeli... dae, RmerTi Semewios, raTa SevZlo sul sxva<br />
kibeze asvla!<br />
agvisto, 1990<br />
misi udidebulesoba formikalendis xelmwife<br />
anduyafar meore pirmwyazarisa da Cemi mTavrobis saxeliT<br />
mivesalmebi qarTvel mkiTxvels, romlis inteleqti<br />
da goniereba kargadaa cnobili Cveni samefos<br />
moqalaqeTaTvis. moxarulni varT, rom bolosdabolos<br />
qarTvelebs miewodaT utyuari cnobebi formikalendis<br />
Sesaxeb. imedia, momavalSi qarTveli mkiTxveli<br />
ufro dainteresdeba Cveni diadi kulturisa da mecnierebis<br />
miRwevebiT.<br />
formikalendis samefos premieri<br />
misi aRmatebuleba duru<br />
q. kvekveria, 30.II.95<br />
zbfyzdtkt,bc zbfyzdtkt,bc zbfyzdtkt,bc [tkvobat<br />
[tkvobat [tkvobat<br />
fyle.fafhb<br />
fyle.fafhb<br />
bunebaSi imaze ufro uxeSkaniani da<br />
ugrZnobi adgili araferia, vidre<br />
sazogadoebis ukanalia. misTvis sul erTia<br />
ginda wixli giTavazebia da ginda gagirozgia.<br />
jonaTan svifti, kasris zRapari<br />
214 215
misi udidebulesoba formikalendis xelmwife<br />
anduyafar meore pirmwyazarisa da Cemi mTavrobis saxeliT<br />
mivesalmebi qarTvel mkiTxvels, romlis inteleqti<br />
da goniereba kargadaa cnobili Cveni samefos<br />
moqalaqeTaTvis. moxarulni varT, rom bolosdabolos<br />
qarTvelebs miewodaT utyuari cnobebi formikalendis<br />
Sesaxeb. imedia, momavalSi qarTveli mkiTxveli<br />
ufro dainteresdeba Cveni diadi kulturisa da mecnierebis<br />
miRwevebiT.<br />
formikalendis samefos premieri<br />
misi aRmatebuleba duru<br />
q. kvekveria, 30.II.95<br />
Teologiis doqtors, jonaTan svifts<br />
dublini, wm. patrikis taZari, 1745<br />
mowyaleo xelmwifev! rogorc mkiTxvelisadmi<br />
Tqveni mimarTvidan irkveva, qirurgsa da kapitans semuel<br />
gulivers TqvenTvis dauvalebia misi Canawerebis<br />
wignad gamocema. es sapatio da mZime Sroma pirnaTlad<br />
gagisrulebiaT, Tumca TviTonve amtkicebT, rom Tqvens<br />
Tavs neba mieciT, amogeRoT uamravi adgili, ris gamoc<br />
avtori erTgvar ukmayofilebas gamoTqvams. gasaocari<br />
mogzaurobani liliputebis qveyanaSi, agreTve qveyneb-<br />
Si, romelTa saxelwodebanic ki Jruantelis momgvrelia<br />
_ brobdignagi, laputa, bilnibarbi, lagnagi, glubdabdribi<br />
da iaponia, aRwerani huihnhnmebis qveynisa uamrav<br />
Wkuissaswavl magaliTs miscems gonier adamians. oRond<br />
mikvirs, rom egoden didi mogzauris yuradRebis miRma<br />
darCa qveyana, romelsac laTinebi `Formicaland~-s uwodeben,<br />
rac `WianWveleTad~ iTargmneba. iqneb es qveyana wignis<br />
im nawilSi iyo moxseniebuli, romelic Tqven, albaT,<br />
uneblieT, wyals gaayoleT? gavTamamdebi da vecdebi,<br />
Sevavso es xarvezi. ra Tqma unda, Cemi Clungi kalmis naf<br />
xaWni Tqveni maxvilgonivruli batisfrTis erT mosmasac<br />
ver Seedreba, magram imedi mrCeba, keTilganwyobiT<br />
gadaikiTxavT am Cems nacodvilars da, rac zedmetad<br />
da mosawyenad mogeCvenebaT, amoiRebT, danarCens ki aaxlebT<br />
TqvenTvis kargad cnobil `wignis vaWars~, romelic,<br />
vfiqrob, siZunwes ar gamoiCens da oriode gineas<br />
ar daiSurebs Raribi avtorisaTvis.<br />
Tqveni umorCilesi msaxuri da a.S.<br />
Tbilisi, vazisubani, 1994<br />
216 217
T T T a a v v i i I<br />
I<br />
aqa ambavi katastrofisa da saswaulebrivi<br />
gadarCenisa<br />
Cemma Rirseulma mSoblebma iseTi saxeli damanaTles,<br />
WeSmarit qarTvels rom Seefereba. WeSmarit qarTvels<br />
amis garda, cxadia, Seefereba kai puris Wama da molxena,<br />
qalisa da Sairis trfiali, keTilganwyoba da uzrunveloba...<br />
mokled, mec miyvars gemrieli cxovreba da im<br />
principiT vicxovre, xvalem izrunos xvaleze-meTqi.<br />
gvaric xels miwyobda. Cemi gvari `qarTlis cxovrebaSi~<br />
moixsenieba, samefosas frCxilisodenad Tu Camouvardeba,<br />
magram iZulebuli var, aq ar gavamxilo, radgan cxovrebam<br />
iseTi faTerakebi gamimzada, Cemi gvariSvilobis<br />
kacs diaxac rom ar uxdeba.<br />
`komunizmis gariJraJamde~ mSvidobianad movaRwie.<br />
coli ise SevirTe, ar mifiqria, ojaxi tvirTia-meTqi. Cemi<br />
naniko, Cemi Semosaval-gasavlis mTavari ganmkargulebeli,<br />
ise yairaTiani aRmoCnda, arc migrZvnia, leninisTaviani<br />
Tumnianebi Tu gvaklda. Svilebis gaCeniT arc Zili<br />
momklebia da arc drostareba. Cems sam pataras xom dedaCemi<br />
da sidedric uvlidnen Sexmatkbilebulad da mamobriv<br />
zrunvas maSinRa vavlendi, roca baiebs enas vu-<br />
Cleqdi _ `aba, aRu miTxali!.. aba, kiWi miCvene!..~<br />
mTqnarebasa da mTqnarebas Soris erTi sadardebeli<br />
amekida. RmerTma iseT qveyanaSi ratom gamaCina, sadac<br />
xelmwife ara gvyavs-meTqi. sasmel-saWmeli ar gvaklia,<br />
tanT gvacvia da Tavze gvaxuravs. TeTri puri mogesurvila<br />
Tu TeTri qali, ageraa da inebe... ara! maincdamainc xelmwife<br />
mominda! warmovidgendi, Cemi gvaris kacs rogor<br />
miipatiJebdnen samefo karze... mooqruli karetiT<br />
mivemgzavrebi gaCaxCaxebul sasaxleSi... livreiani laqiebi,<br />
freilinebi, Sampanuri, valsi... mokled, aseTi<br />
sizmareTi Zalianac mxiblavda.<br />
es azri gunebaSi ise gamijda, mitingebis ciebcxelebam<br />
rom moatana, erTi-ori mgznebare sityva mec vWeqe,<br />
momxreebi Semovikribe da `xelmwifis moyvarulTa~ aTkaciani<br />
partia Sevakowiwe. samwuxarod, zogi xelmwifis<br />
moyvaruli aRmovCndiT, zogic gogrisa da miwavaSlasi.<br />
atyda erTi gawev-gamoweva, `ara-mesa~ da `ara-mes~ Zaxili<br />
da lariviT gawyobili es qveyana SemogvefSvna...<br />
erTi mezobeli myavs, elvira. pirisaxe Sirazis vards<br />
miugavs, loyebze Cqmeta mogindeba, mxrebi mokrivesaviT<br />
daaqvs, sxeulis danarCen nawilebze laparakic zedmetia.<br />
liftSi Tu Semaswro, SiSi Semyveba, bagiri ar gagviwydes<br />
da liftis WaSi ar CavqandeT-meTqi. vxedav, kuponebis<br />
epoqaSi me dRiTidRe vmWlevdebi, is dRiTidRe xorciTa<br />
da qoniT ivseba. Turme, nu ityviT da, sanam me vazisubnis<br />
komunalur (aw privatizebul!) binaSi wyalwyala wvnians<br />
mivirTmev da muJuJebi sizmarSiRa melandeba, Cveni elvira<br />
samyaros kididan kidemde reaqtiuli lainerebiT dafrinavs<br />
da aqedan gaaqvs, iqidan Semoaqvs... `e, Cemo giorgi,<br />
_ miTxra erTxel Sirazis vardma, _ qarTveliviT sul<br />
rom gZinavs, mideq-modeqi, Tavi moigiJiane!.. vinc bevrs<br />
daCaliCobs, saqmec imas gamosdis! fuli WuWyia, magram<br />
WuWyi yvelgan yria, unda icode, rogor akrifo!~ `ra vqna,<br />
Cemo gulis kokobo, _ Tavi movisawyle, _ barem mWirdeba<br />
es WuWyi, magram Cemi gvariSvilobis kaci daxlidari ver<br />
dadgeba!~ `giJvracua xar, ra! _ gadaikiskisa elviram. _<br />
Sen ki ara, prafesorebi vaWroben, hindosa da CinmaCinSi<br />
ise darbian, imdenjer isnis bazrobaze ar Casulxar!..~<br />
marTali iyo da ra meTqmoda! Tu ginda, ojaxi daapuro,<br />
Zili unda moiklo. saqme roca gamxmar kuWze midgeba,<br />
gvariSvilobac moicdis. bevri viWoWmane, magram<br />
vajobe sakuTar Tavs, Wkuad viRe keTili rCeva. gadavwyvite,<br />
Caval CinmaCinSi, gaviseirneb palmebis CrdilSi,<br />
lurji okeanis sanapiroze, Tvals wyals davalevineb,<br />
ananassa da mangos gemos gavusinjav, iqauri CirTifur-<br />
218 219
TiT CanTas gamovteni, isansa da liloSi movTraqav-meTqi.<br />
visesxe dolari, ra Tqma unda, saprocento da, ra<br />
Tqma unda, qarTvelisagan. vifiqre, damindobs, mTlad ar<br />
gamRlets-meTqi (imdeni gverdebi audga magas, ramdenic<br />
damindo!). CanTa ki elviram maTxova, imodena iyo, Sig<br />
TviTonac moTavsdeboda da mec xalvaTad vigrZnobdi<br />
Tavs.<br />
yvelaferi sworad gamovTvale, magram kacs Tu<br />
Tarsi iRbali dagyva, bediswera wamogeweva, kudze fexs<br />
dagaWers da gawruwunebs.<br />
gamovemSvidobe Tvalacremlebul nanikos, SoSiebiviT<br />
pirdaRebul patarebs, romlebsac CinmaCini ager,<br />
mezobel kvartalSi egonaT da `JvaCka~ gviyideo, Wylopinobdnen...<br />
aq mkiTxvels Tavs ar Sevawyen imis angariSiT,<br />
Tu ramdeni amwapna turistulma firma `ajibem~, ramdeni<br />
Semawera jer avtobusis mZRolma, mere sagzao policiam,<br />
mere aeroportisam, avtomatianma biWebma raRara partiidan,<br />
dabolos grZelkalTebian evropul paltoebsa da<br />
labadebSi CajavSnulma Cveni damoukidebeli samSoblos<br />
patriotma mebaJeebma, romelTac lackanze eweraT: `gaimete,<br />
Torem gagimeteb!~ imasRa vityvi, rom Cemi SeTxelebuli<br />
jibiT mivaRwie Zia tupolevis TviTmfrinavamde,<br />
romlis traps mgzavrTa oraskaciani laSqari SturmiT<br />
iRebda. sxvebs xom ar CamovrCebodi! carieli CanTa mxarukan<br />
davimagre da idayvebi energiulad avamuSave. aris<br />
erTi gniasi, wivil-kivili, gawev-gamoweva. win mivaweqi,<br />
uknidan momawvnen, amaburTaves, trapze Semagores da<br />
karebSi Semtenes. aRar maxsovs savarZlamde rogor mivaRwie.<br />
irgvliv gorebad yria Cemodnebi, CanTebi, tomrebi<br />
da toprakebi. mgzavrebi erTierTmaneTze sxedan da<br />
visi fexi sadaa da vin Tavi sad Sergo, gaurkvevelia. zviniviT<br />
Camoekida viRac TavzeviT. avixede, Cemi mezobeli<br />
da keTilismyofeli, Sirazis vardi da kokobi davinaxe. xelSi<br />
aryis boTlebiT savse CanTa uWiravs, fexze Zlivsa<br />
dgas. `elvira, Zvirfaso!..~ _ Caviknavle da wamoviwie... mZ-<br />
ime CanTa savarZlis qveS SevCurTe. vcdilob, adgilic davuTmo,<br />
magram igi mxarze mawveba, savarZelSi ZaliTa<br />
msvams... momxiblvelad miRimis da uceb misi sqeli gava<br />
Cems muxlebze eSveba... amovioxre. Tu CinmaCins mSvidobiT<br />
CavaRwie, albaT trapze Casasvlelad yavarjnebi<br />
damWirdeba.<br />
ise gadaitvirTa es Cveni TviTmfrinavi, ar megona,<br />
Tu afrindeboda. gauWirda kia! imnairad grialebda, vifiqre,<br />
sacaa daifSvneba-meTqi. Zlivs movwydiT asafren biliks,<br />
Zlivs avediT stratosferos zRvarze... ise viyavi<br />
CaWedili, rogorc sacobi boTlis yelSi. muxlebze mZimed<br />
medo elviras sqeli dundulebi da Zvlebs WraWuni gasdioda.<br />
ar maxsovs, goneba davkarge Tu sizmareTSi gadaveSvi.<br />
momeCvena, viTom Wreli pepela var, qinZisTavze wamomacves<br />
da princesas qaTqaTa mkerdze damamagres, tkivilisa da<br />
ndomisagan kidec vkvdebi da kidec vcocxldebi.<br />
uceb saSineli Waxani gaisma da elvisuswrafesad Zirs<br />
davqandi. Turme Cemi savarZlis simZimes iatakma ver gauZlo<br />
da Caskda. gons mosvla ver movaswari, RiobSi savar-<br />
Zliana Cavvardi... Tvali davaWyite ki ara, kinaRam wamomcvivda!<br />
Cems sacodaobas xom kalami ver aRwers. TavzeviT<br />
gadaiguguna TviTmfrinavis talaxisferma mucelma. naxvretSi,<br />
me rom gavetie, elviras ukanali gaWediliyo. etyoba,<br />
Sirazis vardma Tavisi sqeli gaviT Riobi dagmana da<br />
amiT TviTmfrinavi aSkara daRupvas gadaarCina. me ki veravis<br />
ukanali ver miSvelis, Zirs miveqanebi da CemTan er-<br />
Tad vardeba savarZeli, haerSi yiramala cviva aryis boTlebi...<br />
`ufalo, miSvele!~ _ SevbRavle. gaWirvebis Jams<br />
gvaxsendeba xolme ufali, Torem dalxinebisas Cvens<br />
tvinSi eSmaki ufro moikalaTebs. amaze meti gaWirveba vin<br />
220 221
gaigona da Cemi Zaxili, albaT, uflis smenas miswvda.<br />
iRliaSi TiTqos xeli Camavleso, raRacam SemanjRria. mxarukan<br />
damagrebuli CanTa, elviras naTxovari, Turme<br />
gaixsna da Tavs zeviT paraSutiviT gaibera.<br />
`RmerTo, Sen miSvele!.. RmerTo, Sen miSvele!..~ _<br />
vimeoreb wamdauwum. irgvliv ki cadawvdili mTebi Semojarula,<br />
SuaSi vercxlisferi mdinare miiklakneba, mwvane<br />
tyeebi aqoCrila, velebi gadaSlila, qalaqebi da soflebi<br />
mimofantula... sada var? vis unda davece Tavze?<br />
araferi vici!<br />
qveviT mindoria. SuaSi kenti xe aSvetila. niavi<br />
iqiTken mimaqanebs. `trax!~ _ paraSutadqceuli CanTa<br />
totebSi CaixlarTa, fxrewa gaadina. mec karga Ronieri<br />
tyepa momxvda. or-samjer amovtrialdi da mdeloze<br />
gaviSote. goneba davkarge...<br />
T T a a v v i i II II<br />
II<br />
aqa ambavi oboba gvajisa da pirveli cnobebi<br />
formikalendis Sesaxeb<br />
albaT, didxans vegde. TandaTan gons movedi, buranidan<br />
gamovaRwie. vwevar CemTvis da Tvalis gaxelisa<br />
meSinia. gonebiT vwoni, cocxali gadavrCi Tu ukve suleTSi<br />
CaveSvi. minda xeli gavanZrio, ver vanZrev. minda<br />
fexi movxaro, marjvena vcade da veRar movxare... marcxena?..<br />
masac ver vRunav... TiTqos gakoWili var, tkiviliT<br />
ki odnavRa mtkiva, msubuqada var dabegvili...<br />
raRac mZime SemomabobRda, kinaRam gamWylita. TiTqos<br />
mikrotraqtorma gadamiarao. an iqneb ramdenime<br />
lazRandara cdilobs damtkepnos. ase imitom vifiqre,<br />
rom gonebaSi fexebis raodenoba ver davTvale.<br />
SiSisagan Jruanteli mivlis. Tvali davaWyite da<br />
umalve davxuWe. nuTu halucinaciaSi var? cota xans<br />
gavisusebi, mere Tvals gavaxel da mivxvdebi, rom kvlav<br />
vazisubanSi vimyofebi, Cems Tbilisur binaSi, rbil loginSi<br />
mZinavs da es faTerakebi mxolod sizmaria.<br />
_ naniko! _ cols movuxme.<br />
_ pardon, mgoni SegaSineT! _ danjRreuli patefonis<br />
xmiT ixriala viRacam.<br />
Tvali xelaxla davaWyite. lurji, uRrublo cis<br />
fonze xe qanaobs, totebs elviras CanTis nafxrewebi<br />
SerCenia. Tavi Zlivs movabrune. minda molaparakes Sevxedo.<br />
sizmarSi Sebruneba mirCevnia, magram sinamdviles<br />
versad gaveqcevi.<br />
xelis gawvdenaze oboba dgas da uamravi, SuSis bur-<br />
TulebiviT civi TvaliT Semomcqeris. `ori, oTxi, eqvsi,<br />
rva...~ _ uneblieT viTvli, mgoni rva Tvali aqvs.<br />
_ hxm, imedia winaaRmdegobis gareSe dagvnebdebiT?..<br />
hxm! _ xvelebiT meubneba da Tavs macnobs. _ gvardiis<br />
sardali gvaji! hxm!<br />
iseTi piri aqvs, Sprici mgonia. cali kiduriT aryis<br />
boTli Cauxutebia, zed `rasputini~ aweria da, etyoba,<br />
iqidan sakmaod uwrupia. mivxvdi, es is arayia, elviras<br />
CinmaCinSi rom mihqonda.<br />
_ hxm! vina brZandebi? Tavze saidan dagveci?<br />
_ giorgi mqvia! _ ar minda SiSi SemamCnios, Tan<br />
vcdilob, ar gavaRiziano. _ geTayva, damtvreuli xom<br />
ara var? ver gamigia, ratom ver vinZrevi!<br />
gvajim mSralad Caicina, Tan daaslokina.<br />
_ gakoWili brZandebiT!<br />
_ ki magram, ra davaSave? _ gavioce.<br />
_ ase mkarnaxobs samSoblos umaRlesi interesebi!<br />
_ daaslokina obobam. _ Tqven uvizod SemoipareT...<br />
vai Sen, Cemo Tavo! TaviT fexebamde ablabudiTa var<br />
gaskvanWuli. gvajis ukana meWeWze axlac bawris bolo<br />
abia, TiTis simsxoa da, albaT, imis gasawyvetad Rone arc<br />
meyofa. bedi mainc vcade! am urCxuls morCilad rogor<br />
unda SeveWmevino-meTqi da kunTebi davZagre, magram ve-<br />
222 223
as gavxdi. ise var, rogorc Wupri parkSi.<br />
_ gafrTxilebT, Cveni jari da artileria mzadaa!<br />
ver vxvdebi, ra jarze da artileriaze laparakobs.<br />
Sevecade, moxerxebulad Semexeda. arc ise urigo garegnobisaa...<br />
oTx maRal fexze dgas, TiTqmis gamWvirvale<br />
saxsrebs wvrili balani ufaravs. ori grZeli da ori mokle<br />
kiduri xmal-xanjaliviT uWiravs, tanze xakisferi<br />
dafoTlili gimnastura acvia, generlis samxreebi uke-<br />
Tia. mkerdze patrontaSi aqvs ZvelbiWurad Semoxveuli.<br />
iRliaSi kalaSnikovis avtomati amosCria. wina kidurebze<br />
revolveris budeebi daumagrebia, ver davTvale,<br />
sami Tu oTxi. mxolod ukanatani aqvs moSiSvlebuli, albaT,<br />
Sarvals veRara hguobs, Tanac aseTi ukanalis damalva<br />
codvacaa, cisartyelas yvela feri lurjSi gadasdis<br />
da laqwasmuliviT ubzinavs.<br />
_ batono gvaji! _ moridebiT mivmarTe. _ gTxovT,<br />
gamagebinoT, sada var da Tqveni qveynis umaRlesi interesebi<br />
ratom moiTxoven Cems gakoWvas? _ es rom vkiTxe,<br />
Tan mokled movaxsene Cemi vinaoba, ambavi uneblie katastrofisa<br />
da saswaulebrivi gadarCenisa, oriode sityviT<br />
gavacani Cemi samSoblos istoria da dRevandeloba.<br />
obobam erTxelac daaslokina da mipasuxa:<br />
_ hxm!.. Tqveni qveynis ambebi gvsmenia, radgan Cveni<br />
jilagis daCiavebul-dakninebuli warmomadgenlebi yvela<br />
qveyanaSi gvyavs. amitom Cveni moqalaqeni nebismier<br />
enaze axerxeben metyvelebas... magram Tqven pirveli adamiani<br />
xarT, romelic cidan Tavze dagveciT! Tqven imyofebiT<br />
formikalendSi! Cveni diadi qveyana gadaSlilia<br />
or zRvasa da cadawvdil qedebs Soris. Cvens sataxto<br />
qalaqs hqvia kvekveria. qveyanas marTavs RirseulTa<br />
Soris gamorCeuli, misi samefo udidebulesoba, WianWvelebis<br />
xelmwife anduyafar meore pirmwyazari!.. ucxoelo,<br />
SeboWili rom ar iyo, misi udidebulesobis xsenebisas<br />
muxlebze unda daece da mtverSi ikotrialo!<br />
_ oh, Zvirfaso batono gvaji! mzada var wesisamebr<br />
pativi mivago Tqvens saxelganTqmul xelmwifes, magram,<br />
gTxovT, gamagebinoT, ra momelis?<br />
_ Tqveni bedi Cemsa da misi udidebulesobis<br />
keTilganwyobazea damokidebuli, Tu, ra Tqma unda, iqamde<br />
cocxalma CaaRwieT! nu dagaviwydebaT, rom TqvenTan<br />
Cvens TanamoZmeebs binebidan cocxiT devnian da amiT xelyofen<br />
maTs sicocxlesa da keTildReobas. diax, hxm!<br />
axla Cemi mamaci biWebi sazidarze dagawvenen da Cven daviZvrebiT!<br />
_ iqneb cotaTi mainc mouSvaT es bawrebi, raTa<br />
Tavis mobruneba SevZlo da Tqvens mamac biWebs Sevxedo!<br />
_ SevTxove.<br />
gvajim wina kidurebis marwuxebiT oriode bawari<br />
SeWra. am dros guli mikankalebda, vaiTu im marwuxebiT<br />
Tavi wamagdebinos-meTqi. nasvamic iyo da pasuxsac vin<br />
mosTxovda! sabednierod, araferi damSavebia da Tavi<br />
mivabrune.<br />
gaSlil velze uamravi WianWvela ireoda. ufro<br />
sworad, mozrdil razmebad Camwkrivebulni samwyobro<br />
nabijebiT mimodiodnen. jariskacebs mxrebze kalaSnikovis<br />
avtomatebi moegdoT. SigadaSig ki xelis tyviamfrqvevi<br />
da naRmtyorcnic SevniSne. erTgan qvemexebi<br />
idga da lulebi pirdapir Cemken moeSviraT.<br />
_ es jari Cems Sesapyrobad SeyareT? _ vikiTxe<br />
gakvirvebulma.<br />
_ Tu sicocxle gwyuria, wynarad da morCilad<br />
iyavi! _ ganmicxada oboba gvajim.<br />
sxva ra gza mqonda?<br />
moagores eqvsborbliani sazidari, romelSic wyvili<br />
iremaxoWo eba. es uwyinari arsebani, TavianTi Savad<br />
mbzinvare zurgebiTa da mrisxaned win gaSverili rqebiT<br />
saSinel urCxulebad momeCvena. Ronier fexebze idgnen<br />
da, rogorc wuTis Semdeg vixile, uRelsac Ronivrad<br />
eweodnen.<br />
kofoze erTi mocucqnuli WianWvela ijda da grZe-<br />
224 225
li saxre eWira.<br />
gvajim SeuZaxa. didroni WianWvelebi momcvivdnen,<br />
cimcim amitaces da sazidarze Semagdes.<br />
vcdilobdi viTarebaSi gavrkveuliyavi da, bunebrivia,<br />
yvelafers vakvirdebodi. SevamCnie, rom oboba<br />
gvajis gvardiaSi WianWvelebisaTvis damaxasiaTebeli<br />
disciplina moikoWlebda. sanam gulSemoyrili vegde,<br />
cidan Camocvenili `rasputini~ TiTqos haerSi<br />
aorTqldao. erTaderTi, rac vnaxe, carieli boTlebi<br />
iyo. zogierTi jariskaci aSkarad gadakrulSi gaxldaT.<br />
mTvral kacs ori fexi eblandeba, WianWvelas ki imdeni<br />
fexi aqvs, erTierTmaneTze Tu gadaexlarTa, metad<br />
sasacilo sanaxavi xdeba. oRondac, sicilis gunebaze ver<br />
davdgebodi, radgan wamdauwum isrodnen avtomatebidan.<br />
RmerTma uwyis, romeli maTgani cidan Camovardnil stumars<br />
rodis gaixdida samizned. Cems Tvalwin erTma<br />
jariskacma kombostos TeTrula dacxrila, umal<br />
micvivdnen da wamSi peplis frTebiRa darCa.<br />
oboba gvaji TiTqos verc amCnevda xelqveiTebis<br />
Tavgasulobas. igi arxeinad SebobRda orTvalaze, romelSic<br />
TeTrSubla kutkalia eba.<br />
sul vaSas ZaxiliT daviZariT sataxto qalaqisaken.<br />
gakoWili ki viyavi, magram mainc vaxerxebdi gzis<br />
daTvalierebas. mainteresebda formikalendis buneba da<br />
mcxovrebTa raoba. gzispirebze gadaiSala Tvalwarmtaci<br />
vel-mindvrebi da Walebi. kargad damuSavebul yanebSi<br />
WianWvelebi saqmianobdnen. Saragzebsa da bilikebze TavauReblad<br />
dafusfusebdnen. guTnebsa da urmebze iremaxoWoebi<br />
da grZelulvaSiani xarabuzebi ebaT. baR-venaxebs<br />
movla etyoboda. egaa, jariskacTa Rriancelis gagonebaze<br />
miwaSi imarxebodnen. aqa-iq gadamwvari saxlebic<br />
gamoCnda. albaT, formikalendSi saomari mdgomareoba<br />
iyo, oRond jerjerobiT ver gamego vin vis eomeboda...<br />
T T a a v v i i III<br />
III<br />
aqa ambavi rwyili kotesi da misi mxedrobisa<br />
karga manZili gvqonda gavlili, roca Cemi yuradReba<br />
ucnaurma xmam miipyro.<br />
SemaRlebuls mivyvebodiT da Tavis aweva arc dam-<br />
Wirvebia, ise vxedavdi win gaSlil sivrces. gzis gaswvriv<br />
xSiri buCqnari iyo da imis iqidan iseTi xmebi ismoda, TiTqos<br />
aTasi xemi uxaxunebda gaWimul sims.<br />
uceb mosaxvevidan gamojiriTda zorba kutkalia.<br />
igi grZeli naxtomebiT modioda da fexebis dartymisagan<br />
qvebze naperwklebs adenda. zurgze mooqruli unagiri<br />
edga, aRviri ki xelT epyra metad moxdenil rwyils.<br />
ucnaur mxedars ukan aseTive daraxtuli kutkaliebi<br />
mohyvebodnen. zed kbilebamde SeiaraRebuli Wian-<br />
Wvelebi da rwyilebi isxdnen. Sublebi Savi bendenebiT<br />
waekraT. ise axunZluliyvnen avtomatebiT, xelyumbarebiTa<br />
da pistoletebiT, adgili aRar uCandaT. kutkaliebi<br />
ritmul bgerebs gamoscemdnen, mxedroba ki xmas ayolebda.<br />
oboba gvajim sadave moswia, gaqanebuli TeTrSubla<br />
SeaCera, Tan kidurebi avtomatsa da revolverze daabjina.<br />
Cemma mesazidremac mohqaCa aRviri da iremaxoWoebi<br />
Zlivs daimorCila.<br />
mewinave mxedarma zed sazidarTan moagdo kutkalia<br />
da mxiarulad SesWyivla:<br />
_ Cems gvajis gaumarjos!<br />
_ kotes salami! _ waiburtyuna gvajim.<br />
rwyili kote metad warmosadegi vaJkaci gaxldaT.<br />
Tavis mousvenar raSze msubuqad ijda da tanze arc ram<br />
iaraRi esxa. inteligenturi garegnoba hqonda. zurgze<br />
226 227
nacrisferi labada moegdo, mis qveS TeTri, qaTqaTa<br />
perangi da Savi pijaki ecva, yelze Wreli pepela-halstuxi<br />
ekeTa.<br />
_ es vin gagikoWia, Cemo gvaji? _ ikiTxa kotem.<br />
_ cidan dagveca! _ ugemurad auxsna gvajim. _<br />
xelmwifes unda mivgvaro!<br />
_ sainteresoa! _ wamoiZaxa kotem, uzangebidan<br />
fexebi amoiRo da pirdapir Cems sazidarSi gadmoxta: _<br />
vina xar da ra gqvia?<br />
me, ra Tqma unda, didi mokrZalebiT movaxsene vinc<br />
viyavi da rogor aRmovCndi am ubedur dReSi... sanam vyvebodi,<br />
Tvals ar vacilebdi danarCen mxedrobas. Tamamad<br />
irjebodnen, aRma-daRma daaqrolebdnen daraxtul kutkaliebs,<br />
arafrad agdebdnen oboba gvajis gvardielebs<br />
da amaT ridi daetyoT, mTvralebic gamofxizldnen, safrTxe<br />
Tu igrZnes.<br />
rwyilma kotem momismina, damcinavad gadaxeda orTvalaze<br />
gafofril obobas.<br />
_ Seni gamkvirvebia, Cemo gvaji, amodena kbilebamde<br />
SeiaraRebuli jari gyavs da erTma kacma rogor dagafrTxo?<br />
WupriviT rom ablabudaSi gagixvevia, sadRa<br />
gageqceoda?<br />
oboba gvaji sibrazisagan gasivda, kinaRam gaskda.<br />
sulac ar mawyobda amaTi Cxubi, vaiTu uares dReSi Cavvardniliyavi<br />
da Sesabralisad wamoviknavle:<br />
_ batonebo, ise var SeboWili, ZarRvebSi sisxli<br />
gamiCerda!<br />
rwyili kote gvajis orTvalaSi gadaxta da SeparviT<br />
hkiTxa:<br />
_ iqneb Sen cota mowuwne kidec?<br />
_ kote, Sens Tavs vficavar!.. _ gvajim wina oTxive<br />
kiduri mkerdze miido.<br />
_ ai, Se eSmako, uCemod giyvars qeifi! _ iRliaSi<br />
SeuRutuna kotem.<br />
am sityvebis gagonebaze, warmogidgeniaT, rac dame-<br />
marTeboda?<br />
_ rogor SeiZleba? _ iuara gvajim. _ iseTi ra<br />
gagvWirvebia, xelmwifis stumaria...<br />
_ Sexseni, Cemo gvaji, sisxlma unda idinos ZarRveb-<br />
Si! _ orazrovnad Tqva kotem da Tvali Camikra.<br />
cxadia, mixaroda ablabudisagan gaTavisufleba, magram<br />
imasac kargad mivxvdi, Tu ra saSineli safrTxe<br />
meloda. oboba gvajis da rwyil kotes Cems danaxvaze<br />
iqneb nerwyvi mosdiodaT, magram, vfiqrob, moqalaqe<br />
WianWvelebis ridiT Tavs ikavebdnen.<br />
ase iyo Tu ise, SemeZlo davmjdariyavi da ise memgzavra.<br />
ndobisaTvis didi madloba movaxsene erTsac da meoresac,<br />
Tan moridebiT ganvumarte, rom pirvelad vimyofebi<br />
mSvenier formikalendSi da araferi vici mis Sesaxeb,<br />
garda im mwiri cnobebisa, rac WianWvelaTa gvardiis<br />
sardalma gadmomca.<br />
_ Cveno stumaro! _ mipasuxa rwyilma kotem,<br />
romelic Tavis kutkalias sazidris gverdiT<br />
moaqrolebda. _ jerjerobiT zomieri codna ikmare!<br />
formikalendi WianWvelebis saxelmwifoa! mas hyavs xelmwife,<br />
srulwlovani moqalaqeebis mier arCeuli uzenaesi<br />
salaybo, mTavroba, policia... oRond daixsome,<br />
ecade, moipovo imaTi keTilmosurneoba, visac Zala aqvs<br />
da xelT kalaSnikovi upyria!.. _ da rwyilma kotem Tavisi<br />
mxedrobisaken mimaxeda.<br />
T T a a v v i i IV IV<br />
IV<br />
fo formikalendur<br />
fo formikalendur<br />
