დამწერლობები და ენები

ႧႠႫႠႦ ႠႫႠႦ 

ႫႽႤႣႪႨႻႤ ႽႤႣႪႨႻႤ 

ႣႠႫႼႤႰႪႭႡႤႡႨ 

ႠႫႼႤႰႪႭႡႤႡႨ 

ႣႠ ႣႠ ႤႬႤႡႨ 

ႤႬႤႡႨ

Ⴇამაზ ამაზ 

Ⴋჭედლიძე ჭედლიძე 

Ⴃამწერლობები 

ამწერლობები 

და და ენები 

ენები

нн, 

нн нн — , 2007. — 414 . 

שн нн 

н שн н. 

н н нн 

н. н н н 

ннн, н нн н 

н. 

© нн, 2007

Ⴑн 

н 

Ⴜ Ⴈ Ⴈ Ⴌ Ⴌ Ⴀ Ⴀ Ⴑ Ⴑ Ⴈ Ⴈ ႲႲ Ⴒ Ⴗ Ⴗ Ⴅ Ⴅ Ⴀ Ⴀ Ⴍ Ⴍ Ⴁ Ⴁ Ⴀ Ⴀ ................................ 

................................ 

Ⴃ Ⴀ Ⴀ Ⴋ Ⴋ Ⴜ Ⴜ Ⴄ Ⴄ Ⴐ Ⴐ Ⴊ Ⴊ Ⴍ Ⴍ Ⴁ Ⴁ Ⴄ Ⴄ Ⴁ ႡႨႨ Ⴈ ႣႣ Ⴃ Ⴀ 

Ⴀ Ⴄ Ⴄ Ⴌ Ⴌ Ⴄ Ⴄ Ⴁ Ⴁ Ⴈ Ⴈ ................... 

........................................ ........ 9 

................... 10 10 

Н нн ..................................11 

н.........................................................12 

.........................................................15 

........................................................117 

..........................................................120 

.........................................................123 

..........................................................126 

..................................................131 

.........................................................134 

.................................................................136 

..........................................................139 

н................................................197 

н ..............................................200 

.....................................................203 

н нн........... 205 

Н .........................................................206 

.........................................................214 

.........................................................217 

-н 

нн ............................................. 228 

Н .......................................................229 

н нн ....................... 233 

н......................................................234 

н.....................................................242 

.......................................................246 

................................................249 

н........................................................252 

..............................................................255 

Ⴇ Ⴋнн 5 Ⴃнн нн 

ႱႱარჩევი არჩევი 

არჩევი

Ⴑარჩევი არჩევი 

Ⴑ Ⴀ Ⴐ Ⴙ Ⴄ Ⴅ Ⴈ 

............................................................. 258 

............................................. 262 

....................................................... 265 

..................................................... 268 

............................................................... 271 

........................................................... 274 

........................................................ 282 

н ...................................................... 285 

..................................................... 290 

............................................................ 297 

......................................................... 300 

........................................................ 304 

н ....................................................... 307 

н н нн ....310 

н............................................... 311 

....................................................... 316 

н........................................................ 320 

( ) ........................................ 323 

................................................................. 326 

н н нн..........329 

................................................................... 330 

нн ..................................334 

......................................... 335 

................................................................. 338 

ႠႠ Ⴀ ႡႡ Ⴁ ႳႳ Ⴓ Ⴊ Ⴄ Ⴁ Ⴈ 

ႣႣ Ⴃ ႣႠႠ Ⴀ Ⴋ ႫႠႠ Ⴀ Ⴙ Ⴙ Ⴅ Ⴅ Ⴄ Ⴄ Ⴌ Ⴌ Ⴄ Ⴄ Ⴁ Ⴁ Ⴊ Ⴊ Ⴄ Ⴄ Ⴁ Ⴁ Ⴈ Ⴈ ........... ........... ........... 34 341 34 

нн нн нн, 

н н.................................... 342 

н н нн ....................... 361 

н н н 

н .......................................................... 367 

н н 

н .......................................................... 368 

н нн............... 370 

н нн.................. 371 

н н 

н....................................................... 372 

н 

שн............................................................. 373 

н 

שн............................................................. 375 

Ⴒ Ⴀ Ⴁ Ⴓ Ⴊ Ⴄ Ⴁ Ⴈ 

ႧႠႫႠႦ ႫႽႤႣႪႨႻႤ 6 ႣႠ Ⴋ Ⴜ Ⴄ Ⴐ Ⴊ Ⴍ Ⴁ Ⴄ Ⴁ Ⴈ Ⴃ Ⴀ Ⴄ Ⴌ Ⴄ Ⴁ Ⴈ

Ⴑн 

н н 

שн..............................................................377 

н нн.................380 

н ..................386 

...................................................387 

н н.....................388 

н нн н..................389 

н нн 

н ..............................................................390 

нн .................................................391 

Нн нн .............393 

нн н- 

нн ........................398 

нн ннн ..........399 

нн 

....................................................400 

нн 

ннн........................................................401 

н н 

н..................................................................402 

н н 

н н ........................................405 

н н 

н..................................................................408 

н н 

н н ........................................411 

ႨႨ Ⴈ Ⴒ Ⴄ ႰႰ Ⴐ Ⴀ Ⴒ Ⴓ ႰႰ Ⴐ Ⴀ ................................ 

.......................................... 

................................ 

................................ .......... ..........41 .......... 41 413 

41 

Ⴊ Ⴈ Ⴒ Ⴄ Ⴐ Ⴀ Ⴒ Ⴓ Ⴐ Ⴀ 



არჩევი

Ⴑн 

 

შ 

 

 

 

Нн 

 

 

ჱ 

 



არჩევი

Ⴑн 

 

שн нн 

н שн н. 

н н нн 

н. 

нн н- 

. , „Н ннש“ - 

н н- ש н- 

н, „ н ннש“ — - 

н, „н “ — н - 

. ש. нн н . 

н н н нש, н — н- 

н нש, н н нש 

н, н н, שн. 

н н нн н, - 

н н שнн нש. - 

, н , 

нн. 

н нש н н н н н 

ннн ннн - 

нн שн, нн н н - 

н, н нн н нн- 

нн ש. 

ש н н н- 

ннн, н нн н 

н. 

, 

2007 



არჩევი

Ⴑარჩევი არჩევი 

Ⴑ Ⴀ Ⴐ Ⴙ Ⴄ Ⴅ Ⴈ 

ႧႠႫႠႦ ႫႽႤႣႪႨႻႤ 6 ႣႠ Ⴋ Ⴜ Ⴄ Ⴐ Ⴊ Ⴍ Ⴁ Ⴄ Ⴁ Ⴈ Ⴃ Ⴀ Ⴄ Ⴌ Ⴄ Ⴁ Ⴈ

Ⴄ нн 

н (. . 9 .) 

(. . 7 .) 

(. . 5 . (. . 412 .) 

(. . 1 .) 

(3 .) 

(5 . (406 .) 

(8 .) 

(9 .) 

(14 .) 

(18 . (1708 .) 

н (19 .) 

н (1809 .) 

н (20 .) 


Ⴄვროპული ვროპული ვროპული დამწერლობები 

დამწერლობები

ႤႤვროპული ვროპული დამწერლობები 

დამწერლობები 

Ⴄ Ⴅ Ⴐ Ⴍ Ⴎ Ⴓ Ⴊ Ⴈ Ⴃ Ⴀ Ⴋ Ⴜ Ⴄ Ⴐ Ⴊ Ⴍ Ⴁ Ⴄ Ⴁ Ⴈ 

н 

ႧႠႫႠႦ ႫႽႤႣႪႨႻႤ 12 Ⴃ Ⴀ Ⴋ Ⴜ Ⴄ Ⴐ Ⴊ Ⴍ Ⴁ Ⴄ Ⴁ Ⴈ Ⴃ Ⴀ Ⴄ Ⴌ Ⴄ Ⴁ Ⴈ

Ⴄ нн 

н 

() 

Αα Κχ Ττ 

Ββ Λλ Υυ 

Γγ Μµ Φφ 

∆δ Νν Χχ 

Εε Ξξ Ψψ 

Ζζ Οο Ωω 

Ηη Ππ 

Θθ Ρρ 

Ιι Σσς 

н 

(н) 

Αα Κχ Ττ 

Ββ Λλ Υυ 

Γγ Μµ Φφ 

∆δ Νν Χχ 

Εε Ξξ Ψψ 

Ζζ Οο Ωω 

Ηη Ππ 

Θθ Ρρ 

Ιι Σσς 






н 


Ευκλείδειο αλφάβητο. Αφαιρέθηκαν τα γράµµατα ̥, ̧ και ̩ και 

υιοθετήθηκαν τα γράµµατα Η και Ω. Σε όλη την αρχαιότητα, το 

αλφάβητο περιλάµβανε µόνο τις µορφές των γραµµάτων που 

σήµερα τις λέµε κεφαλαία. Είναι η λεγόµενη µεγαλογράµµατη 

γραφή. Από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, η επιθυµία των 

γραφέων να γράφουν πιο γρήγορα, καθώς επίσης και η ανάγκη να 

χωρούν περισσότερες πληροφορίες στα, µικρά σε µέγεθος αλλά 

και ακριβά, φύλλα παπύρου ή περγαµηνής, οδήγησαν σιγά σιγά 

Ευκλείδειο αλφάβητο. Αφαιρέθηκαν τα γράµµατα ̥, ̧ και ̩ και 

υιοθετήθηκαν τα γράµµατα Η και Ω. Σε όλη την αρχαιότητα, το 

αλφάβητο περιλάµβανε µόνο τις µορφές των γραµµάτων που σήµερα 

τις λέµε κεφαλαία. Είναι η λεγόµενη µεγαλογράµµατη γραφή. Από 

τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, η επιθυµία των γραφέων να 

γράφουν πιο γρήγορα, καθώς επίσης και η ανάγκη να χωρούν 

περισσότερες πληροφορίες στα, µικρά σε µέγεθος αλλά και ακριβά, 

φύλλα παπύρου ή περγαµηνής, οδήγησαν σιγά σιγά στη διαµόρφωση 

 

 

Αα, Ββ, Γγ, ∆δ, Εε, Ζζ, Ηη, Θθ, Ιι, Κχ, Λλ, Μµ, Νν, Ξξ, Οο, Ππ, 

Ρρ, Σσς, Ττ, Υυ, Φφ, Χχ, Ψψ, Ωω. 

н 

Αα, Ββ, Γγ, ∆δ,,,, Εε,,,, Ζζ, Ηη, Θθ, Ιι, Κχ, Λλ, Μµ, Νν, Ξξ, Οο, Ππ, 

Ρρ, Σσς, Ττ, Υυ, Φφ, Χχ, Ψψ, Ωω. 

н н ש . . 9 . н 

н — . 

н н ש н: нн н- 

н (. . 7–4 .); н н н „н“ (. 

. 3 .–. . 4 .); שн н — н н- 

н н (5–15 .); н н (16 - 

) — нн н н. 

нн н нн н . 


н, , 

, , , 

н, , , 

, н, , 

, нн, Нн, Н- 

, Н, Нн- 

, Н, , н- 

, , , 

н, , , 

, , н- 

, н, - 

, , , 

, , ש, 

н, , , - 

, , , - 

, , , , 

, , - 

, ש, , - 

, , 

Ⴄ нн 

, , - 

, , н, 

, , н- 

, н, - 

,, - 

, н, - 

, , н, н- 

н, , , - 

н, , , - 

, , , , 

н, н, - 

, , н, - 

, , , - 

, , , 

н, , н, - 

, () , (- 

), , , 

, , - 

 






L 


 

() 

Aa Jj Ss 

Bb Kk Tt 

Cc Ll Uu 

Dd Mm Vv 

Ee Nn Ww 

Ff Oo Xx 

Gg Pp Yy 

Hh Qq Zz 

Ii Rr 

 

(н) 

Aa Jj Ss 

Bb Kk Tt 

Cc Ll Uu 

Dd Mm Vv 

Ee Nn Ww 

Ff Oo Xx 

Gg Pp Yy 

Hh Qq Zz 

Ii Rr 


Ⴄ нн 

Post eius mortem nlhllo minus Helvetli id, quod constituerant, 

facer conantur, ut e flnibus suis exeant. Ubi iam se ad eam rem 

paratos esse arbitrati sunt, oppida sua omnia, numero ad duodecim, 

vicos ad quadringentos, reliqua privata aedificia incendunt, frumentum 

omne, praeterquam quod secura portaturi erant, comburunt, 

ut domum reditionis spe sublata paratiores ad omnia pericula 

subeunda essent, trium mensum molita cibaria sibi quemque domo 

efferre iubent... Extremum oppidum Allobrogum est proximumque 

Helvetiorum finibus Genava. Ex eo oppido pons ad Helvetios pertinet. 

Post eius mortem nlhllo minus Helvetli id, quod constituerant, 

facer conantur, ut e flnibus suis exeant. Ubi iam se ad eam rem 

paratos esse arbitrati sunt, oppida sua omnia, numero ad duodecim, 

vicos ad quadringentos, reliqua privata aedificia incendunt, 

frumentum omne, praeterquam quod secura portaturi erant, comburunt, 

ut domum reditionis spe sublata paratiores ad omnia pericula 

subeunda essent, trium mensum molita cibaria sibi quemque 

domo efferre iubent... Extremum oppidum Allobrogum est proximumque 

Helvetiorum finibus Genava. Ex eo oppido pons ad Helvetios 

pertinet. 

 

 

Аа, Bb, Cc, Dd, Ее, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Оо, Рр, 

Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz 

н 



нн שн: н н — ad, ex, id, quae, quod, 

ut; н שннн — ae, oe. 

н ש н . . 7 . 

н н н н, ש ннש 

Н нн н н, н н 

нн н. 

нн н нн . 






н 


Azərbaycan dilinin morfoloji quruluşuna əsas (isim, sifət, say, 

əvəzlik, zərf, fel) və köməkçi (qoşma, bağlayıcı, ədat, modal 

sözlər, nida) nitq hissələri daxildir. Đsimlərin kəmiyyət, 

mənsubiyyət, hal, xəbərlik kateqoriyaları var. Bu kateqoriyalar 

isimləşən (substantivləşən) digər nitq hissələrinə də aiddir. 

Azərbaycan dilində ismin 6 halı (adlıq, yiyəlik, yönlük, təsirlik, 

yerlik, çıxışlıq), felin 5 (şühudi keçmiş, nəqli keçmiş, indiki, qəti 

gələcək, qeyri-qəti gələcək) zamanı var. Felin şəkil kateqoriyası 6 

formanı (əmr, arzu, şərt, vacib, lazım, xəbər) əhatə edir. 

Fellər subyekt, obyekt, hərəkətin münasibətinə görə müxtəlif 5 

qrammatik növdə (məlum, məchul, qayıdış, qarşılıqlı-müştərək, 

icbar) işlənə bilir. Azərbaycan dilinin sintaktik qanununa görə, bir 

qayda olaraq, mübtəda cümlənin əvvəlində, xəbər cümlə üzvü 

sonda, təyin təyin etdiyi sözdən qabaqda gəlir. 

Azərbaycan dilində sözyaradıcılığında əsasən morfoloji (dəmirçi, 

üzümçü, təbliğatçı; dəmirçilik, üzümçülük, təbliğatçılıq; dolça, 

qazança otluq, meşəlik; qaldırıcı, endirici; sevinc, gülünc; yavaşca, 

indicə və s.) və sintaktik (otbiçən, vaxtamuzd, boyunbağı, 

gündoğan, sarıköynək, əlidolu, adlı-sanlı, qırxayaq, beşaçılan və s.) 

üsullardan istifadə edilir. 

 

Aa, Bb, Cc, Çç, Dd, Ee, Əə, Ff, Gg, Ğğ, Hh, Xx, Iı, Đi, Jj, Kk, 

Qq, Ll, Mm, Nn, Oo, Öö, Pp, Rr, Ss, Şş, Tt, Uu, Üü, Vv, Yy, Zz. 

нн שн: н — Çç, Əə, Ğğ, Iı, Đi, Öö, Şş, Üü. 

н нн 17 . нש, 

ש. нн нн . 


Ⴄ нн 

Dy dialektet kryesore të gjuhës shqipe janë Gegë në veri dhe 

Toskë në jug, të ndara afërsisht nga Lumi Shkumbin. Gegnishtja 

dhe Toskërishtja janë degëzuar për së paku një mijëvjeçar, dhe 

format e tyre më pak ekstreme janë ndërsjalltazi të kuptueshme. 

Gegnishtja ka nën-variantet më të dallueshme, prerjet të cilat janë 

lloje më veriore dhe lindore, që përfshinë ato të qyteteve të 

Shkodrës, rajonin e Ish Republikës Jugosllave të Maqedonisë 

verilindore, Kosovën (në ish Jugosllavi), dhe fshatin e izoluar 

Arbanasi (jashtë Zarës) të bregut të Kroacisë, Dalmacisë. 

“Arbanasi” i themeluar në fillimin e shekullin XVIII nga refugjatët 

nga rajoni rreth qytetit bregdetar të Malit të Zi, Tivarit, ka rreth 

2,000 folës të gjuhës shqipe. 

Të gjitha dialektet e folura shqipe në enklavat italiane dhe greke 

janë variantet e toskërishtes dhe duket se janë të lidhura më së 

afërmi me dialektin e Çamërisë në jugun e largët të Shqipërisë. 

Enklavat Italiane- rreth 50 fshatra të shpërndarë - me siguri janë 

gjetur nga emigrantët nga sundimi i Turqisë në Greqi. Disa dialekte 

të largëta dhe të izoluara të origjinës jugore të Toskërishtes fliten 

në Bulgari dhe Trakinë Turke por nuk kanë datë të saktë. Gjuha 

ende përdoret në Madritsa, Bulgari, në kufirin afër Edirnesë, dhe në 

përfundim të këtij fshati që po mbijeton në Mandres, afër Kilkis në 

Greqi, që daton nga Lufta Ballkanike. Një enklavë Toskërisht afër 

Melitopolit në Ukrainë shfaqet vendosja e fundme nga Bullgaria. 

Dialektet Shqiptare nga Istria, për të cilin ekziston një tekst, dhe 

nga Sreim, për të cilin nuk ekziston asnjë tekst janë zhdukur. 

 

Aa, Bb, Cc, Çç, Dd, Dh dh, Ee, Ëë, Ff, Og, Oj gj, Hh, II, Jj, Kk, 

Ll, Ll ll, Mm, Nn, Nj nj, Oo, Pp, Qq, Rr, Rr rr, Ss, Sh sh, Tt, Th 

th, Uu, Vv, Xx, Xh xh, Yy, Zz, Zh zh. 

нн שн: н — Çç, Ëë; н н: dhe, 

disa, mbi, më, në, një, pë, që, të. 

1908 н н нн н н. 

нн 6 . нש, ннש, 

нש. нн н нн нн . 






 


Cuna Jiorasa purii marcarru? Asqui aruma. Haniu purcas uiati 

marcaru sinti jayasquina. Caruru purita. Aca cosanaca anfacum 

iquiñataqui. Vela o mechamacha utjiti acaruma cantayañataqui? 

Aca silla lazunacaipanpi aptäpima, caruru puestochasiñataqui. 

Cauca tupuanquisa mayia tambusti, ucansti ntjili mulanacasti 

acanjamaraqti? Ucansti acama tayaraqui luri o juntucha. Mamita, 

tatito, corpachitay aca aruma. Gualiquigua señor puriniquim. 

Juntuma guallajtayarapita. Maya cena payia rapita. Marrala o 

parrala cauna aljita pastayañalaqui. Aca tra-guito timtama. 

Lurasiñani choeolafe; leche utjti? Lipichinacainaytita iquiñataqui. 

 

Aa, Cc, Ch ch, Ee, Gg, li, Jj, Ll, Mm, Nn, Ññ, Oo, Pp, Qq, Rr, 

Ss, Tt, Uu, Vv, Xx, Yy, Zz. 

нн — Ññ. 

нн 2,5 . ש, нש, 

ש. нн н н н 

нн нн . 


Ⴄ нн 

Tot en met die negentiende eeu het Afrikaans slegs as spreektaal 

bestaan, en Nederlands het as die formele en geskrewe taal gedien. 

Nederlands was veral die taal van die skool en die kerk, en 

lidmaatskap van die Nederduits Gereformeerde Kerk het kennis 

van Nederlands vereis, aangesien net Nederlandse Bybels 

beskikbaar was. 

Die opkoms van koerante het aan mense 'n kans gegee om die 

eerste bydraes in Afrikaans te publiseer, terwyl lesers vir die eerste 

keer blootgestel is aan tekste in hulle eie spreektaal. Hierdie vroeë 

vorm van die Afrikaanse skryftaal is egter nog sterk in die 

Nederlandse tradisie en is bowendien slegs deur blankes gebruik. 

Vir Kaapse Moslems het Afrikaans naas Arabies al in die 19de eeu 

as 'n volwaardige taal vir die godsdiens gedien, maar dit is meer 

om praktiese redes gebruik, veral om die Islamse geloof te 

bevorder. Die Moslemgemeenskap was ook nie by enige formele 

taalbeweging betrokke nie. 

In die 19de eeu doen die blanke Kaapse bevolking steeds baie 

moeite om Nederlands aan te leer - Nederlands was immers steeds 

die medium waarin die meeste boeke en ander publikasies geskryf 

was, en die Nederlandse taal oefen 'n sterk invloed op die 

ontwikkelende Afrikaanse woordeskat en spelling uit. 

 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, 

Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz. 

нн ש: н : ’n. 

н 3,12 . н 

нש, ש, ש. 







 


Euskara gaztelania eta frantsesarekin batera Euskal Herrian 

mintzatzen den hizkuntzetarik bat da, jatorrizkoa, gaur egun egoera 

gutxituan dagoena. Euskara ez dago philum indoeuroparraren 

barruan sailkatua eta Europako mendebaldean izan zen hizkuntzafamilia 

baten azken arrastotzat hartzen da. 

Antzina, Errioxan, Kantabrian, Burgosen, Huescan eta Zaragozan 

ere hedatua zegoen, eta Akitanian eta Erdialdeko Pirinioetan ere 

bai. 

Iberiar Penintsulan oraindik irauten duen erromatarren aurreko 

hizkuntza bakarra da. Gutxitze prozesu gogorra jasan du, etenik 

gabe lurraldeak eta hiztunak galduz. Nafarroa Garaian bereziki, 

prozesu hori nabarmena da. XIX. mende bukaeran eta XX. mende 

hasieran, hainbat intelektualen eta politikariren eraginez (Arturo 

Kanpion, Sabino Arana...) nolabaiteko biziberritzea ezagutu zuen, 

abertzaletasunarekin estuki loturik. Frankismoan (1936-1977) 

jazarpen handia pairatu ondoren, XX. mende erdialdetik aurrera 

hasi da indartzen, idatzizko estandarizazioari dagokionean batez 

ere. 

1980ko hamarkadatik aurrera, erakundeen onarpena lortu zuen, 

lurralde zatiketa handiekin bada ere. Gernikako Estatutuak euskara 

Euskadiren berezko hizkuntza izendatu eta gaztelaniarekin batera 

ofiziala egin zuen Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan (Trebiñuko 

Konderrian eta Turtzioz-Billaberden izan ezik). 

 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Qg, Hh, li, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, 

Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Xx, Yy Zz. 

нн שн: н שнннн — ch, kh, ph, th, tz; 

нн — -ac, -ak, -en. 

нн 1,25 . Ннש, 

нש. нн н нн нн . 


н 

Ⴄ нн 

Bet eo komzet ar brezhoneg gant pennoù bras Stad Breizh betek 

an XIIvet kantved ha, da c'houde eo bet dilezet ganto. Deuet eo 

tamm-ha-tamm da vezañ yezh Goueled Breizh hag ar bobl vunut 

p'eo bet dilezet d'e dro gant an noblañs hag ar vourc'hizien zo aet 

war ar galleg. Evit skrivañ ec'h implije duged Breizh al latin ha, 

diwezhatoc'h (XVvet kantved), ar galleg. Chomet ez eus gerioù 

prizius diwar ar brezhoneg kozh a vez implijet hiziv an deiz da 

sevel gerioù brezhonek nevez war tachennoù evel ar brederouriezh 

ha skiantoù mab-den, da skouer. Ur yezh keltiek eus skourr ar 

yezhoù predenek eo ar brezhoneg. Kar-tost eo d'ar c'hembraeg ha, 

marteze, un tammig d’ar galianeg (hag a zo aet da goll da vat wardro 

kreiz ar VIIvet kantved), met n'eus tamm prouenn ebet e vefe 

bet levezonet ar brezhoneg gant ar galianeg peogwir n'ouzer ket 

nemeur a dra a-zivout stad ar galianeg en amzer donedigezh 

Brezhoned an Inizi da Vreizh-Vihan ha n'ouzer ket kalz hiroc'h 

diwar-benn brezhoneg an amzer-se kennebeut. Anavezet eo ar 

brezhoneg gant an ABU evel ur yezh evel a re all. 

N'he deus ket ar vonarkiezh graet netra a-enep d'ar yezhoù 

disheñvel eus ar galleg met adal an Dispac'h gall eo bet cheñchet 

an traoù. Kroget ez eus bet da zeskiñ galleg d'an holl dud ha da 

waskañ war un dro an holl yezhoù all a veze graet patois anezho en 

un doare dismegañsus. E Breizh peurgetket, a-drugarez ha zoareoù 

kriz da lakaat mezh war bugale er skolioù Stad pe gatolik. Dalc'het 

e voe d'ar politikerezh-se da lazhañ ar brezhoneg betek ar 

bloavezhioù 1960, da lavaret eo betek ar mare ma voe echuet wellwazh 

gant ar skolioù da zegemer bugale dic'hallek desavet e 

brezhoneg gant o zud. 

 

Aa, Bb, Ch ch, C'h c'h, Dd, Ee, Ff, Qg, Hh, li, Jj, Kk, Ll, Mro, 

Nn, Oo, Pp, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Ww, Yy, Zz. 

нн ש: н שннн — c’h. 

н нн 1 . нש. 







 


Aabara, ke boigna na nggari duamami, na vatokeragna. Gagari 

hagetha gua e fota sakai hagoregi, e hava e ama. Kena vanga 

haidura hoahotha. Ke boi hehegna. Keda boi goi vano horu i hatia, 

E vati mua na magavu inggai nggi u taviti jiijigi kabi, juujuky, 

kaakata. 

Ke sapa na kalai, na ijumi kasagamugna, ke paa na karan-go Kilo 

meemee, kongga baabara nggolnggoni. Ngguungguu. Tuutuu, 

tootoo. Javangguluva. Vuvuriju. 

Gnamu na panggusu ma na panggusu, pachangguanggura. Na puku 

ni tinoni, oogo, ooro, paa. Boongi, hulungoungou. Vada-dali 

diadikalagagna. V'uha dua li nggaringgu. Sasalababa sasaa, Kilo 

meemee. Konga baabara, afaafa. 

 

Aa, Bb, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, li, Jj, Ch ch, Kk, Ngg, ngg, Ll, Mm, 

Nn, Ng, ng, Gn gn, Oo, Pp, Rr, Ss, Tt, Th th, Uu, Vv. 

нн שн: н שнннн — ch, ngg, ng, gn, th; 

н — aa, ee, ii, oo, uu. 

нн 100 

нн нн. нн - 

н нн нн . 


Ⴄ нн 

 

нн שн: н — Əə, Ŋŋ, Өө, Шш, Шш, Зз, Зз, Чч, Чч, Чч, , , . 

нн 2,7 . н нש 

. нн -н нн - 

. 






 


Msajja elinya tye ye Sigombera yali Buku na azala mwaiui we 

elinya lye ye Wabulenkoko. Wabulenkoko na ajja ewa Kabaka na 

agamba nti: njagala kyalo. Kabaka na agamba: kalcl Bakutwale e 

Nyimbwa. Na agenda e Nyimbwa, na azimba en nyumba ye. 

Kabaka na agamba: mumtwale mumutte. Ne bam twala ne bamutta 

ne bakomao. Wabulenkoko na agorokoka na abasoka okutuka ewa 

Kabaka. Wabulenkoko na agamba Kabaka: onzitidde ki? 

 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Ŋŋ , Oo, Pp, 

Rr, Ss, Tt, Uu, Ww, Yy, Zz 

нн שн: н — Ŋŋ. 

нн 3,2 . ש. нн 

нн. 


н 

Ⴄ нн 

Das Wort „teutsch“ (deutsch, ursprünglich allgemein „zum Volk 

gehörig“) bildete sich aus dem germanischen Wort thioda (Volk) - 

(Adjektiv thiodisk, diutschiu) heraus und entwickelte sich 

allmählich zu einer Bezeichnung für die Sprache der germanischen 

Stämme Mitteleuropas (im Gegensatz zur Sprache der 

angrenzenden romanischen Bevölkerung und zum Latein). 

Das Land, in dem diese gemeinsame deutsche Sprache (in ihren 

vielfachen Dialektvariationen, siehe Dialektkontinuum) gesprochen 

wurde, nannte man Deutschland. Diese Bezeichnung wurde im 15. 

Jahrhundert von der früheren Pluralform diutschiu lant, d.h. 

„deutsches Land“ bzw. „Land der Deutschen” gebildet. Gemeint 

war damit der deutsche Sprachraum in Mitteleuropa. 

Man findet das Wort „deutsch“ als Sprachbegriff in seiner 

lateinischen Form „theodisce“ erstmals im Jahre 786 n.Chr. im 

Synodenbericht des päpstlichen Nuntius Gregor von Ostia. Dieser 

Bericht über zwei Synoden, die in England stattfanden, wurde 

sowohl auf Latein als auch in der Volkssprache verlesen. Unklar 

bis heute ist allerdings, ob 786 tatsächlich damit die im Gebiet des 

späteren Deutschlands gesprochene Volkssprache gemeint war. Ein 

wenig deutlicher wird die Verbindung zum „deutschen 

Sprachraum“ erst zwei Jahre später bei einer Anklage gegen den 

bayrischen Herzog Tassilo auf dem Reichstag zu Ingelheim wegen 

Fahnenflucht: „... quod theodisca lingua harisliz dicitur...“; der 

eindeutige Beleg dafür, dass zu diesem Zeitpunkt bereits eine 

Wandlung vom Allgemeinbegriff "Sprache des Volkes" hin zum 

speziellen Begriff für die "deutsche Sprache" vollzogen war, fehlt 

jedoch. Die „theodisca lingua“ war seit Karl dem Großen die 

amtliche Bezeichnung für die altfränkische Volkssprache. 

 



нн שн: н — Ää, Öö, Üü, ß; н שнннн- 

— ah, ch, ck, eh, oh, sch, tz; н н — an, bei, das, dem, den, 

der, die, für, und, von, zu. 

нн 86 . нש, , 

ש. нн н нн н . 






 


Oime Tüpá Ñandeyára voi ojayjü tuvichaite gui umi yby-pora 

cuerape omeê Tayra peteî jaeñomívape. Icatu jaguâ opi üyeroviáva 

guive Jesé anichene ocañy, ojupitynte jaguâ pe Tecove ivapyraya. 

 

Aa, Bb, Cc, Ch ch, Dd, Ee, Gg, li, Jj, Ll, Jh jh, Kk, Mm, Nn, 

Ññ, Oo, Pp, Rr, Ss, Tt, Uu, Yy. 

нн ש: — Ññ. 

н 1,5 . ש, 

н н н н н. нн 

н н н нн нн. 


Ⴄ нн 

Bornholm er én af Danmarks østligste øer og kaldes også for 

klippeøen. Grundfjeldet ligger nær jordoverfladen, hvorfor 

klippeforekomster er meget almindelige. Øen er en del af det gamle 

danske kerneland Skånelandene, og er den eneste, som stadig er 

dansk. 

Hele øen hører under Bornholms Regionskommune som igen hører 

under Region Hovedstaden. 

Øen har form som et parallelogram, hvor nord- og sydkysten er 

ca. 40 km lang, mens øst- og vestkysten er ca. 30 km, altså 141,4 

km i omkreds. Det gør øen velegnet til udflugtsmål med cykel. De 

tidligere bornholmske jernbaners gamle linjer er nemlig indrettet 

som cykelstier og snor sig fint gennem terrænet med svage 

stigninger. Rygter går, at jernbanen passerede forbi de enkelte 

bestyrelsesmedlemmers gårde, hvilket kan forklare de snoede 

linjer. 

Alle større byer på øen ligger ved kysten og har en havn – med 

én undtagelse: Aakirkeby (der dog har en havn ved Boderne). Den 

største by på øen hedder Rønne og så følger ellers – med urets gang 

– Hasle, Allinge, Sandvig, Gudhjem, Svaneke og Nexø. 

Tidligere var fiskeriet en vigtig bestanddel af det bornholmske 

næringsliv, og laks og sild fra Østersøen var næsten verdenskendte 

især i bearbejdet form på de mange røgerier. Forurening af 

Østersøen har dog begrænset disse aktiviteter noget, selv om 

turister stadig kan smage friske, røgede fisk i Gudhjem, Svaneke, 

Aarsdale og Nexø. En "bornholmer" kan være flere ting, men i 

denne sammenhæng tænkes på en røget sild med gylden farve. "Sol 

over Gudhjem" hentyder til smørrebrød, hvor en rå æggeblomme 

og en røget sild går op i en højere enhed med purløg. 

 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, LI, Mm, Nn, Oo, Pp, 

Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz, Ææ, Øø, Åå. 

нн שн: н — Ææ, Øø, Åå; н н — 

eller, er, for, før, fra, hvis, mod, nod, pa(paa), sa(saa), ved. 

нн 5,6 . ש. нн 

н нн н . 






нн 


Nititechquo Getanittowit wtelgiqui ahowalap Pemhakamixit, 

wtelli miltinep nekti mehittachpit Quisall: wentschi wemi 

wulistawachtit mattatsch tawongellowiwak, sehuk, nachpauch 

sichtit hallemiwi Pommauchsowagian. 

Wewoatamapanĩk woak luppoewoapartĩk, wulilissopanik woafc 

kschiechauchsopanĩk scliuk ijablschi aski allemikincwij Welhikink 

woak tschitanissohalanewo. 

 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, li, Jj, Kk, LI, Mm, Nn, Oo, Pp, 

Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz. 

нн שн: н — ll, mm, tt. 

ннн 4 н ннн 

н ש ש. нн н н 

нн нн -ש . 


Нн 

Ⴄ нн 

Eʋeviwo, woakekeŋ wova tso Nɔtse. Nyitso didi, fia Agɔkoli nɔ 

Notse. Amewo kekeŋ, wonɔ Notse le xɔme. Amewo dibe woadzo, 

gake fia gbe. Gbesiagbe, nyonuwo klɔ agbawo kple wonya awuwo. 

Etsi ke kpɔto, wo tsɔe ƒugbe le xɔŋti. Ekpoto vide, xo gbang. 

Eweviwo tso. Woyi kpata kpata - Ghana, Togo, kple Benin. 

Ameadewo yi Atakpame kple amebubuawo yi Lome kple Aneho. 

Fifia, Eʋeviwo le sigbe 2.000.000 nene 

 

Aa, Bb, Dd, ũɖ, Dz dz, Ee, Űɛ, Ff, űƒ, Gg, Gb gb, Ŵɣ, Hh, Ii, Kk, 

Kp kp, Ll, Mm, Nn, Ny ny, Ŋŋ, Oo, Ŧɔ, Pp, Rr, Ss, Tt, Ts ts, 

Uu, Vv, ƒʋ, Ww, Xx, Yy, Zz. 

нн שн: н — ũɖ, Űɛ, űƒ, Ŵɣ, Ŋŋ; н 

שннн — dz, gb, gbl, kp, kpl, ts. 

Нн нн 3,7 . ש ש. н- 

н нн н . 






Н 


 

Aa, , Āā, Aa, Bb, Dd, Ēē, Ee, Ee, Ff, Gg, Hh, Īī, Ii, Jj, Kk, LI, 

Mm, Ng ng, Ōō, Oo, Pp, Rr, R'r', Ss, Ss ss, Tt, Uu, Vv, Ww, Yy, 

Ōō ōō, Ou ou, Au au, 

нн שн: н — Āā, Ēē, Īī, Ōō, R'r', Ōō. 

Н нн 115 н 

н н нש. нн н 

нн нн . 


Н 

Ⴄ нн 

La Historia del idioma español comienza con el latín vulgar del 

Imperio Romano, más específicamente, tiene su origen en el latín 

vulgar presente en la zona central del norte de Hispania. Tras la 

caída del Imperio Romano en el siglo V la influencia del latín culto 

en la gente común fue disminuyendo paulatinamente. El latín 

hablado de entonces fue el fermento de las variedades romances 

hispánicas, entre ellas el castellano, origen a su vez (al menos en la 

proporción mayor), de las variedades que constituyen la lengua 

española. En el siglo VIII, la invasión musulmana de la Península 

Ibérica hace que se formen dos zonas bien diferenciadas: en Al- 

Ándalus, se hablarán los dialectos romances englobados con el 

término mozárabe, además de las lenguas de la minoría alóctona 

(árabe y bereber), mientras que en la zona en que se forman los 

reinos cristianos, desde pocos años después del inicio de la 

dominación musulmana, comenzará una evolución divergente, en 

la que surgen varias modalidades romances: la catalana, la 

aragonesa, la asturiano-leonesa y la gallega, además de la 

castellana. 

El dialecto castellano primigenio se originó en el condado 

medieval de Castilla (oriente de Cantabria y norte de Burgos), con 

influencias vascas y árabes, y se expandió al sur de la península 

gracias a la Reconquista. En el siglo XV, durante el proceso de 

unificación española de sus reinos, Antonio de Nebrija publica en 

Salamanca su Grammatica, el primer tratado de gramática de la 

lengua castellana, y también primero de una lengua vulgar europea. 

 

Aa, Bb, Ce, Ch ch, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, li, Jj, U, Ll 11, Mm, Nn, 

Ññ, Oo, Pp, Qq, Rr, RR rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Xx, Yy, Zz. 

нн שн: н — Ññ; н н — el, la, 

las, lo, los, muy, por, que, sin, y. 

Н нн 300 . Ннש, 

н н н н нש ( 

), Н нש. нн нн 

нн. 







Нн 


Tiujn ĉi tri verkojn la aŭtoro de Esperanto rigardadis ĉiam kiel 

leĝojn por li, kaj malgraŭ oftaj tentoj kaj delogoj li neniam 

permesis al si (almenaŭ konscie) eĉ la plej malgrandan pekon 

kontraŭ tiuj ĉi leĝoj; li esperas, ke pro la bono de nia afero ankaŭ 

ĉiuj aliaj Esperantistoj ĉiam rigardados tiujn ĉi tri verkojn kiel la 

solan leĝan kaj netuŝeblan fundamenton de Esperanto. 

Por ke ia regno estu forta kaj glora kaj povu sane disvolviĝadi, 

estas necese, ke ĉiu regnano sciu, ke li neniam dependos de la 

kapricoj de tiu aŭ alia persono, sed devas obei ĉiam nur klarajn, 

tute difinitajn fundamentajn leĝojn de sia lando, kiuj estas egale 

devigaj por la regantoj kaj regatoj kaj en kiuj neniu havas la rajton 

fari arbitre laŭ persona bontrovo ian ŝanĝon aŭ aldonon. Tiel same 

por ke nia afero bone progresadu, estas necese, ke ĉiu Esperantisto 

havu la plenan certecon, ke leĝdonanto por li ĉiam estos ne ia 

persono, sed ia klare difinita verko. Tial, por meti finon al ĉiuj 

malkompreniĝoj kaj disputoj, kaj por ke ĉiu Esperantisto sciu tute 

klare, per kio li devas en ĉio sin gvidi, la aŭtoro de Esperanto 

decidis nun eldoni en formo de unu libro tiujn tri verkojn, kiuj laŭ 

silenta interkonsento de ĉiuj Esperantistoj jam de longe fariĝis 

fundamento por Esperanto, kaj li petas, ke la okuloj de ĉiuj 

Esperantistoj, estu ĉiam turnataj ne al li, sed al tiu ĉi libro. Ĝis la 

tempo, kiam ia por ĉiuj aŭtoritata kaj nedisputebla institucio 

decidos alie, ĉio, kio troviĝas en tiu ĉi libro, devas esti rigardata 

kiel deviga por ĉiuj, ĉio, kio estas kontraŭ tiu ĉi libro, devas esti 

rigardata kiel malbona, se ĝi eĉ apartenus al la plumo de la aŭtoro 

de Esperanto mem. 

 

Aa, Bb, Cc, Cc, Dd, Ee, Ff, Og, Og, Hh, Hh, H, Jj, Jj, Kk, Ll, 

Mm, Nn, Oo, Pp, Rr, Ss, Ss, Tt, Uu, Ŭŭ, Vv, Zz. 

нн שн: н — Ŭŭ; н שннн — ch, gh, 

hh, jh, sh. 

Нн нн нн н нש н 

нн ש. н 1887 . н н нн 

н. 


Н 

Ⴄ нн 

Eestlased on Euroopa rahvaste seas üks kõige kauem oma 

praegusel asualal elanud rahvaid. Eestlaste esivanemaid seostatakse 

kammkeraamikakultuuriga, mille kandjad elasid Eesti alal juba üle 

5000 aasta tagasi. Tõenäoliselt asusid praeguste eestlaste 

esivanemad Eesti alale elama aga veelgi varem ehk üsna peatselt 

pärast jääaja lõppu enam kui kümme tuhat aastat tagasi. 

Eestlased olid tegevad ka merenduses. Skandinaavia saagad 

pajatavad eestlaste kontaktidest viikingitega Rootsist, Taanist, 

Norrast ja isegi Islandilt. Erinevalt Lääne-Euroopast ei suutnud 

viikingid Eestis kanda kinnitada. Sai lüüa Norra kuninga Ingvari 

sõjavägi, ta ise tapeti. Jaroslav Targa varjaagide poolt 1031 

vallutatud maalinn Tarbatu vabastati 1061 aasta kevadel saarlaste 

ja ugandilaste ühendmaleva poolt. Saarlased sõitsid oma 

laevastikuga Peipsile ning ning Pihkva lähedal tambiti vürst 

Isaslavi Novgorodi maakaitsevägi mutta. Suure ulatuse saavutas 

eestlaste merendus viikingiaja lõpul. 1187 Rootsi tollase pealinna 

Sigtuna maha põletanud piraadid olid tõenäoliselt eestlased või 

kurelased. 

Nagu teisedki varajased agraarühiskonnad, elasid eestlased 

algselt majanduslikult sõltumatute patriarhaalsete sugukondadena, 

kus puudus märkimisväärne majanduslik ja sotsiaalne kihistumine. 

Kuni 1990. aastateni arvati, et selline võrdõiguslik (egalitaarne) 

ühiskond kestis Eestis kuni 13. sajandi muistse vabadusvõitluseni, 

kuid viimased ajaloolaste tööd on tõestanud, et aastaks 1200 oli 

Eesti ühiskond juba küllaltki kihistnud ning nii võim kui ka maa ja 

tootmisvahendid olid koondunud väikese hulga ülikute (vanemate) 

kätte. 

 

Aa, Bb, Dd, Ee, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Li, Mm, Nn, Oo, Pp, Rr, Ss, 

Tt, Uu, V v, Õõ, Ää, öö, Üü. 

нн שн: н — Õõ, Ää, öö, Üü. 

Н нн 1,1 . Ннש. 

нн - нн. 






 


Ang buutan nga bata, ang makugihon nga mga bala. Muadto ba 

siya sa Sugbo, nagsama ang kadaghan sa akong bulawan ug sa 

salapi, nadati niya ug kamaya nga dili mahig kad ang gigikanan. 

Minlakaw sila ngadto sa usa ka pantalan nga dili niya makit£ 

ang tumoy unya mi abut ang upat ka babaye nga usa rnisulob sa 

boda nga saya. Didto pa ako sa dagat sa pagulan, sa pa pagtabok 

niya sa suba gihiligsan ang iyang baroto. 

Run dari rnasakit ka, dili pa ngani siya mahibalo musuljt Bahin 

sa mga bata muktmipisal sila una agi niining dalana muabut ka sa 

singbahan. 

 

Aa, Bb, Dd, Ee, Gg. Hh, li, Jj, Kk, LI, Mm, Nn, Ng ng, Oo, Pp. 

Rr, Ss. Tt. Ww, Yy. 

нн שн: н н — nga, mga, sa, ka, ba,pa. 

н 26,7 . нש. нн- 

-н нн - . 


н 

Ⴄ нн 

Tiếng Việt là ngôn ngữ dùng trong sinh hoạt giao tiếp của dân 

thường từ khi lập quốc. Bắt ñầu từ khi Trung Quốc có ảnh hưởng 

tới Việt Nam, tiếng Việt ñã du nhập thêm những từ ngữ Hán cổ 

như ñầu, gan, ghế, ông, bà, cậu..., từ ñó hình thành nên hệ thống 

Hán-Việt trong tiếng Việt bằng cách ñọc các chữ Hán theo ngữ âm 

hiện có của tiếng Việt (tương tự như người Nhật Bản áp dụng kanji 

ñối với chữ Hán và katakana với các tiếng nước ngoài khác). Số 

lượng từ vựng Tiếng Việt có thêm hàng loạt các yếu tố Hán Việt. 

Như là tâm, minh, ñức, thiên, tự do... giữ nguyên nghĩa chỉ khác 

cách ñọc; hay thay ñổi vị trí như nhiệt náo thành náo nhiệt, thích 

phóng thành phóng thích.... Hoặc ñược rút gọn như thừa trần thành 

trần (trong trần nhà), lạc hoa sinh thành lạc (trong củ lạc, còn gọi là 

ñậu phộng)...; hay ñổi khác nghĩa hoàn toàn như phương phi trong 

tiếng Hán có nghĩa là "hoa cỏ thơm tho" thì trong tiếng Việt lại là 

"béo tốt", bồi hồi trong tiếng Hán nghĩa là "ñi ñi lại lại" sang tiếng 

Việt thành "bồn chồn, xúc ñộng".... ðặc biệt là các yếu tố Hán-Việt 

ñược sử dụng ñể tạo nên những từ ngữ ñặc trưng chỉ có trong tiếng 

Việt, không có trong tiếng Hán như là các từ sĩ diện, phi công 

(dùng 2 yếu tố Hán-Việt) hay bao gồm, sống ñộng (một yếu tố Hán 

kết hợp với một yếu tố thuần Việt). Nói chung tỉ lệ vay mượn tiếng 

Hán trong tiếng Việt khá lớn (khoảng 25%) nhưng ñại ña số những 

từ ñó ñều là những từ văn hoá (những từ thể hiện trình ñộ phát triển 

của xã hội) và về cơ bản, và chúng ñã ñược Việt hóa cho phù hợp 

với các ñiều kiện xã hội, văn hóa tại Việt Nam. Do vậy tiếng Việt 

vừa giữ ñược bản sắc riêng của mình, vừa phát triển, tiến hóa và 

hoàn thiện dần theo nhu cầu và trình ñộ phát triển của xã hội. 

 

Aa, Ăă, Ââ, Bb, Cc, Dd, ðñ, Ee, Êê, Gg, Hh, H, Kk, LI, Mm, 

Nn, Oo, Ôô, Ơơ, Pp, Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Ưư, Vv. Xx, Yy. 

нн שн: н — Ăă, Ââ, ðñ, Êê, Ôô, Ơơ, Ưư. 

н нн 62 . нש. 






 


Pos revid Volapüka, el de Jong äflekom oki lü säkäd pakama e 

propagida Volapüka. Volapükaklub valemik Nedänik, pifünöl ün 

1890, sekü def nitedäla limanas (kobikam valemik lätik ijenon ün 

1910), no igeton lunükama zepa jiregik ed ifinükon voiko dabini 

calöfik oka de d. 1id dekula yela: 1919; ab, gretadilo danü töbids 

ela de Jong, klub at ädönulifikon. Ün 1931, fino äjenon kobikam 

valemik (21id) Volapükakluba valemik Nedänik, dü kel limans 

äsludons ad laidabinükön klubi (to zep no pelunükumöl, klub neai 

pisädabinükon calöfiko). El de Jong ed el J. G. M. Reynders, Sr. 

(ko kel el de Jong ya ispodom lunüpo sis 1901), äfünom i Dilädi 

valemik feda Volapükaklubas. 

Bal dunas balid Volapükakluba valemik Nedänik äbinon jaf 

gaseda nulik, tiädü Volapükagased pro Nedänapükans, as jäfidot 

kluba. Redakans äbinoms el de Jong ed el J. G. M. Reynders Sr. 

