biZina ivaniSvili
biZina ivaniSvili
biZina ivaniSvili
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
#25 (209), 30.V.-5.VI, 2012 w.<br />
saerTo gazeTi<br />
33<br />
75 wlisa Sesrulda TvalsaCino<br />
qarTveli poeti da sazogado<br />
moRvawe Tamar javaxiSvili. amas-<br />
Tan dakavSirebiT saqarTvelos<br />
mweralTa kavSirma iubilars misalmeba<br />
gaugzavna. misalmebaSi<br />
naTqvamia:<br />
qalbatono Tamar!<br />
Cveno sayvarelo kolegav!<br />
saqarTvelos mweralTA kavSiri,<br />
Tqveni megobari qarTveli<br />
mwerlebi mowiwebis grZnobiT mogesalmebian<br />
Cinebul poets, saimu-<br />
So qalbatons da gilocaven RirsSesaniSnav<br />
TariRs Tqvens cxovrebaSi<br />
_ dabadebis 75 wlisTavs.<br />
marTlac simboluria is garemoeba,<br />
rom Tqveni mwerluri naTloba<br />
Cvens uZvirfases alma materSi<br />
_ Tbilisis saxelmwifo<br />
universitetSi Sedga. 1957 wels<br />
swored universitetis axalgazrda<br />
mweralTa literaturul almanaxSi<br />
gamoqveynda Tqveni pirveli<br />
leqsebi da, saerTodac, unda iTqvas,<br />
rom Tqveni pirovnebis sulier<br />
formirebaze saocari zegavlena<br />
moaxdines imdroindel universitetSi<br />
moRvawe didma korifeebma<br />
(vai, rom im universitetisgan axla<br />
mxolod kedlebia darCenili).<br />
Tamar javaxiSvili _ 75<br />
SemoqmedebiTi xelxvavianobiT<br />
ar gamoirCeviT. sul oradori<br />
wigni gaqvT gamocemuli _ `leqsebi~<br />
da `sanam gvaxsovs~, magram<br />
qarTvel mkiTxvels, mkacrsa da<br />
ulmobels, am krebulebSi Sesuli<br />
nawarmoebebi Tavs amaxsovrebs<br />
saocari bunebriobiTa da uSualobiT,<br />
daxvewili gemovnebiTa da<br />
natifi poeturi kulturiT. ra<br />
daxvewili, ra kolorituli,<br />
fiqriani Semoqmedi brZandebiT,<br />
ra Tanabrad flobT rogorc<br />
tradiciul, klasikur formebs,<br />
aseve Tavisufal leqssac da orive<br />
SemTxvevaSi, upirvelesad, WeSmarit<br />
qarTvel Semoqmedad rCebiT,<br />
romlis maxsovrobis uRranebSi<br />
is Semzaravi suraTebi SemorCenila,<br />
dResac rom gvaforiaqebs<br />
da mosvenebas gvikargavs.<br />
Tvalwin gidgaT sisxliani tiranebis<br />
dolabebisTvis ganwiruli<br />
eriskacebis saxeebi, pativad da<br />
movaleobad rom miiCnevdnen sam-<br />
SoblosTvis jvarcmas. siTbo genatrebaT,<br />
adamianuri siTbo<br />
sulierad gaudabnoebul sam-<br />
SobloSi. Tavad ki mTlianad<br />
SegiZliaT daixarjoT moyvasis<br />
siyvarulSi, Tumca adamiani<br />
raa, Rabua Citsac ki SegiZliaT<br />
uwiladoT gulis siTbo, im<br />
Cits, qaSueTis taZris jvarze<br />
dafrenili fexs rom ver ikidebs<br />
da pawawkintela alamiviT<br />
farTqalebs, mSvidobis,<br />
sikeTis, saTnoebis alamiviT...<br />
Tqveni umSvenieresi bedaurebi<br />
mzis galaRebul ialaRebze<br />
arian miCveulni Tavisufal navards<br />
da Tavadac Tavisuflebisa<br />
da qeduxrelobis surnels<br />
afrqveven...<br />
Tqveni poeziis saukeTeso<br />
nimuSebi iTargmna polonur, inglisur,<br />
rusul enebze. gamoqveynda<br />
uaxlesi qarTuli poeziis anTologiaSi.<br />
Tqvens kalams ekuTvnis boris<br />
