07.12.2012 Views

nebismieri adamianis cxovreba erTi didi wignia

nebismieri adamianis cxovreba erTi didi wignia

nebismieri adamianis cxovreba erTi didi wignia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

12-25 ivnisi 2009<br />

li kategoriebiT vazrovnebT, am traks<br />

pirobiTad SeiZleba `kalabokis traki~<br />

vuwodoT.<br />

vkiTxulob dawerils da vxvdebi,<br />

rom teqsti lirikulic gamovida da<br />

gadaxveulic.<br />

57<br />

ara piradi problema ar arsebobs.<br />

mgoni es azri ukve gamovTqvi am wign-<br />

Si, SeiZleba _ sxva romelime wignSi.<br />

amas gadamwyveti mniSvneloba ar aqvs,<br />

sad da rodis gamovTqvi.<br />

es Tu asea, maSin vmeordebi, Tu ara<br />

- maSin pirvelad vambob.<br />

SeiZleba (da <strong>didi</strong> albaTobaa, rom<br />

asec aris) msgavsi azri vinmes ukve<br />

gamouTqvams. aseT SemTxvevaSi uneburad<br />

vmeordebi.<br />

piradad CemTvis amas aranairi mniSvneloba<br />

ar aqvs da aqedan gamomdinare<br />

es sakiTxi CemTvis problema ar aris.<br />

viRacisTvis SeiZleba es yvelaferi<br />

Zalian mniSvnelovania da radgan ara<br />

piradi problema ar arsebobs, Tamamad<br />

SeiZleba iTqvas, rom es misi piradi<br />

problemaa.<br />

58<br />

Cems mier gamoTqmuli mosazreba<br />

saqarTvelos Sesaxeb, ra Tqma unda,<br />

Cemi piradi problemaa da radgan vcdilob,<br />

magram ar gamomdis, rom sul sxva<br />

(naTeli da mSvenieri) damokidebuleba<br />

mqondes am sakiTxisadmi (ra aris<br />

saqarTvelo: sakiTxi? samSoblo? sagani?<br />

dasaxeleba? cocxal-mkvdari<br />

zona? Tu kidev ufro saSineli ram?),<br />

CemTvis es mtkivneuli problemaa,<br />

xolo tkivili aqtualobis bazisia,<br />

anu es problema CemTvis mtkivneulia<br />

da aqedan gamomdinarea aqtualuri.<br />

59<br />

me gamudmebiT vuSveb <strong>erTi</strong>daigive<br />

Secdomas, bevrs vfiqrob momavalze.<br />

momavali ar arsebobs. ai, axla zustad<br />

vici, rom vmeordebi, radgan es azri<br />

roman `iyo saRamo, iyo dilaSi~<br />

maqvs gamoTqmuli. warmosaxuli momavali<br />

awymoa. gaxsenebuli warsuli<br />

awymoa. awymo erTad<strong>erTi</strong> realuri<br />

droa, magram ara erTad<strong>erTi</strong> realoba.<br />

me gamudmebiT vuSveb <strong>erTi</strong>daigive<br />

Secdomas, bevrs vfiqrob momavalze.<br />

momavali ar arsebobs da es ararsebuli<br />

samyaro <strong>adamianis</strong> absoluturi<br />

gavlenis sferoa,SeiZleba iTqvas, rom<br />

adamiani momavlis Rm<strong>erTi</strong>a, ararsebuli<br />

samyaros ararsebuli Rm<strong>erTi</strong>.<br />

60<br />

ramdenime xnis win gamoqveynda<br />

Cemi rigiT meore romani, saxelwodebiT<br />

`axali wigni~ da ai, am rigiT meore<br />

romanis gamoqveynebis Semdeg pirvelad<br />

moxda ise, rom Cemi mkiTxvelebis<br />

Zalian viwro jgufis qeba da lanZRva<br />

CemTvis erTnairad uintereso aRmoCnda.<br />

es, ra Tqma unda, ar niSnavs imas,<br />

rom gavsxivosndi da miwier qebas da<br />

miwier lanZRvas erTnairad mSvidad<br />