rmikalendur<br />
rmikalenduri rmikalenduri<br />
i Rame Rame Rame da da da sxvadasxva sxvadasxva sxvadasxva wv wv wvrilmaneb<br />
wv wv ilmaneb ilmanebi ilmaneb<br />
amasobaSi mosaRamovda kidec. mze dasavleTis ciskidurSi<br />
Cagorda da sakmaod agrilda.<br />
Cveni qaravani kvlavac xmauriTa da zariT miiwevda<br />
228 229
win. rwyili kotes mxedroba araviTar kanons ar emor-<br />
Cileboda, garda sakuTari meTaurisa _ giJmaJad daa-<br />
Wenebdnen da uwesrigod isrodnen. Cems Tvalwin ori<br />
xaverdula Camoagdes, erTic farSavangTvala da erTic<br />
cisfera. Cvens xmaurze peplebi Sors gadaixvewebodnen<br />
xolme, magram am sabraloebma ver moaswres gadamalva.<br />
oboba gvajis gvardia ufro zomierad iqceoda, Tumca<br />
esec damarcxebuli jariviT areul-dareuli modioda.<br />
saxnav-saTesi da baRa-baRCebi momravlda. umTavresad<br />
marwyvis mdelo Canda, venaxebi, alublisa da Tu-<br />
Tis rigebi. midamo viwro bilikebiT daifara. mivxvdi,<br />
sofels vuaxlovdebodiT. ase gavifiqre Tu ara, umal<br />
orRobeSi SevgrialdiT. aqeT-iqiT miwis yoreebi gaiWima,<br />
maT miRma movlili ezoebi da Tixis wowola saxlebi<br />
Camwkrivda. uamravi WianWvela mirbi-morboda. zurgze<br />
nair-nairi tvirTi moegdoT da miarbeninebdnen. erTi ki<br />
SevniSne, roca mSobliuri jari gamoCnda, Seecadnen<br />
Tavis Svelas da vin sad imaleboda da vin sad. jariskacebma<br />
vinc ki xelT igdes, sursaT-sanovage waarTves da<br />
saxeldaxelod Seusansles.<br />
erTgan WiSkarze gancxadeba ekida. kiriliciT ewera da<br />
wakiTxva movaxerxe: `jariskacebo, gTxovT, Tavs nu<br />
SeiwuxebT! ukve cxrajer gagvZarcves! vaSa Cvens xelmwifes!~<br />
ra ufleba mqonda sxvaTa saqmeebSi Carevisa, magram<br />
obobam Cemi Sewuxebuli saxe SeniSna da amixsna:<br />
_ jari mSieria! xalxi valdebulia, gamokvebos igi.<br />
moqalaqeebs xelSi iaraRis aRebas gemrieli Zili ur-<br />
CevniaT! _ da dasZina: _ albaT, TqvenTanac asea!<br />
_ muSakaci ubiria! _ daamata rwyilma kotem. _ ver<br />
xvdeba, rom meomari misi interesebis damcvelia!<br />
mec miyvarda gemrieli Zili, mZulda iaraRi, miT<br />
ufro, Sinac ar mqonda mosveneba amdeni baTqa-buTqisagan,<br />
magram aq imden saWurvels vxedavdi, Zilis imedi gadamewura.<br />
mTlad Camobnelda. caze varskvlavebi aCaxCaxdnen.<br />
maTi ganlagebiT mivxvdi, rom samSoblodan maincdamainc<br />
Sors ar gadavxvewilvar da susti imedi Camesaxa.<br />
mxedarTmTavrebma Raribul WiSkrebs auRelveblad<br />
Cauares da mdidruli rom Canda, imas miadgnen.<br />
<strong>saxli</strong>s patroni, kargad Casuqebuli WianWvela, am<br />
soflis Tavkaci aRmoCnda.<br />
_ mobrZandiT, Zvirfaso stumrebo! batono gvaji...<br />
batono kote... _ Saqrad dneboda Cveni maspinZeli, xan miwaze<br />
gawveboda, xan ukana fexebze Sedgeboda, danarCenebs<br />
ifSvnetda da male ise CaexlarTa, laqiebma _ fqvilis<br />
RraWukebma, Zlivs uSveles.<br />
_ aba, Sen ici, Cemo baTurav, _ CaidudRuna oboba<br />
gvajim, _ ucxoel stumarTan nu Segvarcxven, erTi kai<br />
gemrieli Wiayela dakali Seneburad.<br />
_ marmara RraWa anda maxra ar dagaviwydes, sufTad<br />
da wesierad gaatyaveT! _ brZana rwyilma kotem.<br />
guli kinaRam SemiRonda, magram ras vityodi.<br />
WianWvela baTuram brZanebebi gasca da misi auracxeli<br />
jalaboba umal gavarda maT Sesasruleblad.<br />
_ mobrZandiT, Tqveni Wirime! _ win gagviZRva maspin-<br />
Zeli.<br />
sakmaod mozrdil saxlSi aRmovCndiT, TixiT iyo<br />
nagebi. karebidan da fanjrebidan erTnairad Sediodnen<br />
da gamodiodnen. SigniT uamravi derefani, kibe da talani<br />
ixlarTeboda. SesasvlelTan axalbeda WianWvelebi<br />
idgnen sadarajod da, rogorc Semdeg Sevityve, usaqmurobisagan<br />
yomars agorebdnen.<br />
daRliloba movimizeze, vaxSmamde wamovwvebi-meTqi.<br />
ori RraWuka gamayoles. sufTad dakrialebul momcro<br />
oTaxSi Semiyvanes. kuTxeSi fardagiani taxti idga,<br />
zed Wreli baliSebi da muTaqebi eyara. laqiebi daviTxove<br />
da wamovweqi.<br />
amdeni STabeWdilebisagan Tavi gaskdomaze mqonda<br />
da veRar daviZine.<br />
uceb xmadabali xiTxiTi momesma. WianWvela Semo-<br />
230 231
paruliyo. Sevatyve, jerac uwlovani brZandeboda da,<br />
albaT, mdedri.<br />
gverdiT momiwva da Tvalebi amiJuJuna.<br />
_ baTuras umcrosi qaliSvili var, lamaziseuli!<br />
_ morcxvad miTxra. _ me Seni wawali viqnebi!<br />
Tavze xeli gadavusvi, Tumca meSinoda, ar ebwkina.<br />
saidan mecodineboda, WianWvelebi ranairad eferebodnen<br />
erTmaneTs da yasidad davinteresdi baTuras ojaxuri<br />
ambebiT. gulubryvilo lamaziseulma wamSi Camomikakla,<br />
rom baTura am sofelSi yvelaze SeZlebulia, hyavs<br />
uTvalavi coli, Svilebi erTmaneTSi ereva, Tumca lamaziseuli<br />
gamorCeviT uyvars. Robis miRma, sanexveSi,<br />
Wiayelebis didi sanaSeno aqvT, marwyvis mozrdil mdelosac<br />
floben, mravalnairi xili da bostneuli mohyavT.<br />
baTura ucxoel futkrebTan vaWrobs, amitom amaTTan<br />
Taflic ar ileva.<br />
am saubarma damaimeda, rom formikalendSi vegetarianelobas<br />
SevZlebdi.<br />
Cemi lamazi wawali nazi krutuniT meCurCuleboda,<br />
xandaxan alersiT ulvaSebs momicacunebda da, vin icis,<br />
sabolood ras momTxovda, magram, sabednierod laqia<br />
RraWukam Semoixeda da savaxSmod mogvixmo. lamaziseulma<br />
sakmaod mozrdili gava koxtad Seaqana da oTaxidan<br />
gasxlta.<br />
didebul darbazSi Semiyvanes. iataki da kedlebi<br />
Wreli xaliCebiT moefinaT. Werze WaRi ekida. kuTxeSi<br />
televizori idga. ekranze sami WianWvela narnarad cekvavda<br />
`samaias~.<br />
mdidrul sufras Semosxdomodnen oboba gvaji,<br />
rwyili kote, WianWvela baTura da misi col-Svili. aqamdec<br />
unda meTqva, rom gvajis gvardia sofelSi mimoifanta,<br />
kotes mxedroba ki iqve, ezoSive Rreobda.<br />
CemTvis gankuTvnil skamze davjeqi Tu ara, Rra-<br />
Wukebma kavebiT SemoaTries uzarmazari Wiayela. ramdenime<br />
adgilas gadaeWraT, sisxli sdioda, magram jerac ix-<br />
lakneboda.<br />
oboba gvajim cxvirpiri ataka sisxls da xarbad<br />
mosvripa. rwyili kote ufro moxdenilad iqceoda, cotcotas<br />
pwkenda da lukmas gemos atanda. me, ra Tqma unda,<br />
kriWa Semekra da gulmuceli amemRvra.<br />
mocunculda Cemi lamaziseuli, ratom ar miirTmevo,<br />
CurCuliT mkiTxa. marxvis dReebia da Cemi sarwmunoeba<br />
xorceulis Wamas mikrZalavs-meTqi, vupasuxe.<br />
_ vinc sisxliT ar gaitikneba, igi meomari ver iqneba!<br />
_ ganacxada oboba gvajim.<br />
rwyilma kotem kveri daukra.<br />
lamaziseulma langriT marwyvi momirbenina, metad<br />
tkbili da surnelovani. siamovnebiT giaxeliT, Tanac<br />
Tvals varidebdi sisxlian orgias, rac madas mTlad mispobda.<br />
mzera televizorisaken gavapare. ekranze Canda<br />
aTiode wlis lamazi biWuna, romelsac Tmebi ratomRac<br />
gasWaRaraveboda. Tavze oqros gvirgvini edga da aman<br />
mimaxvedra, rom igi gaxldaT WianWvelebis xelmwife<br />
anduyafari (Rey de Formicas). misi udidebulesoba sityviT<br />
mimarTavda Tavis qveSevrdomebs, magram xmauris gamo<br />
naTqvamis garCeva ver SevZeli.<br />
amasobaSi axali kerZebi Semoitanes: daretianebuli<br />
buzebi, TaflSi Cawebebuli koRoebi, wvnianSi<br />
CamxrCvali zRarbabuza, Samfurze wamogebuli lafniWamia...<br />
lamaziseulma amjeradac gadamarCina gansacdels<br />
da xonCiT mwife atami da leRvi momarTva.<br />
Tanameinaxeni kargad SezarxoSdnen. baTura xan gvajis<br />
adRegrZelebda, xan kotes, cdilobda bewvis xidze<br />
gasuliyo da SuRli ar Camoegdo.<br />
_ me minda Cemi saTayvanebeli samSoblos, formikalendis<br />
sadRegrZelo davlio! _ oboba gvaji sityvas<br />
loRnida. _ me minda, vadido formikalendis yvela moqalaqe<br />
Cveni stumarTmoyvare maspinZlis baTuras TamadobiT!<br />
unda mogaxsenoT, rom me _ oboba gvaji, erov-<br />
232 233
nebiT ZirZveli WianWvela var! diax, Cemi gvari da jilagi<br />
uZvelesia formikalendSi...<br />
_ mec erovnebiT WianWvela var! _ daaboyina rwyilma<br />
kotem. _ diax, Cemi gvaric aranakleb ZirZvelia, Cemi<br />
jilagic...<br />
etyoboda, rom ver iyo magari msmeli, adre da swrafad<br />
Tvreboda.<br />
oboba gvajic mTlad gaitikna. misi SiSveli ukanatani<br />
buSts daemsgavsa, sparsuli xaliCis ferebiT au-<br />
Wrelda, bususebi aeSala. xmaliviT basr kidurebs iqnevda<br />
da saSiSi gaxda.<br />
dia<strong>saxli</strong>sebi da ojaxisSvilebi saTiTaod gaikrifnen,<br />
Sars Tavi aarides.<br />
TviTon baTura kedelTan gaiSxlarTa da xvrinva<br />
amouSva.<br />
mxolod lamaziseuli darCa CemTan, erTgulad memsaxureboda.<br />
uceb oboba gvajim SeniSna da wina kiduri dauqnia.<br />
_ cugri, cugri!..<br />
_ vaime! _ SekrTa lamaziseuli da zurgsukan amomefara.<br />
oboba daiboRma, rvave Tvali borotad daabriala.<br />
_ modi aq!<br />
ra unda meqna! iqneb var uqnara da Zilisguda, magram<br />
qarTvelis sulSi raindi mainc farTifurTobs da Cems<br />
wawals xom ar Sevasanslinebdi am gaumaZRar urCxuls.<br />
gvaji pirdapir magidaze gadmobobRda. namusrevi<br />
da jam-WurWeli Zirs gadmoyara.<br />
davstace xeli samwvade Samfurs da davhkar kinkrixoSi.<br />
gvardiis mTavarsardali da generali magididan<br />
gadagorda, Zirs daeZneyva da kidurebi haerSi gaasavsava.<br />
_ ra moxda? _ ikiTxa rwyilma kotem da daxocili<br />
buzebisa da Wiamatlebis namusrevSi Cargo cxviri.<br />
avitace lamaziseuli da gavvardi.<br />
_ Senc su da mec su! _ CavCurCule Cems wawals da<br />
logins mivaSure.<br />
lamaziseuli dazafruli iyo. kargadac mixvda, ra<br />
safrTxes gadavarCine.<br />
daRlilobam Tavisi miqna, Rrma Zilma CamiTria.<br />
lamaziseuli ki taxtis kideze mokalaTda, Turme mTeli<br />
Rame mdarajobda.<br />
T T a a v v i i V V<br />
V<br />
aqa ambavi funagoria xoWo gedevanisa<br />
diliT adre gaviRviZe da lamaziseuli gavagzavne,<br />
gamige, mkvlelobas xom ar mabraleben-meTqi. umal moirbina,<br />
gvaji cocxalia da araferi axsovso. isic dasZina,<br />
sauzmeze gixmobeno.<br />
daveWviandi, iqneb maxes migeben-meTqi, magram sul<br />
xom oTaxSi ver davrCebodi, amitom Cavicvi, movwesrigdi<br />
da Cavedi. ukve magidas usxdnen. oboba gvajis Tavze<br />
sveli tilo Semoexvia da krusunebda. rwyili kotec uqeifod<br />
iyo, umadod ibwkineboda.<br />
_ Tavi miskdeba! _ SemomCivla gvajim. _ TiTqos<br />
uro Camartyeso!<br />
_ wuxel bevri dalieT! _ xmaSi TanagrZnoba Cavaqsove.<br />
_ eger, batoni kotec ver aris karg dReSi.<br />
_ oh, vkvdebi! _ amoioxra rwyilma kotem.<br />
_ am Cem fexebs vficavar, kargi sasmeli iyo! _ daifica<br />
baTuram.<br />
gamikvirda aseTi fici, xom ar dagvcinis-meTqi, vifiqre.<br />
mere gavige, WianWvelas fexebi kvebavs. amitom yvelaze<br />
metad jansaR fexebs afaseben da amgvarad ificebian.<br />
me, ra Tqma unda, xili mivirTvi. lamaziseulma kivi<br />
da banani momirbenina, riTac didad masiamovna.<br />
sauzme male movilieT da ezoSi CavediT.<br />
maspinZlebma WiSkramde gamogvaciles. WianWvela<br />
234 235
aTura da misi colebi Cvens sapativcemlod bare aTaTjer<br />
gawvnen miwaze. lamaziseuli atirda, mkerdze mexuteboda,<br />
pirisaxeze Tavis naz ulvaSebs micacunebda.<br />
guli amiCuyda, mamaSvilurad Sublze vakoce da sazidarze<br />
avZveri.<br />
mesazidre WianWvelam iremaxoWoebs saxre gadau-<br />
Wira da raxraxiT daviZariT.<br />
oboba gvaji orTvalaSi Caetyepa. TeTrSubla kutkalia<br />
saxris gareSec aTamaSda.<br />
rwyili kote Tavis mard raSze Sexoxda, Tumca gadmovardnas<br />
cotaRa uklda.<br />
momijnave ubnebidan gamocvivdnen gvajis gvardielebi.<br />
Turme kargadac miirTves da xelsac blomad gamoayoles.<br />
kotes mxedroba bolomde ver gamofxizlebuliyo.<br />
mTvrali yiJiniT Sesxdnen kutkaliebze da orRobeSi<br />
mtvris buRi daayenes.<br />
mSvenieri Walebi da baR-venaxebi gaviareT. yvelgan<br />
yvavilebi mimofantuliyo. balaxebSi lamazi peplebi<br />
farfatebdnen, Tumca Cvens danaxvaze gadamalvas<br />
cdilobdnen. erTi kamaTela da erTic farSavangTvala<br />
mainc ver gadaurCa tyvias... sxvaTa Soris, Citi iSviaTad<br />
gaiWaxWaxebda totebSi, radgan jariskacebi umalve avtomatis<br />
kakans autexdnen. es gasagebicaa! erT beRuras<br />
xom WianWvelebis mTeli armiis akenkva SeuZlia.<br />
win cisferma zolma gaielva. ankara wyali miluklukebda<br />
mwvane kalapotSi. xidze rom gaviareT, erTi<br />
namTvralevi mxedari gadagvivarda. misi kutkalia wyalma<br />
waiRo, TviTon ki balaxis Reros CaebRauWa. kote axtadaxta,<br />
gvajis mieWra, daxmareba sTxova. gvardiis<br />
sardals CasTvlemoda. gamofxizlda da sabralos bawari<br />
gadaugdo. galumpuli da SeSinebuli mxedari Zlivs amobobRda.<br />
_ Zmebi, damitireT, male movkvdebi! _ tirilis<br />
xmiT SesZaxa dazaralebulma.<br />
movarda gvardiis sanitari, Waobis mzomela, staca<br />
xeli da mtverSi agoriala.<br />
piri davaRe, aseTi mkurnalobisa veraferi gamego.<br />
_ Cveni medicinis varskvlavebi Tvlian, rom ankara<br />
wyali momakvdinebelia sicocxlisaTvis. _ amixsna<br />
kotem. _ Tanac, vinc ganibaneba, imas, samwuxarod, aRar<br />
udis nexvis SesaniSnavi surneleba!<br />
gemovnebaze ar daoben da kamaTi ar damiwyia.<br />
am patara SemTxvevam orive mxedarTmTavari gaaxalisa.<br />
oboba gvajim maslaaTi gamiba. CaveZie, ratom aris,<br />
rom WianWvelebis saxelmwifos araWianWvelebi mar-<br />
Taven da Tu es araWianWvelebi aseTi Wkvianebia, ratom<br />
sakuTar saxelmwifoebs ar Seqmnian-meTqi.<br />
_ WianWvelebi mSromeli xalxia, _ amixsna gvajim,<br />
_ isini koleqtivistebi arian. maTi Zala erTobaSia. Cven<br />
ki, _ aq koteze mimiTiTa, _ individualistebi varT, ga-<br />
TiToebulni veweviT beds da warmatebebsac vaRwevT...<br />
amitomac WianWvelebma erTad unda imuSaon, Cven ki unda<br />
vRlitoT...<br />
saubriT rwyili kotec dainteresda. sazidarSi<br />
Camiskupda, Zmakacurad gadamexvia da aTasi tkbili sityva<br />
CamCurCula. Tan, viTom uneblieTo, mklavze mibwkina,<br />
wveTi sisxli amarTva. gvian mivxvdi, risTvisac irjeboda.<br />
am yaCaRsa da onavars nasvamze cocxali sisxli moswyureboda.<br />
umal Tavs uSvela da Tavis raSze gadaxta. albaT,<br />
ifiqra, ar gamibrazdes da mklavze Ronivrad ar mimisrisoso.<br />
misi dasja ver gavbede, nabwkeni ki karga xans<br />
meqaveboda.<br />
mzem sakmaod maRla aiwia, roca gzaze uzarmazari<br />
gunda davinaxeT. muqi-nacrisferi burTi nela migoravda.<br />
arcTu sasiamovno suni dadga.<br />
funagoria xoWo misdgomoda da didis mondomebiT<br />
awveboda.<br />
_ gedevans gaumarjos, did baton gedevans! _<br />
dauZaxa gvajim.<br />
_ gedevans dideba! _ Sehyivla kotem.<br />
236 237
funagoria xoWo gedevani Sedga, serTukis jibidan<br />
zewristola cxvirsaxoci daaZro da ofli moiwminda.<br />
_ batoni gedevani Cveni ministrTa kabinetis premieria!<br />
_ amayad gamacno gvajim.<br />
_ mere funa TviTon unda agoros? _ gulubryvilod<br />
vikiTxe.<br />
_ xalxi xom unda gamovkveboT. _ Tavmdablad ganacxada<br />
funagoria xoWom. _ mogexsenebaT, gaWirvebisa<br />
da krizisis Jami dagvidga! vxedav, gzaze Zroxis uzarmazari<br />
funa gdia, patroni ar uCans. gverds xom ver avuvlidi.<br />
imedi maqvs, sataxto qalaq kvekverias moqalaqeebs<br />
sulze or grams mainc SevaxvedrebT!<br />
_ batono premiero, Tqven sazidarze amobrZandiT,<br />
am funas ki Cveni yoCaRi biWebi gaagoreben! _ SesTavaza<br />
rwyilma kotem.<br />
gedevanma, albaT, sakmarisad imuSava. sazidarze<br />
Zlivs amoZvra da TiTqmis mTlianad daikava. me kuTxeSi<br />
miviWeWye, vifiqre, kauWa fexebs ar gamovedo-meTqi.<br />
misi aRmatebuleba kai vaJkaci Canda. zurgi foladiseburad<br />
ubzinavda, serTukis Rilebi mWidrod Seekra.<br />
pewianad icvamda, magram, bunebrivia, funis suni asdioda.<br />
mxedarTmTavrebma premiers Cemi Tavi gaacnes.<br />
mokrZalebiT mivesalme mis aRmatebulebas, Tan davsZine,<br />
imedia, mTavroba stumars yuradRebiT momepyroba-meTqi.<br />
funagoriam keTilmosurned gadmomxeda da damiyvava:<br />
_ stumari RvTisaa! gaviTvaliswinebT, rom Cvens<br />
qveyanaSi sarCo araferi gabadiaT da sadac rigiT moqalaqes<br />
ori grami funa ekuTvnis, Tqven oTxs gamogiyofT!<br />
gavCumdi!<br />
raki dro bevri gvqonda, premierma gedevanma gamomkiTxa<br />
Cemi Tavgadasavali. metad enawyliani vinme iyo da<br />
sanam gzas movilevdiT, dawvrilebiT gamacno formikalendis<br />
istoria. aq, cxadia, mis yvela monayols ver movi-<br />
tan. vfiqrob, calke wignebad gamovce `sageografio aRwerani~<br />
da `istoria formikalendisa~. mokled ki mogaxsenebT,<br />
rom formikalendis samefo milioni wlis winaT<br />
daarsda xelmwife WkiWkitia pirvelis dros. misi arsebobis<br />
cxra aTasi saukune legendebis burusSia gaxveuli.<br />
cxraasi saukunis ambebma fragmentulad moaRwia, xolo<br />
bolo aTi aTasi wlis movlenebze `formikalendis cxovrebis~<br />
asamde tomia dawerili. am tomebs piradad redaqtorobda<br />
xelmwife anduyafaris papispapis WkiWkitia<br />
meaTasis tyupiscali Zma bututi mexuTase... am wignebSi<br />
xatovnadaa warmoCenili ganuwyveteli omebis, ngrevisa<br />
da aRmSeneblobis epoqebi... formikalendis JamTaaRmwerelni<br />
gviyvebian raindobasa da gmirobaze, SorsmWvretel<br />
xelmwifeebsa da mxedarTmTavrebze... formikalendis mecnierebs<br />
tvini Tavis qalaSi ver etevaT da zogjer yurebidan<br />
gadmosdiT... maTi SairTmesityveTa saxelebi mTel<br />
dedamiwaze quxs. marTalia, am wuTamde Tqvens mona-mor-<br />
Cils arc erTi moSairis saxeli ar gamegona, magram es ufro<br />
Cemi gaunaTleblobis bralia... misma aRmatebulebam morcxvad<br />
gamando, rom xandaxan isic ki wers Sairebs...<br />
am sasiamovno mogzaurobas cotaTi funis surneli<br />
mifuWebda. ratomRac gunda TandaTan klebulobda. gvian<br />
SevniSne, rom jer kotes mxedrobam gamoitena ybebi<br />
da jibeebi, mere oboba gvajis samefo gvardiamac mihyo<br />
xeli. ase rom, Cemi varaudiT, kvekverias moqalaqeebs<br />
or-ori grami ukve ver SexvdebodaT. funagoria xoWo<br />
gedevani ki, misi aRmatebuleba batoni premieri, saku-<br />
Tari Sairis stiqiaSi gaxveuliyo da irgvliv verafers<br />
amCnevda.<br />
_ iciT, mSvenieri Sairi `kote axta-daxta~ Cemi SeTxzulia...<br />
diax!<br />
238 239
T T a a v v v i i VI<br />
VI<br />
aRwerani sataxto qalaq kvekveriasi<br />
formikalendis sataxto qalaqi kvekveria ganlagebulia<br />
mdinare funawylis napirebze gaSlil funaWalaSi.<br />
orive mxridan qalaqs sazRvravs maRali mTebi _ erTi<br />
mxriv, funagora, meore mxriv _ nexvigora. aseTi ucnauri<br />
toponimebi qalaqs SemorCa oqros im saukunidan, rodesac<br />
qveyana yvaoda da funa TiTqmis muqTad iSoveboda.<br />
kvekverias centri nawilobriv dangreuli damxvda.<br />
Turme oboba gvajis, rwyil kotes da funagoria xoWo<br />
gedevans ar moewonaT xelmwife anduyafar pirveli, metsaxelad<br />
vegetarianeli. misi udidebulesoba mxolod<br />
marwyviT ikvebeboda, sterilur wyalSi banaobda da amas<br />
Tavis qveSevrdomebsac aswavlida. bolos ise gaTamamda,<br />
sisxldaxarbebulTa gvari da jilagi SeiZula da ganizraxa<br />
qveynis dezinfeqcia, rac rwyilebs, obobebsa da<br />
nair-nair xoWoebs did saSiSroebas uqadda. saswrafod<br />
Seikra triumvirati, moaTries zarbaznebi, buTqes mefis<br />
sasaxles, miwasTan gaaswores da xelmwifec nangrevebSi<br />
moayoles. xolo mis magier taxtze dasves aTi wlis anduyafar<br />
meore, metsaxelad pirmwyazari.<br />
raki mefis mSvenieri sasaxle daingra, xelmwifes axali<br />
rezidencia gamouyves, romelic garedan ufro cixes<br />
hgavda da ise iyo daculi umTavresad rwyili kotes<br />
mxedrobis mier, rom Sig buzic ver Sefrindeboda, da Tu<br />
Sefrindeboda, umalve darajTa Samfurze wamoegeboda.<br />
kvekveriaSi ZiriTadad erTi da orsarTuliani saxlebia.<br />
yvelaze lamazi Senobebi WkiWkitia pirvelis prospeqtzea<br />
ganlagebuli. es prospeqti iwyeba bututias moedanze<br />
da Tavdeba anduyafar meoris moedanze sadac<br />
wamoyudebulia samefosaTvis sayvarel stumarTa sastumro<br />
`bermuxa~.<br />
bututias moedanze dgas qveynis uzenaesi salaybos<br />
monumenturi Senoba. iqvea premier gedevanis sasaxle...<br />
WkiWkitia pirvelis prospeqtis mSveneba gaxlavT operisa<br />
da baletis Teatri, sadac saopero dasSi umTavresad<br />
WriWinobelebi mRerian, xolo baletis mocekvaveebad<br />
kutkaliebi da rwyilebia. eseni xom speqtaklSi da<br />
imis Semdegac ver isveneben da mudam yiraze gadadian.<br />
ufro dawvrilebiT kvekveriaSi gatarebul dReebze<br />
qvemoT gveqneba saubari, axla ki umjobesia kvlav gzas<br />
davubrundeT.<br />
Cveni mxiaruli kavalkada sataxto qalaqs avtomatis<br />
kakaniTa da revolverebis baTqiT uaxlovdeboda.<br />
funagoria xoWo gedevans cota xans CasTvlima, Tumca<br />
damtvreul gzaze sazidari ise injRreoda, gulmuceli<br />
amomivarda. iremaxoWoebi daiRalnen da gagvijiutdnen,<br />
eSvebs mrisxaned iqnevdnen, magram yoCaRma mesazidrem<br />
saxre gadauSxuvla, zurgze zoli daamCnia.<br />
gedevani gamofxizlda da qveynis sagareo saqmeebze<br />
Camoagdo sityva. yuri vcqvite, iqneb misma aRmatebulebam<br />
Tavisi azri gamoxatos Cemi samSoblos SesaxebmeTqi.<br />
arc Tqvena xarT karg dReSio, sinanuliT miTxra<br />
funagoriam, ise dayideT Tqveni qveyana, vfiqrob, nexvsa<br />
da funasac ar daitovebT da Cemi jilagi SimSiliT<br />
amowydebao. mere formikalendis awewil saqmeebze gadavida.<br />
Turme bolo ori saukune samefo dapyrobili hqonda<br />
mZlavr imperias, romelsac laTinebi uwodebdnen `Union<br />
de Areneus~, rac Cveneburad `obobaTa kavSirs~ niSnavs.<br />
metropolia da koloniebi ablabudaSi iyo CaxlarTuli<br />
da obobebs kargi daxli edgaT. mere ablabuda daifliTa<br />
da imperia moirRva. misi nangrevebi mTebs gaRma dResac<br />
xrColavs.<br />
_ Zalian viCagrebodiT, _ amoioxra gedevanma, _<br />
aba, im dros, funagoria xoWos vin dasvamda qveynis premierad,<br />
an rwyil kotes vin miugdebda yurs, ise miasrisavdnen,<br />
satyepelac ar dasWirdeboda. Tumca, ager,<br />
240 241
oboba gvaji maSinac gatiknuli dadioda da dResac misi<br />
Jamia!<br />
aseTi saubriT mivaRwieT qalaqis gareubnebamde.<br />
gedevanis brZanebiT win malemsrbolebi gagzavnes, raTa<br />
kvekverias mosaxleobasa da mTavrobas droulad gaego<br />
qveynis cidan ucxo stumris Camovardnisa da Zroxis<br />
mozrdili funis Sovnis Sesaxeb. es ori ambavi sainformacio<br />
saSualebebma erTmaneTs daukavSires da ise gamodioda,<br />
TiTqos es funa humanitaruli daxmarebis saxiT<br />
me Camometanos. am gaugebrobam didi aliaqoTi gamoiwvia.<br />
moqalaqe WianWvelebi gamocvivdnen saxlebidan. mohqondaT<br />
barebi da fiwlebi, vedroebi da jam-WurWeli. qalaq-<br />
Si Sesulebic ar viyaviT, gedevanis nobaTis irgvliv<br />
zedaxora gaimarTa. Ronieri WianWvelebi win miZvrebodnen,<br />
sustni sapensio wignakebs iqnevdnen da gahkiodnen,<br />
rigi daicaviT, rigio... gzebi umal gadaiketa. gvardielebi<br />
da mxedroba brbos gasafantavad iZulebulni<br />
gaxdnen haerSi srola aetexaT. Cveni sazidari sanapirosaken<br />
mivmarTeT. aqeTken gza ufro Tavisufali iyo. gvajis<br />
orTvala da kotes kutkaliac gamogvyvnen. funawyali<br />
amarTlebda Tavis saxelwodebas. `ah, ah, ra haeria!~<br />
_ gaiZaxoda misi aRmatebuleba batoni premieri. me ki<br />
cxvirze xels vifarebdi, Tumca malulad. gaviareT viwro<br />
quCebi. vCqarobdiT da Wenebis dros qalaqs kargad<br />
ver vaTvalierebdi. aqa-iq sareklamo warwerebma gaielva.<br />
`koka-kolas~ aqac SemoeRwia. mogvianebiT gavige, adgilobrivi<br />
gemovnebis gaTvaliswinebiT cotaTi azavebdnen<br />
Turme. dabolos, anduyafar meoris moednamde gavaRwieT,<br />
sazidris borblebi qvafenilze araxraxda da<br />
TavzeviT wamoimarTa sastumro `bermuxa~.<br />
Cvens danaxvaze administratori, WianWvela<br />
bexveria daoTxili gamoiqca. imsimsxo iyo, gverdebSi<br />
qoni gasdioda.<br />
_ xelmwifis stumaria! _ Cemze acnoba gvajim.<br />
_ aravin awyeninos, Torem... _ daemuqra kote.<br />
bexveria Seecada pativiscemis niSnad fexebSi Caggvardnoda,<br />
magram qoni uSlida xels da veRar ixreboda.<br />
gedevanma pativi damdo, oTxi grami funis qviTari<br />
gamomiwera. ra TavSi vixlidi da WianWvela bexverias<br />
vufeSqaSe. is kvlav Seecada fexebSi Camvardnoda, magram<br />
swrafad gavecale.<br />
mecamete sarTulze liftiT amiyvanes. ori Ronieri<br />
WianWvela momiCines, viTomc msaxurad, sinamdvileSi ki<br />
mstovrad. erTi umal karTan gaiSota da Zils minebda.<br />
meorem Tambaqos hilzSi kanafi Catena da daiRrija:<br />
`nafazs xom ar daartyam, biZa!~<br />
abazanaSi wyali movuSvi. samwuxarod, nebiera cxviri<br />
friad Semiwuxda da oTaxSi Semovbrundi,<br />
sabanSi gavexvie da moceliliviT mivegde. aRar vici,<br />
ramdeni meZina. kvlav Cemi Tbilisuri bina damesizmra: Tavi<br />
sakuTar yurbaliSze medo, Cemi naniko ki samzareuloSi<br />
