Vertaling Engels-Nederlands - Fontys Mediatheek Portal

JAN VAN MEGEN RICHTIG ODER FALSCH?
mogelijkheid beweging en richting weer te geven, bijv.
ans Meer fahren, sich ans Fenster stellen, auf einen Ball
gehen, auf die Post gehen, ins Kino / Theater gehen.
2 Die Krise is het gebruikelijke zelfstandig naamwoord.
Die Krisis bestaat overigens volgens Duden-
Universalwörterbuch wel, maar is verouderd. Krisis
dient in hedendaagse teksten dus niet te worden
gebruikt.
Etwas in den Griff bekommen heeft steeds het bepaald
lidwoord als deel van de uitdrukking bij zich. Dit geldt
ook voor etwas im Griff haben. De naamval maakt
het verschil in betekenis tussen beide uitdrukkingen
uit: ‘iets de baas worden’ tegenover ‘iets de baas zijn’.
Duden-Redewendungen geeft het verschil aan met
etwas gut beherrschen; mit etwas gut umgehen können
resp. etwas meistern; lernen, mit etwas gut umzugehen.
Vorbeugen vereist steeds een object in de datief: einer
Krise vorbeugen. Daarentegen heeft verhindern een
accusatiefobject bij zich: Schlimmeres konnte rechtzeitig
verhindert werden.
Maßnahmen ergreifen dient de verbinding te luiden, niet
Maßnahmen nehmen. Behalve ergreifen is overigens ook
treffen mogelijk: Maßnahmen treffen.
3 Unterzeichnen heeft hier de voorkeur, omdat het
specifieker is, d.w.z. vooral in ambtelijke context
voorkomt. Ook unterschreiben is overigens correct; dit
betekent in algemene zin ondertekenen, bijv. einen Brief
unterschreiben.
De naam van de hoofdstad van België luidt in het Duits
Brüssel.
Het substantief Pakt (= Bündnis zwischen Staaten) is
mannelijk van geslacht. De correcte vorm in deze zin is
derhalve einen Pakt. Met dit woord is ook de ambtelijke
context voor unterzeichnen gerealiseerd.
Auf jmdn. /etwas setzen betekent volgens de omschrijving
van Duden-Universalwörterbuch “in einer bestimmten
Angelegenheit darauf hoffen, dass sich durch jmdn.
/ etw. etwas für einen erreichen lässt.“ Van Dale
D-N vertaalt het met hoge verwachtingen koesteren.
De accusatief is te verklaren, omdat de uitdrukking
figuurlijke betekenis heeft.
II Richtig oder falsch?
1 Fußball-Deutschland freut sich über / auf das Duell der
Gigante[n] von Bayern / Baiern und Dortmund.
2 An dem / auf das Gedicht von Günter Grass, deutschem
/ deutscher Nobelpreisträger, wurde im In- / Binnenland
und Ausland heftige Kritik [aus]geübt.
3 In dem kleinen Supermarkt in Deutschland kaufen
wir oft / öfters Gemüse, etwa Zucchini[s], Gurke[n],
Chicorée[s], weil es jenseits der Grenze [um] einiges /
Einiges billiger ist.
De Talen - Jaargang 128 - Nr. 5 - mei 2012
4 Sagen moet in dit verband met het voorzetsel zu worden
gecombineerd: zu jmdm. etwas sagen. Gegen jmdn. etwas
sagen is foutief.
De datief Ihnen is hier de correcte vorm, omdat er
sprake is van een elliptische zin. Er zijn syntactische
delen van de zin niet genoemd, namelijk het onderwerp
en het gezegde: ich wünsche …. Ook de accusatief einen
schönen Tag is op deze manier te verklaren. De volledige
zin zou dus kunnen luiden: ich wünsche Ihnen noch
einen schönen Tag. Door het weglaten van de zinsdelen
verandert de syntactische structuur dus niet. Ook de
accusatieven van uitdrukkingen als guten Tag!, guten
Morgen! etc. zijn op bovengenoemde wijze te verklaren.
5 Wir sind gebeten worden komt overeen met het
Nederlandse er is ons gevraagd. Dit merkwaardige
verschil in grammaticaal-syntactische structuur tussen
het Nederlands en het Duits hangt samen met het feit
dat bitten een overgankelijk werkwoord is, met een
persoonlijk accusatiefobject (jmdn. um etwas bitten),
en dat vragen voor de persoon een indirect object (aan
iemand iets vragen) heeft. Voor het passief impliceert
het een en ander dat bitten een persoonlijk onderwerp
kent, bijv. ich wurde gebeten, en vragen niet, bijv. mij
werd gevraagd. Als het onderwerp meervoud is, moet
de persoonsvorm ook in het meervoud staan: wir
sind …, in het Nederlands is alleen een onpersoonlijk
onderwerp resp. plaatsonderwerp mogelijk: er is …
Um moet na bitten achterwege blijven, omdat de bijzin
de functie van voorzetselvoorwerp heeft. Um + zu + inf.
is alleen in bijwoordelijke bijzinnen mogelijk, bijv. sie
waren gekommen, um uns das mitzuteilen. Vaak wordt
dan door de bijzin een doel uitgedrukt = finale bijzin.
Na erscheinen + voorzetsel met dat. / acc. hebben deze
voorzetsels doorgaans de datief, bijv. auf dem Bildschirm
erscheinen, in der Tür erscheinen. Postma, Hochdeutsche
Sprachlehre (pag. 451) verklaart de datief als „Abschluss
einer Fortbewegung an einer bestimmten Stelle“, bijv.
der Rektor erschien im Klassenzimmer. Enkele andere
werkwoorden waarvoor hetzelfde geldt, zijn: halten,
landen, stranden, enden, ankommen, gipfeln en Platz
nehmen.
4 Infolge / wegen einer ernsthaften / ernstlichen Krankheit
musste / sollte sie einen Spezialist[en] konsultieren.
5 Er stellte / setzte die Bücher, die er geliehen / geborgt
hatte, in das Regel zwischen den / die anderen
Bücher[n].
De rubriek Richtig oder falsch? verschijnt in elk nummer
van ‘De Talen’. Het gaat steeds om enkele korte zinnen met
grammaticale respectievelijk lexicale moeilijkheden. In het
volgende nummer verschijnt de oplossing van ‘II Richtig
oder falsch?’ met een beknopte verklarende toelichting.
145