pasternakis ramdenime leqsis<br />
mSvenieri Targmani.<br />
sxvadasxva dros muSaobdiT<br />
Tbilisis kinogaqiravebis sareklamo<br />
biuroSi mTargmnelad, kinokorporacia<br />
`qarTul filmis~ aRsadgeni<br />
da sadubliaJo filmebis<br />
SemoqmedebiTi gaerTianebis redaqtorad<br />
da mudam qarTuli xelovnebis,<br />
qarTuli kulturis winsvlasa<br />
da ganviTarebas emsaxurebodiT.<br />
Tqveni Cinebuli poezia, Tqveni<br />
Rvawli, qarTuli mwerlobis winsvlisaTvis<br />
gaweuli, Tqveni didi<br />
winamorbedis _ RvTaebrivi ana kalandaZis<br />
saxelobis premiiT aRiniSna.<br />
gulwrfelad unda vaRiaroT,<br />
rom qarTuli mwerlobis cocxal<br />
klasikoss, baton Wabua amirejibs<br />
didad gaumarTla, rom swored<br />
Tqven agirCiaT cxovrebis Tanamgzavrad.<br />
mis triumfalur mwerlur<br />
warmatebebSi xom Tqveni, misi<br />
uerTgulesi meuRlisa da TanamebrZolis,<br />
didi wvlilicaa.<br />
Sinagani aristokratizmi da<br />
keTilSobileba gamogarCevT sxva-<br />
Tagan.<br />
qalbatono Tamar!<br />
kidev erTxel gulmxurvaled<br />
gilocavT saiubileo TariRs<br />
Cvens sayvarel da uRalato kolegas,<br />
didxans sicocxles, did adamianur<br />
sixaruls gisurvebT Cven-<br />
Tvis agrerigad Zvirfas Tqvens<br />
ojaxTan erTad.<br />
saqarTelos<br />
mweralTa kavSiri<br />
vaxtang axvlediani<br />
Tanamedrove qarTulma<br />
ba 1967 wels Sedga, rodesac<br />
mwerlobam metad mtkivneuli<br />
krebulSi `saTaveeb-<br />
danaklisi ganicada.<br />
Tan~ daibeWda misi pirveli<br />
gardaicvala TvalsaCino<br />
novela `manana~. mas<br />
qarTveli mwerali da<br />
Semdeg mwerlis romanebi,<br />
sazogado moRvawe vaxtang<br />
novelebi, moTxrobebi,<br />
mamudis Ze axvlediani.<br />
mxatvruli Targmanebi,<br />
mTeli Tavisi Segnebuli<br />
cxovreba vaxtang axvledianma<br />
aWaraSi _ saqarTvelos<br />
narkvevebi da publicisturi<br />
werilebi sistematurad<br />
qveyndeboda Cvens periodires<br />
ulamazes, umSveniekaSi,<br />
gamodioda calke<br />
kuTxeSi gaatara. igi<br />
Rirseuli STamomavali iyo<br />
wignebad.<br />
vaxtang axvledianis<br />
im didi qarTvelebisa, romlebic<br />
prozauli da poeturi<br />
TvalisCiniviT ufr-<br />
krebulebi, iseTebi, rogo-<br />
Txildebodnen mSobliuri<br />
ricaa `bombo~, `berikacebi~,<br />
miwis sanaxebs da dampyrobelTa<br />
samaswlovani batonobis drosac ki<br />
ar hkargavdnen dedasamSoblosTan mierTebis<br />
`sivrce~, `motaceba~,<br />
ortomeuli, `idumalebis Zafi~, `dali qvarianis<br />
Secdoma~, `kalTisxevis saidumloe-<br />
imeds. vaxtang axvledians srulad ba~, `fericvaleba~, `naTia~, `siyvarulis<br />
hqonda gasigrZeganebuli mwerlis istoriuli<br />
misia aWaraSi da TavganwirviT icavda<br />
im bastionebs, rasac qarTuli saxelmwifoebriobis<br />
simtkice da duRabi hqvia.<br />
vaxtang axvlediani daibada 1939 wlis<br />
10 agvistos daba maxinjaurSi. saSualo<br />
ganaTlebis miRebis Semdeg swavla gaagrZela<br />
baTumis saxelmwifo pedagogiuri institutis<br />
rusuli enisa da literaturis<br />