(lätikan ya ibinom redakan jäfidota büik Volapükakluba Nedänik: 

„Nuns blefik [= brefik] se volapükavol“). Nüm balid äpubon ün 

1932; dü lif lölik okas, redakans älaipübons gasedi at nomöfiko äd 

ai mu kuratiko (pläo timü koup Nedäna fa NS-Deutän, kü 

päproibon fa koupanef). Me gased at, ästeifülom ad propagidön 

Volapüki. As sam, ün , äprimom medü yegeds in gaseds Nedänik 

lecedakomip ta Sperantamufans. Büo e poso äpübom modikosi dö 

patöfs legudik Volapüka, kel cedü om äbinon gitäti, bu püks 

mekavik votik, ad palasumön fa menef. 

Dü yels äsököl, el de Jong älaivobom ad liegükön vödastoki 

Volapüka me penam fövotas mödik, o. b. liseds lunik vödas fa om 

pijafölas diseinü lölöfükam vödabuka okik. 

 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ff. Gg, ( ‛ ), Ii, Jj, Kk, LI, Mm, Nn. Oo, Pp, Rr, 


н нש н, שн 1879 . 

нн нн н. 


Ⴄ нн 

Mina, isu nali: Kuhle singenzi i6utho siyohlasela uOu6vudele, 

ngo6a kasise6aningl ngokwanele uku6a sehlule umuntu ohlakanipe 

kangaka, ose6ulele a6aniugi kalishuml kunathl eyedwa, kalula 

futhl Manje mina ngithi, kuhle sehlukane slham-be nga6a6ili noma 

nga6vanye —koya ngokuihanda kwenu — singene ezindlini za6o 

6ona la6a6antu esi6adiayo sizenze izihambi. Koya kuye sizoze 

simthole. A6amtholayo — noma omtholayo,—a6amtholayo, 6athi 

6angam6ona 6amdumele ngaso leso-sikhathi 6enga6uzanga 

naku6ani 6am6ulale khona lapho kanye. 

 

Aa, Bb, B6, Cc, Ch ch, Dd, Dl dl, Ee, Ff, Gg, Gc gc, Gq gq, Gx 

gx, Hh, Hh hb, Hl hl, Ii, Jj, Kk, Kh kh, Ll, Mm, Nn, Nc nc ,Nx 

nx, Ny ny, Oo, Pp, Ph ph, Qq, Qh qh, Rr, Ss, Sh sh, Tt.Tsh 

tsh,Uu,Vv,Ww,Xx, Xh xh, Yy, Zz 

нн שн: н — B6; н שннн — dl, hl; 

н н — kh, th, mb, ng. 

н 8,2 . н н- 

ש. 

нн нн. 






н 


Garashsyz we baky Bitarap Turkmenistan dowleti Gundogaryn 

we Gunbataryn kop yuertlaryna tarao gidyan gadymy “Beyik 

Yupek” sowda yollarynyn catrygynda, geografik taydan innan 

amatly yerde yerleshyar. Shona gora-de, Turkmenistanyn 

territoriyasynyn usti bilen Gadymy we Orta asyr dowurlerinde hem 

dunya bazarlaryna tarap kerwen yollary, yodalary gecipdir. 

Uzaklarda baslanan kerwen yolunyn bir sahsy oz dowrunde 

gadymy siwilizasiya merkezlerinin biri bolan Merwin usti bilen 

gecipdir. Gundogardan Yewropa tarap uzalyp gidyan kerwen 

yolunyn sowda merkezlerinin biri bolan gadymy Koneurgenc hem 

“Turkustanyn derwezesi” diylip atlandyrylypdyr. 

Beyik yupek yolunyn yene bir shahasy ilki Murgap deryasynyn 

boyu bilen, sonra Owganystanyn ustunden Hindistana cenli baryp 

yetipdir. 

Gundogaryn we Gunbataryn gadymy sowda aragatnashyklaryny 

Turkmenistanyn territoriyasynyn hem usti bilen amala ashyrmak 

uly rol oynan Beyik yupek yoly indi bizin taze dowrumizde- 

Garashsyzlyk dowrunde yene-de dikeldilip bashlandy. Yone bu 

gezek yontem kerwen yollary boyunca dal-de, polat reysleri arkaly 

dikeldilyar. Tejen-Sarags-Mashat demir yolunyn gurulmagy bilen 

Turkmenistanyn ustunden Transaziya kontinentara demir yol 

magistraly acyldy we ol Beyik yupek yolunyn ugry bilen gidyar. Ol 

Pekinden (Hytay) Yewropanyn bosagasynda yerleshen 

Ystambula(Turkiya) cenli yetyar, Pars aylagyna hem yeter. 

Garashsyz Turkmenistan dowletinin Yewropa bilen Aziyanyn 

catrygynda yerleshmegi, onun geosyyasy yagdayynda oran uly 

amatlyklyklar doredyar. 

 

Aa, Bb, Çç, Dd, Ee, Ää, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Žž, Kk, Ll, Mm, Nn, Ňň, Oo, 

Öö, Pp, Rr, Ss, Şş, Tt, Uu, Üü, Ww, Yy, Ýý, Zz. 

нн שн: н — Çç, Ää, Žž, Ňň, Öö, Şş, Üü, Ýý. 

н нн 4,6 . ннש, 

ש. нн нн . 


Ⴄ нн 

Altay Dağları civarından kaynaklanan dil, onu kullanan göçebe 

kavimlerin doğuda Japonya'ya, batıda ise Avrupa'ya doğru 

hareketiyle yayılmıştır. Afganistan ve Batı Çin civarında Moğolca; 

Rusya, Güney ve Güneydoğu Çin bölgesinde Tunguz; eski Rusya 

ülkelerinden batıda Türkiye'ye, güneyde ise Đran'a yayılan bir 

alanda ise Türki diller olarak değişmiştir. Güneyde bulunan başlıca 

Türki diller Türkçe, Azeri Türkçesi ve Türkmen Türkçesidir. Oğuz 

boylarının kullandığı Gagavuz lehçeleri ve Đran kaynaklı Horasan 

lehçesi, Türkiye lehçesi ile birlikte bugünkü Türkçenin bölümlerini 

oluşturmaktadır. 

Divanü Lügati’t-Türk, Türk kültürün ilk Türk dilini anlatan ve 

yazılan Sözlük eseri dir ve Kaşgârlı Mahmud tarafından 25 Ocak 

1072'de yazılmaya başlanmış ve 10 Şubat 1074'te bitirilmiştir. Bu 

kitap içinde bu cümle bulunuyor. "Türk dilini öğrenmek çok 

gerekli bir iş olur". Türkçenin zengin gramer özelliklerini ilk ve en 

çarpıcı biçimde yansıtıyor. 

Türkçenin kullanım alanını genişleten bir başka Karahanlı 

Devleti'nin mensubu, ikinci bir Türk ve Türkçe kültür abidesi olan 

Yusuf Has Hacib dir. Yusuf Has Hacib, Kutadgu Bilig 

(Kutatkı/Kutatı Bilik, Kutlu eden Bilgi ya da Mutluluk Bilgisi) adlı 

eseri ile Türk dil birliğinin diğer önemli yazılı temelini attı.(1069- 

1070 yılarında bu Türkçe eseri tamamlandı). 

13/14.yy. yaşamını süren Yunus Emre Türkçenin, özellikle 

Türkçe şiir dilinin temel ustası ve abidesi(anıtı) olmaktadır. 

Yunus Emre'nin edebiyat tarihi bakımından, önemli bir yanı da 

Anadolu'da, Türkçe şiir dilinin öncüsü olması ve tasavvuf 

sorunlarını yalın, kolay anlaşılır bir dille söyleyişi nedeniyledir. 

 

Aa, Bb, Cc, Çç, Dd, Ee, Ff, Og, ğ, Hh, Đi, Iı, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, 

Oo, Öö, Pp, Rr, Ss, Şş, Tt, Uu, Üü, Vv, Yy, Zz. 

нн שн: н — Çç, ğ, Iı, Đi, Öö, Şş, Üü. 

н 53 . нש. нн 

нн. 






 


 

нн שн: н — , , Əə, Гг, Чч, Ŋŋ, Өө, . 

нн 3,2 . н нש 

, , , . 

нн -н нн н- . 


Ⴄ нн 

Hike li ricevis luxa vesti, ora manjilaro e veturo. Omfia-jorne on 

pozis a M sur la tablo dekduo pladi plena ye astoniva supo, ye 

rostita hanyni, ye dolcaji e cetera. En lia poshi gaye sonetis arjenta 

moneti. Dekono de to suficegus. Vespere la chatnbro, ube la exhakisti 

lojis due, esis lumizata per bel;i brilanta kandeli. On povus 

pensar, ke la naskeyo dil yarozi eais la cielo ipsa od admirnime ke 

li eslis oUmpani. Quante olu la tempo pasis tante plu bone la 

malyuna gespozi su sentis. Pos kelk-a dii li ja ricevis dudek quar 

pladi vice dekdu, i. e. la duoplo. Sed meze la tablo ta rejo imperis 

starigar vazo tute por ke nia paro ne povez yidar quon ol 

 

Aa, Bb, Cc, Ch ch, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, 

Oo, Pp. Qq, Rr, Ss, Sh sh, Tt, Uu, Vv, Xx, Yy, Zz. 

нн שн: н שннн — ch, qu, sh. 

н нש н, שн нн 

нн . 






 

 

 

 


English is an Anglo-Frisian language. Germanic-speaking 

peoples from various parts of northwest Germany (Saxons, Angles) 

as well as Jutland (Jutes) invaded what is now known as Eastern 

England around the 5th century AD. It is a matter of current debate 

whether the Anglo-Saxon language spread by displacement of the 

original population, or the native Celts gradually adopted the 

language and culture of a new ruling class (see Sub-Roman 

Britain). There is also some debate as to whether there were 

substantial numbers of Saxons already in Britain in late Roman 

times. 

Whatever their origin, these Germanic dialects eventually 

coalesced to a degree and formed what is today called the Old 

English language, which resembled some coastal dialects in what 

are now north-west Germany and the Netherlands (i.e. Frisia). 

Throughout the history of written Old English, it retained a 

synthetic structure closer to that of Proto-Indo-European, being 

based on a single literary standard, while spoken Old English 

became increasingly analytic in nature, losing the more complex 

noun case system, relying more heavily on prepositions and fixed 

word-order to convey meaning. This is evident in the Middle 

English period, when literature is first recorded in the various 

spoken dialects of English of the time, after written Old English 

lost its status as the literary language of the nobility. 

 



нн שн: н שннн — ch, ea, ee, gh, oo, sh, th, 

wh; н н — and, are, by, her, his, she, that, the, to, was, were, 

what, when, with, you. 

н н нש, н ннн 

нש, ש, ש, нש,; 

нн нн ש, н 

нש, ש. н 400 . . 



н 

н 

н 

н 

Ⴄ нн 

Bahasa Indonesia adalah bahasa resmi Negara Republik 

Indonesia, namun hanya sebagian kecil dari penduduk Indonesia 

yang benar-benar menggunakannya sebagai bahasa ibu. Untuk 

sebagian besar lainnya bahasa Indonesia adalah bahasa kedua. 

Bahasa Indonesia ialah sebuah dialek bahasa Melayu yang menjadi 

bahasa resmi Republik Indonesia. 

Bahasa Indonesia diresmikan pada kemerdekaan Indonesia, pada 

tahun 1945. Bahasa Indonesia adalah bahasa dinamis yang terus 

menyerap kata-kata dari bahasa asing. Berasal dari rumpun yang 

sama, Bahasa Indonesia adalah dialek terstandardisasi dari bahasa 

Melayu, dan keduanya cukup mirip. Fonologi dan tata bahasa dari 

bahasa Indonesia cukuplah mudah, dasar-dasar yang penting untuk 

komunikasi dasar dapat dipelajari hanya dalam kurun waktu 

beberapa minggu. Bahasa Indonesia merupakan bahasa yang 

digunakan sebagai pengantar pendidikan di sekolah di Indonesia. 

Bahasa Indonesia dikembangkan dari salah satu dialek bahasa 

Melayu, sebuah bahasa Austronesia (atau Melayu-Polinesia) yang 

digunakan sebagai lingua franca di kepulauan India (Indonesia) 

selama berabad-abad. Bahasa ini sering dinamai dengan istilah 

Melayu Pasar. Jenis ini sangat lentur sebab sangat mudah 

dimengerti dan ekspresif, dengan toleransi kesalahan sangat besar 

dan mudah menyerap istilah-istilah lain. Bahasa ini bahkan lebih 

banyak ditemukan dalam alkitab yang digunakan misionaris yang 

mendarat di Indonesia, dibanding bahasa aslinya. 

Dikenal pula istilah Melayu Tinggi, bahasa yang hanya 

digunakan kalangan kerajaan di sekitar Sumatera, Malaka, dan 

Jawa. Bahasa ini lebih sulit karena penggunaannya sangat halus, 

penuh sindiran, dan tidak seekspresif Bahasa Melayu Pasar. 

 

Aa, Bb, Ch ch, Dd, Dj dj, Ee, Ff, Gg, Hh, Il, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, 

Ng ng, Nj nj, Oo, Pp, Rr, Ss, Sj sj, Tt, Tj tj, Uu, Vv, Ww, Zz. 

нн שн: н שннн — itu, ini, ngg; н 

н — di, ke, ber. 

н нн 188 . . нн 

-н нн н . 






н 

н 

н 

н 


Interlingua es un lingua auxiliar international basate super le 

vocabulos commun al major linguas westeuropee e super un 

grammatica angloromanic simplificate, initialmente publicate in 

1951 per International Auxiliary Language Association. Appellate 

a vices Interlingua de IALA pro distinguer lo del altere usos del 

parola, illo es le subjecto de iste articulo e le lingua de iste 

encyclopedia integre. 

Anque Latino sine Flexione de Giuseppe Peano esseva 

anteriormente appellate Interlingua ma iste denomination cadeva in 

disuso post le publication de Interlingua de IALA. 

Interlingua pote in ultra esser un synonymo pro lingua auxiliar 

international. Vide tamben interlinguistica. 

Finalmente, un interlingua pote esser un linguage abstracte 

intermediari usate in le traduction per computator de linguas 

human. 

Le hereditage linguistic commun de Europa e del Americas es 

greco-latin. Le latino que ha supervivite in le linguas moderne es 

registrate in un libro del instituto scientific IALA (International 

Auxiliary Language Association) per linguistas e philologos 

professional, qui laborava inter 1924 e 1951. 

Le resultato se nomina interlingua. Su grammatica es simplificate 

al maximo, e un europeo o americano instruite comprende 

immediatemente un texto technic o scientific in interlingua a prime 

vista e apprende su uso active in tempore brevissime. 

Su utilitate practic se ha demonstrate como lingua de summarios 

in publicationes scientific, super toto in le campo medical, e como 

lingua unic in conferentias international. 

 

Aa, Bb, Cc, Ch ch, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, 

Oo, Pp, Ph ph, Qu qu, Rr, Ss, Tt, Th th, Uu, Vv, Ww, Xx, Yy, 

Zz. 

н н нש н, שн 

н нн. 


Ⴄ нн 

Is í an Ghaeilge (.i. Gaeilge na hÉireann) an teanga Ghaelach a 

labhraítear in Éirinn. Is í teanga náisiúnta agus príomhtheanga 

oifigiúil na hÉireann í. (Tá an Béarla luaite sa Bhunreacht mar 

"theanga oifigiúil eile".) Ar an 13 Meitheamh, 2005 d'aontaigh airí 

gnóthaí eachtracha an Aontais Eorpaigh glacadh leis an nGaeilge 

mar theanga oifigiúil oibre san AE. Ón 1 Eanáir 2007 cuireadh tús 

leis an stádas oifigiúil seo, agus ba é an tAire Nollaig Ó Treasaigh, 

T.D., an chéad aire Éireannach a labhair Gaeilge ag cruinniú de 

Chomhairle na nAirí, an 22 Eanáir 2007. 

Tá go leor ainmneacha eile réigiúnda nó stairiúla ar an teanga 

freisin: Gaedhealg, Gaedhilge, nó Gaedhilg (i gConamara), 

Gaedhilic nó Gaeilic (in áiteanna i Maigh Eo), Gaedhealaing nó 

Gaoluinn (sa Mhumhain), Gaedhlag (Ó Méith – Ard Mhacha agus 

Lú), Gàidhlig (in Albain), Gaelg/Gailck in Oileán Mhanann agus 

Guithealg nó Goidelc (Sean-Ghaeilge). Go minic, níl i gceist leo 

seo ach litrithe malairteacha ar an bhfocal "Gaeilge" agus iad ag 

baint leis an tréimhse réamhchaighdeánach (féach thíos chun a 

thuilleadh eolais a fháil), ach tabhair faoi deara gurb iondúil inniu a 

úsáidtear an leagan Muimhneach d'ainm na teanga, Gaelainn, le 

tagairt a dhéanamh do chanúint an chúige ina gcluinfeá an t-ainm 

seo uirthi. D'fheicfeá Gaoluinn, leis, toisc gur mar "é" fada a 

fhuaimnítear "ao" an litrithe sna canúintí deisceartacha. 

Ba é an tOgham an chéad chóras scríofa don Ghaeilge, ach is 

gnách í a chur ar pár i litreacha Laidine le níos mó ná míle bliain 

anuas. Sa tseachtú haois a tháinig an chéad leagan scríofa den 

teanga, mar atá, an tSean-Ghaeilge, ar an bhfód, agus í sách difriúil 

fós leis an gcineál Gaeilge a labhraítear inniu. 

 

Aa, Áá, Ææ, Bb, Dd, Ee, Éé, Ff, Gg, Hh, Ii, Íí, Jj, Kk, Ll, Mm, 

Nn, Oo, Óó, Öö, Pp, Rr, Ss, Tt, Uu, Úú, Vv, Xx, Yy, Ýý, Zz, Ðð, 

Þþ. 

нн שн: н — Áá, Ææ, Éé, Íí, Óó, Öö, Úú, Ýý, Ðð, 

Þþ; н שннн — aoi, eai, iui, bh, ch, dh, fh, gh, mh, sh, th. 

нн 242 . нн - 

н нн н . 






 


L'italiano moderno trae origine dal latino, e come i vari dialetti 

italiani e altre lingue romanze, proviene dal latino volgare (parlato 

dal popolo, volgo) e non dal latino illustre, che fu la lingua usata 

dai letterati dell'epoca. 

Mentre la lingua letteraria rimase "cristallizzata" da regole 

grammaticali precise, frutto di un lavoro letterario lungo cinque 

secoli, nel corso dei secoli la lingua parlata si trasformò divenendo 

sempre più simile ai vari dialetti italiani attuali (e alle altre lingue 

romanze nel mondo romano fuori la penisola), adattandosi ai 

diversi accenti locali e subendo influenze diverse nelle varie 

regioni d'Europa. 

Scomparvero così i casi e nacquero gli articoli: il numerale unus, 

per esempio, significava anche qualcuno, un tale e divenne articolo 

indeterminativo (unus indeterminativo lo usa anche il poeta Ovidio 

nelle "Metamorfosi"); i pronomi dimostrativi divennero articoli 

determinativi e nuovi dimostrativi vennero formati fondendo i 

vecchi ille e iste con eccu(m). Il primo documento sino a oggi 

trovato in lingua italiana non è un'opera letteraria bensì un placito 

notarile, conservato nell'abbazia di Montecassino e risalente al 960: 

è il cosiddetto Placito capuano. 

L'italiano moderno non è, come spesso accade con le lingue 

nazionali, un dialetto che è riuscito a far carriera; ad imporsi, cioè, 

come lingua ufficiale di una regione molto più vasta di quella 

originaria. In realtà si tratta di un connubio linguistico delle corti 

medievali italiane riunite, con forti influenze linguistiche, sulla 

base di un substrato del fiorentino, parlato a Firenze. 

 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, li, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, Rr, 

Ss, Tt, Uu, Vv, Zz. 

нн שн: н שннн — gh, gl, gn, sc; н 

н — agli, ai, al(le), coi, dagli, dai, dal(le), degli, di, gli, gia, molto, negli, 

nel(le), nei, pei, piu, senza, sugli, sul(le). 

нн 65 . ש, - 

ש, нש. нн н нн 

. 


Ⴄ нн 

Bui gu je dang dix, siao louc dix mai yuh noh haoghvuan. 

 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ft, Gg, Hh, li, Jj, Kk, LI, Mm, Nn, Oo, Pp, 


нн 200 н 

ש. нн -н нн -н . 






 


A propòsit del llatí vulgar, cal ressenyar que els romans vivien en 

situació de diglòssia: la llengua de cada dia no era el llatí clàssic, el 

llatí dels textos literaris o sermo urbanus (el 'discurs urbà', és a dir, 

refinat) es trobava estancat per la gramàtica (com ja ho estava el 

sànscrit en la mateixa època a l'Índia), sinó una forma distinta 

encara que pròxima, en un procés de desenvolupament més lliure, 

el sermo plebeius ('discurs plebeu'). Pareix que el llatí clàssic no es 

limitava a un ocupació llibresca, sinó que el parlaven les classes 

socials elevades, mentre que el sermo plebeius era la llengua del 

poble pla, els comerciants i els soldats. Sense possibilitat d'accedir 

a l'estatus de llengua literària, el llatí vulgar ens és conegut sobretot 

per la fonètica històrica, citacions i crítiques pronunciades pels 

parlants d'un llatí literari, així com per nombroses inscripcions, 

registres, comptes i altres textos corrents. D'altra banda, el 

Satyricon de Petroni, una espècie de «novel·la» escrita 

probablement en el primer segle de la nostra era i que va passant 

pels entorns marginals de la societat romana, és un testimoni 

important d'aquesta diglòssia: segons la seua categoria social, els 

personatges s'expressen en una llengua més o menys pròxima a 

l'arquetip clàssic. 

Entre els textos que han censurat les formes jutjades decadents i 

errònies, cal destacar l' Appendix Probi, una espècie de compilació 

d'«errors» freqüents recopilats per un cert Probus que data del segle 

III de la nostra era. Són aquestes formes, i no els seus equivalents 

en llatí clàssic, les que es troben en l'origen de les paraules 

utilitzades en les llengües romàniques. 

 

Aa, Bb, Ce, Çç, Ch ch, Dd, Ee, Ff, Gg, Gu gu, Gü gü, Hh, Ii, Jj, 

Ll, L.l l.l, Ll ll, Mm, Nn, Ny ny, Oo, Pp, Qu qu, Qü q ü, Rr, Ss, 

Tt, Uu, Vv, Xx, Zz. 

нн שн: — ü. 

нн 8,1 . Ннש. 



ש 

Ⴄ нн 

Kaszëbsczi jãzëk - jãzëk z zôpôdnosłowiańsczégò karna 

słowiańsczich jãzëków, chtërnym gôdô wiãcy jak 50 000 

Kaszëbów. Kaszëbsczi je jednym z pòmòrsczich jãzëków - ò 

apartnym jãzëkù mòŜna rzec ju w XIV stolace. Nôstarszi 

kaszëbsczé knédŜi to Duchowe piesnie Dra Marcina Luthera i 

inszich naboznich męzow Szymona Krofeja z 1586 rokù, jak téŜ z 

rokù 1643 Michôła Pontanusa Mały Catechism Niemiecko 

Wándalski abo Slowięski. Dzysdniowò lëterackô kaszëbizna je 

ewòlucëją zabédowónej przez Floriana Cenôwe, wprzód w 1848 

(?) - ta równak òstałą òdnalazłô w rusczich archiwach kòl kùńca 

XX stalata - ë w 1879 rokù w Zarés do grammatikj kasebskoslovjnskjé 

mòvé, wëdanej w Pòznaniu. Badéra kaszëbiznë Fridrich 

Lorentz wëapartnił w kaszëbsczim jãzëkù 47 zwãków, chtërne są 

dzysdniowò pisane 34 lëterama, jich dzél (ch, cz, dz, dŜ, rz, sz) òb 

sparłãczenie lëter. 

Syg kaszëbiznë òd kùli lat bezùstankòwò sã zmiésza. Do 

niedôwna westrzódk pòlsczich mòwnoùczałich panowała ùdba, Ŝe 

kaszëbsczi je blós dialektã pòlsczégò jãzëka. W 2003 rokù 

naznaczono kaszëbiznié trzëlëterowi midzënôrodny kòd CSB 

wedle normë ISO 639-2. 

Dzysdniowò w Pòlsce a òsoblëwie na Kaszëbach je cziledzësąt 

szkòłów, w chtërnech dzëcë ùczą sã kaszëbsczégò. Òd 2005 rokù 

je mòŜnota skłôdania egzaminu maturalniégò z negò jãzëka. W 

kaszëbsczim wëdôwane są knëŜczi, cządniczi a téŜ nadëwane 

programë w radiju czë telewizëji. 

Wedle ùstawë ò nôrodnëch ë etnicznëch miésziznach ôs 

òbéndowich jãzëkach z 6 stëcznika 2005 rokù je mòŜebnota 

brëkòwania przed ùrzãdama gminów, kòl ùrzãdniégò jãzëka, 

kaszëbsczëgò jakno pòmòcniégò jãzëka. 

 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, li, Kk, Ll, Łl, Mm, Nn, Oo, Pp, 

Rr, Ss, Tt, Uu, Ww, Yy, Zz. 

ש нн 200 нש. 

нн н нн 

н. 






н 


Imapajtaini niaranqui: ckampallaml capusckayqui sujta, sujta 

munacusp?. sonckoytami nanachianqui. Mamayquisi piñacuscka 

nocka piñacusckayta yiachas, nocka yachas piñacuni ckeñal.itusniy 

cuestaaptin. Pay yantata aparnun mancata timpuchinayeupaj, Tuta 

mushaycka ucuchata apis micora. 

Usianaypaqtaq kayta nisaq llapallaykichikpaq: Kausayqa 

auqaymi, tnkuy imapas qocharayaspaqa, sayarispaqa waqllinmi, 

wañunmi: Ikillaqa ripuripuyllam, cheqallam kausan wiñawiñaypaq. 

Chavmi kausasun sullull wiñawiñaypaq kausachiwananchikpaq, 

llamkay sumaychawanancikpaq kausachiwananchikpaq, llamkay 

sitmaychawananchikpaq. Kunanqa ripusaqñam. Paqa-rinkama. 

 

Aa, Cc, Ch ch, Ff, Qq, li, Jj, Kk, Ll, Ll ll, Mm, Nn, Ñn, Oo, Pp. 

Rr, Ss, Tt, Uu, Ww, Yy. 

нн שн: н — Ññ. 

н нн 14,8 . нש, Нש 

ש. нн н н н 

нн нн . 


Ⴄ нн 

Nsungi yo basenda mbainbu bu ifwene, bakento bavvidl baka 

maya mau. Yandi mpi mwana nkento, zina diandi Nkenge, yandi 

mpi wele mu baka mbambu andi. Bu kasenda-kasenda. mbambu 

imwangene. 

Kilumbu kimosi Na Nzlma wlsidi bu kasa nde: 'E mwana nkento, 

ungana masa, inwa kwamo, kiwlna kina yamo!" 

Yandi kasidl kwandi mpaka ko nde: *Nda, nwa kwaku muna 

nkongi amo, una gana klosi". 

 

Aa, Bb, Dd, Ee, Ff, Gg, li, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Ss, Tt, 

Uu, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz. 

нн 9,2 . ש, ש 

ש. нн нн. 






 


 

Āā, , Aa, Cc, Ee, Gg, Hh, (‛), Īī, li, Kk. Kw kw, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Ss, 

Tt, Uu, Ww, Yy, Oo oo, Ew ew,Ow ow. 

нн שн: н — Āā, , Īī. 

нн 70 нש 

н. нн н н 



Ⴄ нн 

Latviešu valoda ir dzimtā valoda apmēram 1,5 miljoniem 

cilvēku, galvenokārt Latvijā, kur tā ir vienīgā valsts valoda. 

Lielākās latviešu valodas pratēju kopienas ārzemēs ir Austrālijā, 

ASV, Zviedrijā, Lielbritānijā, Vācijā, Brazīlijā, Krievijā. Latviešu 

valoda pieder indoeiropiešu valodu saimes baltu valodu grupai. 

Latviešu valodai ir trīs pamatdialekti, kas var tikt sīkāk iedalīti 

atsevišėās izloksnēs. Lībiskais (tāmnieku) dialekts iedalās 

Kurzemes un Vidzemes izloksnēs. Vidusdialekts iedalās kursiskās, 

zemgaliskās un Vidzemes izloksnēs. Augšzemnieku dialekts 

iedalās sēliskās un latgaliskās izloksnēs. Latviešu literārās valodas 

pamatā ir vidusdialekts. 

Tiek uzskatīts, ka latviešu valoda sākusi veidoties ap 7.-9.gs., kad 

izveidojās latviešu ciltis - kurši, latgaĜi, zemgaĜi, sēĜi. Vienotas 

valodas attīstību veicināja atsevišėo cilšu konsolidācija, to 

apdzīvotajām teritorijām nokĜūstot Livonijas ordeĦa pakĜautībā. 

Latviešu valodas veidošanās noslēdzās 16.gs. gadsimtā, liela 

nozīme latviešu valodas izveidē ir latgaĜu un zemgaĜu valodām, 

tāpat arī lībiešu valodai. Senākie rakstu paraugi latviešu valodā - 

baznīcas dziesmu tulkojumi - ir no 1530. gada. Sākotnēji latviešu 

valoda tika pierakstīta gotiskajā ortogrāfijā, kas tajā laikā tika 

lietota vācu rakstībā. Tā nebija piemērota latviešu valodai, tāpēc 

jau 19.gs. gadsimta vidū Juris Alunāns ierosināja veikt rakstības 

reformu 1. Jaunās ortogrāfijas principus vēlāk izstrādāja Kārlis 

Mīlenbahs un Jānis Endzelīns. Tā tika pieĦemta 1908. gadā un to 

oficiāli apstiprināja jaunā Latvijas valsts 1919. gadā. Tomēr pilnīga 

pāreja uz latīĦu alfabētu ar diakritiskajām zīmēm notika pēc tam 

vairāku gadu laikā. 

 

Aa, Āā, Bb, Cc, Čč, Dd, Ee, Ēē, Ff, Gg, Ăă, Hh, Ii, Īī, Jj, Ėė, 

Kk, Ll, ěĜ, Mm, Nn, ĥĦ, Oo, Pp, Rr, Ss, Šš, Tt, Uu, Ūū, Vv, Zz, 

Žž. 

нн שн: н — Ąą, Čč, Ęę, Įį, Šš, Ųų, Ūū, Žž. 

нн 1,6 . ש. 







 


Libau lie Lahөzhe himir hei chied vel cho yө. 1950 xor Gochini 

tad yo Lahөzhe oda dei lie Bezhl lө qal lie Mau zhushi tar oli zha 

dad bid vei yө. Belie xa el vei veid lөvq vel gecha zhigua shloshiau 

tar zha ni daq lie zhibu el jad, axo qorla xorno gadei gar zhizhi jad. 

 

Aa, Bb, ББ, Cc, Dd, Ƌƌ Ƌƌ, Ƌƌ Ee, Ff, Gg, Гг, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, 

Nn, Oo, Pp, Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Өө, Xx, Yy, Zz, Зз. 

нн שн: н — ББ, Ƌƌ Ƌƌ, Ƌƌ Өө, Зз. 

нн 560 н 

ש. нн -н нн н- 

. 


Ⴄ нн 

 

Aa, Bb, Dd, Ɛɛ, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, ɔ, 

Pp, Ss, Tt, Uu, Ww, Yy. 

нн שн: н — Ɛɛ, ɔ. 

н 750 ש. нн 

нн. 






 


 

Aa, Bb, ББ, Cc, Dd, ДД, Ee, Ээ, Ff, Gg, Гг, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, 

Mm, Nn, Ŋŋ, Oo, Pp, Qq, Rr, Ss, Ззt Tt, Чч, ШШ, Ыы, Xx, Yy, 

Zz, Źź, Лл, Яя, Фф, Ьь, Цц. 

нн שн: н — ББ, ДД, Ээ, Ŋŋ, Ззt ШШ, Ыы, 

Źź, Лл, Ьь. 

н 700 н нש 

. нн -н нн н- 

. 


Ⴄ нн 

Lietuvių kalba kaip baltų kalbų grup÷s kalba yra glaudžiai 

susijusi su latvių kalba ir mirusia prūsų kalba. 

Lietuvių kalba kaip atskira rytų baltų šakos kalba pietin÷je rytinių 

baltų dalyje ÷m÷ klostytis nuo VII a. VI–VII a. latvių ir lietuvių 

kalbos atsiskyr÷ viena nuo kitos; v÷liau ÷m÷ skilti į tarmes. 

Manoma, kad apie XIII–XIV a. lietuvių kalboje ÷m÷ išsiskirti 

pagrindin÷s aukštaičių ir žemaičių tarm÷s, kurios paskui dar 

smulkiau skaid÷si patarm÷mis, o šios savo ruožtu – šnektomis bei 

pašnekt÷mis. 

Aukštaičių dabar yra trys pagrindin÷s patarm÷s: rytų, vakarų ir 

pietų aukštaičiai, arba dzūkai, o žemaičių – taip pat trys: vakarų 

(arba klaip÷diškiai; donininkai), šiaur÷s vakarų (arba telšiškiai; 

dounininkai) ir pietų (arba raseiniškiai; dūnininkai). 

Dabartin÷s literatūrin÷s kalbos pagrindas remiasi vakarų 

aukštaičių pietiečių (suvalkiečių) tarme, išlaikiusia senesnes 

fonetikos ir morfologijos lytis. 

Seniausieji lietuvių kalbos paminklai siekia XVI a. pradžią. 

Pirmasis žinomas lietuviškas raštas – anoniminis poterių tekstas, 

ranka įrašytas į 1503 m. Štrasburge išleistos knygos „Tractatus 

sacerdotalis“ paskutinį puslapį. Tekstas remiasi dzūkų tarme ir 

veikiausiai yra nuorašas iš dar ankstesnio originalo. N÷ra abejon÷s, 

kad bažnytinių lietuviškų rankraštinių tekstų būta ir anksčiau, gal 

net XIV a. pabaigoje, kadangi 1387 m. įvedus aukštaičiuose 

krikščionybę, tokių tekstų būtinai reik÷jo religinei praktikai 

(istoriniuose šaltiniuose yra užuominų, kad pirmasis poterius į 

lietuvių kalbą esąs išvertęs Jogaila). 

 

Aa, Ąą, Bb, Cc, Čč, Dd, Ee, Ęę, ö÷, Ff, Gg, Hh, Ii, Įį, Yy, Jj, Kk, 

Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Rr, Ss, Šš, Tt, Uu, Ųų, Ūū, Vv, Zz, Žž. 

нн שн: н — Ąą, Čč, Ęę, Įį, Šš, Ųų, Ūū, Žž. 

нн 3,45 . ש, н 

ннн нש. нн н нн 

. 






 


Kabuluku kuyabo ne nkaSama bua kuya kukeba biuma. 

Kabuluku uvwa ne mbuíi mukaíl ukavu ne difu wamba kulela; 

nka§ama uvwa ne wende mulume. Baya mu nílla e kusanga-nabo 

bimuma bikwame ku mutSI. Nkašama e kuambaye kabu-luku ne: 

'banda kulu." Kabuluku e kubandako kulu, kufola tilmuma e kueja 

munši. Tšimuma e kukuluka, kututa mbuli wako ía nima, mbuil 

kulelaye muana. 

 

Aa, Bb, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Ññ, Oo, Pp, 

Ss, Šš, Tt, Ty ty, Uu, Vv, Ww, Yy, Zz, Žž. 

нн שн: н — Ññ, Šš, , Žž 

н 7,1 . ש. нн 

нн. 


н 

Ⴄ нн 

Srjedź Njechorńskich łiatow pozbĕhuje so kaž kupa mała hćrka, 

kotrejž 'wjesnjenjo dźensa "Hajberk' rĕkaju. Nĕkotřł dźĕ su sej z 

tuteje serbsko-nĕmskeje skepsanki wutworlli •Synowu horku', ale 

woni so myla: syno drje so na tutej łićrce ženje dźĕłało njeje. 

Knježk, kotremuž tuta horka ze su-sodnymi hatami słušeše, mĕješe, 

dosć tučnych łukow mjez Lubatu a Kotołku. Tuž mam za to, zo 

prawe serbske mjeno tuteje hćrkl je bylo 'Haj", ke kotremuž su 

knježl hajnlcy a šosarjo potom sej přlpowĕsnili nĕmskl "Berg'. 

н 

Tsjo dobrl towaršojo: Wuhlik, pucheřk a słomička džjechu 

hromadžje do cuzby. Ducy na swojlm puću nańdžechu konjacu 

stopu potnu wody a ńewedžichu dolho. kak bychu pšez tohlej 

morjo pšijšli. Na posledku zradžichu sebi pak tola takhlej, zo dyrbi 

so słomička prjeki lehnyć a druhoj po ńej morjo pšeńć-Wuhlik 

džješe najpfedy. Jako bje pak do połojcy stomički pšijšoł, chcyše 

so khwilku rozhladować, pšepali pak pši tym słćmičku a wobaj so 

teplštaj. Pacheřk, kiz so hižom pšeco wošćereSe. poča so na to tak 

srfieć, zo so pukny. 

 

Aa, Bb, Bj bj, Cc, Ćć, Čč, Dd, Dź dź, Dž dž, Ee, Čĕ, Ff, Gg, Hh, 

Ch ch, Ii, Jj, Kk, Ll, Lj lj, Łł, Mm, Mj mj, Nn, Ńń, Oo, Óó, Pp, 

Pj pj, Rr, Řř. (Rj rj), Ss, (Śś, Šš), Tt, Ts ts, Uu, Ww, Wj wj, Yy, 

Zz, Źź, Žž. 

нн שн: н — Ćć, Čč, Čĕ, Ńń, Óó, Řř, Śś, Šš, 

Źź, Žž. 

н 100 нש. 

нн н нн 

н. 






 


 

нн שн: н — , . 

нн10,8 . нש. нн 

-н нн н . 


Ⴄ нн 

Bahasa Melayu adalah sejenis bahasa Austronesia yang ditutur 

oleh orang Melayu dan penduduk-penduduk di Malaysia, selatan 

Thailand, Filipina, Brunei, Singapura, timur tengah Sumatra, 

kepulauan Riau, Kemboja, Vietnam, Sri Lanka dan Afrika Selatan. 

Bahasa ini merupakan bahasa kebangsaan Malaysia, Brunei, dan 

Singapura. Ia sangat serupa dengan bahasa Indonesia, bahasa 

kebangsaan negara Indonesia. 

Menurut statistik penggunaan bahasa di dunia, penutur bahasa 

Melayu dianggarkan berjumlah lebih 300 juta (bersama penutur 

Bahasa Indonesia) dan merupakan bahasa keempat dalam turutan 

jumlah penutur terpenting bagi bahasa-bahasa di dunia selepas 

bahasa Mandarin, bahasa Inggeris dan bahasa Hindi/bahasa Urdu. 

Selain itu, dilaporkan sebanyak 70,000 orang mampu bertutur 

dalam bahasa Melayu di Sri Lanka, manakala di China, terdapat 

radio dalam bahasa Melayu. Bahasa Melayu juga diajar di 

universiti-universiti di United Kingdom, Amerika Syarikat, 

Australia, Belanda, China, Jerman, New Zealand dan beberapa 

tempat yang lain. 

Bahasa Melayu Piawai ialah Bahasa Melayu Riau, Indonesia, 

seperti yang dipersetujui oleh Indonesia, Malaysia, dan Brunei. 

Bahasa Melayu Riau dianggap tempat kelahiran bahasa Melayu. Di 

Malaysia, bahasa Melayu mengalami perubahan nama beberapa 

kali. Pada awal 1970-an, Bahasa Melayu dinamakan Bahasa 

Malaysia atas sebab politik. Namun sejak akhir-akhir ini, nama 

"Bahasa Melayu" digunakan semula. Di Indonesia, bahasa Melayu 

juga dikenali sebagai 

 

Aa, Bb, Ch ch, Dd, Ee, Ĕĕ, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Kh kh, Ll, Mm, 

Nn, Ng ng, Ny ny, Oo, Pp, Rr, Ss, Sh sh, Tt, Uu, Ww, Yy. 

нн שн: н — Ĕĕ. 

нн 21,3 . нש, 

ש, ש. нн -н нн 

н . 






ש 


I Marco Polo dia nanome ny anarana hoe: Madeigascar na. Mo 

gelaiso: nafangrony tamin'ny tanana any Somalia Mogadiscio. 

Sarintany eoropeana misy an'i Madagasikara ny toerany eo 

atsinanan'i Afrika. Ny "Portuguais" nanome ny anarana "Saint- 

Laurent", "l'île dauphine" hoy ny Frantasy. Nandroso ny taona, 

nipoitra ny hoe Madagasikara ka ny mponina tao Faradofay "Fort 

Dauphin " dia natao hoe "Madagascarois" na "les Madécasses". 

Mpandinika tantara no milaza fa ny teny madekasy dia avy amin'ny 

hoe Madagasy na Madegasy, teny malayziana (Malaysia) na 

afrikana navadika hoe Malagasy. Ireo Anglisy taty aoriana no 

nanaiky an'i Radama ho mpanjakan'i Madagasikara. 

Araka ny fikarohana nataonay dia fahadisoana nataon'ireo 

eropeanina nanaraka ny feo heno ary voasoratr'ingahy Marco Polo, 

efa voalazan'ny namana etsy ambony io, no nahataonga ny anaran'i 

Madagasikara. Ao amin'ny bokiny mitondra ny lohateny hoe 

Milione, voadika amin'ny teny italianina ankehitriny dia marihiny 

fa misy fanjakana roa lehibe matanjaka any amin'ireo nosy roa ao 

atsinana'i Afrika dia i Madaghosho (Madeigascar na Mogelascio) 

sy i Zanzibar (Zanguebar); arak'izany ny teny hoe: "Madaghosh" 

izay ampiasain'i Marco Polo eto dia azo heverina fa mifandrika 

amin'ny teny hindi indianina hoe: "mad'hos"; koa noho izy nihaino 

fotsiny nefa tsy tena mahay ny teny hindi dia izay nahazoany azy 

no nanoratany azy; koa azo heverina fa io teny hindi io no fototry 

ny teny tena mahalaza ny anarana hoe Madagasikara sy Malagasy, 

satria miovaova ny fanononana ny teny araka ny fotoana sy ny 

tantara, ary tsy mitsaha-mivoatra izy. Ny teny hindi "mad'hos" moa 

dia midika hoe: ravoravo, mifalihavanja, velon'aina fa feno 

fanatenana; tsy lavitra an'izany ny fomban'ny Malagasy ary 

mahasarika vahiny maro, koa mety ho notondroin'ireto Indianina 

ho tanin'ireo olona falifaly na ravoravo ny Nosintsika. 

 

Aa, Bb, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Rr, Ss, 

Tt, Tr tr, Ts ts, Vv, Yy, Zz. 

ש нн 12,8 . н. - 

нн -н нн н . 


Ⴄ нн 

Iie nui potiue Ioro za raro. Tangia te wai to waha. He kotuku 

rerenga tahi I te tau. Te waka pukatea, te waka kohekohe. Rangitihi 

upoko i takaia ki te akatea. Keiwhawhati noa mai te rau o te rata. 

He toa piki rakau, ,he kai na te pakiaka. He kaihua ki uta, he toka 

hapuku ki te moana. Ou mahi e te kawau moa roa. Ko Hine-titama 

koe, matawai ana te whatu i te tirohanga. Waiho ma te whakama e 

patu. He kura tangata e kore a rokohanga, he kura whenua ke 

rokohanga. E ko>o e ngaro, he takere waka nui. He wahine, he 

whenua, e ngaro i te tangaia. He ua ki te po, he paewai ki te ao. Te 

mate ki te tamaite he pakaru niao, te mate ia ite mahine he pakaru 

takere waka. 

 

Aa, Ee, Hh, Ii, Kk, Mm, Nn, Ng ng, Oo, Pp, Rr, Tt, Uu, Ww, 

Wh wh. 

н 320 нש. н- 

н -н нн н . 






 


Knlau tiga' pulo tabari, nan patui' dibari gatang tu malu pulo Itu 

padonjo, ba' rupo bukan urang disitu nan bakonjo. ba' rnpo bapa' 

njo urang tabuang; djikalau ado nan ba' itu' maminta' injo ka nan 

rapē', kapado ninie' dangan mama'" nrang nan kamatian tadi. 

 

Aa, Bb, Dd, Ee, Ēē, Og, Hh, Ii, Ïï, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, 

Rr, Ss, Tt, Uu. 

нн שн: н — Ēē, Ïï. 

н 7 . нש. н- 



н 

н н 

н 

Ⴄ нн 

 

 

 







-() н 

 

Н 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, li, Jj, Kk, Ll, Mm. Nn, Oo, Pp, 

Qq. Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz. 

нн 8,5 . н нש 

, , , . нн - 

н нн - . 


Ⴄ нн 

Iken ne Yehovah egh ne s'hakonoronghkwa n'ongwe, nene 

rodewendeghton nene raonhSon rodewedon rohhawak, nene 

onghka'kiok teyakaweghdaghkon raonhage yaghten a-onghtonde, 

ok denghnon aontehodiyendanc ne eterna adonheta. 

 

Aa, Dd, Ee, Gg, Hh, Ii, Kk, Nn, Oo, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Ww, Yy. 

н н нн ש -ש () 

ש н н. нн 

н н нн н нн - 

. 






 


În antichitate, teritoriul Moldovei era locuit de către daci. Situată 

pe o rută strategică între Asia şi Europa, Moldova a fost invadată 

pe parcursul istoriei de diverse popoare, printre care amintim 

locuitorii Rusiei kievene şi mongolii. 

În Evul Mediu viitoarea provincie Basarabia (care cuprindea 

iniŃial sudul actualei Basarabii cunoscut şi ca Bugeac), apoi partea 

dintre Prut şi Nistru a Moldovei şi łinutul HerŃei) constituia partea 

estică a łării Moldovei. În secolul al XVI-lea, Principatul Moldova 

a trecut sub suzeranitatea Imperiului Otoman. Ulterior, prin 

Tratatul de la Bucureşti din 1812, Basarabia a intrat în componenŃa 

Imperiului Rus. 

Prin Tratatul de la Paris din 1856, pentru a înlătura Rusia de la 

gurile Dunării, marile puteri europene restituiau Moldovei doar 

sudul Basarabiei cu cele trei judeŃe: Cahul, Ismail, Bolgrad. La 24 

ianuarie 1859, se puneau bazele statului naŃional român, prin unirea 

Moldovei cu łara Românească sub domnia unică a lui Alexandru 

Ioan Cuza. Noul stat cuprindea şi sudul Basarabiei. 

Prin Tratatul de la Berlin (1878), marile puteri obliga România sa 

cedeze Rusiei sudul Basarabiei, în schimbul Dobrogei şi a 

recunoaşterii, de jure, a independenŃei României faŃa de Imperiul 

Otoman. Lucrul acesta a adâncit resentimentele româneşti la adresa 

Rusiei. 

În ianuarie 1918, după RevoluŃia Rusă, Basarabia şi-a proclamat 

independenŃa, iar la 9 aprilie s-a unit cu Regatul României. 

Ulterior, în iunie 1940, in contextul pactului Molotov- 

Ribbentrop, România a fost forŃată de URSS{Rusia} să cedeze 

Basarabia şi Bucovina de Nord. 

 

Aa, Ăă, Ââ, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Îî, Jj, Kk, Ll, Mm, 

Nn, Oo, Pp, Rr, Ss, Şş, Tt, łŃ, Uu, Vv, Xx, Zz. 

нн שн: н — Ăă, Ââ, Îî, Şş, łŃ. 

н 3,35 . нש 

ש. нн н нн . 


Ⴄ нн 

Naakidi neeznádiin dóó ba'ąą hastądiin dóó ba'ąą náhást'éí 

nááhaiídąą' Naabeehó Yootó dóó kinteel bita' Dinétah hoolyéegi 

kéédahat'įį ńt'éé', dóó ńda shádi'ááh dóó e'e'aahjigo dadeezná jiní. 

Ła t'éiyá Tséyi'jigo adahaazná jiní; náánáła' t'éiyá Mą'ii Deeshgiizh 

dóó Soodził bine'jį' adahaazná jiní, dóó náánáła' éí Tóntsaajį' 

adahaazná jiní 

 

Łł, Ńń, Áá, Éé, Íí, Óó, Ąą, Ęę, Įį, Ǫǫ, Ąą, Ęę, Įį, Ǫǫ, Ǫ́ǫ́, Aa, Ee, 

Ii, Oo, Bb, Cc, Dd, Gg, Hh, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Ss, Tt, Ww, Yy, 

Zz. 

