14.06.2013 Views

Fonti documentarie per la storia delle mura di Viterbo nel Medioevo

Fonti documentarie per la storia delle mura di Viterbo nel Medioevo

Fonti documentarie per la storia delle mura di Viterbo nel Medioevo

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

hoc opus fe- / cit fieri Angelus ab- secondo <strong>la</strong> loro provenienza in <strong>per</strong>- neant su<strong>per</strong> terrani." '(1;<br />

t,as / venerabilis pater / monasterii gamene degli Arcliivi del Comune Gli abitanti del<strong>la</strong> contrada <strong>di</strong> S.<br />

Saxi Vivi / ad utilitatem <strong>di</strong>cti / mo- ( 1040-1761 ), <strong>di</strong> Sant'Angelo "de Angelo il 17 inarzo affidarono i 121nast-<br />

/ erii et a- / d defensionem ci- Spata" (1055-1712), <strong>di</strong> San Sisto vori <strong>di</strong> scavo <strong>di</strong> un fossato a Gi:inni<br />

vi- / tati~".<br />

(1148-1743), del<strong>la</strong> chiesa del<strong>la</strong> Tri- Zono, stabilendo che <strong>la</strong> <strong>la</strong>rghezza<br />

[Nel nome <strong>di</strong> Dio amen. Nell'an- nità (1238-1805). Lo stato <strong>di</strong> conser- doveva essere <strong>di</strong> 16 pie<strong>di</strong> (circa 4<br />

no del Signore 1297 l'abate Angelo, vazione è buono, alcune <strong>per</strong>game- metri) e <strong>la</strong> profon<strong>di</strong>tà <strong>di</strong> un passo<br />

padre venerabile del Monastero <strong>di</strong> ne sono state restaurate, <strong>la</strong> scrittura (circa due metri e mezzo), <strong>per</strong> una<br />

Sassovivo, fece costruire questa tor- usata è generalmente <strong>la</strong> gotica cor- retril->uzione complessiva <strong>di</strong> 20 libre<br />

a servizio del Monastero, a <strong>di</strong>fe- siva cancelleresca.<br />

h-e <strong>di</strong> paparini: "Anno 1291 <strong>di</strong>e xvi<br />

sa del<strong>la</strong> città].<br />

inensis Martii. Con~is Jannis.. .promi-<br />

Papa Iiinocenzo I11 <strong>nel</strong> 1207 sit ... a vari citta<strong>di</strong>ni stipuantibus no-<br />

STEMMI DEL CARD. TAVERNINI venne a <strong>Viterbo</strong> e, con un decreto ~nine et vice hoininuni et universi-<br />

Alcuni stemmi posti nei lnerli<br />

emanato il 26 giugno, clispose che<br />

<strong>delle</strong> <strong>mura</strong> dove sorgeva il pa<strong>la</strong>zzo<br />

un terzo dei ricavi <strong>delle</strong> ven<strong>di</strong>te dei<br />

<strong>di</strong> Federico I1 testimoniano che <strong>nel</strong>beni<br />

degli eretici "patarini", fosse<br />

<strong>la</strong> seconda metà del secolo XIV, le<br />

destinato al<strong>la</strong> rieclificazione <strong>delle</strong><br />

stesse furono rialzate <strong>per</strong> o<strong>per</strong>a <strong>di</strong><br />

miira <strong>di</strong> Pianoscarano, demolite <strong>nel</strong><br />

Angelo Savernini, Tesoriere del Pa-<br />

1200: "Bona vero ipsius oinnia pubtrimonio.<br />

hlicentur, ita ut de ipsis unam partem<br />

<strong>per</strong>cipiat; qui coe<strong>per</strong>it pataritatis<br />

contrate Sancti Angeli. fodere<br />

et cavare in carl3onari:i Coniiinis Viterbii<br />

incepta et inchoata in loco de<br />

Petrariis, et in <strong>di</strong>cte parte fodere.in<br />

profunduril et <strong>la</strong>pidem extrahere,<br />

ita qiiod clicta carbonaria sit profunda<br />

in universo <strong>per</strong> unuIn passum<br />

... et in amplitii<strong>di</strong>ne sit amp<strong>la</strong><br />

STEMMA DI PAPA MARTINO V.<br />

et longa XVI pedu~n ... pro pretio<br />

XX libraruin paparinoriiiil". 1o-t<br />

La presenza sulle <strong>mura</strong> a destra<br />

Nell'Aprile del 1291 i Viterbesi<br />

dell'abside <strong>di</strong> S. Sisto dello stemma<br />

decisero <strong>di</strong> trattare <strong>la</strong> pace con i<br />

<strong>di</strong> Martino V, con <strong>la</strong> colonna, em-<br />

Romani: promisero, me<strong>di</strong>ante un<br />

blema del<strong>la</strong> famiglia omonima, e le<br />

trattato, <strong>la</strong> demolizione <strong>delle</strong> <strong>mura</strong><br />

chiavi papali, probabilmente sito<br />

<strong>di</strong> I'ianoscarano, del<strong>la</strong> torre <strong>delle</strong><br />

