nebismieri adamianis cxovreba erTi didi wignia
nebismieri adamianis cxovreba erTi didi wignia
nebismieri adamianis cxovreba erTi didi wignia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
12-25 ivnisi 2009<br />
li kategoriebiT vazrovnebT, am traks<br />
pirobiTad SeiZleba `kalabokis traki~<br />
vuwodoT.<br />
vkiTxulob dawerils da vxvdebi,<br />
rom teqsti lirikulic gamovida da<br />
gadaxveulic.<br />
57<br />
ara piradi problema ar arsebobs.<br />
mgoni es azri ukve gamovTqvi am wign-<br />
Si, SeiZleba _ sxva romelime wignSi.<br />
amas gadamwyveti mniSvneloba ar aqvs,<br />
sad da rodis gamovTqvi.<br />
es Tu asea, maSin vmeordebi, Tu ara<br />
- maSin pirvelad vambob.<br />
SeiZleba (da <strong>didi</strong> albaTobaa, rom<br />
asec aris) msgavsi azri vinmes ukve<br />
gamouTqvams. aseT SemTxvevaSi uneburad<br />
vmeordebi.<br />
piradad CemTvis amas aranairi mniSvneloba<br />
ar aqvs da aqedan gamomdinare<br />
es sakiTxi CemTvis problema ar aris.<br />
viRacisTvis SeiZleba es yvelaferi<br />
Zalian mniSvnelovania da radgan ara<br />
piradi problema ar arsebobs, Tamamad<br />
SeiZleba iTqvas, rom es misi piradi<br />
problemaa.<br />
58<br />
Cems mier gamoTqmuli mosazreba<br />
saqarTvelos Sesaxeb, ra Tqma unda,<br />
Cemi piradi problemaa da radgan vcdilob,<br />
magram ar gamomdis, rom sul sxva<br />
(naTeli da mSvenieri) damokidebuleba<br />
mqondes am sakiTxisadmi (ra aris<br />
saqarTvelo: sakiTxi? samSoblo? sagani?<br />
dasaxeleba? cocxal-mkvdari<br />
zona? Tu kidev ufro saSineli ram?),<br />
CemTvis es mtkivneuli problemaa,<br />
xolo tkivili aqtualobis bazisia,<br />
anu es problema CemTvis mtkivneulia<br />
da aqedan gamomdinarea aqtualuri.<br />
59<br />
me gamudmebiT vuSveb <strong>erTi</strong>daigive<br />
Secdomas, bevrs vfiqrob momavalze.<br />
momavali ar arsebobs. ai, axla zustad<br />
vici, rom vmeordebi, radgan es azri<br />
roman `iyo saRamo, iyo dilaSi~<br />
maqvs gamoTqmuli. warmosaxuli momavali<br />
awymoa. gaxsenebuli warsuli<br />
awymoa. awymo erTad<strong>erTi</strong> realuri<br />
droa, magram ara erTad<strong>erTi</strong> realoba.<br />
me gamudmebiT vuSveb <strong>erTi</strong>daigive<br />
Secdomas, bevrs vfiqrob momavalze.<br />
momavali ar arsebobs da es ararsebuli<br />
samyaro <strong>adamianis</strong> absoluturi<br />
gavlenis sferoa,SeiZleba iTqvas, rom<br />
adamiani momavlis Rm<strong>erTi</strong>a, ararsebuli<br />
samyaros ararsebuli Rm<strong>erTi</strong>.<br />
60<br />
ramdenime xnis win gamoqveynda<br />
Cemi rigiT meore romani, saxelwodebiT<br />
`axali wigni~ da ai, am rigiT meore<br />
romanis gamoqveynebis Semdeg pirvelad<br />
moxda ise, rom Cemi mkiTxvelebis<br />
Zalian viwro jgufis qeba da lanZRva<br />
CemTvis erTnairad uintereso aRmoCnda.<br />
es, ra Tqma unda, ar niSnavs imas,<br />
rom gavsxivosndi da miwier qebas da<br />
miwier lanZRvas erTnairad mSvidad<br />