fusfusebda, axlaxan darigebuli sabuterbrode margariniT<br />
namcxvars micxobda... gamomeRviZa da Tavze xeli Semovirtyi:<br />
vaime, Cemo colo da Svilebo, mogikvdeT utvino<br />
mamiko, sanam aqedan gavaRwev, vals vali waemateba da<br />
quCaSi aRmovCndebiT-meTqi...<br />
tirilsa da TavSi xelis cemas azri ara hqonda, Tavi<br />
gavimxneve da aivanze gavedi.<br />
nexvigorasa da funagoras Soris gaSlili qalaqi<br />
Tvalwarmtaci sanaxavi gaxldaT. Wreli saxuravebi, viwro,<br />
daklaknili quCebi da farTo prospeqtebi, WalebSi<br />
gawolili da kalTebs Sefenili ubnebi, baRebi da baRCebi...<br />
yoveli mxridan zuzuni moismoda, sataxto qalaqi<br />
daZabuli ritmiT cxovrobda, sastumro `bermuxas~<br />
kedelTan mitingi tardeboda...<br />
242 243
T T a a v v i i VI<br />
VI<br />
Wiamaia durus gamoCena da aqa ambavi<br />
WriWinobela zeinabisa<br />
oTaxSi rom Sevbrundi, derefnidan xmauri Semomesma.<br />
gavixede, viRac otrovela misdgomia Cems Wian-<br />
Wvelebs da gvarianad bubnis. erTi xom isedac ZiliT iyo<br />
daretianebuli, meore _ kanafis qaCviT. amitom winaaRmdegobas<br />
veRar uwevdnen da Tavdamsxmelma ise gadaxlar-<br />
Ta erTierTmaneTSi, gons mosvlis Semdgomac, albaT,<br />
didxans ver gaarkvevdnen romlis fexi romeli iyo.<br />
am saqmianobas rom morCa, Cemken Semotrialda da<br />
Tavi damikra:<br />
_ Wiamaia duru!<br />
sapasuxo salami naCqarevad mivagebe, Tan gakvirvebiT<br />
vaTvalierebdi. zomierad Casqelebuli vaJkaci Canda,<br />
woniTa da moculobiT orive jariskacs Tu ar Warbobda,<br />
arc arafers daaklebda. tanze Savkoplebiani wiTeli labada<br />
emosa, romlis qvemoTac sifrifana frTebs malavda.<br />
_ eseni gvajis kacebia! _ amixsna. _ me ki xelmwifis<br />
samsaxurSi var! xelmwife anduyafars miaCnia, rom gvajisagan<br />
safrTxe mogeliT, amitom mibrZana, saswrafod mas-<br />
Tan gaaxloT!<br />
ar damiwyia imis garkveva, Tu ra safrTxe momeloda.<br />
karga xans viyavi obobasa da rwyilis sazogadoebaSi<br />
da isedac vxvdebodi, rom rogorme maTgan Tavi unda<br />
damexsna. imaSi ki namdvilad viyavi darwmunebuli, rom<br />
Wiamaiebi Cems sisxls aRar daxarbdebodnen.<br />
_ liftiT veRar CavalT. qveviT bexveria dagvxvdeba,<br />
eg qonis kasri ki gvajis yurmoWrili monaa. _<br />
zizRi gakrTa durus xmaSi. _ erTaderTi gza dagvrCa _<br />
sahaero. aba, zurgze amekide!<br />
mecamete sarTulis simaRlidan rom gadavixede,<br />
guli amikankalda, magram sxva gamosavals ver vxedavdi,<br />
Tanac Cemi iRblis imedic mqonda. CavebRauWe durus koplebian<br />
labadas da aivnidan gadaveSviT... saxeSi haeris<br />
nakadi rom momxvda, megona yvelaferi amoyiravda-meTqi.<br />
simwris oflma damasxa. durus, albaT, vemZimebodi da<br />
didxans ver mzidavda. am dros gverdiTma qarmac dagvibera<br />
da pirdapir momitingeebisaken gagvaqana. durum<br />
frTebi energiulad aamuSava. moqalaqe WianWvela rom<br />
gvemsxverpla, saqme cudad wagvividoda. amitom xan erT<br />
mxares gadavyiravdiT, xan meores da zed tribunaze, mikrofonTan<br />
mdgom WriWinobela zeinabs davenarcxeT.<br />
rogorc Semdgom amixsnes, qalbatoni WriWinobela<br />
zeinabi adre ubralo quCis WriWinobela yofila da `qalbatonad~<br />
arc aravin moixseniebda. dro Seicvala, igi qu-<br />
Cis Seurigebel opozicionerTa liderad gadaiqca. misi<br />
programa ioli dasamaxsovrebeli iyo, radgan Sedgeboda<br />
erTaderTi uaryofiTi nawilakisagan _ `ara!~<br />
ranairi kiTxvac unda dagesvaT, Tundac surs Tu ara<br />
mzis amosvla, an Casvla, pasuxi erTi iqneboda _ `ara!~<br />
erTaderTi SekiTxva, romlis drosac WriWinobelas<br />
WoWmani Seudgeboda, aseTi iyo:<br />
`ikisrebT Tu ara samefos dedoflobas, Tu xelmwife<br />
anduyafari dayabuldeba?~<br />
qalbaton zeinabs umal guli misdioda. misi momxreebi<br />
niSadurs aynosebdnen. gons mosuli WriWinobela<br />
ki arcTu damajereblad waiknavlebda:<br />
`ara!~<br />
swored aseT saxelganTqmul qalbatons davenarcxeT<br />
zevidan da gavSoteT ficarnagze.<br />
_ ara! _ ikivla WriWinobela zeinabma.<br />
ver mivxvdi, ras eloda Cvengan da raze gveubneboda<br />
uars.<br />
Wiamaia duru swrafad wamoxta, Tan mec amiTria,<br />
radgan SiSisagan ise viyavi gaognebuli, labadisaTvis<br />
xelis gaSveba damaviwyda.<br />
244 245
mivcvivdiT dazaralebuls, wamoyeneba movundomeT,<br />
is ki Wirveulad asavsavebda fexebs da Tavisas gaiZaxoda:<br />
_ ara, ara!..<br />
atyda erTi Rrianceli, momitingeebi ficarnags moawydnen.<br />
_ ara!.. Zirs!.. agentebi!.. sisxlismsmelebi!.. _ amas<br />
da uaressac gaiZaxodnen.<br />
mindoda mikrofonTan mivsuliyavi, bodiSi momexada<br />
da amexsna, rom aravisi agenti ara var da sisxlsac ar<br />
giaxlebiT.<br />
durum xeli mtaca da ganze gamaTria.<br />
_ Tu ggonia, amaT rames Seasmen, Semcdarxar! viCqaroT,<br />
Torem gaTamamdebian da ise dagkbenen, rumbiviT<br />
gasivdebi!<br />
Semigdo zurgze da momitingeebs Tavze gadavufrineT.<br />
bunebrivia, didxans ver vifrendiT, moednis bolos<br />
Zirs daveSviT da gza sirbiliT ganvagrZeT.<br />
uknidan moismoda zeinabis xma. adre Tu nazad Wri-<br />
Winebda, axla ise gaswioda, ara, arao, yurTasmena waiRo.<br />
mogvianebiT gavige, quCis opoziciam `bermuxidan~<br />
Cveni gadmofrena provokaciad miiCnia da WriWinobela<br />
zeinabma naxevari wliT SimSiloba gamoacxada.<br />
_ mouxdeba kidec! _ ganmimarta durum. _ mTeli<br />
zafxuli daWriWinobda, daxtoda, sursaTi ver moimaraga,<br />
axla ki mis momxreebs guli auCuydebaT da erT-or<br />
lukmas miaSaveben!<br />
ase iyo Tu ise, momitingeebs karga manZiliT dav-<br />
SordiT da kvekverias viwro quCebis xlarTSi CavikargeniT...<br />
T T a a v v i i VIII<br />
VIII<br />
faTerakebi kvekveriaSi<br />
quCas orive mxares dabali, erTierTmaneTze wayunculi<br />
pawawkintela saxlebi gasdevda. kar-fanjrebi<br />
migmanuli hqondaT, albaT, binas mtvers Tu aridebdnen.<br />
momcro moedans mivaRwieT da win koRo gadagvidga.<br />
Tavze kepi ZvelbiWurad exura, pirSi sigareti gaer-<br />
Wo da Tavxedurad saxeSi Semomabola.<br />
_ jigaro, sigareti momawevine!<br />
Sarze iyo, ra!<br />
duru fexdafex momyveboda. win gadamaswro da ko-<br />
Ros zorba Witlayi amohkra.<br />
_ biWebo, Cveni kako gagvilaxes! _ iwivla viRacam<br />
da fanjrebidan, karebidan, momijnave quCebidan koRo-<br />
Ta jari gamocvivda. zognic banze gadmoeyudnen, wuodnen<br />
da viSviSebdnen. eseni, vfiqrob, qalebi iyvnen.<br />
_ aba, koRoTubnelebo, Rone gamisinjeT! _ daqadnebiT<br />
SeuZaxa durum.<br />
_ vah, duru, Sena! _ wamoiknavla kakom da fexebze<br />
Zlivs wamolaslasda.<br />
_ e, duru yofila! _ gadasZaxes erTmaneTs koRo-<br />
Tubnelebma da daSoSmindnen, Tumca, vatyobdi, Cems danaxvaze<br />
kbilebs ilesavdnen.<br />
_ ramdenjer unda gagafrTxiloT, gamvlelebs nu<br />
auxirdebiT-meTqi, veravis gauvlia koRoTubanSi!<br />
_ dawynardi, durus venacvale! _ Tqva erTma darbaiselma<br />
koRom. _ am Cvens kakos Cvenve gavlaxavT! Zmurada<br />
gTxov, Wiqaze fexi ar gvikra, cota wavuqcioT!<br />
_ xom ici, Cemo Toma, aRara vsvam! _ iuara Wiamaiam,<br />
kiduri gamomdo da gamarida, Tan yurSi CamCurCula: _<br />
amaT eride, kotesTan arian Sekrulni da Tavsac amitom<br />
gavidnen!<br />
246 247
_ Sen ki ifrine da... _ aRtaceba ver davmale.<br />
_ me, adre, `obobaTa kavSiris~ cema-tyepis akademia<br />
davamTavre! orasi koRoc rom momvardes, bdRvnas<br />
avaden!<br />
gzad duqnebis rigs CavuareT, Sig koRoebi isxdnen,<br />
sinjarebiT sisxlis wveTebi gamoefinaT.<br />
_ aSkarad naZarcviT vaWroben! _ braziT Cailaparaka<br />
durum. _ sakmarisia, CasTvlimo, umal ulufas agwapnian!<br />
dadeqi da ifxane mere!<br />
rogorc iyo, gavcildiT koRoTubans da SevediT<br />
WianWvelaTubanSi.<br />
guneba gamomikeTda. sufTad dagvili quCebi erTierTmaneTs<br />
Wrida. orsarTuliani saxlebis zeda sarTulebze<br />
fanjris SuSebi krialebda. aivnebze qoTnebiT yvavilebi<br />
gamoedgaT. pirvel sarTulebze saxelosnoebi da<br />
savaWroebi CamoerigebinaT. qvafenilebze mimodiodnen<br />
datvirTuli sazidrebi da orTvalebi. trotuarebi savse<br />
iyo samuSao tansacmelSi gamowyobili mamri WianWvelebiT<br />
da kopwia mdedrebiT, romlebsac TavianTi pawawkintela<br />
Svilebi skolebSi mihyavdaT. ufro patarebi fexebSi gveblandebodnen,<br />
qviSiT erTobodnen, Widaobdnen, Cxubobdnen,<br />
cekvavdnen... didebis umetesoba mousvenrad dafusfusebda,<br />
navaWri xoragi mihqonda, saxelosnoSi ijda,<br />
CaquCs ukakunebda, keravda, kemsavda, funTuSasa da Rvezels<br />
acxobda, funas agundavebda, marwyvis jems, alublis<br />
murabasa da nayins yidda.<br />
_ durus gaumarjos, durus! _ xandaxan mogvesalmebodnen<br />
warmosadegi, yaraCoRelis tanisamosSi<br />
gamokvanWuli WianWvelebi.<br />
_ aqeT mobrZandiT, Svilo duru, stumaric damipatiJe,<br />
marwyvis Jele gamisinjeT! _ mogvmarTavda erTi<br />
Casuqebuli qalbatoni.<br />
_ alublis nayini miirTviT! _ gvTavazobda meore.<br />
Cven Tavazian madlobas vuxdidiT da fexs vuCqarebdiT.<br />
TvalnaTliv Canda, rom formikalendis siZliere<br />
WianWvelebis kiserze idga. eseni dReniadag Sromobdnen<br />
da dovlaTs qmnidnen.<br />
amasobaSi momSivda kidec. im droidan, rac baTuras<br />
gamovemSvidobeT, pirSi xemsi ar Camsvlia. imis SiSiT, funa<br />
ar SemomTavazon-meTqi, wuwunisagan Tavs vikavebdi.<br />
Wiamaiam Semomxeda, mixvda Cems gasaWirs da sardafis kibeze<br />
CamiZRva.<br />
karze kintos Sarvliani WianWvela exata. xiliT savse<br />
xonCa eWira.<br />
dabalWerian, naxevradCabnelebul darbazSi aRmov-<br />
CndiT. uxeSad naCorkn kunZebze WianWvelebi isxdnen da<br />
qeifobdnen. haeri gajerebuliyo cxeli orTqliT da Tu-<br />
Tunis boliT. kedlebze primitivisti avtoris `mocekvave<br />
WianWvelebi~ exata.<br />
Casuqebulma daxlidarma Cvens danaxvaze kidurebi<br />
gaSala.<br />
_ mobrZandiT, duru batono, raime xom ar gawyenineT,<br />
sul mTlad rom dagviviwyeT?<br />
_ saqmeebs ver avudivar, Cemo anTimoz, saqeifod<br />
veRar vicli! _ upasuxa durum. _ ager, Sexede, Sori<br />
qveynis stumari moviyvane!<br />
_ dasaklavi araferi gvyavs, Cemo duru, Tu stumars<br />
sisxli swyuria...<br />
_ ah, mageTebs ver vitan! _ saubarSi CaverTe. _<br />
bunebiT vegetarianeli var!<br />
_ dabrZandiT, Tqveni Wirime, gauCenels gavaCen!<br />
mivusxediT me da duru kuTxis magidas. wuTSi Cvens<br />
win daxvavda baRCeuli da xileuli _ sazamTro da nesvi<br />
ginda, marwyvi da atami, leRvi da yurZeni, nigozi da Tafli...<br />
axlo magididan siniT gozinayi mogvarTves, Sori magididan<br />
_ xalva.<br />
iqiTken dol-garmoni aaxmianes da grZelulvaSa,<br />
Ripianma WianWvelam aRmosavluri baiaTi aarakraka. xma<br />
ise dauwvrilda, nemsis yunwSi aZvrenda.<br />
welis narnari rxeviT gamogogmandnen norCi Wian-<br />
248 249
Wvelebi da `kintauri~ Camouares.<br />
bevri raRa gavagrZelo, kargad viqeifeT!<br />
Wiamaia durum vardis wveniT savse sasmisi aswia da<br />
wamoiZaxa:<br />
_ Cvens xelmwife anduyafars, gau-mar-jos!<br />
_ jos, jos!.. _ SesZaxes erTxmad WianWvelebma da<br />
am dros SemosasvlelTan xmauri moisma.<br />
TiTqosda viRaca Cxubobda.<br />
gaskda kari da kibeze WianWvelebis, rwyilebisa da<br />
koRoebis zedaxora Camogorda.<br />
qveSidan nacem-nagvemi koRo kako gamoZvra da daiwripina:<br />
_ ai, isinic!.. amaT mcemes!<br />
rwyilebma Tavi moigiJianes:<br />
_ amaT Cvens Zmas scemes? migviSviT!..<br />
Wiamaia duru wamovarda da Seegeba. momxdurebi aryiT<br />
yardnen da, etyoba, Tavxedoba gasdiodaT, radgan<br />
sardafSi moqeife WianWvelebma Tavs uSveles.<br />
daxlidarma anTimozam amoioxra:<br />
_ kotes mxedrobaa! sanam yvelafers ar damilewaven,<br />
ar momeSvebian! _ mere ukana gasasvlelisaken maniSna:<br />
_ gaiqeci, durus eseni ver moerevian!<br />
cxadia, megobars gasaWirSi ver mivatovebdi. bolos<br />
da bolos mec qarTveli var da kacobisa raRaca mcxia.<br />
avdeqi da erT-or rwyils ise gavuqane, mgoni ybebi movungrie.<br />
koRo kakos, mag naZiralas, iseTi wixli amovkari,<br />
vfiqrob, sapensiod gavamzade... Wiamaia duru ufro yoCa-<br />
Rad irjeboda, visac moscxo, yvelani nokautSi Caagdo.<br />
magram momxdurebs axal-axali mxedroba emateboda da<br />
aqedan drouli aTesva ufro upriani iqneboda. me da durum<br />
mxari-mxars miveciT, nabij-nabij davixieT da bolos<br />
kars miRma gavsxltiT...<br />
bneli derefani swrafad movilieT. winidan sinaTle<br />
abrWyvialda da kvlav qalaqis ubanSi aRmovCndiT.<br />
_ frTxilad! _ maniSna durum. _ aq rwyilTubania!<br />
eseni cal-calke mxdlebi arian, erTad uyvarT daseva!<br />
sayeloebi aviwieT, qudebi CamovifxateT da gza ise<br />
dinjad gavagrZeleT, viTomc wuTis win arc gviCxubia.<br />
guli mifancqalebda, magram garegnulad SiSi ar gamim-<br />
JRavnebia. rwyilTa saxlebisaken gaxedvac ar mindoda.<br />
amaTi dia<strong>saxli</strong>sebi arc gvidnen da arc recxavdnen, yvelafers<br />
qeciani ZaRlis suni asdioda.<br />
uceb saidanRac pawawkintela rwyiluka gadmoxta<br />
da daiwivla:<br />
_ uyureT, ramodena sadili gvestumra!<br />
sadilio? _ atyda kar-fanjrebis raxaruxi. yoveli<br />
mxridan rwyilebma gamoyves Tavi da cnobismoyvared<br />
mogvacqerdnen. ufro gambedavebi kvalze gamogvyvnen.<br />
erTi-ori mamaci rwyili winidan gadagvidga, magram Cven<br />
SeuCerebliv wixlebi vkariT da ganze mivyareT.<br />
TiTqos SeTanxmebulado, sirbiliT win gaviWeriT.<br />
_ daiWiT, ar gauSvaT! _ ikivla viRacam da rwyilebis<br />
mTeli gundi gamogvenTo.<br />
yoCaRad gavrbodiT, magram isini naxtomebiT gveweodnen.<br />
maSin gamaxsenda misi aRmatebuleba batoni premieris<br />
SesaniSnavi Sairis striqonebi _ `rwyili axta-daxta...~<br />
quCis bolos erTma moaxerxa kidec, mxarze Semaxta<br />
da kiserSi nestari Camaso, Tumca, vfiqrob, Cemi sisxli<br />
ver Seirgo, radgan Zirs vbertye da Tan iseTi vdruze,<br />
Tu saswrafod reanimaciaSi ar gaaqanebdnen, suls ufal-<br />
Tan gagzavnida...<br />
250 251
T T a a v v i i IX<br />
IX<br />
faTerakebi grZeldeba<br />
gzajvaredinTan rwyilebi ucbad CamogvSordnen.<br />
gavixede da davinaxe, ramac isini daafrTxo: gzis saval<br />
nawilze uzarmazari wiTeli baRlinjo gatylarWula,<br />
policielis kiteli da Sarvali tanze askdeba, wina kidurSi<br />
saCiCqni uWiravs da zantad iCiCqneba. isea sisxliT<br />
gatiknuli, TiTi rom daaWiro, piridan waskdeba.<br />
_ genacvale, ratom arRvev sagzao wesebs? _ daaslokina.<br />
_ romel wesebs? _ gavikvirve.<br />
_ akrZaluli siCqariT morbodiT, Tanac quCis saval<br />
nawilSi... xom SeiZleba, pativcemul baRlinjos Seaskde<br />
da gaitano, iyuryute mere cixeSi.<br />
vatyob, Wiamaia durus vera cnobs da surs rame dagvcinclos.<br />
duru braziT aenTo, sacaa wauTaqebs.<br />
am dros bedad, mxedari gamoCnda. orjer ufro metad<br />
gatiknuli baRlinjo iremaxoWoze gadamjdara da<br />
dezebis cemiT aqeTken moaqanebs.<br />
_ durus dideba! salami Cvens stumars! _ Soridan<br />
mogvesalma mxedari.<br />
gaberili Ripi unagirze Semoudvia, samxreebze imdeni<br />
oqro asxia, policiis generalze naklebi ar iqneba.<br />
rigiT baRlinjos SiSis oflma daasxa. smenaze dadga.<br />
zedmeti daZabulobisagan serTukis Rilakebi mowyda<br />
da tyviasaviT mimoifanta. erTi cali SublSi momxvda<br />
da kopi damaCina. TviTon policiels ki titlikana Ripi<br />
auTaxTaxda.<br />
_ ra xdeba aq? _ ikiTxa policiis Cinma.<br />
damfrTxali policieli Semecoda da, Tumca Subls<br />
visresdi, xma ar amomiRia. durumac brazi daicxro da<br />
Semrigeblurad uTxra:<br />
_ meti Wkua da wesiereba sWirdebaT Tqvens xelqveiTebs,<br />
batono yaraman!<br />
yaramanma policiels cxvirwin kidurebi auqnia da<br />
yvirili morTo:<br />
_ gvarcxven, xom? Se lenCo, forma gacvia da durus<br />
vera cnob?!<br />
durum mxari gamkra, maniSna, sanam ufrosi umcross<br />
angariSs usworebs, aqedan gavecaloTo.<br />
gza mSvidad gavagrZeleT. uknidan karga xans gvesmoda<br />
maRali Cinosnis yvirili.<br />
_ es yaramani didi vireSmakaa! _ amixsna durum. _<br />
generloba kai sma-WamaSi miiRo. igi msuqani naWrebis daTrevis<br />
Cempionia. kvekveriaSi omi rom gaCaRda, imdeni moaxerxa,<br />
meomar mxareTa Soris gawva da ukanali abzika. magis<br />
tra...saTvis im dros aravis ecala, magram SemTxveviT vegetarianelTa<br />
nasroliT gaikawra. yaramansac es undoda!<br />
umalve gamarjvebulebs miemxro da jildoc miiRo. adre<br />
Tu anduyafar vegetarianelis karze Toxlaobda, axla<br />
pirmwyazaris nasufraliT ikvebeba!<br />
_ axla ras uzams mag policiels? _ CaveZie.<br />
_ SemoeWmeva! _ mSvidad mipasuxa durum.<br />
am dros metad usiamovno suni meca. durumac pirze<br />
cxvirsaxoci aifara. wayunculi <strong>saxli</strong>s kuTxidan taxiviT<br />
Casuqebulma arsebam gamoixeda. durum erTi ufTxvina<br />
da isic daikarga.<br />
_ tilTubans umjobesia gverdi avuqcioT! _ ziz-<br />
RiT Tqva durum. _ eseni qurdebi da mawanwalebi arian,<br />
fuls siZviTa da WuWyiT Souloben!<br />
_ eg rogor?<br />
_ amaTi dedakacebi fulis gulisaTvis visac ginda<br />
Caugordebian! fuh, RmerTma gvaSoros! _ wamoiZaxa durum<br />
da fexs auCqara. mere cotaTi damSvidda da ganagr-<br />
Zo: _ Tu agekidnen, veRar moiSoreb! arc taraknebi mexateba<br />
gulze, magram amaTTan ra Sedarebaa...<br />
marTlac, tarakanTubanSi SvebiT amovisunTqe. aq qu-<br />
252 253
Cebi SedarebiT swori da dagvili Canda. aqa-iq xe izrdeboda.<br />
fanjris Ziras yvavili xarobda. aivnebi SeRebili<br />
hqondaT da zed daZonZili xaliCebi gadmoefinaT<br />
dasabertyad. trotuarebze moqalaqe taraknebi TavianT<br />
colebTan erTad darbaislurad daseirnobdnen da erTmaneTs<br />
ulvaSebis cmacuniT esalmebodnen. umravlesobas<br />
Savi da kremisferi ecva. dedakacebs cocxebi eWiraT, mamakacebs<br />
urikebiT nagavi gahqondaT. patara tarakunebi<br />
ezoebSi TamaSobdnen, ramdeni nagavic mSoblebs gahqondaT,<br />
imdens Svilebi yridnen.<br />
erTma darbaiselma tarakanma fexsacmeli damisuna<br />
da eWviT amomxeda. amas kremisferi Jiletis jibidan Zewkviani<br />
saaTi mouCanda da ulvaSebi aqeT-iqiT Capaevurad<br />
gaewvarTa.<br />
_ ra iyo, dianoz, ra ar mogewona? _ hkiTxa durum.<br />
_ vifiqre, stumars tilTubnidan rame xom ar gamohyva-meTqi!<br />
_ wamoiwia da durus maameblurad moucacuna<br />
ulvaSebi. _ dagvewvieT, duru batono, premier gedevanis<br />
nasufralidan narCenebi gadmouyriaT da Cemma<br />
meuRlem momirbenina. iseTi lukmebia, gagixardeba!<br />
_ gveCqareba, Cemo dianoz, sxva dros iyos! _ gaecina<br />
durus.<br />
nasufralidan mirTmeva didad arc me mxiblavda.<br />
tarakanTubnidan ori nabijiRa gvrCeboda bututias<br />
moednamde da swrafad CavirbineT.<br />
cxadia, sxva viTarebaSi sastumro `bermuxidan~ amodena<br />
faTerakiani gzis gavla arc dagvWirdeboda, raki<br />
anduyafar meoris moednidan SegveZlo pirdapir WkiWkitia<br />
pirvelis prospeqtiT aqamde gamogvevlo, magram<br />
SevecadeT arakeTilmosurneTa Tvals ar SevCxerodiT<br />
da gzac imitom gavimrudeT.<br />
bututias moedani da WkiWkitia pirvelis prospeqti<br />
kvekverias mSvenebaa. orives alamazebs uzarmazari Senobebi,<br />
formikalendis arqiteqturis igavmiuwvdomeli<br />
Sedevrebi. maTSi vlindeba WianWvelas maRali SemoqmedebiTi<br />
inteleqti. samwuxarod, zogierTi maTgani bolo omma<br />
gaanadgura da nangrevebze reklamebiT aWrelebuli ficris<br />
dafebia afarebuli.<br />
bututias moedanze uzenaesi salaybos monumenturi<br />
Senobaa aRmarTuli, mis Tavze formikalendis Svidferi<br />
droSa frialebs, rac imas niSnavs, rom qveynis mTavari salaybo<br />
daZabulad muSaobs. ministrTa kabinetis Senoba<br />
odnavRa Camouvardeba Tavis mezobels da mis Tavzec<br />
droSaa aRmarTuli. misi aRmatebuleba batoni premieri<br />
funagoria xoWo gedevani Tavis kabinetSi zis da humanitarul<br />
funas anawilebs. moednis centrSi uzarmazari<br />
monumenti dgas. maRal kvarcxlbekze TviT WkiWkitia<br />
pirveli wamomarTula. erTi kiduri CrdiloeTisaken<br />
miuSveria, meore _ samxreTisaken, mesame _ aRmosavle-<br />
Tisaken da meoTxe _ dasavleTisaken. pirvel xelmwifes,<br />
Turme, mTeli planetis dapyroba ewada, rac ganuxorcielebia<br />
kidec. WianWvelebi mTel dedamiwas moedvnen,<br />
oRond tvirTis simZime veRar gaTvales da amitomac da-<br />
Ciavdnen.<br />
WianWveluri andaza gvaswavlis: imaze met tvirTs<br />
nu wamoikideb, risi awevac SegiZlia!<br />
sataxto qalaqis centri metad xmauriani aRmoCnda.<br />
igi gadatvirTuli iyo sazidrebiT, urmebiTa da orTvalebiT.<br />
aqa-iq iaponuri manqanebic SevniSne. daxeT, am<br />
iaponelebs Turme formikalendSic SemouRweviaT!<br />
trotuarebi savse iyo moseirne moqalaqeebiT, um-<br />
Tavresad elitaruli WianWveloba mimodioda, Wrela-<br />
Wrula CacmulobiT awonebdnen erTmaneTs Tavs (Cemi iq<br />
yofnis dros modidan ukve gadioda moxarSuli jinsebi!).<br />
sastumro `bermuxis~ mxridan CoCqoli moisma. iqidan<br />
demonstrantebi daiZrnen. Tavdapirvelad mxolod<br />
Wreli droSebi Canda, mere transparantebi gavarCie,<br />
romlebzec erTaderTi nawilaki ewera _ `ara!~ brbom<br />
TandaTan gaavso WkiWkitia pirvelis prospeqti. win sakaciT<br />
WriWinobela zeinabi mohyavdaT. dazaralebuls pir-<br />
Tan mikrofoni miedo da Tavdauzogavad iWinTeboda:<br />
_ ara, ara!..<br />
254 255
pasuxad brbo samgzis imeorebda:<br />
_ ara, ara, ara!<br />
_ dadian da xmauroben! _ amixsna durum. _ ukmayofiloni<br />
arian, oRond ar ician, risi!<br />
am saubarSi viyaviT, roca momijnave quCebidan xelketiani<br />
policieli baRlinjoebi da kotes mxedroba<br />
gamocvivda. atyda erTi cema-tyepa, ver gavarkvie, vin<br />
vis urtyamda da vin sad garboda.<br />
_ wavediT! _ momqaCa durum.<br />
maRal Tejirs gadavaxtiT da daburul baRs SevefareT.<br />
Soridan kvlav moismoda xmauri. aq ki sulieri<br />
aravin WaWanebda.<br />
cota xans viareT. durum xSiri buCqnari gadaswia<br />
da imis miRma saidumlo kari aRmoCnda.<br />
Wiamaiam gasaRebi moargo.<br />
bnel derefanSi SevediT.<br />
winidan gaanaTa.<br />
_ cici, Sena? _ ikiTxa durum.<br />
_ ho, gelodebiT!<br />
cicinaTela cici Semogvegeba da gagviZRva.<br />
pirisaxeze ver Sevxede, rakiRa ukanaliT gvinaTebda.<br />
xandaxan duru Cerdeboda, mafrTxilebda, rames<br />
Tavi ar waartyao.<br />
ucbad gverdidan pawawa Tvalebma gaibrWyviala. momeCvena,<br />
rom sibnelidan viRac miTvalTvalebda.<br />
_ duru! _ CurCuliT gavZaxe.<br />
_ ra iyo?<br />
_ iq viRacaa!<br />
durum im mxares nabiji gadadga. cicic gaCerda, im<br />
kuTxes mianaTa, magram carieli kedeliRa davinaxeT.<br />
_ mogeCvena! _ damamSvida durum da gza ganvagrZeT.<br />
mainc veWvobdi, rom sibnelidan viRaca miTval-<br />
Tvalebda.<br />
gvirabis bolos dRis sinaTle gamoCnda, cicis naTeli<br />
Cauqra. erTi gamwleuli qalbatoni aRmoCnda. Semdgom<br />
durum amixsna, rom igi xelmwife anduyafaris uerT-<br />
gulesi fareSia da Tu mteri gaimarjvebda, wesisamebr,<br />
pirvels mas Camohkidebdnen, oRond ukanaliT.<br />
mimovixede, Turme xelmwifis samzareuloSi aRmovCndiT.<br />
TeTrCaCianma mzareulebma viTomc ver SegvamCnies.<br />
uamrav qvabsa da qvabunaSi ixarSeboda nair-nairi<br />
muraba, xilfafa, kompoti, xilisa da bostneulis wvenebi...<br />
tafebsa da tafunebze cxveboda namcxvrebi da fun-<br />
TuSebi... ibraweboda xaWapuri, qada da nazuqi. mokled,<br />
yvelaferi, riTac SeiZleba piri Caitkbarunos aTi wlis<br />
biWunam...<br />
T T a a v v i i X<br />
X<br />
aqa ambavi misi udidebulesobisa da<br />
princesa naTelikosi<br />
Wiamaia durum misaRebSi Semiyvana, cicisTan damtova,<br />
TviTon ki kars miRma gauCinarda. es iyo maRalWeriani,<br />
rbili avejiT gawyobili oTaxi. misi fanjrebi baRSi<br />
gadioda. zed akruli wvrili gisosebi samefo ojaxs icavda<br />
momabezrebeli mTxovnelebisa da teroristebisagan.<br />
qalbatonma cicim savarZelze mimiTiTa, TviTon ki<br />
telefonSi JRurtuli daiwyo.<br />
sagrZnoblad vRelavdi. gamaxsenda oboba gvajis<br />
sityvebi, xelmwifis saxelis gagonebaze Zirs unda ikotrialoo;<br />
ager, WianWvela baTura da misi jalaboba miwaze wvebodnen<br />
pativiscemis gamosaxatavad; sastumros administratori<br />
WianWvela bexveria cdilobda orad gadakeciliyo<br />
da ara gamosdioda ra... miuxedavad Cemi gvariSvilobisa,<br />
ar vicodi, ranairad warvsdgomodi mis udidebulesobas,<br />
ubralod Tavi dameqnia Tu Subli parketze mertya, ena pir-<br />
Si gameCerebina Tu iataki meloka, rogorc es lagnagis mefis<br />
karze xdeboda (ix. j. s v i f t i, guliveris mogzauroba).<br />
256 257
am dabneulobis Sedegi iyo, rom qalbaton cicis<br />
utaqtod davekiTxe:<br />
_ geTayvaT, ramdenvoltiania Tqveni ganaTeba?<br />
cicim ucnauri xma gamosca, albaT, gaicina da im<br />
