literaturuli gazeTi
literaturuli gazeTi
literaturuli gazeTi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
6<br />
<strong>literaturuli</strong> <strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
<strong>gazeTi</strong><br />
Canawerebi 27 aprili - 10 maisi 2012<br />
leqsi _ avansi<br />
meoce saukunis aTiani wlebis qu-<br />
Taisis quCebSi mraval lamazmans Seni-<br />
SnavdiT: galaktionma meri ServaSiZe<br />
amoarCia da amoicno. diax, amoicno,<br />
vinaidan meri ServaSiZe oTxmocdaaTi<br />
wlisa ufro lamazi aRmoCnda da es<br />
saswauli fotosuraTma gadagvirCina.<br />
icis silamazem aseTi gamonaklisebi<br />
da icis poeziam aseTi avansebi!<br />
* * *<br />
_ yvelaze ukeTesi qmnileba aris is,<br />
romelic yvelaze didxans inaxavs<br />
Tavis saidumlos (pol valeri).<br />
`ocneba, naxazi saganTa uariT~, – am<br />
striqonma ukve erTi saukunis ganmavlobaSi<br />
Seinaxa Tavisi saidumlo da<br />
warmatebiT Caabara pol valeris<br />
gamocda, amitom igi galaktionis yvelaze<br />
ukeTes striqonad unda vaRiaroT.<br />
* * *<br />
_ rogori iyo poetebis mefe yvelaze<br />
intimur wamebSi? _ hkiTxa erTxel<br />
eWvmitanil qalbatons murman lebaniZem.<br />
_ zedmetad aCqarebulio. – aRiara<br />
gawbilebulma qalbatonma.<br />
Sopenhaueri, mandelStami,<br />
galaktioni<br />
_ arsebobs erTi Tandayolili<br />
Secdoma, TiTqos Cven imisTvis vcocxlobT,<br />
rom bednierebi viyoT. – es<br />
maqsima arTur Sopenhauerma gviander-<br />
Za.<br />
_ ratom ggonia, rom bednieri unda<br />
iyo?! _ usayvedura erTxel osip mandelStamma<br />
sakuTar meuRles, 1933 wels<br />
ki stalins leqsi-paskvili dauwera da<br />
ana axmatova gaafrTxila:<br />
_ me mzada var sikvdilisaTvis!<br />
_ me yovelTvis mzada var sikvdilisaTvis!<br />
_ Seutia gabrazebulma galaktion<br />
tabiZem Tavis `literaturul<br />
mtrebs~ 1922 wlis oqtomberSi da Tavi<br />
mxolod 1959 wlis 17 martamde Seikava.<br />
`Rvinos daabraleben~<br />
galaktionis ocnebas sazRvari ar<br />
hqonda: `galaktionologia~, Zegli,<br />
muzeumi, qalaqi, quCa, sanapiro, xidi,<br />
gemi da ase Semdeg da ase Semdeg.<br />
magram verasdros warmoidgenda,<br />
rom odesme Camoasxamdnen Sampanurs<br />
anu SuSxuna Rvinos – `galaktioni~.<br />
me daveswari am Rvinis prezentacias<br />
da mas Semdeg bevrjer Sevsvi am RviniT<br />
savse sasmisiT galaktionis sadRegr-<br />
Zelo.<br />
am Rvinis warmodgena galaktionisaTvis<br />
braldebis aRiareba iqneboda:<br />
sadac unda Seviaro,<br />
Rvinos damaZaleben,<br />
mwuxareba ver davmalo,<br />
Rvinos daabraleben!<br />
arada, yvelaze metad es SuSxuna<br />
mouxda.<br />
gasaocaria!<br />
_ gasaocaria ara is, rom igi mokvda,<br />
aramed is, rom igi cocxlobda. –<br />
miswera marina cvetaevam ana axmatovas<br />
1921 wels, bloki rom gardaicvala.<br />
da me marina cvetaevas davesesxebi<br />
da gavagrZeleb: gasaocari gaxldaT<br />
ara is, rom galaktionma 1959 wels<br />
moikla Tavi, aramed is, rom 1959 wlamde<br />
ar moikla Tavi – angelozma jojoxeTSi!<br />
cremlic ar arsebobs,<br />
yvela, yvelaferi<br />
midis udabnoSi.<br />
gasaocaria! gasaocaria!<br />
gasaocaria!<br />
da me kants davesesxebi da kidev gavagrZeleb:<br />