viReb da es, ra Tqma unda, miTumetes<br />
ar niSnavs imas, rom arafers aqaurs,<br />
miwiers CemTvis azri aRar aqvs da gardacvalebas<br />
da caSi gadasaxlebas<br />
veli. ara, piriqiT, wina wlebTan SedarebiT<br />
ampartavneba momemata da gamiCnda<br />
survili, adamianebma zustad ise<br />
gaigon da ganicadon Cemi wignebi,<br />
rogorc me mesmis da ganvicdi.<br />
ase rom, kidev <strong>erTi</strong> piradi problema<br />
damemata.<br />
da kidev: piradi problemebisadmi<br />
miZRvnil TavebSi Zalian mindoda mexsenebina<br />
goeTe da ilia WavWavaZe, da<br />
meTqva, rom `fausti~ goeTes, xolo<br />
saqarTvelo ilia WavWavaZis piradi<br />
iyo da ai, vaxsene da vTqvi ise, rogorc<br />
movaxerxe...<br />
61<br />
davubrundeT wminda (ra Tqma unda<br />
am sityvis ara religiuri gagebiT)<br />
literaturul sakiTxebs.<br />
Tema aseTia: iumori, erotika da<br />
sxva Taxsirobebi, aseve Jargoni da<br />
barbarizmebi prozaSi.<br />
miuxedavad aseTi zogadi saTaurisa,<br />
ZiriTadad sakuTar Tavze da teqstebze<br />
visaubreb. davabraloT es did<br />
cxovrebiseul kanonzomierebas da ara<br />
Cems viwro egoizms. aseT SemTxvevaSi<br />
ufro Tamamad da gulwrfelad visaubreb,<br />
ufrosworad davwer, kidev<br />
ufrosworad, davwer da Tan warmovidgen,<br />
rom kaTedraze vdgavar da vlaparakob.<br />
62<br />
Cemi teqstebis ZiriTadi nawili<br />
iumoristulia.<br />
am gancxadebis xasiaTis garkveva<br />
individualuria. viRacam SeiZleba<br />
CaTvalos, rom vxumrob, viRacam, ki<br />
Zalian seriozulad miiRos.<br />
(es ise, sxvaTaSoris).<br />
rac Seexeba iumors, gansjas ori<br />
jadosnuri sityviT viwyeb: Cemi azriT<br />
iumoris Semdegi ZiriTadi nairsaxeobebi<br />
arsebobs. nacionaluri iumori,<br />
romelic ZiriTadad ama Tu im eris, an<br />
socialuri jgufis yoveldRiur <strong>cxovreba</strong>s<br />
ukavSirdeba da ZiriTadad<br />
eniT (sityviT) gamoixateba, arsebobs<br />
aseve zenacionaluri iumori, romelic,<br />
dakavSirebulia ara imdenad sityvasTan,<br />
ramdenadac qmedebasTan. amis<br />
TvalsaCino magaliTi munji kinos Sedevrebia.<br />
arsebobs fsevdozenacionaluri<br />
iumori. magaliTad me Zalin miyvars<br />
rusuli da inglisuri anekdotebi, magram<br />
am SemTxvevaSi saqme ara zenacionalur<br />
iumorTan, aramed kulturul<br />
simpaTiasTan da kulturul-politikur<br />
gavlenasTan gvaqvs da kidev Cem<br />
pirovnul SezRudulobasTan, radgan<br />
magaliTadad warmodgena ar maqvs rogori<br />
anekdotebi aqvT nigerielebs,<br />
sudanelebs, somalelebs da sxva, Cven<br />
msgavs mdgomareobaSi myof xalxebs.<br />
vgulisxmob e.w. mesame samyaros warmomadgenlebs.<br />
Tu saqarTveloTi vimsjelebT,<br />
Tanamedrove anekdoti am<br />
sivrceSi ar arsebobs.<br />
da bolos: ra Tqma unda, arsebobs<br />
literaturuli iumori, anu werilobiTi<br />
iumori.<br />
63<br />
Zveli drois adamianebi wignebs<br />
xmamaRla kiTxulobdnen, Tanamedrove<br />