нн שн: н — Łł, Ńń, Áá, Éé, Íí, Óó, Ąą, Ęę, Įį, 

Ǫǫ, Ąą, Ęę, Įį, Ǫǫ, Ǫ́ǫ́,. 

н 170 ש (). н- 

н н н нн нн нн 

. 






 


Xochicalo nihualcalaquia nicuicantil. Oncan ihcac in chalchiuhhuehuetl, 

oncan chialo 'n ipalnemoani. Xochitl tzetzeliuhtimani, 

tolcuatectitlan xoyacaltitlan on ahuiaxtimani in xochi copaltenamactli 

huel teyolquima cahuia ihuintia in toyollo ixpan in 

tloque nahuaque. 

Auh ihuan in coyotl Uatlazocamatini, mocnelilmatini quin izqui 

quin ye topan. Ce tlacatl ipan quizato zacatla ecatico in coyotl utli 

quitocatiuh in tiacauh. Auh in coyotl niman ye quihualmanotza, 

auh huel llamaluiizo ihuan huel motetzahui in tiacauh. 

 

Aa, Cc, Ch ch, Ee, Hh, li, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, Tt, Tl tl, Tz 

tz, Uu, Xx, Yy, Zz. 

н (нн) 700 нש. 

нн н н нн нн -- 

н . 


н 

Ⴄ нн 

Norsk har utviklet seg fra det felles skandinaviske språk, et 

urnordisk som ble brukt i de første 1000 årene e.Kr. Skriftlige 

kilder av urnordisk finner vi i runeinskripsjoner. Etter hvert ble det 

urnordiske språket delt i to deler; en vestlig og en østlig del. Den 

vestlige kaller vi norrønt og den østlige utviklet seg til svensk og 

dansk. 

Fra rundt år 1000 bruker man det latinske alfabetet. Det norrøne 

språket ble brukt i vikingtida, og ble snakket både på Island, 

Færøyene og i Norge. Begrepet gammelnorsk bruker vi til å 

beskrive det språket som ble snakket i Norge. Gammelnorsk ble 

snakket og skrevet fra ca. 750 til ca 1350. 

Etter at Norge kom i union med Sverige i 1319 og med Danmark 

på slutten av 1300-tallet, fikk nabospråkene dansk og svensk stor 

innflytelse i landet vårt. Dette gjorte at det norrøne skriftspråket 

etter hvert ble mindre populært, og det var ikke i bruk i Norge i 

mer enn omtrent 400 år til sammen. Utover 1300-tallet ble den 

svenske innflytelsen sterkere, men etter hvert ble dansk mer 

populært og til slutt tok det over som skriftspråk her i landet. I 

1350 ble det norske skriftspråket nærmest utslettet fordi mange av 

de skrivekyndige døde da svartedauden herjet. Skriftspråket ble i 

tiden etter svartedauden en slags blanding mellom norsk, svensk og 

dansk, og vi kaller det mellomnorsk. Ofte plasseres språkformen i 

perioden fra omtrent 1370 til omtrent 1525. På grunn av unionen 

med Danmark, og reformasjonen i 1536, ble dansk etterhvert det 

eneste skriftspråket i landet. Norge var i union med Danmark fram 

til 1814, og dansk var det offisielle skriftspråket fram til ca. 1850. 

I talemålet blir grammatikken forenklet og man tar opp mange 

tyske lånord. Islandsk og norsk blir regnet som to ulike språk fra 

1500, og de norske dialektene har holdt mye av sin form siden da. 

 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, li, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, 

Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz, Ææ, Øø, Åå. 

нн שн: н — Ææ, Øø, Åå. 

нн 5 . нש . - 







 


Basa Jawa iku kagolong basa Austronesia, ya kuwi basa-basa 

sing dienggo sawarna-warnane bangsa pribumi ing kapulowan 

sakidul-wetaning benua Asia. Basa Jawa kasebar mulai pucuk 

kulon pulo Jawa, Banten nganti pucuk wetan Banyuwangi déning 

kurang luwih 80 yuta panutur ibu. Saliyané iku, basa iku kasebar 

ning Walanda, Suriname, Curaçao lan ing Kaledonia Baru. 

Saliyané kuwi Basa Jawa ya dituturake ing Malaysia, Sumatera 

nganti Irian Jaya. 

Basa Jawa ya dadi salah siji panyumbang paling gedhé kanggo 

panuwuhané basa Indonesia. Sanadyan dudu basa resmi ing 

pamaréntahan, basa Jawa iku nduwé pangaruh tinimbang basa-basa 

liyané kayata ing kosakata, lan istilah-istilah sing kadhangkala 

nganggo istilah Jawa. 

Basa Jawa iku bagéyan saka sub-cabang Sundik saka rumpun 

basa Melayu-Polinesia Kulon saka pang basa Melayu-Polinesia 

sing gilirané anggota basa Austronesia. Basa Jawa isih sedulur 

cedhak basa Melayu, basa Sundha, basa Madura, basa Bali, lan uga 

basa-basa ing pulo Sumatra serta Kalimantan. 

Basa Jawa dipituturaké ing Jawa Tengah, Jawa Wétan lan uga 

pesisir lor Jawa Kulon. Banjur ing Madura, Bali, Lombok lan Tatar 

Sundha ing Jawa Kulon, basa Jawa uga ditrapaké dadi basa sastra. 

Basa Jawa uga basa dalem ing keraton Palembang, Sumatra Kidul 

sadurungé keraton iki dibedhah wong Walanda ing wusananing 

abad kaping-18. 

Basa Jawa bisa kaanggep salah sijining basa klasik ing donya, 

basa iki nduwé sajarah kasustran sing wis lawas banget 

 

нн שн: н — , , . 

н 89 . н 

н. нн -н нн н 

. 


Ⴄ нн 

Àwon èròngbà kòòsí ìlò èdè Yorùbá yíì ni pé mo fé kí àwon 

akékòó mo èdè Yorùbá lo dáradára nítorí náà a wo ìjúba ni awùjo 

Yorùbá, a wo ààtò, Ìtúmò, ìlò, àti àgbéyèwò àwon òwe, àkànlò èdè 

àti òrò àmúlò mííràn. A wo èdè àmúlò nígbà tí a bá ń sòrò àti igba 

ti a ba ko èdè Yorùbá sile. A wo èbùn sòròsòrò. A sí wo ìlànà ati 

òté tó de sísòrò ni àwùjo Yorùbá. A wo ìwúre láwùjo Yorùbá. A 

wo aáyan àròko kiko. Lábé àròko, a wo aroko wònyí: alapejuwe, 

ajemoroyin, alalaye, alariiyan, ìsòròngbèsì, onisiipaya, ajemóìsonísókí-ìwé 

ati aroko onileta. 

 

нн שн: н — , , . 

н 26,2 . н нש. - 

нн нн н . 






н 


Yo es íncert ca ti materlale va esser utilisábil, etsí it ancor es 

obtenibil. Etsí ili ctama fortmen, yo dúbita ca lor voces vell esser 

audíbil in ti dlstántie. Ili mem ne savet que 1i resì-due havet tant 

valore. Yo questiona me ca 1i present regíme va posser mantener 

se. Noi expecta que 1i presldentlál electión va esser procrastinat 

denov. On'trova 1i sam custóme anc che li Arabes. 

 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh,Ii, Jj, Kk, Ll, L'l', Mm, Nn, 

N'n', Oo, Pp, Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz'. 

нн שн: н — L'l'. 

н н нש н, שн нн 

Н. н. 


н 

Ⴄ нн 

Gaapij shauendv sv Kishemanito iu aki ogionjimigiunenv uniu 

baiezhigonijin Oguisvn aueguen dvsh getebueuenimaguen 

jibvnatizisig jiaiat dvsh iu kegige bimatiziuin. 

 

Aa, Bb, Dd, Ee, Gg, li, Jj, Kk, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, Ss, Tt, Uu, 

Ww, Yy, Zz. 

нн 30 н שнש н, 

() нש , 

н (). нн н н 







 


Język polski (polszczyzna) naleŜy wraz z językiem czeskim, 

słowackim, pomorskim (którego dialekt kaszubski przez część 

polskich uczonych traktowany jako dialekt języka polskiego), 

dolnołuŜyckim, górnołuŜyckim oraz wymarłym połabskim do 

grupy języków zachodniosłowiańskich, stanowiących część 

rodziny języków indoeuropejskich. Ocenia się, Ŝe jest on językiem 

ojczystym około 50 milionów ludzi na świecie[1], w tym głównie 

w Polsce oraz wśród Polaków za granicą (Polonia). 

We współczesnym języku polskim jest tylko jedna długość 

samogłosek. Nie znaczy to, Ŝe nie wypowiada się czasem jej dłuŜej 

lub krócej a jedynie Ŝe nie ma to wpływu na znaczenie. 

Historycznie polski był językiem o dominującej budowie sylab CV 

(zakończone samogłoską, tak jak we włoskim i japońskim) i były 3 

długości samogłosek: krótkie, normalne, długie. Istniały dwie 

samogłoski krótkie (jery) – miękka i twarda. Samogłoski te 

zanikły, przy czym jednocześnie następowało wydłuŜenie 

samogłoski poprzedzającej, a dwie sylaby typu CV zmieniały się w 

jedną CVC. Samogłoski krótkie przechodziły przy wydłuŜeniu w 

miękkie lub twarde e. Przy zaniku miękkiej samogłoski krótkiej, 

ostatnia spółgłoska zachowywała miękkość. Tak np.: "D (krótka 

samogłoska miękka) N (krótka samogłoska miękka)" przechodziło 

w "D (normalne E, miękkie N)" (dzień), natomiast "D (krótka 

samogłoska miękka) N (miękkie A)" w "D N (miękkie A)" (dnia). 

Długie samogłoski przeszły w swoje krótkie odpowiedniki, przy 

czym następowało podniesienie wymowy. PodwyŜszone a, e i o, 

przez pewien czas stanowiące osobne dźwięki, przeszły w a i e i u. 

 

Aa, Ąą, Bb, Cc, Ćć, Ch ch, Cz cz, Dd, Dz dz, Dź dź, DŜ dŜ, Ee, 

Ęę, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll,, Łł, Mm, Nn, Ńń, Oo, Óó, Pp, Rr, 

Rz rz, Ss, Śś, Ść ść, Sz sz, Szcz szcz, Tt, Uu. Ww, Yy, Zz, Źź, śŜ. 

нн שн: н — Ąą, Ćć, Ęę, Łł, Ńń, Óó, Śś, Źź, 

śŜ. 

нн 44,2 . нש. 

нн н нн 

н. 


Ⴄ нн 

A língua portuguesa, com mais de 210 milhões de falantes 

nativos, é a quinta língua mais falada no mundo e a terceira mais 

falada no mundo ocidental. Idioma oficial de Portugal e do Brasil, 

e idioma oficial, em conjunto com outros idiomas, Angola, Cabo 

Verde, Guiné-Bissau, Macau, Moçambique, São Tomé e Príncipe e 

Timor-Leste, sendo falada na antiga Índia Portuguesa (Goa, 

Damão, Diu e Dadrá e Nagar-Aveli), além de ter também estatuto 

oficial na União Europeia, no Mercosul e na União Africana. 

A situação da Galiza e do galego em relação ao português é 

controversa. De um ponto de vista político e, portanto, oficial, o 

Galego é uma língua porque assim o determinam os organismos de 

estado Espanhol e da Região Autónoma da Galiza, com 

legitimidade democrática. De um ponto de vista científico, a ideia 

de que o galego é uma variedade dialectal da língua portuguesa 

reúne hoje um vasto consenso, sendo estudado a par com as 

restantes variedades do português nas universidades e centros de 

investigação linguística. Ver o artigo Língua galega). 

A língua portuguesa é uma língua românica (do grupo iberoromânico), 

tal como o castelhano, catalão, italiano, francês, romeno 

e outros. 

Assim como os outros idiomas, o português sofreu uma evolução 

histórica, sendo influenciado por vários idiomas e dialetos, até 

chegar ao estado conhecido atualmente. 

 

Aa, Ãe ãe, Ão ão, Bb, Ce, Çç, Ch ch, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, li, Jj, 

(Kk), Ll, Lh lh, Mm, Nn, Nh nh, Oo, Õe õe, Pp, Qq, Rr, Ss, Tt, 

Uu, Vv, (Ww), Xx, Yy, Zz. 

нн שн: н — Ãã, Çç, Õõ. 

нн 200 . 

ש, ש, нש, ש, ש, 

-ннש. нн н нн 

. 






 


Se noû-ns enganam, lou recoelh aquéste, dens la soue estretou, 

que-.nse parech prou nabèt. Qu'ou dabanteyam de cansoûs d'autous 

incouneguts e, de seguìde, noû boutam qu'ue courte causlde de la 

nouste Lirlc, quauques escantllhs, noû dous qui marchèn sus û 

cami deyà mercat, mes dous quii d'abiade, e pourtèn flocs touts 

naus sus l'auta pouetic de la Oascougne. 

 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, Rr, 


нн н ש (н-н 

н). нн н нн . 


н 

Ⴄ нн 

Dapli dunnas en l'economia e scienzia e dapli umens che guardan 

dals uffants, che cuschinan e lavan. Quai ha la cussegliera federala 

Doris Leuthard pretendì oz ad in lavuratori da dunnas a Son Gagl. 

En la societad dettia puspè tendenzas da turnar a las rollas 

tradiziunalas empè dal partenadi tranter umens e dunnas. A quellas 

tendenzas stoppian las dunnas far frunt, ha Leuthard ditg. 

 

Aa, Bb, CC, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn. Oo. Pp, 


нн 800 - 

н ש н-н нש. н- 

н н нн . 






 


Limba română (sau dacoromână) este o limbă indo-europeană, 

din grupul italic, făcând parte din subgrupul oriental al limbilor 

romanice. Printre limbile romanice, româna este a cincea ca 

mărime după numărul de vorbitori, în urma spaniolei, portughezei, 

francezei şi italienei. 

Ea este vorbită în toată lumea de aproximativ 26 de milioane de 

persoane. Dintre acestea, 20 de milioane se află în România (unde 

româna este limbă oficială şi, conform datelor din 2002, limbă 

maternă pentru mai bine de 90% din populaŃie). Limba română se 

bucură de statutul de limbă de stat în Republica Moldova (unde 

poartă numele de limba moldovenească,[2] fiind limba maternă 

pentru 80% din populaŃie) şi este una dintre cele şase limbi oficiale 

ale Provinciei Autonome Voivodina (Serbia). De asemenea este 

limbă oficială sau administrativă în câteva comunităŃi şi organizaŃii 

internaŃionale (precum Uniunea Latină sau Uniunea Europeană — 

de la 1 ianuarie 2007). 

Folosirea românei ca a doua limbă este întâlnită între minorităŃile 

etnice din România şi Republica Moldova. În cadrul 

recensământului din 1979, desfăşurat în RSS Moldovenească (aşa 

cum se numea Republica Moldova pe atunci), aproximativ 4% din 

populaŃie a indicat româna/moldoveneasca ca a doua limbă.[4] 

Rezultatele eurobarometrului de opinie 64.3/2005, desfăşurat în 

perioada noiembrie-decembrie 2005, arată că 4% dintre cetăŃenii 

români vorbesc limba română ca limbă străină. Acelaşi sondaj 

arată că 1% din respondenŃii bulgari şi ciprioŃi, şi 6% din cei 

maghiari sunt capabili să desfăşoare o conversaŃie în limba 

română.[5] 

 

Aa, Ăă, Ââ, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Îî, Jj, Kk, Ll, Mm, 

Nn, Oo, Pp, Rr, Ss, Şş, Tt, łŃ, Uu, Vv, Xx, Zz. 

нн שн: н — Ăă, Ââ, Îî, Şş, łŃ. 

нн 21 нש, 

нש. нн н нн . 


Ⴄ нн 

Faaloa mafai ona fai lea mea ina ua faailiitia le tupemana la 

faaalu i galuega atlina'e, ae maua mal sea tupe, pei ona faatū al se 

taofl o le Feno Faioloa, 1 lc aumai o tupe mai' 0 poo le nonōina mai 

tupefaavae mai Samoa lava. O le tasi mea lelei mo le mafaufau i al. 

o se manatu-faatu lea a uiga i ni gaoioiga pisinisl tau i'a. o se mea 

lea e ofo ai ina ua le tago-fia i faiga pislnlsi i Samoa Sisifo nei. I le 

isi manatu na faa-tuina o le Fono Faioloa e ulga i le faaltiilia o oloa 

faalau mai 'ō pe a gaosla mea i Samoa nel lava. atonu na tatau ona 

toe faaopoopo se upu a lea Fono e niga i le le i ai o le manalu o le 

Malo i te faa'ai'ai i inei o tupe mai 'oaua atonu o le pogai tele lea 

UB laofia al le faaiuina... 

 

Aa, Ee, Ff, Gg, li, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv. 

нн 335 н 

н н, нש. нн - 

н нн н . 






н 


Huarotoholo, cyca ritohani, loo Gueche, laa cyca lezaaca ni 

renabea justicia, ni recalooni Gueeche? Chy huarohuilalo xytiUa 

cyca naca tomin, rinaabaloni conee cheni looy quella nayaaxe laa 

xinni bichichi? Huanozaabi gueochilo guiraa, ni penecheni looy, 

quella nayaaxe lezaalo, Yiiaxtenni naca tolla cyrooieete niry, ni 

laa, ticha xtilla, usura lanicyca guezaacalachilo, ni guixeni looy 

toobici ni pehuilaaio niguee, laa lezaaca xtenni guichaa ni petoholo 

niguee. 

 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Gg, Hh, li, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, 

Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Xx, Yy, Zz. 

нн 350 нש. нн 

н н н нн нн. 


нн 

Ⴄ нн 

 

Aa, Cc, Œœ, Ee, Ẽẽ, Hh, li, Kk, Nn, Ss, Tt, Uu, Ũũ, Ww, Yy, ('). 

нн שн: н — Œœ, Ẽẽ, Ũũ. 

ннн 15 שнש - 

() შ. нн н н 

нн нн - нн н . 






 


 

нн שн: н — , , , , Ŋŋ, , , , , , . 

н 70 שнש н, 

н (). нн н н нн 

нн - нн. 


Ⴄ нн 

Po prvýkrát priplávali k brehom Ameriky Vikingovia už v 10. a 

11. storočí, ale pre Európu bol takzvaný Nový svet objavený až 

výpravami Krištofa Kolumba roku 1492. V ďalších storočiach sa 

Severná Amerika stala cieľom kolonizačných snáh Španielska 

(Mexiko, Florida, územie západne od Mississippi), Holandska 

(časť východného pobrežia), Francúzska (Kanada, povodie 

Mississippi). Pre históriu budúcich Spojených štátov malo najväčší 

význam anglická kolonizácia atlantického pobrežia. Od roku 1664 

sa Británia postupne zmocnila holandských a časti francúzskych 

osád v Severnej Amerike a do roku 1773 vytvorila na pobreží 13 

kolónií (Massachusetts, New Jersey, New York, Rhode Island, 

Connecticut, New Hampshire, Pensylvánia, Delaware, Virgínia, 

Maryland, Severná Karolína, Južná Karolína, Georgia), základ 

budúcich USA. 

Zásahy materskej krajiny do pomerov v kolóniách vyvolali 

protibritskú opozíciu, ktorá vyvrcholila roku 1775 vypuknutím 

otvorenej vojny medzi kolóniami a Veľkou Britániou. Roku 1776 

vydal druhý Kontinentálny kongres Deklaráciu nezávislosti, ktorá 

vyhlasovala vznik Spojených štátov amerických. Podľa 

Konfederačných článkov z roku 1781 si každý zo štátov únie 

zachoval samostatnú vnútornú a ekonomickú politiku. Vojna za 

nezávislosť sa skončila v roku 1783 britským uznaním nového 

štátu. Roku 1787 bol konfederatívny charakter USA nahradený 

systémom federatívnym. Od konca 18. storočia sa potom začala 

územná expanzia USA smerom na západ a na juh. 

 

Aa, Ää, Áá, Bb, Cc, Čč, Dd, Ďď, Ee, Éé, Ff, Gg, Hh, Ch ch, Ii, 

Íí, Jj, Kk, Ll, Ľľ , Mm, Nn, Ňň, Oo, Óó, Ôô, Pp, Rr, Ŕŕ, Ss, Šš, 

Tt, Ťť, Uu, Úú, Vv, Yy, Ýý, Zz. Žž. 

нн שн: н — Ää, Áá, Čč, Ďď, Éé, Íí, Ňň, Óó, 

Ôô, Ŕŕ, Šš, Ťť, Úú. 

нн 5,6 . нש, . 

нн н нн 

н. 






н 


Izraz indoevropski jeziki poimenuje jezike, razširjene od Evrope 

do Indije. Nastali so iz indoevropskega prajezika. 

Vsi jeziki v Evropi niso indoevropskega izvora: baskovščina 

(potomka staroselskega evropskega jezika), malteščina (afroaziatski 

jezik), uralski jeziki (npr. madžarščina, finščina, 

estonščina, livonijščina, laponščina), altajski jeziki (npr. turščina, 

gagavzijščina, karajmščina, krimska tatarščina, urumščina). 

Poleg navedenih skupin spadajo v indoevropsko družino še 

nekateri starodavni izumrli jeziki, kot na primer venetski, frigijski, 

mesapski, ilirski, tračanski in staromakedonski jezik, oba toharska 

jezika ter skupini anatolskih in italskih jezikov- iz enega izmed 

slednjih, latinščine, so se razvili današnji romanski jeziki. 

Dandanes so jeziki, ki so se razvili iz indoevropskega prajezika, 

najbolj razširjeni jeziki sveta. Govorijo jih na vseh celinah. Temu 

botrujejo predvsem geografski, politični in gospodarski razlogi, ki 

so sprožili razširitev Evropejcev in njihovega načina življenja po 

svetu. Najbolj očitno se je to zgodilo po odkritju Amerike leta 

1492. 

Ni pa bila to prva selitev. Praindoevropejci so se že prej v več 

valovih selili proti zahodu in jugovzhodu, zaradi česar sta nastali 

dve temelnji jezikovni skupini znotraj prvotnega jezika. 

Poimenujemo ju po besedi za število 100, in sicer ju delimo na 

kentumsko (po latinski besedi centum) in satemsko skupino (po 

iranski besedi satem).. 

 

Aa, Bb, Cc, Čč, Dd, Dj dj, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Lj lj, 

Mm, Nn, Nj nj, Oo, Pp, Rr, Rj rj, Ss, Šš, Tt, Tj tj, Uu, Vv, Ks 

ks, Zz, Žž. 

нн שн: н — Ýý, Žž, Čč, Šš, Žž. 

н нн 2,3 . нש 

ש. нн н нн 

н. 


Ⴄ нн 

Mè se u hlorisang kea se bona. Nka be ke re ke (la leka ka matla 

ho itlhokomela ho khahlisa uena; nka be ke re ke tla leka ho phema 

litsletsl tsohle hore ke leke ho u fokoletsa matšoenyeho; einpa nka 

itlhokomela joang har'a batho ba ban-gata hakale? Ha eba ba 

mpatla ba ke ke ba mpolaea, ba tla mpoloka. Tšlreletso ea 'nete ke 

e tsoang llpelog tsa bona, se tla -ntšireletsa ke lerato leo ba 

nthatang ka lona. Me tseo tsohle ha se tseo re ka II bonang, hoo 

rōna re ka ho etsang ke ho tšepa... E, ho tšepa hore botle bo tb hlōla 

bobe lipelong tsa bona, hore ho loka ho tla feta bokhopo, lerato le 

fete mona. Re phela ka tšepo lefatSeng, tSepo ke matla a rOna, ke 

matšellso a rōna ke &e re khothatsang bothateng, bt-imeng bofe le 

bofe; tšepo ke eona e re ntšang makaqabetslng. Re tsoela pete 

hantle litabeng ha feela tšepo ea rona ea hore re tla tsoella e tebile. 

 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, è, Ff, Gg, Hh, Ii, Hl hl, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, 

Oo, ǒ, Pp, Qq, Rr, Ss, š, Tt, Tl tl, Uu, Vv, Ww, Yy. 

нн שн: н — è, ǒ, š. 

нн 2 . н 

нש. нн нн. 






 


Makusudio ya Jumuia liii ni kuihifadh! uzurl wake na 

kuisitawisha kwa ajili ya matumizl ya watu wote. Kwa hlyo Jumuia 

yetu yafikiri kwamba yastahlli kujulikana na Ujumbs wenu wa 

Matembezi pamoja na Serikali za Afrika Masharlki. 

 

Aa, Bb, Ch ch, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, 

Pp, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Ww, Yy, Zz. 

н 40 . ש, нש, 

ש, ש, ש, н. нн 

нн. 


Ⴄ нн 

Sĕmu aja nu bade dlgalih. Mantri Dĕnda tĕras ngawang-sulan, 

mĕnggah kang putra sajaktns, margana aja pĕrlu, ka kĕrĕsa kang 

rama Kĕsi, wireh nampi dawuhan, ti Srl Matu Ratu, ngabantun 

sĕrat ka rama, hanteu laml sĕrat ku rĕsti dl-tampi, sarta kieu 

ungĕlna. 

Ngan sakitu kula pamĕrĕdih. salam kula Ratu dl RisKomar, 

Narpatos Dewa Pramajon, barang Rĕsl geus tutup, ngaos sĕrat 

pasihan Gusti, langkung-Iangkung bungahna. teu eureun nu-nuhun, 

raos tina dipĕrtjaja, hanteu laml njarlos ka Raden Mantri, Wiku 

Muhamad Kurbah. 

 

Aa, Bb, Dd, Ee, Ĕĕ, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Rr, 

Ss, Tt, Uu, Ww. 

нн שн: н — Ĕĕ. 

н 24,5 . н 


. 






 


Ang salitang Tagalog ay hinango sa salitang tagailog, galing sa 

tagá- na nangangahulugang "katutubo ng" at ilog, ibig sabihin ay 

mga taong naninirahan sa tabi ng ilog. Walang mga halimbawa ng 

Tagalog bago dumating ang mga Kastila. Sinasabi ng ilan na ito ay 

marahil sinunog ng mga unang paring Kastila, siansabing 

masademonyo ito. Unti lamang ang alam tungkol sa kasaysayan ng 

wika. Ngunit mga ispekulasyon sa mga linguwista na ang mga 

ninuno ng mga Tagalog ay nagmula sa hilagang silangang 

Mindanao o sa silangang Visayas, kasama ng mga kamag-anak 

nitong mga taga gitnang Pilipinas. 

Ang pinakaunang aklat na naisulat sa Tagalog ay ang Doctrina 

Cristiana (Christian Doctrine) noong 1593. Ito ay nakasulat sa 

Espanyol at dalawang uri sa Tagalog; ang una ay nakasulat sa 

Baybayin at ang isa naman ay sa alpabetong Latin. 

Ang Tagalog ang siyang ginagamit na salita sa Maynila. Ito'y 

madalas na hinahaluan ng iba’t ibang mga panrehiyon na diyalekto. 

Ang Maynila ang tumatayo bilang melting pot ng mga pangkat 

etnolingwistiko ng bansa. Ang salitang Tagalog ng Maynila ay 

may pagkaorihinal, madarama mo ang istorya ng Pilipinas sa bawat 

pagbigkas ng mga salitang naangkop na ngayon sa diyalektong ito; 

bagamat hiram na salita sa dayuhang mananakop, inangkin nang 

sarili ng mga Filipino ang bawat salitang ito; na lagi naring gamit 

sa lahat ng mga usapin. May pagkamabagal ang pagsalita at may 

halong mga banyagang salita ang Tagalog ng Maynila; kabilang 

dito ang mga hiram na salita galing sa Kastila at Ingles ng mga 

Amerikano. Kadalasan, naipagkakasing-kahulugan na ang Taglish 

at ang Tagalog ng Maynila buhat ng malawak na paghiram mula sa 

Ingles. Ito ang naging batayan para sa Pilipino at, pagkatapos, sa 

Filipino. 

Sakop: Kalakhang Maynila, Cavite, at lahat ng mga bayan ng 

Laguna sa kanluran ng Pagsanjan. 

 

Aa, Bb, Kk, Dd, Ee, Gg, Hh, Ii, Ll, Mm, Nn, Ng ng, Oo, Pp, Rr, 

Ss, Tt, Uu, Ww, Yy. 

нн 15,5 . нн. н- 



Ⴄ нн 

Te reo ’ia e paraparauhia nei i ni’a i te motu nō Tahiti. Nō te mea 

ho’i ’ua riro teie motu ʻei pū mātāmua nō te mau taʻa motu o 

Pōrīnetia farāni, e pūʻohu-noa-hia ia te mau reo to’opae a te mau 

ta’a motu i roto i teie pātete "reo Mā’ohi". 

Te tanora’a mau e au ’ia fa’ata’ahia te reo Tahiti, te reo ’Enana, 

te reo Pa’umotu, te reo Ma’areva ’e te reo Tuha’a pae. 

 

Aa. Ee, Ff, Hh, li, Mm. Nn. Oo, Pp, Rr, Tt, Uu, Vv. 

нн 130 н. н- 







 


Gaeml daol meec beds xebc weenh nyenc, nyaox Guizhoug 

Hunan, Guangxl samp saent nyaoh xicunv daol gueec meec sih, 

bens qingk jllkuip xiv. Jiefang map, gongcandang lingdao daol 

piatxenp, bang! daol llebc zizhlzhou nyimp zizhixian, salp daol 

map dangleel weexxus, guans eenl guansxaih. Xlcnalh yuh bang! 

daol saoh sih, jiucsingc Gongchan dan, nylmp Mao-zhuxl naih 

saemhsaemh nanc lame. 

 



нн 800 н нש 

, . нн -н нн 

- . 


н 

Ⴄ нн 

Mae cryn ansicrwydd pa bryd y cyrhaeddodd y Celtiaid neu eu 

hiaith a’u diwylliant ynysoedd Prydain. Nid oedd arysgrifau yn 

cael eu hysgrifennu ar henebion y pryd hynny ym Mhrydain, 

heblaw am arysgrifau’r Pictiaid [3]. Ymhlith y niferoedd lawer o 

ddamcaniaethau hawlia rhai arbenigwyr fod y Celtiaid wedi 

cyrraedd tua 2000 CC. Dadleua eraill iddynt gyrraedd Prydain ac 

Iwerddon ynghynt fyth gyda lledaeniad amaethyddiaeth ar draws 

Ewrop. Dadleua eraill bod goresgynwyr Celtaidd wedi dod â’u 

diwylliant a’u hiaith ganddynt wedi 700 CC, gan ddisodli’r 

brodorion, er bod tystiolaeth enetig erbyn hyn i wrthddweud y 

syniad hwn. Y ddamcaniaeth a gaiff y gefnogaeth fwyaf ar hyn o 

bryd yw’r ddamcaniaeth mai'r iaith Geltaidd a'i diwylliant a 

ymledodd yn hytrach na'r bobl. Ymledodd yn raddol ar draws 

rhannau helaeth o Ewrop o’r tiroedd rhwng afonydd Donaw a 

Rhein, gan gael ei gymathu gan y brodorion. Tybir y gallasai 

masnachwyr yr Ewrop Atlantig yng nghanrifoedd olaf Oes y Pres 

fod yn ffactor bwysig yn y lledu hwn, gan iddynt efallai 

ddefnyddio Celteg yn 'lingua franca'. 

Ni wyddys faint o olion yr ieithoedd cyn-Geltaidd a erys yn y 

Gymraeg. Prin yw’r geiriau cyn-Geltaidd y tybir iddynt oroesi yn 

Gymraeg heblaw am ambell i enw lle. Awgrymir gan rai fod 

treigladau'r ieithoedd Celtaidd yn tarddu o’r ieithoedd cyn- 

Geltaidd, ond nid oes prawf o hyn. 

Gwyddys mai tafodieithoedd y Frythoneg a siaredid dros 

fwyafrif Ynys Prydain pan gyrhaeddodd y Rhufeiniaid yn ystod y 

ganrif gyntaf. Daeth newidiadau dirfawr yn sgil dyfodiad y 

Rhufeiniaid. 

 

Aa, Bb, Cc, Ch ch, Dd, Dd dd, Ee, Ff, Ff ff, Gg, Ng ng, Hh, Ii, 

Ll, Ll ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Ph, ph, Rr, Rh, rh, Ss, Tt, Th th, Uu, 

Ww, Yy. 

н нн 1 . нש. н- 

н н нн н . 






н 


Markaziy Osiyo deganda, Sovet Ittifoqi parchalangandan keyin 

mustaqillikka erishgan beshta musulmon respublikalar: 

Qirg‘iziston, Qozog‘iston, Tojikiston, Turkmaniston va 

O‘zbekiston nazarda tutiladi. 

Sovetlar davrida bu hududga O‘rta Osiyo va Qozog‘iston atamasi 

qo‘llanilgan. Lekin, 1991 yilda mustaqillikka erishilgandan keyin, 

ham ushbu davlatlar, ham horijiy davlatlar Markaziy Osiyo 

atamasini qo‘llana boshlashdi. 1992 yilda besh davlat rahbarlari 

rasmiy uchrashuvida Markaziy Osiyo atamasini qabul qilishdi. 

Hozirda, bu atama dunyo hamjamiyati tomonidan qabul qilingan. 

Aksariyat halqaro tashkilot va tadqiqot institutlarida, Markaziy 

Osiyo bo‘limlari ochilgan. 

Lekin, geografik nuqtai nazardan yondoshilsa, Markaziy Osiyoga 

Afg‘oniston, Mo‘g‘uliston va Xitoyning Uyg‘ur viloyatlari ham 

kiradi. Bundan tashqari "Greater Central Asia" yoki, Kengroq 

Markaziy Osiyo atamasi bo‘r. Bu hududga, bazi siyosatchilar va 

tadqiqotchilar, ushbu zikr etilgan davlatlardan tashqari, Eron, 

Ozarbayjon, Turkiya, hatto Hindistonning bazi qismlarini ham 

qo‘shishadi. 

Markaziy Osiyo darajasida, malum bir ma'noda hududiy 

hamkorlik harakatlari ham mavjud. Bu harakatlarning misolida 

Markaziy Osiyo Hamkorlik Tashkilotini ham ko‘rsatish mumkin. 

Lekin, hozirgacha bunday harakatlarda ma'lum bir tartiblilik va 

davomiylik bo‘lmadi 

 

Aa, Bb, Ch ch, Dd, Ee, Ff, Gg, G‘g‘, Hh, Ii, Jj, Kk, Qq, Ll, Mm, 

Nn, Oo, O‘o‘, Pp, Rr, Ss, Sh sh, Tt, Uu, Vv, Xx, Yy, Zz, ’. 

нн שн: н — G‘g‘, O‘o‘. 

н нн 18,5 . ннש, 

нש, нש. нн нн. 


Ⴄ нн 

A magyar nyelv az uráli nyelvcsalád tagja, ezen belül a finnugor 

nyelvek közé tartozik. 

A magyar nyelv legtöbb beszélıje Magyarországon él. 

Magyarországon kívül fıleg a Kárpát-medence többi országában 

beszélik: Románia (fıként Erdélyben), Szlovákia, Szerbia (a 

Vajdaságban), Ukrajna, Horvátország, Szlovénia, Ausztria. 

A magyar nyelv beszélıinek száma kb. 14,5 millió (ezzel az uráli 

nyelvcsalád legnépesebb tagja), közülük kb. 10 millióan élnek 

Magyarországon. A magyar nyelv Magyarország hivatalos nyelve 

és az Európai Unió hivatalos nyelveinek egyike. Hivatalos nyelv a 

szlovén mellett Szlovénia három járásában (Dobrónak, Hodos és 

Lendva), valamint a Vajdaságban. Az Európai Unióban kb. 12 

millió magyar anyanyelvő ember, vagyis „kisebbségi magyar” él, 

és további 1 millióan beszélik a magyar nyelvet második 

nyelvként. A magyar nyelvet a világ nyelveinek sorában a 57. 

helyre teszik az anyanyelvi beszélık száma szerint. 

Jellemzı rá az elsı szótagra esı hangsúly (ebben a finnugor 

nyelvekre és a szlovák nyelvre hasonlít), a magánhangzó-harmónia 

(barnulásotokról – zöldülésetekrıl), valamint a magánhangzóhosszúság 

és a hangsúly egymástól független volta (amely szinte 

egyedüliként lehetıvé teszi az antik idımértékes verselés 

alkalmazását). 

 

Aa, Áá, Bb, Cc, Cs cs, Dd, Ee, Éé, Ff, Gg, Gy gy, Hh, Ii, Íí, Jj, 

Kk, Ll, Ly ly, Mm, Nn, Ny ny, Óó, Öö, İı, Pp, Rr, Ss, Sz sz, Tt, 

Ty ty, Uu, Úú, Üü, Őő, Vv, Zz, Zs zs. 

нн שн: н — Áá, Éé, Íí, Óó, Öö, İı, Úú, Üü, 

Őő. 

нн 13,8 . нש, 

нש, ннש. нн - нн 

. 






 


 

Aa, Bb, Ḇ ̱̱ ̱ḇ ̱̱ ̱, Cc. Dd, D̲ ̲̱̲̱̲ 

̲̱̲̱d̲ 

̱̲̱̱̲̱ 

̲̱̲̱̲ 

̲̱̲̱, 

̱̲̱̱̲̱ 

Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Ññ, 

Nn, OO, Pp, Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Ww. 

нн שн: н — Ññ. 

нн н нн. нн 

-н нн нн . 


н 

Ⴄ нн 

Colin Renfrew skeyt í 1987 upp, at útbreiðslan av indoeropeiskum 

hevði samband við kollveltingina í yngru steinøld, at 

málini friðarliga breiddu seg úr Lítla Asia frá umleið 7000 f.Kr. við 

menningini av landbúnaði (menningarbylgja). Samsvarandi hevði 

alt Evropa í yngru steinøld tala indo-evropeiskt. Kurgisku 

fólkaflytingarnar hevði í mesta lagi sett indo-evropeisk málføri í 

staðin fyri onnur indo-evropeisk málføri. 

Thomas Gamkrelidze og Vyacheslav V. Ivanov staðfestu í 1984 

indo-evropeiska heimlandið við vatnið Urmia. Teir skutu upp, at 

armenskt var málið, ið var verandi í indo-evropeisku vøgguni 

meðan onnur indo-evropeisk mál fóru úr heimlandinum. Teir eru 

eisini upprunin til Glottalisku ástøðina 

Summi hava víst til svartahavs-syndaflóðar-ástøðina, ið dagfestir 

upprunan til umleið 5600 f.Kr., sum beinleiðis orsøk til indoevropeiska 

útbreiðslu. Henda hendingin fór fram í yngru 

steinaldartíðum, og er eitt sindur ov tíðliga til at samsvara við 

kurgiska fronfrøði. Tó kann ímyndast, at ein hending í fjaru 

fortíðini hjá Sredny Stog-mentanini, og hjá fólkunum, ið livdu í 

lendinum, ið nú er undir Asovsjónum sum møguligar undan-frumindo-evropearum. 

Aðrar ástøðir eru til, sum ofta hava tjóðskaparligan dám. 

Onkuntíð eru tær á markinum til tjóðskaparligt dulspeki, ofta 

staðseta fortalararnir menningina í landinum hjá sær sjálvum. 

Serliga Yngru steinaldar-framhaldar-ástøðin, sum er skotin upp 

av italskum ástøðingum, ið gongur út uppá, at indo-evropeiskt 

kemur frá evropeiskum mentanum í yngru steinøld. 

 

Aa, Áá, Bb, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Íí, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn. Oo, 

Óó, Pp, Rr, Ss, Tt, Uu, Úú, Vv, Yy, Ýý, Ææ, Øø, Ðð. 

нн שн: н — Áá, Íí, Óó, Úú, Ýý, Ææ, Øø, Ðð. 

н нн 43 н нн. 







 


Itämerensuomalaisten kielten, joihin suomikin kuuluu, yhteistä 

oletettua kantamuotoa, kantasuomea, puhuttiin Suomenlahden 

molemmin puolin jo ennen ajanlaskumme alkua. Kantasuomi ja 

saamelaiskielet puolestaan voidaan palauttaa yhteiseen 

kantamuotoon, jota nimitetään varhaiskantasuomeksi tai 

suomalais-saamelaiseksi kantakieleksi. Itämerensuomalaiset ja 

saamelaiset kielet alkoivat erota toisistaan noin 1500-1000 vuotta 

ennen ajanlaskun alkua. Tämä eriytyminen oli vähittäistä ja 

tapahtui paljolti siten, että eteläisemmässä Suomessa asuneet 

saamelaiset sulautuivat suomalaisten esi-isiin. 

Suomenlahden pohjoispuolisista itämerensuomalaisista murteista 

alkoi kehittyä suomen kieli vasta 1200-luvulta lähtien, kun Ruotsin 

ja Novgorodin/Venäjän raja erotti karjalan kielen esimuotojen 

puhujat suomen itämurteiden esimuotojen puhujista. Suomen 

kirjakieli perustui 1500-luvulta 1800-luvun alkuun saakka lähinnä 

vanhan pääkaupungin Turun ympäristön lounaismurteisiin, kansa 

puhui omia murteitaan, eikä yhtenäistä "suomen kieltä" nykyisessä 

mielessä ollut olemassa. 

AbckiriaEnnen 1500-lukua, ns. varhaissuomen kaudella, suomea 

ei juuri käytetty kirjakielenä; säilynyt on vain muutamia nimiä, 

sanoja ja lauseenkatkelmia. Suomen kirjakieli syntyi 

uskonpuhdistuksen myötä 1500-luvulla. Piispa Mikael Agricola 

julkaisi ensimmäiset painetut suomenkieliset kirjat (Abckiria 1543, 

Se Wsi Testamenti 1548 ym.). Agricolan oikeinkirjoitus perustui 

latinan, saksan ja ruotsin esikuviin, ja esimerkiksi äänteiden 

pituuden merkitseminen tai ä:n ja e:n erottaminen oli 

epäjohdonmukaista. 

 

Aa, Dd, Ee, Gg, Hh, IIi, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Rr, Ss, Tt, 

Uu, Vv, Yy, Ää, Öö. 

нн שн: н — Ää, Öö. 

нн 5,4 . нש, ннש, . 

нн - нн . 


Ⴄ нн 

Sū sega beci.na nona valeri. Biu ko loga, ran soko sara. Votu ko 

Lakeba ni yakavi sara Uru ki Tubou, koro luraga, na Tui Nayau, ka 

tiko kinaya. Ni sā sinai ruarua toka na nona 1 sū. sā qai mal colata 

toka yani Sa vāqaqai na noda 1 tovo makawa, me mai taurivaki e 

na gauna oqō. 

 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, 

Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Ww, Yy. 

нн 350 . нн 

-н нн нн . 






 


Het betoog begon met een overzicht van de feiten die zich op de 

eerste Doornikse conferentie hadden voorgedaan. Daarop voigde 

een uiteenzetting van de theorie van de koninklijke soevereiniteit, 

en ten slotte weed het optreden van de beide graven in het licht 

ervan gelaakt Afle registers van de welsprekendheid kwamen aan 

de beurt, van de vleierij over het pleidooi heen naar het dreigement 

toe. De schok! van a' het leed dat op de Vlamingen woog schoof 

men op de rug van de twee graven. 

 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, LIl, Mm, Nn, Oo, Pp, 


нн 7,2 . нש, н- 

нש. нн н нн н . 


Ⴄ нн 

L'histoire de la langue française commence avec l'invasion de la 

Gaule par les armées romaines sous Jules César en 59 av. J.-C. La 

Gaule était alors peuplée d'une multitude de tribus celtes qui 

parlaient une variété de langues. Après la conquête du pays en 51 

av. J.-C., et au cours des siècles suivants, la langue des Romains fut 

peu à peu adoptée par tous. 

Linguistiquement, le développement du français ancien, ou 

protofrançais, à partir du latin vulgaire se distingue par une série 

complexe de transformations phonétiques et par la réduction des 

cas grammaticaux par rapport au latin. On estime généralement que 

la version romane des Serments de Strasbourg de 842 est le 

premier texte écrit en proto-français (ou romana lingua ou encore 

roman). La première mention de l'existence d'une langue romane 

ne date que de 813, lors du Concile de Tours. Il faut attendre entre 

880 et 881 pour le premier texte littéraire, la Séquence de sainte 

Eulalie, encore qu'on puisse considérer que la langue de ce texte est 

plus du picard que du français lui-même. 

C'est en 1539 que l'ordonnance de Villers-Cotterêts impose le 

français comme langue du droit et de l'administration. Ce 

changement est important car tout au long du XVIIe siècle le 

français va s'imposer de plus en plus comme langue scientifique et 

comme langue d'enseignement. Le Discours de la méthode (1637) 

de René Descartes constitue de ce point de vue là une étape 

importante car il s'agit d'un des premiers essais philosophiques et 

savants écrits en français et non en latin. 

Le 7 janvier 1972, le gouvernement français promulgue le décret 

N° 72-9 relatif à l'enrichissement de la langue française, prévoyant 

la création de commissions ministérielles de terminologie pour 

l'enrichissement du vocabulaire français. 

 

Aa, Bb, Ce, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, 

Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Ww. Xx, Yy, Zz. 

нн 49,4 . нש, 

нש, нש, ש. нн н 

нн . 






 


It Frysk wurdt yn 'e provinsje Fryslân as memmetaal sprutsen 

troch 347.000 minsken, oftewol troch 55% fan 'e ynwenners. Yn 

neistlizzend Grinslân wurdt it sprutsen troch likernôch 3.000 

minsken. Bûten it eigen taalgebiet wurdt it sprutsen troch likernôch 

150.000 Friezen om utens yn 'e rest fan Nederlân, benammentlik 

yn 'e Rânestêd, yn 'e stêd Grins en yn 'e Noardeastpolder. En dan is 

der noch de ferrassend grutte Fryske diaspoara yn it bûtenlân, dy't 

rûst wurdt op 80.000 oant 100.000 Frysktaligen. Dat komt dan út 

op in lytse 600.000 Frysktaligen. Dêrnjonken wurdt it Frysk ek 

noch as twadde taal sprutsen troch sa'n 110.000 fan hûs út net- 

Frysktalige ynwenners fan 'e provinsje Fryslân. 

 

Aa, Bb, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh. Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, Rr, Ss, 

Tt, Uu, Ww, Zz. 

нн 410 ннש, 

нש, ש. нн н нн н 

. 


Ⴄ нн 

I hezirane 1949 sale temam dibc 28 saliya firqa komuniste 

Çinestane. Şveta mirova, ew ji tifaltiye. ji zarotiye, ji xorttiye u 

ahiltiye derbasdibe. Firqa komuniste Çinestane diha ne zar u 'ifale, 

20 salen kijane kû temam nebuye. Ew gihiştiye qam u qiniyate 

xwe. Wexta mirov digihije ahHliye, mirov dimire. Ew yek ji 

diqewime li sere firqe. Wexta minabin sinif, hacete şer-fe sinifiye 

— firqen seyaseliye u idaren diwane bi meniya we y.-ke we 

kerhatina xwe undakin, u diha bekerdibin u bere— bere we 

ûndabin, çewa kûiakiriye kefiliya xweye lerixi, u we bigihije 

dereca pesdacuîna tevayeta mirovaye diha bilind. 

 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Êê, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, 

Öö, Pp, Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Uw uw, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz. 

Bê vveram dû kes xogan kirde be hewşeda. Yekekyan pt-rekî 

çemawey ser û rîş sipt ke pirçekanî be dewrey serya pex-şan bûbû, 

rîşîşî be difêjayî bistêk hatibû, demî le ber smêl Q rîşî dapoşra bû, 

çawekanî çû bûn be qûla, nawçewant girj her \vek amade bê bo 

palamardanêk, nîşaney zebr û zengî rojgart çerxî nahsmwar be erkî 

naxoşi têya ebînra w exivendrayewe. Desiêkî be goçanevve bû, 

destêkey trî torbeyêkt pê helgirtibû çoxeyekî le bera bû, bê kiras, 

tozêk le serûy paşkîyewe nebêt-ekîna hemû sîng û gerdenî be 

derevve bû, mûy singîşi her we-KÛ ser û rîşî sipî bû, rankekeşî le 

ber pînaw drawî rengawreng bûbû, cûtê kelaşî şîrey çeşn qîrt le 

pêya bû. 

