1 al-Farabi, De scientiis / Über die Wissenschaften, texto latino con ...
1 al-Farabi, De scientiis / Über die Wissenschaften, texto latino con ...
1 al-Farabi, De scientiis / Über die Wissenschaften, texto latino con ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Unaquaeque istarum habet partes. Nam partes practicae duae sunt, scilicet<br />
scientia <strong>con</strong>iungendi numeros, et scientia disiungendi. Quae vero docet numeros<br />
<strong>con</strong>iungere, <strong>al</strong>ia est scientia aggregandi, <strong>al</strong>ia duplicandi, <strong>al</strong>ia multiplicandi. Illa<br />
vero quae docet disiungere, <strong>al</strong>ia est scientia minuendi, <strong>al</strong>ia mediandi, <strong>al</strong>ia<br />
dividendi. Scientia vero radices inveniendi sub utraque <strong>con</strong>tinetur, et radix<br />
dividendo et multiplicando invenitur.<br />
Huius autem practicae multae sunt species: Alia est scientia vendendi et<br />
emendi; et <strong>al</strong>ia mutuandi et accommodandi. Alia <strong>con</strong>ducendi et locandi. Alia<br />
expendendi et <strong>con</strong>servandi. Alia est scientia profunditatis et <strong>al</strong>titudinis sive spatia<br />
inveniendi. Et <strong>al</strong>iae multae, de quibus plenissime habetur in libro qui apud Arabes<br />
maham<strong>al</strong>ech [K. <strong>al</strong>-mu‘am<strong>al</strong>at] dicitur.<br />
2. Geometria<br />
Geometria similiter <strong>al</strong>ia est activa, <strong>al</strong>ia passiva vel speculativa:<br />
Activa <strong>con</strong>siderat lineas, superficies, corpora, tribus modis: quia vel in<br />
<strong>al</strong>tum et haec scientia dicitur Altimetria; vel in planum, et haec dicitur<br />
Planimetria; vel in profundum, et haec dicitur Profundimetria. Unaquaeque vero<br />
istarum habet materiam et instrumenta propria et opifices proprios, qui sunt<br />
mensores vel fabri. Mensores sunt qui terrae superficiem quamlibet mensurant.<br />
Quorum instrumenta sunt p<strong>al</strong>mus, pes, cubitus, stadium, et pertica, et leuca, et<br />
multa <strong>al</strong>ia. Fabri vero sunt qui in mechanicis sive in fabrilibus desudant operando,<br />
ut carpentarius in ligno, ferrarius in ferro, cementarius in luto et lapidibus, et<br />
similiter omnis opifex mechanicarum artium secundum Geometriam activam. Ipse<br />
enim format per se ipsum lineas, superficies, quadraturas et rotunditates in corpore<br />
materiae, quae subiecta est arti suae. Horum autem fabrorum multae species esse<br />
dicuntur secundum diversitates materiarum, ex quibus operantur. Et instrumenta<br />
eorum diversa sunt, ut linea, trulla, perpendiculum, et multa <strong>al</strong>ia.<br />
Speculativa vero <strong>con</strong>siderat lineas, superficies, corpora, quadraturam, et<br />
rotunditatem etc., secundum modum communem in quo <strong>con</strong>veniunt omnes lineae<br />
vel omnes superficies vel omnia corpora, absolute quidem absque omni materia.<br />
Et haec scientia inquirit circa superficies et lineas, corpora et figuras, et eorum<br />
quantitates, aequ<strong>al</strong>itates et inaequ<strong>al</strong>itates, species situum et ordinum; et quod <strong>al</strong>iae<br />
sint proportion<strong>al</strong>es, <strong>al</strong>iae improportion<strong>al</strong>es; <strong>al</strong>iae ration<strong>al</strong>es, <strong>al</strong>iae surdae sive<br />
irration<strong>al</strong>es; et omnia <strong>al</strong>ia quae accidunt eis.<br />
9
Change language