10.12.2012 Views

Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko - Hejmo

Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko - Hejmo

Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko - Hejmo

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

"Bazaj reguloj por A-vortoj"<br />

"O-vorteca uzo <strong>de</strong> A-vortoj"<br />

A-vortoj<br />

Bazaj reguloj por A-vortoj<br />

Vorto kun la finaĵo A nomiĝas A-vorto. A-vortoj montras ecojn, kvalitojn, apartenojn, rilatojn<br />

k.s., kaj estas uzataj por priskribi. La A-finaĵo aldonas la ĝeneralan i<strong>de</strong>on "karakterizata <strong>de</strong> tio,<br />

kion esprimas la radiko".<br />

longa = havanta multe da longo<br />

ruĝa = havanta ruĝon kiel econ<br />

bona = karakterizata <strong>de</strong> bono<br />

inteligenta = havanta inteligenton, karakterizata <strong>de</strong> inteligento<br />

homa = rilata al homoj<br />

malaperinta = tia, ke ĝi jam malaperis<br />

La signifo <strong>de</strong> A-vorto <strong>de</strong>pendas kaj <strong>de</strong> la radiko kaj <strong>de</strong> la kunteksto. Vidu pli precize en<br />

"Vortfarado - vortklasaj finaĵoj".<br />

Ankaŭ posedaj pronomoj ("Posedaj pronomoj") kaj vicordaj nombrovortoj ("A-vortaj<br />

nombrovortoj") estas A-vortoj, sed havas specialajn signifojn: ŝia, nia, sia, dua, sesa, <strong>de</strong>k-unua.<br />

Post A-finaĵo povas sekvi J-finaĵo por multe-nombro ("Bazaj reguloj por nombro"), kaj N-finaĵo<br />

por frazrolo ("La rolfinaĵo N"). Oni ankaŭ povas meti ambaŭ, sed ĉiam J antaŭ N.<br />

longaj - longan - longajn<br />

ruĝaj - ruĝan - ruĝajn<br />

miaj - mian - miajn<br />

sesaj - sesan - sesajn<br />

Pri rektaj priskriboj <strong>de</strong> A-vorto vidu "A-vortaj frazpartoj".<br />

Uzo <strong>de</strong> A-vortoj<br />

A-vortoj estas uzataj precipe por priskribi O-vortojn. Rekte priskribantaj A-vortoj staras plej ofte<br />

antaŭ la priskribata O-vorto, sed povas ankaŭ stari poste. Eĉ povas esti A-vortoj samtempe antaŭ<br />

kaj post la sama O-vorto.<br />

granda domo<br />

domo granda<br />

la tago longa<br />

la longa tago<br />

fama Franca verkisto<br />

fama verkisto Franca<br />

44

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!