adamianebi wignebs TvalebiT kiTxuloben,<br />
erTmniSvnelovnad imis Tqma,<br />
rom es winsvlaa an ukusvla, ar Semi-<br />
Zlia. anu arafers ar vamtkiceb da<br />
aqedan gamomdinare aranair pasuximgeblobas<br />
(saerTod Tu arsebobs ase-<br />
Ti ram CemSi), ar viReb sakuTar Tavze<br />
(saerTod Tu Cemi sakuTrebaa Cemi<br />
Tavi). ubralod faqts aRvniSnav.<br />
ufrosworad, aRvniSne da vimeoreb,<br />
rom Zveli drois adamianebi wignebs<br />
xmamaRla kiTxulobdnen, xolo Tanamedrove<br />
adamianebi wignebs TvalebiT<br />
kiTxuloben, es Tvisobrivi cvlilebaa,<br />
romelic ara mxolod mkiTxvelis<br />
wignisadmi damokidebulebis Secvlaze,<br />
aramed zogadad adamianuri samyaros<br />
Secvlaze migvaniSnebs. cvlilebebi<br />
Tavidan yovelTvis gvaSinebs,<br />
Semdeg veguebiT, Semdeg TavgamodebiT<br />
vicavT, ukve rogorc tradicias.<br />
ra Tqma unda, cvlilebebi werilobiTma<br />
iumormac ganicada.<br />
am cvlilebebis Sefasebisgan Tavs<br />
Sevikaveb, mxolod da mxolod davaxasiaTeb<br />
da isic gakvriT, radgan Cemi<br />
ZiriTadi saTqmeli exeba ara faqtebs,<br />
aramed - ocnebas.<br />
64<br />
evropuli romanis Semqmnelebis<br />
(rable, servantesi, grimelshauzeni,<br />
sterni) SemoqmedebaSi iumors umniSvnelovanesi<br />
funqcia aqvs. es naTeli,<br />
cxovrebiseuli (maSinac ki, rodesac<br />
zRapruli ambebi xdeba) iumoria, gansxvavebiT<br />
20-saukunis <strong>didi</strong> iumoristebisgan<br />
(kafka, muzili, borxesi) maTi<br />
iumori wignieri, literaturuli da<br />
aqedan gamomdinare, rTuli da bundovani<br />
iumoria, anu icinis is, visac am<br />
avtorebis garda sxva bevri avtoris<br />
bevri teqsti aqvs wakiTxuli. (kacma,<br />
literaturuli literaturuli gazeTi<br />
gazeTi<br />
rom Tqvas, es daskvna ZiriTadad borxesis<br />
Semoqmedebas exeba, magram akademiuri<br />
sizustis dacva ar aris Cemi mizani.<br />
Cemi mizani marTvadi qaosis Seqmnaa,<br />
ufrosworad samyarodan teqst-<br />
Si gadmotanaa, TavisTavad samyaros<br />
amiT arc araferi emateba da arc<br />
araferi akldeba, radgan<br />
kleba_mateba adamianuri kategoriebia).<br />
es rac Seexeboda saukuneTa manZilze<br />
werilobiTi iumoris cvlilebebs<br />
gakvriT (swored amitom ar vaxsene<br />
antikuri proza da dramaturgia, radgan<br />
antikas ver gavkrav.)<br />
65<br />
bavSvobaSi, `megobrobis dRiurebis~<br />
Sevsebisas bevr im droisTvis mniSvnelovan,<br />
xolo dResdReisobiT sruliad<br />
umniSvnelo SekiTxvaze vcemdi<br />
pasuxs, magram arsebobs e.w. maradiuli<br />
SekiTxvebi (es gansazRvreba arasworia,<br />
radgan miwaze aranairi maradisoba,<br />
xolo caSi aranairi SekiTxvebi<br />
ar arsebobs. ca yvela SekiTxvis er-<br />
Tad<strong>erTi</strong>, absoluturad zusti pasuxia).<br />
erT<strong>erTi</strong> aseTi e.w. maradiuli SekiTxvaa:<br />
`raze ocnebob?~<br />
iyo dro, rodesac (bavSvobaSi, `megobrobis<br />
dRiurebs~ rom vavsebdi) megona,<br />