 

Aa, Bb, Cc, Çç, Dd, Ee, Êê, Ff, Gg, Hh, ,Ii, Îî, Jj, Kk, Ll, 

Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, Rr, Ss, Şş, Tt, Uu, Ûû, Vv, Ww, Xx, , 

Yy, Zz. 

нн שн: н — Êê, Öö. 

нн 18,8 . нש, ש, 

Нש, ש. нн н нн 

. 






н 


Svenska är ett östnordiskt språk som talas främst i Sverige, på 

Åland och i delar av Finland av drygt 9 miljoner människor. Det är 

ömsesidigt begripligt med två av de andra nordiska språken, 

danska och norska. 

Svenskan särskiljer sig bland annat med sin prosodi, som kan 

variera rätt markant mellan olika dialektområden. I detta ingår både 

aspekter som betoning och i viss mån ton. Språket har ett relativt 

stort antal vokaler, som har både korta och långa varianter och 

bildar sammanlagt 17 vokalfonem (kort [e] och [ɛ] sammanfaller). 

En unik aspekt av svenskan är också det så kallade sje-ljudet (det 

första ljudet i ordet "skjuta"), som finns i många olika dialektala 

varianter. Även om liknande ljud, i synnerhet med tydliga 

labialiserade uttal, finns i världens språk, så är svenskan möjligen 

det enda språket i världen som använder ljudet som ett fonem. 

Även svenskans uttal av den skrivna vokalen u (både som lång [ʉ] 

och kort [ɵ]) är globalt sett ovanligt, även om uttalet i olika 

svenska dialekter varierar. 

Rikssvenska är den gängse benämningen på det standardspråk 

som används i etermedia (även om dialekt eller brytning också är 

vanligt i etermedia), press och vid kommunikation mellan personer 

från distinkt olika dialektområden, och är baserat på dialekterna 

kring Stockholm och Mälardalen. Även om distinkta regionala 

varianter baserade på lokala dialekter talas, så är både det talade 

och skrivna riksspråket standardiserat och mycket enhetligt i hela 

landet. Några av de mer traditionella glesbygdsdialekterna skiljer 

sig markant från rikssvenskan i grammatik, ordförråd och även 

fonologi, och vissa kan vara mycket svåra för utomstående att 

förstå. 

 


Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz, Åå, Ää, Öö. 

нн שн: н — Åå, Ää, Öö. 

н нн 9,4 . ннש, нש, 

. нн н нн н . 


Ⴄ нн 

 

Aa, A a, Āī, āī, Āū, āū, Bb, Ch ch, Ee, Ff, Hh, Hl hl, Ii, I i. Kk, 

Ll, (Łł), Mm, Nn, Oo, O O, Pp, Ss, Sh, sh, Tt, Uu, U u, Vv, Yy. 

нн שн: н — A a, Āā, Īī, I i. Łł, O O, Ūū, U u. 

нн 20 н שнש 

(). нн н н нн 

нн - нн . 






н 


Čeština je západoslovanský jazyk nejvíce příbuzný se 

slovenštinou, poté polštinou a lužickou srbštinou. Patří tedy mezi 

slovanské jazyky, do rodiny jazyků indoevropských. 

Česky mluví zhruba 12 mil. lidi, z toho přes 10 mil. v Česku. V 

důsledku několika vystěhovaleckých vln v uplynulých 150 letech 

hovoří česky i desetitisíce emigrantů a jejich potomků, zejména na 

Slovensku, v USA, Kanadě, Německu, Rakousku, Austrálii, na 

Ukrajině a v řadě dalších zemí. Čeština používá přibližně 250 000– 

300 000 slov, ale přesný počet slov je velmi těžké určit, jelikož se 

čeština neustále vyvijí. 

Období 15. století od počátku kazatelské činnosti Jana Husa do 

doby nástupu českého humanismu. Rozšiřuje se počet uživatelů 

spisovného českého jazyka, zejména těch, kteří uměli číst. Čeština 

již plně pronikla i do administrativní oblasti. 

Na začátku století se ve spise De orthographia Bohemica, jehož 

autorství se připisuje Janu Husovi, objevuje návrh na změnu 

pravopisu – tzv. diakritický pravopis. Pro záznam měkkých 

konsonantů jsou spřežky nahrazeny tečkou nad písmenem. Délka 

vokálů se označuje čárkou. Zachovávají se spřežka ch a grafém w. 

Zaměnitelnost grafémů i a y je zrušena. Návrh je dílem jedince, 

proto se tento grafický systém ujímal jen pozvolna a užíval se 

souběžně s pravopisem spřežkovým. S rozvojem řečnického umění 

se stále více užívá interpunkční znaménko. 

 

Aa, Áá, Bb, Cc, Čč, Dd, Ďď, Ee, Éé, Ěé, Ff, Gg, Hh, Ii, Yy, Íí, 

Ýý, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Ňň, Oo, Óó, Pp, Rr, Řř, Ss, Šš, Tt, Ťť, 

Uu, Úú, Őő, Vv, Zz, Žž. 

нн שн: н — Áá, Čč, Ďď, Éé, Ěé, Íí, Ýý, Ňň, 

Óó, Řř, Šš, Ťť, Úú, Őő, Žž. 

н нн 10 . ннש, . н- 

н н нн . 


Ⴄ нн 

 

Aa, Bb, Cc, Del, Ee, è, ê, Ff, Gg, Hh, li, Hl hl, Jj, Kk, Ll, Mm, 

Nn, Oo, ō, Pp, Qq, Rr, Ss, š, Tt, Tl tl, Uu, Vv, Ww, Yy. 

нн שн: н — è, ê, ō, š. 

нн 900 н ש. - 

нн нн 






() 


Dingla Atsi shong e hkom nga yang dai ndan gap hkra ai lam hpe 

na nna hpang de wa nhtang san ai hte dal ndan pala hpe mu jang: 

'Ndai ndan pala go anhte La Hu amyu chyU sha chye land ai wa 

mi, masha gadai wa rai kun, Gai-fangkyin hpe dat ma al." nga nna 

myt man chyang hkra pot nga ai. 

 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll. Mm, Nn, Oo, Pp, 


н 100 н - 


. 


() 

Ⴄ нн 

Galfangkyln ni lanl jan do mi ttng nam maling hkan e hprun 

gasok hkom tim hpa dlrln hpe mung n mu ma al. Ma-llng ko na 

nnan pru wa ai shalol wo grai tsn ai ga hkumpau hta hpunlap hte 

galup ai gfnsum langai mi rau mada ma ai. 

Shaloi Wu panjang dai ginsum hpe mu mada jang Gal-fangkyin 

manan ni hpe woi hpareng nna lam n hkong nga hku sa wa nhtom 

dal glnsum sa wang shinggrup ton mu ai. 

 

Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll. Mm, Nn, Oo, Pp, 


н 100 н - 


. 






 


Kano sunan babbar Źasar Hausa ce kuma masarauta ce mai kwar- 

jini a cikin Źasashen Hausa da kewaye. Haka kuma Kano gari ne 

babba wanda ya Źunshi kabilu masu yawa tare da harkokin arziki. 

Yawan mutanen da suke garin Kano yakai kimanin mutane Miliyan 

Goma (10,000) a kidayar da akayi a shekara ta 2006. Kano 

tana da matukar tasiri a yawan Mutane a Najeriya, saboda itace tafi 

kowacce Jaha yawan mutane a Najeriya. Idan kazo Kano zaka 

samu mutane daga ko ina a fadin duniya, tun daga na kudancin Najeriya, 

zuwa Kasashen dake makotaka da Najeriya, haka kuma zaka 

tarar da mutanen Sin, da kuma na Kasashen Larabawa kamar Sudan, 

Egypt, Lebanon, da kuma mutanen Turai. 

 

Aa, Bb, šɓ, Cc, Dd, Ūɗ, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, ŸŹ ŸŹ, ŸŹ 

Ll, Mm, 

Nn, Oo, Rr, Ss, Sh sh, Tt, Ts ts, Uu, Ww, Yy, (ƓƔ ƓƔ ƓƔ) ƓƔ , Zz. 

нн שн: н — šɓ, Ūɗ, ŸŹ ŸŹ, ŸŹ 

ƓƔ ƓƔ. ƓƔ 

нн 30 нש, нש, 

н ש. нн нн. 


Ⴄ нн 

Hrvatski jezik skupni je termin za standardni jezik Hrvata, i za 

skup narječja i govora kojima govore ili su nekada govorili Hrvati. 

Njime govori oko 7 milijuna ljudi, poglavito Hrvata. 

Hrvatski je službeni jezik Republike Hrvatske i jedan od tri 

službena jezika Bosne i Hercegovine, kao i jedan od sedam 

službenih jezika AP Vojvodina (Srbija). Osim toga, hrvatski jezik 

priznat je kao službeni jezik u pojedinim općinama u Austrijskoj 

pokrajini Gradišće (Burgenland), meñutim, tu je riječ o posebnom 

jeziku iseljenih Hrvata. 

Hrvatski jezik spada meñu južnoslavenske jezike. S njima 

pripada široj zajednici slavenskih jezika, a svi zajedno ulaze u 

indoeuropsku jezičnu porodicu. 

Nakon raspada indoeuropske jezične zajednice - u razdoblju oko 

2000. godine p.n.e. - stvara se - prema većini znanstvenika - 

baltoslavenska jezična zajednica. Za njezina trajanja nastaju mnoge 

jezične osobine po kojima se jezici slavenskih i baltičkih predaka 

počinju razlikovati od jezika ostalih indoeuropskih naroda. 

Predstavnici pak druge teorije smatraju da se sličnost baltičkih i 

slavenskih jezika može objasniti dominacijom baltičkih jezika i 

njihovih govornika nad Slavenima (ili obratno) u prapovijesno 

vrijeme. 

Baltoslavenska jezična zajednica raspala se oko 1500-1300. 

godine p.n.e. Tada se stvara zasebna praslavenska jezična 

zajednica. Vrijeme njezina trajanja i prostor koji je zauzimala nisu 

u znanosti precizno utvrñeni. U toj se zajednici začinje niz jezičnih 

promjena karakterističnih za daljnji razvoj slavenskih jezika. 

 

Aa, Bb, Vv, Gg, Dd, ðñ, Ee, Žž, Zz, li, Jj, Kk, Ll, Lj lj, Mm, Nn, 

Nj nj, Oo, Pp, Rr, Ss, Tt, Ćć, Uu, Ff, Hh, Cc, Čč, Dž dž, Šš. 

нн שн: н — ðñ, Žž, Ćć, Čč, Šš. 

нн 5 . ש. н- 

н н нн . 






 


 

нн שн: н — , , , Ŋŋ, Өө, Шш, 

,Зз, Чч, , . 

нн 7 . н - 

ש нש , , . 

нн -н нн - . 


Ⴄ нн 

Iloko o kn Laieikawai mau la ma Waiapuka, ua ho'omauii ka pio 

ana o ke anuenue ma ke'a wahi, iloko o ka manawa u

malie, i ka po, me ke ao; aka, 'a'ole nae i ho'omiopope na mea a pau 

i ke 'ano o keia anuenue; aka ua ho'omauni; keia mau hu'ailuna ali'i 

ma na wahi I malamaia 'i ua mai mahoe nei. 

 

Aa. Dd, Ee, Ff, Hh, Ii, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Rr, Uu, Ww. 

нн 170 нн 

(). нн -н нн н 

. 






 


Dutch ( Nederlands (help·info)) is a West Germanic language 

spoken by around 23 million people, mainly in the Netherlands, 

Belgium and Suriname, but also by smaller groups of speakers in 

parts of France, Germany and several former Dutch colonies. It is 

closely related to German and also the North Germanic languages, 

and has some linguistic connections with English. The language is 

a descendant of Old Frankish which is also the parent language of 

Afrikaans, one of the official languages of South Africa. Dutch and 

Afrikaans are to a large extent mutually intelligible, though both 

have separate spelling standards and dictionaries and have separate 

language regulators. Standard Dutch (Standaardnederlands) is the 

standard language of the major Dutch speaking-areas and is 

regulated by the Nederlandse Taalunie ("Dutch Language Union"). 

Dutch grammar follows the same basic word order as all 

Germanic languages (Subject Verb Object). There are, however, 

some interesting differences of word order between the main clause 

and the subclause. Dutch grammar also shares many traits with 

German, but has a less complicated morphology (inflection 

system), which puts it closer to English. Dutch has only two basic 

genders (three in some interpretations), which is similar to the 

gender systems of the Continental Scandinavian languages. 

The consonant system of Dutch has not been part of the High 

German consonant shift and has more in common with how 

English and the Scandinavian languages, especially Swedish and 

Norwegian, are pronounced. Like most Germanic languages it has 

a syllable structure that allows fairly complex consonant clusters. 

Dutch is often noted for the prominent use of velar fricatives 

(pronounced in the back of the mouth) something which is often a 

poignant source of amusement or even satire. 

 



нн 13,8 . ннש, 

ש, . нн н нн н . 


Ⴄ нн 




 

Ⴇ Ⴋнн 117 Ⴃнн нн




 

() 

ა კ ტ ძ 

ბ ლ ჳ წ 

გ მ უ ჭ 

დ ნ ფ ხ 

Нე ჲ ქ ჴ 

ვ ო ღ ჯ 

ზ პ ყ ჰ 

ჱ ჟ შ ჵ 

თ რ ჩ 

ი ს ც 

 

(н) 

 

 

 

 

Нн 

 

 

ה ש 

 

 


Ⴄ нн 

მბობენ, რომ ეს გაზი გამოგონილია ნგლისში. ა- 

ქართველო ამჯობინებს ექსპირს დედანში ან აჩაბ- 

ლის და ასტერნაკის თარგმანში. აქართველოს, ისე- 

ვე როგორც მთელ აბჭოთა ავშირს, ესაჭიროება 

სხვაგვარი დასავლური გამოცდილება. აქართველო, 

ისევე როგორც მთელი აბჭოთა ავშირი, უნდა იყოს 

ბოროტებისათვის დახურული სივრცე. ი რატომ გაზის 

გამოყენება ბილისში იყო მკვლელობა. 

н, н ש . - 

н н н нש 

н ש. н, нн 

н ש, нн - 

н. н, нн н 

ש, н 

н. нн - 

ש н. 

 

 

ა, , ბ, , გ, , დ, , Нე, , ვ, , ზ, , ჱ, , , თ, , ი, , კ, , ლ, , მ, , ნ, , 

ჲ, , ო, , პ, , ჟ, , რ, , ს, , ტ, , , ჳ, , უუუუ, , , , ფ, , ქ, , ღ, , , შ, , 

ჩ, , , ც, , , ძ, , , წ, , , ჭ, , , ხ, , , ჴ, , , ჯ, , , ჰ, , , ჵ 

н 

, , , , , , , , , , , , , , , , ННННн, , , , , , , , , , , , ה, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , 

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,,,, , , , , , , , , ש, , , , , , , , 

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , 

н ש ש . . 5 

. (. . 412 .). 

. . 284 н н н 

н н нש 

н . 

нн нн н (н) . 







н 


Ⴄ нн 

 

ᚠ ᚺ ᛏ 

ᚢ ᚾ ᛒ 

ᚦ ᛁ ᛖ 

ᚨ ᛃ ᛗ 

ᚱ ᛇ ᛚ 

ᚲ ᛈ ᛜ 

ᚷ ᛉ ᛞ 

ᚹ ᛊ ᛟ 

ᛋ 






н 


 

ᚠ ᚢ ᚦ ᚨ ᚱ ᚲ ᚷ ᚹ 

ᚺ ᚾ ᛁ ᛃ ᛇ ᛈ ᛉ ᛊ ᛋ 

ᛏ ᛒ ᛖ ᛗ ᛚ ᛜ ᛞ ᛟ 

н — н нн н н 

нש. 


Ⴄ нн 




 





 

a a a a c c c c p p p p w w w w 

b b b b i i i i r r r r 0 0 0 0 

g g g g k k k k s s s s f f f f 

d d d d l l l l t t t t 4 4 4 4 

e e e e m m m m u u u u x x x x 

^^ n n n n v v v v q q q q 

z z z z 3 3 3 3 + + + + 

h h h h o o o o 2 2 2 2 j j 

j j 


Ⴄ нн 

 

a a, a a , b b, b b , g g, g g , d d, d d , e e, e e , ^, , z z, z z , h h, h h , c c, c c, 

, i i, i i , k k, k k , l l, l l , m m, m m , n n, n n , 3 3, 3 3 , 

o o, o o , p p, p p, 

, r r, r r , s s, s s , t t, t t , u u, u u , v v, v v , , , 2 2, 2 2 , w w, w w , 0 0, 0 0 , f f, f f , 4 4, 4 4 , x x, x x , 

q q, q q , + +, + + , , j j. j j 

н ש н . . 3 . н 

н — . 

н — нн н н, нн- 

н н (. .8 . — . . 3 .) 

нн нн. 







 


Ⴄ нн 

 

() 

Աա Իի Յյ Յյ Տտ 

Տտ 

Բբ Բբ Լլ Նն Նն Նն Րր Րր 

Գգ Խխ Շշ Շշ Ցց 

Ցց 

Դդ Դդ Ծծ Ոո Ոո Ււ 

Եե Եե Կկ Կկ Չչ Չչ ՈՒու 

ՈՒու 

Զզ Զզ Զզ Հհ Պպ Փփ 

Փփ 

Էէ Ձձ Ձձ Ջջ Քք 

Քք 

Ըը Ըը Ղղ Ղղ Ռռ Ռռ Ռռ ԵՎև 

Թթ Ճճ Ճճ Ճճ Սս Սս Օօ 

Օօ 

Ժժ Ժժ Մմ Վվ Վվ Ֆֆ Ֆֆ 

 

(н) 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 






 


Հայերենը Հնդեվրոպական լեզուների ընտանիքի 

նույնանուն խմբի լեզու է։ Այն հանդիսանում է Հայաստանի 

Հանրապետության և Լեռնային Ղարաբաղի պաշտոնական 

լեզու։ Օգտագործվում է նաև Վրաստանում (հիմնականում 

Ջավախքում), Ռուսաստանում (հիմնականում Հարավային 

Ֆեդերալ Շրջանում), ԱՄՆ-ում և այլ պետությունների 

սփյուռքահայ համայնքներում։ Հայերեն լեզվակիրների 

քանակը ըստ տարբեր աղբյուրների կազմում է 7-9 միլիոն 

մարդ։ 

 

 

 

( ), 

( ), - 

 

7-9 

 

 

 

Աա Աա, Աա 

Բբ Բբ, Բբ Գգ Գգ, Գգ 

Դդ Դդ, Դդ 

Եե Եե, Եե Զզ Զզ, Զզ Էէ Էէ, Էէ 

Ըը Ըը, Ըը Թթ Թթ, Թթ 

Ժժ Ժժ, Ժժ Իի Իի, Իի 

Լլ Լլ, Լլ 

Խխ Խխ, Խխ 

Ծծ Ծծ, Ծծ 

Կկ Կկ, Կկ 

Հհ Հհ, Հհ 

Ձձ Ձձ, Ձձ Ղղ Ղղ, Ղղ 

Ճճ Ճճ, Ճճ Մմ Մմ, Մմ 

Յյ Յյ, Յյ Նն Նն, Նն 

Շշ Շշ, Շշ Ոո Ոո, Ոո Չչ Չչ, Չչ 

Պպ Պպ, Պպ 

Ջջ Ջջ, Ջջ 

Ռռ Ռռ, Ռռ Սս Սս, Սս Վվ Վվ, Վվ 

Տտ Տտ, Տտ Րր Րր, Րր 

Ցց Ցց, Ցց Ււ Ււ, Ււ 

ՈՒու ՈՒու, ՈՒու Փփ Փփ, Փփ Քք Քք, Քք ԵՎև, Օօ Օօ, Օօ Ֆֆ 

н 

, , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , , , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , 

, , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , , , 

, , 

, , 

, , , , 

, , , , , , , , 

, , 

н שнн н ש н . . 5 . 

(. . 406 .) н. 

н нн н, שнн н. . 

н, н. 

нн н нн нн . 


Ⴄ нн 




 





 


Ⴄ нн 

 

н н н, н ש 

8 . 








 


Ⴄ нн 

 

() 

Ⰰ Ⰻi Ⱆ Ⱓ 

Ⰱ Ⰼ Ⱇ Ⱔⱔ 

Ⰲ Ⰽ Ⱈ Ⱕ 

Ⰳ Ⰾ Ⱉo Ⱖ 

Ⰴ Ⰿ Ⱋ Ⱗ 

Ⰵ Ⱀ Ⱌ Ⱘ 

Ⰶ Ⱁ Ⱍ Ⱙ 

Ⰷ Ⱂ Ⱎш Ⱚ 

Ⰸ Ⱃ Ⱏ Ⱛ 

Ⰹ Ⱄ Ⱐ 

Ⰺ Ⱅ Ⱑ 

 

() 

 

ā 

 

 

± 

Y 

Kk 

½¾ £¼ 

 

Vv 

 







() 

, . 

, . 

, . 

. - . 

. , 

. , 

. , 

. 

, . 

- . 

 

Ⰰ, Ⰱ, Ⰲ, Ⰳ, Ⰴ, Ⰵ, Ⰶ, Ⰷ, Ⰸ, Ⰹ, Ⰺ, 

Ⰻi, Ⰼ, Ⰽ, Ⰾ, Ⰿ, Ⱀ, Ⱁ, Ⱂ, Ⱃ, Ⱄ, Ⱅ, Ⱆ, 

Ⱇ, Ⱈ, Ⱉo, Ⱋ, Ⱌ, Ⱍ, Ⱎш, Ⱏ, Ⱐ, Ⱑ, Ⱓ, 

Ⱔⱔ, Ⱕ, Ⱖ, Ⱗ, Ⱘ, Ⱙ, Ⱚ, Ⱛ 

н нש 9 . (863 .) . нн нн н- 

н н н н 

н. 



Ⴄ нн 

() 

 

 

 

 

 

ā 

 

 

 

 

ā 

 

 

 

 

, , , , , , , ½¾, , , , , , , , 

, , , , , , , , ā, , , , , , 

, , , , , , , , ±, Y, Kk, £¼, 

, Vv 

н нש н-10 . ש н н 

нн н н н. 








() 


, , - 

, , , 

, н- 

, , - 

, , - 

, Нн, Нн, 

, ש, - 

(), -н- 

, , - 

, н, н, 

, (- 

), - 

, -н- 

, -ש- 

, 

Ⴄ нн 

, н, - 

, , , 

, , н- 

, н, - 

, , - 

, , - 

, , – 

нн, , 

, - 

, , - 

, , н, 

ש, , - 

, 


ႤႤვროპული ვროპული ვროპული დამწერლობები 


ႤႤვროპული ვროპული დამწერლ 

დამწერლობები ობები 


 

() 

Аа Лл Цц 

Бб Мм Чч 

Вв Нн Шш 

Гг Оо Щщ 

Дд Пп Ьь 

Ее Рр Ыы 

Жж Сс Ъъ 

Зз Тт Ээ 

Ии Уу Юю 

Йй Фф Яя 

Кк Хх 

 

(н) 

Аа Лл Цц 

Бб Мм Чч 

Вв Нн Шш 

Гг Оо Щщ 

Дд Пп Ьь 

Ее Рр Ыы 

Жж Сс Ъъ 

Зз Тт Ээ 

Ии Уу Юю 

Йй Фф Яя 

Кк Хх 


Ⴄ нн 

Говорят, что этот газ изобретен в Англии. Грузия предпочитает 

Шекспира в подлиннике или переводах Мачабели и Пастернака. 

Грузия, так же как и весь Советский Союз, нуждается 

в ином западном опыте. Грузия, так же как и весь Советский 

Союз, должна быть закрытым пространством для зла. Вот почему 

применение газа в Тбилиси было убийством. 

Говорят, что этот газ изобретен в Англии. Грузия предпочитает 

Шекспира в подлиннике или переводах Мачабели и 

Пастернака. Грузия, так же как и весь Советский Союз, нуждается 

в ином западном опыте. Грузия, так же как и весь 

Советский Союз, должна быть закрытым пространством 

для зла. Вот почему применение газа в Тбилиси было убийством. 

 

 

Аа, Бб, Гг, Дд, Ее, Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, Лл, Мм, Нн, Оо, Пп, 

Рр, Сс, Тт, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, Ьь, Ыы, Ъъ, Ээ, 

Юю, Яя 

н 

Аа, Бб, Гг, Дд, Ее, Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, Лл, Мм, Нн, Оо, Пп, 

Рр, Сс, Тт, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, Ьь, Ыы, Ъъ, Ээ, 

Юю, Яя 

н ש 18 . ש 

(1708 .) нн н н н н שнн. 

нн н нн н 

н. 






 


Алаква абага джвыквырцан, йдырцун. Абага гIапсан, апсып 

гизанкьвнаиггахуазтI. Алаква «абар, ужвыбырг абага 

иамц!асуаштI» — ухIвауата иахьыдзун. Ари абага гвы аиатын, 

зынла адгьыл тшыднаршвылтI. Швабыжта иымг!ваи-суаз 

алаква гвы арымтуата абага иах-ьыкгит!. Ара-ьа абага хIаилл 

чIкIвын тланыкт>вала ипан, ах!вра былашштI. Ари апшта. 

абага иубузтын, игIаух... 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Гв гв, Гь гь, Гьв гьв, Гь гь, Гьь гьь, ГI гI, 

ГIв гIв, Дд, Дж дж, Джь джь, Джв джв, Дз дз, Ее, Жж, Жв 

жв, Жь жь, Зз, Ии, Йй, Кк, Кв кв, Къ къ, Къв къв, Къь къь, 

Кь кь, КIм кI, КIь кIь, КIв кIв, Лл, Ль ль, Мм, Нн, Оо, Пп, 

ПI пI, Рр, Сс, Тт, Тл тл, Тш тш, ТI тI, Уу, Фф, Хх, Хв хв, 

Хъ, хъ, Хъв хъв, Хь хь, XI хI, ХIв хIв, Цц, ЦI цI, Чч, Чв чв, 

ЧI чI, ЧIв чIв, Шш, Шв шв, ШI шI, Щщ, Ъъ, ы, ь, Ээ, Юю, 

Яя, I. 

нн שн: — I. 

нн 40 -нннש. 

нн нн . 


Ⴄ нн 

ЗэшъэогьуитIу мэзым пхырыкIыщтыгъэ. ОшIэдэмышIэу апэ 

мышъэ шъэджашъэ, къитэджагъ. ЗэныбджэгъуитӀумэ язырэм 

кIиIи псынкIэу чъыгым дэкIоягъ. Адрэр гъогум къы-тенагъ. 

Мышъэм къыузэнкIыгъэу къакIощтыгъэ. ЫшIэнэу 

къыфэнагъэр зы: гъогум зыдидзыхыны, лIагъэ фэдэу 

зишIыныр арыгъэ. Аущтэуи ышIыгъ. Мышъэр цIыфым 

къекIуалIи, къыпэмахьэу фежьагъ. ЦIыфыми зиушъэфыгъэу, 

жьы хэмытыжь фэдэу зишIыгъ. Мышъэр ынэгу 

къепэмепэмыжьи IукIыжьыгъ. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Гу гу, Гъ гъ, Гъу гъу, Дд, Дж дж, Дз дз, Дзу 

дзу, Ее, Ёё, Жж, Жь жь, Жъ жъ, Жъу жъу, Зз, Ии, Йй, Кк, 

Ку ку, КI кI, Къ къ, Къу къу, Лл, ЛI лI, Лъ лъ, Мм, Нн, Оо, 

Пп, ПI пI, ПIу пIу, Рр, Сс, Тт, ТI тI, ТIу тIу, Уу, Фф, ФI фI, 

Хх, Хъ хъ, Хъу хъу, Цц, ЦI цI, Цу цу, Чч, ЧI чI, Чъ чъ, Шш, 

ШI шI, Шъ шъ, Шъу шъу, Щщ, ЩI; щI, ЩIу щIу, ъ, Ыы, ь, 

Ээ, Юю, Яя, II, Iу Iу. 


нн 130 нש. 

нн нн . 






 


МаркIачо мехалдаса накIкIал риххун ине, парча-пзрча 

лъугьун рахъ-рахъалде лъутаризе лъугьана, роцIцIана, гьанже 

бачIана унгоунгояб их. Радал баккараб кунчIараб бакъуца 

лъимазда тIадчIвараб тIеренаб цIер хеккого кванан 

лъугIизабуна, чIаголъараб ракьалдаса бахъунеб хIухьлаца 

тIолго хинаб гьава сородизабуна. Басриялги, рукIкIаби гIадин 

раккун рачIунел цIиялги ххурдул гIурччинлъун рачIана. 

ГъутIби гIурччинлъул рачIана, меседил кьер чIварал 

гъутIбузда рор-жанхъизе лъугьарал наязул зузуй бахъуна. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Гъ гь, Гь гь, ГI гI, Дд, Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, Йй, 

Кк, Кк кк, Къ къ, Кь кь, КI кI, Лл, Лъ лъ, Мм, Нн, Оо, Пп, 

Рр, Сс, Сс сс, Тт, ТI тI, Уу, Фф, Хх, Хх хх, Хъ хъ, Хь хь, XI 

хI, Цц, Цц цц, ЦI цI, Чч, Чч чч, ЧI чI, Шш, Щщ, Ээ, Юю, 

Яя, ъ, ы, ь. 


нн 544 нש. 



Ⴄ нн 

Чымалы суу ичерге jорголоп келген. Сууньпг толкузы 

jаратка келип тийди. Чымалыны арай ла агызып апарбады. 

Кÿÿле кичинек чыбык тиштенип алган апараткан. Ол 

чымалыныҥ агып баратканын кöрÿп ийди. Апараткан 

чыбыгын чымалыга чачьш берди. Чымалы ол чыбыкка отурып 

алала, jеткердеҥ айрылды. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Jj, Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, й, Кк, Лл, Мм, Нн, 

Ҥҥ, Оо, Öö, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Ӱӱ Ӱӱ, Ӱӱ Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, 

ъ, Ыы, ь, Ээ, Юю, Яя. 

нн שн: н — Jj, Ҥҥ, Öö, Ӱӱ Ӱӱ. Ӱӱ 

нн 71 н. 

нн нн . 






 


Иааит ҽаҨраҭагалара аамҭa. Амшҟуа кьаҩхо иалагеит. 

Аҧсаатəқуа адгьыл қхаррақуа рахь ицоит. Аҵлақуа рыбҕьқуа 

Ҩеижьхоит. Ҳара абаҳча хҭалеит. Уаҟа aҵəеи амыҵмыџьи 

ҳҭаауеит. Абаҳча аандан ара гылоуп. Ҭамел рыҧхьла ара 

нҟубонт. Гачи Хьынеи акакан рьҟушəоит... 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Гь гь, Ҕҕ Ҕҕ, Ҕҕ Ҕь ҕь, Дд, Дə дə, Џџ, Џь џь, Ее, Ҽҽ Ҽҽ, Ҽҽ 

ҽҽ, Жж, Жь жь, Жə жə, Зз, Ӡӡ Ӡӡ, Ӡӡ Ӡə ӡə, Ии, Кк, Кь кь, Ққ, Қь 

қь, Ҟҟ, , ҞЬ, Ҟь, Лл, Мм, Нн, Оо, Ҩҩ Ҩҩ, Ҩҩ Пп, Ҧҧ Ҧҧ, Ҧҧ Рр, Сс, Тт, Тə тə, 

Ҭҭ, Ҭə ҭə, Уу, Фф, Хх, Хь хь, Ҳҳ, Ҳə ҳə, Цц, Цə цə, Ҵп, Ҵə ҵə, 

Чч, Ҷҷ Ҷҷ, Ҷҷ Шш, Шь шь, Шə шə, Ыы, ə, ь. 

нн שн: н — Ҕҕ Ҕҕ, Ҕҕ Џџ, ə, , Ҽҽ Ҽҽ, Ҽҽ ҽҽ, Ӡӡ Ӡӡ, Ӡӡ Ққ, Ҟҟ, 

Ҩҩ Ҩҩ, Ҩҩ Ҧҧ Ҧҧ, Ҧҧ Ҭҭ, Ҳҳ. 

нн 70 нש, 

нש. нн нн . 


Ⴄ нн 

Ахмат гитче жашчыкъды. Анга сегиз жыл августда 

толлукъду. Ол атасы бла къошха барыб къо.чулагъа къарарп,.: 

акъыл этеди. Ахмат ол окъылын атасына айтады. Атасы бен 

къууанады. Бек ыразы болуб биргесине алды. Алай бла Ахмаг 

къойчу къошха барды. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Гъ гъ, Дд, Дж дж, Ее, Её, Жж, Зз, Ии, й, Кк, 

Кь къ, Лл, Мм, Нн, Нг нг, Оо, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Фф, Хх, 

Цц, Чч, Шш, Щщ, ъ, Ыы, ь, Ээ, Юю, Яя. 

нн 85 - 







н 


У нашай краіне многа фабрык і заводаў. Усе яны нале-жаць 

працоўным. Гэта цэх аўтамабільнага завоаа. Тут робяць 

аўтамабілі. Гэта цэх швейнай фабрыкі. Тут шыюць адзенне: 

касцюмы, сукенкі, кашулі, спадніцы. Тут многа рабочых. Яны 

працуюць добра. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Дз дз, Дж дж, Ее, Ёё, Жж, Зз, Ii, й, Кк, Лл, 

Мм, Нн, Оо, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Ўў, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, ы, 

ь, Ээ, Юю, Яя. 

нн שн: н — Ii, Ўў. 

н нн 10,3 . нש 



Ⴄ нн 

В хода на историческото развитие на българския език и 

контактите му със съседните неславянски езици на Балканския 

полуостров настъпват значителни промени в сравнение с 

останалите славянски езици. Те обхващат промени в 

морфологията и синтаксиса, характеризиращи се с почти 

пълно отпадане на падежните форми, възникване и употреба 

на определителен член, запазване на славянските прости 

глаголни времена (минало свършено време и минало 

несвършено време) и развитие на нови, възникване на 

дублирано пряко и непряко допълнение, изчезване на 

инфинитива и развитие на четвърто (преизказно) наклонение 

(несвидетелски форми) при глаголите и др. Тези промени 

разграничават като цяло развитието на морфологията и 

синтаксиса в българския език от посоката на развитие на 

останалите славянски езици. 

Макар че неговите граници мъчно могат да се определят, 

руското влияние върху българския език през епохата на 

Възраждането и при създаването на Третата българска 

държава е било много силно. Част от възприетата по това 

време лексика от руски език е от старобългарски произход и 

бива "върната" в новоизграждащия се български книжовен 

език като църковнославянска и старобългарска. Паралелно с 

нея обаче навлизат и голям брой думи от чисто руски 

произход (предимно в обществено-политическата област), 

спомогнали за изграждането на съвременния български 

книжовен език. 

В съвременния български език има падежни остатъци 

(главно в местоименните форми), но те не са продуктивни 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Eе, Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, Лл, Мм, Ни, Оо, 

Пп, Рр, Се, Тт, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, Ъъ, ь, Ю ю, 

Яя. 

нн 8,45 . нש 







 


Нэгэ садшан хүбүүдээ садай хэрэгтэ һургаха гэжэ бодо-бо. 

Тиин наһа бараха дээрээ тэдэнээ дуудажа асараал, хэлэ-бэ: 

„Зай, хүугэдни, минии наһа бараһан хойно виноград таридаг 

сад соогоо юун тэндэ хадагалаатай байнаб гэжэ 

бэдэрээрэйгты". 

Хүбүүдынь тэпдэ алтан зөөри бии ха гэжэ бодоод, эсэгынгээ 

наһа бараһан хойно тэндэхи газарыень хуу онгилон 

малтажархпбад. Алтаи зөөри олобогүй, зүгөөр тэндэхи газарыень 

төн һайнаар малтажархиһан байгаа, тиимэһээ эдеэ жэмэ 

холо үлүүгээр ургадаг болоо һэн гэхэ. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, Лл, Мм, Нн, 

Оо, Өө, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Үү, Фф, Хх, һһ, Цц, Чч, Шш, 

Щщ, ъ, ы, ь, Ээ, Юю, Яя. 

нн שн: н — Өө, Үү, һһ. 

нн 520 нש. 

нн нн. 


Ⴄ нн 

Пачала хlукуматла замана нушала шила хозяйство гlелакабухъи 

бири. Бахъалгъунти хъубзури мискиндешлизиб ва 

цlябдешлизиб хlербирутири. Хъубзурала диштlа хозяйствобани 

гьабкьяси агротехника бузахъес дирути ахӀенри. Илдала, 

ахърибикlуси ахlенри машинаби тlалабдарес ва улка ризкьиличилра 

цархlилти продуктуначилра гlеббуцес. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Гъ гъ, Гь гь, Гl, гl, Дд, Ее, Её, Жж, Зз, Ии, 

Йй, Кк, Къ къ, Кь кь, Кl кl, Лл, Мм. Нн, Оо, Пп, Рр, Сс, Тт, 

Тl тl, Уу, Фф, Хх, Хъ хъ, Хь хь, Xl хl, Цц, Цl цl, Чч, Чl чl, 

Шш, Щщ, ъ, ы, ь, Ээ, Юю, Яя. 


нн 365 нש. 







 


Чили фынлн. Тянчи бянли. Йүдянзы декэли. Йүнцэ ба тян зо 

нянли. Йрҗынҗыр залуй е щёакэли. Быййү вон ха дони. 

Дихади фи чи пордини. Чүчүзыняди йүфи манли. Хийүн гуəли, 

йү е җўхали. Йисысыр тянчи кə чинли. Жəту сэди хунлонлорди. 

Йү щягуə, чисый җинҗирдихали. Тандони за җыму 

чинщю, за җыму салуэ! Чёчёр гощиниди луаи ду зцёхуандини. 

Да дунбсшгы гон е чўлэли. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Ее, Ёё, əə, Жж, Җҗ, Зз, Ии, Йй, Кк, Лл, 

Мм, Нн, Ңң, Оо, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Ўў, Үү, Фф, Хх, Цц, Чч, 

Шш, Щщ, ъ, Ыы, ь, Ээ, Юю, Яя. 

нн שн: — əə, Ўў, Үү. 

нн 70 нש, 

нש. нн -н нн. 


Нн 

Ⴄ нн 

Агили дюр гиркил цэнэдечэтын. Нуцартыкитын хомоти 

хуктыдерэн. Умукэн илэ мола туксаран, тадук мова тукты-рэн. 

Ге илэ хоктоду эмэнмурэн, эва-да эдедэ ора. Нуцан дуннэду 

хуклэсинэн, бучэгэчин ораи. Нуцандулан хомоты дагамаран, 

тадук цосукталлан. Илэ эчэ эридерэ. Хомоты илэ дэрэвэн 

цосуктаран, гунчэрэн-бучэ. Хомоты часки уэнэ-рэн. Хомоты, 

уэнэрэкин-нун, ге гирки модук эврэн, тадук инектэллэн: 

”Экунма сендус хомоты гунэн?” Гиркин гунэн: . Хомоты 

мннду гунэн: .”Тар зрупчу нлэ, эру иты оракин, гир-киви 

нодавкн, туксанивки”. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, й, Кк, Лл, Мм, Ни, 

Ңң, Оо, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, ъ, ы, 

ь, Ээ, Юю, Яя. 

Нн нн 65 нש, нש. 

нн - нн. 






Нн 


Исагли дёр гиркэл ңэнэддытэн, Чимя Опонюн. Өмними ноң 

артан эгдем накату иттытэн. Чимя хэтэкэини, талук хякитала 

ойчин. Опо хотарандула эмэптэн. Накат ңунэч Опотки 

ңэнэлдын. Опо хоч ңэлэлрин. Хотарандула тикрин. 

Дэрэмкэчэлгчин одни. Накат, Опола иссиди, ңосучидилран. 

Опо дэсчиддын. эпикэн хирар. Накаг Оио 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, Лл, Мм, Нн, Ңң, Оо, 

Өө, ö, Пп, Рр, Сс. Тт, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, ь, ы, ь, Ээ, 

Юю, Яя. 

нн שн: — Өө, ö. 

Нн нн 17 нש. нн 

- нн. 


Ⴄ нн 

Балыклар суда яшилəр, ə кешелəр һава эчендə. Балыклар 

үзлəре кузгалмасалар, яки су хəрəкəткə килмəсə, алар суны 

күрмилəр дə, сизмилəр дə. Шулай ук үзебез хəрəкəтлəнмəсəк, 

яки һава, хəрəкəтлəнмəсə, без дə һаваны сизмибез. Йөгерə 

башласак, һаваны тоябыз — ул безнең битебезгə өрелə; кайчак 

йөгергəн вакытта һаваның колакларда сызгырганы да ишетелə. 

Җылы бүлмəнең ишеген ачсак, кил астан бүлмəгə таба. ə өстəн 

бүлмəдəн тышка таба өрə. Берəр кеше бүлмə буенча йөрсə яки 

күлмəген селексə, без аңа: .Җил, чыгарма!" — дибез. Мич 

якканада, аңа һəркайчан җил өреп тора. Кайчак тышта җил 

исə, ул көннəр һəм төннəр буе исеп тора-əле бер якка, əле 

икенче якка исə. 

 


Оо, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, ъ, Ыы, ь, 

Ээ, Юю, Яя, Əə, Өө, Үү, Җҗ, Ңң, Һһ. 

нн שн: — Əə, Өө, Үү, Җҗ, Ңң, Һһ. 

нн 7 . ש, 







ש 


Тха школен йоккха беш я. Хоза я тха беш. Тайп-тайпара 

гаьнаш ягIа школен беша. Доккхий хенаш а дагIа. Беша 

гонахьа дика ардакхий карт я. Оаха дика гIулакх ду беша. 

Гурахьа «бешеи хьунеи кIира» чакхдоаккх оаха. Хьехархочо 

хьа a хьехаш, гаьнаш дIайогI оахаI беша... Эттар Iа. 

Къанлаяьхар аренаш кIайча лайво. Шелало дIvакъайлар 

Iамарч, хиш. Бераша хьаийцар соалозаш. Порайир лаьттан 

тIехе. Бе-раш доладелар соалозилгаш гучнаш тIара чухехка. 

Асхьаб Iокхийтар соалоза тIара. Басилгаш цIийеннаяр массане 

а. 

 

Аа, Аь аь, Бб, Вв, Гг, ГI гI, Дд, Ее, Её, Жж, Зз, Ии, Ий, Кк, 

Кх кх, Къ къ, КI кI, Лл, Мм, Нн, Оо, Пп, ПI пI, Рр, Сс, Тт, 

ТI тI, Уу, Фф, Хх, Хь хь, XI хI, Цц, ЦI цI, Чч, ЧI чI, Шш, 

Щщ ъ, ы, ь, Ээ, Юю, Яя, Яь яь, II. 


ש нн 237 שнש, нש. 



() 

Ⴄ нн 

Тима да Педöр мутсны вöрö. Друг налы паныдаснс ыджыд 

ош. Тима котöртiс да кайис пу йыло. Педöр, быттьö кулöм 

морт, водiс туй вылас... Ош локтiс да купе исавны Педöрöс, а 

сiйо весяг оз лолав. Дыр Педöрöс исалiс ош, сэсся кулбмбн 

чайтiс да эновтiс. Кор ошкыс ылб пин мушс, Тима лэччис пу 

йылысь да сералбмбя юалб: .Мый но тэныд ошкыс пель водзад 

вашкöдiс?" Педöр шуис: .Ошкыс висьталiс меным, омдльöсь 

пö сэтшö.м йöз, кодъяс опасной кадö эновтöны ёртъяссо. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд. Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, i, Йй, Кк, Лл, Мм, Нн, 

Оо, Öö, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, ъ, 

Ыы, ь, Ээ, Юю, Яя. 

нн שн: — i, Öö. 

- нн 345 нש. 

нн - нн. 






-н 


Миша, Таня да Петя олiсö деревняын. Нылбн волi пои Розка. 

Роэка олiс оградаын. Розкалöн вблiсо кычаннэз. Челядь бддьöн 

любитiсö Розкасб. Нiя керисб сылб конура. Конураас вайисб 

турун. Розкалбн кычаннэс куйлiсö турун вылын. Отпыр Розка 

мунiс. Челядь босьтiсö отiк кычанокöс да пыртiсö сшö керкуö. 

Керкуын лэбтiсö гор выло. Локтiс Розка и казялiс, что бтiк кычан 

абу. Сiя пондiс никсыны, кошшыны кычаиоксо. Адззис ассис 

пиянсб и пондiс гор дынас униявны. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, i, Йй, Кк, Лл, Мм, Нн, Оо, 

Öö, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, ъ, Ыы, ь, Ээ, 

Юю, Яя, Дз дз, Дж дж, Тш тш. 

-н нн 154 нש. н- 

н - нн. 


Ⴄ нн 

Ынпынэтэ йытван.нэн репа. Ынно тыттэль нымэйыӈӄин 

тыӈэй. Ӈывонэн ынпынэта епйыӈкы репа: йыв'итыткунин, 

йыв'итытку'нин, пыкав'нэн тпӈук. Ынпынэтэ чачамэ 

г'эйӈэв'нин. Чачамэ ынпынэйитэ ииэкммти, ынпын репаета: 

нэнв'и-тыткун репа, иапкавын тиӈук. Чачамъя г'эйӈэв'нин 

йылӈыӈавакык. Ӈавыӄӄалю инэкмпти 

 

Аа, Вб, Вв, В'в', Гг, Г'г', Дд, Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, Ӄӄ Ӄӄ, Ӄӄ 

Лл, Мм, Нн, Ӈӈ Ӈӈ, Ӈӈ Оо, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, 

Шш, Щщ, Ээ, Юю, Яя, Ыы, ь, ъ. 

нн שн: — В'в', Гг, Г'г', Ӄӄ Ӄӄ, Ӄӄ Ӈӈ 

Ӈӈ 

нн 9 нש. н- 

н н нн. 






 


ЦулчIа хъинну ккашилну бивкIун бур. Ав бансса зад дириллай 

къадиркIун дур. Га неххайн лавгун бур. ЦулчIа, 

гьархъалттил ухчанттилу бивкӀумунил дурну, багьну бур. 

МикI гъагъан увксса гьарайзу Аьли, га бакIрайн багьну, 

хъинну ххари хьуну ур. ЦулкIлул лу пар-пар тIий хъахъисса, 

кIукIлусса бивкIун бур. «Вания ттула рахIулул дарвач бан-на», 

— куну бур Аьлил. Ганал га, магъ дургьуну гьаз бувну, 

гьарахъалттил ппалав бувтун бур, цувамагу гьанзулттуйн микI 

гъагьан лавгун ур. Зана хьуну учIайхту, Аьли ппалав левчуну 

ур. Ххал барча, цулчIа бакъа. Га махIаттал хьунуур, хъап-шап 

тIий майданнив увккун ур. Ургарча, цала хъун ажаригу бакъа. 

 

Аа, Аь аь, Бб, Вв, Гг, Гъ гъ, Гь гь, Дд, Ее, Ёё, Жж, Зз Ии, 

Кк, Кк кк, Къ къ, Кь кь, КI кI, Лл, Мм, Ни, Оо, Оь оь, Пп, 

Пппп, ПI пI, Рр, Сс, Сссс, Тт, Тттт, ТIтI, Уу, Фф, Хх, Хх хх, 

Хъ хъ, Хь хь, XI хI, Цц, Цц цц, ЦI цI, Чч, Чч чч, ЧIчI, Шш, 

Щщ, Ээ, Юю, Яя, ы, й, ъ, ь, I. 


нн 118 нש. н- 

н нн н . 


н 

Ⴄ нн 

Гьеле гатфарнн гьаваяр алукьнаоачир.Эхиримжи гьафтейра 

авай гьава лап аяз квайди тир. Живер юкъуз цIразвайтIани 

йифера мекьивал ирид градусдив агакьзавай. Къалин жив акI 

кIеви хьанвай хьи, арабайривай рехъ авачир чкайрайни физ 

жезвай. Ахпа садлагьана чими гарар акъатна, цав цифери 

кIевна, пуд юкъузни пуд йифиз гужлу марф къвана. Ахпа гар 

секин хьана, кьалин чIулав циф акьалтна. Марфар къвана, 

муркIар хъиткьиниз эгечIна, ругьул селлер авахьна. Нянихъ 

циф чкIиз эгечIна, рагар-рагар хьана циф катна, гьава ачух 

хьана, лап гьакъикъи гатфар алукьна. Пакамахъ экуь рагь 

галукьайла, назик муркIар цIрана, гатфарин гьава ччилелай 

къаоагъзавай бугьадим зурзуна. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Гъ гь, Гь гь, Дд, Ее, Её, Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, 

Кк кк, Къ къ, Кь кь, КI кI. Лл, Мм, Нн, Оо, Пп, ПI пI, Рр, 

Сс, Тт, Тт тт, ТI тI, Уу, Уь уь, Фф, Хх, Хъ хъ, Хь хь, Цц, ЦI 

цI, Чч, Чч чч, ЧI чI, Шш, Щщ, Ээ, Юю, Яя, ы, ъ, ь, I. 