ori ram maocebs am qveyanaze:<br />
varskvlavebiani ca Cems zemoT da<br />
galaktioni – Cems gverdiT!<br />
reabilitacia<br />
1985 wels `ucnobis~ xelnaweri besik<br />
xaranauls wavakiTxe. am wignis gamoqveynebis<br />
Semdeg Sen iqnebi mxolod<br />
`ucnobis~ avtori da Seni leqsebi<br />
aRaravis daainteresebso. – miwinaswarmetyvela<br />
besikma. samwuxarod<br />
Tu sasixarulod, es winaswarmetyveleba<br />
amixda. da axla me vcdilob galaktionis<br />
mier `represirebuli~ Cemi<br />
leqsebis reabilitacias: Sevadgine da<br />
2012 wels (80 wlisTavisaTvis) gamoveci<br />
Cemi erTtomeuli. vinc dainteresdebiT,<br />
gTxovT, erTi Tvis ganmavloba-<br />
Si ar waikiTxoT galaktionis arcer-<br />
Ti striqoni, erTi Tvis Semdeg ki waikiTxeT<br />
Cemi ramdenime leqsi da usaTuod<br />
mogewonebaT.<br />
ÕÎËÎÑÒ. ÄÅBÈÖÀ.<br />
1962 wels grigol robaqiZem gaixsena:<br />
_ colSviliani galaktioni me ver<br />
warmomidgenia.<br />
vaxtang javaxaZe<br />
ma da beriam ara marto olia gaimetes,<br />
aramed galaktionic gawires.<br />
`ticianis biZa~<br />
rusi mwerlebis umravlesoba saqarTvelos<br />
saxalxo poets piradad ar<br />
icnobda. am sapatio wodebas igi erTaderTi<br />
flobda da am `saxalxosa~ da<br />
wverosani fotoebis gamo bevrs galaktioni<br />
gasuli saukunis tradiciuli<br />
lirikosi egona. amitomac xSirad eSlebodaT<br />
tician tabiZeSi, romelic<br />
sakmaod popularuli gaxldaT puSkinis<br />
qveyanaSi. ager, ocdameerTe saukuneSi,<br />
rvajer gamoica cxraasgverdiani<br />
wigni boris pasternakze da wignis avtori<br />
rus da ararus mkiTxvelebs auwyebs,<br />
rom galaktion tabiZe tician<br />
tabiZis biZa iyo! (Ä. Áûêîâ. Áîðèñ<br />
Ïàñòåðíàê. 2007. ñòð.539).<br />
wignis 438-e gverdze vkiTxulobT:<br />
_ am droisaTvis pasternaks ukve<br />
gauWirda, upirveles yovlisa, imis<br />
gamo, rom misgan moiTxovdnen eTargm-<br />
isev galaktioni<br />
1921-1925 wlebSi galaktioni xelovanTa<br />
sasaxleSi anu mweralTa kavSiris<br />
SenobaSi cxovrobda da xelovanTa kav-<br />
Siris mTavari komitetis saxeliT cnobis<br />
aseTi teqsti gaamzada:<br />
_ Ïðåäÿâèòåëü ñåãî ïîýò Ãàëàêòèîí<br />
Âàñèëüåâè÷ Òàáèäçå ïðîæèâàåò âî äâàðöå<br />
èñêóññòâà íà Ñåðãååâñêîé óë. ä ¹13 – õîëîñò.<br />
1922 wels olia okujavam komunisturi<br />
partiis wevris piradi baraTi<br />
Seavso da ojaxuri mdgomareobis<br />
grafaSi Cawera: äåâèöà.<br />
1923 wels saqarTvelos komunisturi<br />
partiis wevrTa aRricxva Catarda<br />
da SekiTxvaze _ imyofeboda Tu ara<br />
samoqalaqo an saeklesio qorwinebaSi,<br />
kvlav gaimeora: äåâèöà.<br />
TiTqos moulodnelia amgvari<br />
ormxrivi da erTdrouli konspiracia.<br />
magram raki ormxrivi da erTdroulia,<br />
SemTxveviTad ar unda CaiTvalos.<br />
gasarkvevi mxolod isaa, olia<br />
gaufrTxilda galaktions Tu piriqiT.<br />
pirveli varaudi ufro sarwmuno Cans.<br />
rogorc irkveva, gamarjvebul komunistebs<br />
Soris bzari Caisaxa. ramdenime<br />
wlis Semdeg, 1928 wlis 28 marts –<br />
opoziciuri saqmianobisaTvis – olia<br />
partiidan garicxes, xolo momavali<br />
1929 wlis 27 dekembers SuaaziaSi gadaasaxles<br />
da ori dRis Semdeg, vidre samaryandSi<br />
Cavidoda, aSxabadidan<br />