rom adamiani ocnebebis raodenobaSi<br />
SezRuduli iyo da mxolod er-<br />
Ti ocneba unda qonoda. da radgan maSinac,<br />
bavSvobaSi, miuxedavad imisa, rom<br />
dRevandelTan SedarebiT gacilebiT<br />
mdidari da mravalferovani Sinagani<br />
samyaro mqonda, mainc SezRuduli arseba<br />
viyavi. msgavs SezRudulobebs romantikulad<br />
vTvlidi. adamians mxolod<br />
<strong>erTi</strong> ocneba unda qondes. aseTi<br />
mdare romantikis pirvelsawyisi Tavad<br />
<strong>cxovreba</strong>a.<br />
dRes ase aRar vfiqrob, ufrosworad<br />
veRar vfiqrob, radgan saqarTveloSi<br />
yvelaferi saocnebo gaxda, dawyebuli<br />
saWmlidan, damTavrebuli ukvdavebiT,<br />
Tumca arsebobs orives mopovebis<br />
umyaresi zeciuri garantiebi,<br />
magram ar arsebobs Cvenis mxriv ndoba<br />
garantorisadmi da, es ra Tqma, unda<br />
TiToeuli Cvenganis Zalian seriozuli<br />
(SesaZloa erTad<strong>erTi</strong> realuri)<br />
problemaa.<br />
dRes aRar vfiqrob, rom adamians<br />
mxolod <strong>erTi</strong> ocneba unda qondes, rac<br />
saerTod ar niSnavs imas, rom mdare<br />
romantikas Tavi davaRwie. ubralod<br />
obieqti Seicvala, Cemi mdare romantikis<br />
dRevandeli obieqti literaturaa,<br />
magaliTad Zalian momwons andre<br />
Jidis azri, rom xelovnebas Sez-<br />
Rudvebi qmnis.<br />
bevr rameze vocnebob, maT Soris<br />
idealuri werilobiTi iumoris Seqmnazec.<br />
66<br />
samoTxeSi ar ocnebobdnen.<br />
ocneba pirvelcodvis Semdeg gaCnda<br />
da aqedan gamomdinare <strong>nebismieri</strong><br />
ocnebis qveteqsti samoTxeSi dabrunebaa,<br />
Tumca es qveteqsti Zalian xSirad<br />
bundovania da Znelad aRqmadi gansxvavebiT<br />
yoveldRiurobis qveteqstidan,<br />
romelsac aramxolod naTlad<br />
aRviqvavT, aramed Zalian xSirad vgr-<br />
ZnobT kidec, da es SegrZneba gvabnevs<br />
da gvaiZulebs mived-movedoT aqeTiqeT<br />
raRac-raRacebs da Cven am dabneul<br />
mideb-modebas aqeT-iqeT Cvenve<br />
veZaxiT <strong>cxovreba</strong>s. da rac mTavaria,<br />
amas vakeTebT Cvensave gasamxneveblad.<br />
<strong>erTi</strong> SexedviT, Tu <strong>erTi</strong> mosmeniT,<br />
Tu <strong>erTi</strong> gafiqrebiT, zusti gansazRvreba<br />
am SemTxvevaSi arc ise mniSvnelovania.<br />
ocneba da yoveldRiuroba<br />
antonimebia. asea mxolod <strong>erTi</strong> SexedviT<br />
(sxva gansazRvrebebs aRar gavimeoreb,<br />
radgan ramdenime sityvis Semdeg<br />
kvlav momiwevs maTi gameoreba da teqsti<br />
Zalian gadaitvirTeba) magram xom<br />
gvaqvs meored Sexedvis, meored mosmenis,<br />
meored gafiqrebis ufleba, Tumca<br />
unda iTqvas, rom adamianebis umravlesoba<br />
samwuxarod am uflebas ar iy-<br />
esse<br />
7<br />
enebs, sabednierod jerjerobiT arc<br />
erTad<strong>erTi</strong> Rm<strong>erTi</strong> iyenebs meored mosvlis<br />
uflebas da jerjerobiT dasasruli<br />
ar damdgara.<br />
magram jobs kvlav viwroadamianur<br />
sakiTxebs davubrunde.<br />