н нн 466 нש, 

нש. нн нн н . 






н 


Македонскиот јазик спаѓа во источната група на јужните 

словенски јазици и е официјален јазик во Република 

Македонија. Македонски се зборува и во Австралија, 

Албанија, Бугарија, Грција, Канада, САД, Србија и Црна Гора, 

Турција и во некои земји членки на Европската Унија. 

Вкупниот број на македонски говорници е околу 2 до 2.5 

милиони луѓе. Македонскиот јазик е исто така официјален во 

реонот на Корча во Република Албанија кадешто живее бројно 

македонско население. 

Според респектираниот лингвистички извор Etnologue, 

македонски се зборува и во југоисточниот дел на Бугарија, но 

нема податоци за бројот на луѓето. Сличен став имаат и BBC, 

Britannica и UNESCO. Бугарите велат дека македонскиот 

бугарски дијалект во Бугарија е посличен до бугарскиот 

литературен јазик отколку до македонскиот литературен јазик. 

Кога се зборува за Македонците како етничка група и 

македонскиот јазик треба да се има во предвид фактот дека не 

секогаш јазикот т.е. потеклото или класификацијата на јазикот 

соодветствува со етничкото потекло на еден народ. 

Македонскиот јазик спаѓа во групата на словенски јазици, но 

потеклото на Македонците како народ не е чисто "словенско". 

Денешните Македонци се потомци на повеќе етнички групи 

меѓу кои најбројни и доминантни биле Словените. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Ѓѓ, Дд, Ее, Жж, Зз, Ѕѕ, Ии, Јј, Кк, Ќќ, Лл, 

Љљ, Мм, Нн, Њњ, Оо, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, 

Џџ, Шш. 

нн שн: — Ѓѓ, Јј, Ќќ, Љљ. 

н нн 1,7 . нש. 



Ⴄ нн 

Нанкинан ёмсякв сунсыглэлын: нанг мольсянгын маныр 

совныл варима? Оман нанг мольсянгын сали совныл вары-стэ. 

Нанг ваягын ос пассагын маныр совныл варимаг? Сясек-ван 

тананыл сали совным нанг магсылын варсанэ. 

 


ң, Оо, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, ъ, ы, ь, 

Ээ, Юю, Яя. 

нн שн: — ң 

нн 8,5 нש. 

нн - нн. 






 


 

Ыленӹт тьоп дон папа, дӓ нынӹн ӓитӓн дон пиштӹ ылын. 

Икӓнӓ пи ӓптӓнлӓн попа: .Петя, айда кенӓ шыргӹшкӹ 

гуляяш".— ,Айда',— манеш ӓптӓнжӹ. Вот кок тӓнг шӹргӹш-кӹ 

кеныт. Кечӹ иычкы каштыныт. Пӹцкемӹшӓлтӓш тӹнгӓ-лӹн. 

Ӓптӓн дои пи кӧргӓн пушӓнгӹм моныт. Аптӓн пушӓнгӹ 

укшыш шйнзьш, пижӹ кӧргӓн пушӓнгы ыражыш пырен. Коктынат 

амален кенйт. Ирок. Трӱк ӓптӓн мыралтен колта: .Кӱкрӱ-крӱк!" 

Ӓптӓньш мырыжым рывӹж колын колта. 

 

Аа, Ää, Бб, Вв, Гг, Дд, Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, Лл, Мм, 

Нн, Оо, Öö, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Ÿÿ, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, 

Щщ, ъ, Ыы, Ӹӹ Ӹӹ, Ӹӹ ь, Ээ, Юю, Яя. 

 

Ик садышке шӱшпык чоҥ-ештен толын. Тудо пушентыш 

шинчынат,'шӱшкаш тӱн алым. Сылне йӱкшым колышташ изижат-кугужат 

погыненыт. Ала-кушеч кенета корак чснгештен 

тольо. .Тиде сур тӱсан изи кайыкын чарга йӱкшым колыш-таш 

мо сӧралже! Мый тудын дечат кугу улам, йӱкемжат кӱжгӧ да 

талынрак йоҥталтеш. Шого-ян, мый шке муралтен пуэм* — 

кӧранен шоналта. Варажым пушенте укшыш шин-чын, уло 

логар пундашыж дене карал колта: .Кар! Кар! Кар!' Садышке 

погынышо-влак коракын кычкырлымыжым колышт шогат да 

чот шыдешкат. Тудым кожен колтаг... 

 


ҥ, Оо, Öö, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Ÿÿ, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, 


нн שн: — Ää, ҥ, Öö, Ÿÿ, Ӹӹ 

нн 671 нש. 

нн - нн. 


Ⴄ нн 

Монгол хэл нь монгол үндэстний эх хэл юм. Гарал үүслийн 

хувьд түрэг хэл, тунгус хэл зэрэгтэй адил Алтай хэлний 

язгуурт багтдаг. Солонгос хэл, япон хэлний адил нэр үг нь 

өгүүлбэрийн эхэнд үйл үг нь өгүүлбэрийн сүүлд байдгаараа 

онцлогтой. Явцуу утгаараа Монгол улс дахь халх аялгуунд 

тулгуурлаж ярих хэлийг хэлэх бөгөөд өргөн утгаараа монгол 

үндэстний ярих хэл яриаг хэлнэ. Өөрөөр хэлбэл тусгаар 

тогтносон Монгол Улсын монголчууд болон, Xятад улс-ын 

нутаг дахь Өвөр Монголын Өөртөө Засах Орны Өвөр 

Монголчууд, Орос улс дахь Халимаг, Буриадуудын ярих 

хэлийг хэлдэг. 

Халх монгол хэл нь өргөн утгаарх монгол хэлний нэгэн 

(аялга) бөгөөд, зүүн Монголын ард түмний ярилцдаг хэлний 

гол төлөөлөгч юм. 2 сая 700 мянга гаруй хүн ам бүхий Монгол 

Улсын хүн амын 90 орчим хувийг эзлэх халх монголчуудын эх 

хэл бөгөөд Монгол Улсын албан ёсны хэл (Монгол Улсын 

Үндсэн Хууль, 8 дугаар зүйл) болно. 

Өвөр монголчуудын хэрэглэдэг монгол хэлийг бодоход 

нутгийн аль ч хэсэгт аялга нь бараг ижилхэн бөгөөд, дэд аялга 

гэж байхгүй. 

Алтай хэлний язгуурын ерөнхий шинж болох 

SOV(өгүүлэгдэхүүн-тусагдахуун-өгүүлэхүүн) гэсэн 

дарааллаар орно. Мөн нэр үгийн холбоос болон үйл үгийн 

хувирал нь үгийн төгсгөл нь хувирах зарчимтай. Эгшиг 

зохицох ёс ажиглагддаг. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Ее, Её, Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, Лл, Мм, Нн, 

Оо, Өө, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Үү, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, 

Ъъ, Ыы, Ьь, Ээ, Юю, Яя. 

нн שн: — Өө, Үү. 

нн 7,85 . нש, 








–н 

Ривезесь пек вачомсь. Арды сон княва ды ванны кавто ёнга. 

Вансы, кодамо-бути атине уски нурдсо каягг. Ривезесь арси: 

.Пароль бу варчамс калнэтнень'. Ривезесь ардсь ике-лев, мадсь 

кннть лангс, венстиэе пулонзо ды теевсь кулыйкс. Атясь ваны 

— кинть лангсо ринезь. Лоткавтызе лишменть ды мери: 

„Бабантень паро сивесь лиои'. Атясь пулодо саизе ри-везенть, 

каизе нурдс, вельтизе полог песэ ды сыргась. Риве-зесь 

пологонтень тейсь варя ды калонькал весе калтиэнь кинть 

кувалми кайгинзе. Мейле сонськак салавине валгсь. Сась атясь 

кудов, ваны — нурдсонть а ривезь, а калт. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, й, Кк, Лл, Мм, Нн, 

Оо, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, ъ, ы, ь, 


нн 1,15 . нש. 

нн - нн. 


Ⴄ нн 

–ש 

Пяк вачсь келазть пекоц. Арды кнге и ванонды кафта пяльге. 

Ваны: атясь уски нурда кал. Келазгь арьси: .Пароль ба калня 

сивомс* Сон ардсь инголи, иадсь кить лангс, ве-нептезе 

пулонц — кулокс прянц каязе. Атясь ваны:кить лзнг-са келазь. 

Лоткафтозе алашанц и корхтай: — Воротниксь ба-базтк лиси 

цебярь. Сявозе келазть пулода, путозе нурдоэон-за, вельхтязе 

полок песа и тусь. Келазсь тись полокти варя и кармась калонь 

ёряма. Сембе калхнень ёрязень кить кувал-ма. Меле сонцьке 

комотсь нурдста> Сась атясь куду, ваны — нурдсонза аш 

келазь, аш калхт. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, й, Кк, Лл, Мм, Нн, 



нн 1,15 . нש. 

нн - нн. 






 


Дай енгур гириадиади агбинкини. Хамиалани нучи енгуркэн 

иукчихэни. Аоданду хонинсал онкохачи. Дай енгур хоникамба 

сэкпэнкини. Дай енгур тэй хоникамба пиктэдуи бугухэни. 

Нучи енгуркэн чава пукчугухэни. Дай енгур пиктэи 

холдомбани пукчигухэни. Этумдн чава нчэхэни. Нёани даиди 

моралохани. Индаку гурунсэл дичичи. Нёанчи енгурсэлбэ 

хаспоалахчн. Дай енгур чава ичэхэни. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Ее, Её, Жж, Зз, Ии, й, Кк, Лл, Мм, Нн, 



нн 20 нש, нש. 

нн - нн. 


н 

Ⴄ нн 

Иявако лата яха' еркана мгэда нгокоияхана нлевы. На-рэйнгэ 

хэванда сер' нявакоцянд ти нгамгэда хадкэвы. Яха' салзба 

марнасавэй' мальюлы'. Панта и'нгэ хая. Нявакоця нгонда ерт 

нявоты'. Таняна тамна хасуй нгэвы. И'нганн пи-либт' 

нгокамдана. Нгокоця пилибт' нюдямдана. Нявакоця нгонда 

ермня пяраса. Нябимдей хувэхэна нгокоцянд валака-да нюдяко 

ютекада нгади. Нинянда хасуй паёрпэй пя вадё-данвы. 

Сейсялмбэй нявакор тикы пя' сюртё нявотарнга. Ня-харамдэй 

яляхаиа итя мале пя' нгэсонд илвы'. Нявако хан-зеркава' пя 

тасий мо' ни' сана еремя. Монда ни' ва'ны', ид' ха'амвам нгате. 

Нявакоцяр няхаркава' яля' пянда ниня нгамдысь. Пуданаха'на 

итя ха'мы', нявакор ян санаи'. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, й, Кк, Лл, Мм, Нн, Нг 

нг, Оо, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, ъ, ы, 

ь, Ээ, Юю, Яя, ('). 

н нн 35 нש. 

нн нн. 






 


Мер колхозуин пыин'а-ферма йивдь. Фермауин пъеккхо, 

нёниг'о тыф-пыин'аг'о малг'одь. Ань-ань-вара фермауин 

пыин'аг'у малг'оршадь. Ты-фермауин ньымык пыин'аг'уытн'удк 

Иф имн'-арре, клырх пъугуре, н'ойкк-н'ыви-лытре х'адь. 

Ньын', ог'лагу-сык, ты пыин'а-ферма-смодь. Ырты-ырты хутх 

витъадь. Нёниг'о, пъеккхо, тыв-пыин'аг'о ньым'-лаг'арх 

пърытъадьг'у. Ньын' ньымык-рот имн'-артъадь. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд. Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, Лл, Мм, Нн, 

Оо, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, ъ, Ыы, ь, 

Ээ, Юю, Яя, ('). 

нн 4,5 нש. 

нн н нн. 


Ⴄ нн 

Бир авылда карт пан куртка яшапты.Олардынъ кораз бан йити 

болыпты.Бир заман ийт коразга айтады:«Юр,дос,кыдырып 

орманга барайык». — «Юр, барсак барайык», — деди кораз. 

Соьйтип, эки дос орманга карап кеттилер. Олар орманда куьн 

узагы кыдырып юрдилер. Кеш болды. Дослар конмага бир 

уьйкен терек сайлап алдылар. Кораз теректинъ бутагына конды. 

Ийт теректинъ кувысына кирип ятты. Танъда кораз оьзининъ 

адети бойынша: «Куь-ке-ре-куьв!» — деп кышкырды. 

Муны эситип айлежи туьлки коразды оьзининъ уьйине шакырып 

баслады: «Юр, досым, барайык мага конакка». — «Яхшы, 

барайык! Тек меним йолдасым бар. Ол ане теректинъ 

кувысын-да уйклайды». 

 


нъ,Оо, Оь оь, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Уь уь, Фф, Хх, Цц, Чч, 


нн 75 нש, - 

нннש. нн нн. 






 


Харан-аччы элэс гыина, салгынмг а эргичис гынна — биир 

тэмэлдьигэни тутга. Онтои күөл диэки көтөн тырымиаата. 

Салгьппюа умса түспүккэ дылы буолан, үөһэ көтөн күөрэс 

гыиан таҕмста. Онтоп уу үрдүнэн тэлээрдэ. Кынатын хардарытаары 

ууга охсои ылла. Ол атта кипи сууннаҕа. Ол сылдьан 

кинн ууга ту.мсун тнэрдэп ылар—уу иһзр. Харашаччы аһаан 

бүттэ. Билигин оҕолоругар ас илдьиэ. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, ҕ, Дд, Дь дь, Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, Лл, 

Мм, Нн, ҥ, Нь нь, Оо, Өө, Пп, Рр, Сс, Һһ, Тт, Уу, Үу, Фф, 

Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, ъ, Ыы, ь, Ээ, Юю, Яя. 

нн שн: — ҕ, ҥ, Өө. 

нн 382 нש. 

нн нн. 


Ⴄ нн 

Бирǽгъы куитǽ расырдтой. Уый иу стыр хуынкъмӕ бауадис. 

Бамбǽхсыпмǽ дзы хъавыд. Кǽсы, ǽмǽ дзы рувас бады. Рувас 

йǽ лǽндǽгтǽ фǽзыхъхъыр кодта ǽмǽ дзуры би-рǽгьмǽ: 

.Маǽрбацу ардǽм. Ай мǽ бынат у".— .Куитǽ мǽм афтǽ 

хǽстǽг куы нǽ уаиккой, уǽд дын яэ бǽргх базонын кǽнян, 

кǽй быиат у, уый", — загьта бирǽгъ. 

 

Аа, Ǽǽ, Бб, Вв, Гг, Гъ гъ, Дд, Дз дз, Дж дж, Ее, Ёё, Жж, Зз, 

Ии, Йй, Кк, Къ къ, Лл, Мм, Нн, Оо, Пп, Пъ пъ, Рр, Сс, Тт, 

Тъ тъ, Уу, Фф, Хх, Хъ хъ, Цц, Цъ цъ, Чч, Чъ чъ, Шш, Щщ, 

ъ, ы, ь, Ээ, Юю, Яя. 

нн שн: — Ǽǽ. 

нн 598 нש. нн 

н нн . 






н 


Ве'рк'ы алякосэ мэ к'умимыт кын ток'к'ы к'е'шютыи. Со-ма, 

чумпм нютым нын'килнотын. На нюты мэ сырыт чоты, 

сырыль к'оптыт чогы сома апсытыт. К'умыт нютым нын'кылнотын. 

Нюты нэрсэ те'ттонты алча. Тан'ыль мэрк'ы нын'кылпытыль 

нютым тэккэя. Сома нютыт апты кын имын к'е'нна. 

К'умыт граблил мысэ тэккэипыль нютым уккырмынты пинк'ылсотын. 

Пиргы нютыль мэктым мэн'отын. Кочи нимап мэ 

сырыт к'е'т кунты микотын. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Ее, Е'е', Ёб, Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, К'к', Лл, 

Мм, Нн, Н'н', Оо, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, У'у', Фф, Хх, Цц, Чч, 


нн שн: — Е'е', К'к', У'у'. 

н нн 4 нש. 

нн нн. 


н 

Ⴄ нн 

Српски језик је словенски језик. Као и македонски, бугарски, 

хрватски, бошњачки и словеначки, он је јужнословенски језик 

и то западног типа као и сви наведени језици осим бугарског и 

македонског (који чине такозване источнојужнословенске језике). 

Од осталих словенских језика, јужнословенски говори 

су се по свему судећи издвојили још пре преласка на Балканско 

полуострво. То се закључује на основу заједничких особина 

које имају најзападнији словеначки и чешки говори, као и 

најјужнији словачки и српско-хрватски говори. 

У ранијој фази, пре тих диференцијација, постојао је један 

јединствен језик који се технички назива прасловенским. Тај 

заједнички језик свих Словена није оставио никакав траг. 

Њему је врло близак говор Ћирила и Методија, такозвани старословенски, 

који је по својим особинама источнојужнословенског 

типа. Иако чува седам падежа, дуал, затим конјуктив и 

оптатив, он се ипак разликује битно од реконструисаног прасловенског 

језика. Једна од најупадљивијих разлика је што је у 

старословенском, као и у српском, већ тада дошло до метатезе 

ликвида. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Ђђ, Ее, Жж, Зз, Ии, Јј, Кк, Лл, Љљ, Мм, 

Нн, Њњ, Оо, Пп, Рр, Сс, Тт, Ћћ, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, Џџ, 

Шш. 

нн שн: — Ђђ, Јј, Љљ, Њњ, Ћћ, Џџ. 

н нн 10 . ннש, ש, 







 


Табасаран чIалнан орфографияйин словарь табасаран алфавитдин 

тертибнаъди (хъайибси) дюзмиш дапIна. Гьаци 

вуниган словарикан манфааьт ктабгьбан бадали гьар шлиз 

вушра табасаран алфавитдин хъайн-хъайивал кIоаъланди 

аьгъю духьну ккунду. Саб гаф фици дибикIну ккундуш аьгью 

апIуз ккуни касди, гьадму гаф фициб сесналан ккебгьри аш, 

гьадму сеснан гьярфниинди ккергърайи гафарин группайин 

айтIан дабгну ккунду. Гьар саб гафнан вари сесар сифтейилан 

ккергъну ахиризкьан алфавитдин тертибнаъди дюзмшц дапIну 

ади хьупаз дилигну, думу гафнан кьюбпи, шубубпи ва миди 

вуйи вари гьярфарра алфавитдин тертибнаъди гьисаб-наз 

гъадагъну ккунду. 

 

Аа, Аь аь, Бб, Вв, Гг, Гъ гъ, Гь гь, Дд, Ее, Ёё, Жж, Жъ жъ, 

Жв жв, Зз, Ии, Йй, Кк, Кк кк, Къ къ, Кь кь, КI кI, Лл, Мм, 

Нн, Оо, Пп, Пл пп, ПI пI, Рр, Сс, Тт, Тт тт, ТI тI, Уу, Уь уь, 

Фф, Хх, Хъ хъ, Хь хь, Цц, Цц цц, ЦI цI, Чч, Чч чч, Чв чв, 

Чъ чъ, ЧI чI, Шш, Шв шв, Шщ, Ээ, Юю, Яя, Ыы, ъ, ь, I. 


нн 98 нש. 



Ⴄ нн 

Пахтаро тиллои сафед меноманд. Дар воқеъ пахта маҳсули 

хеле зарурӣ ва қиматбаҳо мебошад. Пахта барои фаб-рикаҳои 

сершумори мамлакати мо нах медиҳад. Чигити пахта равған 

медиҳад. Аз ҷиҳати маҳсулот ва сифат пахтаи мамла-кати мо 

дар дуньё ҷои якӯ.мро мегирад. Дар мамлакати мо пахта дар 

Узбекистон, Точикистон, Қазоқистон, Туркманистон бисьёр 

кошта мешавад. Партия ва х,укумат ба пахтакорон бисьёр 

ғамхориҳо мекунанд. Барои осон кардани корхоц лахтакорон 

ба сахрохои колхозй машинаҳои бисьёре фири-стода 

мешаванд. Колхозчиён аз молхои гуногуни саноати таъмин 

карда мешаванд. Барои фарзандони пахтакорон мак-табҳо 

кушода шудааст. Деҳқонони пахтакор аз давохонахо ға 

муассисаҳои мадании гуногун истифода мебаранд. 

 


Оо, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, ъ, ь, ы, 

Ээ, Юю, Яя, Ғғ, й, Ққ, Уӯ, Ҳҳ, Ҷҷ Ҷҷ. Ҷҷ 

нн שн: — Ғғ, Ққ, Уӯ, Ҳҳ, Ҷҷ Ҷҷ. Ҷҷ 

нн 8,2 . нש, 

нש, ннש. нн н нн 

. 






 


Орфографияны школаларга таэрыштырган тускай өөредилге 

ному кылдыр көрүп болбас. Чүге дээрге, дүрүмнернин 

хемчээли болгаш оларны тайылбырлаанынын хевири өөредилге 

номунуц негелдезин чегче хандырып шыдавас. Ынчалзадаа 

орфографиянын дүрүмнери болза, тыва школаларга өөредидге 

номнарының, словарьларныц тургузукчуларынга, парлалга 

ажылдакчыларынга, башкыларга удуртулга болур ужурлуг. 

Орфографияныц дөзевилелнн чугаалажып көөрүнге школаларныц, 

совпартшколаныа, башкы институдунун, башкыларындан, 

парлалга ажылдакчыларындан, партня, совет организацияларпыц 

төлээлекчилеринден элээн хвй бөлүк эштер 

киришкен. 

 


ң, Оо, Өө, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Үү, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, 


нн שн: — ң, Үү. 

нн 207 нש. 

нн нн. 


Ⴄ нн 

Пудоос шур дурын шутэтско. Кызьпуос пӧлын салкымын 

кыллё но дыртытэк сыскисько. Дояркаос скалъёссэс кыско 

ини, Фермаысь скалъёс бадӟымесь, куӵоесь. Сюръёссы ухват 

кадесь. Возь вылын, кызьпу саюлын, тодьы бидонъёс сыло. 

Дояркаос со бидонъёсы кыскем йӧлзэс тыро... Аркаш витетӥ 

этажын улэ. Миша укно дуре лыктйз но уката паймиз: вань 

город син азяз адске. Тӥни отын завод муръёос ӵындо. Завод 

ужа —*сталь пӧзьтэ, машина лэсьтэ, мотоциклет поттэ. Нош 

тӥни отӥяз маке ӝужытэсь юбоос меӵыр адӟисько. Соос выро, 

маке ӝутъяло. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Ее Ёё, Жж, Ӝӝ, Зз, Ӟӟ Ӟӟ, Ӟӟ Ии, й, Ий, Кк, Лл, 

Мм, Нн, Оо, Öö, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, Ӵӵ Ӵӵ, Ӵӵ 

Шш, Щщ, Ыы, Ээ, Юю, Яя, ъ, ь. 

нн שн: — Ӝӝ, Ӟӟ Ӟӟ, Ӟӟ Öö, Ӵӵ Ӵӵ. Ӵӵ 

нн 747 нש. 

нн - нн. 






 


Українська мова — східнослов'янська мова, входить до 

однієї підгрупи з російською та білоруською. Письмом 

українська схожа на ці дві мови, але має кілька великих 

особливостей. Історично білоруська та українська мови 

походять з давньоруської або давньоукраїнської мови. Проте 

літературна українська подібніша до словацької[Джерело?]. 

(лексика) розмовної української також помітно подібніша до 

польської, що пояснюється впливом польської на 

староукраїнську («руську мову») та українську (див. 

Українсько-польські мовні зв'язки). 

Історія походження та становлення української мови до 

сьогодення є об'єктом гострих суперечок, як суто 

мовознавчого, так і політичного характеру. Розвиткові знань 

про ранню історію української мови заважав брак державної 

незалежності України. Більшість відомостей про мову 

розглядали крізь призму чужоземних, передусім російських, 

концепцій. Існування окремої української мови не було 

загально визнаним до початку XX століття, коли українська 

мова розглядалась як «малороський діалект» російської мови. 

Окремі росіяни дотримуються подібних поглядів на 

українську мову до сих пір. 

Радянську історіографію було побудовано на ідеології трьох 

братерських народів — російського, українського та 

білоруського. Радянські науковці були схильні визнавати 

різницю між українською та російською лише в пізніший 

період, від XIV століття та пов'язували становлення 

української та білоруської мови із впливом польської. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, (Ґґ), Дд, Ее, Єє, Жж, Зз, й, Ii, Її, Йй, Кк, Лл, 

Мм, Нн, Оо, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, 

Юю, Яя, ь. 

нн שн: — Єє, Ii, Її. 

нн 46 . ש, нש, 



Ⴄ нн 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Г'г', Дд, Ее, Əə, Ə'ə', Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, К'к', Лл, 

Мм, Нн, Оо, Öö, Пп, П'п', Рр, Р'р', Сс, Тт, Т'т', Уу, Фф, Хх, hһ, 

һ'h', Чч, Ч'ч', Шш, Щщ, Ъъ, Ээ, Qq, Ww. 

нн שн: — Г'г', Əə, Ə'ə', К'к', Öö, П'п', Р'р', 

Т'т', hһ, һ'h', Ч'ч', Qq, Ww. 

н нн нש н н. 

нн, н, нн н н нн 

н. нн н 

нн . 







–нн 

ИпщэкIэ пшэ фIьщIэ ин къурш щIыбымкIэ къыдэкIри уафэ 

джабэм зыщиIэтащ. Уафэр хуабжьу къэхъуэпскIащ. 

ТхьэкIумэIупсыр Iуиуду къэгъуэгъуащ. Уэшх ткIуэпс 

пIащэхэр щIы сабэм къытырекIутэ. Къешхащ уэшхыр лъэщу, 

Пшэм жьыуэ щIэтыр щым къыритащ. Куэд дэмыкIыу пшэхэм 

бжьэхуц Iэрйлъхьэхэм хуэдэу уафэгум зырагуэшэжащ. 

Уэшхыпс псыхьэлыгъуэхэр псыежэххэм хэлъэдащ. Удз 

гъэгъахэм мэ дахэ къапех. Бжьэхэр мэву, хьэндырабгъуэхэр 

золъатэ. Къуалэбзухэм гуфIэ уэрэдыр къыраш. Колхозхэтхэри 

а гуфIэгъуэ уэрэдым дэгушхуэу мэлажьэ... Нобэ си шыпхъу 

нэхъыщIэмре сэрэ школым дыкъикIыжырт. Бзу цIыкIухэм 

гьуэгум къыщапкIыхьырт, ди лъабжьэ дыдэм къыщыджэрт. 

 

Аа, Ээ, Бб, Вв, Гг, Гу гу, Гъ гь, Гъу гъу, Дд, Дж дж, Дз дз, 

Ее, Ёё, Жж, Жь жь, Зз, Ии, Ий, Кк, Ку ку, КI кI, КIу кIу, Къ 

къ, Къу къу, Кхъ кхъ, Кхъу кхъу, Лл, ЛI лI, Лъ лъ, Мм, Нн, 

Оо, Пп, ПI пI, Рр, Сс, Тт, ТӀI тI, Уу, Фф ФI фI, Хх, Ху ху, 

Хь хь, Хъ хъ, Хъу хъу Цц, ЦI цI, Чч, Шш, Щщ, ЩI щI, Ыы, 

II, Iу Iу, ъ, ь, Юю, Яя. 


-нн нн 391 н 

-нннש 270 нн нש, ש, 

Нש, -нннש. нн нн 

. 


Ⴄ нн 

Əкесі балаларна тату тұрыңдар деп əмір етті, бірақ балалары 

оныңəмірін тыңдамады. Əкесі бір буда тал шыбықты 

алды да: .Сынлырындар!"—деп бұйырды. Балалары қанша 

əуреленсе де, шыбықты сындыра алмады. Сонда əкесі шыбықтың 

бауын шешті де, енді бір талдап сындырыңдар деп 

əмір етті. 

Асқар мен Мəлік шаңғы тебуге шықты. Мойнақ оларға еріп 

кетті. Мэлік қарлы төбеден ылдиға қарай зырлады. БІрақ 

шаңғысы күртікке тірелді де, өзі қүлап қалды. Мойнақ үріп 

тур. Асқар да келіп қалды. Ол күліп жатыр. Мəлік атып түрды 

да, устінің карын қақты. Балалар тағы біраз шаңғы тепті. 

Содан кейін үйге қайтты... Жауһар мен Гауһар — тəр-тіпті 

оқушылар. 

 

Аа, Əə, Бб, Вв, Гг, Ғғ, Дд, Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, й, Кк, Ққ, Лл, 

Мм, Нн, ң, Оо, Өө, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Ұұ, Үү, Фф, Хх, һ, Цц, 

Чч, Шш, Щщ, ъ, Ыы, Ii, ь, Ээ, Юю, Яя. 

нн שн: — Əə, Ғғ, Ққ, ң, Өө, Ұұ, Үү, һ, Ii. 

нн 9,4 . нש, нש, 

ннש, нש. нн нн. 






 


Садын кевэһүр арат һарч ир д, ксн болад кснтв. Колмдəн 

сарсалһад, сүүлэн суңһад, нүдəн аняд, кнндрл уга кевтв. Ннсҗ 

йовсн керə аратиг үзəд, чацһур хəəкрнə. Эн ду еоңсад, ксрас 

садын көвэһүр нисҗирцхан. Эдн аратур вөрдхдаи əэңхəв. Нег 

керэнь арһул ирəд, аратин сүл цокиҗ үзəд, хооран һарв. Арат 

үксн мет кентно.Тигад керəс аратур «врдад ирцхəв. Иег керэ 

аратин нүд цокҗ авхар седв. Арат өсрҗ босв — зөргтэ керə 

аратд бэргдв. 

 

Аа, Əə, Бб, Вв, Гг,Һһ, Дд, Ее, Ёё, Жж, Җҗ, Зз, Ии, Йй, Кк, 

Лл, Мм, Нн, ң, Оо, Өө, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Үү, Фф, Хх, Цц, 

Чч, Шш, Щщ, ъ, ы, ь, Ээ, Юю, Яя. 

нн שн: — Əə, Җҗ, ң, Өө, Үү. 

нн 177 нש. 

нн нн. 


Ⴄ нн 

Бир ийт аузына суйек тислеп, копирден ыии Оаратыр еди. 

Қөзи сууға түсти. Суўда өзиниц келецкесин көрди. Бнрақ, оны 

басқа ийт деп бнлди. Онын, аўзында-ғы суйегин алыў ушын 

ийт өз,ин сууғв таслады. Бирак, суүда х^ш к^андай ийт ҳэм 

суйекти таппады. Өз суйегинен де айрылды. 

 

Аа, Əə, Бб, Вв, Ғғ, Гг, Дд, Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, Ий, Қк, Ққ, 

Лл, Мм, Нн, ц, Оо, Өө, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Үү, Ўў, Фф, Ҳҳ, 

Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, ъ, Ыы, ь, Ээ, Юю, Яя. 

нн שн: — Əə, Ғғ, Ққ, Өө, Ўў, Ҳҳ. 

нн 430 ннש. 

нн нн. 






 


Бир джолда эки теш чегсчнн нчл бла тсрбегеидилe. Лла алай 

бара тургьанлай, бир джанларыпдин бир уллу .айю 

чыкъгъанды. Эки тенгни бирм къачыб. терекге ёрлегенди. 

Бири ýа джунчуб, джолну юсюнде къалгъанды. Ашо аны таба 

тебрегенди. Джаш'а джолгъа джатханды да гылпыуун 

тыйганды. Айю аны тюз юсюне келгенди да, джашны ёлгени 

санаб, нисгеб, джаллаб кеггепди. Айю аны тюз юсюне 

келгенди да, джашны ёлгеннге санаб, инсгеб, джаллаб 

кетгенди. Айю кетгенден сора тенги терекден тюшгенди да, 

кюле-кюле, ол: «Айю сени къулагъынга не шыбырдай эди?>- 

— дегеиди. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Гъ гъ, Дд, Дж дж, Ее, Её, Жж, Зз, Ии, й, Кк, 

Кь къ, Лл, Мм, Нн, Нъ нъ, Оо, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, ý, Фф, Хх, 

Цц, Чч, Шш, Щщ, ъ, Ыы, ь, Ээ, Юю, Яя. 

нн שн: — ý. 

нн 165 - 

нннש. нн нн. 


Ⴄ нн 

Ысык-Көл! Анын кооздугу менен байлыгына арналып кан-ча 

сонун ырлар ырдалып, канча сонун сүйкүм сөздөр айтыл-ган. 

Анын кооздугу менен байлыгына чек жок! Анда күн өткөн 

сайын жацы сулуулук, жаңы байлык пайда болуп, алар сени 

кубанычтуу сүйкүм менен өзүнө тартып турат. Шаа жеткис 

сүйрү күзгү сымалы күн чыгышты көздөй чалкалап жаткан 

'көл бети азыр тынч. Өзүнүн уясын көздөй кыйгач-танган 

жайкы күндүн нурлары майда быжыр толкупдарга калт-калт 

этип чагылышат... Жээктен алысыраак шааншө-көттүү ак 

куулар каалгып, андан берирээк сак өрдөктөр өздө-рүнүн 

шамдагайлыгына эсиргендей ары бери ойдолошуп, үстүндө ак 

чардактар бирин-бири куушуп, чар-чар этишет. 

 


Ңң. Оо, Өө, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Үү, Фф. Хх, Цц, Чч, Шш, 

Щщ, ъ, Ыы, ь, Ээ, Юю, Яя. 

нн שн: — Ңң. Өө, Үү. 

нн 2,7 . нש. 

нн нн. 






 


Бир жагъаны баласы уясындан ерге тюшген. Яшлар ону 

тутуп уьюне алып баргьанлар. Аз заманны ичинде жагъаны 

баласы яшлагъа уьйренген. Ол гьакъыллы жагъа болгъан. 

Жагъа бавда тереклени уьстюнде яшай болгъан. Яйны исси 

гюнлери. Жагъа сувсапгъа янып бара. Бавда, ичинде суву 

булан генг тамакълы кажин болгъан экен. Кажинде сув аз 

тюгюл болмагъан. Жагъа шондан ичмеге сюе, тек етишип 

болмай. Кажинге ол ташлар ташламагъа башлай. Ташланы ол 

онча да кёп ташлай, — сув кажинни тамагъына чыгъа ва жагъа 

ондан рагьат ичип тоя. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Гъ гъ, Гь гь, Дд, Ее, Её, Жж, Зз, Ии, Ий, Кк, 

Къ къ, Лл, Мм, Нн, Нг нг, Оо, Оь оь, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Уь 

уь, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, ъ, ы, ь, Ээ, Юю, Яя. 

нн 282 нש. 

нн нн. 


н 

Ⴄ нн 

Тхан класс йоккха а, сирла а ю. Классехь ю берашна партанаш. 

Хьехархочунна стол а, гIант а ду. Тхан классехь Дукха 

зезагаш ду. Тхан классехь пенах кхозуш дукха сурташ ду. 

Классехь ю счёт а, доска а, шкаф а. Оха тхешан класс цIена 

латтайо. Оха класс чу нуй а хьокху. Зезагашна хи а туху, шкаф 

а цIанйо. Оха классехь нехаш цкъа а ца юьту. Тхуна тхешан 

класс хаза хета. Тхо бераш школехь бертахь ду. 

 

Аа, Аь аь, Бб, Вв, Гг, ГI гI, Дд, Ее, Её, Жж, Зз. Ии, Йй, Кк, 

Кх кх, Къ къ, КI кI, Лл, Мм, Нн, Оо, Оь оь, Пп, ПI пI, Рр, 

Сс, Тт, ТI тI, Уу, Уь уь, Фф, Хх, Хь хь, XI хI, Цц, ЦI цI, Чч, 

ЧI чI, Шш, Щщ, Ъъ, Ыы, Ьь, Эз, Юю, Юь юь, Яя, Яь яь, II. 


н нн 957 ннש. 







ש 


Пирӗн колхоз пысӑк та пуян. Унӑн уй-хирӗ сарлака. Колхозӑн 

выльӑх-чӗрлӗх фермисем пур. Тӗрлӗ ялхуҫалӑх машиннсем 

нумай. Грузовиксем пур. Колхозӑн электростанци те 

пур. Колхоз электричество вӑйӗпе усӑ курать. Пирӗн колхоз 

вӑйлӑ тырпул тӑвӑть, выльӑхчӗрлӗх тухӑҫне ӳстерет. Колхозӑн 

клуб пур. Унта час-часах кино кӑтартаҫҫӗ. Киио курма 

шкул ачисем те ҫӳреҫҫӗ. Колхозра ваттисем те, ҫамрӑккисем 

те — пурте тӑрӑшса ӗҫлеҫҫӗ, Колхозниксен пурнӑҫӗ ҫултапҫулах 

лайӑхланса пырать. 

 

Аа, Ӑӑ Ӑӑ, Ӑӑ Бб, Вв, Гг, Дд, Ее, Ёё, Ӗӗ Ӗӗ, Ӗӗ Жж, Зз, Ии. Йй Кк, Лл, Мм, 

Нн, Оо, Пп, Рр, Сс, Ҫҫ Ҫҫ, Ҫҫ Тт, Уу, Ӳӳ Ӳӳ, Ӳӳ Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, 


нн שн: — Ӑӑ Ӑӑ, Ӑӑ Ӗӗ Ӗӗ, Ӗӗ Ҫҫ Ҫҫ, Ҫҫ Ӳӳ Ӳӳ. Ӳӳ 

ש нн 1,84 . שнש. 

нн нн. 


Ⴄ нн 

Ӄорагынрэтыльын Ролтынват алымалявка нитӄин, энмэн 

ы'ттъыт ныӄорагынрэтӄэнат. Ӄол итгъи ытлён пыкиргъи 

морыгколхозык. Гымыгрээн ытлён эквэтгъи уалвыльэты. 

Ӈэлвыл лыгэманаӈатгъэ. Гымнан ӄаат чывинтыльыт 

ӈалвыльэпы ӄырирыгьют тынтынэт ыттъыӄаеты. Эвыр ынкы 

ыттъыӄэе нывинвытэгнэтӄинэт ӄаат. Ынӄо винвыльуплыткук, 

алганэка, вэнвыеквэ намэчаткэн умкычыку. Эвыр пэтле 

ыяайпы омкычыкойпы нытавтаватыӈоӄэн. Ӄытлыги энмэч 

ыттъыӄэе ӄораӈы гэльулин. Аплёратвака омкычыкойпы 

ӄораӈы цалпыльыу-ӄачагты нъирэпинтыӄэтӄин, агтатъё 

ӄорагынрэтъыттъа. Ролтынват, лылепыльын ӄаагтатыльэты 

ыттъыкаеты, иквъи "А'мын како!" 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, Ӄӄ, Лл, Мм, 

Нн, Ӈӈ, Оо, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, ъ, 

Ыы, ь, Ээ, Юю, Яя. 

нн שн: — Ӄӄ, Ӈӈ. 

нн 15 нש. 

нн н нн. 






 


Часхыда кӧп иаа чирлер хыраа тартылғаннар. Амды кӱ-скӱде 

пістін, колхозтар паза совхозтар пай урожай чыыича-лар, 

Комбайннар, талайдагы корабльлар чілп, чазыларча чӱс 

чӧчелер. Комбайннар кизіп, саап, аарыглап салган гоңасты-кӧп 

машиналар тартымчалар. Городтаң тогысчылар киліп, 

колхоэниктерге полысчалар. Пістің областьтыц чалбах чазыларында 

кӱскӱ тогыс хайиапча. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, ғ, Дд, Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, Đi, Йй, Кк, Лл, Мм, 

Нн, ң, Оо, Öö, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Ӱӱ Ӱӱ, Ӱӱ Фф, Хх, Цц, Чч, ӌ, Шш, 


нн שн: — ғ, Đi, ң, Öö, Ӱӱ Ӱӱ. Ӱӱ 

нн 180 нש. 

нн нн. 


Ⴄ нн 

(н н н) 

Мёд колхозөх звероферма тəявəл. Тə вəлвəлт пӛхтӛ воӄыт. 

Лӛх вəх пəнэ катəтнə амəсвəлт. Ферманə вайхəта литот 

вертəӄат вəлвəл. Төт вайхəт литӛ лнтот верлӓтӛ. Вайхəт йэмӛ 

лӓвəтлал пӓни йӛмə лӓхӛллӓл. 

 

Аа, Ää, Бб, Вв, Гг, Дд, Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, Ӄӄ Ӄӄ, Ӄӄ Лл, Л'л', Мм, 

Нн, ӈ, Оо, Öö, Өө, Ӫӫ Ӫӫ, Ӫӫ Пп, Рр, Сс, т, Уу, Ӱӱ Ӱӱ, Ӱӱ Фф, х, Цц, Чч, Ч'ч', 

Шш, Щщ, ъ, Ыы, ь, Ээ, Юю, Яя, Əə, Ӛӛ Ӛӛ. Ӛӛ 

нн שн: — Ää, Ӄӄ Ӄӄ, Ӄӄ ӈ, Öö, Ӫӫ Ӫӫ, Ӫӫ Ӱӱ Ӱӱ, Ӱӱ Ч'ч', Əə,Ӛӛ Ӛӛ Ӛӛ. Ӛӛ 

нн 23 н ש. 

нн - нн. 







(н н н) 

Пи н ву.Гы пӓкыт хува мӓнл'ыт. Вул'ы л'авыл'ты брига-дайи 

пул'эт л'.тыл'л'аит... Ханты-Мансийск Иртыш ӫхаи пуу-ыл'м 

омысл'. Сит муи округев мет вэн вош. Сята Окружной соиет 

нол'. 

 

Аа, Ää, Бб, Вв, Гг, Дд, Ее, Ёё, Əə, Ӛӛ Ӛӛ, Ӛӛ Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, 

Лл, Л'л', Мм, Нн, ӈ, Оо, Өө, Ӫӫ Ӫӫ, Ӫӫ Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Фф, Хх, 

Цц, Чч, Шш, Щщ, ъ, ы, ь, Ээ, Юю, Яя. 

нн שн: — Ää, Əə, Ӛӛ Ӛӛ, Ӛӛ Л'л', ӈ, Өө, Ӫӫ Ӫӫ. Ӫӫ 

нн 23 н ש. 

нн - нн. 


Ⴄ нн 

(ששн н н) 

Тал парайн шовыр иунл новы, кул па лэпыт. Тал сахн дувел 

хошим. Товга йис. Шовыр талк улты сахыл луӈ саха пелытты 

питыс. Товпйн шовыр тал пунл питл па елып хопшат пун 

энмыл. Наврылыил шоврые шик хашн: ий тахайн, кимет 

тахайн пун похыл хоил. Шоврые луӈ сах лумытыл — ин лувел 

аӈта рувыӈ. 

 

Аа, Бб, Вв, Гг, Дд, Ее, Её, Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, Лл, Мм, Нн, 

ӈ, Оо, Пп, Рр, Сс, Тт, Уу, Фф, Хх, Цц, Чч, Шш, Щщ, ъ, ы, ь, 


нн שн: — ӈ. 

нн 23 н ש. 

нн - нн. 







(н н н) 

Əй пухəл'на лал' ай пəхтə вел'и. Тул'хин л'ув роптл'əл, рак 

иа«ə ар пəкəт тас лапмаха тал'ил'эх. Л'оньть ил'ə л'əцтəм 

пырнə, лэкəг йəтэмхə йахэма, вел'и ниньттяхв йəх. 

Вел'итəннам вента мəнэт. Төп ти пəхтə вел'и пухəл' ӄонəцнə 

вел'и л'ант л'ив. 

 

Аа, Ää, Бб, Вв, Гг, Дд, Ее, Ёё, Жж, Зз, Ии, Йй, Кк, Ӄӄ, Лл, 

Л'л', Мм, Нн, ӈ, Өө, Оо, ö, Пп, Рр, Сс, Тт, Ӱӱ Ӱӱ, Ӱӱ Уу, Фф, х, Цц. 

Чч, Ч'ч', Шш, Щщ, ъ, Ыы, ь, э, Юю, Яя, Əə. 

нн שн: — Ää, Ӄӄ, Л'л', ӈ, Өө, ö, Ӱӱ Ӱӱ, Ӱӱ Ч'ч'. 

нн 23 н ש. 

нн - нн. 


Ⴄ нн 




 





н 

B X 

P Z Y 

A 

D M E 

T N I 

L O 

G S U 

K R 

J H 

C W 


Ⴄ нн 

 

н שн н-19 . нн н 

. 

н нн н нש 

. нн -н нн н- 

. 







н 


Ⴄ нн 

н 

Ꭰ Ꭽ Ꮊ Ꮗ Ꮤ Ꮱ Ꮾ 

Ꭱ Ꭾ Ꮋ Ꮘ Ꮥ Ꮲ Ꮿ 

Ꭲ Ꭿ Ꮌ Ꮙ Ꮦ Ꮳ Ᏸ 

Ꭳ Ꮀ Ꮍ Ꮚ Ꮧ Ꮴ Ᏹ 

Ꭴ Ꮁ Ꮎ Ꮛ Ꮨ Ꮵ Ᏺ 

Ꭵ Ꮂ Ꮏ Ꮜ Ꮩ Ꮶ Ᏻ 

Ꭶ Ꮃ Ꮐ Ꮝ Ꮪ Ꮷ Ᏼ 

Ꭷ Ꮄ Ꮑ Ꮞ Ꮫ Ꮸ 

Ꭸ Ꮅ Ꮒ Ꮟ Ꮬ Ꮹ 

Ꭹ Ꮆ Ꮓ Ꮠ Ꮭ Ꮺ 

Ꭺ Ꮇ Ꮔ Ꮡ Ꮮ Ꮻ 

Ꭻ Ꮈ Ꮕ Ꮢ Ꮯ Ꮼ 

Ꭼ Ꮉ Ꮖ Ꮣ Ꮰ Ꮽ 






н 


ᎣᎩᏙᏓ ᎦᎸᎳᏗ ᎮᎯ, ᎦᎸᏉᏗᏳ ᎨᏎᏍᏗ ᏕᏣᏙᎥᎢ. ᏣᎬᏫᏳᎯ ᎨᏒ 

ᏫᎦᎾᏄᎪᎢ. ᎠᏂ ᎡᎶᎯ ᏫᏥᎦᎵᏍᏓ ᎭᏓᏅᏖᏍᎬᎢ, ᎾᏍᎩᏯ ᎦᎸᎳᏗ 

ᏥᏂᎦᎵᏍᏗᎭ. ᏂᏓᏙᏓᏈᏒ ᎣᎦᎵᏍᏓᏴᏗ ᏍᎩᎥᏏ ᎪᎯ ᎢᎦ. ᏗᎨᏍᎩᎥᏏᏉᏃ 

ᏕᏍᎩᏚᎬᎢ, ᎾᏍᎩᏯ ᏥᏗᎦᏲᏥᎾᎰ ᏦᏥᏚᎩ, ᎠᎴ ᏝᏍᏗ ᎤᏓᎪᎴᏰᏗᏱ ᎨᏒ 

ᏫᏗᏍᎩᏯᏘᏅᏍᏔᏅᎩ, ᏍᎩᏳᏓᎴᏍᎨᏍᏗᏉᏍᎩᏂ ᎤᏲ ᎨᏒᎢ. 

ᏣᏤᎵᎦᏰᏃ ᏣᎬᏫᏳᎯ ᎨᏒᎢ, ᎠᎴ ᏣᎵᏂᎩᏗᏱ ᎨᏒᎢ, ᎠᎴ ᎡᏣᎸᏉᏗᏳ ᎨᏒ 

ᏂᎪᎯᎸᎢ. ᎡᎺ:Ꮕ. 