wuTidan TvalebSi Semomcicinebda, flirtis gagrZelebas<br />
Tu elodeboda.<br />
me ki mivbrundi da kuTxeSi midgmul televizors<br />
mivacqerdi. ekranze WianWvelebis saxalxo ansambli asrulebda<br />
mravalyvirilian saomar simReras. gemovnebaze<br />
ar daoben, magram nu miwyenen Cemi WianWvela megobrebi<br />
da me ufro WriWinobelebis WriWini mirCevnia.<br />
_ me maRalZabviani qali var, geTayva! _ momesma<br />
uceb cicinaTelas pasuxi.<br />
sabednierod, duru gamovida da maniSna, SebrZandio,<br />
TviTon ki misaRebSi darCa.<br />
Sevedi.<br />
_ modi, modi, viTamaSoT! _ momesma uceb biWunas<br />
wkriala xma da uzomo gancvifrebisagan nabiji ver gadavdgi.<br />
Cemi gaogneba ar gamouwvevia vrceli da maRali darbazis<br />
simSvenieres, barokos stilis fanjrebs, brolis<br />
WaRebs... arc SemaRlebulze dadgmul oqros taxtsa da<br />
farCagadafarebul magidaze _ Zvirfasi TvlebiT moWedil<br />
oqros samefo gvirgvinsa da skiptras... arc kedlebze<br />
Camofenili erovnuli droSebis feradovnebasa da<br />
taxtis Tavze amokveTil gerbs, romelzec meordeboda<br />
moedanze dadgmuli WkiWkitia pirvelis gamosaxuleba.<br />
megona, ukve araferi gamikvirdeboda!<br />
misi udidebulesoba formikalendis xelmwife anduyafar<br />
meore pirmwyazari da xelmwifis ufrosi daiko<br />
misi brwyinvaleba princesa naTeliko titlikanani brZandebodnen.<br />
ufro sworad, Tavdapirvelad momeCvena, rom<br />
titlikanani brZandebodnen. sinamdvileSi ki xelmwifes<br />
ecva ablabudis Sarval-perangi, mxrebze gadaegdo ablabudisave<br />
mosasxami, xolo princesa naTelikos emosa<br />
ablabudis Zvirfasi kaba, romlis arsebobas is patiosani<br />
Tvlebi mowmobda, aqa-iq qalwulis gulmkerdsa da mxrebze<br />
rom gaielvebda.<br />
_ modi, viTamaSoT! _ Wirveulad gamimeora biWunam<br />
da iZulebuli gavxdi mivsuliyavi.<br />
darbazis SuagulSi, pirdapir iatakze saTamaSo rkinigza<br />
moewyoT, cicqna matarebeli da vagonebi liandagze<br />
daqrodnen, gvirabebSi Zvrebodnen, xidebze gadadiodnen.<br />
yovelive amas aRfrTovanebuli taSiT xvdebodnen<br />
maTi udidebulesobebi da da Zma.<br />
usityvod Cavcucqdi, orTaves Tvals ver vaSorebdi.<br />
vcdilobdi, azri momekriba.<br />
misi udidebulesoba angeloziviT biWi gaxldaT.<br />
moxdenili sportuli aRnagoba hqonda. cisfer TvalebSi<br />
xandaxan sicive Caudgeboda, magram iseTi kriala Rimili<br />
gaubrwyindeboda, pirisaxe iseTi cocxali da sayvareli<br />
uxdeboda, rom ar SeiZleboda adamianSi sapasuxo grZnoba<br />
ar gamoewvia. oRondac, aTi wlis biWis Tavze gasaocari<br />
sanaxavi iyo samocdaaTi wlis kacis WaRara. mere gavige,<br />
ymawvili xelmwife im dRes gaWaRaravda, roca zarbaznebis<br />
grialiT misi winamorbedi da sexnia daamxes, is ki sazeimod<br />
taxtze aiyvanes.<br />
princesa naTelikoze laparakic miWirs. vinanieb,<br />
rom misma igavmiuwvdomelma silamazem kinaRam Cemi naniko<br />
damaviwya, SoltiviT gogonas erTi bewo nakli ar<br />
daeZebneboda. ra SxvarTi fexebi hqonda, ra moxdenili<br />
TeZo da weli, rogori qaluri gulmkerdi, gluvi mxrebi,<br />
CanCqeriviT oqros Tmebi, pirisaxis ovali, zomieri<br />
cxviri da ZmasaviT cisferi Tvalebi... oh, misi bageebi...<br />
mapatieT, mgoni, Sors Sevtope!<br />
_ daxe, axla oboba gvaji xids aafeTqebs da matarebeli<br />
gadavardeba! _ Semomcina misma udidebulesobam<br />
da Rilaks TiTi daaWira.<br />
xidi umal SuaSi gaipo. matarebelma ganwirulad<br />
Sehkivla da gadaiCexa. masze mibmuli vagonebic gadayi-<br />
258 259
avdnen da erTmaneTze aixorxlnen.<br />
_ axla dazaralebul mgzavrebs rwyili kotes biWebi<br />
miscvivdebian! _ misma udidebulesobam kolofidan<br />
TuTiis jariskacebi gadmoyara da damtvreuli vagonebis<br />
irgvliv ganalaga.<br />
_ naZarcvs, cxadia, Cemi premieri gedevani leRvis<br />
foTols gadaafarebs!<br />
misma udidebulesobam iatakze dafenili xaliCis<br />
kide aswia da saTamaSos zed gadaafara. mere xelebi daibertya,<br />
taxtze abrZanda da maniSna momcro skamze, romelic<br />
mis ferxTiT idga. Turme masze dajdoma did pativad<br />
iTvleboda da igi karTan daaxloebul pirTa mudmivi<br />
Surisa da qiSpis sagans warmoadgenda.<br />
momxibla xelmwifis aseTma ndobam. gamaoca patara<br />
biWisaTvis uCveulo sibrZnem da gonierebam. xangrZlivi<br />
saubris Semdeg davaskveni, rom da-ZmaSi (princesa naTeliko<br />
Cvidmetisa gaxldaT!) erTad Serwymuliyo bavSvuri<br />
gulubryviloba da berikacis goniereba.<br />
Cveni saubris Sinaarss aq mTlianad ver movitan. jer<br />
erTi, did adgils waiRebs, meorec, Zalian aRelvebuli<br />
viyavi da gonebaSi bevri ram ameria.<br />
Tavdapirvelad xelmwifem moikiTxa Tavisi `Zma da<br />
megobari~, Cveni qveynis pirveli piri. ratomRac miiCnia,<br />
rom me misi ndobiT aRWurvili despani viyavi.<br />
amas rom ambobda, ise momxiblavad iRimeboda, Cemi<br />
guli umal moigo.<br />
princesa naTelikom momibodiSa zedmeti cnobiswadilis<br />
gamo, magram mTxova, amexsna, Tu ratom var aseT<br />
uxeS qsovilSi CajavSnuli, nuTu am tanisamosisagan sxeuli<br />
dalilavebuli ara maqvs, an iqneb raime simaxinjes<br />
vmalav da ara msurs qveyanas vaCveno.<br />
Sevecade, amexsna, rom CvenTan adamianebi ase icvamen<br />
da siSiSvlis gamoCenas eridebian.<br />
_ nuTu me maxinji tani maqvs? _ lamazi Subli SeiWmuxna<br />
princesam.<br />
_ oh, Tqveno brwyinvalebav, Tqvenze mSvenieri arseba<br />
dedamiwis zurgze ar daiareba! _ ver davmale aRfr-<br />
Tovaneba.<br />
_ maSin ver gamigia, WupriviT ratom unda gavexvio<br />
parkSi? _ ganmicxada princesa naTelikom. _ isedac xom<br />
mag tansacmlis qveS yvelani SiSvlebi varT!<br />
amaze ra meTqmoda da gavCumdi. xom ver vetyodi,<br />
rom formikalendSi Cemnairad aTasnairi maxinji mweri<br />
da xoWo icvamda.<br />
misma udidebulesobam dawvrilebiT gamomkiTxa<br />
Cemi Tavgadasavali, mere Cemi samSoblos istoria da<br />
geografia. cota TviTonac icoda, Tanac iseTi ram,<br />
razec aqamde arc davfiqrebulvar. misma udidebulesobam<br />
macnoba, rom dRevandeli saqarTvelos teritoriaze<br />
cxovrobs miliardi WianWvela. formikalendis<br />
statistikosebma aRnusxes mamrisa da mdedris raodenobac,<br />
agreTve uwlovanTa ricxvi da Seadgines WianWvela-<br />
Ta jiS-jilagis reestri...<br />
Cvens dRevandel, krizisul movlenebze rom vuyvebodi,<br />
misi udidebulesoba moiRrubla, princesa naTelikos<br />
ki Tvalebi auwylianda.<br />
_ eh, Cven, WianWvelebi qarTvelebs vgvanebivarT!<br />
_ amoioxra xelmwife anduyafarma.<br />
minda SegaxsenoT, rom misi udidebulesoba Cveulebrivi<br />
biWi iyo, magram amasac, rogorc yvelas formikalendSi,<br />
Tavi WianWvela egona, oRond samefo gvarisa.<br />
amitom iyo, rom princesa naTeliko CameZia:<br />
_ qarTvel WianWvelebSi Tqven, albaT, mefuri<br />
gvariT gamoirCeviT!<br />
wamierad davibeni da abneulad Sevepasuxe:<br />
_ magram yvela qarTveli Cemnairia! _ mxedveloba-<br />
Si, cxadia, is mqonda, rom yvela qarTveli homo sapiensia.<br />
_ rogor, yvela qarTveli xelmwifea? _ gaukvirda<br />
anduyafars.<br />
260 261
`magan ar dagvRupa?~ _ gavifiqre CemTvis da ena<br />
dameba. ar vicodi rogor amexsna am gulubryvilo arsebaTaTvis,<br />
rom TviTonac ar iyvnen WianWvelebi da miT<br />
ufro _ me. amitomac am kiTxvaze pasuxi ar gamicia.<br />
cota xans Tanamedrove politikaze visaubreT.<br />
_ socializmi ra aris? _ mkiTxa xelmwifem.<br />
avuxseni, rom socializmi iseTi sistemaa, roca yvelani<br />
zomierad maTxovrebi varT da Tu vinmem Tavi wamoswia,<br />
egreve wavuTaqebT, raTa CvenTan gavaTanabroT.<br />
_ marto beladisaTvis yofila kai, radgan imas ver<br />
wauTaqeb! _ daaskvna gonierma biWunam. _ kapitalizmi<br />
raRaa?<br />
iseTi sistemaa, roca erTi ass Zarcvavs, oRond<br />
kanonieri gziT.<br />
_ Tqveneburi demokratia?<br />
es isaa, roca yvelas Tanabari uflebebi gvaqvs. ma-<br />
Rali wixls Tu damaWers, meca maqvs ufleba wixliT vupasuxo,<br />
oRond, samwuxarod, Cemi mokle fexebiT veRara<br />
vwvdebi.<br />
TiTi Sublze miido misma udidebulesobam, karga<br />
xans ifiqra da ase brZana:<br />
_ Cvenc gviWirs da Turme Tqvenc gagWirvebiaT!<br />
CamobrZandes es Tqveni xelmwife, iqneb zogi ram mec vaswavlo,<br />
Tundac is, Tu ra aris demokratia! _ mere taSi<br />
Semohkra da darbazSi Semosul cicis ubrZana: _ stumari<br />
sasaxleSi icxovrebs, moasveneT da pativi miageT!<br />
T T a a v v i i XI<br />
XI<br />
aqa ambavi oboba yarayurTisa<br />
princesa naTelikom pativi damdo da Cemi oTaxis<br />
karamde mimacila. Sevecade, Tavi momeToka da Tvali<br />
ameridebina, magram es TiTqmis SeuZlebeli iyo, radgan<br />
ise minarnarebda, TiTqos fexebs iataks arc akarebda.<br />
ablabudis Txeli kaba msubuqad fofinebda, tanze elamuneboda.<br />
qalbatoni cicinaTela cici odnav moSorebiT mogvyveboda<br />
da moridebiT meqceoda. albaT, amanac ifiqra,<br />
es Cveni stumari samefo gvaris kacia da masTan Tavqariani<br />
flirti saSiSiao.<br />
derefanSi rom mivdiodiT, moulodnelad tanSi gamburZgla.<br />
momeCvena, rom viRaca borotad miTvalTvalebda.<br />
swrafad movixede, TiTqos raRacam Savad gaielva.<br />
`molandebebi damewyo!~ _ Tavi davituqse, mere davixare<br />
da princesa naTelikos xelze mokrZalebiT vakoce.<br />
princesam xeli gancvifrebiT gamomtaca, Turme<br />
egona, rom vukbendi. gunebaSi gadavwyvite, amexsna<br />
princesasaTvis, Tu ra aris kocna da SemTxveva Tu momecemoda,<br />
gakveTilebic Cametarebina (am cuRlutobas,<br />
imedia, mapatiebs Cemi naniko!).<br />
CemTvis gankuTvnili oTaxi Zalian momewona. ori<br />
maRali fanjridan sinaTle uxvad iRvreboda. buxarSi<br />
cecxli enTo. buxrispiras, dabal tablaze ori kacis vax-<br />
Sami ewyo. kerZebis mixedviT mivxvdi, rom Wiamaia durum<br />
izruna... oTaxSi iyo rbili sawoli qaTqaTa qveSagebiT,<br />
saweri magida, savarZlebi da feradi televizori.<br />
SemosvlisTanave CavrTe da sakuTari fizionomia<br />
vixile. reportiorma Turme sastumro `bermuxasTan~<br />
gadamiRo. sasacilo sanaxavi iyo sqelua bexveria, romelic<br />
orad gakecvas cdilobda... Semdeg sxvadasxva informacia<br />
gadaica, maT Soris cnoba CinmaCinidan, rom<br />
TviTmfrinavi, romlidanac formikalendSi mgzavri<br />
Camovarda, mSvidobianad dafrinda CinmaCinis dedaqalaq<br />
uCinmaCinis aeroportSi. axla midis molaparakeba imis<br />
Taobaze, Tu rogor amoqolon Riobi da ramdeni dajdeba<br />
es operacia. SesaZlebelia, saqarTvelos ar eyos<br />
savaluto saxsrebi da maSin, arsebobs idea, rom qalbaton<br />
elviras eTxovos, zomieri gasamrjelos fasad, Tavisi<br />
262 263
Zvirfasi ukanaliT ukana gzazec dagmanos es Riobi da<br />
amiT samSoblos gauwios Rirseuli samsaxuri...<br />
ar vicodi, Sirazis vardi da kokobi daTanxmdeboda<br />
Tu ara, magram elviras ukanali gulwrfelad Semenana.<br />
bindispirze Wiamaia duru movida, mivusxediT tablas,<br />
mivirTviT xili da tkbileuli, wavuqcieT Wiqebi,<br />
viWukWukeT guliTadad... me Cemi ambavi movuyevi, iman<br />
Tavisi. gaixsena mSoblebi, mravalricxovani da-Zma, uzrunveli<br />
bavSvoba, roca balaxebSi xetialis garda saqme<br />
araferi hqonda... moCxubariZe Searqves Turme. im balax-bulaxSi<br />
uamravi vinme dacocavda da duruc Sarianad<br />
gadaekideboda, rac CxubiT mTavrdeboda. SeamCnies misi<br />
es niWiereba da waiyvanes obobaTa kavSiris cema-tyepis<br />
akademiaSi, sadac ZiriTadi xelobis garda anabanasac aswavlidnen,<br />
ra Tqma unda, kirilicaze... Tavisi ZalgulovanebiTa<br />
da gonierebiT male gaiTqva saxeli. xan aRmosavleTSi<br />
agzavnidnen funagorieli mojaxedebis winaaRmdeg,<br />
xan dasavleTSi _ binis taraknebis amboxebis<br />
CasaxSobad. mere mis sulSi aqamde miCumaTebuli simi<br />
aJRerda, samSoblos siyvaruli moeZala, obobaTa kavSirs<br />
zurgi Seaqcia da formikalendis samsaxurSi Cadga...<br />
_ fici maqvs dadebuli, _ gamando durum, _ bolo<br />
unda movuRo zogierTebis parpaSs da Cveni ymawvili xelmwife<br />
aRvadgino WeSmarit uflebebSi!<br />
kargad mivxvdi, vis parpaSs gulisxmobda.<br />
_ mec mzada var Tavi davdo xelmwife anduyafarisa<br />
da princesa naTelikosaTvis! _ mgznebarebam Semipyro,<br />
rasac daclili sasmisebi miZlierebda.<br />
_ xelmwife anduyafars gaumarjos! _ wamoiZaxa<br />
durum.<br />
_ jos!.. jos!.. _ beWedi davsvi da Cven erTmaneTs<br />
gadavexvieT.<br />
durus wasvlis Semdeg karga xans vujeqi televizors.<br />
WriWinebis opera midioda, imdeni iWriWines, Cam-<br />
Tvlima.<br />
antraqtSi oboba gvajis interviu gadaica. gvardiis<br />
sardali yveboda imaze, Tu rogor aRmomaCina da rogor<br />
uSiSrad da mamacurad gamkoWa. cxadia, sityvac ar<br />
dascdenia, rom gulwasuli vegde da Cemi gakoWva bavSvsac<br />
SeeZlo.<br />
gamovTiSe televizori da gaxdas Sevudeqi. ratom-<br />
Rac SiSma gamkenwla. xom xdeba xolme, rom adamians usafuZvlo<br />
SiSi eufleba. mimovixede, martodmarto viyavi,<br />
magram momeCvena, rom viRaca miTvalTvalebda.<br />
buxris piras rkinis sacecxluri egdo. aviRe da<br />
loginTan, xelis gawvdenaze davde.<br />
am xnis manZilze pirvelad gavSiSvldi da nebierad<br />
CavTbundi.<br />
Zilma CamiTria... mezmana, rom bnel ufskrulSi vvardebi...<br />
SiSisagan wamoviyvire da gamomeRviZa...<br />
oTaxSi TiTqos raRaca Seirxa. fanjridan Semosuli<br />
namgala mTvaris susti anarekli odnavRa fantavda sibneles<br />
da ufro vigumane, vidre davinaxe, rom marto ara var.<br />
marjvena xeli gavapare, sacecxluri aviRe, marcxeniT<br />
ki Suqi avanTe.<br />
_ daxoce, daxoce adamianebi! _ boRmiT wamoiZaxa<br />
viRacam.<br />
Tvalebi kinaRam Sublze amomezarda.<br />
Cemken moeqaneboda uzarmazari, banjgvliani oboba...<br />
iseTi Savia, bneleTidan amosulsa hgavs.<br />
yvirili movrTe, megona, Cemi RrialiT davafrTxobdi.<br />
_ daxoce, daxoce adamianebi! _ Semzaravi xma gamosca<br />
obobam, Tan arc Seyovnebula.<br />
fexze wamoviWeri da zevidan vxeTqe sacecxluri.<br />
imodena Rone Cavatane, xars wavaqcevdi, magram obobam<br />
wamiT daixia da isev Setevaze gadmovida.<br />
sawolidan savarZelze gadavinacvle, iqidan sawer<br />
magidaze, iqidan kvlav savarZelze... davxtivar aqeTiqiT,<br />
Tan vcdilob, sacecxluri moxerxebulad movu-<br />
264 265
nacvlo, imisic meSinia, es erTaderTi iaraRi Tavisi marwuxiviT<br />
Zlieri kiduriT xelidan ar gamomglijos.<br />
bolos movaxerxe da TvalSi vatake.<br />
simwris Rmuili morTo, banjgvliani piri moixoka...<br />
daixia... fexdafex mivyevi, Tan vcdilob, uamravi Tvalidan<br />
romelime kidev amovubuSto.<br />
am dros kari gaiRo da cicinaTela cicim Sehkivla,<br />
Turme xmauri Semoesma da moirbina.<br />
obobam moqneuli sacecxluri kidev erTxel aicdina<br />
da pirdapir Camqral buxarSi durTa Tavi, buxris mil-<br />
Si miimala.<br />
gadareuli Semovarda Wiamaia duru, avtomati moarbenina.<br />
_ sad aris?! _ yviriliT mekiTxeba.<br />
avtomati avarTvi, lula buxris milSi Sevayofine<br />
da jeri mivuSvi.<br />
zevidan raRac mZime wamovida da dacxriluli oboba<br />
ferflSi daeZneyva, buRi daayena.<br />
derefanSi fexebis xma moisma. dacvis muSakebi morbodnen.<br />
oTaxi aivso SeiaraRebuli WianWvelebiT, magram<br />
saqme ukve moTavebuli iyo.<br />
mobrZanda misi udidebulesoba xelmwife anduyafari,<br />
daxeda moklul obobas da Camexuta.<br />
_ es yarayurTia, boroti da Sxamiani, _ CamCurCula,<br />
_ didi xania Cveni amowyveta unda.<br />
mis xmaSi SiSi amovicani.<br />
uceb mzera vigrZeni. movixede... princesa naTeliko<br />
miyurebs gafarToebuli TvalebiT, Tan wiTldeba...<br />
Semrcxva... axlaRa gamaxsenda, rom titlikana viyavi...<br />
T T a a v v i i XII<br />
XII<br />
aqa ambavi ministrTa kabinetis sxdomisa<br />
am SemTxvevis Semdeg xelmwifem Zalian Semiyvara da<br />
gverdidan ar miSorebda. WaRara biWunasTan gatarebuli<br />
wuTebi Cemi cxovrebis saukeTeso droa. igi, erTi mxriv,<br />
maocebda bavSvuri gulubryvilobiTa da sigiJmaJiT,<br />
meore mxriv, WaRarosnis Sesaferisi sidarbaisliTa da<br />
gonierebiT. momavalSi, vfiqrob, didi politikosi dadgeba,<br />
ra Tqma unda, gazrdas Tu aclian.<br />
im dRes ministrTa kabinetis sxdoma unda Semdgariyo<br />
da xelmwifem ar damiTxova. vifiqre, CemTvisac saintereso<br />
sakiTxi ganixileba da imitom damtoves-meTqi.<br />
Wiamaia duru gverdiT mejda. ar maxsovs, zeviT Tu<br />
aRvniSne, rom igi xelmwifis pirad uSiSroebas ganagebda.<br />
Semovida xelmwifis karis ceremonmaisteri, axalgazrda,<br />
kopwia WianWvela, romelsac Tavze TeTri pariki<br />
exura, warbebi amoeqna da tuCebze pomada ecxo. xelSi<br />
oqrosbunikiani joxi eWira da iatakze dahkra.<br />
_ misi aRmatebuleba batoni premieri funagoria<br />
xoWo gedevani!<br />
SemobrZanda Savsmokingiani da Savcilindriani batoni<br />
premieri. vercxlis xeljoxi iRliaSi darbaislurad<br />
amoedo. cilindri moixada, xelmwifes Tavi daukra<br />
da mimarTa:<br />
_ Tqveno udidebulesobav, nu dagaviwydebaT, rom<br />
me dagsviT mag taxtze!<br />
_ maxsovs, Zvirfaso premiero! _ morCilad miugo<br />
anduyafarma.<br />
ori nabiji gadmodga batonma premierma da zemoTqmuli<br />
sityvebi gaimeora. misma udidebulesobam winandeliviT<br />
upasuxa. batonma premierma xelmwifes mesamejer<br />
rom Seaxsena Tavisi damsaxurebis Sesaxeb, kinaRam adgi-<br />
266 267
lidan wamovxti, magram durum damiWira da CamCurCula:<br />
_ nu Caerevi, es ceremonialia!<br />
batoni premieri Soriaxlo dabrZanda da nexvis suni<br />
daayena.<br />
ceremonmaisterma kvlav gamoacxada:<br />
_ misi keTilSobileba vice-premieri uSiSroebis,<br />
dazvervisa da kontrdazvervis dargSi batoni soliteri!<br />
kinaRam guli wamivida. TeTri, Jelesnairi lenti<br />
kudze Semosrialda. Tavi da tani erTnairi hqonda. vfiqrob,<br />
Tavi kiserze eqneboda, kisrad ki is adgili vigulisxme,<br />
sadac halstuxi ekeTa. TviTon halstuxi iatakamde mos-<br />
Trevda da erTaderTi tanisamosis rols asrulebda.<br />
gamxelisa mrcxvenia, magram qamari magrad Semovi-<br />
Wire. vin icis, baton vice-premiers gunebaSi ra moeprianeba-meTqi.<br />
dazverva da kontrdazverva xom imitomac andes,<br />
raTa iq SeZlos SeZroma, sadac sxvebi ver Seetevian.<br />
soliterma gedevanis gverdiT daikava adgili. mTeli<br />
sxdomis manZilze iqiTken gaxedva mezareboda.<br />
_ gvardiis sardali batoni oboba gvaji!<br />
guli Camivarda, Tavi damnaSaved vigrZeni. iqneb arc<br />
arafers mipirebda, me ki sastumro `bermuxidan~ gamovepare.<br />
gvajim mimoixeda, wamiT Tvalebi geslianad momapyro<br />
da xelmwifes rixiT SeuZaxa:<br />
_ Tqveno udidebulesobav, xom gaxsovT, rom mag<br />
taxtze me dagsviT?<br />
_ maxsovs, geTayva! _ auRelveblad Seepasuxa anduyafari.<br />
gvaji gamobobRda. SemeSinda, ar meces-meTqi, magram<br />
man mSvidad Camiara da savarZelSi Caetyepa.<br />
_ ministrTa kabinetis arawevri, moyvaruli politikosi,<br />
mamaci batoni rwyili kote!<br />
Semocqrialda rwyili kote. rogorc yovelTvis,<br />
axlac momxiblavad ecva _ Savi pijaki, qaTqaTa perangi<br />
da Savkoplebiani halstuxi-pepela.<br />
_ Tqveno udidebulesobav, gaixseneT, rom mag taxtze<br />
me dagsviT! _ Tavi daukra xelmwifes.<br />
_ ar damviwyebia, Cemo kote, arc arasodes damaviwydeba!<br />
_ amoioxra anduyafarma.<br />
kote miiWra savarZelTan, saxelurze Sinaurulad<br />
wamoskupda, sajdomze ki Tavisi uamravi Ceqma Semoawyo.<br />
_ misi kaikacoba, funansTa ministri, batoni gadigamodi!<br />
_ kabinetis momdevno wevrs, erT gamwleul<br />
WianWvelas SemouZRva ceremonmaisteri.<br />
_ ratom `funansTa~? _ vkiTxe durus.<br />
man CurCuliT amixsna: Turme formikalendis fulad<br />
erTeuls hqvia `funa~. erT funad (igulisxmeba fuladi<br />
erTeuli!) SeiZleba SeviZinoT erTi grami funa (ukacravad,<br />
magram igulisxmeba nexvi!). aqedan gamomdinare, saministros<br />
hqvia funansTa saministro, ministrs _ funansTa<br />
ministri, ufro dabali rangis moxeleebs _ funganebi.<br />
_ `kaikacoba~ raRaa?<br />
_ uprocento sesxs iZleva, ukan arafers iTxovs!<br />
_ amixsna durum.<br />
_ albaT, TviTonac motexavs xolme! _ davaskveni<br />
da amasobaSi ceremonmaisterma gamoacxada:<br />
_ uzenaesi salaybos spikeri batoni goglimogli!<br />
Semogorda raRac burTiviT mrgvali, verafriT gavarkvie,<br />
ra arseba brZandeboda da piri sad hqonda (iqneb<br />
mTlad nestis xoWo iyo!), xmas ki ganuwyvetliv gamoscemda:<br />
_ gamarjobaT, gamarjobaT!.. ufali TqvenTanaa!<br />
ieRova TqvenTanaa! alahi TqvenTanaa! kaliostro Tqven-<br />
Tanaa! buda TqvenTanaa! konfuci TqvenTanaa!..<br />
sanam savarZlamde migordeboda, ase gvlocavda,<br />
mere, radgan xeli aravin SeaSvela, TviTon ki savarZels<br />
ver Sewvda, iqve, xelmwifis ferxTiT mokalaTda da<br />
gaisusa.<br />
mcire xniT davdumdiT, Semdeg batoni premieri funagoria<br />
xoWo gedevani alaparakda:<br />
_ Tqveno udidebulesobav! _ mowiwebiT mimarTa<br />
268 269
xelmwife anduyafars. _ samwuxarod, kabinetis yvela<br />
wevri ar gveswreba, radgan batoni sagareo saqmeTa ministri<br />
kikaco alTas gavagzavneT kombostos saSovnelad,<br />
Sinagan saqmeTa ministri arakaco _ balTas, stafilos<br />
sakiTxis gasarkvevad, miwaTmflobelobis ministri<br />
CuRureTis samefos ewvia tarakanTa gvardiasTan mosalaparakeblad,<br />
ekonomikis ministri _ gardabnis sahercogos.<br />
iq kartofilis didi mosavalia da daxmareba unda<br />
vTxovoT Cvens keTil megobrebs _ kolorados xoWoebs...<br />
aba, ra vqnaT, Wama xom undaT baRnebs?<br />
_ undaT, raRa Tqma unda, undaT! _ swrafad daudastura<br />
batonma goglimoglam. _ me principulad moviTxov,<br />
rom baRnebi gamoikvebos!<br />
namdvilad pingpongsa hgavda, oRond sakmaod mozrdili<br />
iyo. `albaT, nestis xoWoa, _ WoWmaniT vfiqrobdi,<br />
_ rom gaiSlebodes, kidurebic gamouCndeba!~<br />
_ amrigad, kabinetis sxdomas gaxsnilad vacxadeb!<br />
_ brZana batonma premierma. _ erTwuTiani moxsenebisaTvis<br />
sityva eZleva baton vice-premiers, soliters!<br />
wamoiklakna soliteri. iq, sadac Tvalebi igulisxmeboda,<br />
saTvale wamoikvexa da qaRaldis nagleji zed<br />
miifara.<br />
_ sakiTxi erTia: rogor gamoviyenoT Cveni Zvirfasi<br />
stumari!<br />
gulze mececxla, etyoba, gavfiTrdi, radgan durum<br />
idayvze momiTaTuna, gamamxneva.<br />
_ dRes Cven swori gadawyvetileba Tu ver miviReT,<br />
es problema uzenaesi salaybos msjelobis sagani gaxdeba!<br />
vifiqre, aviReb am skams da welSi gavwyvet baton<br />
vice-premiers-meTqi, magram Tavi Sevikave.<br />
_ bodiSs vuxdi misi udidebulesobis mefur ynosvas,<br />
_ ganagrZo soliterma da Tan xelmwifisaken maameblurad<br />
gadaixara, _ magram ministrTa kabineti Tvlis,<br />
rom adamianis ZiriTadi funqcia nexvis warmoebaa!<br />
_ diax! _ kveri daukra funagoria xoWom. _ batoni<br />
soliteri am saqmis Rrma mcodnea, ukeTes specialists<br />
versad viSoviT! amitom, Cveni winadadebaa, Zvirfasi stumari<br />
boselSi davabaT da is saqme davavaloT, risTvisac amqveynad<br />
gaCenila!<br />
_ Cemi azriT, es savsebiT SesaZlebelia! _ umal<br />
daudastura goglimoglam.<br />
warmoidgineT, rogori Seuracxyofili davrCebodi.<br />
Cems aRSfoTebas sazRvari ar hqonda. Wiamaia durus<br />
megobruli Tanadgoma rom ara, raime sisuleles movimoqmedebdi.<br />
sityva oboba gvajim aiRo:<br />
_ batonebo, protests vacxadeb! stumari Cemi napovnia<br />
da nadavlic Cemia!<br />
_ rac formikalendSia, yvelaferi xelmwifis sakuTrebaa!<br />
_ SeuZaxa rwyilma kotem.<br />
_ diax, xelmwifis sakuTrebaa! _ boRmiT daudastura<br />
gvajim. _ magram xelmwife xom Cven davsviT taxtze<br />
da imedia, uflebebs ar Segvikvecavs! _ es rom Tqva, rvave<br />
Tvali jiqur miapyro xelmwife anduyafars, romelsac,<br />
albaT, SiSisagan guliscemam mouxSira, Tumca saxeze nervic<br />
ar Setokebia. _ Cveni mTavari sazrunavi, _ ganagrZo<br />
gvajim, _ formikalendis moqalaqeebia! me mudam xalxs<br />
vicav, Wamis demokratiul uflebebs veTayvanebi. amitom,<br />
Cveni Rrma rwmeniT, umjobesia, stumari movakvdinoT,<br />
radgan mis ZarRvebSi imdeni sisxlia, TiTo obobas TiTo<br />
wveTi rom CamovurigoT, wels gamovizamTrebT. amiT ki<br />
WianWveleTis es uZvelesi gvari xelmwifis erTgulebaSi<br />
met simtkices SeiZens!<br />
_ diax, diax, stumari unda movakvdinoT! _ xma Seawia<br />
goglimoglam. _ me vfiqrob...<br />
_ Senc magari xar, ra! _ agdebiT gaawyvetina rwyilma<br />
kotem. _ movakvdinebT da sisxlis mudmivi wyaro Segviwydeba!<br />
me Tu mkiTxavT, kai iqneba, Cveni stumari WkiWkitia<br />
pirvelis monumentis kvarcxlbekze mivaTokoT.<br />
mere ubnebis mixedviT morigeoba davawesoT. erT dRes<br />
270 271
wyilTubnis biWebi wauqceven Wiqas, meore dRes _ ko-<br />
RoTubnisa... viqeifoT da viqeifoT ase! es Cveni stumari<br />
gamZle biWi Cans, qaviliT ar mokvdeba!<br />