67<br />
ocnebebi tradiciulad or jgufad<br />
iyofa: 1. auxdeneli ocnebebi da<br />
2. axdenili ocnebebi.<br />
yovelTvis auxdeneli ocnebebi<br />
ufro gvaxsovs vidre axdenili, da es<br />
bunebrivia, radgan auxdeneli ocnebebi<br />
momavalia, axdenili ocnebebi warsuli<br />
da miuxedavad imisa, rom erTmaneTs<br />
daundoblad vteniT warsuls da<br />
vaiZulebT warsuliT <strong>cxovreba</strong>s da<br />
raRac-raRacebis gaxsenebaze ufro<br />
gvaJrialebs vidre gveRimeba, mainc<br />
sakuTar TavTan darCenilebi vgrZnobT<br />
da vxvdebiT, rom warsuli mxolod<br />
caSi SeiZleba gadaiqces awymod<br />
da ara miwaze, radgan miwaze araferi<br />
meordeba. saqme yovelTvis msgavsebas-<br />
Tan gvaqvs, msgavseba ki ar niSnavs gameorebas.<br />
rac Seexeba momavals, mis Sesaxeb<br />
Cemi azri ramdenime Tavis win ukve gamovTqvi<br />
anu Cemi azri momavlis Sesaxeb<br />
warsulSia, xolo meored azris gamoTqmis<br />
uflebas amjerad ar viyeneb.<br />
68<br />
weras saocnebo werilobiTi iumoris<br />
Sesaxeb vapirebdi, magram mxolod<br />
ocnebis Sesaxeb wera gamomivida. es<br />
ambavi SemiZlia weris specifikas davabralo<br />
da vTqva, rom Temam gamitaca<br />
an CamiTria da Tavdapirvelad dasaxul<br />
mizans avcdi, magram es ase ar aris.<br />
yvelaferi gacilebiT realuradaa da<br />
Cem ucodinarobas ukavSirdeba. weris<br />
procesSi mivxvdi, rom saocnebo werilobiTi<br />
iumoris Sesaxeb mwyobrad da<br />
Camoyalibebulad msjeloba ar Semi-<br />
Zlia, radgan realurad aranairi<br />
proeqti (gegma) ar maqvs.<br />
proeqtis (gegmis) uqonloba saocnebo<br />
werilobiT iumors avtomaturad<br />
auxdeneli ocnebebis kategoriaSi axvedrebs.<br />
69<br />
mivadeqiT yvelaze saCoTiro Temas:<br />
erotika da sxva Taxsirobebi, igulisxmeba<br />
iaraRi da narkotikebi.<br />
daviwyoT, ufrosworad daviwyeb<br />
(radgan Tqven aranairi pasuxismgebloba,<br />
garda dinji da gonivruli wakiTxvisa,<br />
ar gaqvT qvemoT naTqvamis<br />
gamo.) erotikiT. ra Tqma unda, Semi-<br />
Zlia erotikis Sesaxeb mxolod literaturis<br />
konteqstSi visaubro, magram<br />
gamomdinare iqidan, rom wignis aramxolod<br />
mxatvrul, aramed komerciul<br />
mxarezec vfiqrob, Tan esses saTauric<br />
maZlevs amis saSualebas (Tu ar vcdebi<br />
ukve meored viyeneb am arguments),<br />
Temas odnav ganvavrcob.<br />
SeiZleba gaifiqreT, SeiZleba arc,<br />
magram nebismier SemTxvevaSi unda<br />
davazusto: sakuTari Tavgadasavlebis<br />
moyolas ar vapireb. arc ase Zalian<br />
maRelvebs am wignis komerciuli warmateba<br />
da kidev (es yvelaze mTavaria),<br />
Seyvarebuli var. anu Tanamedroved,<br />
damaxinjebulad, magram gasagebad<br />
rom vTqva: siyvaruli maqvs <strong>cxovreba</strong>-<br />
Si da aqedan gamomdinare gonebis sardafSi<br />
Casvlis da iq myofi TiTqmis bolomde<br />
gacrecili aCrdilebis monaxulebis<br />
aranairi survili ar maqvs.<br />
gagrZeleba Semdeg nomerSi