10.12.2012 Views

Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko - Hejmo

Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko - Hejmo

Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko - Hejmo

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

La frazpartojn oni povas meti en ia ajn ordo. La baza signifo ne ŝanĝiĝas, sed la vortordo povas<br />

nuanci la frazon kun diversaj emfazoj.<br />

Ekzistas tri rimedoj montri frazrolon: nenio, la finaĵo N, kaj rolvortetoj.<br />

E-vortoj (vortoj kun E-finaĵo) kaj diversaj E-vortecaj vortetoj povas montri ekzemple manieron,<br />

tempon aŭ lokon, sed ne havas rolmontrilon.<br />

Bonaj infanoj lernas diligente. (FE.9) Diligente montras manieron, sed havas nenian rolmontrilon.<br />

Venu al mi hodiaŭ vespere. (FE.18) Hodiaŭ kaj vespere montras la tempon <strong>de</strong> la ago, sed<br />

partoprenas en la frazo sen rolmontriloj.<br />

La roloj, kiujn frazpartoj povas havi, nomiĝas: subjekto, objekto, perverba priskribo, alvoko kaj<br />

komplemento.<br />

Subjekto<br />

Subjekto estas la plej grava frazrolo. Ĝi faras tiun agon, aŭ estas en tiu stato, kiun montras la<br />

ĉefverbo. Kio precize estas subjekto, tamen <strong>de</strong>pendas <strong>de</strong> la aktuala verbo. Vidu "Subjekto" kaj<br />

"Verboj kaj frazroloj".<br />

La birdoj flugas. (FE.9) La birdoj faras la agon flugas.<br />

Li promenas kun tri hundoj. (FE.12) Li faras la agon promenas.<br />

Sur la tero kuŝas ŝtono. (FE.6) La agon kuŝas "faras" ŝtono.<br />

Leono estas forta. (FE.7) La "agon" estas "faras" leono.<br />

Objekto<br />

Objekto estas tio, kio estas rekte trafata <strong>de</strong> la ago. Kion precize signifas "esti rekte trafata <strong>de</strong> ago"<br />

<strong>de</strong>pendas <strong>de</strong> la aktuala verbo. Vidu "N por objekto" kaj "Verboj kaj frazroloj".<br />

Mi amas la patron. (FE.8) La patro estas rekte trafata <strong>de</strong> la ago amas.<br />

Ludoviko, donu al mi panon. (FE.8) La donado "trafas" rekte panon.<br />

Mi vidas leonon. (FE.7) Leono estas rekte trafata <strong>de</strong> la vidado.<br />

Perverba priskribo<br />

Perverba priskribo montras, pere <strong>de</strong> la ĉefverbo, priskribon <strong>de</strong> la subjekto aŭ <strong>de</strong> la objekto.<br />

Leono estas forta. (FE.7) La vorto forta montras priskribon <strong>de</strong> la subjekto leono. La priskribon<br />

peras la verbo estas.<br />

La juna vidvino fariĝis <strong>de</strong>nove fianĉino. (FE.33) Fianĉino estas priskribo <strong>de</strong> la subjekto la juna<br />

vidvino. La priskribo okazas pere <strong>de</strong> la verbo fariĝis.<br />

Li estas hodiaŭ en kolera humoro. (FE.31) En kolera humoro estas priskribo <strong>de</strong> la subjekto li.<br />

36

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!