amsterdam%20waterbestendig

Aanvankelijk waren er pretentieuze plannen met een ruime opzet, veel groen, villa’s
en een stratenpatroon vergelijkbaar met die van Parijs en Wenen. De gemeente
keurde het plan van Van Niftrik echter af.
Uiteindelijk werd gekozen voor het Plan Kalff dat eenvoudiger van opzet was en het
oorspronkelijk slotenpatroon volgde. De straten werden aangelegd op de smalle
gedempte poldersloten. Bomen en plantsoenen werden niet aangelegd. Er werd
wel aan ophoging gedacht, maar het materiaal dat gebruikt werd bestond uit puin
en huisafval. Door de goedkope manier van bouwen (o.a. matig heien) en ophogen
verzakten op verschillende plekken de woningen nog voordat ze bewoond waren. De
huidige grondwaterproblemen komen vooral in deze 19de eeuwse gordel voor.
Specifieke problemen betreffen de zogenoemde polderrioleringsgebieden zoals op
plekken in de voormalige Overamstelpolder, rond het Vondelpark en in delen van
de Pijp en Oud-West. Het zijn gebieden die bij het ophogen van het omringende
poldergebied niet of in beperkte mate mee zijn opgehoogd en waar het open water
is vervangen door zogenoemde polderriolen. In de Watergraafsmeer zijn alleen de
sloten vervangen door een riool en daar rondom is helemaal niet opgehoogd.
Polderriolen op particulier terrein dienden om de binnenterreinen te ontwateren en
om het grond- en regenwater af te voeren. Regelmatig zijn er ook vuilwaterlozingen
op aangesloten. De polderriolen in de binnenterreinen zijn nu met een leeftijd van
zo’n 90 jaar aan het eind van hun levensduur en vaak in slechte staat. Daardoor komt
veel (grond)wateroverlast voor. Daarnaast ontstaat in een aantal gevallen risico op
gezondheidsproblemen wanneer bij hevige regenval rioolwater uit het reguliere
riool in het polderriool terugstroomt. Een belangrijk deel van de polderriolen moet
hersteld of vervangen worden door een nieuw robuust systeem.
Integrale ophoging (bij nieuwbouw) door de gemeente vond pas plaats na de
invoering van het erfpachtstelsel in 1896. Aanvankelijk gebeurde dit met baggerspecie,
zoals in de Vogelbuurt en de Van der Pekbuurt, maar vanaf circa 1925 werd,
voor onder andere de aanleg van de Rivierenbuurt, schoon zand zonder klei en slib
gebruikt.
De oudere delen van Amsterdam zijn opgehoogd tot boven boezempeil, zoals de
grachtengordel. Het straatniveau moest minimaal NAP +0,5 meter zijn, een ontwateringsdiepte
groter dan 0,9 meter - ervan uitgaande dat de houten paalkoppen dan
voldoende onder water staan - was ideaal. In het centrum is de minimale ontwateringsdiepte
in het algemeen groter dan 0,9 meter. Maar onder andere in Amsterdam-
Noord, Oud-West, de Indische Buurt, de Watergraafsmeer en de Bijlmermeer zijn
grondwaterstanden geconstateerd die hoger komen dan 0,5 meter onder maaiveld.
Kaart ophogingen in Amsterdam
Zaagmolensloot in 1880, later de Albert Cuypstraat
21