fakultetze, romelic 1967 wels daam-<br />
Tavra.<br />
mas Semdeg igi sxvadasxva dros muSaobda<br />
maxinjauris bavSvTa saxlis ufros<br />
pionerxelmZRvanelad, baTumis me-8 saSualo<br />
skolis direqtoris moadgiled, gamomcemloba<br />
`sabWoTa aWaris~ ganyofilebis<br />
gamged, baTumis vaWrobis teqnikumis<br />
avtografi~, qarTveli mkiTxvelis damsaxurebuli<br />
aRiarebiT sargeblobs. misi piesebi<br />
`megobrobis Zala~, `stumrebi zRaprebis<br />
qveynidan~, `aWaruli Canaxatebi~ warmatebiT<br />
daidga qarTuli Teatrebis scenaze.<br />
vaxtang axvledianis Semoqmedebis saukeTeso<br />
nimuSebi iTargmna litvur, Turqmenul,<br />
bulgarul, slovakur, finur, rusul,<br />
somxur, tajikur enebze. man Tavadac<br />
Cinebulad Targmna ucxouri mwerlobis<br />
araerTi warmomadgenlis qmnilebani.<br />
vaxtang axvledianis Rvawli saTanadod<br />
dafasda. igi dajildoebuli iyo Rirsebis<br />
ordeniTA da bulgareTTan megobrobis oqros<br />
medliT. miniWebuli hqonda abuseris-<br />
Ze tbelis, akaki wereTlis saxelobis,<br />
Jurnal `haos=qarTlosis~ premiebiT. iyo<br />
direqtoris moadgiled, sazRvargareTis aWaris xelovnebis damsaxurebuli moRvawe.<br />
qveynebTan kulturuli urTierTobis aWaris<br />
ganyofilebis pasuxismgebel mdivnad,<br />
vaxtang axvlediani mravalmxrivi Semoqmedi<br />
gaxldaT. Cinebul mxatvars xuTi personaluri<br />
gazeT `sovetskaia adJarias~ redaqtoris<br />
gamofena hqonda mowyobili.<br />
moadgiled, aWaris mTavlitis mmarTvelad,<br />
aWaris beWvdiTi sityvis departamentis<br />
Tavmjdomared, aWaris televiziisa da radiomauwyeblobis<br />
saxelmwifo komitetis<br />
Tavmjdomared, gazeT `adJarias~ redaqtorad.<br />
yvelgan, sadac ki imuSava, yvelgan<br />
Rirseulad uZRveboda masze dakisrebul<br />
movaleobas, yvelgan amayad da Seurcxvenlad<br />
atarebda qarTveli mwerlis saxels.<br />
vaxtang axvledianis samwerlo naTlo-<br />
brwyinvale vokalisti gaxldaT da profesiul<br />
doneze asrulebda klasikur romansebs.<br />
qarTvel mwerlebs didxans emaxsovrebaT<br />
vaxtang axvlediani _ Zvirfasi kolega,<br />
Semoqmedi, mamuliSvili.<br />
saqarTvelos<br />
mweralTa kavSiri,<br />
saqarTvelos<br />
mweralTa kavSiris<br />
aWaris organizacia<br />
marTali<br />
kaci<br />
mZime avadmyofobis Semdeg gardaicvala<br />
cnobili qarTveli mecnieri da<br />
sazogado moRvawe, erovnuli moZraobis<br />
TvalsaCino warmomadgeneli batoni<br />
gela nikuraZe.<br />
gela nikuraZe _ es iSviaTi patiosnebiT<br />
gamorCeuli mamuliSvili<br />
mudam qedmouxrelad idga Tavisi saficari<br />
mamulis sadarajoze. misi<br />
cxovreba erTi didi wignia, naTeli<br />
suraTebiTa da biografiiT. teqnikur<br />
mecnierebaTa doqtori, profesori,<br />
usazRvro patiosnebi-<br />
Ta da maRali profesionalizmiT<br />
asrulebda<br />
Tavis movaleobas,<br />
Tavdauzogavad<br />
iRvwoda axalgazrdobis<br />
aRzrdis saqmeSi.<br />
amasTan igi uZRveboda<br />
did da lamaz ojaxs,<br />
romelic uspetakesi<br />
furcelia misi `cxovrebis<br />
wignisa~.<br />
batoni gegla sisxlxorceulad<br />