galaktions moswera:<br />
_ cota fuli rom gqondes, CemTan<br />
Camoxvidodi.<br />
galaktioni gasamgzavreblad<br />
moemzada da, raki ufulobas uCioda,<br />
rac kargad uwyoda oliam, matareblis<br />
ufaso bileTis mosapoveblad saqar-<br />
Tvelos cekas saxelze werili Seadgina<br />
da realuri ganzraxva damala:<br />
_ qarTvel mweralTa kavSiris prezidiumi<br />
Suamdgomlobs Tqvens winaSe,<br />
raTa kavSiris wevrs, poet galaktion<br />
tabiZes, romelsac ganzraxuli aqvs<br />
daamuSaos axali wigni, mieces rkinisgzis<br />
matarebliT ufasod mgzavrobis<br />
saSualeba.<br />
amgvari konspiracia migvaniSnebs,<br />
rom olias da galaktionis urTier-<br />
Toba TiTqmis aralegaluri gaxda.<br />
represirebul olias ki galaktionis<br />
javri gahyva:<br />
_ gal, meSinia! vaiTu svam! gal, nu<br />
izam amas, amjerad mainc. gal, gemudarebi!<br />
xom ar SimSilob?<br />
mjera da erTxel kidev gavimeoreb:<br />
galaktionis gadarCena mxolod olias<br />
SeeZlo.<br />
stalinsa da berias rom ar daexvritaT<br />
1941 wels, 1957 wels reabilitirebuli<br />
olia Camouswrebda galaktions<br />
da gadaarCenda kidec. ase rom, stalin-<br />
na ara misi rCeuli tabiZe da iaSvili<br />
(romlebic mSobliur saqarTveloSi<br />
gancalkevebiT idgnen, rogorc yofili<br />
simbolistebi, da yvelas Surda<br />
maTi, radgan maT ukeT icnobdnen<br />
ruseTSi, WeSmariti literatura ki iq<br />
iqmneboda). pasternaks unda eTargmna<br />
sxvebi, upiratesad medReureebi, saSualo<br />
donis ideuri leqsebi da saer-<br />
Tod arCevani mas ar ekuTvnoda.<br />
es mware da yalbi simarTle 1933<br />
wlis noembris epizods exeba: 17 noembers<br />
gorkis iniciativiT TbilisSi Camovida<br />
rusi mwerlebis xuTkaciani<br />
brigada, romlis SemadgenlobaSic<br />
iricxeboda pasternaki, romlisTvisac,<br />
rogorc misi biografi gvauwyebs,<br />
`saqarTvelo samoTxis oaziss~<br />
warmoadgenda.<br />
rusebi saqarTveloSi oci dRiT<br />
Camovidnen, magram boris pasternaks<br />
amjerad moswyinda gadaWarbebuli qeifebi<br />
da ukve aTi dRis Semdeg gadawyvita<br />
gaparuliyo. ar gauSves, avansebi<br />
da gamosvlebi SesTavazes da gaqceva<br />
sami dRiT gadaidoo. ar viciT, biografi<br />
romel avansebs gulisxmobs,<br />
viciT, rom im dReebSi, boris pasternaks,<br />
rogorc TviTon ganacxada Tbilisis<br />
rusul presaSi, ori xelSekruleba<br />
gauformes – vaJa fSavelas<br />
`gvelismWamelisa~ da galaktion tabi-<br />
Zis rCeuli leqsebis erTtomeulis<br />
TargmanebisaTvis, avansi misces da misgan<br />
ara marto `moiTxovdnen~, aramed<br />
valdebuli iyo, eTargmna ara `saSualo<br />
donis medReureebi~, aramed vaJa da<br />
galaktioni.<br />
rogorc vxedavT, arCevani savsebiT<br />
samarTliani da mosalodnelia da<br />
sarecenzio wignis avtors ara marto<br />
galaktionisa da ticianis naTesauri<br />
urTierToba eSleba. faqtebi da<br />
statistika gvauwyebs: pasternakma<br />
Targmna vaJas erTi poema da ar uTargmnia<br />
galaktionis arcerTi striqoni,<br />
samagierod, xeli aravis SeuSlia,<br />
mainc Tavisi rCeulebi amjobina da `beladis<br />
mSobliuri enidan~ gadaarusula:<br />
tician tabiZis _ 17, paolo iaSvilis<br />
_ 11, giorgi leoniZis _ 16 da simon<br />