 

Ꭰ Ꭱ Ꭲ Ꭳ Ꭴ Ꭵ Ꭶ Ꭷ Ꭸ Ꭹ Ꭺ Ꭻ Ꭼ Ꭽ Ꭾ Ꭿ Ꮀ Ꮁ Ꮂ Ꮃ Ꮄ Ꮅ Ꮆ Ꮇ Ꮈ Ꮉ Ꮊ Ꮋ Ꮌ 

Ꮍ Ꮎ Ꮏ Ꮐ Ꮑ Ꮒ Ꮓ Ꮔ Ꮕ Ꮖ Ꮗ Ꮘ Ꮙ Ꮚ Ꮛ Ꮜ Ꮝ Ꮞ Ꮟ Ꮠ Ꮡ Ꮢ Ꮣ Ꮤ Ꮥ Ꮦ Ꮧ Ꮨ 

Ꮩ Ꮪ Ꮫ Ꮬ Ꮭ Ꮮ Ꮯ Ꮰ Ꮱ Ꮲ Ꮳ Ꮴ Ꮵ Ꮶ Ꮷ Ꮸ Ꮹ Ꮺ Ꮻ Ꮼ Ꮽ Ꮾ Ꮿ Ᏸ Ᏹ Ᏺ Ᏻ Ᏼ 

н н שн 1809 . н н н. 

нн н н нн н 

нн - . 


Ⴄ нн 




 




 


 

нн н н нש , , 

, . 

нн -н нн - . 


Ⴀ Ⴀн нн 

Н (. . 3 .) 

(. . 1.) 

(. . 6 .) 


Ⴀხლო Ⴀხლო Ⴀღმოსავლეთის Ⴀღმოსავლეთის დამწერლობები 


Ⴀხლო 

Ⴀხლო Ⴀღმოსავლეთის 

Ⴀღმოსავლეთის დამწერლობები 


Ⴀ Ⴞ Ⴊ Ⴍ ႠႶႫ Ⴍ Ⴑ Ⴀ Ⴅ Ⴊ Ⴄ Ⴇ Ⴈ Ⴑ Ⴃ Ⴀ Ⴋ Ⴜ Ⴄ Ⴐ Ⴊ Ⴍ Ⴁ Ⴄ Ⴁ Ⴈ 

Н 

ש 

(н-н) 

(н-) 

Н- 

Н- 



Н 

ק י א 

ר כ ב 

ש ל ג 

ת מ ד 

ן ה 

ס ו 

ע ז 

פ ח 

ץ ט 




Ⴀხლო 




Н 


נתב עיפומ רבע םשה"וניבא םהרבא לש ובס לש ומשכ ך. גשומה "ירבע" 

נתב רכזנ"תובר םימעפ ך, תירבע תארקנ הניא םירבעה לש םתפש םלוא. 

נתה תפש תא םינכמ םויכ"ך "ארקמה ןושל" (וא "שדוקה ןושל") ידכ 

זח ןושלמ התוא לידבהל"וכמה לםג הנ "םימכח ןושל", בינ םצעב איהש 

תירבע לש רחואמ. זח לש םנושלב ןייצמ ירבע בתכ חנומה"תא אקווד ל 

םש לע ימראה בתכה "רהנה רבע". 

נתה אוה תירבעה הפשב בתכנש רתויב םסרופמה ץבוקה"ך, וב יכ םא 

הפשה לש המש רכזנ אל ומצע. תאז םע, ב םיכלמב' חי, וכ, ול והיעשיבו, 

אי, רפוסמ הקשברמ םישקבמ ךלמה והיקזח יחילש יכ, בירחנס לש וחילש 

רושא ךלמ, ב םמע רבדל"תימרא" ב אלו"תידוהי", םעהש ידכ (הארנכש 

תימרא רביד אל) םהירבד תא ןיבי אל, הפשה לש המש היה הזש הארנו, 

םילשורי רוזאב רבודש בינה לש ומש תוחפל וא 

 

ת ש ר ק צ פ ע ס נ מ ל כ י ט ח ז ו ה ד ג ב א 

Н нн 4 . нש. нн 

н нн. н н — . 


ש 


שידִיי(ןושל עמאמ ןפורעג טפא) טדערעג טנייה טרעʻ סˌʻ ךˋרפּש ˋ זיא 

םורˋ ךרוד4 טלעʻ רעד רעביא ןדִיי ןˌילימ, ןשיזנכשא ןופ רקיעב 

םאטשפא. 

ראפ טלעוו רעטייווצ רעד-םורא ןבאה גירק 11 שידיי טדערעג ןדיי ןאילימ 

עמאמ סלא-ןושל. םורא שידיי ןדער סגאטוצ טנייה 3 ןשטנעמ ןאילימ, 

עקירעמא ןוא לארשי ןיא רקיעב - יד שידיי זיא ייז ןופ טפלעה א ראפ ןעוו 

ךארפש עטשרע. 

ʻ שטיודכיוה יד ןופ טפיוהרעביא טמאטש ךארפש עשידיי יד טˌה ןעמ סˌ 

עפארייא ןיא טערעג לאמא (זנכשא ץלא טנאקאב ןעוועג ןאד זיא סאוו), 

ךארפש עשטיוד יד טכאמעג ךיוא ךיז טאה ךארפש םעד ןופ סאוו. (טשינ 

שישטייד ןופ טמוק שידיי זא טלעוו יד ןיא ןעמונעגנא זוא סע יוו יוזא). 

 

ע, ס, (ן), נ, (ם), מ, ל, (ך), כ, כּ, י, ט, ח, ז, ו, ה, ד, ג, ˤ, ב, א 

ת תּ, שׂ, ש, ר, ק, (ץ), צ, (ף), ˦, פּ, 

שн н нש, ש, нש, . 





Ⴀხლო 




 


ונידאלה (תילוינפס) איה אל קר הפש, איה םג תוברת המלש, תכלוהש 

תדחכנו. 

תוברת תללוכש הפש, םיגהנמ, יעטק תורפס, םירופיס תודגאו ורבעש 

רודמ רודל, תומיענ, םיריש, םילכאמ, חרוא םייח, דועו לכ ךכ הברה. 

התיה ונל הבשחמ ילואש םורופ קוסעיש תוברתב וזה, לע היביכר םינושה, 

רקיעבו ףונב ישונאה הוויהש התוא, רצי רמישו התוא, םורתי ךשמהל 

הרומיש, םורתי בוריקל ןיב םישנאה םיבהואה התוא וא םיעגעגתמ הילא, 

ילוא טעמב םורתי םג םישנאל רבכש טעמכ וקיפסה לחוכש (ינאו תינמנ 

לע ולא), רשפאי םהל רוכזל. 

לכ ימ הצורש םורתל ויתועידימ, רפסל, ףיסוהל דוע ךבדנ, ןמזומ. 

לכ ימ הצורש תעדל דוע דועו, ןמזומ. 

 

н 100 нש, нש, 

ннש, н ש, нש. нн 

н нн . 



(н-) 

н нн нн: 

 


нн 30 нש, 

ש, ש. нн нн. 




Ⴀხლო 





Н- 

Н- н нн нн 

н н . 

 



Н- 


Н- н нн нн 

н н 

 




Ⴀხლო 





 



 

 

 

 

 


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



Ⴀხლო 




 


( ) 

 

3000 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

- 

 

 

 

 

- 

 

( 

) 

 

: 

 

 

 

 

 

 

 

 

() нн 350 Нש, 

ש, нש, ש. нн н нн 

н ש. н н — . 

н н н: нн (1 .), 

(5 .) н (5 .). 



 

 

ש 

 

 

 

ש 

 

 




Ⴀხლო 





 

ق ز ا 

ك س ب 

ل ش ت 

م ص ث 

ن ض ج 

ه ط ح 

و ظ خ 

ي ع د 

غ ذ 

ف ر 


1 


300 ﻣ آأ ﺎﻬﺛﻳ ،ﻟﺎﻌﻟا ﻲﻓ ارﺎﻧا تﺎﻐﻟا آأ ىﺣإ ﻲه ﺑﻌﻟا 

،ﻲﺑﻌﻟا 

ﻟﺎﻌﻟا ﺳﺎﺑ ﻓوﻌﻟا 

ﻟا ﻲﻓ ﺎهﺛﻣ عزﻳو ،ﻧ نﻣ 

ﻲﻟﺎﻣو دﺎﺗو ﺎآﺗو ناﻳآ ةروﺎﻟا ىﺧﻷا ﺎﻟا ﻣ ﻳﻌﻟا ﻰﻟإ ﻓﺎﺎﺑ 

ﺣ ﻰﻟإ ﺗو ﻣﺎﻟا تﺎﻐﻟا عوﻓ ﻣ عﻓ آأ ﻲه ﺑﻌﻟا ﻐﻟا . لﺎﻐﻟاو 

ﻣارﻵﺎآ ىﺧأ ﻣﺎﺳ تﺎﻐﻟ ،ﺎهﻏو تادﻟاو ﻟا ﺣﺎﻧ ﻣ ،آ 

،ﻣﻼﺳا ﻧﺎﻳﻟا عﺎﺗأ ىﻟ ىﻗ هأ ﺑﻌﻟا ﻐﻟ 

. ﻳﻬﻣﻷاو ﻳﻌﻟاو 

ﻳﻟا ﻳدﺎﺣﻷاو ،نﻟا 

: مﻼﺳا ﻲﻓ ﺳﺎﺳﻷا ﻊﻳﻟا يرﻣ ﻐﻟ ﻲﻬﻓ 

ﻲﻓ ةﻼﻟا ﺗ ﻻو ،ﺳ و ﻋ ا ﻰﺻ ا ﻋ ﺑ ﻣ لﺳﻟا ﻋ ﻳوﻟا 

رﺎﻧا ﺛإ . ﻐﻟا هه تﺎآ ﻣ ﻌﺑ نﺎﺗﺑ ﻻإ ( ىﺧأ تادﺎﻋو) 

مﻼﺳا 

ﺳﺎﻟا ﻐﻟ ﺻأ ذإ ،ﺑﻌﻟا ﻐﻟا ﻧﺎﻣ ﻌﺗرا ،ﻻود ﺳﺄﺗو ،مﻼﺳا 

ﻣ آ ﻰﻋ ﺷﺎﻣ ﻏ وأ اﺷﺎﻣ اﺛﺄﺗ ،ﺑﻌﻟا تﺛأو ،بدﻷاو ﻌﻟاو 

. ﻼﻣ ﻳدرﻷاو ﺳرﺎﻟاو آﻟﺎآ 

،ﻲﻣﻼﺳا ﻟﺎﻌﻟا ﻲﻓ ىﺧﻷا تﺎﻐﻟا 

 

ق ف غ ع ظ ط ض ص ش س ز ر ذ د خ ح ج ث ت ب ا 

ي و ه ن م ل ك 

нн 200 . н ש 

(125 .), ש (70 .), Нש (2,5 .), нש (1,2 

.). нн н нн н ש. н 

н — . 




Ⴀხლო 




 


سرﺎﻓ ﺎﻬﻧﺎﺑز رد نﺎﻬﺟ.سرﺎﻓ نﺎﺑز ﺳر ر انار و 

جﺎﺗنﺎ و زا نﺎﺑزﺎه ﺳر ر نﺎﻧﺎﻐﻓا 

ﺳا. رد انار دﻧ ﺑ ٧٠ ملنو، رد نﺎﻧﺎﻐﻓا ٢٠ 

ملنو، رد جﺎﺗنﺎ ملنو، و رد نﺎﺑزا 

پنﻣار ٧ ملنو ﻧ رﺳ دراد.[نزا ﺑ ذ ﻣﻊﺑ] 

نﺎﺑز سرﺎﻓ شنارو نز رد نﺎﺳوه و نﺎﺎ دراد 

(ﺎﻧ:نﺎﺑز سرﺎﻓ رد ﺷ هرﺎﻗ نﺎﺳوه). ورﻓه م 

ناﺗ رﺎﺷ سرﺎﻓنﺎﻧاد نﺎﻬﺟ ار پنﻣار ١١٠ ملنو ﻧ 

دروﺑ د. [نزا ﺑ ذ ﻊﻣ] 

ﺎﺑ دﺟو اﻧ سرﺎﻓ رد لﺎﺣ ﺎﺣ نﺎﺑز ﺳر نﺎﺎ 

نﺳ. لو ﻗ زا رﺎﻌﺳا ﻧاس .نﺎﺑز ﺳر و 

هﻓ ﺷهرﺎﻗ ه رد نﺎﻣز راﻣا لﻐﻣ هدﺑ ﺳا. نﺎﺑز 

ﺳر ن نﺎﺎ، ودرا، ( رد ﻊﻗاو "مﻼﺳاهﺷ" نﺎﺑز 

ه ﺳا) ﺑ تﺷ ﺗ ثﺎﺗر سرﺎﻓ هدﺑ ﺳا و هژاوﺎه 

سرﺎﻓ ﺑرا زدا رد ن دﺟﻣ م 

ظ ط ض ص ش 

 

س ژ ز ر ذ د خ ح چ ج ث ت پ ب ا 

ه و ن م ل گ ق ى ف غ ع 

нн 28,7 . ש. 



ש 


د ﯥ ﻧﻟﺑ وا ﻧﺑﺎ وړز ورﻧ ﻲﺳاد وا يﻬ وا ترﺎﻬﺑ ﺎﻬﻣ ﺎﺳوا اﻳو 

مارﺎﺳ ﺟار د - يرﺎ ﻧا هﻳډ ه هدﻼﻣ ﺗ ﺎﻧﻏﻟ بدا 

بﺎ ړﻣ - هﻳﺷ ﻟ هړز ﻧ ﻲﺻا ﻬ هﻣ لﻗ ت 

وا ﻲﻋ ﻣ ﺗ ﺳ ﺎﻧ ﺣ ﻲﻳادﺑ وا رﻣ ﺎﺎ ﻲﻧﺎﻧﻳ يﺧﺎﺑ د ﯥ 

-ي 

بﺎ ۍﻟ ﻳ هﻣ ﻲﻳادﺑ د ، يد ېﺗا ېﺧ وا ﻧﺑ ﻲهﻣ 

ﻟﺎ ﺳ ﻧﻳ هدﻼﻣ ﺗ ﯥ ﻏار سﻻ ( ﻧ) 

هﻳاو اد ېد ﻟ 

د ﻧراه-ﻲﺷ 

ﻟوا ﻧﺑﺎ ﯥ دﻟرد ناﺗ ېدد بدا ﻻ ېﻧاړو 

ﯥ ﻋﻣ يﻌﺷ ېﺷ لﻧﻣ ﯥ رﻣ ﻳ ﻟﺎﻳا نﺎﺟار د نﺎﺳوه 

ﻟاﺣ لاﻟ يه هﺗﻬﻣ ﻻ ﺷور د ،ېﺷ 

دود ﻟ ۍ ﺎﻳو 

-ﻳرﺎﺗ 

ﺗﺎﺑدا د - ﻣداه ﯥﻟز ﻣ ﺳ ) -يﻟ 

ه ﻧوﻌﺷ 

( ېرود ﻣ وا ﻧﻏﻟ 

 

ص ض ښ ش س ږ ژ ز ړ ر ذ ډ د ح خ څ چ ځ ث ج ټ ت پ ب ا 

ۍ ې ي ئ ى ؤ و ۀ ه ڼ ن م ل ګ ق ط ظ ع غ ف 

שн 30,5 . нש, ש, 





Ⴀხლო 




 


ﻳا . ﻲه ﻲﻧ ﻲﭰ نﺎﻣ تﺳ ﻲﻟﭔ يﮅﺳ ﺗ ﻲه ها رﺗ مﺎﻋ 

ارو ﻲﻬﻟ ه ﻲﺟ ( َءﻲﻟﭔ) 

تا ﺎﺟ ﻲه ﻲﻟﭔ ﻳﻗ مﺎﺗ يﮅﺳ ﻲهﺎﻧ 

ﻏ ﻲ ﻳ ﻲﺗ ﮅﺳ ِءاﻧﺎ ﻳﮅﺳ ﺗ ڻﺎﺎﮀ . ﻲه ﻲﻧ ﻲﭰ نﺎﻣ 

ﻧﭝا 

نﻣﺣ ( هﻏو نﻳﻧا ،ﻐﻣ ،ﻧﺎﺧﺗ ،ﻧﻏرا ،ﺑﻋ) 

ﻣﻗ يﮅﺳ 

ﻲﺗ َءﻲﻟﭔ يﮅﺳ ﺟ هﻏو َءيﻳﻧا ،ﻲﺳرﺎﻓ ،ﻲﺑﻋ يﻬﺗ . ه ن 

ﺟ 

يرو ﺎﻳ نﺎﺳ َءﻲﻳﺗ يرﭤ ﻟ ﻲا ﺎﺟ ﻟﭔ ﻬﻧا ۽ ﺛا ﭨﻬ 

،( 

ﺑ) 

ڪﺑ ،( 

ﺑ) 

ﺑ ﺟ . ﺎﻳو ﻲﭤ مز ۾ َءﻲﻟﭔ ( يﮅﺳ) 

ه ﺗ ﺟ 

ﺎﻣ ،( 

ﺳا) 

ﮡ ( ﻗﻣ) 

ﻣ ،( 

ها) 

ڻاﻬ ،( 

ﻌ) 

نﺎاز 

( ﻟا ﺳر) 

” ﺎﻳ“ 

صﻣ ﺎ ﻲ َءيﮅﺳ ۾ رود ﻲاوا. 

هﻏو ( ﻣ) 

نﺎ ع1719) 

رؤد ﻲﺟ نڙﻬ ي سﻣ ﻲ ترو نا ،ﻲه ﻧﺎ 

ﻬﺟ ﻟ بﺎ ﻲﻟﺎﻧ ” تاﻟا ﻣﻣ“ 

يﭠ ﻟاﺑا موﻣ ۾ ( ع1782 

. ﻳو ﻳﺳ يﮅﺳ ﻲﺟ ﻟاﺑا ﻲ 

 

ڙ ر ذ ڍ ڊ ڏ ڌ د خ ح ڇ چ ڃ ﺟ ڄ ج پ ث ٺ ٽ ٿ ت ڀ ٻ ب ا 

ڱ ڳ گ ڪ ق ڦ ف غ ع ظ ط ض ش ص ز س ڙه 

ي ه و ڻ ن م ل 

нн 20,2 . ש, нש 

(ש, , ). нн н- 

нн . 



۔ﮯﮨ ﻊﻗاو ﮟﻣ ﮯﺣ ﺑﻐﻣ لﺎﺷ ﮯ ﺎﻳا ﺑﺟ نﺎﺎ 

ڑﺎﮩ ﮯﻗﻼﻋ ﻟﺎﺷ روا ﺑﻐﻣ روا ﮟﮨ ﻧاﻣ ﮯﻗﻼﻋ ﻗﻣ ﮯ نﺎﺎ 

ﮯ نﺎﺎ ﺎﻳرد ہﻳ ۔ﮯﮨ هﺳ ۓﺎﻳرد ﺎﻳرد اﮍﺑ ﮯﺳ ﺳ ﺎ نﺎﺎ ۔ﮟﮨ 

رﺳ ر ﮯﺳ هﺳ روا بﺎ ،ﺣﺳ روا ﮯﮨ ﺎﺗﮨ عوﺷ ﮯﺳ لﺎﺷ 

روا ﮯﻗﻼﻋ ﺳو ﮯ هﺳ ،ﮯﻗﻼﻋ ﻗﻣ ﮯ ﺣﺳ 

۔ﮯﮨ ﺎﺗ ﮟﻣ 

ﮟﮨ ﮩﻧ ،ﮟﮨ ﻧاﻣ ﮯﻗﻼﻋ ﺑﺟ ﺳو روا ﺳو ،ﻟﺎﺷ ﮯ بﺎ 

ﻗﻣ بﺟ ﮯ بﺎ روا ﻗﻣ ﮯ هﺳ ۔ﮟﮨ ﺷﺎ ﻳز ﺎﻳ دﺎﺑ روا 

ﮯﮨ ﻣ ںﺳ ڑﺎﮩ نﺎﺑ ﺗ ﮦدﺎﻳز ۔ﮟﮨ اﺳ ﮯﻳر ﮯﻗﻼﻋ 

ﮟﻣ يﻗﻼﻋ ﺑﻐﻣ ﮯ ﺣﺳ ۔ﮯﮨ ئاﺳ روا ﻧاﻣ 

ہﻗﻼﻋ ﺎ ﺳ ﻟ 

ﺳ ﺎ ﺎﻧد ﮟﻣ تﺎﺟ ہﻗﻼﻋ ﻟﺎﺷ روا ﺣﺳ ﻟﺎﺷ ہﺟ ﮟﮨ ڑﺎﮩ ﮯﻧ 

۔ﮯﮨ ﻊﻗاو ہﺳ ڑﺎﮩ ﺎﻧوا ﮯﺳ 

 

ا ب پ ت ٹ ث ج چ ح خ د ڈ ذ ر ڑ ز ژ س ش ص ض ط ظ 

ے ء ﮦ ه, ﮩ, ﮨ ع غ ف ق گ ل م ن و 

н 45 . нש, ש. н- 

н н нн . 




Ⴀხლო 




 


 

ل ڵ گ ق ڤ ف غ ع ش س ژ ز ڕ ر د خ ح چ ج ت پ ب ا 

ى,ێ ه وو و ۆ ن م 

н 18 . нש, ש, 

Нש, ש. нн н нн 

. 


ש 


ﻧد و ﺎﻀﻓ و ﺎهرﺎﺧﺎﺳ 

و ﺎه 

ﺳرﺑ ﻧاد ًﻻﻌﻣ ار ﺎﻳر 

ﺎﺑ ن رد ﻧادﻣ 

ﻧاد ار ﺎﻳر ﻳد هﺎﻳد . ﻣ 

ﻳﻌﺗ ( ﻐﺗ) 

ﺎههﺎﻳد) 

ﺳرﻣ 

ﻳﺟ و ﻗد ﻳﺎﻧ ﺑ و لﺻا زا ﻣ لﻻﺳا 

.( ﺳاهﺷ 

نﺎﺑ تﺎﺎﻳر ﻓ رد ﻧ ﻳد 

ﺎهرﺎﺧﺎﺳ ﻟو ،دورﻧ 

رﺎﺷﺑ 

ﻌ مﻋ زا ﻳ دﺧ تﺎﺎﻳر 

ﻳﻓ هﻳو ﺑ ﻌ ﺎﻬﻧاد زا ﺑ هوﻣ 

نﺎﻧاﺎﻳر اهﻳو 

. ﻧﻣ 

ﺳ 

ﻟو دراد ﺗ تﺎﺎﻳر ﺑ رﺎﺑ ﺷ و دﺎﻗا ،ﺳﻬﻣ 

،ﻌ مﻋ 

ﺳرﺑ و ﻳﻌﺗ ﺑ ( دﺑرﺎ ﻧ و) 

ﺎﻳر ًﺎﻓﺻ ﻳﻻد ﺑ نﺎﻧاﺎﻳر هﺎ 

. ﻧزادﻣ 

ﺎهرﺎﺧﺎﺳ ﺧﺑ 

 

ש нн 4 . нש. н- 

н н нн ש нн . 




Ⴀხლო 




 


ﻣ بﻐﻟا ﻰﻟإو ﺑﻌﻟا ةﻳﻟا ﺷ ﻣ قﻟا ﻰﻟإ ﻊﻳ يﻟا ﻲﺎﻟا ﻟ 

ﻰﻋ ﺣﺎﻟا لﻟ مﺎﻌﻟا عﻟا ﻎﻳ . ﻳرﺎﻟا ﻋ ﻣ ءﺎﺳﺄﺑ ناﻳإ 

ﻲ ﻰﻋ بﻌﻟا ﻳو . ﻟا ﻧ ﺎﻬﻣ ناﻳإ ﺣ ،آ 3300 ﻧ ﻟا 

ﻳدﻌﻟاو ﻗو ﻳﻟاو تارﺎﻣاو نﺎﻋ) 

ﻲﺑﻐﻟا ﻟا ﻲﻓ ءاﺳ ﻟا 

ىﻳ .( ﻟو زاﺣﻷا) 

نﺎﺑﻋ ﻗإ ﻲﻓ قﻟا ﻣ وأ ،( 

قاﻌﻟاو ﻳﻟاو 

ﻟا ﺣاﺳ ﻲﺛ نأ ﺎآ . ﻳﻗو ﻲﻳرﺎﺗ " ﻲﺑﻌﻟا ﻟا" 

ﺳا نأ بﻌﻟا 

ﺣاﻟا ﻰﺣو . ﻓ ﻟا ﻲﻟاﺣ ناﻳإ ﺗ ﺎﺑ ،ﺑﻋ ناﺑ ﺗ 

ﺑﻋ ﺎﻗ ﺎﻬﺗ لاﺗ ﺎﻣ ﻧاﻳا 

 

ر ُت ُﺗ ن م ل ك ك ج ِت ﻰِﺗ ه غ ف ٰت ت د د ث ب ب َت ﺎَﺗ 

ع ز ى وُتو ُتط ت ش س 

н 30,8 . нש, нש. н- 

н нн. 



ﻳدرﻼﺗ نﺎﻐﻧﯘﻏرﯘﻧ ﺎﻟﺑ ەﻳﯧﻳۋ ! ﯖﻳﻟەآ شﯘﺧ ﺎﻏەﻳﯧﻳۋ 

ﻧﯘﻣزەﻣ ﻳ ﯔﻧرﻼﺗ ﯘﺷ ﯘﺗ رﯘﻐﻳﯘ رەە , پﯘﻟﺑ ەﻳﯧﯧ 

ﯧﻗ ەﯚآ ﺳ , ﻧەﻳﻳەد نەﻗ ﺑ ﯔﻧرﻼﺗ لﻣ رەدەﻗ ﺑ 

ەﻏﻳزﺎه . ﻳا چﯜآ ەﻳەﯖﯧآ ﻧﯘﻣزەﻣ ﯔﻧەﻳﯧﻳۋ ەرﯘﻐﻳﯘ 

. ﻧﻼﺗ [ 2] 

764 ﻲﻣەﺟ ادەﻳﯧﻳۋ ەرﯘﻐﻳﯘ 

 

گ ل م ن ه ڭ ئ ب پ ت ج چ خ د ر ز ژ س ق كە ﺎ 

ئ ﻰ ي ۋ ې ئۈ ئۆ ئۇ 

нн 8 . нש, нש. 

нн нн. 




Ⴀხლო 





Н (. . 11 .) 



 

 




Ⴀხლო 





Н 

ኀ ኁ ኂ ኃ ኄ ኅ ኆ ዠ ዡ ዢ ዣ ዤ ዥ ዦ 

ነ ኑ ኒ ና ኔ ን ኖ የ ዩ ዪ ያ ዬ ይ ዮ 

ኘ ኙ ኚ ኛ ኜ ኝ ኞ ደ ዱ ዲ ዳ ዴ ድ ዶ 

አ ኡ ኢ ኣ ኤ እ ኦ ጀ ጁ ጂ ጃ ጄ ጅ ጆ 

ከ ኩ ኪ ካ ኬ ክ ኮ ገ ጉ ጊ ጋ ጌ ግ ጎ 

ኸ ኹ ኺ ኻ ኼ ኽ ኾ ጠ ጡ ጢ ጣ ጤ ጥ ጦ 

ወ ዉ ዊ ዋ ዌ ው ዎ ጨ ጩ ጪ ጫ ጬ ጭ ጮ 

ዐ ዑ ዒ ዓ ዔ ዕ ዖ ጰ ጱ ጲ ጳ ጴ ጵ ጶ 

ዘ ዙ ዚ ዛ ዜ ዝ ዞ ጸ ጹ ጺ ጻ ጼ ጽ ጾ 

በ ቡ ቢ ባ ቤ ብ ቦ ኘ ኙ ኚ ኛ ኜ ኝ ኞ ፀ ፁ ፂ ፃ ፄ ፅ ፆ 

ተ ቱ ቲ ታ ቴ ት ቶ አ ኡ ኢ ኣ ኤ እ ኦ ፈ ፉ ፊ ፋ ፌ ፍ ፎ 

ቸ ቹ ቺ ቻ ቼ ች ቾ ከ ኩ ኪ ካ ኬ ክ ኮ ፐ ፑ ፒ ፓ ፔ ፕ ፖ 



የአክውያን ፈን (ኪንግደ) በኢትዮጵያ የጀያው ጠንካ 

ንግታዊ ኅበብ (ፖቲ) ነበ። በፋ፣ እና ቻይና ይገኙ ከነበ ታ 

ንግታት በወደኛነት የቈጠ ት ኅይ ነበ። በ6ኛው እት ዓት 

የአክውያን ግዛታዊ ቍጥጥ የዛዋን የን ግዛት ይጨ ነበ። ግን በ7ኛው 

እና በ8ኛው አኣት የአክ ጣኔ በእና ነት እና ፋፋት ተዳክ 

ውድት በ። ተከታዩ የዛጔ ወ-ንግት ክ በድንገት እንደተነ በድንገት 

ያበ፣ ይኵኖ አክ ጣን ጨበጠ 1270 እ.ኤ.አ.፤ እንዲያ 

የጀያው የናዊው ወ-ንግት ዐፄ ነ። 

 

ኀ ኁ ኂ ኃ ኄ ኅ ኆ ዠ ዡ ዢ ዣ ዤ ዥ ዦ 

ነ ኑ ኒ ና ኔ ን ኖ የ ዩ ዪ ያ ዬ ይ ዮ 

ኘ ኙ ኚ ኛ ኜ ኝ ኞ ደ ዱ ዲ ዳ ዴ ድ ዶ 

አ ኡ ኢ ኣ ኤ እ ኦ ጀ ጁ ጂ ጃ ጄ ጅ ጆ 

ከ ኩ ኪ ካ ኬ ክ ኮ ገ ጉ ጊ ጋ ጌ ግ ጎ 

ኸ ኹ ኺ ኻ ኼ ኽ ኾ ጠ ጡ ጢ ጣ ጤ ጥ ጦ 

ወ ዉ ዊ ዋ ዌ ው ዎ ጨ ጩ ጪ ጫ ጬ ጭ ጮ 

ዐ ዑ ዒ ዓ ዔ ዕ ዖ ጰ ጱ ጲ ጳ ጴ ጵ ጶ 

ዘ ዙ ዚ ዛ ዜ ዝ ዞ ጸ ጹ ጺ ጻ ጼ ጽ ጾ 

በ ቡ ቢ ባ ቤ ብ ቦ ኘ ኙ ኚ ኛ ኜ ኝ ኞ ፀ ፁ ፂ ፃ ፄ ፅ ፆ 

ተ ቱ ቲ ታ ቴ ት ቶ አ ኡ ኢ ኣ ኤ እ ኦ ፈ ፉ ፊ ፋ ፌ ፍ ፎ 

ቸ ቹ ቺ ቻ ቼ ች ቾ ከ ኩ ኪ ካ ኬ ክ ኮ ፐ ፑ ፒ ፓ ፔ ፕ ፖ 

() нн 15 . Нש. 

нн н н нн. н н — 

. 




Ⴀხლო 




 


 

ቸ ቹ ቺ ቻ ቼ ች ቾ የ ዩ ዪ ያ ዬ ይ ዮ 

ኁ ኂ ኃ ኄ ኅ ኆ ደ ዱ ዲ ዳ ዴ ድ ዶ 

ነ ኑ ኒ ና ኔ ን ኖ ጀ ጁ ጂ ጃ ጄ ጅ ጆ 

ኘ ኙ ኚ ኛ ኜ ኝ ኞ ገ ጉ ጊ ጋ ጌ ግ ጎ 

አ ኡ ኢ ኣ ኤ እ ኦ ጐ ጒ ጓ ጔ ጕ 

ከ ኩ ኪ ካ ኬ ክ ኮ ጠ ጡ ጢ ጣ ጤ ጥ ጦ 

ኰ ኲ ኳ ኴ ኵ ጨ ጩ ጪ ጫ ጬ ጭ ጮ 

ኸ ኹ ኺ ኻ ኼ ኽ ኾ ጰ ጱ ጲ ጳ ጴ ጵ ጶ 

ዀ ዂ ዃ ዄ ዅ ጸ ጹ ጺ ጻ ጼ ጽ ጾ 

ቈ ቊ ቋ ቌ ቍ ወ ዉ ዊ ዋ ዌ ው ዎ ፀ ፁ ፂ ፃ ፄ ፅ ፆ 

ዐ ዑ ዒ ዓ ዔ ዕ ዖ ፈ ፉ ፊ ፋ ፌ ፍ ፎ 

ዘ ዙ ዚ ዛ ዜ ዝ ዞ ፐ ፑ ፒ ፓ ፔ ፕ 

ተ ቱ ቲ ታ ቴ ት ቶ ዠ ዡ ዢ ዣ ዤ ዥ ዦ 

н 3,5 . Ннש, Нש. 

нн н н нн. 



н 

н (16 .) 

(16 .) 

 

н (7 .) 

 

(5 .) 

(8 .) 

(7 .) 

 

(4 .) 

 

(10 .) 

н (6 .) 

(8 .) 

 

 

 

н 




Ⴀხლო 





 

 

 

н 

н 

 



н 

अ ऐ छ द ऱ ग़ 

आ ऑ ज ध ल ज़ 

इ ऒ झ न ळ ड़ 

ई ओ ञ ऩ ऴ ढ़ 

उ औ ट प व फ़ 

ऊ क ठ फ श य़ 

ऋ ख ड ब ष ॠ 

ऌ ग ढ भ स ॡ 

ऍ घ ण म ह 

ऎ ङ त य क़ 

ए च थ र ख़ 




Ⴀხლო 




 


संकृ संकृ संकृ संकृ तं तं पृिथां ाचीना समृा वैािनक च भाषा मयते । िववाङ् मयेषु 

संकृ तं ेरम् इित न के वलं भारते अिप तु समिवे एतिषये 

िनणयािधकारिभ: जनै: वीकृ तम् । महष पािणिनना िवरिचता अायायी 

इित संकृ ताकरणम् अधुनािप भारते िवदेशेषु च भाषािवािननां 

ेरणा थानं वतते . संकृ तशदा: एव उरं दिणं च भारतं संयोजयित । 

संकृ ते एकय धातो: पािण अथकालानुसारेण दशसु लकारेशु भवित । 

येक-लकारे थमपुष:, मयमपुष:, उमपुष: इित य: पुषा: सित । 

 

अ आ इ ई उ ऊ ऋ ॠ ऌ ॡ ए ऐ ओ औ का क क क क क क क क कु कू कृ कॄ कॢ कॣ के कै को 

कौ क् लँ लँ कं कः कः क ख ग घ ङ च छ ज झ ञ ट ठ ड ढ ण त थ द ध न प फ ब भ 

म य र ल ळ व श ष स 

н שнн н н 

н. нн н нн . н 

н — . 



िहदी सांवैधािनक तौर पर भारत क थम राजभाषा है और सबसे यादा 

बोली और समझी जानेवाली भाषा है। िहदी और इसक बोिलयाँ उर एवं 

मय भारत के िविवध ांत म बोली जाती ह । २६ जनवरी १९६५ को 

िहदी को भारत क आिधकारक भाषा का दजा दया गया। 

चीनी के बाद िहदी िव म सबसे यादा बोली जाने वाली भाषा है । 

भारत और िवदेश म ६० करोड़ (६०० िमिलयन) से अिधक लोग िहदी 

बोलते, पढ़ते और िलखते ह । फ़जी, मॉरशस, गयाना, सूरीनाम और नेपाल 

क अिधकतर जनता िहदी बोलती है । 

भाषािवद िहदी एवं उदू को एक ही भाषा समझते ह । िहदी देवनागरी 

िलिप म िलखी जाती है और शदावली के तर पर अिधकांशत: संकृ त के 

शद का योग करती है । उदू नतािलक़ म िलखी जाती है और शदावली 

के तर पर उस पर फारसी और अरबी भाषा का यादा असर है । 

ाकरिणक प से उदू और िहदी म लगभग शत-ितशत समानता है - िसफ़ 

कु छ खास े म शदावली के ोत (जैसा क उपर िलखा गया है) म अंतर 

होता है। कु छ खास विनयाँ उदू म अरबी और फारसी से ली गयी ह और इसी 

तरह फारसी और अरबी के कु छ खास ाकरिणक संरचना भी योग क 

जाती है। 

 


कौ क् लँ लँ कं कः क ख ग घ ङ च छ ज झ ञ ट ठ ड ढ ण त थ द ध न प फ ब भ 


нн 250 . н שнש 

-нש, -нש, , , , 

-нש, нש. нн н нн 

. 




Ⴀხლო 




 


मराठी भाषेचा उदय संस्कृ तया भावाने ाकृ त भाषेया महाराी या 

बोलीभाषेपासून झाला. पैठण (ितान) येथील सातवाहन साायाने 

महाराी भाषेचा शासनात वापर सवथम के ला. देविगरीया यादवांया 

काळात मराठी भाषा व संकृ तीची भरभराट झाली. छपती िशवाजी 

महाराजांनी मराठी साायाची मुतमेढ रोवली आिण पेशांनी या 

साायाचा िवतार के ला. यानंतर मराठी भाषेस राजाय िमळाला. इ.स. 

१९४७ नंतर वतं भारत देशाने मराठीला अिधकृ त रायभाषेचा दजा 

दला. इ.स. १९६० मये मराठी भािषकांया एकसंध महारा रायास 

मायता िमळाली आिण मराठीस राजभाषेचा मुकु ट ा झाला. इ.स. 

१९३०[संदभ ा] पासून मराठी सािहय संमेलन सु झाले. मराठी 

सािहियकांनी १९९० या दशकापयत मराठी सािहयाचा कळस गाठला. 

ावणबेळगोळ येथील सवात जुना मराठी िशलालेख, तािधकार- 

कामत.कॉमसवात जुना मराठी लेखनाचा पुरावा सातारा येथे िवजयादत्य- 

काळातील तापीवर आहे (इ. स. ७३९) येथे आहे. ावणबेळगोळ, 

कनाटक येथे सवात ाचीन मराठी िशलालेख आहे. हा िशलालेखात राजा 

गंगराया व याचा सेनापती चामुंडराया 

यांचे उलेख आहेत. 

 




нн 66,5 . н ש 

שש. нн н нн 

. 


н 


व भाय् छगु हे मूल नं उपित जुया ई नापं िवकास जुगु मखु| व भाय् 

नेपाल गाले शतादीय शतादी त यो भाय् यागु सिमण नं आ यागु प 

कागु ख:| नेपाल गाले दले हापा मंजुी वया िबयागु धागु बाखं कथं थन 

दले हापा महाचीनया मनु वगु धैगु खंयात छुं वाली याई| ईिमगु भाय् 

नेपाल भाय् या दले हापागु ोत जुइफु | गोपाल व मिहषपाल वंशया भाय् 

या बारे छु खास तय लूगु मदु| ईिमगु भाय् ागु हे जूसां व भाय् नं न नेपाल 

भाय् या उपितले छुं वाली यागु जुईमा धैगु भलसा काये यु| व धुंका 

वोगु 

करांत ईले व: नेपाल गा:या भाय् ले चीनीया-ितबती भाय् या महाकरांती 

परवारया भाव वगु खं व भाय् या करांती भाय् त नाप छुं िमले जुगु 

वपं येनी| संकृ त यागु औपचारक कथं नं ेले या, भारतवष नं नेपाल 

गाले वं व: प मल, राजोपायाय आद मनुत:, मैिथल देश, बंगाल 

नापयागु बनेया थ यागु भारतवष नाप यागु वापू नं याना िलवी ईले व 

िलछवी िलपायागु ईले भारोपेली भाय यागु भाव नेपाल गा: या भाय् ले 

अवया वल| उकया हे नापं भोत दे नाप यागु बनेया व नेपाली कलाकार 

त अन वना या यायेगु, नेपामी तेगु भोत दे नापं यागु सामािजक संकार थ 

यागु याखं नं भोत नाप दयावगु वापू नं न व भाय् यागु वपले छुं 

परवतन हगु खने दु| शाहकाले वया नेपाल भाय् ले खसकु राया नं भाव खने 

दत| अले आ यागु सूचना िविधयागु िवकासं याना व भाय् ले हिलमया द 

भाय् व िवशेष याना अंेजी भाय् या भाव खना वंगु दु| 

 


कौ क् क् लँ लँ कं कः क ख ग घ ङ च छ ज झ ञ ट ठ ड ढ ण त थ द ध न प फ ब भ 


н нн 900 нש. - 

нн -н нн - . 




Ⴀხლო 




н 


नेपाल भाषा काठमाड उपयकाको मौिलक भाषा हो| यसको उपि 

काठमाड उपयकामा भएकोमा िवहको सहमित छ| काठमाड 

उपयकामा करांत शासणको समयमा यस भाषामा करांती भाषाको भाव 

पन गयो| ितबतसँगको शतादीयको ापारले गदा यो भाषामा ितबती 

भाषाको पिन उलेय भाव देिखछ| िलछवी काल र मल कालमा बदो 

संकृ तको तथा शाहकालमा खस(नेपाली)भाषाको भाव यो भाषामा 

देिखछ| 

ितबती-बमली भाषा परवारको भाषा भए पिन वषसमको भारोपेली 

भाषासँगको सबधले गदा नेपाल भाषाको वप िवशेष गरी नामपद अिल 

भारोपेली जतो छ| 

शाहकालमा तथा राणाकालमा राारा खस भाषालाई दईएको 

ाथिमकता तथा पंचायत कालको भाषाघाती "एक भाषा" िनितले यो 

भाषाको िवकासममा के िह सुतायो| जात पुनथापना पात् नेपाली 

िमिडयामा िनिज को संलताले यस भाषाको िवकासमा सघाएको छ| 

 




н нн 13,4 . нש. - 




िसध 

 


कौ क् लँ लँ कं कः क ख ग घ ङ च छ ज झ ञ ट ठ ड ढ ण त थ द ध न प फ ब भ 


нн 20,2 . ש, нש 

(ש, , ). нн 

н нн . 




Ⴀხლო 





н 

 



н 

ড় 

ড় 


ঢ় 

ঢ় 

য় য় 

৳য় 



Ⴀხლო 




н 


খ৉রিস৉টীয় প৉রথম সহস৉রাদ৅র শ৅ষ প৉রান৉ত৅ এস৅ মধ৉য ভারতীয় আর৉য 

ভাষাগুলোর বিভিন৉ন অপভ৉রংশ থ৅ক৅ য৅ আধুনিক ভারতীয় ভাষাগুলোর 

উদ৉ভব ঘট৅, তাদ৅র মধ৉য৅ বাংলা একটি [৫] । কোন কোন ভাষাবিদ 

তারও অন৅ক আগ৅, ৫০০ খ৉রিস৉টাব৉দ৅র দিক৅, বাংলার জন৉ম হয় বল৅ 

মত পোষণ কর৅ন [৬] তব৅ এ ভাষাটি তখনো কোন সুস৉থির রূপ ধারণ 

কর৅নি; স৅ সময় এর বিভিন৉ন লিখিত ও ঔপভাষিক রূপ পাশাপাশি 

বিদ৉যমান ছিল। য৅মন ধারণা করা হয় ৬ষ৉ঠ শতাব৉দীর দিক৅ মাগধি 

অপভ৉রংশ থ৅ক৅ মাগধি অবহট৉ ঠ৅র উদ৉ভব ঘট৅। এই অবহট৉ ঠ ও বাংলা 

কিছু সময় ধর৅ প৉রতিযোগিতায় লিপ৉ত ছিল। [৙] 

বাংলা ভাষার ইতিহাসক৅ সাধারণত তিন ভাগ৅ ভাগ করা হয়: [৫] 

1. প৉রাচীন বাংলা (৛০০/৓০০০ খ৉রিস৉টাব৉দ – ৓৪০০ 

খ৉রিস৉টাব৉দ) — লিখিত নিদর৉শন৅র মধ৉য৅ আছ৅ চর৉যাপদ, ভক৉তিমূলক 

গান; আমি, তুমি, ইত৉যাদি সর৉বনাম৅র আবির৉ভাব; ক৉রিয়াবিভক৉তি -ইলা, 

-ইবা, ইত৉যাদি। ওড়িয়া ও অসমীয়া এই পর৉ব৅ বাংলা থ৅ক৅ আলাদা হয়৅ 

যায়। 

2. মধ৉য বাংলা (৓৪০০–৓৚০০ খ৉রিস৉টাব৉দ) — এ সময়কার 

গুরুত৉বপূর৉ণ লিখিত নিদর৉শন চণ৉ডীদাস৅র শ৉রীকৃষ৉ণকীর৉তন; শব৉দ৅র 

শ৅ষ৅ “অ” ধ৉বনির বিলোপ; যৌগিক ক৉রিয়ার প৉রচলন; ফার৉সি প৉রভাব। 

কোন কোন ভাষাবিদ এই যুগক৅ আদি ও অন৉ত৉য এই দুই ভাগ৅ ভাগ 

কর৅ন। 

3. আধুনিক বাংলা (৓৚০০ খ৉রিস৉টাব৉দ থ৅ক৅) — ক৉রিয়া ও 

সর৉বনাম৅র সংক৉ষ৅পন (য৅মন তাহার → তার; করিয়াছিল → কর৅ছিল)। 

৳য় 

 

ড় ঢ় য় 

н нн 190 . нשש, 

нש (н нн). нн н 

нн . н н — 

. 



অসমীয়া গণবিশ৉বকোষ (যাড় মুখ৉য পৃষ৉ঠাটো বড়৉তমান আপুনি পঢ়ি 

আছ৅) হ৆ছ৅ এখন অসমীয়া বিশ৉বকোষ প৉ড়স৉তুত কড়াড় এক অভূতপূড়৉ব 

তথা অভিনঢ় প৉ড়য়াস, যাক যিকোনো পাঠক৅ পৃথিঢ়ীড় যিকোনো ঠাইড় 

পড়া ইন৉টাড়ন৅টড় জড়িয়ত৅ বিনামূল৉য৅ ব৉যঢ়হাড় কড়িব পাড়িব। 

এই প৉ড়কল৉প আচলত৅ "ঢ়িকিপ৅ডিয়া" নামড় এক বৃহত৉তড় প৉ড়কল৉পড় 

অংশ| পৃথিবীড় বিভিন৉ন ভাষাত সকলোঢ়৅ বিনামূল৉য৅ ব৉যঢ়হাড় তথা 

সম৉পাদনা কড়িব পড়া বিশ৉বকোষ প৉ড়স৉তুত কড়াড় উদ৉দ৅শ৉য৅ড়৅ 

ঢ়িকিপিডিয়া নামড় ইন৉টাড়ন৅ট-পৃষ৉ঠাত ৔০০৓ চনত আড়ম৉ভ কড়া মুখ৉য 

প৉ড়কল৉পড় অধীনত বড়৉ত৉তমান প৉ড়ায় শতাধিক ভাষাড় যোগদান৅ড়৅ 

সম৉বৃদ৉ধ হোঢ়া এইলানি গণবিশ৉বকোষ৅ আজি প৉ড়ায় পাঁচলাখতক৆ও 

অধিক প৉ড়বন৉ধড়৅ পৃথিঢ়ীড় বিভিন৉ন প৉ড়ান৉তড় পাঠকক ইন৉টাড়ন৅টড় 

জড়িয়ত৅ বিশ৉বকোষ স৅ঢ়া আগবঢ়াইছ৅। 

৳য় 

 

ড় ঢ় য় 

нн 14,7 . н ש 

ש, ש. нн н нн 

. 