<strong>nel</strong> luogo originario, ricorda il re-<br />

Pietrare, ora <strong>di</strong> S Biele, e <strong>delle</strong> fortistauro<br />

<strong>di</strong> quel tratto <strong>di</strong> <strong>mura</strong>.<br />

ficazioni costruite in quei luoghi:<br />

"+ A(n)no D(omi)ni M.CCCCXX-<br />

"clestruere et demoliri muros p<strong>la</strong>ni<br />

VI1 / [tempore] d(orni)ni Martini<br />

de scar<strong>la</strong>no.. .l ad prornistendum fap(a>p(e><br />

V"<br />

cere destrui et <strong>di</strong>rui ... l turrim que<br />

[Nell'anno del Signore 1427, al<br />

<strong>di</strong>citur de petraia, et miinitiones<br />

tempo <strong>di</strong> Nostro Signore papa Mar-<br />

factas circa il<strong>la</strong>m parte111 civitatisH.l['j<br />

tino VI.<br />

Visto il mancato adempimento<br />

TORRE DI CITERNO<br />

degli obblighi stabiliti con il trattato<br />

dell'aprile del 1299, i Komani vale-<br />

Ricorda che <strong>nel</strong> 1273 nei pressi<br />

vano inviare propri <strong>mura</strong>tori a ocdell'incrocio<br />

tra via S. Maria in Gra-<br />

cuparsi del<strong>la</strong> demolizione. I1 2 mag<strong>di</strong><br />

e via del<strong>la</strong> Grotticel<strong>la</strong>: [Anno ter-<br />

gio i Viterbesi rispondevano che <strong>la</strong><br />

tio ultra 1270, facta est t~irris ad ci-<br />

demolizione promessa non poteva<br />

ternuml.<br />

avvenire che <strong>per</strong> Inano degli stessi<br />

abitanti, come da trattato, rifiutando<br />

LE PERGAMENE<br />

l'ingi~inzione dei capitolini.106<br />

I1 3 maggio del 1291 i Viterbesi<br />

Le <strong>per</strong>gamene sciolte delllArchi-<br />

giurarono fedeltà e vassal<strong>la</strong>ggio al<br />

vio Storico Viterbese sono conser-<br />

Comune <strong>di</strong> Roma, fatta salva <strong>la</strong> fevate<br />

in or<strong>di</strong>ne cronologico e <strong>di</strong>vise<br />

deltà e il vassal<strong>la</strong>ggio dovuto al<strong>la</strong><br />

nuin, alteram Curia que ipsuni pu-<br />

nierit, tertia vero deputetur ad con-<br />

structionem inurorum civitatis eju-<br />

sdem". 101<br />

Si cita un brano del<strong>la</strong> lettera che<br />

il vescovo Kaniero spedì a Giovan-<br />

ni Senatore <strong>di</strong> Roma <strong>nel</strong> 1221,<br />

quando tra Viterbesi e Komani vi<br />

erano nuove ostilità, conseguenti<br />

all'acquisto <strong>di</strong> Civitavecchia da par-<br />

te dei Viterbesi "Au<strong>di</strong>o Romanos <strong>di</strong>-<br />

cere[. . .] Viterbensibus degeraverunt<br />

reficiendo propugnacu<strong>la</strong> murorum<br />

p<strong>la</strong>ni Scar<strong>la</strong>ni: <strong>di</strong>co falsissimus esse,<br />

quoniam Dominus Innocentiud. ..l<br />

postinodum a Viterbensius cum ho-<br />

nore magno receptus et bene trac-<br />

tatu, reficien<strong>di</strong> merlos murorum<br />

Pianscar<strong>la</strong>ni eis licentiam de<strong>di</strong>t". m-'<br />

Con una l->ol<strong>la</strong> pontificia si de-<br />

cretava l'abbattimento <strong>delle</strong> torri e<br />

<strong>delle</strong> <strong>mura</strong> del<strong>la</strong> cittcì. L'altezza del-<br />

le fortificazioni dopo <strong>la</strong> demolizio-<br />

ne non doveva su<strong>per</strong>are i due pal-<br />

mi rotnani: "tantum de muris <strong>di</strong>cte<br />

civitatis Viterbiensis, ac ipsorum<br />

murorum turribus ipsis duo duin-<br />

taxat Senatus Urhis palmaria rema-

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!