BERRIA, 2011-04 - Wikispaces
BERRIA, 2011-04 - Wikispaces
BERRIA, 2011-04 - Wikispaces
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Zakilixut<br />
Deustun jaio zen, 1937. urtean. Euskalgintzan eta euskal kulturan itzal handiko<br />
familia da Axen Egaña eta Iñaki Beobiderena. Eredu hartzeko emakumea da Axen,<br />
hizketan goxoa eta jario handikoa; energia eta bizipoza dario haren izateari.<br />
Orratzak eskuan eta haria magalean, irribarrez hartu gaitu.<br />
Axen Egaña<br />
«Ez didate zahartzen uzten»<br />
Amaia Agirre Arrastoa<br />
2007an hondarrean izan zen Amamaren<br />
memoria antzezlanaren estreinaldia,<br />
eta Axen izan zen bertako protagonistatako<br />
bat, Olatz Beobide alabaren<br />
aldamenean.<br />
Nondik datorkizu Axen deitura?<br />
Berez Asuncion naiz, baina gerra garaian<br />
jaio nintzen, Deustuko udaletxean,<br />
Gernikako bonbardaketa gertatu<br />
eta hamabost egunera. Gure aitonaamonek<br />
1930ean muga zeharkatu behar<br />
izan zuten errepublikanoak zirelako,<br />
eta ni ere han hazi nintzen. Donibane<br />
Lohizunen Axen deitzen zidaten, eta<br />
halaxe naiz geroztik.<br />
Zuen ama muga zeharkatu nahian ari zela<br />
hil omen zuten.<br />
Bai. Nik bi urte nituen, baina garai hartan<br />
oso ohikoak ziren gisa horretako<br />
gertaera gogorrak. Mojekin ikasten<br />
nuen, eta han askotan entzun izan<br />
nuen halako ikasleren ama edo aita hil<br />
zutela. Gure aita garai hartan bakailao<br />
arrantzan zebilen, eta hegoaldean geratu<br />
zen.<br />
Umetan dena frantsesez egin omen zenuen.<br />
Noiz hasi zinen euskaraz bizitzen?<br />
Gure amonak frantsesez mintzatzen<br />
ikasi zuen, baina aitonak ez, beti itsasoan<br />
baitzebilen. Hark euskaraz egiten<br />
zuen, eta nik denetik egiten nuen<br />
pixka bat: euskaraz, gaztelaniaz eta<br />
frantsesez. Gure aita beste emakume<br />
batekin ezkondu zen, eta 14 urterekin<br />
Pasai Donibanen jarri ginen bizitzen.<br />
Bertakoek «frantsesa» deitzen zidaten,<br />
pentsa!<br />
Iñaki Beobide senarra Industrias españolas<br />
lantegian ezagutu zenuen, eta handik<br />
etorri zen Jarrai antzerki taldean parte<br />
hartzeko tenorea ere, ezta?<br />
Julio Urkijo liburutegian antzerkiak<br />
egiten hasi ginen, baina irakurriz.<br />
Ez dok hamairu taldearen diskoak banatzen<br />
non eta nola aritzen zineten?<br />
Lehenik nire senarra hasi zen. Senarra<br />
espetxean egon zen, eta handik atera<br />
zenean Xabier Gereñu zenarekin hasi<br />
zen lanean. Ez dok hamairu taldearen<br />
inguruan eta Herri Gogoa diskoetxearekin<br />
diskoak han eta hemen saltzen<br />
aritu ginen.<br />
Euskal dantzarien biltzarrean ere idazkari<br />
lanetan aritu zinen, ezta?<br />
Bai, 1969an hasi nintzen eta erretiratu<br />
arte aritu gara bertan.<br />
Iragan hurbilera etorrita, Amamaren memoria<br />
antzezlanean protagonista izan zinen.<br />
Nork egin zizun bertan parte hartzeko<br />
gonbita?<br />
Gonbidapena Olatz Beobide alaba eta<br />
Aizpea Goenaga saltsera horren eskutik<br />
etorri zen. Iparraldean antzezlan<br />