Ⴀხლო 





 



 

ਅ ਔ ਝ ਃ ਌ ਅ 

ਆ ਕ ਞ ਄ ਲ਍ ਆ 

৪ ਖ ਟ ਅ ਵ ৪ 

৫ ਗ ਠ ਪ ਑ ৫ 

৬ ਘ ਡ ਫ ਒ ৬ 

৭ ਙ ਢ ਬ ੜ ৭ 

ਏ ਚ ਣ ਭ ਏ 




Ⴀხლო 




 


ਪਭਜਾਬੀ ਅੂਭ ৬ਅਾਂ১ ਑ਾ਌ੇ ਊੁਲ਍ਕਾਂ১ ਿਵਮਚ ਵੀ ਘਮਟ-ਿਗਣਤੀ ਭਾਐਾ ਃੇ ਤਜ਌ ৬ਤੇ ਬਛਿਲ਍ਆ 

ਜਾਂ১ਃਾ ਒ਚ, ਿਜਮਂੇ ਵੀ ਪਭਜਾਬੀ ਗਏ ਒ਅ, ਿਜਵ ਿਕ ৪ਭਗਲ਍ਡ, ਅਊ਌ੀਕਾ, ਆ਑ਟ਌ੇਲ਍ੀਆ 

ਅਤੇ ਖਾ਑ ਕ਌ਕੇ ਕਚਅੇਡਾ, ਿਜਮਂੇ ਿਕ ਪਭਜਾਬੀ ਕਚਅੇਡਾ ਃੀ ਜਅ-ਗਣਅਾ ਃੇ ਊੁਤਾਬਕ ਪਭਜਵ 

ਆਊ ਬਛਲ਍ੀ ਜਾਣ ਵਾਲ਍ੀ ਭਾਐਾ ਒ਚ। ਪਭਜਾਬੀ ਿ਑ਮਖੀ ਃੀ ਄ਾ਌ਿਊਕ ਭਾਐਾ ਵੀ ਒ਚ, ਿਜ਑ ਿਵਮਚ 

ਗੁ਌ੂ ਗ਌ਭਂ ਑ਾਿ਒ਬ ਜੀ ਃੀ ਑ਭ਌ਚਅਾ ਕੀਤੀ ਗ৫ ਒ਚ। ৪਒ ਭਭਗੜਾ ਑ਭਗੀਤ ਃੀ ਬਛਲ਍ੀ ਒ਚ, 

ਿਜ਑ ਅੇ ਃਮਖਣੀ ਏਐੀਆ ਅਤੇ ਑ਭ਑ਾ਌ ਭ਌ ਿਵਮਚ ਚਭਗਾ ਿਅਊਾਣਾ ਖਮਿਟਆ ਒ਚ। 

ਪਭਜਾਬੀ ਑ਮਿਭਆਚਾ਌ ਭਾ਌ਤ ਅਤੇ ਪਾਿਕ਑ਤਾਅ ਿਵਮਚ ਒ਛ৫ 1947 ৫਑ਵੀ ਃੀ ਵਭਡ 

ਕ਌ਕੇ ਪ਌ਭਾਿਵਤ ਒ਛ৪ਆ। ਪਭਜਾਬੀ ਭਾਐਾ ਅਤੇ ਑ਮਿਭਆਚਾ਌ ਵਭਡੇ ਒ਛਏ ਃੇਐਾਂ১ ਅਤੇ 

਄ਾ਌ਿਊਕ ਑ਬਭ਄ਾਂ১ ਅੂਭ ਆਪਣਾ ਿਵਮਚ ਜਛੜਃਾ ਒ਚ। 

ਅਵ ਪਭਜਾਬੀ ਐਬਃਾਵਲ਍ੀ ਒ਛ਌ ਭਾਐਾਵਾਂ১, ਿਜਵ ਿ਒ਭਃੀ, ਪ਌ਐੀਆ৫, ਅਤੇ ਅਭਗ਌ੇਜ਼ੀ ਤ 

ਪ਌ਭਾਿਵਤ ਒ਚ, ਒ਛ਌ ৬ਤ਌ੀ ਭਾ਌ਤੀ ਭਾਐਾਵਾਂ১ ਵਾਂ১ਗ ৪਑ ਃਾ ਵੀ ਿਵਕਾ਑ ਑ਭ਑ਕਿ਌ਤ ਤ 

਒ਛ৪ਆ ਒ਚ। ਪਭਜਾਬੀ ਃੇ ਕ৫ ਌ੂਪ ਒ਅ, ਿਜਵ ਿਕ ਪਮਛਊੀ ਪਭਜਾਬ ਿਵਮਚ ਲ਍ੇਿ਒ਭਃਾ ਜਾਂ১ ਲ਍ੇ਒ਭਃਾ 

ਅਤੇ ਪੂ਌ਬੀ ਪਭਜਾਬ ਿਵਮਚ ਿ਑਌ਆਕੀ, ਿ਒ਭਃਕਛ, ਊਾਝੀ, ਪਛਠਛ਒ਾ਌ੀ, ਪ਌ ৪਒ ਪਭਜਾਬੀ ਃੇ 

਑ਾ਒ਊਣੇ ਿਅਗੂਣੇ ਿਜ਒ੇ ਒ੀ ਒ਅ। 

ਪਭਜਾਬੀ ਭਾਐਾ ਅੂਭ ਿਲ਍ਖਣ ਲ਍৫ ਕ৫ ਑ਕਿ਌ਪਟਾਂ১ ਒ਅ, ਜਛ ਿਕ ਖੇਤ਌ ਅਤੇ ৪਑ ਃੇ 

৬ਪਭਾਐਾ ਃੇ ਅਾਲ਍ ਅਾਲ਍ ਬਛਲ਍ਣ ਵਾਲ਍ੇ ਃੇ ਖੇਤ਌ ৬ਤੇ ਵੀ ਿਅ਌ਭ਌ ਕ਌ਃਾ ਒ਚ। ਭਾ਌ਤ 

ਪਭਜਾਬ ਃੇ ਿ਑ਮਖ ਅਤੇ ਒ਛ਌ ৪਑ ਅੂਭ ਗੁ਌ਊੁਖੀ ਿਵਮਚ ਿਲ਍ਖਃੇ ਒ਅ। ਿ਒ਭਃੂ ਅਤੇ ਅੇੜੇ ਃੇ ਑ੂਿਬਆਂ১ 

ਃੇ ਵਾ਑ੀ ৪਑ ਅੂਭ ਃੇਵਅਾਗ਌ੀ ਿਵਮਚ ਿਲ਍ਖਃੇ ਒ਅ। ਪਮਛਊੀ ਪਭਜਾਬ ਿਵਮਚ ਐਾ਒ਊੁਖੀ 

ਵ਌ਣਊਾਲ਍ਾ ਃੇ ਌ੂਪ ਿਵਮਚ ਿਲ਍ਿਖਆ ਜਾਃਾ ਒ਚ। ਗੁ਌ਊੁਖੀ ਅਤੇ ਐਾ਒ਊੁਖੀ ਪਭਜਾਬੀ ਅੂਭ ਿਲ਍ਖਣ 

ਃੇ ਃਛ ਆਊ ਢਭਗ ਒ਅ। 

 

ਅ ਆ ৪ ৫ ৬ ৭ ਏ ৯ ਓ ਔ ਕ ਖ ਗ ਘ ਙ ਚ ਛ ਜ ਝ ਞ ਟ ਠ ਡ ਢ ਣ ਤ ਂ ਃ ਄ ਅ 

ਪ ਫ ਬ ਭ ਊ ਋ ਌ ਲ਍ ਵ ਑ ਒ ੜ 

нн 90 . ש, 


н н — . 



 




Ⴀხლო 





 

અ ਿ ੉ ੓ ੝ 

ਸ਼ ઓ ੊ ੔ ਫ਼ 

਷ ઔ ੋ ੕ વ 

ਸ ક ੌ પ શ 

ਹ ખ ੍ ફ ષ 

਺ ગ ੎ ੘ સ 

਻ ઘ ੏ ਖ਼ હ 

ઍ਼ ੆ ੐ ਗ਼ ઽ 

਽ ੇ ੑ ਜ਼ ૐੴ 

ਾ ੈ ੒ ੜ ૠੵ 



ਹપ੕ાਗ਼ ੕ੜસ੯ਜ਼ોੱ, ਸ਼કિવ ੉ਗ਼ ਸ਼શੜ੮ – 1414 – ੉ુ ੕ાગ੏ અવસા੕ ਸ਼શੜ੮ 

– 1480 કુੌુ੘ િપੑા – ક੫੐੓ાસ ( પુષોੱਗ਼੓ાસ ?) ਜ਼વસાਜ਼ ਖ਼੉િ੕ક, 

ਸ਼ਜ਼ા੕કાੜ ਗ਼ૂਜ਼ ક੫િੑઓ 1200 ੒ી વ੔ાੜ੮ પ੓ોੱ ; ਸ਼ਗ਼ક੒ા੕ક – પુ િવવાહ, 

પુી੕ુંਲ਼ 

ਗ਼ાਗ਼੮ંਲ਼, હુંਲ਼੎ી, ੊ાੜી੕ાંਲ਼ પ੓ ; ਖ਼િੑ પ੓ોੱ- સુ੓ાਗ਼ા ੇੜ, ੓ા੐੝ી੝ા, 

ੇાੑુੜીઓ, વ੕ ੊ੜਗ਼ੜ ੘ાਫ਼પ੐ਗ਼ાંਲ਼ ક੓ાੇ ਗ਼ંਲ਼੓੘ુિ੔੕ા હੑા, ਖ਼ાਖ਼ી਽ ਗ਼હ੮ંਲ਼ 

ਗ਼ાੜੑાંਲ਼ (?) અંਲ਼ੑੜ ગ੫િੑ ੒਷ , ੕ાગੜ ੉੮વી ਹੇ િੑ੕ા હોੱવા ੈੑાંਲ਼ અੈૂ ੑોੱ੕ા 

વાસਗ਼ાંਲ਼ ੉਷ ਖ਼੉੕ોੱ ગા੕ાੜ અ੕੮ ਸ਼ਜ਼ા੕ોੱ કੜ੕ાੜ સਗ਼ા੉ સુ੔ાੜક કહી શકાਜ਼ ੑ੮વા 

િવੜ੝ ਜ਼િੑ, સાવ ੓ੜ હોੱવા ੈੑાંਲ਼ અંਲ਼ગੑ સંਲ਼ગોੱਗ਼ાંਲ਼ અ੕੮ ੉ુ ੕ાગ੏੕ા ੜા 

ੜા’ਗ਼ાંਲ਼੎િ੝ક સા੒੮ ੇਗ਼કાੜક ઘੌ੕ાઓ ੘੕ી, ਖ਼ાિੑਜ਼ાંਲ਼, ‘੊ૂ੝੐ા’ ੈંਲ਼੓ અ੕੮ ‘ક੮੓ાੜોੱ’ 

ੜાગ ੑ੮ਗ਼੕ા ખાસ િਜ਼, ੮ਗ਼੝੐ા ਖ਼િੑ અ੕੮ ા੕ਗ਼ાગ੕ી પੜંਲ਼પੜા੕ા પહ੮੝ા ਹਗ਼ 

કિવ, અਗ਼ૂક ੜੇ੕ાઓ੕ુંਲ਼ 

ੑ੮ਗ਼੕ુંਲ਼ 

કੑ੫વ 

શંਲ਼કાપ੓ (?) સਗ਼ા੕ ગુ੉ੜાੑ੕ા ઘੜઘੜਗ਼ાંਲ਼ 

ગુંਲ਼੉ੑા 

પ੓ોੱ, ગુ੉ੜાੑી ਖ਼ાષા੕ા ੮ કિવઓ੕੮ ੑ੮ਗ਼੕ી ਜ਼ા੓ਗ਼ાંਲ਼ ‘੕ੜસહ ਗ਼હ੮ੑા’ 

਽વોੱ੎ ਸ਼પવાਗ਼ાંਲ਼ ਸ਼વ੮ ੈ੮ 

 

અ ਸ਼ ਷ ਸ ਹ ਺ ਻ ઍ਼ ਽ ਾ ਿ ઓ ઔ ક ખ ગ ઘ ੆ ੇ ੈ ੉ ੊ ੋ ੌ ੍ ੎ ੏ ੐ 

ੑ ੒ ੓ ੔ ੕ પ ફ ੘ ਖ਼ ਗ਼ ਜ਼ ੜ ੝ ਫ਼ વ શ ષ સ હ ઽ ૐੴ ૠੵ 

нн 47 . н ש 


н н — . 




Ⴀხლო 





н 



н 

ཀ ཉ བ ཟ ཧ 

ཁ ཏ མ འ ཨ 

ག ཐ ཙ ཡ ཊ 

ང ད ཚ ར ཋ 

ཅ ན ཛ ལ ཌ 

ཆ པ ཝ ཤ ཎ 

ཇ ཕ ཞ ས ཥ 




Ⴀხლო 




н 


༄༅།།གངས་ལྗོངས་གློག་རྡུལ་དཔེ་མཛོད་ཁང་ 

ཞེས་པ་འདི་དེང་དུས་ཀྱི་ འཕྲུལ་རྩལ་བེད་ 

སྤྱད་དེ་ཁ་བའི་ལྗོངས་དང་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་ 

རིག་ གཞུང་ངོ་མཚར་ཅན་རྣམས་འཛམ་གླིང་ཡུལ་ 

གྲུ་རིས་མེད་ཀྱི་སྐྱེ་བོའི་ སྤྱན་ལམ་དུ་ 

བསྟར་བའི་རིན་གོང་མེད་པའི་དྲ་བའི་སྟེགས་ 

བུ་ཞིག་ ཡིན། ངེད་ཚོས་དྲ་ལམ་དེ་བརྒྱུད་སྐད་ 

རིགས་མི་འདྲ་བའི་ཐོག་ནས་ཁུལ་ དེའི་དཔྱད་ 

གཞིའི་ཡིག་ཆ་སྣ་ཚོགས་མཁོ་འདོན་བྱེད་ཀྱིན་ 

ཡོད་པས་ ཚུལ་དེ་ནི་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་ཅན་ 

གྱི་ཐོག་ནས་ཁ་བ་གངས་ཅན་གྱི་ རི་ཀླུང་ཡུལ་ 

བཀོད་དང་། རིག་གཞུང་། ལོ་རྒྱུས་སོགས་ལ་ཞིབ་ 

འཇུག་དང་མཁྱེན་འདོད་ཡོད་མཁན་རྣམས་ཀྱི་ 

ཐུགས་འདོད་རེ་སྐོང་བྱ་ཡུལ་སྔ་ན་མེད་པ་ཞིག་ 

གོ ། 

 

ཀ ཁ ག ང ཅ ཆ ཇ ཉ ཏ ཐ ད ན པ ཕ བ མ ཙ ཚ ཛ ཝ ཞ ཟ འ ཡ ར ལ ཤ ས ཧ ཨ ཊ 

ཋ ཌ ཎ ཥ 

н нн 5,2 . нש, нש, 

н нש , , , . 

нн -н нн н- . 

н н — . 



 




Ⴀხლო 





 

ଅ ଐ ଛ ઞ ધ 

ଆ ଓ ଜ ટ ન 

અ ଔ ଝ ઠ ઩ 

આ କ ଞ ડ ଲ 

ઇ ଖ ଟ ઢ ଳ 

ઈ ଗ ଠ ପ ଶ 

ઉ ଘ ଡ ଫ ଷ 

ઊ ଙ ଢ થ ସ 

ଏ ଚ ઝ દ ହ 



କିପୀଡିુୟା઩େસ ଓଡ଼રିଆ 

ସઁସ୍କ઩ઝ઩ କା઩୍ન୍ન ପ୍઩ટધટ઩ ପାઅଁ ୨୤୦ୢ୦ୢ୪୦ ધସିହା઩େસ 

ପ୍઩ା઩ધ୍દ ହୋઅટିଲା। ଏହା ଏથେસ ધડ୍ન ઢି઩୍ધାઝାડୀઢ। ଆધେસ ଏହା ଆଶା କ઩ୁଛୁ 

નେસ થ୍નથହା઩କା઩ୀ ધାઢେસ ଏହାକୁ ସધୃઠ୍ડ କ઩ିପା઩ିથେસ। ଓଡ଼રିଆ 

କିପୀଡିુୟା઩େસ ଆପઝ 

କିଛି નୋଗ କିધ୍થା ସધ୍ପାઠઢା କ઩ିથା ପାઅଁ ଚାହିଁଲେસ, 

ସ઩୍થପ୍઩ટધେસ ଆପઝଙ୍କ 

ઢିକଟ઩େસ ଗୋଟିଏ ુୟୁઢିକୋଡ દିઞ୍ઞିକ ଓଡ଼રିଆ 

ଅઢ୍ઞ઩ାପୃଷ୍ଠ ટିથା ઇଚିઞ। ଏହା 

ધୁକ୍ઞସଙ୍କେસઞ ହୋઅટିથା઩ୁ ଏହାକୁ ଆପઝ અઝ୍ଟ઩ઢେસଟ઩ୁ ધାଗઝା઩େસ 

ପାઅପା઩ିથେસ। ଆପઝ અઁ઩ାଜୀ କିପୀଡିુୟାକୁ ଅઢୁથାઠ କ઩ି କିધ୍થା ઢିକଟ ଅઞୀઞ઩େસ 

ହୋઅટିથା ଗୁ઩ୁઞ୍થପୂ઩୍ઝ୍ઝ ଘଟઝା ધାઢଙ୍କୁ નୋଗ କ઩ି, ଓଡ଼રିଆ 

ିକିପୀଡାુୟାକୁ 

ସધୃઠ୍ડ କ઩ିପା઩ିથେસ। କୌઝସି ઢୂઞઢ ପାଠ୍ન નୋଗ କ઩ିથା ପୂ઩୍થ઩ୁ ଆପઝଙ୍କୁ ଏହା 

ડ୍નାઢ ઩ଖିથା ପାઅଁ ହେસથ નେસ, ଏହି ପୃଷ୍ଠା઩େસ ଅઢ୍ન થ୍નથହା઩କା઩ୀ ધାઢଙ୍କ ପାઅଁ 

ସધ୍ପାઠઢ઩ ସୁનୋଗ ઩ହିથା ઇଚିઞ। କୌઝସି થିଷુୟથସ୍ઞୁ઩ ସ୍થઞં ସઁ઩କ୍ଷઝ 

କିପୀଡିુୟା઩ ઢିુୟધକୁ ଅથધାઢઢା କ઩ିટାଏ। થ୍નથହା઩କା઩ୀ ધାઢେસ କେસથଳ ઞାଙ୍କ઩ 

ઢିଜ ଲେસଖାକୁ ସધ୍ପାઠઢ କ઩ିପା઩ିથେસ। କିପୀଡିુୟା઩ ઢିુୟધ, କ઩୍ધପઠ୍ડઞି ଏથઁ 

ଅઢ୍નାઢ୍ન ସୂଚઢା ପାઅଁ 

 

ଅ ଆ અ આ ઇ ઈ ઉ ઊ ଏ ଐ ଓ ଔ କ ଖ ଗ ଘ ଙ ଚ ଛ ଜ ଝ ଞ ଟ ଠ ଡ ଢ ઝ ઞ ટ ઠ 

ડ ઢ ପ ଫ થ દ ધ ન ઩ ଲ ଳ ଶ ଷ ସ ହ 

нн 35 . н ש ש, 

שнש , -нש . 

нн н нн . н 

н — . 




Ⴀხლო 





 

н 



 

ಅ ఆ ఐ చ త 

ಆ ಒ ఑ ఛ థ 

ಇ ಓ ఒ జ ద 

ಈ ಔ ఓ ఝ ధ 

ಉ ಕ ఔ ಪ ವ 

ఁ ಖ క ట ಶ 

ం ಗ ఖ ఠ ಷ 

ః ಘ గ డ 

ಎ ಙ ఘ ఢ ೞఽ 

ಏ ಚ ఙ ణ ೠా 




Ⴀხლო 




 


ಕఝఖ ఝುణఝು ಆఖುಾభಾభ ూ೫౅೦೦ ವಷಗಂ௺ఛ ఠధಸಾభಗು. ಕఝఖ 

ఢఙು ఠణುವ ಪఛ ಸುಾభతು ೧೯౉೦೦ ವಷಗధ ಂ௺ೕ఻ ಇఙು. 

ಕఝఖ ಾభణ ఛద ధವణು ಇఙత ಾభఖ ఝುಗధఝು 

ೂೕ఻దುఙ. ఝಂ௺ఙతఛ ಶఙಾభఝಗధ ಕఝఖ ఝುణ, ಸಂ௺ಸೃఙ/ಸಕఛ, 

ಾభಕೃఙ, ఢಾభ ఢఙು ಾభతೕ఻ ఢುಂ௺ಾభఛ ೂతಾభಗధ ಪಾభವಂ௺ఛ 

ಕఝఖఛ ಚು ಚು ಆ ఝುಗధ ಪఛಗధು ఙು ೂೕ఻ಗదು 

ಶುతುಾభఙು. 

ಕఝఖ ఝುణ ಸಂ௺ಸೃఙఛಂ௺ ಏధು డ ಪఙణಗధು ಇ ಎಂ௺ఛು ಹదವ 

ಾభಕతఘఛ ೂಗధು ೕ఻ఛతೂ, ಕఝఖఛ ಸಂ௺ಸೃఙఛ ಪచఢ ఢఙು 

ಪಂ௺ಚೕ఻ డಗధ ఠధ ఠಹధ ಕఖ. ಕఝఖఛ డ ಪఙణಗధఝು 

ಾభఢಪఛఛ ೂణ ಪఙణಗధಾభ ೕ఻ಸಾభಗುವఛು. ಅద 

ಸಂ௺ಸೃఙఛ ఠధಾభಗುವ డణ ಸಂ௺ఛడ, ಸೕ఻ಶಗధು ಕఝఖఛ 

ఠధಂ௺ఙ ఝ. 

 

ಅ ಆ ಇ ಈ ಉ ఁ ం ః ಎ ಏ ఆ ಒ ಓ ಔ ಕ ಖ ಗ ಘ ಙ ಚ ఐ ఑ ఒ ఓ ఔ క 

ఖ గ ఘ ఙ చ ఛ జ ఝ ಪ ట ఠ డ ఢ ణ త థ ద ధ ವ ಶ ಷ ೞఽ ೠా 

нн 50 . н שнש 

, , н. нн нн. н 

н — . 


н 


ொూ௕్௫పు௎ ஻ూ௕஼్௫, మాௗ్௫ொ௩ భా௛ௗు, వా௔వ్௫௔ా௎ 

పా஻ి௜్௫ொా௎్௫ ௗ௩௎ి బௗూீి௜్௫ொా௎్௫ ௗ௩ మా௅్௫ௗాேే 

బ్௫௕௝ూ௔ి భా௛ా, ௌ஻్௫௛ి௉ా௎ ற௎్௫௎ ொెௗు஽ు, ொమి௘, ஻௎్௫௎ே, 

మ௘௔ా௘ భా௛ௗொ௩ ௜௝ా మ௨ொ్௫ொం஫ 26 భా௛ௗు ప్௫௕௜్௫ொుொం஫ 

వాேు஻ௗ௩ ற௎్௫௎ ௌ్௫௕ావిே భా௛ௗు. ம௕్௫௔భా௛ௗు 

భా௕ொௌేశం஫ ప్௫௕వేశిం஫ீ஻ ముం஫ௌు ௌ్௫௕ావిே భా௛ௗు 

భా௕ொௌేశమం஫ொా వి௜్௫ொ௕ిం஫ீి றం஫ேేవ௎ి ஻௨ం஫ொమం஫ௌి 

భా௛ాீ௕ిொ్௫௕஻ా௕ుௗ ௎మ్௫మ஻ం஫. ௜ిం஫்ుௗ௩௔ ௎ా஽௕ి஻ொௗ௩௎ి 

భా௛ ஽ు௕ిం஫ீి ஼ீ్௫ீిொం஫஽ా ௕ుூువుௗు ௗే஻ప௩௔ి௎ప్௫ప௅ి஻ీ, 

஭ௌి ௌ్௫௕ావిே భా௛ే ஭వ్௫వ௅ా௎ి஻ి ஭వ஻ాశాௗు ఎ஻్௫஻ువ௎ి 

஻ూேా వీ௕ి ஭భిప్௫௕ా௔ం஫. 

 

஭ ம ய ர ற ல ள ழ ఎ ஶ ஷ ஸ ஹ ஺ ஻ ஼ ஽ ா ி ீ ு ூ ఞ ௅ ெ ை 

௉ ொ ோ ௌ ் ௎ ప ఫ బ భ మ ௔ ௕ ௖ ௗ ௘ వ శ ௛ ௜ ౠ ௯ 

н нн 80 . н שнש 

-нש, , , нн ש, 

н-н н нש, н. 

нн нн. 




Ⴀხლო 





 



 

അ ഒ ഝ ന ഴ 

ആ ഓ ഞ ഩ വ 

ഇ ഔ ട പ ശ 

ഈ ക ഠ ഫ ഷ 

౐ ഖ ഡ ബ സ 

౑ ഗ ഢ ഭ േ 

౒ ഘ ണ മ ൈ 

౓ ങ ത യ 

౔ ച ഥ ര 

ౕ ഛ ദ ല 

ౖ ജ ധ ള 




Ⴀხლო 




 


ഭറമഹലംొ ౔ന൅ന ഴഹക൅ക൅ ഒയ഼ കഹറത൅ത഼ ദീവനഹഭംొ 

ഭഹത൅യഭഹമഺയ഼ന൅ന഼. ഭറമഹലനഹട൅ടഺറി ബഹശ ౔ന൅ന 

നഺറമ൅ക൅ക൅ ഭറമഹലബഹശ ౔ന൅ന഼ ഩരഞ൅ഞ഼ഩൃ- 

ന൅നഺയഺക൅ക഼ഴഹന഼ംొ ഷഹധ൅മതമ഼ണ൅ട഼൅, ౔ങ൅കഺറ഼ംొ ഈ ബഹശ 

അരഺമഩ൅ഩിട൅ടഺയ഼ന൅നത഼ ഭറമഹണ൅ഭ ౔ന൅നഹമഺയ഼ന൅ന഼. 

ദീവനഹഭംొ തന൅നി ബഹശഹനഹഭഭഹമഺ ഩയഺണഭഺച൅ചതൃടി, 

ഩളമ ഭറമഹലംొ ബഹശ ౔ന൅ന഼ ഷഽചഺഩ൅ഩഺക൅ക഼ഴഹന൅ 

ഭറമഹണ൅ഭ ౔ന൅ന ഴഹക൅ക൅ ౐ഩമൃഗഺക൅കഹര഼ണ൅ട഼൅. 

ദ൅യഹഴഺഡഭഽറബഹശമഹമ തഭഺളഺറ൅ നഺന൅നഹണ഼ ഭറമഹ- 

ലത൅തഺന൅രി ജനനംొ. ഭര൅രിറ൅റഹ ബഹശമഺറ഼ംొ ౔ന൅നത഼ഩൃറി 

തഭഺളഺറ഼ംొ ദീവ൅മബീദങ൅ങല഼ണ൅ടഹമഺയ഼ന൅ന഼. ഇതഺറ൅ ഒയ഼ 

ഴകബീദഭഹമ കൂട഼ംొതഭഺളഹണ഼ ഩഺന൅ന഻ട൅ ഭറനഹട൅ടഺറി 

ബഹശമഹമ ഭറമഹലഭഹമഺ യഽഩംొ ഩ൅യഹഩഺച൅ചതിന൅ന഼ ബഹശഹ- 

വഹഷ൅ത൅യജ൅ഞയ൅ കയ഼ത഼ന൅ന഼. ഇഩ൅യകഹയഭൂയ഼ ഭഹര൅രംొ 

ഷംొബഴഺക൅ക഼ഴഹന഼ല൅ല കഹയണഭഹമഺ ചഽണ൅ടഺക൅കഹട൅ട഼ന൅നത഼ 

ഈ ഴക കഹയ൅മങ൅ങലഹണ഼൅: 

 

അ ആ ഇ ഈ ౐ ౑ ౒ ౓ ౔ ౕ ౖ ഒ ഓ ഔ ക ഖ ഗ ഘ ങ ച 

ഛ ജ ഝ ഞ ട ഠ ഡ ഢ ണ ത ഥ ദ ധ ന ഩ പ ഫ ബ ഭ മ യ ര 

ല ള ഴ വ ശ ഷ സ േ ൈ 

нн 35,7 . н ש 

нש, ש, нש. нн нн. 

н н — . 



 




Ⴀხლო 





 

அ ୻ ம 

ஆ ங ய 

இ ୽ ஈ 

ஈ ஜ୾ உ 

୴ ஞ ஊ 

எ ஀ ஋ 

୶ ஁ ஌ 

୷ ஂ ஍ 

୸ ந ஷ 

୹ ன ஏ 

୺ அ ஐா 



ஂமி ஂமி ஂமி ஂமி ஂிஈா஍ி஀ ெமா஌ி அஂி ୻ிய ெமா஌ி୻஋ி 

୸ ெ୽ெமா஌ி ஆ. ெஂனிஂியா஍ி ஂமி 

நா இஊ஘୻யி அஂி୻ அ஋஍ி ஗அ୽அ 

இெமா஌ி, ஗ம அஊ நா୻஋ி ୽ிஉிய அ஋஍ி 

஗அ୽அ୻ிஉ. 1996- ஆ ஋ி ஍ி஍ஈஅ ୳ஊ୻ 

஍ஂி 7 ஗୻ா஗ய 40 இஊ୽ (74 மிய) 

ம୻஋ா ஗அ୽அ, ୸ ெமா஌ி஘ய, ஂாெமா஌ியா୻ 

ெ୻ா ஗அ ம୻஋ி எ஁ி஘୻ அஅ஘஀யி 

஍ாி஘୽அஂஅ஀ ெமா஌ி୻஋ி அய, ஂமி, 

அஂிென஀ா஍ இ஀ஂி ୳஋. [1] ஂமி஘஌ 

ஂாெமா஌ியா୻ ஗அஅ஍୻ ஂமி஌୻ எனஅ୻ிஉா୻. 

இஈ஀ாயிஈ ஆ୻ ஗ம அ஌஘ம ஍ாஂ 

இஊ୻ிய மஈ஘அ ெ୻ா஋ ஂமி ெமா஌ி, ஂ஗அா 

஍஌୻ி இ ୸୽ிஊ ெ୽ெமா஌ி୻஋ி ୸உா. [2] 

எஂ஋஍ி ୽ிஉிய மாஉ୻஗஋ ୶அ஋ஂா அ஌୻ாஊ 

இஊ୻ிய ந஘஀஀ ம୻஋ா ாி ெ୻ா நி஘ஊ 

୳஋. எ୻ா஀ா୻, அ஋ி ஌஘ஂ୻ ୽ி஍யஂி 

୻ அ୻ஈ ஍ாி஘୽ ஆஂி ஂஊா உா 

எஂஅ஀. 

 

அ ஆ இ ஈ ୴ எ ୶ ୷ ୸ ୹ ୺ ୻ ங ୽ ஜ୾ ஞ ஀ ஁ ஂ ந ன 

அ ம ய ஈ உ ஊ ஋ ஌ ஍ ஷ ஏ ஐா 

нн 70 . н ש - 

ש, ש, ש, ש, нש. н- 

н нн. н н — 

. 




Ⴀხლო 





 



 

 

 

 

 

 

 

 

к 

х ш 




Ⴀხლო 




 


ш кe eкш i e 

i ei. i -ue к 

- i i 

к e ш к кi. ie 

к к eк 15к ei. 

i ш к e к.. 500 

e æхu ш к , e 

ш e к i. 

u e ш i к ш к 

e u к к кi (u 

eш к). к æi u кe 

ш i ie кк æ 

к i. к e кie к i 

ee e i иi, 

ei i к i i 

. 

 

кх 

ш 

нн 16 . ש. н- 

н н нн . н н — 

. 



 




Ⴀხლო 





 



 

н н н н. н . . 

4 нн. нн н нн . 




Ⴀხლო 





 

 

 

н 

 

( н) 



 

က ဌ ဗ 

ခ ဍ ဘ 

ဂ ဎ မ 

ဃ ဏ ယ 

င တ ရ 

စ ထ လ 

ဆ ဒ ဝ 

ဇ ဓ သ 

ဈ န ဟ 

ည ပ ဠ 

ဋ ဖ အ 




Ⴀხლო 




 


 

нн 8 . ש, ש. - 

нн нн ש-н . н 

н — . 



၀ီကီပိဒိယတ္္ဝင္္ သုံးေသာ 

ယူနီကုဒ္္အမ္္ယိုးအစားမ္္ဟာ 

္္ရမန္္မာ၀မ္္ း 

ယူနီကုဒ္္အမ္္ယိုးအစား္္ရဖစ္္သည္္။ 

္္ရမန္္မာယူနီကုဒ္္ ပုံစံေကာင္္ 

းရရ္္ဟိဖုိ့ 

ပညာရ္္ဟင္္မ္္ယား က္္ရိုးစားေနက္္ရပာသည္္။ 

သင္္ရ့ဲကူညီမ္္ဟုကုိ 

၀ီကီပိဒိယမ္္ဟ ေန္္ဝးေထ္္ဝးစ္္ဝာ က္္ရိုဆုိပာသည္္။ 

ကုန္္ းဘောင္္ခေတ္္သည္္ မ္္ရန္္မာ့သမိုင္္ 

းတ္္ဝင္္ သက္္ဦးဆံပိုင္္ဘုရင္္စနစ္္၏၉ 

ေနာက္္ဆံုးခေတ္္ဖ္္ရစ္္သည္္။ 

ဘက္္ရီးေတာ္္မင္္ း လက္္ထက္္ ျ၈၂ြှ ခုန္္ဟစ္္ 

တ္္ဝင္္ ပထမအင္္ဂလိပ္္မ္္ရန္္မာစစ္္၊ ပုဂံမင္္ း လက္္ထက္္ ျ၈၂ဿြ ခုန္္ဟစ္္ 

တ္္ဝင္္ ဒုတိယအင္္ဂလိပ္္မ္္ရန္္မာစစ္္ န္္ဟင္္ ့ သီေပာမင္္ း လက္္ထက္္ ျ၈၂၈၂ဿ 

ခုန္္ဟစ္္တ္္ဝင္္ တတိယအင္္ဂလိပ္္မ္္ရန္္မာစစ္္ တို့ဖ္္ရစ္္ပ္္ဝားခဲ့သည္္။ 

တတိယအင္္ဂလိပ္္မ္္ရန္္မာစစ္္ အပ္္ရီးတ္္ဝင္္ မ္္ရန္္မာနိုင္္ငံသည္္ 

ဗ္္ရိတိသ္္ဟ္္ယလက္္ ေအာက္္သို့ 

က္္ယရောက္္ခဲ့သည္္။ 

 

က ခ ဂ ဃ င စ ဆ ဈ ဉ ည ဋ ဌ ဍ ဎ ဏ တ ထ ဒ ဓ န ပ ဖ ဗ ဘ မ ယ ရ လ 

ဝ သ ဟ ဠ အ 

нн 42 . ש, 

ש, нשש. нн -н нн 

н- . 




Ⴀხლო 




 


 

нн 3 . ש, ש. - 

нн -ннн - . 


н 


 

н нн 4 . ש, ש. 

нн -ннн - . 




Ⴀხლო 




 


 

нн н ש, н ש ש. н- 

н -ннн - . 



( н) (нש) 

 

нн нש 700 . н- 

н -ннн - . 




Ⴀხლო 





 



 

ඪ ඳ ຣ 

ණ ප ລ 

ඬ ඵ ວ 

ත භ ສ 

ථ ຜ ຫ 

ද ພ ອ 

ධ ຟ ຮ 

න ມ ຯ 

඲ ຢ 




Ⴀხლო 




 


ວັඵඵະඬະනີ (ພາສາອັතඪິන:) ແມ່ඵ ສິ່ໍතපີ່- 

ແ඲່ත, ණີනණຽඵණຶ້ඵ ඬວາມඬຶන, ථິඵ඲ະඵາඪາඵ ຫລື 

ອີතໃສ່ඬວາມເභັඵථິත. ມັඵມີ පັත බັඵපຶඪໄວ້ 

ໂ඲ໜັතສື පີ່ බອඪເລົ່າඪັඵ඲ໍ່න້ວධභາඪ 

ສັතඬົມපີ່ ລະබົබඪາඵණີනණຽඵ ධັතබໍ່ພັනපະඵາ 

ຫຼື බໍ່ແຜ່ຫຼາධເපື່ອ. ඲ົວຢ່າත ວັඵඵະඬະනີ ມີ 

පັත ඵິපາඵ, , ເຫຼົ່າඵີ້ເභັඵ඲ົ້ඵ. 

 

ඪ ණ ඬ ත ථ ද ධ න ඲ ඳ ප ඵ භ ຜ ພ ຟ ມ ຢ ຣ ລ ວ ສ ຫ ອ ຮ ຯ 

нн 23,5 . ש, ש, 

нש. нн -н нн - 

. н н — . 



н 

() 

( ) 




Ⴀხლო 





н 

ក ឋ ព ឡ ឬ 

ខ ឌ ភ អ ឭ 

គ ឍ ម ឣ ឮ 

ឃ ណ យ ឤ ឯ 

ង ត រ ឥ ឰ 

ច ថ ល ឦ ឱ 

ឆ ទ វ ឧ ឲ 

ជ ធ ឝ ឨ ឳ 

ឈ ន ឞ ឩ 

ញ ប ស ឪ 

ដ ផ ហ ឫ 


н 


(ពកយេពញគឺ សេមតចរពះមហេឃសននន) (ែខឧសភ ២៣ 

១៩១៣-ែខមិន ១២ ២០០៧) រពះអងគគឺជសេមតចសងឃរជៃនរប- 

ជជនកមព ុជ កន ុងអំឡុងេពលសម័យែខមររកហមនិងសម័យអនក កន់លទធ ិកុមម ុយនិសតនិយមរបេទសកមព ុជ។ រពះនមរបស់រពះអងគជភសបលីគឺ េឃសននន ែដលមន- 

ន័យថ ជមនុសស ពេពញេទេដយរីករយៃរកែលង។ រពះអងគ- 

បនេកតេនេខតតតែកវ េន របេទសកមព ុជេនឆន ំ១៩១៣ 

េនរគួសរអនកែរសេនទេនលចតុ មុខ កលពីេនេកមងគត់មនចំ- 

სსនប់អរមមណ៍ យ៉ ងខល ំង និងបនចូលបេរមជេកមងវតតកលពី- 

អយុ៨ឆន ំ ។ គត់គឺរតូវបនេគចប់អរមមណ៍ យ៉ ងខល ំង េហយ- 

េនអយុ១៤ឆន ំគត់ បនបួសជេលកេនន។ គត់បនសិកស- 

ភសបលីេនវិទយល័យវតត េហយបនទ ប់មកេទៀតបនេទ បំេព- 

ញករសិកសរបស់គត់េនសកលវិទយល័យ េនភន ំេពញនិងេខ- 

តតបត់ដំបង មុននឹងេទរបេទសឥណឌ េដមបីែសវងរកករសិកស- 

បែនថបេទេលភសបលីេនសកលវិទយ 

 

ក ខ គ ឃ ង ច ឆ ជ ឈ ញ ដ ឋ ឌ ឍ ណ ត ថ ទ ធ ន ប ផ ព ភ 

ម យ រ ល វ ឝ ឞ ស ហ ឡ អ ឣ ឤ ឥ ឦ ឧ ឨ ឩ ឪ ឫ ឬ ឭ ឮ ឯ 

ឰ ឱ ឲ ឳ 

н нн 14,5 . ש, 

ש, нש. нн -н нн - 

. н н — . 




Ⴀხლო 




 


൭൵ංඎ൩ൺඒ൩൴ ൭൵ංඎ൩ൺඒ൩൴ ൽ൵ඉൿ ൵඄൜ൿ඄൥඄൚ඃ൓൵ඒ൩൴ 

൵඄൜ൿ඄൥඄൚ඃ൓൵ඒ൩൴ ൧ඃ඗൙ൿ൴උඑ൫ඎൿඎ൜ඇ൴൧ං൹ඃ൫ൿൿ൓ඎ- 

൛ඇ൴൙එ൧ ൳ඇ൰൵൳ඏ൦൫൩඄൙൩ආൺ൧ං൹ඃ൫ൿൿ൓൧ආ൦൷඄൹ඏ൷ං൓ඃ൳൰උ൜඄ ൩ආൺඑ൧൧ආ൦ൿ- 

඄൹ඒ൩൴ඏ൷ං൳඄ඎ൷ඎ൝ඇ൴ ൩ආൺ൧ං൹ඃ൫൧൓൧ආ൦൩ංඎ൷ൿඃ൫൦඄൳ඃ൫ඏ൷ං൰൳඄ ඏ൷ං൩ආൺ- 

ඎൽ൫ඉൿ൧ආ൦൰൳඄ඏ൷ං൷඄൹ඐ൦൴൳ඇඏ൳൫඗ඛ඄ඐൔ൙൓ඃ඗൫ඎ൭൫൬඄൙൜൹൙ 

൭൵ංඎ൩ൺඒ൩൴- 

ඎ൭൫ർ൳඄൜ආ൓ൔൿ൙ർൽ൭൵ං൜඄൜඄൧ආ ඎൿඎ൭ൖ ඏ൷ං ൿ඄ඎ൝ඇ൴൫ ൳ඇൺඋ൫൴൵൹൳൓- 

඄൵൭൓ൖ൵ൿ൙ൿ൴උ൩ඇඖ൓൵ඊ൙ඎ൩൰൳ൽ඄൫ൖ൵൝ඈඖ൙ඎ൭൫ඎ൳ඉൿ൙ൽ൷൹൙ൔൿ൙൭൵ංඎ൩ൺ 

൰൵ං൬඄൩ർ൳ඎ൦ඕ൚൰൵ං൭൵൳ආ൫൩൵൳ൽ඄൲උ൳ආ൰൷ൿ൦ඊ൷൴ඎ൦൜ ൩൵൙ඎ൭൫൰൵ං൳ൽ඄- 

൓ൻඃ൧൵ආ൴൩ඇඖൖ൵ൿ൙൵඄൜൴එ൫ൢ඄൫ං൭൵ං൳ඊൔඏൽ൙൵ඃൢ 

൴඄൹൫඄൫൩ඇඖർඊ൦එ൫ඐ൷൓ 

൭൚൚ඊ൬ඃ൫൭൵ංඎ൩ൺඒ൩൴൭൓ൖ൵ൿ൙൦൹൴ඎ൮൦ඕ൚൓඄൵൩ൽ඄൵ ൓ൿ൫൩ඇඖ൚ංඎ൓ආ൦ඎൽ൧ඊ- 

൓඄൵൥൵ඃൢ൭൵ංൽ඄൵ 2549 ඒ൦එ൜൓඄൵൭൓ൖ൵ൿ൙එ൫൵ං൬ൿ൬൭൵ං൜඄൪ආ൭ඒ- 

൧൴ൿඃ൫൳ඇ൰൵ං൳ൽ඄൓ൻඃ൧൵ආ൴൩൵൙ඎ൭൫൰൵ං൭൵ං൳ඊൔ 

 

൓ ൖ ൗ ൘ ൙ ൚ ൛ ൜ ൝ ൞ ൟ ൠ ൡ ൢ ൣ ൤ ൥ ൦ ൧ ൨ ൩ ൪ ൫ ൬ 

൭ ൯ ൱ ൳ ൴ ൵ ൶ ൷ ൸ ൹ ൺ ൻ ർ ൽ ൿ ඀ 

() нн 46 . ש, 

ש, нש, ש. нн -н нн 

- . 



( ) (нש) 

 

ᥐ ᥑ ᥒ ᥓ ᥔ ᥕ ᥖ ᥗ ᥘ ᥙ ᥚ ᥛ ᥜ ᥝ ᥞ ᥟ ᥠ ᥡ ᥢ ᥣ ᥤ ᥥ ᥦ ᥧ ᥨ ᥩ ᥪ ᥫ ᥬ ᥭ ᥰ ᥱ ᥲ ᥳ ᥴ 

нн нש 700 . н- 

н -н нн - . 




Ⴀხლო 





 

 

 

 

 



 




Ⴀხლო 




 


 

нн 8 . нש, нש. 

нн нн. н н — н н, 

. 



 

нн 5,7 . нש, 





Ⴀხლო 




 


 

нн 12 . нש. н- 

н - нн. 



 

нн 177 нש. 

нн нн. 




Ⴀხლო 




 


нн 12 н нש 

, , . нн - 

нн. 



 




Ⴀხლო 





 



 

нн 3 . н 

н. нн -н нн нн 

. н н — . 




Ⴀხლო 





 

 



 

ᨀ ᨈ ᨐ 

ᨁ ᨉ ᨑ 

ᨂ ᨊ ᨒ 

ᨃ ᨋ ᨓ 

ᨄ ᨌ ᨔ 

ᨅ ᨍ ᨕ 

ᨆ ᨎ ᨖ 

ᨇ ᨏ 




Ⴀხლო 




 


 

ᨀ ᨁ ᨂ ᨃ ᨄ ᨅ ᨆ ᨇ ᨈ ᨉ ᨊ ᨋ ᨌ ᨍ ᨎ ᨏ ᨐ ᨑ ᨒ ᨓ ᨔ ᨕ ᨖ 

нн 4 . н нн 

н . нн –н 

нн нн . н н — 

. 



 

нн 1,6 . н 

нн н . нн – 

н нн нн . 




Ⴀხლო 





 



 




Ⴀხლო 




 


 

нн 80 . н 


. н н — . 



н 




Ⴀხლო 





н 


н 


 

н н н н. нн н н, 

ннн н нн н. 

нн н нн . н - 

н — . 




Ⴀხლო 





н (. . 60 .) 

(8 .) 

н (15 .) 

( ) 



 

 

н 




Ⴀხლო 





нн 

官话,或称官话方言等:指华北、东北 

及西北地區、湖北大部、四川、重庆、 

雲南、貴州、湖南北部、江西沿江地區 

、安徽中北部、江蘇中北部所使用的母 

語方言。官話大致分為華北官話、西北 

官話、西南官話、江淮官話,华北官话 

分布在北方东部,以北京話為代表,西 

北官話分佈在北方西部,以西安話為代 

表,西南官話分佈在南方西部,以成都 

話為代表,江淮官話分佈在南方東部, 

以扬州話為江淮話的代表。上古时期的 

中原雅音在五胡亂華、衣冠南渡后,分 

化成為中古汉语语音。而现代“官话方言 

”,主要形成于宋元时期。官话在形成之 

后,在南北方分别发展,由分化成了南 

方官話和北方官話,為以後中國各代的 

官方語言,北方官話至今是昩現代標準漢 

語的基礎(大陸稱為普晘通話,臺灣稱為 

國語) 



汉语口语在不同地方的分歧是相当大的。从大的范围上说, 

北京话、上海话、广州话等从口语上无法互通;从小的范围上 

说,汉语(尤其在中国大陆南方)“十里不同音”,浙江、福建 

甚至出现一个县有十数种不能互通的汉语的现象,即使在号称 

“相对统一”的北方方言内部,亦因为地域不同而存在较大的口 

音差异。但汉语又具有文字(书面语)和使用者(汉族)的高 

度统一性,这与世界上的大多数语言的情况是完全不一样的。 

独立语言与方言的区别划定,除考虑语音上的通话度外,语 

音上的源流、语法、词汇、书写系统,甚至使用者的认同感、 

政治因素,都是很重要的判断依据。因此,关于汉语是单语还 

是多语合集的问题,基于语言学特征的不同侧重点,或者仅仅 

是基于不同的政治诉求,其回答可能会并不相同。目前前绝大部 

分汉语使用者还是认为不同地域的汉语只是汉语不同的方言。 

нн 1,3 . нש, ש, 

нн, ש, нש, ש, нש, 

ש, ש, нש. нн -н нн. 

н н — н н, . - 

нн ннש н н שн — 

( н ннש). 




Ⴀხლო 




 


音(流音)が立たないこと、一種の母音調和[9]がみられる 

ことなどが挙げられる。ただし、アャタ゜諸語に属するとさ 

れるそれぞれの言語自体、互いの親族関係が証明されている 

わけではなく[10]、したがって、古代日本曓語に上記の特徴が 

みられることは、日本曓語がタ゜ハとして「アャタ゜型」の言 

語である[11]という以上の意味を持たない。 

南方系のオヴスケダュヅシクア語族とは、音韻体系や語彙に関 

する類似も指摘されているが[12]、語例は十分ではなく、推 

定・不確定の例を多く含む。関連性は不明であると言わざる 

をえない。 

チメレ゛ジ語族との関係を主張する説もあるが、これを認 

める研究者は少ない。大野晋显は日本曓語が語彙・文法などの点 

でタプャ語と共通点を持つとの説を唱えるが[13]、比較言語 

学の方法上の問題から批判が多い[14](「タプャ語」も参照 

個別の言語との関係についていえば、中国語は、古来曹、漢 

字・漢語を通じて日本曓語の表記・語彙などに強い影響を与え 

てきた。日本曓は、中国を中心とする漢字文化圏に属する。た 

だし、基礎語彙は対応せず、また文法的・音韻的特徴は中国 

語と全く異なるため、系統的関連性は認められない。 

нн 130 . ש, 

ש, , нש, ש, нש, н. 


н 


한반도 등지에서 주로 사용하는 언어를 대한민국에서는 

한국어(韓國語), 한국말, 국어(國語)라고 부른다. 

조선민주주의의인인민공화국을을 비롯한 등지에서는 조선말, 

조선어(朝曉鮮語)로, 카자자흐스탄을을 비롯한 중앙아시아의의 

고려인인들 사이이에서는 고려말(高麗말)로 불린다. 

19세기 이이후 한반도와 주변 국가의의 정치 사회적 변화에 따라 

한국어는 중국(특히 옌볜 조선족 자자치주), 구소련(특히 

러시아의의 연해주와 사할린, 우우즈베키스탄, 카자자흐스탄), 일일본, 

미국, 캐나다 등지에서 일일반적으으로 한국계 주민들에 의의해 

사용되고 있있다. 일일제강점기에는 한국어를 없애버리기 위위해 

핍박을을 하기도 했다.[1] 한국어 사용인인구는 전세계를 통틀어 

7천 8백만명 정도로 추산되고 있있다. 

