დამწერლობები და ენები

н
Ⴄ нн
Mae cryn ansicrwydd pa bryd y cyrhaeddodd y Celtiaid neu eu
hiaith a’u diwylliant ynysoedd Prydain. Nid oedd arysgrifau yn
cael eu hysgrifennu ar henebion y pryd hynny ym Mhrydain,
heblaw am arysgrifau’r Pictiaid [3]. Ymhlith y niferoedd lawer o
ddamcaniaethau hawlia rhai arbenigwyr fod y Celtiaid wedi
cyrraedd tua 2000 CC. Dadleua eraill iddynt gyrraedd Prydain ac
Iwerddon ynghynt fyth gyda lledaeniad amaethyddiaeth ar draws
Ewrop. Dadleua eraill bod goresgynwyr Celtaidd wedi dod â’u
diwylliant a’u hiaith ganddynt wedi 700 CC, gan ddisodli’r
brodorion, er bod tystiolaeth enetig erbyn hyn i wrthddweud y
syniad hwn. Y ddamcaniaeth a gaiff y gefnogaeth fwyaf ar hyn o
bryd yw’r ddamcaniaeth mai'r iaith Geltaidd a'i diwylliant a
ymledodd yn hytrach na'r bobl. Ymledodd yn raddol ar draws
rhannau helaeth o Ewrop o’r tiroedd rhwng afonydd Donaw a
Rhein, gan gael ei gymathu gan y brodorion. Tybir y gallasai
masnachwyr yr Ewrop Atlantig yng nghanrifoedd olaf Oes y Pres
fod yn ffactor bwysig yn y lledu hwn, gan iddynt efallai
ddefnyddio Celteg yn 'lingua franca'.
Ni wyddys faint o olion yr ieithoedd cyn-Geltaidd a erys yn y
Gymraeg. Prin yw’r geiriau cyn-Geltaidd y tybir iddynt oroesi yn
Gymraeg heblaw am ambell i enw lle. Awgrymir gan rai fod
treigladau'r ieithoedd Celtaidd yn tarddu o’r ieithoedd cyn-
Geltaidd, ond nid oes prawf o hyn.
Gwyddys mai tafodieithoedd y Frythoneg a siaredid dros
fwyafrif Ynys Prydain pan gyrhaeddodd y Rhufeiniaid yn ystod y
ganrif gyntaf. Daeth newidiadau dirfawr yn sgil dyfodiad y
Rhufeiniaid.
Aa, Bb, Cc, Ch ch, Dd, Dd dd, Ee, Ff, Ff ff, Gg, Ng ng, Hh, Ii,
Ll, Ll ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Ph, ph, Rr, Rh, rh, Ss, Tt, Th th, Uu,
Ww, Yy.
н нн 1 . нש. н-
н н нн н .
Ⴇ Ⴋнн 95 Ⴃнн нн
Ⴄვროპული ვროპული ვროპული დამწერლობები
დამწერლობები