viReb da es, ra Tqma unda, miTumetes<br />

ar niSnavs imas, rom arafers aqaurs,<br />

miwiers CemTvis azri aRar aqvs da gardacvalebas<br />

da caSi gadasaxlebas<br />

veli. ara, piriqiT, wina wlebTan SedarebiT<br />

ampartavneba momemata da gamiCnda<br />

survili, adamianebma zustad ise<br />

gaigon da ganicadon Cemi wignebi,<br />

rogorc me mesmis da ganvicdi.<br />

ase rom, kidev <strong>erTi</strong> piradi problema<br />

damemata.<br />

da kidev: piradi problemebisadmi<br />

miZRvnil TavebSi Zalian mindoda mexsenebina<br />

goeTe da ilia WavWavaZe, da<br />

meTqva, rom `fausti~ goeTes, xolo<br />

saqarTvelo ilia WavWavaZis piradi<br />

iyo da ai, vaxsene da vTqvi ise, rogorc<br />

movaxerxe...<br />

61<br />

davubrundeT wminda (ra Tqma unda<br />

am sityvis ara religiuri gagebiT)<br />

literaturul sakiTxebs.<br />

Tema aseTia: iumori, erotika da<br />

sxva Taxsirobebi, aseve Jargoni da<br />

barbarizmebi prozaSi.<br />

miuxedavad aseTi zogadi saTaurisa,<br />

ZiriTadad sakuTar Tavze da teqstebze<br />

visaubreb. davabraloT es did<br />

cxovrebiseul kanonzomierebas da ara<br />

Cems viwro egoizms. aseT SemTxvevaSi<br />

ufro Tamamad da gulwrfelad visaubreb,<br />

ufrosworad davwer, kidev<br />

ufrosworad, davwer da Tan warmovidgen,<br />

rom kaTedraze vdgavar da vlaparakob.<br />

62<br />

Cemi teqstebis ZiriTadi nawili<br />

iumoristulia.<br />

am gancxadebis xasiaTis garkveva<br />

individualuria. viRacam SeiZleba<br />

CaTvalos, rom vxumrob, viRacam, ki<br />

Zalian seriozulad miiRos.<br />

(es ise, sxvaTaSoris).<br />

rac Seexeba iumors, gansjas ori<br />

jadosnuri sityviT viwyeb: Cemi azriT<br />

iumoris Semdegi ZiriTadi nairsaxeobebi<br />

arsebobs. nacionaluri iumori,<br />

romelic ZiriTadad ama Tu im eris, an<br />

socialuri jgufis yoveldRiur <strong>cxovreba</strong>s<br />

ukavSirdeba da ZiriTadad<br />

eniT (sityviT) gamoixateba, arsebobs<br />

aseve zenacionaluri iumori, romelic,<br />

dakavSirebulia ara imdenad sityvasTan,<br />

ramdenadac qmedebasTan. amis<br />

TvalsaCino magaliTi munji kinos Sedevrebia.<br />

arsebobs fsevdozenacionaluri<br />

iumori. magaliTad me Zalin miyvars<br />

rusuli da inglisuri anekdotebi, magram<br />

am SemTxvevaSi saqme ara zenacionalur<br />

iumorTan, aramed kulturul<br />

simpaTiasTan da kulturul-politikur<br />

gavlenasTan gvaqvs da kidev Cem<br />

pirovnul SezRudulobasTan, radgan<br />

magaliTadad warmodgena ar maqvs rogori<br />

anekdotebi aqvT nigerielebs,<br />

sudanelebs, somalelebs da sxva, Cven<br />

msgavs mdgomareobaSi myof xalxebs.<br />

vgulisxmob e.w. mesame samyaros warmomadgenlebs.<br />

Tu saqarTveloTi vimsjelebT,<br />

Tanamedrove anekdoti am<br />

sivrceSi ar arsebobs.<br />

da bolos: ra Tqma unda, arsebobs<br />

literaturuli iumori, anu werilobiTi<br />

iumori.<br />

63<br />

Zveli drois adamianebi wignebs<br />

xmamaRla kiTxulobdnen, Tanamedrove<br />

