Klik hier om die artikel in PDF-formaat af te laai. - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 9(3), Desember 2012
Pratt became violent and smashed windows and had to be removed and locked up in
Sanatoria. There he descended into what he described as a “Miltonian Hell”, complete
with fires, prongs and yells of anguish.
Sy toestand was emosioneel onvoorspelbaar – by tye eufories en dan weer broeiend, vyandig
en aggressief. Pratt het “orrelmusiek gehoor” en “disembodied” gevoel. Die neuroloë het sy
toestand met elektriese–skok-terapie probeer behandel. 68
In moderne mediese terme sou Pratt se toestand waarskynlik gediagnoseer word as maniese
depressie en epilepsie begelei deur tinnitus. Soos ook uit van die mediese verslae duidelik is,
het spesialiste destyds nog sulke “orrelmusiek” as akoestiese hallusinasies beskou. Intussen is
wetenskaplik bewys dat tinnitus die waarneming van nie-uiterlike akoestiese klanke is wat
soos orrelmusiek kan klink. Dit is ’n biologiese simptoom van ’n ekstreme strestoestand wat
voorkom as ’n begeleidende effek van angstoestande, slaaploosheid en depressie en het niks
met hallusinasies te doen nie. Persone wat aan epilepsie ly, berig dat as hulle onder stres
verkeer, hulle dikwels tinnitus kry, en dan ’n grand mal-aanval (Biesinger 2007; Feldmann
2002; Hocker 1997).
Blykbaar het Pratt sy tinnitus egter as ’n hemelse boodskap interpreteer. Hy het besluit om
klavierlesse te neem “in the hope of being able to recapture for humanity the heavenly
melodies he had heard during the days of experiencing the organ music”. 69 Sy vrou het baie
gely onder sy gewoonte om een keer per maand op ’n bepaalde dag die hele nag lank ’n
enkele akkoord op die klavier te hamer (Maisels 1998:104).
In hierdie tyd het Pratt ook aan “grandiose delusions of the political saviour type” begin ly en
het geglo dat hy uitverkore is vir Suid-Afrika se politiese verlossing. 70 Hy het homself in die
rol van ’n Ou-Testamentiese profeet gesien wat hom in sak en as wou klee en al sy besittings
wou weggee. By tye het hy homself as ’n tipe Christus-figuur beskou. Die psigiaters het sy
toestand as morbied-religieus beskryf. Hy het dikwels by die rektor van die Anglikaanse
gekerk gebieg en was ook geïnteresseerd in “yogism”. 71
Pratt was intens gekant teen nasionalisme. Malan en baie nasionaliste het apartheid as ’n
oplossing beskou om die probleem van ’n groeiende swart oormag te hanteer (Giliomee
2012:46). Toe Alan Paton die Liberale Party (LP) in 1953 stig, het Pratt by die party
aangesluit. Hy wou die regering uit die kussings lig en konstateer: “I decided to form a
Coalition government.” Prof. L.A. Hurst het Pratt se politieke missie op grond van die
“boodskap” wat hy in 1954 ontvang het, soos volg beskryf: 72
He tells of how he proposed to approach three political leaders, one of whom was Mr.
Havenga. One agreed, in principle, but when the second turned the proposal down, he
decided not to approach Mr. Havenga, a fact for which he has subsequently blamed
himself. Although questioning elicits the fact that he was not seeking cabinet rank, but
that his role was that of “getting things going”, I consider that this disclosure of his
indicates a grandiose or megalomanic trend as having existed at the time, of the
political saviour type, in his lack of appreciation of his lack of qualification and
experience for his self-assigned role of political leadership.
756