_ momxibvleli perspeqtivaa! _ aqac CaurTo batonma<br />
goglimoglam.<br />
amas xom sikvdili merCivna! mindoda, Cemi aRSfoTeba<br />
xmamaRla gamomeTqva, magram xelmwifem xeli aswia,<br />
yvelani gaaCuma da brZana:<br />
_ sakiTxi daisva da unda gadawydes! samnairi midgoma<br />
gamoikveTa. raki Tqvens Soris konsesusi SeuZlebelia,<br />
sakiTxi uzenaes salayboSi unda gadavitanoT! vilayboT<br />
da viyoT kulturulad!.. vbrZaneb, sanam uzenaesi<br />
salaybos dadgenileba ar gamoqveyndeba, stumris Tavidan<br />
erTi Reri Tma ar unda davardes!<br />
_ Tqveno udidebulesobav! _ movaxsene xelmwifes,<br />
roca darbazSi martoni davrCiT. _ mzada var Tqven-<br />
Tvis Tavi gavwiro, magram...<br />
_ mSvidad iyavi! _ gamicina pirmwyazarma. _ salaybos<br />
deputatebi saerTo enas verasodes gamonaxaven!..<br />
wavideT, kvlav matareblobana viTamaSoT!<br />
T T a a v v i i i XIII<br />
XIII<br />
aqa ambavi samefo wveulebisa<br />
Cemi bedi jerac gaurkveveli iyo, rac, bunebrivia,<br />
gunebas mifuWebda. xandaxan sevda Semipyrobda, momagondeboda<br />
Tbilisi, ojaxi, Cemi naniko da sami patara,<br />
saprocento vali, romelic dRiTidRe matulobda da<br />
sul male gamakotrebda kidec. xelmwife anduyafaris<br />
gamWriax Tvalebs araferi daemaleboda da igi yovelnairad<br />
cdilobda Cemi dardis gaqarvebas.<br />
erTxel SemTxveviT wamomcda Cemi valis ambavi.<br />
xelmwife umal dainteresda, CameZia, Tumca mevaxSeobis<br />
azrs ver Caswvda. Tu kacurad gasesxa, vali ranairad<br />
imatebso, gaukvirda... Seecada Cems dawynarebas da dampirda,<br />
funansTa ministrs gadigamodis vubrZaneb da<br />
SenTvis miliardian uprocento kredits gamovayofinebo.<br />
mis udidebulesobas bazarTan da vaWrobasTan araviTari<br />
urTierToba ara hqonda da miliardi bevri egona.<br />
me ki ukve vicodi, rom miliardi funiT (igulisxmeba fuli!)<br />
Sav bazarze oriode kilo Zroxis funas Tu SeiZendi...<br />
ra Tqma unda, zrdilobiani uari vuTxari. avuxseni,<br />
rom Cvens qveynebs Soris finansuri urTierTobebi jerac<br />
ar damyarebula da formikalendur funas Cvens<br />
kuponebze aravin gadamixurdavebda.<br />
iqneb am zrdilobiani uaris Sedegi iyo, rom xelmwifem<br />
Cemi garToba gadawyvita. Sematyobines, misi udidebulesoba<br />
Tqvens sapativcemlod did samefo wveulebas<br />
awyobso.<br />
Tavi uxerxulad vigrZeni. saqme imaSi gaxldaT, rom<br />
ar vicodi, ra Camecva. faTerakiani Tavgadasavlebis wyalobiT<br />
Cemi samogzauro tanisamosi erTob Seilaxa. arada,<br />
aseT mniSvnelovan wveulebaze moiwvevdnen samefos<br />
didebulebs, rogorc gvariSvilobiT gamorCeulebs,<br />
aseve funiT (mxedvelobaSi asignaciebi maqvs!) jibegasqelebulebs.<br />
sul male Cems sawuxars bolo moeRo. karze damikakunes<br />
da Semocqrialda qalbatoni cicinaTela cici.<br />
mxiarul gunebaze brZandeboda, rac imiT gamoixata, rom<br />
miuxedavad mziani dRisa, misi ukanali bJutavda. Turme<br />
princesa naTelikom daavala, sagangebod ezruna Cems<br />
garderobze. qalbatonma cicim Tavi gamoido da momitana<br />
is, rasac formikalendSi mxolod da mxolod samefo<br />
gvaris wevrebs acmevdnen; TerZma WianWvelebma mokrZalebiT<br />
momarTves ablabudisagan moqsovili Sarvalperangi<br />
da mosasxami, xolo xarazma _ iremaxoWos tyavisagan<br />
Sekerili Stibletebi. am ukanasknels ara uSavda<br />
272 273
a, wveulebaze mainc gamiZlebda, magram ablabudiT rom<br />
Sevimose da sarkeSi Cavixede, sircxvilisagan almuri momedo.<br />
qalbatoni cici iseTi sasoebiTa da aRfrTovanebiT<br />
Semomyurebda, misi ukanali ise mWevrmetyvelurad ana-<br />
Tebda, ar vicodi, sad davmaluliyavi.<br />
imdenad titlikana gaxldiT, rom is xalic gamomiCnda,<br />
romlis arsebobisa dedaCems garda aravin icoda.<br />
ra unda meqna! gavixsene Cveneburi andaza, sadac<br />
Caxval, iqauri qudi daixureo. xom aseve ecvaT mis udidebulesobasa<br />
da xelmwifis daikos, me ratom unda gam-<br />
Wirveboda.<br />
Semoixeda Wiamaia durum da gamamxneva, Zalian<br />
gixdebao.<br />
WoWmans SeveSvi da wveulebis darbazisaken gaveSureT.<br />
marTalia, Tavdapirvelad simorcxve bolomde ver<br />
davZlie, ar vicodi, xelebi sad wameRo, xan winidan vifarebdi,<br />
xan uknidan, oRond aseTi mcdelobani fuWi<br />
aRmoCnda. sakuTar siSiSvles xelisgulebiT veRar daifarav!<br />
gaviareT grZeli derefani. win me mivabijeb, ukan<br />
duru da cici momyvebian.<br />
iReba oqrosferi CuqurTmebiani maRali karebi, ismis<br />
sayvirebis triumfaluri xma da SevabijeT gaCaxCaxebul<br />
darbazSi.<br />
karis ceremonmaisteri cekva-cekviT megebeba da<br />
mivyavar sapatio adgilisaken. misi udidebulesoba RimiliT<br />
Tavs miqnevs. princesa naTelikoc Semomcinis, Tan<br />
ratomRac wiTldeba. igi Zmis xelmarjvniv zis, me xelmwifis<br />
xelmarcxniv vjdebi.<br />
darbazis maRali Weri oqroTi da brolis WaRebiT<br />
brwyinavs. sarkian kedlebze irekleba grZeli magidebi.<br />
vercxlis, faifuris, brolis Zvirfasi servizi xorageulis<br />
zvinSi Caflula, grZel surebSi Rvino da nair-nairi<br />
wvenebi liclicebs.<br />
stumarTa simravle da siWrele maocebs. Cemken<br />
xSir-xSirad ixedebian, CurCuleben, icinian... vgrZnob,<br />
rom wveulTa nawili Cemi siSiSvliT madaze momyavs.<br />
pirispir umTavresad obobebi sxedan, mere rwyilebi,<br />
moSorebiT soliterebi, sxvadasxva jiSis xoWoebi, buzebi<br />
da koRoebi, Wiamaiebi da WriWinobelebi... ager, bzuala<br />
ar Cerdeba, mezobel buzaras raRacaze ejajRaneba; avejis<br />
rkili mimjdara da sakuTar skamsa xravs; lafniWamia<br />
ra dasapatiJebeli iyo, cxvirwin amdeni kerZi udgas, eg ki<br />
xelsaxocebsa da yvavilebs miirTmevs; xaris mawuxaram<br />
samjer gadamifrina, Semawuxa, vifiqre, Tu meoTxejerac<br />
wamovida, namcxvarSi Cavglisav-meTqi, eyo goniereba da<br />
momeSva; oqrosTvala buzi ki mimjdara tortis kremze,<br />
Sig iTiTxneba, Tan Tvals mipaWunebs, Tavs mawonebs; ager,<br />
wvimela kombostos TeTrulas earSiyeba; marmara RraWa<br />
ukve mTvralia da ena ebmeba; lomWianWvelas veeba yanwi<br />
auRia, xelmwifis sadRegrZelos bluyunebs da lamisaa Sig<br />
yanwSi Cavardes; kuTxeSi maxra mimjdara, nivris kona<br />
daudvia da xravs TavisTvis (gemovnebaze marTlac ar<br />
daoben!). magidis bolo wiTeltanianma tkipebma gadaawi-<br />
Tles, eseni formikalendSi komunizmis aSenebaze ocneboben!<br />
munis tkipebic maT etmasnebian, Tavisi bunebiT<br />
lumpenebi arian da yoveli amboxebidan gamorCenas elian;<br />
Ripian tkipas erTnic fexebze hkidia da meorenic, misTvis<br />
mTavaria muceli amoiyoros...<br />
fqvilis RraWukebi magidebs Soris darbian, xonCebiT<br />
funTuSebi SemoaqvT da sufras aaxleben.<br />
WriWinobela zeinabi momiaxlovda. quCis opozicioners<br />
dekoltiani da Sleifiani kaba ecva, pirSi `malboro~<br />
gaerWo da saxeSi mourideblad momabola _ `helou,<br />
jigaro!~ movubodiSe im uneblie faTerakis gamo,<br />
roca mecamete sarTulidan zed davenarcxe da ficarnagze<br />
gavSote. WriWinobelam Tvali Camikra, SenisTana vaJkacisaTvis<br />
araerTxel gaviSotebio.<br />
princesa naTelikosken mzera gavapare, am suleli<br />
dedakacis qaragma xom ar gaigona-meTqi. maTi udidebu-<br />
274 275
lesobani lukmas ar miirTmevdnen. mec piri araferze<br />
damikarebia. Soriaxlo cxviris polipebi isxdnen, gamudmebiT<br />
qSutunebdnen, ciebianebiviT dayviTebulebs sifaTebi<br />
CamostirodaT da maTs Semxdvares, mada saidan<br />
gamexsneboda.<br />
damaviwyda meTqva, Tamadad oboba gvaji daniSnes.<br />
mWevrmetyvelebas namdvilad ver Sevuqebdi, smiT ki<br />
blomada nTqavda da aRara Tvreboda.<br />
samagierod rwyili kote svamda wveTobiT da litrobiT<br />
Tvreboda. ganuwyvetliv WinWylobda, rac, albaT,<br />
sul male CxubSi gadaezrdeboda.<br />
sazogadoeba male SeTvra. zogma Sairis deklamacia<br />
daiwyo, zogma waumRera. misma aRmatebulebam batonma premierma<br />
funagoria xoWo gedevanma mikrofonSi CasZaxa Tavisi<br />
saxelganTqmuli `oda nexvs!~ amis sapasuxod WianWveleT-<br />
Si gamorCeulma moSairem, romelsac dediko nikuSas eZaxda,<br />
waikiTxa Tavisi aranakleb saxelganTqmuli `qebaTa<br />
qeba marwyvis Jeles!~ kritikosma Roracunam es ori nawarmoebi<br />
Seajvara Tavis galeqsil TxzulebaSi `gapaeqreba<br />
nexvisa da Jelesi~, romelSic erTi umtkicebda, ginda Tu<br />
ara me gjobivaro, meorec, cxadia, aseve pasuxobda.<br />
rac Seexeba simReras, sxvaze gulmodgined da profesiulad<br />
WriWinobelebi mRerodnen. buzebma mTlad auries,<br />
Tavi ise moigiJianes, mosabezrebelni gaxdnen, Tumca<br />
TviTon ki gaiZaxodnen, modernistebi varT, musikaSi<br />
siaxleebi Semogvaqvso...<br />
uceb Sua darbazSi xoWo-cibrutana gadmoxta da<br />
cekva-cekviT Camouara.<br />
_ ariqa, taSi-taSi! _ SeuZaxes aqeT-iqidan.<br />
xoWo-cibrutanam wres dauara da rwyil kotes Tavi<br />
daukra.<br />
rwyili kote cecxliviT gadmoeSva, `ha-ha!..~ _ iZaxda<br />
da uamravi fexiT iataks naperwklebs adenda. simTvrale<br />
wuTSi daaviwyda. mxrebi moxdenilad SeaTamaSa,<br />
ulvaSebze kidurebi gadaisva da qalbatoni cicinaTela<br />
cici gamoiwvia.<br />
qalbatonma cicim zeda kidurebi gaSala, gamogogmanda.<br />
bednierebisagan erTianad kaSkaSebda.<br />
aq sxvebic CaerTvnen cekva-TamaSSi da yvelaferi<br />
airia.<br />
Cems yurTan daixara Wiamaia duru da CamCurCula,<br />
princesas SenTan cekva surso.<br />
elda meca. cekviT, ara miSavda, ise vcekvavdi, magram<br />
siSiSvles bolomde ver Sevegue... da mainc, uari<br />
laCroba iqneboda da wamovdeqi.<br />
mivikvlev gzas mocekvaveTa Soris, Tan uneblieT<br />
xelisgulebs aqeT-iqidan vifareb.<br />
Semomegeba princesa naTeliko, imasac, bunebrivia,<br />
ablabudis kaba acvia, iseTi gamWvirvale, rom Tavisi Rv-<br />
Taebrivi nakvTebi cocxlad uCans.<br />
gamiRima, gavuRime.<br />
Camexuta, Cavixute da davtrialdiT... mgznebare<br />
ali SemogvenTo da viwvodiT.<br />
musika grialebda, Cven ki TiTqos caSi mivfrinavdiT...<br />
(sxvaTa Soris, mogvianebiT gavige, Cveni cekvis<br />
dros ramdenime Zvirfasi stumari gagviWyletia, ramdenime<br />
ki Cvens ablabudaSi CaxlarTula da mogudula!).<br />
uceb musika Sewyda, siCume Camovarda.<br />
Cvenc mowyvetiT gavCerdiT.<br />
mimovixede.<br />
did-patara Cven gviyurebda. oboba gvaji kbilebs<br />
aRrWialebda. rwyil kotes Tvalebi busaviT gafarToeboda.<br />
xoWo gedevani ise Semomcqeroda, TiTqos funa naxa<br />
da SeWmas upirebso.<br />
mivxvdi, mteri movimravle.<br />
princesa naTeliko mivacile Tavis skamamde, mere<br />
davbrundi Cems adgilas. cxviris polipebidan erT-erTma<br />
cxviri daacemina, uzarmazari cxvirsaxociT SeimSrala<br />
da Cemken gadmoixara:<br />
_ Zvirfaso stumaro, unda gagafrTxiloT,<br />
276 277
formikalendSi Tqven safrTxe geliT!<br />
_ vin brZandebiT? _ SevekiTxe.<br />
_ me gaxlavarT CinmaCinis sagangebo da sruluflebiani<br />
elCi formikalendSi batoni Cin-Cini! Cemma mTavrobam,<br />
Tqveni mTavrobis TxovniT, damavala gadmogceT,<br />
rom TviTmfrinavi, romliTac Tqven CinmaCinSi mifrinavdiT,<br />
am dReebSi ukan gabrundeba da gadaufrens formikalendis<br />
zecas... sxva gza Tqven ara gaqvT, ifiqreT, Tu<br />
rogor moxvdeT TviTmfrinavis salonSi!<br />
_ Riobi Tu dagmanes? _ vkiTxe Cems keTilismyofels.<br />
_ samwuxarod, Tqvens saxelmwifos saxsrebi ar eyo,<br />
qalbatoni elviras imediT brundebian!<br />
asec vicodi, elviras patriotobaSi eWvi arasodes<br />
Semparvia!<br />
T T a a v v i i XIV<br />
XIV<br />
malaqitis oTaxi anu mokle Tavi,<br />
romelic Cemma nanikom ar unda waikiTxos<br />
momdevno dRes, roca misi udidebulesoba saxelmwifo<br />
saqmeebiT iyo dakavebuli, princesa naTelikom Caize<br />
dampatiJa.<br />
sa<strong>saxli</strong>s im kuTxeSi jer ar vyofilvar da, rac axla<br />
vnaxe, yovelnair molodins gadaaWarba.<br />
princesas apartamentebi mTlianad malaqitiT iyo<br />
gawyobili, kedlebi, Weri, iataki mocisfro mwvaned bzinavda,<br />
magidac, savarZlebis safexurebi, Sandlebi, WaRi<br />
_ yvelaferi malaqitisa gaxldaT... kedelSi CaSenebuli<br />
buxaric malaqitiT iyo mopirkeTebuli.<br />
misaRebi darbazis kari Ria verandaze gadioda, iqidan<br />
ramdenime safexuri zRaprul yvavileTSi eSveboda,<br />
romlis SuagulSi malaqitis auzi brwyinavda da Sig kamkama<br />
Sadrevani CuxCuxebda (sagangebod Sevamowme da Sadrevnis<br />
wyali rigiTi moqalaqisaTvis sasikvdilod<br />
steriluri aRmoCnda).<br />
princesas da mec ablabudis tanisamosi gvecva,<br />
erTmaneTis pirispir visxediT, muxli muxlze gvqonda<br />
mibjenili da vcdilobdiT gvesaubra, magram imis gamo,<br />
rom xma gvikankalebda, sityvebis gadabma gagviWirda.<br />
marTalia, tvinSi domxali mqonda, magram Sevecade<br />
seriozuli sakiTxebi wamomeWra. mainteresebda, Tu ratom<br />
marTavda WianWvelebis saxelmwifos maincdamainc<br />
homo sapiensi. princesas naTqvamidan gavarkvie, rom Wki-<br />
Wkitiebisa da bututiebis dinastiis yvela warmomadgeneli<br />
homo sapiensi iyo. gvaris gagrZeleba maSin xerxdeboda,<br />
roca saidanme `samefo gvaris WianWvela~ gamoCndeboda.<br />
warmoidgineT, rogor damiara Jruantelma, mec xom<br />
`samefo gvaris WianWvela~ gaxldiT.<br />
naCqarevi daskvnisagan Tavi Sevikave. bolos da bolos<br />
col-Sviliani, seriozuli kaci viyavi da zedmeti<br />
acundrukeba ver dammSvendeboda.<br />
princesa naTeliko dainteresda Cemi ojaxuri ambebiT.<br />
meuRle rom vaxsene, gulubryvilod mkiTxa:<br />
_ marto erTi coli gyavs?<br />
avuxseni, rom CvenTan erTze meti colis yola mi-<br />
Rebuli ar aris.<br />
princesam sicili damayara. ager, Cvens WianWvelebs<br />
imdeni coli hyavT, ramdenis gamokvebas SeZleben, Tqvenebur<br />
WianWvelebs raRa sWirTo.<br />
mere uceb CameZia, im saRamos kinaRam xelze rom<br />
mikbine, ras niSnavdao.<br />
me misi xelebi aviRe, nazad davukocne:<br />
_ mogewona?<br />
_ Jruantelma damiara! _ morcxvad mipasuxa.<br />
avuxseni, Tu ras niSnavs kocna, isic aRvniSne, rom<br />
278 279
aucilebeli araa marto xelze akoco adamians, qalebs<br />
tuCebSic kocnian-meTqi.<br />
_ meSinia! _ xma Cauvarda princesa naTelikos da<br />
gawiTlda.<br />
mis bageebs roca bage Sevaxe, mTeli qveyana damaviwyda<br />
da, mgoni, masac davaviwye...<br />
am ambavs aq Sevwyvet! ar minda Cemi gatacebis Sesaxeb<br />
nanikom gaigos. warmodgenac ar SemiZlia imisa, rasac<br />
Cemi erTguli meuRle moimoqmedebs...<br />
ra vqna, ra cecxlSi Cavvarde? amieridan aseTi<br />
gaorebuli guliT momiwevs cxovreba...<br />
T T a a v v i i XV<br />
XV<br />
RirsSesaniSnaobebi<br />
princesa naTeliko ar maklebda yuradRebas. xelmwifec,<br />
rogorc ki moiclida, TavisTan momixmobda da er-<br />
Tad vTamaSobdiT. trabaxSi nuravin CamomarTmevs, magram<br />
am dros mis udidebulesobas saboloo gamarjvebis<br />
rwmenas vunergavdi.<br />
zogjer sevda momawveboda, mogonebebs mivecemodi.<br />
TmaWaRara biWuna ucbad dakacdeboda da guliTadad<br />
gamomkiTxavda `dedofal nanikosa~ da Cemi `sami ufliswulis~<br />
ambavs. ar sjeroda, Cemnairi garegnobis WianWvelebi<br />
uklebliv samefo gvarisani rom ar iyvnen da oxravda,<br />
amden xelmwifesa da princesas sarCos vin gauCenso.<br />
mudam sasaxleSi xom ver gamoviketebodi. princesa<br />
naTelikom Semidgina eqskursiebis gegma. Sevecade Rrmad<br />
Semeswavla kvekverias RirsSesaniSnaobani.<br />
pirvelad istoriis muzeumi movinaxuleT. amjerad<br />
ver aRvwer yvelafers, rac iq vnaxe. amis Sesaxeb dawvri-<br />
lebiT movyvebi zemoT dapirebul TxzulebebSi. aq ki<br />
erTs aRvniSnav: sagamofeno darbazebis kedlebi da Weri<br />
mTlianad moxatuli iyo gmirebisa da warCinebul moRvawe-<br />
Ta portretebiT, an bataluri da aRmSeneblobiTi scenebiT,<br />
Tan yvelani, obobebica da xoWoebic avtorebs Wian-<br />
Wvelebad gamoexataT... qveynis damaqcevarTa da moRalateTa<br />
maxinji sifaTebiT sapirfareSos iataki moexataT da<br />
yvela msurvels SeeZlo zed moesaqma.<br />
ganaTlebis sistemis gasacnobad vewvieT WkiWkitia<br />
pirvelis saxelobis saswavlebels. dainteresebul mkiTxvels<br />
unda vacnobo, rom formikalendSi `universitetad~<br />
iwodeba gonebaClungi axalgazrdebis aRsazrdeli<br />
dawesebuleba. iq yovelnairi abdaubda iswavleba. vinc<br />
abdaubdis dazuTxvas moaxerxebs, SeuZlia izrunos salaybos<br />
deputatobaze. xolo vinc masalas veRar daZlevs,<br />
pirdapir xorcsakepSi uSveben, raTa pedagog-maswavlebelTa<br />
gamosakvebi farSi gaamzadon... WkiWkitia pirvelis<br />
saswavlebeli sxvaze prestiJuli dawesebulebaa da<br />
metsaxelad `morgs~ uwodeben, raki umTavresad <strong>mkvdari</strong><br />
sulebiTaa dakompleqtebuli.<br />
kibesTan dagxvda `morgis~ reqtori, cnobili mecnieri<br />
da sazogado moRvawe, planetis sxvadasxva universitetis<br />
sapatio doqtori batoni bututia. rogorc gavige,<br />
misi ZiriTadi specialoba yofila WkiWkitiebis samefo<br />
dinastiis genealogiuri xe. amasTan, batoni bututia iyo<br />
iatakze Sublis dakvris didostati. Tu ramdenjer Seasrula<br />
man es moxdenili pirueti xelmwife anduyafar pirveli<br />
vegetarianelis sapativcemlod, amis Sexseneba dRes<br />
politikuri utaqtobaa. xolo xelmwife anduyafar meore<br />
pirmwyazaris sapativcemlod man iataks Subli zustad ocdaTormeti<br />
aTas xuTas samocdaCvidmetjer axala... aseTi<br />
pirovneba Zalian saintereso vinmed momeCvena da gafacicebiT<br />
davakvirdi Sublze bebera xom ar amouvida-meTqi.<br />
Cvens danaxvaze batoni bututia bednierebisagan SekuntruSda,<br />
moindoma Tavisi ostatobis demonstrireba, ma-<br />
280 281
gram, samwuxarod, daaviwyda, rom kibis Tavze idga, zedmetad<br />
waixara, dagorda da Cvens ferxTiT tyepa moadina.<br />
mivcvivdiT da wamovayeneT! am mcire usiamovnebas<br />
ar SeeZlo daeCrdila sixaruli, rac derefnebSi aJriamulebulma<br />
axalgazrdobam momgvara. patara WianWvelebi<br />
pirdaRebulni Sehyurebdnen princesa naTelikos da<br />
Tqvens mona-morCilsac.<br />
rogorc baton bututiasTan saubridan davaskveni,<br />
formikalenduri swavlebis sistemaSi aRmoCnda ori meTodi,<br />
romelic SeiZleba Cvenc gamogvadges. kargi iqneboda,<br />
ganaTlebis saministros ganexila es sakiTxi da saTanado<br />
daskvnebic gamoetana. erT meTods erqva `gadarbeniT swavleba~,<br />
meores _ `codnis CaWedva~. pirvel SemTxvevaSi<br />
didi formatis wignebi gamoicema, patara WianWvela striqonis<br />
gaswvriv gacunculdeba da gza-gza kenkavs asoebs.<br />
ase rom, teqstis bolomde sul sirbil-sirbil ivlis. garda<br />
imisa, rom am meTodiT codnis SeTvisebis siswrafe<br />
damokidebulia WianWvelas siyoCaReze, igi sportul tanvarjiSadac<br />
CaiTvleba. Cvens pirobebSi amisi ganxorcieleba<br />
cotaTi Zneli meCveneba, saWiro gaxdeba momcro stadionis<br />
sididis saxelmZRvaneloebis gamocema, magram keTili<br />
nebis SemTxvevaSi am winaaRmdegobis daZleva savsebiT Sesa-<br />
Zlebelia... rac Seexeba `codnis CaWedvas~, es sakmaod mtkivneuli<br />
procesia da frTxilad unda mivudgeT. am dros<br />
sabralo students an mowafes Tavs grdemlze adebineben<br />
da celofanSi gaxveul codnas TavSi CaaWedeben. ostati<br />
kargad unda iyos gawvrTnili, ar unda gadaametos, Torem<br />
yofila SemTxvevebi, roca moswavle axalgazrdas Tavi<br />
mTlad gauWeWyes da momavali deputati an kabinetis wevri<br />
gadasagdebi gamxdara.<br />
davinteresdi janmrTelobis dacvis problemebiT.<br />
viyaviT am dargis ministrTan funimacurasTan. didxans<br />
gvesaubra funansur siZneleebze. leqcia wamikiTxa Temaze,<br />
Tu ra momakvdinebelia cocxali organizmisaTvis<br />
sufTa wyali. `is rom kargi iyos, masSi WiaRuebi gaCnde-<br />
boda!~ _ amayad gadmomxeda funimacuram, Tanac dasZina,<br />
steriluri wyliT ganbanils nexvis RvTaebrivi suni<br />
ara sdis da amitom sazogadoebaSi gamosaCeni ar ariso...<br />
`visac bevri funa aqvs, is janmrTelia!~ _ ganacxada batonma<br />
ministrma, oRond ar auxsnia, fuls gulisxmobda<br />
Tu sxva rames.<br />
erT dRes vinaxuleT `amCemfexebis monumenti~, romelic<br />
funagoraze Sendeboda. mkiTxveli mixvdeba, rom<br />
monumenti eZRvneboda formikalendis dovlaTis mwarmoebeli<br />
WianWvelas fexebs.<br />
movinaxuleT formikalendis ekonomikuri gigantic<br />
_ marwyvis Jeles fabrika. haeri aq marwyvis surneliT<br />
iyo gajerebuli da uamravi qurdbacaca mwerisagan<br />
mosveneba aRara hqondaT. fabrikis nawarmiT Ziri-<br />
Tadad salaybos deputatebi ikvebebodnen. stumars pativi<br />
mces da kovzi momalokines.<br />
moviwadine vaWrobis sakiTxebSi garkveva da veraferi<br />
gavige. funas (fuladi erTeulia!) Rirebuleba aravin icoda.<br />
erT kilo funas (igulisxmeba nexvi) xan miliardi funa<br />
(e.i. fuli) sWirdeboda, xan aTiode funa (cxadia, fuli!).<br />
Cveni kuponiviT, zogs es funa (fuli!) sulac ara hqonda,<br />
zogi ki orTvalaTi ezideboda (visac misma kaikacobam<br />
funansTa ministrma gadigamodim krediti uboZa!). aseTi<br />
areul-dareuli fulad-sakredito sistema mTeli dedamiwis<br />
zurgze marto Cvens or saxelmwifoSi arsebobs. amitom<br />
vaWroba ZiriTadad naturaluria, Tumca aqac vera gavige<br />
ra: zogi mTxles cvlida Rvinoze, zogi Rvinos _ mTxleze...<br />
guli matkina monaTa bazarma! miuxedavad imisa, rom<br />
formikalendma xeli moawera adamianis uflebaTa deklaracias,<br />
monebiT vaWroba legalurad mimdinareobs. gansakuTrebiT<br />
sarfiania siZvis diacebiT vaWroba. oRond funaze<br />
(fuladi erTeuli!) es saqoneli ar iyideba, miarTvi<br />
amaT ucxouri valuta. maT Soris Cveni kuponebic vixile.<br />
erTi wiwkvi mdedri tili Rirda naxevari milioni kuponi,<br />
erTi baraqiani matrona WianWvela xuTi milioni kuponi,<br />
282 283
Tumca verafriT mivxvdi, am kuponebs ra TavSi ixlidnen.<br />
aq minda sportsac Sevexo. formikalendSi sportis<br />
uamravi saxeobaa ganviTarebuli. viyavi erovnul stadionze,<br />
romlis tribunebi miliard WianWvelas daitevs... daveswari<br />
iremaxoWoebTan brZolas. gamZvinvarebul iremaxoWos<br />
gadmouxta toreadori WianWvela, cekva-cekviT<br />
ufriala Tvalwin wiTeli naWeri. tribunebi am dros<br />
sigiJis zRvarze Rrialebda: `toro, toro!..~ bolos Wian-<br />
Wvela moxdenilad Semobzrialda da daSna Casca sabralo<br />
iremaxoWos... Sedegi yovelTvis aseTi rodia! zogjer Turme<br />
iremaxoWo ise gamZvinvardeba, toreadorsac gadaTelavs<br />
da kopeadorsac... saintereso gaxldaT TeTrSubla<br />
kutkaliebis marula. Tanac aq totalizatoric muSaobs da<br />
mayurebeli zogjer sakuTar Tavs agebs... wagebulis gza<br />
ki erTia _ xorcsakepi manqana da yuaTiani farSi!.. sportis<br />
saxeobaTagan yvelaze mniSvnelovania cxvirburTi. Wian-<br />
WveleTSi fexburTi ver damkvidrda, radgan imdeni fexebi<br />
aqvT, sul erTmaneTSi exlarTebaT, Tanac Tvalebi xom<br />
winaa, fexebi ukan da burTs zustad ver aTamaSeben. cxvirburTis<br />
dros burTi cxvirwinaa da imiT iseT ileTebs<br />
akeTeben, iseT pasebs gadascemen, TerTmetmetrian sajarimos<br />
ise urtyamen, rom pele dagaviwydebaT... cxvirbur-<br />
Tis erovnuli nakrebis mesveurebs SevuTanxmdi kidec,<br />
raTa vizitiT gvewvion da Cveni fexburTis erovnuli nakrebis<br />
biWebTan burTi gaagoron. mSvenieri sanaxaoba iqneba,<br />
Tumca maincadaminc mogebis imedi nu gveqneba...<br />
erT mSvenier dRes mimiwvies SairTsasaxleSi, formikalendis<br />
elitarul sakrebuloSi, sadac Tavs iyrida<br />
samefos uWkvianesi gonebani...<br />
T T a a v v i i XVI<br />
XVI<br />
aqa ambavi SairTsa<strong>saxli</strong>sa da formikalendel<br />
SairTmesityveTa<br />
naTqvamia, yvela qarTveli poetiao. CemdaTavad me<br />
amas ver daviCemeb, magram Sairi mec miyvars da survili<br />
damebada gamecno formikalendis saxelovani moSaireni<br />
da brZenTa sakrebulo. ar maxsovs, aRvniSne Tu ara, rom<br />
qveynis televiziiT ganuwyvetliv gadaicemoda Cemi<br />
stumrobis ambavi. sadac ki wavidodi, telereportiorebisa<br />
da operatorebis laSqari kudSi damdevda, yovel<br />
Cems sityvasa da Jests firze aRbeWdavdnen. vin icis, ramdenma<br />
moqalaqem damimaxsovra. amitom, me rom moSaireebTan<br />
Sexvedra visurve, Turme amaTac aseTive survili<br />
gasCenodaT.<br />
daTqmul dros me da princesa naTeliko, Wiamaia<br />
durus TanxlebiT, SairTsa<strong>saxli</strong>saken gavemarTeT.<br />
sakmaod mozrdili Senoba TiTqmis gamocarielebuli<br />
dagvxvda. adre Turme aq momsvlelTa teva ar iyo.<br />
imdeni moSaire iyrida Tavs, Sairis fasi mTlad daeca da<br />
saxotbo leqsis striqoni sul raRac oci grami funa Rirda.<br />
krizisis gamo, raki yvelaferi gaZvirda, moSaireebmac<br />
TavianT namuSevars meti fasi daades, magram myidveli<br />
katastrofulad Semcirda. Cveni stumrobis dRes SairTsa<strong>saxli</strong>s<br />
karebTan ramdenime iaffasiani moSaire daRvremili<br />