н нн 78 . нש, нש, 

ש, , ש. 




Ⴀხლო 





 



 

() 

ルワョメヤボブデヂタサキカア 

モプヒナッスシクキゥ゜ 

ャユマヘフネツツゼスケクェウゞ 

ヤベバヅテゾセコケォエ゠ 

リュヨペホビテダソサコカオ 

 

() 

ぁあぃいぅうぇえぉおかがきぎく 

ぐけげこごさざしじすずせぜそぞた 

だちぢっつづてでとどなにぬねのは 

ばぱひびぴふぶぷへべぺほぼぽまみ 

むめもゃやゅゆょよらりるれろゎわ 

ゐゑをんゔ 




Ⴀხლო 




() 


ルワョメヤボブデヂタサキカア 

モプヒナッスシクキゥ゜ 

ャユマヘフネツツゼスケクェウゞ 

ヤベバヅテゾセコケォエ゠ 

リュヨペホビテダソサコカオ 

 

ルワョメヤボブデヂタサキカアモプヒナッスシクキゥ゜ャユマ 

ヘフネツツゼスケクェウゞヤベバヅテゾセコケォエ゠リュヨペホビテ 

ダソサコカオ 

нн 130 . ש, - 

ש, , нש, ש, нש, н. н 

н — н н, . нн 

ннש н н שн — 

( н ннש). 


() 


ぁあぃいぅうぇえぉおかがきぎく 

ぐけげこごさざしじすずせぜそぞた 

だちぢっつづてでとどなにぬねのは 

ばぱひびぴふぶぷへべぺほぼぽまみ 

むめもゃやゅゆょよらりるれろゎわ 

ゐゑをんゔ 

 

ぁあぃいぅうぇえぉおかがきぎくぐけげこごさざ 

しじすずせぜそぞただちぢっつづてでとどなにぬ 

ねのはばぱひびぴふぶぷへべぺほぼぽまみむめも 

ゃやゅゆょよらりるれろゎわゐゑをんゔ 

нн 130 . ש, - 

ש, , нש, ש, нש, н. 




Ⴀხლო 





н 



н 

ㅂ ㅍ ㄴ ㅜ ㅠ 

ㄷ ㅌ ㅇ ㅓ ㅕ 

ㅈ ㅊ ㄹ ㅡ ㅟ 

ㄱ ㅋ ㅣ ㅢ ㅞ 

ㅃ ㅅ ㅔ ㅖ ㅙ 

ㄸ ㅎ ㅐ ㅒ ㅘ 

ㅉ ㅆ ㅏ ㅑ ㅝ 

ㄲ ㅁ ㅗ ㅛ 




Ⴀხლო 




н 


 

ㅂ ㄷ ㅈ ㄱ ㅃ ㄸ ㅉ ㄲ ㅍ ㅌ ㅊ ㅋ ㅅ ㅎ ㅆ ㅁ ㄴ ㅇ ㄹ 

ㅣ ㅔ ㅐ ㅏ ㅗ ㅜ ㅓ ㅡ ㅢ ㅖ ㅒ ㅑ ㅛ ㅠ ㅕ ㅟ ㅞ ㅙ ㅘ ㅝ 

н нн 78 . нש, нש, - 

ש, , ש. н н — н н, 

. нн ннש н н 

שн — ( н 

ннש). 



( ) 




Ⴀხლო 





( ( ( ) ) 


( ( ( 

) 


нн нש 700 . н 

( ) שн нн н н нש. 

нн -н нн - . н 

н — н н, . 




Ⴀხლო 





 



 




Ⴀხლო 




 


нн 300 н - 

ש. нн - нн. 



н 




Ⴀხლო 





 

Н 



 

 

/ 

/ 

/ 

/ / / / 

/ / / / 

/ / / / 

/ / / / 

/ / / / 

/ / / / 

/ / / / 

/ / 

/ / 




Ⴀხლო 




 


 

 

/ 

/ 

/ 

/ / / / 

/ / / / 

/ / / / 

/ / / / 

/ / / / 

/ / / / 

/ / / / 

/ / / / 

нн 70 н ש - 

н нש н. н- 

н н н нн нн - 

-ש . 


Н 


 

 

/ 

/ 

/ 

/ / / / 

/ / / / 

/ / / / 

/ / / / 

/ / / / 

/ / / / 

/ / / / 

/ / / / 

Н нн 115 н - 

н нש. нн н нн - 

нн . 




Ⴀხლო 





н (17 .) 

н (1 .) 



 




Ⴀხლო 





 



нн 300 н - 

ש. нн - нн. 




Ⴀხლო 





(1 .) 



 




Ⴀხლო 




 


нн 6 . нש, нש, 

ש, нש. нн н н н- 

н нн н н . 


Ⴒн ннн 


Ⴒაბულები აბულები აბულები და და მაჩვენებლები 

მაჩვენებლები

ႲႲაბულები აბულები და 

და მაჩვენებლები 

მაჩვენებლები 

Ⴒ Ⴀ Ⴁ Ⴓ Ⴊ Ⴄ Ⴁ Ⴈ Ⴃ Ⴀ Ⴋ Ⴀ Ⴙ Ⴅ Ⴄ Ⴌ Ⴄ Ⴁ Ⴊ Ⴄ Ⴁ Ⴈ 

н нн нн, н н 

н н 

(. . 9 .) 

Κάθε µέρα, µέσα στην καπνισµένη χαι µολορενια 

ατµό αφαι ρα της εργατικής συνοικίας, 

ή σειρήνα της φάµπρικας φώναζε στριγγλιάρικα. 

"Ανθρωποι µουτρωµένοι, µε κορµιά 

ακόµα κουρασµένα, βγαίνανε τότε βιαστικά 

απ’τα γκρίζα σπιτάκια χαί τρέχανε σαν 

τροµαγµένε- κατσαρίοε;. 

Κάθε µέρα, µέσα στην καπνισµένη χαι µολορενια 

ατµό αφαι ρα της εργατικής συνοικίας, 

ή σειρήνα της φάµπρικας φώναζε στριγγλιάρικα. 

"Ανθρωποι µουτρωµένοι, µε κορµιά 

ακόµα κουρασµένα, βγαίνανε τότε βιαστικά 

απ’τα γκρίζα σπιτάκια χαί τρέχανε σαν τρο- 

µαγµένε- κατσαρίοε;. 

н 

(, , 

) 


Ⴒн ннн 


н 

(. . 7 .) 

Post eius mortem nihilo minus Helvetii id, 

quod constituerant, facer conantur, ut e finibus 

suis exeant. Ubi iam se ad eam tem paratos 

esse arbitrati sunt, opida sua omnia, numero 

ad duodecim, vicos ad quadringentos, 

reliqua privata aedificia incendunt, frumentum 

omne, praeterquam quod secum portaturi 

errant 

Post eius mortem nihilo minus Helvetii id, 

quod constituerant, facer conantur, ut e finibus 

suis exeant. Ubi iam se ad eam tem paratos 

esse arbitrati sunt, opida sua omnia, numero 

ad duodecim, vicos ad quadringentos, 

reliqua privata aedificia incendunt, frumentum 

omne, praeterquam quod secum portaturi 

erant 

н, , 

, , - 

, н, , 

, н, , 

, нн, Н- 

, Н, Нн, 

Н, , - 

, , , , - 

, н, н- 

, , - 

, , , - 

, ש, н, 

, , , - 

, , , - 

, , , - 

, , н– 

(), - 

, ש, - 

, , , - 

, , , - 

, , , - 

, н, - 

, , н- 

, н, , 

, - 

, н, - 

, , н, н- 

н, н, 

, , н- 

, , , , 

, , , 

н, , - 

, н, , 

, , , 

, , н, 

, н, , 

н, н, , - 

, () , 

(), , , - 

, 









н 

(. . 5 . (. . 412 .) 

მბობენ, რომ ეს გაზი გამოგონილია 

ნგლისში. აქართველო ამჯობინებს 

ექსპირს დედანში ან აჩაბლის და 

ასტერნაკის თარგმანში. აქართ- 

ველოს, ისევე როგორც მთელ აბჭო- 

თა ავშირს, ესაჭიროება სხვაგვა- 

რი დასავლური გამოცდ 

н, н - 

ש. н н н- 

нש - 

н ש. н, 

нн н ש, 

нн 

н 

(1 .) 

 

н 


Ⴒн ннн 


н 

(3 .) 

н 

(5 . (406 .) 

Հայերենը Հնդեվրոպական լեզուների ընտանիքի 

նույնանուն խմբի լեզու է։ Այն հանդիսանում է 

Հայաստանի Հանրապետության և Լեռնային 

Ղարաբաղի պաշտոնական լեզու։ Օգտագործվ- 

ում է նաև Վրաստանում (հիմնակ 

 

 

- 

- 

( ), 

 

 









н 

(8 .) 

н 

(9-10 .) 

 

 

 

 


Ⴒн ннн 


н 

(14 .) 

н 

(18 . (1708 .) 

Говорят, что этот газ изобретен в Англии. 

Грузия предпочитает Шекспира в подлиннике 

или переводах Мачабели и Пастернака. 

Грузия, так же как и весь Советский Союз, 

нуждается в ином западном опыте 

Говорят, что этот газ изобретен в Англии. 

Грузия предпочитает Шекспира в подлиннике 

или переводах Мачабели и Пастернака. 

Грузия, так же как и весь Советский Союз, 

нуждается в ином западном опыте 

н 

() 

, , - 

, , , 

, н- 

, , - 

, , - 

, Нн, Нн, 

, ש, - 

(), (н- 

), , - 

, н, , - 

( ), 

, н, 

- 

ש, , н- 

, , , 

, , - 

, н, - 

, , - 

, , - 

, –нн- 

, , , 

, - 

, , , 

н, ש, - 

, , 

, 









н н 

н н нн 

 

н 

(1809 .) 

ᎣᎩᏙᏓ ᎦᎸᎳᏗ ᎮᎯ, ᎦᎸᏉᏗᏳ ᎨᏎᏍᏗ ᏕᏣᏙᎥᎢ. ᏣᎬᏫᏳᎯ ᎨᏒ 

ᏫᎦᎾᏄᎪᎢ. ᎠᏂ ᎡᎶᎯ ᏫᏥᎦᎵᏍᏓ ᎭᏓᏅᏖᏍᎬᎢ, ᎾᏍᎩᏯ ᎦᎸᎳᏗ 

ᏥᏂᎦᎵᏍᏗᎭ. ᏂᏓᏙᏓᏈᏒ ᎣᎦᎵᏍᏓᏴᏗ ᏍᎩᎥᏏ ᎪᎯ ᎢᎦ. ᏗᎨᏍᎩᎥᏏᏉᏃ 

ᏕᏍᎩᏚᎬᎢ, ᎾᏍᎩᏯ ᏥᏗᎦᏲᏥᎾᎰ ᏦᏥᏚᎩ, ᎠᎴ ᏝᏍᏗ ᎤᏓᎪᎴᏰᏗᏱ ᎨᏒ 

ᏫᏗᏍᎩᏯᏘᏅᏍᏔᏅᎩ, ᏍᎩᏳᏓᎴᏍᎨᏍᏗᏉᏍᎩᏂ ᎤᏲ ᎨᏒᎢ. 

ᏣᏤᎵᎦᏰᏃ ᏣᎬᏫᏳᎯ ᎨᏒᎢ, ᎠᎴ ᏣᎵᏂᎩᏗᏱ ᎨᏒᎢ, ᎠᎴ ᎡᏣᎸᏉᏗᏳ ᎨᏒ 

ᏂᎪᎯᎸᎢ. ᎡᎺ:Ꮕ. 

 

, Н 

н 


Ⴒн ннн 


Н н 

(. . 11 .) 

Н н 

(. . 3 .) 

, 

Н, ש, 

, 

(), 

Н-, 

Н- 









н 

(. . 1 .) 

н 

(6 .) 

 

, , 

ש, , , 

, ש, 

, 


Ⴒн ннн 


н 

н н 

(16 .) 

 

(16 .) 

, , 

, н, 

н, 

,н 

, 









н 

н н 

(7 .) 

 

 

н 

 


Ⴒн ннн 


 

(5 .) 

н 

(8 .) 

н 

(7.) 

, н 

 

 









н 

 

н 

 

 

, н, 

, , 

( н), 

 


Ⴒн ннн 


н 

(10 .) 

н н 

(6 .) 

 

н, 

(), 

( ) 









н 

(8 .) 

 

, 

, 

, 

, 

 


Ⴒн ннн 


н 

н 

н н 

(. . 5 .) 

, 

 

н 









н н 

(. . 60 .) 

н 

(8 .) 

 

 

, н, 

 

 


Ⴒн ннн 


н н 

(1444 .) 

н 

н 

( ) 









н 

н 

н 

 

 

 


Ⴒн ннн 

н н нн 

Н н 

н 

н 

н 

нн 

нн 

н 








н 

н(н) 

 

н 

, 

н, 

н, 

н, 

, 

, 

, 

, 

(н), 

н, 

, 

н, 

Н, 

(нн, 

н) 


Ⴒн ннн 

н н н 

н 








–н н 

н 

н 

н 

 

н 

 

н 

 

н 


Ⴒн ннн 

н שн 

н 

н 

н 

н 

н 

нн 

н 

н 

нн 

н 

н 

нн 








н שн 

н 

н н 

н 

н 

н 

нн 

н 

н 

нн 

н 

н 

нн 


Ⴒн ннн 

н н н н 

 

4–9 . 

 

2–7 . 

 

9–15 . 








н н н 

7 . 8 . 9–10 . 10–11 . 1–12 . 


Ⴒн ннн 

н нн 

 

(. . 1 .) 

 

(5 .) 

н 

ש (7 .) 

н 

(. . 2 .) 

 

(5 .) 

н (5 .) 

н 

(8 .) 








н нн 

 

(8 .) 

– 

ннн ש 

(11 .) 

н 

(13 .) 

ש 

„“ 

(5 .) 

н ש 

(10 .) 

 

(12 .) 

н. н 

ש (15 .) 

н 

ש „“ 

(15 .) 


Ⴒн ннн 

н нн 

нн 








н н н 

 

 

 

 

Н 

 

 

 


Ⴒн ннн 

н שн 

н, 367 . 

нн н, 432 . 

нн н, 532 . 

нн н, I . 

нн н, 432 . 

, 493 . 

н VI . 








н שн 

, 864 . 

, 936 

(S962), 1054 

н н, VII . 

ש , 897 . 

(S405), X . 

, XI . 


Ⴒн ннн 

н שн 

, 

936 

, 

X– XI . 

н 

1048 . 

, 

864 . 

н н, 

968 . 

н, 

1035 . 

н, 

1074 . 








н שн 

н, 

XI . 

, 

1304 . 

н , 

XVIII . 

н, 

XI . 

, 

XIII 

н (H 98) 

1681 . 


Ⴒн ннн 

н н שн 

IV- н, 

1060-1065 . 

н-н н, 

1188-1210 . 

н н 

711 . 

н שнн, 

1184-1185 . 








н н שн 

н н, 

XIII . 

нн, 

1260 . 

нн I-н, 

1441 . 


Ⴒн ннн 

н н שн 

XVIII . нн н 

н” 

н”, 

1633-1645 . 








н нн 

(нн) 

Ⴀა Ⴀა Ⴈი Ⴑს Ⴑს Ⴐრ Ⴐრ Ⴐრ Ⴥჵ 

Ⴁბ Ⴉკ Ⴒტ Ⴚც 

Ⴚც 

Ⴂგ Ⴂგ Ⴊლ Ⴣჳ Ⴣჳ Ⴣჳ 

Ⴓუ 

Ⴛძ 

Ⴃდ Ⴋმ Ⴔფ Ⴜწ 

Ⴄე Ⴄე Ⴌნ Ⴕქ Ⴝჭ 

Ⴅვ Ⴢჲ Ⴖღ Ⴖღ Ⴖღ Ⴞხ 

Ⴆზ Ⴍო Ⴗყ Ⴗყ Ⴤჴ Ⴤჴ 

Ⴤჴ 

Ⴡჱ Ⴎპ Ⴎპ Ⴘშ Ⴟჯ Ⴟჯ 

Ⴇთ Ⴇთ Ⴏჟ Ⴏჟ Ⴏჟ Ⴙჩ Ⴙჩ Ⴠჰ Ⴠჰ 

Ⴠჰ 


Ⴒн ннн 

н нн 

(н) 

Ⴀა Ⴈი Ⴈი Ⴑს Ⴐრ Ⴐრ Ⴥჵ 

Ⴥჵ 

Ⴁბ Ⴉკ Ⴉკ Ⴒტ Ⴒტ Ⴚც 

Ⴂგ Ⴂგ Ⴂგ Ⴊლ Ⴊლ Ⴣჳ Ⴓუ 

Ⴛძ 

Ⴃდ Ⴋმ Ⴋმ Ⴔფ Ⴜწ 

Ⴜწ 

Ⴄე Ⴄე Ⴌნ Ⴕქ Ⴝჭ 

Ⴝჭ 

Ⴅვ Ⴢჲ Ⴢჲ Ⴖღ Ⴖღ Ⴖღ Ⴞხ 

Ⴞხ 

Ⴆზ Ⴆზ Ⴍო Ⴗყ Ⴗყ Ⴤჴ 

Ⴡჱ Ⴎპ Ⴎპ Ⴘშ Ⴘშ Ⴟჯ 

Ⴟჯ 

Ⴇთ Ⴇთ Ⴏჟ Ⴙჩ Ⴠჰ 








н нн 

н (нн) 

ა ი ს რ ჵ 

ბ კ ტ ც 

გ ლ ჳ ძ 

უ 

დ მ ფ წ 

Нე ნ ქ ჭ 

ვ ჲ ღ ხ 

ზ ო ყ ჴ 

ჱ პ შ ჯ 

თ ჟ ჩ ჰ 


Ⴒн ннн 

н нн 

н (н) 

Ⴀა Ⴈი Ⴈი Ⴈი Ⴑს Ⴐრ Ⴐრ Ⴥჵ 

Ⴥჵ 

Ⴁბ Ⴉკ Ⴒტ Ⴒტ Ⴚც 

Ⴚც 

Ⴂგ Ⴂგ Ⴊლ Ⴣჳ Ⴣჳ Ⴣჳ 

Ⴓუ 

Ⴛძ 

Ⴛძ 

Ⴃდ Ⴃდ Ⴋმ Ⴋმ Ⴔფ Ⴜწ 

Ⴜწ 

Ⴄე Ⴄე Ⴌნ Ⴌნ Ⴕქ Ⴝჭ 

Ⴅვ Ⴅვ Ⴢჲ Ⴖღ Ⴞხ 

Ⴞხ 

Ⴆზ Ⴍო Ⴗყ Ⴗყ Ⴤჴ Ⴤჴ 

Ⴤჴ 

Ⴡჱ Ⴎპ Ⴎპ Ⴘშ Ⴘშ Ⴟჯ 

Ⴇთ Ⴏჟ Ⴙჩ Ⴙჩ Ⴙჩ Ⴠჰ 

Ⴠჰ 








н нн 

нн 

Ⴀა Ⴀა Ⴀა Ⴈი Ⴑს Ⴑს Ⴐჽ Ⴐჽ Ⴐჽ Ⴥჵ 

Ⴥჵ 

Ⴁბ Ⴉკ Ⴒტ Ⴚც Ⴚც 

Ⴚც 

Ⴂგ Ⴊლ Ⴣჳ Ⴛძ 

Ⴓუ 

Ⴃ჈ Ⴋმ Ⴔფ Ⴜწ 

Ⴄე Ⴌნ Ⴕქ Ⴕქ Ⴝჭ 

Ⴅვ Ⴅვ Ⴢჲ ႶჍ Ⴞხ Ⴞხ 

Ⴆზ Ⴍო Ⴍო Ⴗყ Ⴗყ Ⴤჴ Ⴤჴ 

Ⴤჴ 

Ⴡჱ Ⴡჱ Ⴡჱ Ⴎპ Ⴘშ Ⴟჯ 

Ⴟჯ 

Ⴇთ Ⴏჟ Ⴙჩ Ⴙჩ Ⴠჰ 


Ⴒн ннн 

н нн 

н нн 

нн н нн н 

Ⴀა Ⴀა 

Ⴀა 

Ⴀა Ⴀა 

Ⴀა 

Ⴁბ Ⴁბ Ⴁბ Ⴁბ 

Ⴂგ Ⴂგ 

Ⴂგ Ⴂგ Ⴂგ 

 

Ⴂგ Ⴂგ 

Ⴂგ Ⴂგ 

Ⴃდ Ⴃდ 

Ⴃდ Ⴃდ Ⴃდ Ⴃ჈ 

Ⴄე Ⴄე 

Ⴄე Ⴄე 

Нн 

Ⴄე Ⴄე 

Ⴄე 

Ⴄე 

Ⴅვ Ⴅვ Ⴅვ 

Ⴅვ Ⴅვ 

Ⴅვ 

Ⴅვ 

Ⴆზ Ⴡჱ Ⴡჱ Ⴇთ Ⴇთ 

Ⴈი Ⴉკ Ⴉკ 

Ⴊლ Ⴊლ 

Ⴋმ Ⴌნ Ⴌნ 

Ⴢჲ Ⴍო Ⴍო 

Ⴎპ Ⴎპ Ⴎპ 

Ⴏჟ Ⴏჟ 

Ⴐრ Ⴐრ 

Ⴑს Ⴑს 

Ⴒტ Ⴒტ Ⴣჳ Ⴣჳ 

Ⴓუ Ⴓუ 

Ⴔფ Ⴕქ Ⴖღ Ⴖღ 

Ⴗყ Ⴗყ 

Ⴘშ Ⴙჩ Ⴙჩ 

Ⴚც Ⴚც Ⴚც 

Ⴛძ Ⴜწ Ⴝჭ Ⴞხ Ⴤჴ Ⴤჴ 

Ⴟჯ Ⴠჰ Ⴠჰ 

Ⴥჵ Ⴆზ Ⴆზ 

Ⴡჱ Ⴇთ 

Ⴇთ 

Ⴈი 

Ⴉკ 

Ⴉკ 

Ⴊლ Ⴊლ 

Ⴊლ 

Ⴋმ 

Ⴋმ 

Ⴌნ 

Ⴌნ 

Ⴢჲ 

Ⴢჲ 

Ⴍო Ⴍო 

Ⴎპ 

Ⴎპ 

Ⴏჟ 

Ⴐრ 

Ⴐრ 

Ⴑს 

Ⴒტ 

Ⴒტ 

Ⴣჳ 

Ⴓუ 

Ⴔფ Ⴔფ Ⴕქ 

Ⴖღ 

Ⴖღ 

Ⴗყ 

Ⴗყ 

Ⴘშ 

Ⴘშ 

Ⴙჩ 

Ⴚც 

Ⴛძ Ⴛძ 

Ⴜწ 

Ⴜწ 

Ⴝჭ 

Ⴝჭ 

Ⴞხ 

Ⴞხ 

Ⴤჴ 

Ⴟჯ Ⴟჯ 

Ⴟჯ 

Ⴠჰ 

Ⴥჵ 

Ⴥჵ 

 

ჱ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

შ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ⴆზ Ⴡჱ Ⴇთ Ⴈი Ⴈი 

Ⴉკ Ⴊლ Ⴋმ Ⴋმ 

Ⴌნ Ⴌნ 

Ⴢჲ Ⴍო Ⴎპ Ⴎპ 

Ⴏჟ Ⴐრ Ⴐრ 

Ⴑს Ⴒტ Ⴒტ 

Ⴣჳ Ⴣჳ Ⴣჳ 

Ⴓუ Ⴔფ Ⴕქ Ⴖღ Ⴗყ Ⴘშ Ⴘშ 

Ⴙჩ Ⴙჩ 

Ⴚც Ⴚც 

Ⴛძ Ⴛძ 

Ⴜწ Ⴜწ 

Ⴝჭ Ⴞხ Ⴞხ 

Ⴤჴ Ⴤჴ 

Ⴟჯ Ⴟჯ Ⴠჰ Ⴠჰ 

Ⴥჵ Ⴥჵ 

Ⴆზ 

Ⴡჱ 

Ⴡჱ 

Ⴇთ 

Ⴈი 

Ⴉკ 

Ⴊლ 

Ⴊლ 

Ⴋმ 

Ⴌნ 

Ⴢჲ 

Ⴢჲ 

Ⴍო 

Ⴍო 

Ⴎპ 

Ⴏჟ 

Ⴐჽ 

Ⴐჽ 

Ⴑს 

Ⴒტ 

Ⴣჳ 

Ⴓუ 

Ⴔფ 

Ⴕქ 

ႶჍ ႶჍ 

Ⴗყ Ⴗყ 

Ⴘშ 

Ⴙჩ Ⴙჩ 

Ⴙჩ 

Ⴚც 

Ⴚც 

Ⴛძ 

Ⴜწ Ⴜწ 

Ⴝჭ 

Ⴞხ 

Ⴤჴ 

Ⴤჴ 

Ⴟჯ 

Ⴟჯ 

Ⴠჰ 

Ⴥჵ Ⴥჵ 

Ⴥჵ 







 

 

 


н 

ႧႠႫႠႦ ႫႽႤႣႪႨႻႤ 386 Ⴃ Ⴀ Ⴋ Ⴜ Ⴄ Ⴐ Ⴊ Ⴍ Ⴁ Ⴄ Ⴁ Ⴈ Ⴃ Ⴀ Ⴄ Ⴌ Ⴄ Ⴁ Ⴈ 

 

 

 

 

Н

Ⴒн ннн 

 

. . н. . . 

1 ა 1 

2 ბ 2 

3 გ 3 

4 დ 4 

5 Нე Нн н 5 

6 ვ 6 

7 ზ н 7 

8 ჱ ה הн 8 

9 თ 9 

10 ი 10 

11 კ 20 

12 ლ 30 

13 მ 40 

14 ნ 50 

15 ჲ н 60 

16 ო 70 

17 პ 80 

18 ჟ 90 

19 რ н 100 

20 ს 200 

21 ტ 300 

22 ჳ н 400 

უ 

23 ფ 500 

24 ქ 600 

25 ღ 700 

26 ყ 800 

27 შ ש ש 900 

28 ჩ 1000 

29 ც 2000 

30 ძ 3000 

31 წ 4000 

32 ჭ 5000 

33 ხ 6000 

34 ჴ 7000 

35 ჯ 8000 

36 ჰ н 9000 

37 ჵ 10000 








н н 

Нн н н 

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 


Ⴒн ннн 

н нн н 

н н н н 







 

 

н 

 

 

Н 

 

 

н 

н 

 

 

 

н 

 

 

 

 

 

 

 

() 

н 

н 

 

 

н 

 

 


н нн н 


н 

(ש) 

н 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ש 

н 

н 

н 

 

н 

 

 

 

 

н 

 

 

 

 

нн 

 

Н 

Н- 

Н- 

Нн 

Ⴒн ннн 

нн 

Нн 

Нн 

Н 

Н 

Нн 

Н 

 

 

 

 

 

 

н 

 

 

ש 

 

 

н 

н 

ש 

 

 

 

 

 

н 

 

ש 

н 

() 

-н 

 

 

н 

 

 

 

н 

 

 

 

 

 

 

н 

 

 

 

 

 

(н 

н- 

) 

 

 

н 

 

 

ש 

 

 

 

 

 

(- 

) 

 

 

 

 

 

 

-н- 

 







- 

ש 

 

 

 

 

н 

н 

н 

 

н 

 

 

 

 

 

н 

 

 

н 

 

 

 

 

н 

 

 

 

 

н 

н 

нн 

н 

 

 


 

 

 

 

н 

 

 

() 

 

 

 

 

() 

 

 

 

 

н 

н 

 

 

 

 

н 

н 

 

 

 

 

н 

н 

 

 

 

 

 

н 

 

 

- 

нн 

 

 

 

 

 

 

 

 

н 

 

н 

н 

н 

 

 

 

ש 

 

() 

() 

нн 

 

 

 

 

( 

) 

 


Ⴒн ннн 

Нн нн 

н нн 

 

( ) 

н 

 

н 

 

н 

 

 

 

 

 

 

 

н 

() 

ש 

 

 

 

 

 

н н 

 

 

н 

н н 

 

н 

н 

н 

н н 

н 

 

 

ש 

(н 

н ) 

 

 

 

н 

н н 

() н 

 

н 

н 

 

 

н 

н н 

н 

 

 

 

 

н 

Н (ש) 

 

 

 

 

 

 

Н 

 

 

 

 







н- (- 

) 

н 

н 

 

н 

н 

н 

 

 


н нн 

нн 

н 

н 

н () 

нн 

 

 

 

 

н 

 

 

 

 

н 

(н) 

 

 

() 

 

 

 

-нн 

 

 

 

 

 

нн 

н 

 

(н-ש) 

н 

ש 

н 

 

 

н 

 

 

- (-) нн 

 

Н 

() 

–н 

 


( 

) 

Ⴒн ннн 

нн 

–н 

–ש 

н н 

(- 

ש) 

ש 

н- 

(, н) 

 

н 

н 

 

- 

() 

 

ש 

 

 

 

 

 

 

Нн 

Нн 

 

 

нн 

нн 

 

 

 

 

 

 

н- 

() 

н 

 

- 

 

 

 

 

 

– нн 

–н нн 

 

 

 

 

- 

 

 







 

() 

(нש) 

 

 

н 

 

н- 

н 

 

н 

 

 

 

н 

н 

 

ש 

 

 

 

 

 

– 

 

 

 

н 

– нн 


нн 

 

 

() 

() 

 

- 

 

-н 

 

 

 

н 

–н нн 

н н 

нн 

нн 

 

 

 

 

 

н 

 

 

 

 

 

н нн 

 

н 


Ⴒн ннн 

Нн 

 

 

 

 

 

 

нн 

 

 

 

 

н нн 

н н 

н 

 

Н 

н н нн нн 

нн 

нн 

 

- 

 

н нн 

 

нн 

н 

нн 

 

-ש 

 

нн 

нн 

 

н 

--нн 

 

 

н н 

 

 

н н н нн нн 

н 

 

 

Нн 

 

 

н 

нש н нн нн 

н 

н 








нн н-нн 

 

Н нн 

(ש ) 

н н (. . 9 .) 

н (. . 7 .) 

н (. . 5 . 

(. . 412 .) 

(1 .) 

н (3 .) 

н (5 . (406 .) 

н (8 .) 

н (9 .) 

н (14 .) 

н (18 . (1708 

.) 

н н (19 .) 

н 

(1809 .) 

н (20 .) 

н 

нн 

(ש н) 

Н н (. . 3 .) 

н (. . 1 .) 

н (6 .) 

-н 

нн 

Н н (. . 11 

.) 

н нн 

(ש н 

) 

н н (. . 5 .) 

(. . 1.) 

(5 .) 

н н (6 .) 

н (7 .) 

н н (7 .) 

н (7 .) 

н (8.) 

н (8.) 

н (9.) 

н (10 .) 

н (11.) 

(11 .) 

н (13 .) 

н (14 .) 

н н (15 .) 

(16 .) 

(17 .) 

н (17.) 

н н 

нн 

н (. . 60 .) 

н (8.) 

н н (15 . (1444 

.) 

н н 

нн 

н н нн 

(19 . (1840 

.) 

н нн 

н (1.) 

н 

(17.) 


Ⴒн ннн 

нн ннн 

н н (. . 5 .) 

н (6 .) 

(17 .) 

н н (15 .) 

н н (. . 9 

.) 

н (17.) 

(16 .) 

н (14 .) 

н (7 .) 

Н н (. . 3 .) 

Н н (. . 11 

.) 

н (7.) 

н (8 .) 

(5 .) 

н (14 .) 

н (3 .) 

н н (15 . 

(1444 .) 

н н (6 .) 

н (. . 7 

.) 

н (10 .) 

н (8.) 

н (1.) 

н н (19 

.) 

н (11 .) 

н (13.) 

н (8.) 

н (8.) 

(11 .) 

(. . 1.) 

н 

(17.) 

н (20 .) 

(1 .) 

н (18 . (1708 

.) 

н (9.) 

н (1 .) 

н (9 .) 

н (5 . (406 

.) 

н н (7 .) 

н (. . 5 . 

(. . 412 .) 

н 

(1809 .) 

н (. . 60 .) 

н н нн- 

19 . 

(1840 .) 








нн 

нн 

н н (. . 9 

.) 

н (. . 7 

.) 

н (. . 5 . 

(. . 412 .) 

Н н (. . 3 .) 

(1 .) 

н (1 .) 

н (3 .) 

н (5 . (406 

.) 

н (6 .) 

н (8 .) 

н (9 .) 

н н (13 .) 

н (14 .) 

н н (15 . 

(1444 .) 

н (18 . (1708 

.) 

н (20 .) 

н н (19 

.) 

нн 

Н н (. . 11 

.) 

н н (. . 5 .) 

(. . 1.) 

(5 .) 

н н (6 .) 

н (7 .) 

н (7.) 

н н (7 .) 

н (8.) 

н (8.) 

н (8.) 

н (9.) 

н (10 .) 

н (11.) 

(11 .) 

н (13.) 

н (14 .) 

(16 .) 

н н (15 .) 

(17 .) 

н (17.) 

н 

(1809 .) 

н н нн- 

(19 . 

(1840 .) 

н нн 

н (. . 60 .) 

нн 

н (1.) 

н 

(17.) 


Ⴒн ннн 

нн ннн 

. . 60 . — 

. . 11 . — Н 

. . 9 . — н 

. . 7 . — 

. . 5 . (. . 412 .) — 

 

. . 5 . — н 

. . 3 . — Н 

. . 1 . — 

. . 1 . — 

1 . — 

1 . — 

1 . — 

5 . — 

5 . (406 .) — 

 

6 . — 

6 . — н 

7 . — н 

7 . — 

7 . — н 

8 . — 

8 . — 

8 . — 

8 . — 

9 . — 

9 . — 

10 .— 

11 . — 

11 . — 

13 . — 

14 . — 

14 . — 

15 . (1444 .) — 

н 

15 . — н 

16 . — 

17 . — 

17 . — 

17 . — 

18 . (1708 .) — 

 

19 . — н 

19 . (1809 .) — 

н 

 

19 . (1840 .) — 

. н нн- 

 

20 . — 








н н н 

A a — 

Āā — Н, , - 

, 

Ãã — 

Ää — н, Н, 

н, 

, , н- 

, 

Åå — , н, 

н 

Ââ — н, , 

, 

Ăă — н, , 

 

Áá — , , 

, , 

н, н 

Ąą — , , - 

 

Ąą — 

Ææ — , , 

н, н 

B6 — 

šɓ — 

Çç — н, 

, н, 

, - 

, 

Čč — , , - 

, , , 

н, н, 

 

Ćć — , , 

 

ðñ — н, 

Ðð — , н 

Ūɗ — 

ũɖ — Нн 

Ďď — н 

Ƌƌ Ƌƌ — 

è — , 

ê — 

Ëë — 

Ēē — Н, , 

 

Êê — н, 

Éé — , , - 

, , - 

, н, 

, — , 

Ĕĕ — , , н, 

Ęę — , , - 

, 

Ęę — 

Ẽẽ — нн 

Űɛ — Нн, 

Əə — н, , , 

 

űƒ — Нн 

Ğğ — н, 

 

Ăă — 

— 

— 

Ŵɣ — Нн 

I i — 

Iı — н, 

Đi — н, 


Īī — Н, , 

, 

Íí — , , - 

, , 

н, н 

Įį — 

Įį — 

Ïï — 

Îî — , 

— 

ŸŹ — 

ěĜ — 

Łł — , , 

L'l' — н 

Ññ — , , 

Н, , 

Ňň — н, н, 

 

Ñn — н 

ĥĦ — 

Ńń — , , - 

 

Ŋŋ — Нн 

 

ǒ — 

ō — 

O O — 

O‘o‘ — н 

Œœ — нн 

Öö — н, н- 

, Н, - 

н, , 

, , 

, , н- 

 

Øø — , н, - 

н 

Ōō — Н 

Ⴒн ннн 

Õõ — Н, 

 

Ôô — н, 

Ơơ — н 

Óó — , , 

, , 

, , 

н, н 

— 

Ǫǫ — 

Ǫǫ — 

Ǫ́ǫ́ — 

İı — 

— 

R'r' — Н 

Řř — 

Ŕŕ — 

Řř — н 

š — , 

ß — н 

Şş — н, н- 

, , 

, 

— , 

Šš — , , 

, , 

, н, 

н, 

Śś — , 

Þþ — 

łŃ — , , 

 

Ťť — , н 

— 

— , 

ü — 

U u — 


Ⴒაბულებ აბულები აბულებ და და მაჩვენებლები 





Üü — н, н- 

, Н, - 

н, , 

 

Ŭŭ — Нн 

Ưư — н 

Úú — , , 

, н, н- 

 

Ūū — , , 

 

Ųų — 

Ũũ — нн 

Őő — , н 

Ýý — н, 

, н, 

н, н 

ƓƔ ƓƔ — 

Žž — н, , 

, , , 

, , 

, н, 

н, н, 

, 

— 


— 

— 

ББ — , , 

— 

Гг — 

ДД — 

Зз — , , , 

 

Лл — 

Өө — , , , 

Чч — , , 

Шш — , , 

Ыы — 

Ьь — 

Ээ — 

ɔ — 

— 

— 

— 

— 

— 

— 

— 


Ⴒн ннн 

н н 

н н 

н Çç, Əə, Ğğ, Iı, Đi, Öö, Şş, Üü 

Çç, Ëë 

Ññ 

Əə, Ŋŋ, Өө, Шш, Шш, Зз, 

Зз, 

Чч, Чч, Чч, , 

Ŋŋ 

н Ää, Öö, Üü, ß 

Ññ 

Ææ, Øø, Åå 

Нн ũɖ, Űɛ, űƒ, Ŵɣ, Ŋŋ 

Н Āā, Ēē, Īī, Ōō, R'r', Ōō 

Н Ññ 

Нн Ŭŭ 

Н Õõ, Ää, öö, Üü 

н Ăă, Ââ, ðñ, Êê, Ôô, Ơơ, 

Ưư 

B6 

н Çç, Ää, Žž, Ňň, Öö, Şş, 

Üü, Ýý 

Çç, ğ, Iı, Đi, Öö, Şş, Üü 

, 

Өө, 

, Əə, Гг, Чч, Ŋŋ, 

Áá, Ææ, Éé, Íí, Óó, Öö, 

Úú, Ýý, Ðð, Þþ 

ü 

н Ññ 

Āā, , , Īī 

Āā, Čč, Ēē, Ăă, Īī, ěĜ, ĥĦ, 

Šš, Ūū, Žž 

ББ, Ƌƌ Ƌƌ, Ƌƌ Өө, Зз 

Ɛɛ, ɔ 

ББ, ДД, Ээ, Ŋŋ, Ззt ШШ, 








Ыы, Źź, Лл, Ьь 

Ąą, Čč, Ęę, Įį, Šš, Ųų, Ūū, 

Žž 

Ññ, Šš, , Žž 

Ćć, Čč, Čĕ, Ńń, Óó, Řř, 

Śś, Šš, Źź, Žž 

, 

Ĕĕ 

Ēē, Ïï 

Ăă, Ââ, Îî, Şş, łŃ 

Łł, Ńń, Áá, Éé, Íí, Óó, Ąą, 

Ęę, Įį, Ǫǫ, Ąą, Ęę, Įį, Ǫǫ, 

Ǫ́ǫ́, 

н Ææ, Øø, Åå 

, , 

, , 

н L'l' 

Ąą, Ćć, Ęę, Łł, Ńń, Óó, 

Śś, Źź, śŜ 

Ãã, Çç, Õõ 

Ăă, Ââ, Îî, Şş, łŃ 

нн Œœ, Ẽẽ, Ũũ 

, , , , Ŋŋ, , , , 

, , , 

Ää, Áá, Čč, Ďď, Éé, Íí, 

Ňň, Óó, Ôô, Ŕŕ, Šš, Ťť, 

Úú 

н Ýý, Žž, Čč, Šš, Žž 

è, ǒ, š 

Ĕĕ 

н O‘o‘ 

Áá, Éé, Íí, Óó, Öö, İı, 

Úú, Üü, Őő 

Ññ 

н Áá, Íí, Óó, Úú, Ýý, Ææ, 

Øø, Ðð 

Ää, Öö 

Êê, Öö 


Ⴒн ннн 

н Åå, Ää, Öö 

A a, Āā, Īī, I i. Łł, O O, 

Ūū, U u 

н Áá, Čč, Ďď, Éé, Ěé, Íí, 

Ýý, Ňň, Óó, Řř, Šš, Ťť, 

Úú, Őő, Žž 

è, ê, ō, š 

šɓ, Ūɗ, ŸŹ ŸŹ, ŸŹ 

ƓƔ ƓƔ 

ƓƔ 

ðñ, Žž, Ćć, Čč, Šš 

, , , Ŋŋ, Өө, 

Шш, ,Зз, Чч, , 








н н н 

Ӱӱ Ӱӱ — , - 

, (- 

), 

() 

Ӡӡ Ӡӡ — 

Ӹӹ — 

Ӝӝ — 

Ӟӟ Ӟӟ — 

Ӵӵ Ӵӵ — 

Ӳӳ Ӳӳ — ש 

Ӑӑ Ӑӑ — ש 

Ӗӗ Ӗӗ — ש 

Ӫӫ Ӫӫ — (- 

), (- 

) 

Ӛӛ Ӛӛ — (- 

), (- 

) 

Ää — , - 

(), - 

(- 

), (- 

) 

Ǽǽ — 

hһ — 

I — , , 

, - 

, ש, - 

-нн- 

, , н- 

, , 

н 

i — 

Ii — н, - 

, - 

, 

Đi — 

Jj — 

ö — Нн, 

() 

Öö — , , 

, - 

, , 

, - 

(), 

Qq — 

Ww — 

ý — 

Ÿÿ — 

В'в' — 

ҕ— 

ғ— 

Ҕҕ Ҕҕ Ҕҕ — 

Гг — 

Г'г' — , - 

 

Ѓѓ — н 

Ғғ — , - 

, 

Ђђ — н 

ə — 

Ҽҽ Ҽҽ — 

əə — 

Əə — , - 

, , 

, - 

, - 

(), 


(- 

) 

Е'е' — н 

Ə'ə'— 

ҽҽ, — 

Єє — 

Җҗ — , - 

 

Її — 

Јј — н, н- 

 

Ҟҟ — 

Ққ — , - 

, , - 

 

Ӄӄ Ӄӄ — 

Ќќ — н 

Ӄӄ — 

Ӄӄ Ӄӄ — (- 

), 

() 

К'к'— н, - 

 

Л'л'— (- 

) 

Л'л'— (- 

) 

Љљ — н, н- 

 

ң — 

ҥ — 

ҥ — 

ң — , - 

, 

Ң — 

һ — 

Ⴒн ннн 

ӈ — (- 

), (- 

), - 

(), 

(שש- 

) 

һ'h'— 

һһ — 

Ңң — 

Һһ — 

Ӈӈ Ӈӈ — 

Ңң — 

Ӈӈ — 

Ҥҥ, — 

Њњ — н 

Ҩҩ Ҩҩ — 

Өө — , 

, - 

, , 

, - 

, - 

, 

(- 

), 

(), Нн- 

 

Ҧҧ Ҧҧ Ҧҧ — 

П'п'— 

Р'р'— 

Ҫҫ Ҫҫ — ש 

Ҭҭ — 

Т'т' — 

Ћћ — н 

Уӯ — 

Үү — , - 

, , 

, - 

, 







У'у'— н 

Ўў — н, 

, - 

, 

Ұұ — 

Ҳҳ — , - 

 

Ҳҳ — 

Ҷҷ Ҷҷ — 


Ч'ч'— , - 

(), 

(- 

) 

Џџ — , н- 

 


Ⴒн ннн 

н н 

н н 

I 

I 

I 

Jj, Ҥҥ, Öö, Ӱӱ Ӱӱ 

Ӱӱ 

Ҕҕ Ҕҕ, Ҕҕ Џџ, ə, , , Ҽҽ Ҽҽ, Ҽҽ ҽҽ, Ӡӡ Ӡӡ, Ӡӡ Ққ, 

Ҟҟ, Ҩҩ Ҩҩ, Ҩҩ Ҧҧ Ҧҧ, Ҧҧ Ҭҭ, Ҳҳ 

н Ii, Ўў 

Өө, Үү, һһ 

I 

əə, Ўў, Үү 

I 

Нн Өө, ö 

Əə, Өө, Үү, Җҗ, Ңң, Һһ 

ש I 

i, Öö 

В'в', Гг, Г'г', Ӄӄ Ӄӄ, Ӄӄ Ӈӈ 

Ӈӈ 

I 

н I 

н Ѓѓ, Јј, Ќќ, Љљ 

ң 

Ää, ҥ, Öö, Ÿÿ, Ӹӹ Ӹӹ 

Өө, , Үү. 

ҕ, ҥ, Өө 

Ǽǽ 

н Е'е', К'к', У'у' 

н Ђђ, Јј, Љљ, Њњ, Ћћ, Џџ 

I 

Ғғ, Ққ, Уӯ, Ҳҳ, Ҷҷ 

Ҷҷ 

ң, Үү 

Ӝӝ, Ӟӟ Ӟӟ, Ӟӟ Öö, Ӵӵ 

Ӵӵ 

Єє, Ii, Її 








Г'г', Əə, Ə'ə', К'к', Öö, 

П'п', Р'р', Т'т', hһ, һ'h', 

Ч'ч', Qq, Ww 

-нн I 

Əə, Ғғ, Ққ, ң, Өө, Ұұ, 

Үү, һ, Ii 

Əə, Җҗ, ң, Өө, Үү 

Əə, Ғғ, Ққ, Өө, Ўў, Ҳҳ 

ý 

Ңң. Өө, Үү 

н I 

ש Ӑӑ Ӑӑ, Ӑӑ Ӗӗ Ӗӗ, Ӗӗ Ҫҫ Ҫҫ, Ҫҫ Ӳӳ 

Ӳӳ 

Ӄӄ, Ӈӈ, 

ғ, Đi, ң, Öö, Ӱӱ Ӱӱ, Ӱӱ 

() Ää, Ӄӄ Ӄӄ, Ӄӄ ӈ, Öö, Ӫӫ Ӫӫ, Ӫӫ Ӱӱ Ӱӱ, Ӱӱ 

Ч'ч', Əə,Ӛӛ Ӛӛ 

() Ää, Əə, Ӛӛ Ӛӛ, Ӛӛ Л'л', ӈ, Өө, 

Ӫӫ 

Ӫӫ 

(שש) ӈ 

() Ää, Ӄӄ, Л'л', ӈ, Өө, ö, Ӱӱ Ӱӱ, Ӱӱ 

Ч'ч' 


, Ннн. 

. — 1989. 

нн, . - 

. — 1999. 

нн, . 

н. — 2006. 

н, . - 

. — 1980. 

н, . н 

- 

н. — 1979. 

ש, н. 

н. — 1949. 

Das Aktuelle wissen.de. Lexikon. 

Faulmann Carl. Das Buch der Schrift 

enthaltend die Schrifzeichen und Alfabete 

aller Zeiten und aller Völker 

des Erdekreises. — Wien., 1880. 

Ⴒн ннн 

н 

Jensen H. Die Schrift in Vergangenheit 

und Gegenwart. 3 Aufl. — Berlin., 

1969. 

Гельб И. Е. Опыт изучения письма 

(Основы грамматологии) (перевод 

с английского). — М., 1982. 

Гиляревский Р. С., Гривнин В. С. Определитель 

языков мира по 

письменностям. — М., 1965. 

Дирингер Д. Алфавит (перевод с английского). 

— М., 1963. 

История письма в средние века. — 

М.–Л., 1936. 

Лингвистический страноведческий 

словарь. — М., 1990. 

Фридрих И. История письма (перевод 

с немецкого). — М.., 1979. 

Юшманов Н. В. Ключ к латинским 

письменностям земного шара. — 

М.–Л., 1941. 








Ⴇამაზ Ⴇამაზ Ⴋჭედლიძე 

Ⴃამწერლობები Ⴃამწერლობები და და ენები 

, н, н 

. нн 

н: н, нн. 

: 

Tamazi Mchedlidze 

Erfurter Str. 2 

36039 Fulda, 

Deutschland 

Tel.: (0661) 580-18-38

დამწერლობები და ენები

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?