adamianebi wignebs TvalebiT kiTxuloben,<br />

erTmniSvnelovnad imis Tqma,<br />

rom es winsvlaa an ukusvla, ar Semi-<br />

Zlia. anu arafers ar vamtkiceb da<br />

aqedan gamomdinare aranair pasuximgeblobas<br />

(saerTod Tu arsebobs ase-<br />

Ti ram CemSi), ar viReb sakuTar Tavze<br />

(saerTod Tu Cemi sakuTrebaa Cemi<br />

Tavi). ubralod faqts aRvniSnav.<br />

ufrosworad, aRvniSne da vimeoreb,<br />

rom Zveli drois adamianebi wignebs<br />

xmamaRla kiTxulobdnen, xolo Tanamedrove<br />

adamianebi wignebs TvalebiT<br />

kiTxuloben, es Tvisobrivi cvlilebaa,<br />

romelic ara mxolod mkiTxvelis<br />

wignisadmi damokidebulebis Secvlaze,<br />

aramed zogadad adamianuri samyaros<br />

Secvlaze migvaniSnebs. cvlilebebi<br />

Tavidan yovelTvis gvaSinebs,<br />

Semdeg veguebiT, Semdeg TavgamodebiT<br />

vicavT, ukve rogorc tradicias.<br />

ra Tqma unda, cvlilebebi werilobiTma<br />

iumormac ganicada.<br />

am cvlilebebis Sefasebisgan Tavs<br />

Sevikaveb, mxolod da mxolod davaxasiaTeb<br />

da isic gakvriT, radgan Cemi<br />

ZiriTadi saTqmeli exeba ara faqtebs,<br />

aramed - ocnebas.<br />

64<br />

evropuli romanis Semqmnelebis<br />

(rable, servantesi, grimelshauzeni,<br />

sterni) SemoqmedebaSi iumors umniSvnelovanesi<br />

funqcia aqvs. es naTeli,<br />

cxovrebiseuli (maSinac ki, rodesac<br />

zRapruli ambebi xdeba) iumoria, gansxvavebiT<br />

20-saukunis <strong>didi</strong> iumoristebisgan<br />

(kafka, muzili, borxesi) maTi<br />

iumori wignieri, literaturuli da<br />

aqedan gamomdinare, rTuli da bundovani<br />

iumoria, anu icinis is, visac am<br />

avtorebis garda sxva bevri avtoris<br />

bevri teqsti aqvs wakiTxuli. (kacma,<br />

literaturuli literaturuli gazeTi<br />

gazeTi<br />

rom Tqvas, es daskvna ZiriTadad borxesis<br />

Semoqmedebas exeba, magram akademiuri<br />

sizustis dacva ar aris Cemi mizani.<br />

Cemi mizani marTvadi qaosis Seqmnaa,<br />

ufrosworad samyarodan teqst-<br />

Si gadmotanaa, TavisTavad samyaros<br />

amiT arc araferi emateba da arc<br />

araferi akldeba, radgan<br />

kleba_mateba adamianuri kategoriebia).<br />

es rac Seexeboda saukuneTa manZilze<br />

werilobiTi iumoris cvlilebebs<br />

gakvriT (swored amitom ar vaxsene<br />

antikuri proza da dramaturgia, radgan<br />

antikas ver gavkrav.)<br />

65<br />

bavSvobaSi, `megobrobis dRiurebis~<br />

Sevsebisas bevr im droisTvis mniSvnelovan,<br />

xolo dResdReisobiT sruliad<br />

umniSvnelo SekiTxvaze vcemdi<br />

pasuxs, magram arsebobs e.w. maradiuli<br />

SekiTxvebi (es gansazRvreba arasworia,<br />

radgan miwaze aranairi maradisoba,<br />

xolo caSi aranairi SekiTxvebi<br />

ar arsebobs. ca yvela SekiTxvis er-<br />

Tad<strong>erTi</strong>, absoluturad zusti pasuxia).<br />

erT<strong>erTi</strong> aseTi e.w. maradiuli SekiTxvaa:<br />

`raze ocnebob?~<br />

iyo dro, rodesac (bavSvobaSi, `megobrobis<br />

dRiurebs~ rom vavsebdi) megona,<br />

rom adamiani ocnebebis raodenobaSi<br />

