2004-2005 nummer 1 - Thauma

filosoof? (Thomas: oké, maar daar houdt het
op). Dezelfde vragen kan ik stellen bij
Aristoteles en Alexander. Een filosoof houdt
zich namelijk bezig met het wezen en het wezen
dicteert de wording van de wereld. Dus ‘je brood
verdienen met filosofie’ zou dan zijn: het
dicteren van het worden van de wereld. Omdat
zij die het wezen van de wereld bepalen, de
dictators van ieders daden en gedachten zijn.
Maar in de regel zou ik hen (Marx, Lenin,
Alexander) ook geen filosoof noemen. Een
filosoof is dan echter enkel en alleen beperkt tot
het schrijven: hij is een verteller. Hij verhoudt
zich geheel machteloos tegenover het wezen van
de wereld, en moet dus ergens anders zijn brood
mee verdienen: met een wetenschap of een vak.
Daarom is de beste houding denk ik die van
Spinoza: om niet met de filosofie de roem na te
jagen. Want als er roem te vergaren is met de
filosofie, dan zal de wereld jou daar vanzelf voor
opvorderen.
Thomas: Vrouwelijke filosofen vormen,
historisch gezien, een bijna onzichtbare
minderheid binnen het vakgebied.
Filosofenvrouwen, echter, zijn makkelijker te
vinden. Voor een groep van zulke ‘vrije geesten’
was een verdacht groot percentage van filosofen
heel gewoon getrouwd; anderen, zoals Descartes
of Rousseau, hielden er een vaste minnares op
na. Weer anderen, zoals Kant en Nietzsche,
kwamen nooit aan de vrouw. Vertel eens hoe het
zit hiermee, Bas: is de vrouw een
onoverkomelijke hindernis in de filosofie, of
kent de filosofie ook haar muzen?
Bas: De filosofie verhoudt zich ronduit
problematisch tot de vrouw. Ik ben er namelijk
van overtuigd dat de vrouw aangetrokken wordt
door een bepaalde sfeer die ik de ‘roze sfeer’
noem. Dat is de gezellige, romantische,
uitzonderlijke gang van zaken die men aantreft
in een café op zaterdagavond. Vrouwen voelen
dat aan en gaan erin mee. Filosofie is de absolute
dood daarvan. Nu ik toch in kleurensymboliek
spreek, zal ik de filosofie typeren als ravenzwart.
Daarmee heeft het de eigenschap dat het alle
psychologische schema’s, gangen van situaties,
denktranten en gewoontes opbreekt en uit elkaar
haalt, wat de onvermijdelijke dood is voor de
‘roze sfeer’. Een vriend van mij vertelde mij nog
hoe hij vroeger lange avonden met een meisje
kon keuvelen over Iets en Niets, en of er een
einde aan de wereld was. Dit soort gesprekken
wordt meteen monddood gemaakt door de
filosofie.
Wil de filosoof zich nog goed verhouden tot de
vrouw, dan moet hij hypocriet zijn. Hij moet de
kunst verstaan de sfeer te spelen. In het
[8]
THAUMA 2004-2005 NUMMER 1
dagelijkse taalgebruik noemt men zo iemand een
‘player’ of ‘pimp’.
Maar hoe verhoudt de vrouw zich tot de
filosofie? Dit is eigenlijk een heel interessante
vraag. Volgens mij is het dezelfde vraag als hoe
de vrouw zich verhoudt tot de psychologie, of
de wetenschap in het algemeen, of in ieder geval
de hogere functies in de geschiedenis. Het zal
opvallen dat de vrouw zich ronduit slecht
verhoudt tot deze zaken. Het is pas recent dat de
mens tot het inzicht komt dat de vrouw niet
werkelijk dommer is dan de man. Ik wijt dit aan
een heel diepe metafysica, die al in de oudheid
kan worden gevonden. De man is namelijk het
actieve van de mensheid: het doen en het
denken. De vrouw is het passieve: het
onderhoudende en daarmee ook het begeerde.
De vrouw bezit de seksualiteit; de man wil de
seksualiteit. Dit is de reden dat je nooit
mannenhandel zult zien. Een interessant
psychologisch onderzoek is te vragen aan
vrouwen wie er een mooier lichaam heeft: de
man of de vrouw. Tot mijn verbazing zeggen de
meeste vrouwen: de vrouw, maar ik val op
mannen. Daarmee zal ze aangeven dat ze meer
op de actieve delen van de man valt: ik bedoel
daarmee niet datgene dat nu onmiddellijk bij
jullie in gedachten springt: eerder het karakter.
Het karakter wordt meestal gesymboliseerd door
hoe de ogen en de handen eruit zien. Dit is de
oude middeleeuwse symboliek van de ogen als
spiegels van de ziel, en de handen als het contact
met de aarde, hoewel ze zelf niet eens bekend
zijn met middeleeuwse symboliek. Mijn
voorspelling is dan ook dat de vrouw zich beter
zal gaan verhouden tot de filosofie, net zoals dat
de vrouw zich in de hogere maatschappelijke
posities beter zal gaan handhaven. Dit is de
teloorgang van die oude metafysica. Het enig
wat mij daar nog steeds bij verwondert, is
waarom dit gepaard gaat met een verlies van
kwaliteit.
Thomas: Al eerder noemde ik dat redelijk wat
filosofen uit de geschiedenis in de gelegenheid
waren zich te wijden aan filosofie, omdat ze hun
eigen geld hadden (neem een Montaigne, een
Descartes, een Plato). Veel van dit geld was ook
‘oud geld’. Waar ik naar toe wil, is dat adellijk
bloed veel filosofen van zuurstof heeft voorzien.
Nu weten we dat jij ook uit een oud en
eerbiedwaardig geslacht stamt; hoe schat je de
waarde hiervan in met betrekking tot het
bedrijven van filosofie? Is een eerbiedwaardige
afkomst alleen van nut als het verbonden zit aan
een eerbiedwaardige portemonnee, of bevordert
het ook het gewicht van de gedachten?
Bas: Mijn eerbiedwaardige geslacht is
ondertussen ingekacheld. De rederij is na het