1 al-Farabi, De scientiis / Über die Wissenschaften, texto latino con ...

Haec enim scientia assignat quibus de causis ista fiant, et hoc
demonstrationibus necessariis. Docet etiam in quibus modis potest visus errare, ad
hoc ut non erret, sed deprehendat, ut est, omne ad quod aspicit.
Docet etiam apprehendere altitudines arborum et parietum et latitudines
fluviorum et profunditates et altitudines montium, postquam cadit visus super
fines eorum; deinde elongationes corporum caelestium et quantitates eorum, omne
illud ad quod potest perveniri ex reflexione aspicientis ipsum. Et quaedam eorum
cum instrumento, et quaedam sine instrumento.
Et docet quod quicquid videtur, non videtur nisi radio penetrante in aerem,
usquequo cadat supra rem, ad quam aspicimus. Et radii quidem penetrantes
corpora pervia usque ad illud, ad quod aspicitur, alii sunt recti, alii reflexi, alii
conversi, alii fracti.
Recti sunt qui, cum egredientur a visu progrediuntur secundum
rectitudinem sui visus, usquequo pertranseant et feriantur.
Reflexi vero sunt qui, cum a visu prodire incipiunt, antequam pertranseant, obviat
eis speculum, a quo reflectuntur oblique ad partes laterum speculi et demum
extenduntur in latera, ad quae reflectuntur, eundo ad illud quod est inter manus
aspicientis hoc modo:
visus visum
Conversi vero sunt, qui eadem via, qua prius incesserunt, redeunt a
speculo, quousque cadant super corpus videntis, a cuius visu exierunt. Unde videt
homo aspiciens se ipsum cum illo eodem radio.
Fracti vero sunt illi, qui redeuntes a speculo ad partes aspicientis, a cuius
visu exierant, extenduntur flexuose ab eo ad unum laterum eius, et cadunt super
illud quod est post aspicientem, vel ad dextram, vel ad sinistram eius, vel supra
ipsum. Unde videt homo illud quod est post ipsum, vel quod est in aliquo laterum
eius secundum hanc figuram:
visus visum
speculum
11