gaxldaT<br />
dakavSirebuli<br />
mSobliur sofel tyvirTan,<br />
romelic aba-<br />
Sis raionSi mdebareobs.<br />
`...Tu ram amaRlebuli da Rirssaxsovaria<br />
CemSi, upirvelesad Cemi uke-<br />
Tilesi mSoblebisa da Semdgom Cemi<br />
lamazi soflis _ tyviris damsaxurebaa.<br />
yvelaze didi megobrebi da naTesavebic<br />
Cemi tyvireli mezoblebia Cem-<br />
Tvis. tyvirTan wamiTac ar gamiwyvetia<br />
kavSiri, roca iq ara var, maSinac iq<br />
var, sizmarSic tyvireli var da micvalebulic<br />
mis miwas mivebarebi~, _<br />
werda erT-erT werilSi sulmnaTi.<br />
calke Temaa gela nikuraZis damokidebuleba<br />
da urTierToba erovnul<br />
moZraobasTan. zviad gamsaxurdiaas<br />
uRalato da principuli mxardamWeri<br />
araerTgzis gaxldaT ukanonod represirebuli<br />
da devnili sisxliT mosuli<br />
xelisuflebisgan, Tumca brZola<br />
usamarTlobis winaaRmdeg arasdros<br />
Seuwyvetia.<br />
`didi muxranis poeziam SemaZlebina<br />
samSoblos eniT auwereli siyvaruli<br />
miseuli sityvebiT amomeTqvao~, _<br />
werda batoni gela didi poetis, muxran<br />
maWavarianisadmi miZRvnil weril-<br />
Si da axlac Tvalwin gvidgas mis mier<br />
gulwrfeli emociiT wakiTxuli<br />
leqsebi, gansakuTrebiT `Sen, sisxlo<br />
Cemo!..~<br />
`micvalebulTa patronic~ uwodes<br />
baton gelas, mudmivad micvalebulTa<br />
pativmigebis gamo. misi TaosnobiT gamarTuli<br />
xsovnis saRamoebi amis dasturi<br />
gaxldaT, rom es adamiani WeSmariti<br />
qristiani iyo da<br />
iSviaTi RvTismosaobiT<br />
gamoirCeoda.<br />
bevri ramis mogoneba<br />
SeiZleba gela nikuraZis<br />
cxovrebidan,<br />
am sikeTiTa da da siyvaruliT<br />
damaSvral<br />
qarTvelze, megobarze,<br />
meojaxeze, moRvaweze<br />
dausruleblad SeiZleba<br />
laparaki... gvenaneba<br />
misi adreuli gadavaneba<br />
zecaTa saufloSi<br />
da, isRa dagvr-<br />
Cenia, miveferoT, mivusamZimroT<br />
ganuzomeli<br />
tkivilis gamo mis svegamwarebul dedas,<br />
usazRvrod damwuxrebul col-<br />
Svils, axloblebs da sakadrisi pativiT<br />
mivabaroT miwas mSobliur sofelSi,<br />
sayvareli mamis gverdiT.<br />
naTeli dagadges, kargo kaco, Rirseulo<br />
mamuliSvilo da Cveno dauviwyaro,<br />
marTalo megobaro!<br />
wuxiliT da pativiscemiT<br />
nemo burWulaZe, guram absanZe,<br />
robert petriaSvili,<br />
valter SurRaia, murman zaqaraia,<br />
jemal Sonia, valeri gabelaia,<br />
goCa biWiaSvili, gia<br />
mesxia, daviT Samugia, zaza qvinava,<br />
zaur Cqvanava, luara gamyreliZe,<br />
irine taliaSvili,<br />
kaxa qecbaia, daviT zaqaraia,<br />
Teona zaqaraia, mamuka gvaZabia,<br />
jemal nikuraZe, guliko<br />
xarCilava<br />
`saerTo gazeTis~ redaqcia Rrma mwuxarebiT iuwyeba, rom gardaicvala<br />
cnobili mwerali da sazogado moRvawe<br />
vaxtang axvlediani<br />
da TanagrZnobas ucxadebs gansvenebulis ojaxs.<br />
`saerTo gazeTis~ redaqcia mwuxarebas gamoTqvams, cnobili<br />
mecnierisa da sazogado moRvawis<br />
gela nikuraZis<br />
gardacvalebis gamo da TanagrZnobas ucxadebs gansvenebulis<br />
ojaxs.