eloda muStars. saubedurod, amaT Saraxvetia studenti<br />
an student gogonaze Seyvarebuli aspiranti Tu<br />
moakiTxavda, maTgan ki ra didi gamosarCeni iyo mosalodneli.<br />
rogorc Semdeg gavige, salaybos deputatebsa da<br />
samTavrobo Cinovnikebs maRal kabinetebSi msxdomi saxelganTqmuli<br />
moSaireni asxamdnen xotbas da jibesac kargad<br />
isqelebdnen.<br />
284 285
erTgan, saparado kibis Tavze nacnob striqonebs<br />
movkari Tvali. es gaxldaT TviT misi aRmatebuleba batoni<br />
premieris funagoria xoWo gedevanis faqsimile _<br />
nawyveti SesaniSnavi Sairidan _ `kote axta-daxta...~<br />
grZel derefanSi vixile SuSis karadebi, romleb-<br />
Sic moeTavsebinaT gamxmari WianWvelebi _ saxelganTqmul<br />
moSaireTa fitulebi. TiTqmis mtvradqceuli mumiebi<br />
veraferi sanaxavi iyo da Tvali avaride.<br />
derefnis bolos gaiRo maRali karebi da Semogvegeba<br />
erTob ugvani garegnobis Roris tili. mis danaxvaze zurgis<br />
qavili vigrZeni, magram Tavi Sevikave. Roris tilma<br />
maRalfardovani saxotbo sityviT mommarTa, cidan Camofrenil<br />
TeTr geds Semadara... oRond mere da mere gautia,<br />
qaTqaTa gedidan ufro mSvenier da sanatrel msuqan Rorze<br />
gadavida. Turme baton Roris tils Cems danaxvaze Tvalwin<br />
bostanSi moseirne Rori warmoudga da a.S.<br />
vifiqre, viRacaa, afrakadaa-meTqi da durus xmadabla<br />
vkiTxe:<br />
_ rasaa, rom mihqaravs?<br />
_ eg moSaire ar gegonos! _ amixsna durum. _ Sairisa<br />
ara esmis ra, magram didad ganswavlulia. amboben, ramdeni<br />
kidurica aqvs, imdeni wignis aso-niSani aqvs daTvlilio.<br />
amaswinaT daicva disertacia Temaze _ `fxana<br />
rogorc Roris tilis sicocxlisa da keTildReobis xelyofa~,<br />
romelic saetapo naSromi gaxda tilologiis darg-<br />
Si. avtors mieniWa tilolog-politologiis mecniereba-<br />
Ta kandidatis wodeba. RvTis gulisaTvis, saswrafod miuloce<br />
es warmateba, Torem SegiZulebs, xolo visac Sei-<br />
Zulebs, cdilobs Tavze aaxoxdes da zed moisaqmos.<br />
Sevxede, iseTi jRani da mocucqnulia, ginda mousaqmia,<br />
ginda ara, veras igrZnob... Tavi ratom ametkiebina da<br />
monologi rom CamoaTava, didis ambiT mivuloce nanatri<br />
kandidatoba.<br />
Seifera da mere rogor! gaibRinZa, faSvi tikWorasaviT<br />
gamoebera.<br />
darbazis SuagulSi mZime magida idga da Roris tili<br />
iqiTken wagviZRva. cxviri iatakispirze mihqonda, SiSveli<br />
ukanali zeviT aeSvira da iZulebulni gavxdiT, Tvali<br />
agveridebina.<br />
rogorc amixsnes, magidis irgvliv saxelganTqmuli<br />
moSaireni da brZenTa-brZenebi isxdnen.<br />
fexze wamodgnen. raki taSisaTvis amaT xelisgulebi<br />
aRara aqvT, kidurebiT magidas fxaWnidnen.<br />
sapatio adgilze damsves.<br />
mivixed-movixede, ver vityvi, Tavi Sinaurulad<br />
vigrZeni-meTqi. princesa naTelikosa da Wiamaia durus<br />
Tanadgoma mamxnevebda da simSvides amitom vinarCunebdi.<br />
pirdapir Cem win kritikosi Roracuana ijda, iseTi<br />
suni daayena, sunTqva gaWirda.<br />
_ mivesalmebi Cvens Zvirfas stumars, romelsac<br />
SesaniSnavi nexvis suni asdis! _ aseTi sityvebiT mommar-<br />
Ta batonma Roracuanam.<br />
ukve miCveuli viyavi xatovam formikalendur metaforas,<br />
mainc Seuracxyofisagan pirze almuri momedo.<br />
_ igi Camosulia im qveynidan, _ ganagrZo amasoba-<br />
Si Roracuanam, _ sadac Cemi jilagis TanamoZmeebs arsebobis<br />
SesaniSnavi pirobebi aqvT! msurs Zvirfas stumars<br />
mivuZRvna Cemi cxovrebis erTaderTi naRvawi, Cem<br />
mier wvalebiTa da rudunebiT gamocemuli ciliswameba-<br />
Ta samtomeuli!<br />
madlobis niSnad raRac wavibluyune. Zalian gami-<br />
Wirda Roracuanas mier gadmowodebuli wignebisaTvis<br />
xelis xleba. Tavs Zala davatane da gadavfurcle. pirveli<br />
wignis superze amovikiTxe rusuli sityva `donosi~.<br />
Turme formikul enaSi (Lengua de Formicas) adekvaturi<br />
termini ar arsebobs da avtorma kalki ixmara... Semdgom,<br />
mocaleobis dros gavarkvie, rom batoni Roracuana profesionali<br />
yofila da yvela, met-naklebad gamoCenil<br />
pirovnebaze `donosis~ cikli SeuTxzavs... meore tomSi<br />
(`zogadi ciliswamebani~) avtors Cauwikwikebia ciliswa-<br />
286 287
mebani kolega moSaireebze, romelTac (gvars ar davasaxelebis<br />
meTodiT) abralebda qrTamis gamoZalvas, samSoblos<br />
Ralats, seqsualur aRrevebs, gansakuTrebiT uwlovan<br />
WianWvelebTan... mesame tomSi Tavmoyrili iyo `konkretuli<br />
ciliswamebani~, sadac sakuTar ded-mamas, da-<br />
Zmebs, biZa-bicolebs, deidebs, mamidebs da maTs Svilebs,<br />
winaprebsa da momaval Taobebs, ra Tqma unda, sakuTar<br />
colsac (amas bozobas swamebda!) ciliswamebis niaRvar-<br />
Si uqadda CaxrCobas.<br />
princesa naTelikom Sematyo, rom miWirda am tip-<br />
Tan saubari, da RimiliT brZana:<br />
_ geTayva, axla sxva moSaireebsac movusminoT!<br />
Roracuana savarZelSi moikunta da xma gakminda.<br />
wamodga erTi xarabuza xoWo da morTo zuzuni. intuiciiT<br />
mivxvdi, mdedri unda yofiliyo. misi Sairisa<br />
ki veraferi gavige. arc riTma hqonda, arc ritmi da saer-<br />
Tod araferi gaaCnda, garda uTavbolo zuzunisa. princesa<br />
naTelikom ganmimarta, rom qalbatoni xarabuza br-<br />
Zandeboda modernistuli mimarTulebis fuZemdebeli<br />
formikalendur SairSi, rom misi poemebi ise grZelia, veraviTar<br />
wignSi ver eteva da amitom gzatkecilze unda<br />
daibeWdos, raTa mkiTxvelma mgzavrobis dros ikiTxos<br />
(es idea Zalian momewona! xom SeiZleba zogierTi Cveni<br />
moSairis Txzuleba asfaltze daistambos, vTqvaT,<br />
Tbilisidan quTaisamde. visac Sairi uyvars, SeuZlia gzagza<br />
ikiTxos da sayvareli moSairis Semoqmedebas CauRrmavdes.<br />
sxvaTa Soris, qaRaldic blomad daizogeba!).<br />
didxans zuzunebda qalbatoni xarabuza xoWo, SevRondiT<br />
da, bolos, umorCilesad vTxoveT, daendo Cveni<br />
moTmineba.<br />
_ verlibridan iqneb klasikur Sairze gadavideT!<br />
_ vTxove princesa naTelikos.<br />
princesam aniSna Soriaxlo mjdar kutkalias, romelsac<br />
mouTmenlobisagan suli misdioda.<br />
umal fanduri aitaca kutkaliam, simebze kidurebi<br />
Camohkra da Wriali gaadina... verc amisi gavige rame, Tumca<br />
mivxvdi, rom teqstSi riTma xorbaliviT eyara.<br />
_ xalxosania, _ amixsna princesa naTelikom, _<br />
tradicias nabijiTac ar scildeba. wnelis Robes rom<br />
Robaven, ise miRobavs riTmebiT. socialuri JReradobis<br />
avtoria, dRedaRam imaze mReris, viS ra kargi zafxulia<br />
da imaze tiris, vai ra cudi zamTariao.<br />
kutkalia gatacebiT rakrakebda, Tan Tvalebs ise<br />
miJuJunebda, TiTqos me vyofiliyavi zafxulis momyvani<br />
da zamTris amkrZalavi. axla amas davuwyeT xvewna, dagvindeT,<br />
nu dagvaretianeT-Tqo.<br />
ramdenime moSaire WianWvelam xotba aRmivlina. erTma<br />
gozinayis nafCxvens Semadara, meorem vaSlis wvens, mesamem<br />
princesa naTeliko Seadara Taflis im wveTs, Sromismoyvare<br />
WianWvela vardis butkoSi rom waawydeba.<br />
am Sairebma cotaTi guli damiwynara, magram Waobis<br />
wurbela rom wamoyelyelavda, SiSisagan kinaRam magidis<br />
qveS SevZveri. iseTi piri moaRo, spilos rom datakeboda,<br />
wuTSi gamowuwnida.<br />
es gaxldaT batoni kondrati, didi beletristi,<br />
romlis madismomgvrel romanebze izrdebodnen Taobebi.<br />
misi sqeltaniani wignebi Wirianobis dros gvamebis<br />
Casayrel xaros mogagonebdaT. misi furclebidan imdeni<br />
sisxli iRvreboda, zogi mkiTxveli imis surneliT Tvreboda,<br />
zogic zed Tavs aklavda.<br />
batonma kondratma iseTi zefardovani xotba Semasxa,<br />
vifiqre, misma sityvebma sxvebic ar waaxalisos da aqedan<br />
gaSvlepili ar wavide-meTqi. Turme did beletrists<br />
ise movewone, ise Sevuyvardi, rom Cemze romanebis serialis<br />
daweras apirebs, rom amisTvis mzadaa Semiswavlos<br />
da Tan metismeti mgznebarebisagan fexisgulidan<br />
kisrisZarRvamde (dundulebis CaTvliT) damproStnos...<br />
amis gagonebaze Semaciva da amacaxcaxa.<br />
princesa naTeliko moiRuSa da mkacrad gaawyvetina<br />
literaturul nebieras, Seaxsena, rom me xelmwifis<br />
288 289
stumari viyavi da araferi vicodi SairTsa<strong>saxli</strong>s binadarTa<br />
wes-Cvevebze.<br />
warmomidgines biblioTekis oboba, romelic metad<br />
miamit qalbatonad momeCvena. igi Turme erovnuli biblioTekis<br />
xelnawer-foliantebSi abamda qsels da qurdbacacebs<br />
musrs avlebda. am mZime da umaduri SromiT<br />
iZenda sarCosa da codnas. uSurvelad SemomTavaza, mzad<br />
var gagiziaroT erTica da meoreco. xelnaweri foliantebi<br />
diaxac mainteresebda, magram amgvar sarCos uwiwakod<br />
da umarilod Cemi kuWi ver gauZlebda da TanamSromlobisagan<br />
Tavi Sevikave.<br />
yovel gamomsvlels aq ver CamovTvli. zogis Sairi<br />
gaxsenebad ar Rirs, zogi avtori imdenad pawawkintela<br />
iyo, mis naRvaws ra fasi unda Hqoneboda... damamaxsovrda<br />
Jurnal `axvaris~ redaqtori xoxo, gazeT `qvemZromis~<br />
gamomcemeli WuWu da xelnawer Jurnal `slipinas~ Semkreb-gamavrcelebeli<br />
mzisadari... ramdenime Casuqebul<br />
buzsac movusmineT. bevri ibzuiles, magram amaTi Sairi<br />
im qaRaldad ar Rirda, razec maTi naRvawi didi tiraJiT<br />
ibeWdeboda, amaTgan gansakuTrebiT veravis gamovarCev<br />
da vfiqrob, Sairis saqmes buzi saerTod ar unda gaakaro,<br />
gaaWuWyianebs da meti araferi.<br />
ilaparaka kritikosma tkipam, romelic mudam sxvisi<br />
ideebiT ikvebeboda, umTavresad xelmwife anduyafaris<br />
brZanebebiT da uzenaesi salaybos dadgenilebebiT.<br />
ostaturad exerxeboda sxvaTa naSromebidan wvenis<br />
gamodena, ris Semdegac avtorebs mSral burbuSelas<br />
utovebda.<br />
dabolos, maspinZlebma kiTxvebi damayares. formikalendis<br />
elitas umTavresad erovnuli problemebi ainteresebda.<br />
damswre sazogadoebas gavacani Cvens qveyana-<br />
Si arsebuli viTareba. CvenTan WianWvelebs mudam pativsa<br />
scemdnen, SaqarSic ki hqondaT wili dadebuli, magram<br />
bolo wlebis gaWirvebis gamo Saqari TviTonac ara gvyofnis<br />
da WianWvelebs namdvilad ver vuwiladebT-meTqi.<br />
am cnobam sazogadoeba Zalian daamwuxra. iqve gadawyvites,<br />
SeeqmnaT qarTvel WianWvelaTa daxmarebis fondi.<br />
formikalendis yvela WianWvela am fonds Saqris TiTo namcecs<br />
Tu Caabarebda, Cvens beds ZaRli ar dahyefda.<br />
sityvas sityva mohyva da isic wamomcda, rom wina,<br />
stabiluri cxovrebis Jams CvenTan iafad iSoveboda saponi,<br />
sarecxi fxvnili, dusti da misTanani, ris gamoc<br />
mavne xoWoebi, baRlinjoebi, tkipebi, tilebi gadaSenebamde<br />
mividnen...<br />
_ soliteri? _ ikiTxa batonma samtomeulis avtorma<br />
(Roracuana vice-premieris naTesavi aRmoCnda).<br />
avuxseni, rom patarebs e.w. inglisur marils vasmevdiT,<br />
anda oynas vukeTebdiT, ramac soliterebi TiTqmis<br />
gawyvita.<br />
Tavzardamcemi dumili Camovarda. princesa naTeliko<br />
Tavis fiqrebs uRimoda. WianWvelebi cmukavdnen,<br />
cdilobdnen TanagrZnoba gamoexataT, magram ar gamoudiodaT.<br />
sxvebs sifaTebi CamostirodaT. cxadia, maTs gamometyvelebas<br />
sifaTebs Tu vuwodebT.<br />
siCume Roris tilma daarRvia, xmaSecvlili CameZia:<br />
_ nuTu Rorebic sapniT ibanen, imaT xom tlapodan<br />
ver amodeni?<br />
mravlismetyvelad Sevxede da pasuxi ar gamicia.<br />
ar maxsovs vin, magram viRacam wamoiZaxa:<br />
_ Zvel ubedurebas ras mistiriT, dRes ra viTarebaa,<br />
is gviTxras!<br />
simarTles ver davfaravdi! axla qveyana dangreulia,<br />
saponi rom saponia, saSinlad gaZvirda da Tqvens<br />
TanamoZmeebs kargi daxli daudgaT, lamisaa qarTveloba<br />
gadagvaSenon-meTqi.<br />
atyda xorxoci da mxiaruli `vaSas~ Zaxili.<br />
gamovemSvidobeT Wkuamxiarul sakrebulos da wamovediT.<br />
kibeze erTi Tavmsxvili WianWvela wamogvewia. Sex-<br />
290 291
vedraSi isic monawileobda, magram xma ar amouRia.<br />
princesa naTelikom mowyaled gauRima, Wiamaia durumac<br />
Tavi daukra.<br />
_ batoni jgirkoCa! _ warmomidgines.<br />
RmerTma gadmomxeda, roca es pirovneba gavicani.<br />
im wuTas warmodgenac ara mqonda, Tu batoni jgirkoCa<br />
ra rols iTamaSebda xaTabalidan Cems daxsnaSi.<br />
_ Sampanuri giyvars? _ mkiTxa batonma jgirkoCam.<br />
Tavi davuqnie.<br />
_ kaia, kai! _ brZana ucnaurma batonma da gza ganagrZo.<br />
pirdaRebuli gavcqerodi WianWvelas, romelsac<br />
cicqna tanze uzarmazari Tavi gamobmoda da Zlivs mihqonda.<br />
_ Tavi sul tviniTa aqvs savse! _ miTxra princesa<br />
naTelikom. _ Sig ver eteva da xandaxan yurebidan<br />
gamoJonavs. didi gamomgonebelia. axla, amboben, Sampanuris<br />
boTlisagan sacobsatyorcni gamougoniao.<br />
mxrebi aviCeCe, `komunizmis gariJraJze~ vin moTvlis,<br />
ramdeni boTlidan mityorcnia sacobi!<br />
T T a a v v i i XI<br />
XI<br />
aqa ambavi politikisa da politikosobisa<br />
_ formikalendSi erTaderTi politikosi Cveni<br />
xelmwifea! _ miTxra Wiamaia durum. _ anduyafari patara<br />
biWunaa da TamaSi uyvars. amitomac politikuri Tama-<br />
Sis wesebi mis mets aravis esmis. gasaocari oRond isaa,<br />
rom rac naklebia politikosi, miT metia politikuri<br />
partia da organizacia. dReisaTvis, Tu ar vcdebi, aTasamdea<br />
registrirebuli!<br />
vTxove, CemTvis iseTi partiebi gaecno, romelTac<br />
Tavmjdomarisa da generaluri mdivnis garda kidev<br />
eyolebodaT wevrebi. aseTi maincdamainc bevri ar aRmoCnda.<br />
yvelaze mravalricxovani iyo partia, romlis Tavmjdomare<br />
gaxldaT qalbatoni qaRaldis CrCili luiza,<br />
xolo generaluri mdivani batoni qaRaldis CrCili silibistro.<br />
amaTi ofisi mdebareobda WkiWkitia pirvelis<br />
prospeqtze da daTqmul dros veaxeliT.<br />
vxedav, magidaze uzarmazari tomi devs. umal vicani<br />
Cemi siymawvilis droindeli samagido wigni _ marqsis<br />
`kapitali~. davakvirdi, aqeT-iqidan Sexrulia, irgvliv<br />
ki moyviTalo xrili yria. Signidan Sromis xma ismis, vi-<br />
Raca gamalebiT xravs.<br />
Cavaxvele. erT mxares gamoZvra qalbatoni Tavmjdomare,<br />
meore mxares generaluri mdivani. mtveri CamoiferTxes<br />
da mogvibodiSes, dReniadag aseTi Sroma da<br />
jafa gviwevso.<br />
SemovusxediT magidas da gaimarTa saqmiani saubari.<br />
Turme partias adre erqva rkp(b), rac niSnavs `regvenTa<br />
da kretinTa partias (buzankalebisa)~. im dros<br />
partiis wevrTa umravlesoba Sedgeboda meamboxe-revolucioneri<br />
buzankalebisagan. mere omebis epoqa Seicvala<br />
aRmSeneblobis periodiT, partiis rigebi Seivso<br />
mSromeli CrCilebiT. amitom saxelwodebac Seicvala.<br />
amJamad qalbaton luizas da baton silibistros partias<br />
hqvia skkp (`savsebiT kretinTa da korumpirebulTa partia~).<br />
amaT aqvT TavianTi axalgazrduli organizacia _<br />
alkk (`axalgazlda legvenTa da kolumpilebulTa kavSili~)<br />
da mTlad patarukebis sazogadoeba _ `patala legvenukebi~.<br />
am partiis saboloo mizani iyo daepurebinaT TavianTi<br />
wevri CrCilebi. saamisod daistamba da partiis wevrebs<br />
daurigdaT politikuri korifeebis TxzulebaTa<br />
sqeltaniani mravaltomeulebi. amiT partiam iRvawa, rom<br />
aravin darCeniliyo mSieri. TviT Tavmjdomares, qalbaton<br />
luizas da generalur mdivans, baton silibistros<br />
292 293
saerTo sargeblobisaTvis ergoT es gemrieli tomi da<br />
imedovnebdnen, rom ori-sami xuTwledi mainc ar mouwevdaT<br />
SimSiloba.<br />
am vizitis Semdeg, marTali giTxraT, sxva partiaTa<br />
ofisebSi siaruls SeveSvi. ise ki, cnobisaTvis, ramdenimes<br />
mainc CamovTvli: adp _ axladmovlenil demagog-<br />
Ta partia, qdp _ quCis demagogTa partia, sdp _ savsebiT<br />
demagogTa partia, mdp _ mokled, demagogTa partia...<br />
WWp _ WkuamxiarulTa da WamismoyvarulTa partia...<br />
arsebobda kidev `hari-harales sakrebulo~ da `divli-dalales<br />
sazogadoeba~, `Jeles moyvarulTa samefo<br />
moZraoba~ da `nexvis moyvarulTa fronti~...<br />
vfiqrob, sakmarisia!<br />
T T T a a v v i i XVIII<br />
XVIII<br />
aqa ambavi uzenaesi salaybosi<br />
navaxSmevs Sematyobines, rom momdevno dRes uzenaes<br />
salayboSi miwvevdnen. gulma reCxi miyo. yvelafridan<br />
Canda, rom dRis wesrigSi idga Cemi gadarCena-argadarCenis<br />
sakiTxi. Tavi imiTRa davimSvide, rom RvTis wyalobiT<br />
xelmwife anduyafari da princesa naTeliko safrTxes<br />
amarideben-meTqi.<br />
Cavexute Cems fumfula baliSs da sizmarSi CaveSvi.<br />
princesa naTeliko gamomecxada. mTeli dRe masTan viyavi<br />
malaqitis darbazSi da TiTqos ZilSic Tan gamomyva.<br />
viTomc xelSi xeli Cavavle da oriveni mercxlebiviT<br />
cis laJvardze davnavardobdiT... uceb damisxlta...<br />
gamovudeqi. is ki obobas qselSi Cavarda da CaixlarTa...<br />
guli damimZimda, Tumca es mxolod sizmari iyo da<br />
meti araferi!<br />
Wiamaia duru meaxla, dRes qalaqSi mRelvarebaao,<br />
macnoba.<br />
erTad gavemarTeT uzenaesi salaybos Senobisaken.<br />
qalaqis centri gadaWedili dagvxvda. sastumro<br />
`bermuxidan~ moyolebuli WkiWkitia pirvelis prospeqti<br />
da bututias moedani demonstrantebs gaevsoT. moqalaqe<br />
WianWvelebi moafrialebdnen erovnul droSebs<br />
da farTo transparantebs. wavikiTxe zogierTi lozungi.<br />
`obobebo, gou houm!~ _ ewera erTgan inglisurad.<br />
`sibirski voSC, von otsiuda!~ _ ikiTxeboda meoregan<br />
rusulad. umravlesoba ki, cxadia, formikul enaze iyo<br />
Cawikwikebuli: `mogveciT satyepela, davscxebT buzebs!~,<br />
`mivaWylitoT rwyilebi da koRoebi!~ `baRlinjoebma<br />
Cveni sisxli dalies!~ `Zirs obobebi, mTeli Zalaufleba<br />
WianWvelebs!~<br />
bututias moednis kuTxeSi momcro jgufi SevniSne,<br />
umTavresad elitaruli sazogadoebis warmomadgenlebi<br />
iyvnen. mikrofonTan WriWinobela zeinabi idga da<br />
Tavis programas gahkioda: `ara, ara, ara!~<br />
erTgan moxuligno elementebma aSkara antisaxelmwifoebrivi<br />
transparanti gaSales: `gamovwuwnoT xelmwife<br />
anduyafari da princesa naTeliko!~ WianWvelebi<br />
micvivdnen am politikur naZiralebs da transparanti<br />
Tavze gadaaxies.<br />
ra didi mixvedra undoda, formikalendi mniSvnelovani<br />
movlenebis zRurblze idga.<br />
brboSi Zlivs gavaRwieT. vcdilobdi, sxeulis nawilebi<br />
nakleb momeSiSvlebina, magram viRacam kanWze mibwkina<br />
da meqaveboda. Soriaxlo koRo kako davlande. qudi<br />
Tavze qurdulad Camoefxata da piri kaSneTi aexvia. albaT,<br />
eg iyo rom momepara da Tavisi gainaRda.<br />
uzenaesi salaybos kibeebi baRlinjo-policielebs<br />
gadaeketaT. amaT TviT generali yaramani xelmZRvanelobda.<br />
ise gaberiliyo, generlis kitelSi ver eteoda.<br />
mivxvdi, sul axlaxan esadila, radgan ybaSi jerac gasCxeroda<br />
rigiTi policielis Ceqma.<br />
kibis Tavze sakmaod cnobili telereporteri xoWo<br />
294 295
mesaflave da teleoperatori xoWo tkacuna gadamekidnen.<br />
maTTvis ara mcxeloda, vcade, Tavi ameridebina, magram<br />
aRar momeSvnen, vin gaimarjvebso. samarTlianoba<br />
gaimarjvebs-meTqi da karebSi Sevvardi.<br />
megona, SigniT mainc moviTqvamdi suls. Tqvenc ar<br />
momikvdeT! uzenaesi salaybos derefnebi da kibeebi<br />
gvardielebiTa da mxedrobiT iyo gaWedili. amaTgan,<br />
WianWvelebi ufro koreqtulad iqceodnen, xolo rwyilebis,<br />
koRoebisa da obobebis Tavgasulobas zRvari ara<br />
hqonda.<br />
salaybos deputatebi amaT Soris SiSianad miikvlevdnen<br />
gzas, Wiamaia duru ki gasasvlels uSiSrad miikafavda<br />
da araferi damSavebia.<br />
SevaRwieT vrcel darbazSi. ovalurad ganlagebul<br />
magidebs deputatebi usxdnen, prezidiumis magidas ki _<br />
batoni spikeri goglimogla, qurqiani qalbatoni vicespikeri<br />
buzara da batoni vice-vice-spikeri kuku.<br />
maRalzurgian, samefo gerbiT Semkul savarZelSi<br />
ijda misi udidebulesoba da WaRaras oqros samefo gvirgvini<br />
umSvenebda.<br />
misgan xelmarjvniv, sapatio stumris savarZeli<br />
ekuTvnoda princesa naTelikos. xelmarcxniv ki saqanela<br />
ekida, romelzec qanaobda misi aRmatebuleba premieri<br />
funagoria xoWo gedevani. Turme premierebs saqanelaze<br />
imitom svamen, saWiroebis SemTxvevaSi iolad rom<br />
Camoayiraon. vfiqrob, misabaZi wesia!<br />
kedlis gayolebiT stumarTa loJebi diplomatiuri<br />
korpusis warmomadgenlebs da presis muSakebs eWiraT.<br />
Soridan Tavi davuqnie CinmaCinis sagangebo da sruluflebian<br />
elCs baton Cin-Cins. guli damwyda, rom amaT<br />
Soris Cveni damoukidebeli qveynis warmomadgeneli ar<br />
eria. ras izam, TbilisSi imdeni Tanxa ver daiZebna, aseT<br />
prestiJul sataxto qalaqSi saelCo gaxsniliyo.<br />
avanscenaze calke skami idga. mivxvdi, CemTvis iyo<br />
gankuTvnili da iseTi adgili SeerCiaT, rom yvelas enaxa,<br />
Tu ra gemrieli lukma viyavi (xom gaxsovT, tanze mxolod<br />
ablabuda memosa!).<br />
minda oriode sityviT mogaxsenoT, Tu ras warmoadgenda<br />
es sakrebulo. igi Sedgeboda erTferovani, usaxuri<br />
umravlesobisagan da Wreli umciresobisagan. umravlesobas<br />
ZiriTadad Seadgendnen molaybe WianWvelebi,<br />
romlebic arcTu principulad uWerdnen mxars mis udidebulesobas,<br />
risTvisac yovelTviurad TiTo qila marwyvis<br />
Jeles iRebdnen. amaT emxroboda mcire jgufi gadabirebulTa,<br />
romelTac kbilebi gascveTodaT da Tavs<br />
lokviT irCendnen.<br />
umciresoba imdeni fraqciisagan Sedgeboda, rom<br />
spikerati (batoni goglimogla, qalbatoni buzara da batoni<br />
kuku) Tvlas ver audiodnen. eseni xelmwifisagan<br />
arafers iRebdnen, samagierod, rasac moixelTebdnen,<br />
maTi nadavli iyo. fexsaxsrianebSi yvelaze didi oboba<br />
gvajis fraqcia gaxldaT. amaT xelT egdoT formikalendis<br />
sisxlis biznesi. rwyili kotes mcirericxovani<br />
fraqcia, romelsac Tavi umravlesobaSi Seergo da kudi<br />
gareT gamoeyo, xels nexvis biznesSi afaTurebda... ukiduresad<br />
memarcxene flangi rwyil-koRoTa gaerTianebul<br />
fraqcias eWira. eseni quCis opozicionerTagan didad<br />
ar gansxvavdebodnen da usircxvilod afrialebdnen<br />
gulisSemaRonebel transparants: `gamovwuwnoT xelmwife<br />
anduyafari!~ vinc aseT mkrexelobas sajarod bedavda,<br />
bunebrivia, arc princesa naTelikos daindobda,<br />
rom araferi vTqvaT Tqvens mona-morCilze... arsebobda<br />
erTnaxevriani fraqciac, romlis wevri iyo erTi opozicioneri<br />
oboba da erTic, gaurkveveli jilagis buzi,<br />
romelic sanaxevrod umravlesobaSi Sedioda, raki marwyvis<br />
Jele moswonda, magram amavdroulad umciresoba-<br />
Sic iyo, raki nexvsac ar iwunebda.<br />
aseTi iyo formikalendis uzenaesi salaybos miaxloebiTi<br />
portreti. aq, albaT, WianWvelebis imedi ufro<br />
unda mqonoda, bolomde ar gamwiravdnen, Torem umcir-<br />
296 297
esoba cocxals ar gamiSvebda.<br />
Sevecade SiSi dameZlia. Tamamad gaviare avanscenaze.<br />
mivesalme mis udidebulesoba xelmwife anduyafar<br />
pirmwyazars (am dros princesa naTelikom gamamxneveblad<br />
gamiRima!). mere darbazisaken mivbrundi, Tavi davukari<br />
da CemTvis gankuTvnil skamze davjeqi.<br />
pasuxad araerTsulovani zuzuni momesma.<br />
Tavdapirvelad mTavrobis saxeliT aqac batoni<br />
soliteri gamovida. man vrclad ganaviTara kabinetis<br />
sxdomaze warmodgenili idea, romelic batoni premieris<br />
funagoria xoWo gedevanis sruli mxardaWeriT sargeblobda.<br />
oratori ise darbaislurad da damajereblad asabuTebda<br />
Tavis Sexedulebebs, rom kinaRam mec davijere,<br />
es winadadeba arc ise Seuracxmyofelia-meTqi.<br />
nexvis Wiebis fraqciam mTavrobis kursisadmi sruli<br />
mxardaWeris niSnad yiJina morTo. WianWvelebma arc-<br />
Tu erTsulovnad daustvines. xolo deputatma buzebma<br />
bzuili daiwyes, gasagebi mizezebis gamo sixarulisagan<br />
Wers askdebodnen.<br />
am dros xeli aswia misma udidebulesobam da darbazi<br />
gayuCda.<br />
_ marTalia, diplomatiuri korpusis loJaSi Cven<br />
dRes ar gvizis saqarTvelos warmomadgeneli, magram win<br />
unda gavixedoT! winaswar nu davangrevT im xids, romelic<br />
momavalSi Cvens or qveyanas daakavSirebs! samefo<br />
gvaris WianWvelasaTvis, rogoric Cveni stumaria, albaT,<br />
Seuracxmyofelia Cliqosan cxovelTa siaSi Cawera.<br />
vfiqrob, Cveni Zvirfasi stumris inteleqti arafriT<br />
Camouvardeba WianWvelas inteleqts!<br />
gamaxara misi udidebulesobis guliTadma sityvebma.<br />
aTi wlis biWis goniereba marTlac gasakviri iyo. samwuxarod,<br />
xelmwifis naTqvams iseTi aurzauri mohyva, ver<br />
gavarkvie, vin uWerda mxars da vin ewinaaRmdegeboda.<br />
nexvis Teoriis momxreebi ar apirebdnen xelidan Sansis<br />
gaSvebas, magram arc sxva fraqciebs eZinaT...<br />
spikeri goglimogla Seecada daeSoSminebina darbazi<br />
da xmas guliTadobis tembri SesZina:<br />
_ viyoT kulturulad, vilayboT demokratiulad,<br />
nu gavwiravT erTmaneTs!<br />
vice-spikeri qalbatoni buzara mikrofonSi gaiZaxoda:<br />
_ batonebo, erTi wuTiT, batonebo!<br />
xolo vice-vice-spikeri kuku baRis sarwyuliT<br />
agrilebda zedmetad gaficxebul Tavebs.<br />