SezRuduli iyo da mxolod er-<br />

Ti ocneba unda qonoda. da radgan maSinac,<br />

bavSvobaSi, miuxedavad imisa, rom<br />

dRevandelTan SedarebiT gacilebiT<br />

mdidari da mravalferovani Sinagani<br />

samyaro mqonda, mainc SezRuduli arseba<br />

viyavi. msgavs SezRudulobebs romantikulad<br />

vTvlidi. adamians mxolod<br />

<strong>erTi</strong> ocneba unda qondes. aseTi<br />

mdare romantikis pirvelsawyisi Tavad<br />

<strong>cxovreba</strong>a.<br />

dRes ase aRar vfiqrob, ufrosworad<br />

veRar vfiqrob, radgan saqarTveloSi<br />

yvelaferi saocnebo gaxda, dawyebuli<br />

saWmlidan, damTavrebuli ukvdavebiT,<br />

Tumca arsebobs orives mopovebis<br />

umyaresi zeciuri garantiebi,<br />

magram ar arsebobs Cvenis mxriv ndoba<br />

garantorisadmi da, es ra Tqma, unda<br />

TiToeuli Cvenganis Zalian seriozuli<br />

(SesaZloa erTad<strong>erTi</strong> realuri)<br />

problemaa.<br />

dRes aRar vfiqrob, rom adamians<br />

mxolod <strong>erTi</strong> ocneba unda qondes, rac<br />

saerTod ar niSnavs imas, rom mdare<br />

romantikas Tavi davaRwie. ubralod<br />

obieqti Seicvala, Cemi mdare romantikis<br />

dRevandeli obieqti literaturaa,<br />

magaliTad Zalian momwons andre<br />

Jidis azri, rom xelovnebas Sez-<br />

Rudvebi qmnis.<br />

bevr rameze vocnebob, maT Soris<br />

idealuri werilobiTi iumoris Seqmnazec.<br />

66<br />

samoTxeSi ar ocnebobdnen.<br />

ocneba pirvelcodvis Semdeg gaCnda<br />

da aqedan gamomdinare <strong>nebismieri</strong><br />

ocnebis qveteqsti samoTxeSi dabrunebaa,<br />

Tumca es qveteqsti Zalian xSirad<br />

bundovania da Znelad aRqmadi gansxvavebiT<br />

yoveldRiurobis qveteqstidan,<br />

romelsac aramxolod naTlad<br />

aRviqvavT, aramed Zalian xSirad vgr-<br />

ZnobT kidec, da es SegrZneba gvabnevs<br />

da gvaiZulebs mived-movedoT aqeTiqeT<br />

raRac-raRacebs da Cven am dabneul<br />

mideb-modebas aqeT-iqeT Cvenve<br />

veZaxiT <strong>cxovreba</strong>s. da rac mTavaria,<br />

amas vakeTebT Cvensave gasamxneveblad.<br />

<strong>erTi</strong> SexedviT, Tu <strong>erTi</strong> mosmeniT,<br />

Tu <strong>erTi</strong> gafiqrebiT, zusti gansazRvreba<br />

am SemTxvevaSi arc ise mniSvnelovania.<br />

ocneba da yoveldRiuroba<br />

antonimebia. asea mxolod <strong>erTi</strong> SexedviT<br />

(sxva gansazRvrebebs aRar gavimeoreb,<br />

radgan ramdenime sityvis Semdeg<br />

kvlav momiwevs maTi gameoreba da teqsti<br />

Zalian gadaitvirTeba) magram xom<br />

gvaqvs meored Sexedvis, meored mosmenis,<br />

meored gafiqrebis ufleba, Tumca<br />

unda iTqvas, rom adamianebis umravlesoba<br />

samwuxarod am uflebas ar iy-<br />

esse<br />

7<br />

enebs, sabednierod jerjerobiT arc<br />

erTad<strong>erTi</strong> Rm<strong>erTi</strong> iyenebs meored mosvlis<br />

uflebas da jerjerobiT dasasruli<br />

ar damdgara.<br />

magram jobs kvlav viwroadamianur<br />

sakiTxebs davubrunde.<br />

67<br />

ocnebebi tradiciulad or jgufad<br />