Ciqovanis _ 13 leqsi (saTvalavSi<br />
ar unda miviRoT mTeli baraTaSvili,<br />
romlis Targmnazec, sxvaTaSoris,<br />
Tavdapirvelad Tavi Seikava da, Semdeg<br />
rogorc piradad aRiara, `finansuri<br />
da stilisturi mosazrebiT~ gadawyvita.<br />
gadawyvita da ormoc dReSi gaasrula.<br />
ise, vTqvaT da, miecaT arCevanis<br />
ufleba, roca qarTuli ar icoda, ra<br />
miukerZoebel arCevans gaakeTebda?!<br />
roca ena ar ici, upiratesoba pirad<br />
simpaTiebs eniWeba da mieniWa kidec.<br />
sxvaTaSoris, pasternakis biografi<br />
tician tabiZes TiTqmis yovelTvis<br />
gvariT moixseniebs, vinaidan galaktionis<br />
arseboba ar axsovs da xSirad<br />
aviwydeba.<br />
rac Seexeba `medReureebsa~ da `ideurebs~,<br />
SegiZliaT amave wignis 559-e<br />
gverdze waikiTxoT:<br />
_ Semdgom amisa modis 1936 wlis<br />
idiliuri mogonebani paolo iaSvilTan<br />
megobrobisa, unda iTqvas, ramdenadme<br />
gafermkrTalebuli: iaSvilma<br />
Zalian gadaaWarba stalinizmSi da pasternaki<br />
iZulebuli gaxda umal SeeCerebina<br />
igi, raTa aRar daewera aSkara<br />
ugemovnebani. SesaZlebelia, pasternaki<br />
Seecada, aexsna, rom aseT gadaWarbebul<br />
Tavgamodebas `zeviT~ ar afaseben.<br />
SegviZlia davamatoT: TviTon pasternakma<br />
stalinis enidan leninis enaze<br />
gadaTargmna paolo iaSvilis stalinisadmi<br />
da leninisadmi miZRvnili leqsebi.<br />
ramdenime wlis Semdeg amave avtorma<br />
aseTive soliduri moculobis –<br />
rvaasgverdiani – wigni warmogvidgina<br />
bulat okujavaze. man amjerad gamoaswora<br />
rvajer gameorebuli Secdoma<br />
da galaktioni ticianis biZaSvilad<br />
aRiara, magram kidev erTi uaresi Secdoma<br />
SemogvTavaza: daimowma olia<br />
okujavasadmi miZRvnili galaktionis<br />
leqsi `saxlidan gavida da aRar dabrunda~<br />
da:<br />
_ galaktionma olias dapatimrebisTanave<br />
dawera es leqsi. man olias<br />
Semdeg Tvrameti weliwadi icocxla da<br />
fanjridan gadmoxta 1959 wlis 17<br />
marts, rodesac saqarTvelos kagebedan<br />
aaxles pasternakis dagmobis werili,<br />
romelzec xeli unda moewera<br />
(Ä.Áûêîâ. Áóëàò Îêóäæàâà. 2009. ñòð. 52).<br />
ase dauxurdaves tician tabiZis vi-<br />
Tom biZas da bulat okujavas alal<br />
biZas piradi tragedia da es Seuracxmyofeli<br />
versia ganuwyvetliv meordeba<br />
rusul filologiaSi.<br />
saWiroa, rus kolegebs rusuladve<br />
da ruseTSive vusayveduroT aseTi kuriozebisaTvis,<br />
vidre yvelaferze<br />
moaweren xels da galaktion tabiZes<br />
tician tabiZis papad gamoacxadeben.<br />
rogor mokles marati<br />
1924 wels galaktion tabiZes wiTelydian<br />
bloknotSi Savi fanqriT Cauweria:<br />
ß è íî÷ü.<br />
×åðíÿâñêèé.<br />
Ï À Ñ Ò Å Ð Í À Ê.<br />
Cveulma daSifrulma teqstma kvlav<br />
dagvafiqra: kolau Cerniavski gasagebia,<br />
magram boris pasternaki 1924 wels?<br />
etyoba, Soridan unda daviwyoT.<br />
besarabiaSi dabadebuli poeti da<br />
mTargmneli nikoloz (kolau) Cerniavski<br />
Tbilisis guberniis samoqalaqo<br />
gubernatoris vaJiSvili gaxldaT.<br />
daamTavra Tbilisis pirveli gimnazia<br />
da swavla yazanis universitetSi<br />
gaagrZela. xSirad Cadioda peterburgSi<br />
ZmasTan, romelic peterburgis<br />
universitetSi swavlobda. iricxebo-