tribunaze jvriani oboba aZvra da gagulisebiT gaxeda<br />
darbazs.<br />
_ oboba jondo gvajisturi fraqciidan! _ gamoacxada<br />
man. _ misi udidebulesoba xelmwife anduyafari,<br />
etyoba, formikalendis erovnul interesebze maRla<br />
ayenebs ucxo qveynebis interesebs! es, albaT, imitom<br />
xdeba, rom TviT xelmwifisa da princesa naTelikos Zar-<br />
RvebSi iseTive gemrieli da cxeli sisxli mimoedineba,<br />
pirze nerwyvmomdgarni viTmenT yovelive amas, magram<br />
moTminebas xom sazRvari aqvs!<br />
oboba jondos sityvebma umravlesoba aRaSfoTa,<br />
WianWvelebma kidurebis braguni atexes da oratoris xma<br />
CaaxSes.<br />
am RriancelSi yuri mainc vkide radikalTa yvirils:<br />
_ gamovwuwnoT xelmwife anduyafari!<br />
Sevxede mis udidebulesobas, nervi ar gatokebia<br />
saxeze, TiTqos arc esmoda, rac irgvliv xdeboda.<br />
jvriani oboba cdilobda sityva gaegrZelebina,<br />
magram mas erTi gawripuli rwyili miuvarda da Zirs Camoagora.<br />
_ rwyili griSa, kotes fraqciidan! _ wamoiyvira<br />
tribunaze avardnilma rwyilma. _ me gvajistur ideologias<br />
ver gaviziareb! Cveni programa ufro humanuria,<br />
radgan fxaniT jer aravin momkvdara!<br />
iqneb bevri hqonda saTqmeli, magram SurisZiebiT<br />
anTebulma jvrianma oboba jondom fexebze kidurebi<br />
waatana da daiTria.<br />
298 299
_ protests vacxadeb! _ wamoxta rwyili kote.<br />
_ protests me vacxadeb! _ ibRavla gvajim.<br />
_ Seni ki ara, Cemi kaci daiTries!<br />
_ manamde Senma kacma Cemi Camoagora!<br />
orivem erTmaneTisaken muqariT waiwia.<br />
darbazSi myofma deputatebma liderebs daaswres<br />
da erTurTs wauTaqes.<br />
atyda erTi aliaqoTi da cema-tyepa.<br />
spikerati, ra Tqma unda, Tavdauzogavad cdilobda<br />
moCxubrebis daSoSminebas, oRond verc xvewnam gaWra,<br />
verc mudaram da verc civi wylis nakadma... am ria-riam,<br />
rogorc aRmoCnda, ramdenime deputati Seiwira, isini wylis<br />
nakadma klozetSi Carecxa. swored aq iCina Tavi batoni<br />
spikeris gamocdilebam. saswrafod gasca saTanado<br />
gankarguleba. fexze daayenes maSvelTa korpusis<br />
WianWvelebi. daxsnes kanalizaciis milebi, Seamowmes<br />
uzenaes salaybodan gamoJonili fekaluri wylebi...<br />
saubedurod, daRupulTa gvamebi ukvalod gaqra.<br />
darbazis areulobam kulminacias rom miaRwia, misi<br />
udidebulesoba TiTqos gamoerkva, mikrofons xeli waatana<br />
da auRelveblad warmoTqva:<br />
_ batonebo!<br />
xmebi Senelda. misma udidebulesobam xmadabla<br />
gaimeora. mesamejer TiTqmis CurCuliT mimarTa darbazs:<br />
_ batonebo!<br />
xmauri Cacxra, darbazSi mdumareba Camowva. Tumca<br />
bututias moednidan aurzauri kvlavac moismoda. uzenaesi<br />
salaybos Cxubma, etyoba, qalaqSi gadainacvla.<br />
_ verc erTi qveynis verc erTi xelmwife ver aitans<br />
imden Seuracxyofas, ramdensac itans formikalendis<br />
xelmwife. me, marTalia, patara biWi var, magram, rogorc<br />
atyobT, amdenma nervulobam naadrevad gamaWaRarava!<br />
mec RvTis mier dabadebuli samefo gvaris WianWvela gaxlavarT<br />
da ufleba maqvs Cemi Rirseba davicva! ager, vkiTxoT<br />
stumars, romlis qveyanaSi ramdeni moqalaqecaa,<br />
imdeni xelmwifea, dRemde Tu gaugonia aseTi lozungebi<br />
da mowodebebi: SevWamoT princesa da gamovwuwnoT xelmwifeo...<br />
me arc aravis SeveWmevinebi da Cems sisxlsac<br />
veravis Sevasmev! amitom, raki aq bevrs ar vundivar, mzada<br />
var gadavdge da emigrantad wavide sataxto qalaq TbilisSi,<br />
sadac, imedia, vicxovreb xelmwifeTa Soris da<br />
amden Seuracxyofas aravin makadrebs!<br />
ar vicodi, gamxareboda Tu mwyenoda es sityvebi.<br />
mesiamovna, rom misi udidebulesoba aseTi maRali azrisaa<br />
Cems samSobloze, magram vai rom TbilisSi Camosvlis-<br />
Tanave, misi imedebi gaqarwyldeboda.<br />
xelmwifis sityvebma darbazi daTrguna.<br />
oboba gvaji gamobobRda. cotaTi nasvamsa hgavda da<br />
avanscenaze kinaRam waiqca.<br />
_ xelmwife anduyafar pirmwyazari me aviyvane taxtze!<br />
gadadgeba Tu ara, Cemi gadasawyvetia! TvalnaTliva<br />
Cans, rom samefoSi krizisia. mis dasaZlevad saWirod<br />
mimaCnia, rom misma udidebulesobam dinastiuri kavSiri<br />
Sekras opoziciasTan da princesa naTeliko me SemrTos.<br />
am SemTxvevaSi aRdgeba erTiani suliskveTeba da Cemi<br />
mamaci gvardia ufro erTgulad gaswevs xelmwifis samsaxurs!<br />
princesa naTeliko gafiTrda, xelmwife anduyafari<br />
ki odnav moiRuSa. igi politikosi gaxldaT da Tavis<br />
WeSmarit guneba-ganwyobilebas ostaturad malavda.<br />
obobam saTqmeli moamTavra Tu ara, rwyili kote<br />
axta-daxta, deputatebs Tavze gadaevlo da tribunaze<br />
Seskupda.<br />
_ Cemo gvaji, Sen ukve duJini coli SemogeWama da<br />
veRar gaZexi! obobasa da princesas qorwili zRaparSic<br />
ver gaTamaSdeba!.. Sen, mgoni, konstituciuri gadatrialeba<br />
mogisurvebia da iqneb xval taxtsac waepotino!<br />
formikalendis konstituciis Tanaxmad princesa naTeliko<br />
mxolod da mxolod samefo gvaris WianWvelas Sei-<br />
Zleba SeeuRlos! Senze uaresi vaJkaci ar gaxlavar, mag-<br />
300 301
am me isev Cems lamazman rwyilukebs virCev da taxts diaxac<br />
ar wavepotinebi! girCev, ukanali skamze daatio,<br />
Torem Cems biWebs Sevajaxeb Sens nabiWvrebTan da mere,<br />
rac moxdeba, Sens Tavs daabrale!<br />
funagoria xoWo gedevanma, formikalendis batonma<br />
premierma saqanela Seaqana da ukmayofilod warmoTqva:<br />
_ batonebo, Cveni sxdoma eZRvneba Zvirfasi stumris<br />
gamoyenebas! dRis wesrigSi arc xelmwifis gadadgoma<br />
gviweria, arc princesa naTelikos daqorwineba. me<br />
moviTxov, yurad iRoT kabinetis azri amis Taobaze,<br />
winaaRmdeg SemTxvevaSi, kenWisyraze davsvam sakiTxs<br />
mTavrobis ndobis Sesaxeb!<br />
funagorias sityvebs darbazis arnaxuli azvirTeba<br />
mohyva. umravlesobis xmebi, cxadia, faravda umciresobisas:<br />
_ gaumarjos xelmwifes!.. SevexvewoT, ar gadadges!..<br />
davuCoqoT!.. gaumarjos marwyvis Jeles!.. xelmwifeo,<br />
win gagviZex da gvaWame tkbili muraba!..<br />
amis sapasuxod umciresobis mxridan kantikuntad<br />
moismoda isteriuli SeZaxilebi:<br />
_ Zirs xelmwife!.. SevWamoT princesa naTeliko!..<br />
movakvdinoT stumari!.. gvsurs, davlioT cxeli sisxli!..<br />
spikeri goglimogla mikrofons daswvda da Seecada<br />
daefara deputatebis xmebi:<br />
_ davicvaT kenWisyris rigiToba!.. pirveli winadadeba<br />
xelmwifisa iyo!.. kenWs vuyri xelmwifis gadadgomis<br />
sakiTxs!.. CarTeT aparati!.. moemzadeT kenWisyrisaTvis!..<br />
daiwyo xmebis daTvla!.. kvalificiuri umravlesoba<br />
kvlavac xelmwifis mxaresaa da mis gadadgomas<br />
ar daeTanxma!.. gaumarjos Cvens xelmwife anduyafar meore<br />
pirmwyazars!<br />
aq misma udidebulesobam xeli aswia da mis am JestSi<br />
Zala da gambedaoba igrZnoboda.<br />
_ dRevandelma kenWisyram cxadyo, rom umravlesoba<br />
marwyvis Jelesa da stabilurobis momxrea, magram<br />
amave umravlesobis azriT, ministrTa kabinetis programa<br />
Cveni Zvirfasi stumris gamoyenebis Taobaze, Caflavda...<br />
azrTa sxvadasxvaobam xelmwifesa da premiers Soris<br />
SeiZleba gaaRrmaos samTavrobo krizisi. amitomac mimaCnia,<br />
rom kenWisyraze unda daisvas batoni premieris<br />
funagoria xoWo gedevanis winadadeba ndobis votumis<br />
Sesaxeb!<br />
_ CarTeT aparati! _ skamze SekuntruSda nestis<br />
xoWo (sabolood gavarkvie, rom is nestis xoWoa!) uzenaesi<br />
salaybos batoni spikeri. _ kenWs vuyriT mTavrobis<br />
ndobis votums!.. batonebo, dawynardiT!.. mimdinareobs<br />
kenWisyra!.. moiTmineT!.. damTavrda xmebis daTvla!..<br />
esec ase!.. umravlesobas miaCnia, rom batoni premieri<br />
unda Camogordes!<br />
kidurebis fxaWuni umravlesobis mxridan, ukmayofilo<br />
Rrianceli umciresobidan, saqanela gadayiravda<br />
da funagoria xoWo gedevani Zirs gagorda.<br />
uceb darbazis Sori kuTxidan jgufuri yvirili<br />
moisma:<br />
_ Wiamaia duru premierad!.. Wiamaia duru premierad!..<br />
gavixede, ukve transparantic gauSliaT: `Wiamaia<br />
duru premierad!~<br />
maSinRa mivxvdi, mTeli es aurzauri mxolod speqtakli<br />
gaxldaT da misi reJisori brZandeboda marTlacda<br />
ubadlo politikosi, aTi wlis WaRara xelmwife anduyafar<br />
meore pirmwyazari.<br />
Sevxede mis udidebulesobas, viTomc Sewuxebuli<br />
saxe hqonda, Subli SeeWmuxna, Tumca bageze Rimili ukr-<br />
Toda.<br />
_ batonebo! _ mikrofoni aiRo biWunam. _ batonebo!<br />
_ ufro wynarad gaimeora, mere TiTqmis CurCuliT:<br />
_ batonebo!<br />
darbazi gaisusa.<br />
_ premieris kandidatis wardgena xelmwifis prerogativaa!<br />
sanam Cvens azrs mogaxsenebdeT, minda gul-<br />
302 303
wrfeli madloba vuTxra aw Zirs gagorebul eqspremiers<br />
funagoria xoWo gedevans, misi RvawlisaTvis samefos<br />
winaSe! vfiqrobT, batoni gedevani davajildovoT WkiWkitia<br />
pirvelis ordeniT da xuTi kilo maRali xarisxis<br />
Zroxis funiT, amave dros davuniSnoT pensia dReSi miliardi<br />
funis odenobiT!<br />
darbazSi aqa-iq kidurebis fxaWuni gaisma. zogs moswonda<br />
es winadadeba, zogs _ ara.<br />
_ rac Seexeba axal premiers, aq ukve SemogvTavazes<br />
misi kandidatura... vfiqrob, Wiamaia duru SesaniSnavi<br />
kandidatia!<br />
_ protests vacxadeb! _ SehbRavla oboba gvajim.<br />
_ CemTvis sul erTia! _ xeli Caiqnia rwyilma kotem.<br />
am SeZaxilebma baton goglimoglaze veraferi zegavlena<br />
ver moaxdina.<br />
_ CarTeT aparati!.. moemzadeT kenWisyrisaTvis!..<br />
vinaa momxre, rom premieris postze dainiSnos batoni Wiamaia<br />
duru!.. moiTmineT!.. dawynardiT!.. xels nu gviSliT!..<br />
mimdinareobs kenWisyra!.. Cumad! xmebs iTvlian!..<br />
diax, saxelobiTi kenWisyraa!.. misi aRmatebuleba batoni<br />
Wiamaia duru formikalendis samefos axali premieria!<br />
mivulocoT, batonebo!<br />
Wiamaia duru umal saqanelaze aRmoCnda, energiulad<br />
qanaobda, Tan yvelas RimiliT Tavs ukravda.<br />
uceb saidanRac qalbatoni cicinaTela cici Semovarda<br />
da mowyvetiT SesZaxa:<br />
_ princesa naTeliko!<br />
mivtrialdi, princesa naTelikos savarZeli carieli<br />
iyo. yvelas Tvalwin, uzenaesi salaybos prezidiumidan<br />
moitaces princesa naTeliko da es veravin SevniSneT...<br />
T T a a v v i i XIX<br />
XIX<br />
areulobani sataxto qalaq kvekveriaSi<br />
gedevani rom gagorda, avanscenaze gabarjRul gvajis<br />
gadauara da datkepna.<br />
eqspremieri imdenad gaognebuli brZandeboda, rom<br />
sxdomis bolomde gulSemoyrili egdo da mere misi bediRbliT,<br />
marTali giTxraT, ar davinteresebulvar.<br />
rac Seexeba oboba gvajis, igi odnav gaxldaT daretianebuli<br />
da protestis wamoZaxilis garda veraferi<br />
moaxerxa.<br />
amasobaSi princesa naTeliko gauCinarda. rwyilma<br />
kotem brali umal oboba gvajis dasdo, bevri arc ufiqria,<br />
isedac gonebaabneul gvajis zevidan daaxta.<br />
salaybo kvlav airia. deputatebma xelCarTuli<br />
brZola gamarTes. darwmunebuli var, ormac ar icoda,<br />
risTvis Cxubobda.<br />
durum mxari gamkra, xelmwifisaken gamaxeda.<br />
misi udidebulesoba fexze idga da mSvidad gahyurebda<br />
am oromtrials.<br />
_ xelmwifis sicocxle safrTxeSia! _ CamCurCula<br />
batonma premierma.<br />
umal gamovfxizldi, mozRvavebuli Zala vigrZeni.<br />
Tu ramed vRirdi, Tavi axla unda gamomeCina.<br />
Semomxeda xelmwife anduyafarma, gamiRima, Tan cisfer<br />
Tvalebze sevda gadaefina.<br />
_ stumaro! _ wynarad miTxra. _ albaT, Sens sam-<br />
SobloSi aseT gamokretinebul da WkuaTxel deputatebs<br />
ver ixilav. merCia, Seni TvaliT ar genaxa es yovelive.<br />
minda icode, rom WianWvelebi wynari, momTmeni da mSromeli<br />
arsebebia. obobaTa kavSirSi didxans CaxlarTvam<br />
goneba dagvibinda. xandaxan xelmwifis pirveli mteri<br />
sakuTari xalxia, radgan mas orientiri dahkargvia da av-<br />
304 305
kargis garCeva aRar ZaluZs. am dros misi gadarCena mxolod<br />
mtkice xels SeuZlia!<br />
_ mtkices, magram kanoniers, Tqveno udidebulesobav!<br />
_ morCilad movaxsene.<br />
_ ho! _ Semomcina patara, magram ukve WaRara biWunam<br />
da meramdened gamikvirda, rom am Subls miRma asakovanis<br />
goneba imaleboda. _ kanonebs xom Cven TviTon vwerT!<br />
Sebrunda da swrafi nabijiT wavida.<br />
me da durum gadavaswariT, raTa misTvis gza gagvekafa.<br />
mourideblad wixls amovkravdiT da ganze visrodiT<br />
gzaze SemoCexil salaybos deputats an maRali rangis<br />
moxeles, romelsac am areulobaSi xelmwifis pativiscema<br />
daviwyebodaT da fexebSi gveblandebodnen.<br />
xveuli kibiT saxuravze avediT. durum momibodiSa,<br />
jer xelmwifis sicocxleze unda vizruno, Sen ki aq damelodeo.<br />
Seisva zurgze misi udidebulesoba da sa<strong>saxli</strong>saken<br />
gafrinda.<br />
videqi da gavyurebdi. SiSiT guli meleoda, radgan<br />
gamoricxuli ar iyo teroristebis gamoCena. formikalendSi<br />
mravals exerxeboda frena da erTi nestriani<br />
bzikis daqiraveba arc gaWirdeboda.<br />
davrCi martodmarto. ar vicodi, ranairad movqceuliyavi.<br />
durus davlodebodi Tu gza TviTonve gamekvlia.<br />
princesa naTelikos moulodneli gaqroba miklavda<br />
guls... vis unda xeleyo misi brwyinvaleba? vin gabedavda<br />
saxelmwifo Ralatis tolfas qmedebas? viTom gvajis<br />
biWebma? sabralo princesa, vin icis, ras umzadebda<br />
mware xvedri!<br />
uceb Cems irgvliv saxuravi arakunda. mezobeli<br />
Senobidan mesrodnen. buxris mils snaiperi amofareboda<br />
da mizanSi miRebda.<br />
Cavikuze da pirvelsave RiobSi vSvlipe Tavi. oriode<br />
wuTSi kvlav salaybos darbazSi aRmovCndi.<br />
deputatebi RrianceliT dareodnen erTmaneTs. Se-<br />
vatyve, rom JelesmoyvarulTa umravlesoba jabnida<br />
umciresobas. msxverpli blomad iyo. ramdenime koRo da<br />
buzi vnaxe sikvdilis agoniaSi. eqimad me ar vvargodi, an<br />
SiSveli xeliT ranairad unda meSvela kolega deputatis<br />
mier TavgaWeWyili kolega deputatisaTvis.<br />
umjobesi iyo, sakuTari TavisaTvis meSvela. ablabudiT<br />
Semosils gadarCenis ra Sansi mrCeboda! sabednierod,<br />
CemTvis aravis cxeloda da mSvidobianad gavaRwie<br />
uzenaesi salaybos Senobidan.<br />
oRondac, rac me bututias moedanze vnaxe, imis<br />
aRsawerad sityvebi arc meyofa.<br />
vrceli moedani da WkiWkitia pirvelis farTo prospeqti<br />
Tavidan bolomde gavsebuli iyo moCxubrebiT. vin<br />
vis JuJavda da aqedan gamarjvebuli vin unda gamosuliyo,<br />
amas mamazecieri ver gaarkvevda. ismoda xmlebis Caxa-<br />
Cuxi, kalaSnikovis avtomatebis kakani, qvemexebis griali.<br />
qalaqis Tavze kvamlis boli idga. xanZari gauCnda<br />
formikalendis arqiteqturis ramdenime mSvenebas, Camsxvreuli<br />
fanjrebidan snaiperebi isrodnen anda brbo-<br />
Si xelyumbarebs yridnen. am autaneli kakafoniis miuxedavad,<br />
aravin garboda, piriqiT, momijnave ubnebidan<br />
axal-axali SeiaraRebuli razmebi Semodioda, umTavresad<br />
meomari WianWvelebisa, romlebic erTnairad musrs<br />
avlebdnen, visac ki SeeCexebodnen.<br />
kibis Tavze darCena saSiSi gaxda, wasvlac ar iyo<br />
usafrTxo. gavixede, erT zorba da Ronier iremaxoWos<br />
Tavgza abnevia. zurgze unagiri edga da aRviri Zirs mos-<br />
Trevda. wuTis win zed mxedari ijda, magram gadmoyiravda...<br />
aqamde cxenze arasodes vmjdarvar, miT ufro iremaxoWoze,<br />
magram qarTvelis genSi mxedris kodicaa Cawerili<br />
da arc miyoymania, movwydi adgils da unagirze<br />
Sevafrindi. imdeni viyoCaRe, aRvirsac mivwvdi da dezi<br />
vkari. sabralo arseba mtkice xels umal damorCilda...<br />
sxva gza ver vnaxe da pirdapir moCxubrebSi SevaWene. vin<br />
icis, iremaxoWos eSvebze ramdeni meomari wamoego, ki-<br />
306 307
durebiT ramdeni davtkepneT. javSnosaniviT gadavuareT<br />
mTel moedans da, albaT, uamravi vinme vimsxverpleT.<br />
unagirze xmliT ver momwvdebodnen, magram irgvliv<br />
tyvia zuzunebda, xandaxan qvemexis Wurvic gadamifrenda<br />
da kedels mienarcxeboda. ubralod, bedi mwyalobda!<br />
prospeqtamde mivaRwie. amasobaSi meomrebma iucxoes<br />
maT rigebSi SemoWrili iremaxoWo, momibrundnen da<br />
yoveli mxridan damcxes. gansakuTrebiT koRoebma gamacales<br />
siqa. giJebiviT irjebodnen. koRo Toma Sevicani,<br />
danarCenebi ver davimaxsovre... buzebmac guli gamiwyales,<br />
Tumca amaTi imdenad ar meSinoda. erTi rwyili momaxta,<br />
pirdapir loyaze mibwkina. iseTi sila vtkice, kinaRam<br />
unagiridan gadmovvardi. is naZirala ki gamisxlta.<br />
misi sifaTi mainc davimaxsovre, vinZlo sadme Semxvdes,<br />
samagieros mivuzRav.<br />
ise, rwyilebi ufro magari meomrebi aRmoCndnen. rwyili<br />
kotes mimarT pativiscema vigrZeni. ise uSiSrad SemoajiriTa<br />
Tavisi kutkalia, ise gadauara mowinaRmdegeebs,<br />
aRtacebuli davrCi. didad uSiSari vaJkaci yofila!<br />
gverdiT rom Camiqrola, micno da kiviliT Semexmiana.<br />
_ ipove?! _ gavZaxe.<br />
mimixvda, rasac vekiTxebodi.<br />
_ gvajistebs angariSs gavusworeb da princesasac<br />
vipovi! _ momaZaxa.<br />
gvajistebs ki usworebda angariSs, magram imas ver<br />
xedavda, rom WianWvelaTa axal-axali razmebi mis biWebsac<br />
ar indobdnen.<br />
amasobaSi Cemma iremaxoWom duJini oboba, rwyili da<br />
baRlinjo miaWylita da mivxvdi, arc me damadgeboda kargi dRe.<br />
damesia, magram ra damesia! irgvliv WaxaWuxi da bzuili<br />
mesmis da verafers vxedav.<br />
sanapirosaken gaRwevas Sevecade.<br />
iremaxoWom fexi iRrZo, an iqneb mavanma dro ixel-<br />
Ta da cota moakvnita.<br />
iZulebuli gavxdi, dametovebina.<br />
gavqandi mTeli siswrafiT, gadavevle sanapiros<br />
parapets da pirdapir funawyalSi vdurTe Tavi...<br />
T T a a v v i i XX XX<br />
XX<br />
areulobani grZeldeba<br />
adrec aRvniSne, rom funawyali Tavis saxelwodebas<br />
savsebiT amarTlebda. kvekverias moqalaqeni aRtacebulni<br />
iyvnen am sanapiroebiT. ojaxebiTurT daseirnobdnen<br />
xolme da siamovnebiT iynosavdnen im surnelebas, rasac<br />
mdinare gamoscemda. TviT funawyali fekalurisagan odnavRa<br />
gansxvavdeboda da, me Tu mkiTxavT, masSi Cayuryumelavebul<br />
kacs aTi meqise ver ganbanda.<br />
curva bavSvobidan mexerxeboda, amitom daxrCoba<br />
ar momeloda, magram iseT dReSi Cavvardi, tirili mominda.<br />
iZulebuli vxdebodi, CameyvinTa, radgan koRoebis<br />
laSqari ar meSveboda da Tavs rogorc ki amovwevdi, umal<br />
cecxls miSendnen. sabednierod, uTavbolod isrodnen<br />
da amitom jerjerobiT ver maxvedrebdnen... gamwarebulma<br />
Suri imiT viZie, ramdenime mdevari fexebiT daviTrie<br />
da wyalSi CavaxrCve. funawylis talRebs uCemodac koRosa<br />
da buzis uamravi gvami mohqonda. zogierT maTganSi<br />
salaybodan Carecxili deputati Sevicani.<br />
bolos, rogorc iqna, abezari mdevari CamoviSore da<br />
napirze amovZveri. midamo frTxilad davzvere. Tavfexianad<br />
vyardi, riTac, albaT, mtris ynosvas gavaRizianebdi.<br />
buCqebSi Cavimale, gza wakuzulma ganvagrZe. irgvliv<br />
siwynare sufevda. Canda, aqauri mosaxleoba aiyara<br />
da saomrad qalaqis centrs miaSura.<br />
308 309
Soridan moismoda omis yiJina da griali.<br />
erTgan Senobaze wiTeli jvari SevniSne. Sevipare...<br />
darbazSi aRmovCndi... SuagulSi cisferi auzia, kamkama wyali<br />
livlivebs. iqve gamafrTxilebeli warweraa: `steriluri<br />
wyali, janmrTelobisaTvis saSiSia!~<br />
kargad vicodi, ras niSnavda es warwera. aseTi `momakvdinebuli~<br />
wyliT malaqitis SadrevanSi vibandiT me da<br />
princesa naTeliko. amitom bevri ar mifiqria, ablabudis<br />
tansacmlianad Sevcure da SesaniSnavad davibane.<br />
amovedi wylidan, gavwure tanisamosi, romelic erT<br />
muWSi Caeteoda, Zlivs Cavicvi da am dros saidanRac gamotyvra<br />
saTvaliani da TeTrCaCiani WianWvela. jibeSi<br />
stetoskopi edo da imiT mivxvdi, rom eqimi brZandeboda.<br />
_ am wyalSi daibane? _ gancvifrebiT SemekiTxa.<br />
Tavi davuqnie.<br />
_ ar icodi, rom sterilurad sufTa wyali saSiSia<br />
sicocxlisaTvis? _ wamoiZaxa eqimma. _ Cven igi aq mecnieruli<br />
kvlevisaTvis gvWirdeboda! stumaro, Seni sicocxle<br />
safrTxeSia! ramdenime wuTSi iqneb sulic ki gaafrTxo!<br />
Cveni valia, gadagarCinoT!<br />
daaZro sastveni da gabmiT daustvina. yoveli mxridan<br />
gamocvivdnen TeTrxalaTiani WianWvelebi. sanam<br />
eqimi amaT saqmis viTarebas auxsnida, gaparva vcade, magram<br />
ver movaswari... momcvivdnen, sakaceze wamaqcies da<br />
cimcim wamarbenines.<br />
gons mosvlac ver movaswori, isev sanapiroze aRmov-<br />
Cndi. amwies am ojaxqorebma da funawyalSi gadamiZaxes.<br />
kinaRam vylape. Zlivs amovZveri.<br />
kaci gadarevasa var, tanze binZuri wyali Camomdis<br />
wurwuriT.<br />
gunebaSi Sevigine, magram Wkuas movuxme da yoCaR<br />
eqims, rogorc gavige, saxelad spiridons miveTiTlibaze.<br />
avuxseni, Seyvarebulma mimatova da swored am gziT<br />
varCie sikvdili-meTqi. vTxove, `Cems ganzraxvaze xels<br />
nu amaRebineb, radgan yoveli cocxali arsebis demokra-<br />
tiuli uflebaa, Tavi maSin moiklas, roca moeprianeba~.<br />
ise damajereblad velaparake, batonma spiridonma<br />
da misma TanaSemweebma damijeres kidec da TanagrZnobis<br />
cremlebi hyares.<br />
davbrundiT ukan. WianWvela-eqimebis TandaswrebiT<br />
kvlav Sevcure auzSi da gemoze vibanave.<br />
mere saTiTaod gamovemSvidobe medicinis am varskvlavebs,<br />
spiridons Tavze xeli gadavusvi da dReis swors<br />
Cems panaSvidze davpatiJe.<br />
amasobaSi mosaRamovda. bneli da viwro quCebiT viare.<br />
centridan Zveleburad baTqabuTqi moismoda.<br />
saxuravebze kvamlis bolqvebi trialebda.<br />
Sua quCebSi koconebi enTo da SeiaraRebuli moqalaqeebi<br />
Tbebodnen. SeSad dawesebulebebidan gamotanil<br />
avejs, kar-fanjrebsa da parkets iyenebdnen.<br />
sveli viyavi da Semcivda. koconTan mivCoCdi, miveficxe.<br />
yuradReba aravis mouqcevia. WianWvelebs kalaSnikovebi<br />
CaexutebinaT da Tvlemdnen, zogierTni ki<br />
qilebidan Jelesa da murabas lokavdnen. amaTi nalaparakevidan<br />
gavarkvie, rom Tumca gvajistebi da viRac-viRacistebi<br />
blomad JuJes, omis sasworis pina aqeT-iqiT qanaobs<br />
da viTareba gaurkvevelia.<br />
ablabuda SemaSra, gavTbi da gza yoCaRad gavagrZele.<br />
quCebi savse iyo damwvari da afeTqebuli samxedro<br />
manqanebiT. yovel nabijze eyara daxocili WianWvela,<br />
oboba da rwyili. zogan iremaxoWoebic egdo, TavianTi<br />
zorba taniT quCebi gardi-gardmo gaexidaT.<br />
ris vaivaglaxiT mivaRwie bututias moednamde.<br />
formikalendis pirveli xelmwifis qandakeba Tavdayira<br />
egdo, dasaxiCrebuli kvarcxlbeki xeds auSnoebda. irgvliv<br />
ganlagebuli Senobebi iwvoda, xanZris enebi saxuravebs<br />
swvdeboda. premieris sa<strong>saxli</strong>s saxuravi Caqceuliyo...<br />
SuaSi wamoyudebul uzenaes salaybos saidanRac<br />
qvemexebs uraxunebdnen, maRali svetebi SeemsxvriaT,<br />
magram TviTon jerac magra idga.<br />
310 311
Zirs gavweqi da xoxviT gadavWeri moedani. TavzeviT<br />
tyviis zuzuni ismoda. xandaxan yumbara gadaiwivlebda<br />
da Tavze xels instinqturad vifarebdi.<br />
erTgan policiis generali yaramani SevniSne. Tavi<br />
daemala da ukanali aebzika. albaT, imedovnebda, rom<br />
bedi Zveleburad wyalobis TvaliT gadmoxedavda.<br />
mivaRwie baRis kidemde. maRali Tejiri unda gadamelaxa.<br />
fexze wamodgoma saSiSi iyo... erTgan yumbaras<br />
Seengria. miT visargeble da swrafi gadarbeniT baRs<br />
Sevefare. usafrTxoebis garantia, cxadia, aqac ara mqonda.<br />
Tavze tyviiT mosxepili foTlebi macvioda. isic ar<br />
iyo gamoricxuli, rom totebSi koRoTa da bzikTa terorituli<br />
bandebi Camaluliyvnen.<br />
ZlivZlivobiT movnaxe saidumlo kari da davabragune.<br />
ar megona, Tu vinmes gavagonebdi, magram kari gaiRo<br />
da qalbatoni cicinaTela cicis SeveCexe. Cems danaxvaze<br />
sixarulisagan guli kinaRam SeuRonda. ise Camexvia,<br />
Zlivs moviglije. Turme daRupuli vegoneT da xelmwifis<br />
kari Zalian naRvlobda... mindoda princesa naTelikos<br />
ambavi gamomekiTxa, magram Tavi Sevikave, cicis ver<br />
mivcemdi eWvianobis sababs.<br />
gaviareT bneli gvirabi, romelSic Tavis droze<br />
oboba yarayurTi SevniSne, axla ki keTili qalbatoni<br />
cici Tavisi ukanaliT minaTebda.<br />
xelmwifis samzareuloSi isev ise duRda, ixarSeboda,<br />
ibraweboda sxvadasxva gemrieli saWmeli da sasusnavi.<br />
misi aRmatebuleba batoni premieri Wiamaia duru ise<br />
Camexvia, neknebi matkina.<br />
xelmwife anduyafar meore pirmwyazari, misi udidebulesoba,<br />
formikalendis samefos rukasTan Cacucquliyo,<br />
gars samxedro Cinosnebi, umTavresad WianWvelebi<br />
da Wiamaiebi exvia da gankargulebebs iZleoda.<br />
daminaxa da saxe gaunaTda, tolsworiviT momexvia,<br />
mere samxedroebs miubrunda:<br />
_ am ucxoelma stumarma orjer gadagvarCina. erTxel,<br />