iyofa: 1. auxdeneli ocnebebi da<br />

2. axdenili ocnebebi.<br />

yovelTvis auxdeneli ocnebebi<br />

ufro gvaxsovs vidre axdenili, da es<br />

bunebrivia, radgan auxdeneli ocnebebi<br />

momavalia, axdenili ocnebebi warsuli<br />

da miuxedavad imisa, rom erTmaneTs<br />

daundoblad vteniT warsuls da<br />

vaiZulebT warsuliT <strong>cxovreba</strong>s da<br />

raRac-raRacebis gaxsenebaze ufro<br />

gvaJrialebs vidre gveRimeba, mainc<br />

sakuTar TavTan darCenilebi vgrZnobT<br />

da vxvdebiT, rom warsuli mxolod<br />

caSi SeiZleba gadaiqces awymod<br />

da ara miwaze, radgan miwaze araferi<br />

meordeba. saqme yovelTvis msgavsebas-<br />

Tan gvaqvs, msgavseba ki ar niSnavs gameorebas.<br />

rac Seexeba momavals, mis Sesaxeb<br />

Cemi azri ramdenime Tavis win ukve gamovTqvi<br />

anu Cemi azri momavlis Sesaxeb<br />

warsulSia, xolo meored azris gamoTqmis<br />

uflebas amjerad ar viyeneb.<br />

68<br />

weras saocnebo werilobiTi iumoris<br />

Sesaxeb vapirebdi, magram mxolod<br />

ocnebis Sesaxeb wera gamomivida. es<br />

ambavi SemiZlia weris specifikas davabralo<br />

da vTqva, rom Temam gamitaca<br />

an CamiTria da Tavdapirvelad dasaxul<br />

mizans avcdi, magram es ase ar aris.<br />

yvelaferi gacilebiT realuradaa da<br />

Cem ucodinarobas ukavSirdeba. weris<br />

procesSi mivxvdi, rom saocnebo werilobiTi<br />

iumoris Sesaxeb mwyobrad da<br />

Camoyalibebulad msjeloba ar Semi-<br />

Zlia, radgan realurad aranairi<br />

proeqti (gegma) ar maqvs.<br />

proeqtis (gegmis) uqonloba saocnebo<br />

werilobiT iumors avtomaturad<br />

auxdeneli ocnebebis kategoriaSi axvedrebs.<br />

69<br />

mivadeqiT yvelaze saCoTiro Temas:<br />

erotika da sxva Taxsirobebi, igulisxmeba<br />

iaraRi da narkotikebi.<br />

daviwyoT, ufrosworad daviwyeb<br />

(radgan Tqven aranairi pasuxismgebloba,<br />

garda dinji da gonivruli wakiTxvisa,<br />

ar gaqvT qvemoT naTqvamis<br />

gamo.) erotikiT. ra Tqma unda, Semi-<br />

Zlia erotikis Sesaxeb mxolod literaturis<br />

konteqstSi visaubro, magram<br />

gamomdinare iqidan, rom wignis aramxolod<br />

mxatvrul, aramed komerciul<br />

mxarezec vfiqrob, Tan esses saTauric<br />

maZlevs amis saSualebas (Tu ar vcdebi<br />

ukve meored viyeneb am arguments),<br />

Temas odnav ganvavrcob.<br />

SeiZleba gaifiqreT, SeiZleba arc,<br />

magram nebismier SemTxvevaSi unda<br />

davazusto: sakuTari Tavgadasavlebis<br />

moyolas ar vapireb. arc ase Zalian<br />

maRelvebs am wignis komerciuli warmateba<br />

da kidev (es yvelaze mTavaria),<br />

Seyvarebuli var. anu Tanamedroved,<br />

damaxinjebulad, magram gasagebad<br />

rom vTqva: siyvaruli maqvs <strong>cxovreba</strong>-<br />

Si da aqedan gamomdinare gonebis sardafSi<br />

Casvlis da iq myofi TiTqmis bolomde<br />

gacrecili aCrdilebis monaxulebis<br />

aranairi survili ar maqvs.<br />

gagrZeleba Semdeg nomerSi

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!