Caput 1 Rubricae generales

4.8. DE FESTIS MOBILIBUS 97
cum Iudaeis conveniamus, si forte dies XIV lunae caderet in diem dominicum)
sit dies Paschae.
Exemplum: Anno 1605, epacta est X et littera dominicalis b. Et quoniam
invenimus epactam X inter diem 8 martii et 5 aprilis inclusive positam esse e
regione diei 21 martii, a quo inclusive, si deorsum versus numerentur 14 dies,
inveniemus XIV lunam die 3 aprilis, quae est dominica, cum e regione illius sit
littera dominicalis b. Ne igitur cum Iudaeis conveniamus, qui Pascha celebrant
die XIV lunae, sumenda est littera dominicalis b, quae sequitur XIV lunam,
nempe ea quae e regione diei 10 aprilis collocatur: atque eo anno Pascha celebrandum
erit die 10 aprilis. Item anno 1604, epacta est XXIX et duplex littera
dominicalis d c, cum annus ille sit bissextilis. Si igitur ab epacta XXIX, quae
e regione diei 1 aprilis ponitur inter diem 8 martii et 5 aprilis inclusive, numerentur
dies 14, cadet XIV luna in diem 14 aprilis. Et quia tunc currit posterior
littera dominicalis, nempe c, quae post diem 14 aprilis, id est, post XIV lunam
collocata est e regione diei 18 aprilis, celebrabitur eo anno Pascha die 18 aprilis.
Ceterum ut facilius omnia festa mobilia inveniantur, composite sunt duae
sequentes tabulae paschales, una antiqua, et nova altera. Ex antiqua ita festa
mobilia reperientur: In latere sinistro tabulae accipiatur epacta currens, et in
linea litterarum dominicalium sumatur littera dominicalis currens, infra tamen
epactam currentem; ita ut si littera dominicalis currens reperiatur e regione
epactae currentis, assumenda sit eadem littera dominicalis proxime inferior.
Nam e regione huius litterae dominicalis omnia festa mobilia continentur.
Exemplum: Anno 1606, epacta est XXI et littera dominicalis A. Si igitur in
tabula antiqua sumatur littera dominicalis A, quae primo infra epactam XXI occurrit,
reperietur e regione huius litterae dominica Septuagesimae die 22 ianuarii,
dies cinerum 8 februarii, Pascha 26 martii, Ascensio Domini 4 maii, Pentecostes
14 maii, et festum Corporis Christi 25 maii. Dominicae autem inter Pentecosten
et Adventum eo anno erunt 28, et Adventus celebrabitur die 3 decembris; et sic
de ceteris. Item anno 1605, epacta est X, et littera dominicalis b, quae in tabula
reperitur e regione epactae X. Quare sumenda est alia littera b, quae proxime
infra epactam invenitur, e regione cuius invenies Septuagesimam die 6 februarii,
diem cinerum 23 februarii, Pascha 10 aprilis, etc.
Notandum autem est, quod quemadmodum in anno communi, cadente littera
dominicali e regione epactae in tabula antiqua, sumitur eadem littera
proxima infra epactam, ut diximus; ita quoque in anno bissextili, si alterutra
duarum litterarum dominicalium tunc currentium e regione epactae reperiatur,
assumendae sunt aliae duae similes litterae proxime inferiores, ut festa mobilia
inveniantur.
Ex tabula vero paschali nova ita eadem festa mobilia reperientur: In cellula
litterae dominicalis currentis quaeratur epacta currens. Nam e directo omnia
festa mobilia deprehendentur. Ut anno 1609 in cellula litterae dominicalis
d, tunc currentis, e regione epactae XXIV, quae eodem anno currit, habetur
Septuagesima die 15 februarii, dies cinerum 4 martii, Pascha 19 aprilis, etc.
Sed sive antiqua, sive nova tabula paschali utamur, invenienda sunt omnia
festa mobilia in annis bissextilibus per litteram dominicalem posteriorem, quae
nimirum currit post festum sancti Matthiae Apostoli, ne scilicet ambigamus,
utra duarum litterarum pro hoc aut illo festo indagando accipienda sit; ita
tamen, ut Septuagesimae et diei cinerum inventae in ianuario aut februario
addatur unus dies. Quod ideo fit, quia ante diem sancti Matthiae currit prior
littera dominicalis, quae in calendario posteriorem semper sequitur; post festum