roca teroristi oboba yarayurTi gamoasalma wuTisofels,<br />
meored, roca salaybos amboxebis dros uSiSrad<br />
micavda! pativi mivagoT mas!<br />
xelmwifem taSi Semohkra. danarCenebma kidurebiT<br />
iataki mofxoWnes, riTac gamoxates Cemdami pativiscema.<br />
didad madlieri viyavi egzomi dafasebisaTvis, Tumca<br />
Cems namoqmedars gmirobad sulac ar vTvlidi.<br />
misma udidebulesobam Rirsmyo da xeli gamomiwoda.<br />
mowiwebiT veambore da Wiamaia durus gamovyevi.<br />
cotaTi ki gamikvirda, roca Cemi oTaxis nacvlad<br />
malaqitis darbazisaken gamiZRva.<br />
guli ucnaurad momewura, imedis sxivi gamikrTa.<br />
gaiRo kari, Sevabije malaqitis darbazSi da adgilze<br />
gavxevdi.<br />
buxrispira savarZlidan wamodga princesa naTeliko<br />
da Cemken nabiji gadmodga.<br />
ablabudis gamWvirvale kaba emosa, RmerTqalsa<br />
hgavda.<br />
swrafad miveaxle, gamowvdil xelebze vemTxvie. is<br />
ki kiserze Camomekida da atirebulma, lamazi Tavi mkerdze<br />
momado. cotaTi rom damSvidda, amomxeda da gulubryvilod<br />
SemekiTxa:<br />
_ kocnis gakveTils Camitareb?<br />
ra Tqma unda, uars ver vkadrebdi...<br />
T T T a a v v i i XXI<br />
XXI<br />
aqa sabuTi xelmwifis gonierebisa<br />
mainteresebda, Tu ranairad gaqra princesa naTeliko<br />
uzenaesi salaybos darbazidan da sad imyofeboda<br />
mTeli am xnis manZilze, magram TviTon araferi uTqvams<br />
312 313
da SekiTxva ver gavubede.<br />
amis nacvlad princesa naTeliko xelaxla atirda.<br />
avReldi, mivxvdi aq raRac saidumlo imaleboda.<br />
Tvalis upeebi cxare kocniT amovuSre, Tan vexvewebodi,<br />
miTxari, ratom itire, guli ram gatkina-meTqi.<br />
princesam Cemi xeli aiRo da mucelze miido.<br />
_ ai, aq daiwyo sicocxle formikalendis momavali<br />
xelmwifisa, anduyafar mesamisa! _ CamCurCula.<br />
gavSri, ar vicodi, ra meTqva.<br />
uxmod Cavixute da ase videqiT didxans. guli sevdiT<br />
amevso, vifiqre, ise Zlieria es wuTieri bedniereba,<br />
ukanaskneli xom ar aris-meTqi.<br />
karze Wiamaiam daakakuna.<br />
_ naxvamdis, Zvirfaso! _ xmadabla vuTxari.<br />
_ mSvidobiT! _ mipasuxa princesa naTelikom.<br />
metis dayovneba ar SeiZleboda, xelmwife TavisTan<br />
mixmobda.<br />
derefanSi Wiamaia durus vTxove, CemTvis moeTxro,<br />
Tu sad gauCinarda princesa naTeliko salaybodan am<br />
Sexvedramde.<br />
_ es mxolod politikuri ileTi iyo! _ siciliT<br />
mipasuxa misma aRmatebulebam.<br />
_ ileTi? _ piri davaRe.<br />
_ misma udidebulesobam salaybosTan kuku-damalobana<br />
gaiTamaSa. princesa Cemma biWebma gaaqres, ufro<br />
sworad saidumlo gzebiT malaqitis darbazSi miiyvanes!<br />
_ ki magram, aman xom samoqalaqo omi gamoiwvia?<br />
_ Cveni xelmwife patara biWia da TamaSi uyvars!<br />
Tanac es politikaa, Zvirfaso stumaro! _ ganmanaTla<br />
batonma premierma. _ Cven gvsurda Cvens mtrebs erTmaneTi<br />
daeWamaT da amas mivaRwieT kidec! msxverpli bevria,<br />
magram ufro Cveni mtrebisa. Cven yuri mivugdeT Sens<br />
rCevas!<br />
mosakvneti Cemi ena! erTi privatuli saubris dros<br />
xumrobiT vuTxari mis udidebulesobas, politikosma<br />
iseTi partia unda gaaTamaSos, rom mtrebs erTmaneTi<br />
daaWmevinos-meTqi. Turme daimaxsovra brZenma biWunam<br />
da gamoiyena kidec... amovioxre! ai, Turme, ra saSiSia,<br />
roca politikaSi Cauxedavi kaci politikur rCevebs iZleva.<br />
regvenTa politikosobas mxolod sisxli da msxverpli<br />
moaqvs!<br />
am fiqrebiT guldamZimebuli Sevedi im darbazSi,<br />
sadac xelmwife samxedro TaTbirs atarebda.<br />
moulodnelad igriala. mTeli sasaxle Sezanzarda,<br />
albaT qvemexis Wurvi moxvda.<br />
mis udidebulesobas warbic ar Setokebia, generaliteti<br />
ki wuTSi daifanta. zogi samxedro Cini magidis<br />
qveS SeZvra, zogi skamqveS, erTma xelmwifis mosasxamqveS<br />
Sergo Tavi.<br />
_ ai, aseTi mxedarTmTavrebiT unda viomo da gavimarjvo!<br />
_ RimiliT miTxra misma udidebulesobam.<br />
generlebi samalavebidan morcxvad gamoZvrnen,<br />
xveleba-xvelebiT, viTomc araferi momxdarao, rukas<br />
gars Semoewyvnen.<br />
mec cnobismoyvared davacqerdi. kvekverias didmasStabiani<br />
ruka iyo. xelmwifis vardisfriT mxolod<br />
sasaxle da misi Semogareni SeeRebaT, gvajis mwvane da<br />
kotes yavisfriT ki qalaqis danarCeni nawili. megona,<br />
vimarjvebdiT, am rukis Tanaxmad ki sasikeTo xvedri ar<br />
gveloda.<br />
_ mTavaria koncefcia! _ rixiT brZana CiniT ufrosma,<br />
romelic Turme jer kidev weRan generali brZandeboda,<br />
dilis aqeT ki feldmarSal kokorod iwodeboda.<br />
_ batono kokoro, Tqveno aRmatebulebav, TiTqmis<br />
davmarcxebulvarT da ra koncefciazea saubari? _ vikiTxe<br />
gaognebulma.<br />
feldmarSalma kokorom zizRiT gadmomxeda. danar-<br />
Cenma generlebma, general-polkovnikebma, general-maiorebma<br />
da general-leitenantebma mxrebi aiCeCes, aqaoda<br />
araprofesionalebs ra gagegebaTo. enas kbili dava-<br />
314 315
Wire, batonma feldmarSalma ki ubralo sityvebiT ganmimarta:<br />
_ axal samxedro koncefcias tlinkebiT omi ewodeba.<br />
Tu moxerxebulad movkurcxlavT, dadevnebul<br />
mters cxvirpirSi tlinkebs mivayriT da kargadac amovunayavT!<br />
marTalia, amis Sedegad Cven sivrces vkargavT,<br />
magram es mxolod taqtikuri daTmobaa, radgan mters<br />
axali sivrceebis SeZena imdenad daamZimebs, rom bolos<br />
da bolos sakuTari simZime gaWylets!<br />
vifiqre, feldmarSali Tu aseTi Seqanebulia, danarCeni<br />
generaliteti raRa iqneba-meTqi. eseni xom mis<br />
udidebulesobas mTlad daRupavdnen da mivmarTe:<br />
_ Tqveno udidebulesobav, iqneb bevri araferi<br />
gamegeba, magram tlinkebiT erTaderT omSi gaimarjves,<br />
roca virma mgels kbilebi Seulewa!<br />
xelmwifem samxedro Cinebi daiTxova da momibrunda:<br />
_ Zvirfaso stumaro! momwons Seni erTguleba da<br />
gabeduleba! kargad vici, rom eseni am oms ver moigeben,<br />
magram kvekverias daTmobac ki ar niSnavs omis wagebas.<br />
tlinkebis koncefcia imiTaa kargi, rom bevrni gadavr-<br />
CebiT da mters blomad SeviwiravT. magram male gadavalT<br />
wina kidurebis koncefciaze, romlis Tanaxmadac<br />
mowinaaRmdeges TavgametebiT unda Cascxo!<br />
_ amasobaSi mSvenieri kvekveria daingreva! _<br />
gulistkiviliT wamomcda.<br />
_ gamarjvebis Semdeg ukeTess avaSenebT, imedia xelaxla<br />
gvewveviT.<br />
es sityvebi gamomSvidobebas ufro hgavda da gulze<br />
momxvda.<br />
_ Zvirfaso stumaro! Cveni xangrZlivi istoriis<br />
manZilze formikalendis samefos marTavda Cveni dinastia.<br />
bunebrivia, samefo gvaris WianWvelebi iSviaTad<br />
ibadebian (xelmwife gulisxmobda homo sapienss) da amitomac<br />
mudam gvawuxebda dinastiuri xazis gawyvetis sa-<br />
SiSroeba. tradiciisamebr, Tu Cvens qveyanaSi gamoCndeboda<br />
vinme samefo gvaris warmomadgeneli, iZulebuli<br />
vxdebodiT am ucxoelTan dagvemyarebina dinastiuri<br />
kavSiri... Tumca merme aseve iZulebulni vxdebodiT, Cveni<br />
axali naTesavi sabliT mogveSTo, raTa mis gulSi raime<br />
politikuri ambiciebi ar gaCeniliyo. am kanonis Tanaxmad,<br />
Cemi generaliteti moiTxovs sabliT Sens moSTobas,<br />
magram vinaidan guliT Segiyvare, minda am xvedrs gadagarCino.<br />
Wiamaia durus saTanado davaleba ukve miveci!<br />
_ Tqveno udidebulesobav! madlobeli var, sicocxle<br />
rom maCuqeT, magram...<br />
xelmwifem xeli aswia, sityva gamawyvetina:<br />
_ stumaro! xelmwifis sityva kanonia, mas veraviTari<br />
`magram~ ver Secvlis! SegiZlia, Seni qveynis mTavrobas<br />
gadasce Cemi keTilganwyoba da Tu amas mohyva sakmarisi<br />
donis reagireba, umal sataxto qalaq Tbiliss vaaxleb<br />
sami WianWvela-diplomatis elCions. keTili nebis<br />
SemTxvevaSi SesaZlebelia vizitiT Camovides Cemi premieri!<br />
Tavi morCilad davxare.<br />
_ neba miboZeT, princesa naTelikos gamovemSvidobo!<br />
jiuti biWuna moiRuSa, WaRara Tavi gaaqnia.<br />
_ es SeuZlebelia! princesa naTeliko sasaxleSi<br />
ukve aRar aris! am wuTas igi miemarTeba mTiani mxaris sam-<br />
Tavrobo rezidenciisaken! _ mere xmas Tbili kilo SesZina:<br />
_ erT rames ki Segpirdebi, anduyafar mesames ise movuvliT,<br />
rogorc Seefereba Cems diswulsa da taxtis memkvidres!..<br />
ra Tqma unda, Tu biWi gveyola...<br />
am sityvebiT misma udidebulesobam xeli gamomiwoda,<br />
mowiwebiT vemTxvie da acremlebuli wamovedi.<br />
Wiamaia durum, misma aRmatebuleba formikalendis<br />
premierma, saidumlo gvirabamde mimacila da gadamexvia.<br />
_ magram, batono premiero, ra gzebiTa da saSuale-<br />
316 317
ebiT unda davbrunde samSobloSi? _ vkiTxe gakvirvebiT<br />
_ xelidan ar unda gavuSvaT bednieri SemTxveva!<br />
CinmaCinis sagangebo da sruluflebiani elCis, batoni<br />
cxviris polipis Cin-Cinis cnobis Tanaxmad xval Cvens<br />
caze gadafrindeba laineri, saidanac Tqven CamovardiT!<br />
vicodi, rom formikalendis samefoSi jerjerobiT<br />
aerodromi ar iyo agebuli da verafriT moviazre, Tu<br />
ranairad movxvdebodi TviTmfrinavis salonSi.<br />
_ nu RelavT, amaze izrunebs brZenTa Soris yvelaze<br />
gonieri mencari batoni WianWvela jgirkoCa! _<br />
damamSvida batonma premierma Wiamaia durum da Cemi Tavi<br />
keTil qalbatons cicinaTela cicis Caabara.<br />
cici gamiZRva, gvirabis sibneles Tavisi ukanaliT<br />
minaTebda, Tan Cum-Cuma cremlsa Rvrida...<br />
T T a a v v i i XXII<br />
XXII<br />
gza nexvigorasaken<br />
saidumlo karTan qalbaton cicinaTela cicis gamovemSvidobe.<br />
imedi maqvs, rom misi udidebulesoba am<br />
omSi gaimarjvebs da cicinaTela cicis ukanaliT veravin<br />
Camohkidebs.<br />
keTilma cicinaTelam sami WianWvela momiCina.<br />
nardis kamaTlebiviT patarebi iyvnen da saxelebic<br />
aseTive erqvaT _ iaqe, du da se. savele farajebidan<br />
Zlivs moCandnen. kidurebiT kalaSnikovebi epyraT da<br />
maTTvis am simZime iaraRs gansacvifrebeli RoniTa da<br />
moxerxebulobiT xmarobdnen.<br />
patara meomrebma amixsnes, rom maTs damrtymel<br />
razmSi Cari, fanji da SaSic msaxurobdnen, oRond Cari<br />
daWrilia da hospitalSi wevso, fanji da SaSi ki prince-<br />
sa naTelikos gaayoleso. princesas xsenebaze guli amiCqrolda,<br />
magram Sevecade dameokebina.<br />
tyviis zuzunSi da Wurvebis grialSi davtoveT<br />
sa<strong>saxli</strong>s midamoebi da brZolis epicentrs gavecaleT.<br />
win iaqe micunculebda, se moSorebiT momdevda, raTa<br />
zurgidan davecavi, du ki gverdidan ar mcildeboda.<br />
ase mivaRwieT tarakanTubnamde. gamocarielebuli<br />
dagvxvda, taraknebi TavianTi jalabobiT sardafebSi da<br />
bnel RriWoebSi Camaluliyvnen. erTgan, kanalizaciis<br />
ormos pirze ori Reri ulvaSi SevamCnie, radiolokatoriviT<br />
irxeoda. uTuod tarakanTubnis lideris dianozis<br />
ulvaSebi iyo. albaT, garemos uTvalTvalebda,<br />
raTa TanamoZmeTaTvis droulad ecnobebina saSiSroebis<br />
gamoCena. vin icis, Cveni nabijebis xmam taraknebSi ra<br />
gulis xeTqva gamoiwvia.<br />
baRlinjoTubanic mSvidad gaviareT. aq ZiriTadad<br />
gvajistebi saxlobdnen da, bunebrivia, brZolis velze<br />
gaikrifebodnen. samagierod, am oxrebs quCebi obobebisgan<br />
naSovni ablabudebiT daeqselaT da gasvla gagviWirda.<br />
frTxilad mivZvrebodiT, rogorme Zafi ar Segverxia.<br />
eWvi gvqonda, sadme oboba-snaiperebi mimalulan da Tu aRmogvaCines,<br />
dagvcxeben-Tqo.<br />
win yvelaze saSiSi _ rwyilTubani gvedo. axla ki vinatre<br />
Cemi Tbilisuri tanisamosi, gansakuTrebiT jinsebi.<br />
ablabudis samosSi xom iol samiznes warmovadgendi!<br />
iaqe, du da se Cems irgvliv Sejgufdnen. erTmaneTi<br />
gavamxneveT da, sanam mowinaaRmdege gons movidoda, jiqur<br />
SeviWeriT rwyilTubanSi.<br />
am dros quCa savse iyo axalgazrda rwyilebiT. iara-<br />
Rasxmulni, samxedro dolis braguniT, marSiT mimodiodnen<br />
aqeT-iqiT. mokled, saomrad emzadebodnen! Cvens<br />
Tavdasxmas aravin eloda. Cemma mamacma biWebma cecxli<br />
mijriT gaxsnes. Tan mivrbodiT, Tan irgvliv tyviis korianteli<br />
davayeneT. vin daTvlis, ramdeni daxocili, daWrili<br />
da gasresili rwyili davtoveT qvafenilze.<br />
318 319
mteri gons moego. rwyilebi ise gamwardnen, iaraRi<br />
daaviwydaT da sakbenad mogvesien, magram Cven yoCaRad<br />
gavutieT da mcire nakbenebiT gadavrCiT, radgan Tavi<br />
WianWvelaTubanSi amovyaviT.<br />
or ubans erTmaneTisagan barikadebi hyofda. zed<br />
gadavevleT da kbilebamde SeiaraRebul WianWvelebSi<br />
CavcvivdiT.<br />
Semogvexvivnen Cveni megobrebi, gadarCenas gvilocavdnen.<br />
samxedro eqimi movarda da nakbenebze malamo<br />
wagvicxo. erTi Casuqebuli vaJkaci Camacivda, ginda<br />
Tu ara, ratom ver micanio. Zlivs gavixsene, daxlidari<br />
anTimoza iyo. kidurebiT Cagvafrinda, ar mogveSva da<br />
Tavis sardafSi Cagviyvana. magidaze daaxvava xili da<br />
tkbileuli, nair-nairi sasmelebi. Tan saqmianobda, Tan<br />
mekiTxeboda, ra ambavi mogvitane, misi udidebulesoba<br />
cocxali xom ariso. davamSvide, mis udidebulesobas<br />
gamarjvebis rwmena odnavadac ar Seryevia-meTqi.<br />
aqve gavige, rom sataxto qalaq kvekverias yoveli<br />
mxridan damxmare Zalebi uaxlovdeboda. formikalendis<br />
mTeli WianWveleTi Turme fexze dadga Tavisi xelmwifis<br />
dasacavad.<br />
sanam davnayrdebodiT, barikadebTan Setakebebi ar<br />
Sewyvetila. rwyilTa jari jiutad gadmodioda Setevaze.<br />
WianWvelaTubnelebi TavgamodebiT uSendnen<br />
cecxls. iqauroba daxocili rwyilebiT Caixerga, magram<br />
brZolas bolo ar uCanda.<br />
Cven davemSvidobeT keTil anTimozas da gza ganvagrZeT.<br />
am adgilidan sul aRmarTebiT unda gvevlo. SevecadeT,<br />
koRoTubnisaTvis gverdi agveqcia. is iyo, samSvidobos<br />
gavdiodiT, moulodnelad win viRaca gadamidga. erTi<br />
Tavxedi koRo gaxldaT. wina kidurebi TabaSirSi hqonda<br />
da mainc muqariT mibRverda. vicani Cemze mtrad gadakidebuli<br />
koRo kako.<br />
ramdenjer Semomelaxa da mainc ver moviSore.<br />
axlac ybaSi sila vtkice da gadavayirave. iman ki wivili<br />
morTo da TanamoZmeebs mouxmo. atyda aqac erTi<br />
vai-uSvelebeli. SeiaraRebuli koRoebis mTeli jari<br />
gamogvenTo. Cemi yoCaRi jariskacebi _ iaqe, du da se waqceuli<br />
verxvis ukan Cawvnen da mdevari avtomatis cecxliT<br />
SeaCeres.<br />
iaraRi me araferi mqonda da aRmarTs sirbiliT Sevuyevi.<br />
sul male nexvigoras ferdobze aRmovCndi. ver<br />
vityvi, surnelebiT davtkbi-meTqi, magram ra dros surnelebaze<br />
fiqri iyo.<br />
sulis mosaTqmelad Sevdeqi.<br />
Cems ferxTiT, cis kidemde, funaWalaSi, funagorasa<br />
da nexvigoras Soris gadaSliliyo sataxto qalaqi kvekveria...<br />
Soridan moismoda afeTqebis xmebi, tyviis kakani...<br />
saxuravebze Savi boli idga...<br />
amovioxre.<br />
netavi riTi damTavrdeboda es saSineli omi? gadarCnen<br />
Tu ara Cemi patara damcvelebi _ iaqe, du da se? CamovaRwev<br />
ki odesme mSvenier formikalendSi? davtkbebi<br />
lengua de formikas keTilxmovani JReradobiT? odesme<br />
SevZleb, xelze vemTxvio mis udidebulesobas xelmwife<br />
anduyafar meore pirmwyazars?.. vicekveb princesa na-<br />
TelikosTan malaqitis lurj-mwvane darbazSi?..<br />
am fiqrebiT guldamZimebuli gamovemSvidobe Cem-<br />
Tvis ukve sayvarel qalaqs.<br />
nexvigoras Tavze gadmomdgar Senobas mivadeqi.<br />
SesasvlelTan melodeboda batoni WianWvela<br />
jgirkoCa, mecnierebaTa mecnieri, brZenTa Soris ubrZenesi,<br />
mTlad mencari...<br />
320 321
T T a a v v i i XXIII XXIII<br />
XXIII<br />
aqa ambavi sasawaulebrivi dabrunebisa<br />
_ keTili iyos Tqveni mobrZaneba Cvens SampanodromSi!<br />
_ ase mommarTa batonma jgirkoCam.<br />
megona, mexumreba-meTqi da gavucine, is ki mTeli<br />
seriozulobiT Semomyurebda. mere Sebrunda da darbaislurad<br />
gamiZRva. mokle nabijebsa dgamda da miyanyalebda,<br />
radgan uzomod didi Tavis zidva uWirda. yurebSi<br />
bambis tamponebi hqonda, ambobdnen imitomo, rom tvins<br />
ar gamoeJona.<br />
batonma jgirkoCam Semiyvana uzarmazar darbazSi.<br />
visac odesme kosmodromis anda atomuri eleqtrosadguris<br />
samarTavi pulti unaxavs, misTvis ucxo ar iqneba<br />
Cem win gaSlili suraTi: aTasobiT mocimcime naTura, feradi<br />
Rilakebi, daxlarTuli sqemebi, kompiuterebi da<br />
SuaSi uzarmazari, TeTri ekrani, romelsac naxevari kedeli<br />
eWira.<br />
SemosvlisTanave gars Semogvexvia uamravi TeTrxalaTiani<br />
WianWvela. yvelas msxvili Tavi eba, Tumca amaTi<br />
yurebidan mTlad tvini ar Jonavda. formikalendis mecnierul-teqnikuri<br />
elita RirsebiTa da TavSekavebiT momesalma,<br />
rac imaSi gamoixata, rom iatakze Subli TiTojer<br />
daartyes da amiT dakmayofildnen.<br />
batonma jgirkoCam TeTri ekranis win damsva, Tvi-<br />
Ton Rilaks daaWira.<br />
ucbad, TiTqos daniT CaWreso, nexvigoras Wrili davinaxe.<br />
gorakSi Cadgmuli iyo giganturi Sampanuris boTli,<br />
romelsac yelze binis macivrisxela sacobi hqonda.<br />
boTli ivseboda naxSirbadiT kargad gajerebuli SampanuriT.<br />
kompiuteri zedmiwevniT zustad gaiangariSebda<br />
sacobis qveS wnevis dones. roca wneva kritikul zRvars<br />
miaRwevda, klienti moTavsdeboda sacobis Tavze, mox-<br />
erxebul savarZelSi. danarCeni isedac gasagebia (yovelive<br />
amas imis imediT aRvwer, rom Cveni teqnikuri inteligenciis<br />
wamyvani specialistebi am ideas xelidan ar<br />
gauSveben!).<br />
is Rame mecnier-WianWvelaTa sazogadoebaSi gavatare.<br />
tvini gamomiWedes fardobiTobis Teoriaze msjelobiT.<br />
trabaxobdnen, ainStaini guSindeli dRea, Cveni<br />
jgirkoCa ufro Sors wavidao. amisi eqsperti me ar gaxldiT<br />
da sityvaze unda damejerebina. samagierod, aravi-<br />
Tari eqsperti ar sWirdeboda im Sampanuris dagemovnebas,<br />
romelsac ulevi raodenobiT vwrupavdiT.<br />
diliT mec kai gunebaze gaviRviZe da Sampanodromis<br />
mTeli koleqtivic. gasakviri araa, rom qveyanaSi ga-<br />
CaRebuli omi amaT sulac daviwyebodaT.<br />
mobrZanda cxviris polipi, CinmaCinis sagangebo da<br />
sruluflebiani elCi batoni Cin-Cini. pirisaxe ciebians<br />
miugavda da cxviris cemineba tanjavda. SampanodromSi<br />
Turme imitom gamocxadda, raTa Tavis diadi samSoblodan<br />
gadmofrenili TviTmfrinavisaTvis cxvirsaxoci<br />
daeqnia.<br />
me rom daminaxa, batoni Cin-Cini Camexuta da kurcxali<br />
gadmoagdo, etyoba, maincdamainc ara hqonda Cemi gadarCenis<br />
imedi. me ki piri movkume, raTa gripis mikrobebi<br />
ar CamesunTqa.<br />
Cemma Ramis Tanameinaxeebma, Sampanodromis wamyvanma<br />
specialistebma Tasebi Seavses da `vaSas~ samgzisi SeZaxiliT<br />
gza damiloces.<br />
_ gamxnevdi! _ damiyvava batonma jgirkoCam. _<br />
Cvens maTematikosebs ise zustada aqvT yovelive gaTvlili,<br />
aT kilometrze buzs movaxvedrebT!<br />
_ mere im buzs ra mouva? _ gulubryvilod vikiTxe.<br />
_ raSi gedardeba, mTavaria, Sen iyo kargad!<br />
_ nexvigora ratom SeirCa SampanodromisaTvis? _<br />
es kiTxva mTeli Rame TavSi mitrialebda da axlaRa gamaxsenda.<br />
322 323
_ Tu teqnikuri wuni gamogvivida da mizans ver<br />
movaxvedreT, klienti rbil nexvSi TaviT CaerWoba da gadarCeba!<br />
amgvari perspeqtiva didad ar gamxarebia da RmerTs<br />
Sevexvewe, amjerad mizanSi momaxvedre-meTqi.<br />
saaTs davxedeT, laineri ukve haerSi unda yofiliyo.<br />
marTlac, qveynis radiolokaciuri centridan gvacnobes,<br />
TviTmfrinavi formikalendis sahaero sivrceSi Semovidao.<br />
dadga ganSorebis wami. kocnaoba ar damiwyia, xeli<br />
davuqnie SezarxoSebul gamcileblebs da sacobze avedi.<br />
zed rbili savarZeli iyo damontaJebuli. Cavjeqi<br />
da usafrTxoebis Rvedi SemoviWire.<br />
boTlis yeli maRla iyo aSverili. aqedan kargad vxedavdi<br />
Sampanodromis mTel kompleqss, nexvigoras ferdobs<br />
da funawylis napirebze gaSlil qalaqs. Soridan<br />
moismoda saartilerio baTqis xmebi, aqa-iq xrColavda<br />
Savi boli... dardi Semomawva! netavi axla sad arian Wa-<br />
Rara biWuna, misi udidebulesoba formikalendis xelmwife<br />
anduyafar meore pirmwyazari, misi aRmatebuleba<br />
premieri Wiamaia duru, qalbatoni cicinaTela cici, sxva<br />
nacnob-megobrebi... sad aris princesa naTeliko, momavali<br />
dediko formikalendis momavali xelmwifisa... es<br />
fiqrebi ise CameWdo tvinSi, gulma ise momiWira, kinaRam<br />
Rvedi avxseni, raTa formikalendSi davrCeniliyavi...<br />
msurda omis qarcecxlSi gadaSveba, an sikvdili an princesa<br />
naTelikos xilva... magram umal gamaxsenda Cemi sam-<br />
Soblo, Cemi Tbilis-qalaqi, vazisubani, privatizebuli<br />
bina, naniko da sami Wylopina balRi... aman SemaCera!<br />
Sampanodromisaken gavixede. saTvalTvalo baqanze<br />
batoni jgirkoCa SevniSne. aqedan erTi cicqna Canda.<br />
raRacas maniSnebda. mivxvdi, mosaxdeni axla moxdeboda.<br />
uceb saSineli gruxuni gaisma, qvevidan iseTi panRuri<br />
amomkres, kinaRam xerxemali Tavis qalaSi CameWeda.<br />
TeTri qafis nakadi SxuiliT aiWra cisken da mec<br />
amitaca.<br />
sul ramdenime wams gagrZelda swrafi qrolva, gons<br />
mosvlac ver movaswari.<br />
Sampanuris TeTr WavlSi var gaxveuli, irgvliv miliardi<br />
wveTi Sxivis, skdeba, miqris, cviva... piri damiRia<br />
da uneblieT vylapav maTrobela siTxes... ver gavige, rodis<br />
avRiRindi.<br />
elvisuswrafesad gavilumpe, tanSi Rvinis suni<br />
gamijda, TavSi simTvrale.<br />
TavzeviT guguniT gadmomemxo sahaero xomaldis<br />
TeTri-talaxisferi muceli.<br />
mofiqrebac ver movaswari, Tu ram Camomibnela zecis<br />
TaRedi, saSineli siswrafiT vxeTqe Tavi...<br />
ras, Tu mixvdiT?<br />
oh, formikalendis maTematikuro skolav!<br />
formikalendis fizikosTa niWierebav! formikalendis<br />
meRvineebo da boTl-sacobis warmoebav! mjeroda Tqveni<br />
igavmiuwvdomeli genialobisa, magram mTlad ase?<br />
gaTvlil adgilze da gaTvlil dros sacobi da TviTmfrinavi<br />
zustad Sexvda erTmaneTs da me, rogorc es iyo<br />
formikalenduri gonebiT gamoangariSebuli, TaviT<br />
elviras ukanals Sevaskdi!<br />
Tvali vWyite! ukve laineris salonSi var. sacobiT<br />
Riobi dagmanulia. sacobze dadgmuli savarZeli axla<br />
laineris savarZelia. Sirazis vardi da kokobi ki wamis<br />
meaTasedi nawili, zustad imdeni, ramdensac Cemi zurgi<br />
gauZlebda, mxrebze mejda, mere ki, pardon, gadayiravda<br />
iqve axorxlil Cemodnebze, CanTebze, tomrebsa da toprakebze.<br />
Cemi samSoblos bednier moqalaqeebs sataxto qalaq<br />
uCinmaCinidan wamoezidaT, risi wamoRebac SeiZleboda.<br />
oRondac, me im wuTas amaze fiqric ar SemeZlo.<br />
TviTmfrinavis mTeli saloni Rvinis suniT gaiJRinTa.<br />
me ki simTvralem sabolood momiRo bolo, veRar mivxvdi,<br />
sad viyavi da formikalendis erovnuli himni davscxe,<br />
romlis teqti zepirad mqonda dazuTxuli da Cveneburi<br />
324 325
pwkaredi daaxloebiT aseTi iyo: `Cven, WianWvelebi, er-<br />
TaderTi gonieri rasa dedamiwisa, yvelaze Wkvianebi da<br />
mamacebi, msoflios mpyrobelebi varT! vaSa da vaSa Wian-<br />
WveleTs!..~ samwuxarod, Cem garda mgzavrebs Soris lengua<br />
de formikas mcodne aravin aRmoCnda da sul male<br />
mofereba damiwyes _ dawynardi, genacvales da damSviddi,<br />
Wirimes meubnebodnen.<br />
amasobaSi elvira gons moego, oxvriTa da vai-viSiT<br />
wamofofxda, Tan natken adgils Zalumad izelda.<br />
TiTi muqariT damiqnia, Tumca momxiblavi Rimili<br />
ver damala.<br />
_ ai, Se eSmako, ise rogor daTveri, xalxSi titlikana<br />
zixar da arca grcxvenia!<br />
TvalebSi cotaTi gamovixede. ablabudis tanisamosi<br />
Turme Sampanuris Wavls SemoufleTia...<br />
ai, aq Tavdeba es ambavi, mosayoli meti araferi<br />
maqvs. Tbilisi rogoric davtove, iseTive damxvda, ojaxsac<br />
TiTqos guSin gamovemSvidobe, magram ai, vali gaormagebuliyo<br />
da elviras marifaTi rom ara, vaxSidan verasodes<br />
amovidodi.<br />
eh, isev Cems erovnul kupons venacvale, Cems yaira-<br />
Tian nanikos da sam pataras, romelTac CinmaCinidan vera,<br />
magram ager aeroportidan sami cali `JvaCka~ Camovutane.<br />
cxovreba Zveleburi wesiT wavida. oRond adrindeli,<br />
udardeli Zili gamiqra... Cemi yurbaliSi lamaz sizmrebs<br />
aRar CamCurCulebs. gamaxsendeba formikalendis<br />
uCveulo dReebi da guli amikvnesdeba.<br />
netav sad aris princesa naTeliko?.. Cemi naTeliko?<br />
kaci imediT cocxlobs! iqneb moxdes saswauli da<br />
Cveni sagareo saqmeTa uwyeba ise gamdidrdes, erTi kinkila<br />
saelCo formikalendSic gaxsnas, sataxto qalaq kvekveriaSi,<br />
xelmwife anduyafar meore pirmwyazaris karze...<br />
maSin xom qveyanas gamoadgeba Cemi codna da gamocdileba...<br />
vin icis!<br />
31.I.95<br />
sarCevi<br />
<strong>mkvdari</strong> <strong>saxli</strong>------------------------------3<br />
avtorisagan------------------------------211<br />
WianWvelebis xelmwife<br />
anduyafari---------------217<br />
326 327
328