18.02.2013 Views

File - Dipartimento di Matematica

File - Dipartimento di Matematica

File - Dipartimento di Matematica

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

20 CAPITOLO 1. PRECURSORI<br />

Dupla sesquialtera est, quando maior numerus continet minorem bis, et alteram<br />

eius partem, sicut quinque ad duo, quia quinarius continet Binarium bis cum<br />

una me<strong>di</strong>etate. Multiplex superpartiens est, quando maior numerus continet<br />

minorem multotiens cum aliquibus partibus. Cuius species sunt, dupla superbipartiens,<br />

Dupla supertripartiens, et cetera. uel tripla superbipartiens, tripla<br />

supertripartiens. Dupla superbipartiens est quando maior numerus comprehen<strong>di</strong>t<br />

minorembis, cum duabuspartibus, ut octo, adtria. Quiaoctocomprehen<strong>di</strong>t<br />

tria bis cum duabus tertijs, et sic de singulis speciebus fiat operatio. Et cognoscitur<br />

proportio hoc modo. Nam si propositi sunt quot libet numeri, si fuerint<br />

a<strong>di</strong>nuicem aequales, erit proportio aequalitatis, ut <strong>di</strong>cendo, duo, et duo, tria, et<br />

tria. Si uero fuerin inaequales, Diuidatur maior per minorem, et Quotiens est<br />

denominatio proportionis, ut si <strong>di</strong>uiserimus .8. per .3. erit quotiens .2. cum<br />

duabus tertijs. Quare erit proportio dupla superbipartiens. Item si <strong>di</strong>uisero .6.<br />

per .2. proueniunt tria in Quotiente. ergo proportio tripla. et sic fiat operatio<br />

in omni specie cuiuslibet generis.<br />

Testo 1.4 (Nepero, Rabdologia [12], pp.16–17) Numerorum itaque invicem<br />

multiplicandorum alterutrum (praesertim maiorem) inter Virgulas (per primam<br />

secun<strong>di</strong> hujus) constitue: alterum in charta scribe, ducta infra illum linea.<br />

Deinde sub qualibet figura chartae, scribatur multiplum illud inter Virgulas<br />

repertum, quod figura illa tamquam quotumus denominat: ita ut dextimae omnium<br />

multiplorum notae, vel sinistimae aequatae decussatim seu oblique altera<br />

alteram eo or<strong>di</strong>ne sequantur, quo figurae illae denominantes illa; sic <strong>di</strong>sposita<br />

multipla Arithmetice addantur; proveniet multiplicationis productum. Ut sit<br />

annus Domini 1615 per 365 multiplicandus. Numerus ille in tabulam re<strong>di</strong>gatur,<br />

hic in charta statuatur ut a margine. Tabulati numeri triplum, sextuplum et<br />

quintuplum or<strong>di</strong>nesumendaessefiguraenumeriinchartascripti3,6,5, tamquam<br />

quotumi in<strong>di</strong>cant. Triplum itaque numeri 1615 quod e Virgulis scribitur est<br />

4845; sextuplum quod est 9690, et quintuplum, 8075, decussatim scribantur sub<br />

suis quotumis 3, 6, 5, sive sub eis respective incipiendo, ut in primo Schemate,<br />

sive desinendo, ut in secundo. Non enim refert, modo sinistimae figurae aequatae<br />

eodem or<strong>di</strong>ne decussatim progre<strong>di</strong>antur, quo <strong>di</strong>cti in<strong>di</strong>ces seu quotumi.<br />

His multiplis ita or<strong>di</strong>ne <strong>di</strong>spositis, addentur eadem Arithmetice, et proveniet<br />

589475, numerus optatus, et ex multiplicatione productus.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!