MERINDADEAK Nafarroako Historiako Gaiak Bigarren ... - Navarra
MERINDADEAK Nafarroako Historiako Gaiak Bigarren ... - Navarra
MERINDADEAK Nafarroako Historiako Gaiak Bigarren ... - Navarra
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Iruñeko erresumaren sorrera eta gorenaldia (X-XI. Mendeak)<br />
Baina oso lurralde jendetsua zen halere, musulmanen etsaigoak galarazi<br />
egiten zuelako populazioa emigratzea, eta ahal zen etekinik handiena<br />
atera behar zitzaion lurrari. Konkistei esker, eremu jendegabeagoez<br />
jabetu ziren, eta iparraldean mendi-ibarrak ere ustiatzen hasi ziren<br />
ahal zen heinean. Hala eta guztiz ere, populazioaren usutasuna oso<br />
handia zen lurraren tamaina eta posibilitate ekonomikoen aldean.<br />
Lurra Erregerena, nobleena eta Elizarena zen, eta nekazariek lantzen<br />
zuten, errenta bat pagatuz, eskuarki uztaren parte bat. Lurjabe laikoak<br />
Erromako Inperioaren bukaerako eta Bisigodoen agintaldiko<br />
latifundista handien ondorengoak ziren. Gorengo nobleziaren kideek,<br />
baroiek, Erregerekin batera parte hartzen zuten erresuma gobernatzen<br />
eta tenentzien buru izaten ziren: hala zeritzen gaztelu edo gotorleku batetik<br />
kontrolatzen ziren barruti militarrei.<br />
Nekazariak jopuen eta kolonoen ondorengoak ziren, eta ez zuten<br />
zilegi beren soroak uztea uztaren eta errenta pagatzearen jarraipena segurtatzen<br />
ez bazen.<br />
Lur jabe xume asko pixkanaka jaun handien agintepera pasatu ziren<br />
haien babesa lortzeko, baina beste batzuek eutsi egin zioten beren<br />
lurren jabetzari eta noble maila aitortzen zitzaien. Handik mende batzuetara,<br />
ÇinfanzoiakÈ edo kapareak deituko zieten. Haietako askok<br />
beste nekazarien pare-pareko egoera ekonomikoa zuten, baina askoz<br />
ere goragoko estimazio soziala.<br />
5.4. Gizarte kristaua<br />
Kristautasuna zen gizarte honetako habe ideologiko handia, bai buruzagi-taldeentzat<br />
nola nekazarientzat. Kristaua izateak sortzetik hiltzeraino<br />
markatzen zion jendeari bizimodua eta bai gizarte portaerako<br />
arauak eta legeak ere agintzen. Kristaua izatea askoz inportanteagoa<br />
zen Iru–eko erresumakoa izatea baino. Horregatik eliz agintariek eta<br />
egoitzek pisu larria izaten zuten gizartean.<br />
Iru–ak bere apezpikua zuen, bertako elizaren burua, eta bai katedral<br />
bat ere (horrela esaten zitzaion apezpikuak bertan ematen zuelako<br />
bere ÇkatedraÈ, bere irakaspena alegia), baina anitz monasterio eta eliza<br />
ere baziren.<br />
45
Change language