hori frantsesez egiten ari ziren, eta Olatzek<br />
esan zidan: ama zergatik ez zatoz<br />
antzerkia ikustera? Hara joan, eta hala<br />
esan zidaten: zu al zara euskaraz egingo<br />
duen hurrengo amama? Probak eta<br />
casting-ak egin nituen, onartu egin<br />
ninduten, eta ni oso gustura.<br />
IDOIA BERATARBIDE<br />
Igandea<br />
<strong>2011</strong>ko apirilaren 17a<br />
D<br />
Alzheimerren gaitza duen amama baten<br />
inguruan garatzen da antzezlana. Eramaten<br />
hain zaila den gaitza umorez lantzea<br />
erraza izan al zaizu?<br />
Nire amordeak Alzheimerren gaitza<br />
izan zuen; hori dela-eta errazagoa egin<br />
zait. Zenbait egoeratan zer nola erantzuten<br />
zuen banekien, eta gaixoaren larruan<br />
sartzeko baliagarri izan zitzaidan.<br />
Jean-Marie Broucaret zuzendariarekin<br />
lan egitea zoragarria izan da,<br />
zuzenketa oro goxo egiten zizkidan, eta<br />
alabarekin lan egitea ere ikaragarria<br />
izan da, oso polita.<br />
Zer izan da antzezlan horretan zailena egin<br />
zaizuna?<br />
Hasieran ez nintzela gai izango iruditzen<br />
zitzaidan. Gidoia ikasteko zailtasun<br />
handiak izango nituela pentsatzen<br />
nuen, baina azkenean ez zait hain zaila<br />
gertatu. Lan taldea ere mundiala izan<br />
da, eta dena erreztu egiten zidaten.<br />
Euskaraz eta gaztelaniaz egin genuen,<br />
eta bietan oso ongi moldatu nintzela<br />
uste dut. Lagun batzuek esaten zidaten<br />
pena izugarria ematen ziela ni horrela<br />
ikusteak, gerora modu horretan amaituko<br />
dudan beldur. Antzezlanean, gaixoaren<br />
rolean, ez nuen inor ezagutzen,<br />
sekulako tristura sorrarazten nuen...<br />
Barrua mugitu egiten du gaiak eta egoerak.<br />
Nire pertsonaiak hori dena eragin<br />
baldin badu nire lana oso ongi egin<br />
nuela erantzuten nien (kar-kar-kar).<br />
Gisa horretako eskaintza gehiago jasotzeko<br />
arrisku handia duzu, beraz.<br />
Goenkale-n pertsonaia berdina egin<br />
dut, baina gauza txikiak, oro har. Baina<br />
ez, ni oso ondo bizi naiz bizi naizen moduan.<br />
Zurekin hitzordua jartzerakoan zure agenda<br />
zein betea zegoen ikusita harrituta geratu<br />
naiz, Axen.<br />
Diseinua eta jantzien patroiak egiten<br />
diren ikastaro batean nabil orain. Lehen<br />
gure seme-alabei jantziak egiten<br />
nizkien. Sei seme-alaba eta hamalau biloba<br />
ditut. Bilobak aldiro inguruan dabiltza,<br />
eta ez didate zahartzen uzten.<br />
Nik ez daukat aspertzeko tarterik. Karta<br />
jokoan aritzea eta solitarioak egitea<br />
ere maite dut, baina pena ematen didate<br />
egun osoa etxean sartuta egoten direnek.<br />
Zer esango zenieke adin jakin batera heltzean<br />
euren bizitzan nahikoa egin dutelaeta<br />
hemendik aurrera euren burua zernahitarako<br />
ezgai ikusten dutenei?<br />
Animatzeko. Badirudi ezin dugula,<br />
geure burua ez dagoela gauza horietarako.<br />
Nik nigan ikusi dut hori, baina ez<br />
da hala. Gauzak egin ditzakegu. Behin<br />
moja bati esan nion zahartzean eurengana<br />
itzuliko nintzela, baina hark hala<br />
erantzun zidan: ‘Ez, zu ez etorri, zuk<br />
dena erreboluzionatuko duzu-eta!’.