amsterdam%20waterbestendig

Waterberging op particulier terrein
De Deltacommissie adviseert om het IJsselmeer in de toekomst te benutten als
nationale regenton om over voldoende zoet water te kunnen beschikken. Om het
IJsselmeer als zoetwatervoorraad te gebruiken, is een peilverhoging nodig en
aanpassingen in het watersysteem in de regio om grote fluctuaties mogelijk te maken
en te zorgen dat er voldoende ruimte blijft voor berging en afvoer van piekbuien.
Sinds de aanleg van de Afsluitdijk is de getijdendynamiek weg uit de voormalige
Zuiderzee. Het peilbeheer is voor het IJsselmeer kunstmatig en wordt door Rijkswaterstaat
uitgevoerd door bij sluizen water te spuien of in te laten. Vanaf de aanleg
van de Houtribdijk geldt dat beheer apart ook voor het compartiment Markermeer/
IJmeer. De streefpeilen in beide meren, het IJsselmeer en Markermeer/IJmeer, zijn
nu nog identiek.
Bij het huidige, tegennatuurlijke peil staat het water hoog in de zomer (NAP -0,20m)
en laag in de winter (NAP-0,40m). Vanwege de aanvoer van smeltwater zou hoger
in de winter en heel erg hoog in het voorjaar normaal zijn. Ook zou normaal, dus
46
natuurlijk, zijn dat het peil vervolgens in de zomer naar beneden zakt, omdat de
aanvoer minder is en er verdamping optreedt. Dit natuurlijk peilverloop zou het
beste voor de natuur in het gebied zijn.
Dat kunstmatige peil is er echter niet voor niets. In de winter is het peil uit oogpunt
van veiligheid zo laag mogelijk waardoor er ruimte wordt gecreëerd voor wat er
eventueel via de piekafvoer van de IJssel aan water bijkomt. Daarnaast stuwt de wind
bij zware storm het water op waardoor de dijken het zwaar te verduren hebben. Ook
op zee kan het in die tijd flink waaien. Bij een noordwestenstorm en springvloed is
spuien (bij de Afsluitdijk) bijvoorbeeld soms zelfs onmogelijk, terwijl de aanvoer van
water via de IJssel wel doorgaat. In die situatie is de extra ruimte voor water nodig.
Voor het vergroten van de zoetwatervoorraad en een verbetering van de ecologische
ontwikkeling wordt veel verwacht van een seizoensgebonden peil: wel laag in de
winter, maar het peil eerder in het voorjaar opzetten (i.p.v. maart al in februari wanneer
de kracht van stormen afneemt) en meer ruimte voor peil uitzakken in de zomer
naar een lager peil in het najaar. Een helemaal natuurlijk peilverloop is niet mogelijk
vanwege de veiligheid in de winter en de zoetwatervoorziening in de zomer. Het is
wel zaak op te letten dat vrachtschepen in sluizen niet vast gaan lopen, dat funderingen
niet worden aangetast en dat er nog steeds water ingelaten kan worden in
Noord-Holland. Stijging of daling van het peil kan hinder geven aan een klein deel
van de recreatievaart, feitelijk alleen aan boten met de hoogste masten en grootste
diepgang.
Als structureel wateraanvoer vanuit het IJsselmeergebied wenselijk wordt, is een
geschikte route nodig waarlangs het water naar West-Nederland wordt getransporteerd
zonder dat dit tot problemen leidt. In de droge zomer van 2003 is de
‘Tolhuissluisroute’ gebruikt voor het transport van zoet water uit het IJsselmeer naar
het westen van het land, maar die kan niet permanent functioneren als aanvoerroute,
omdat dan de afvoer van water vanuit de Amstel- en stadsboezem onmogelijk wordt
en de scheepvaart in Amsterdam langdurig gestremd wordt. Een onderzoek, vanuit
waterbeheer en ruimtelijke ordening, naar alternatieve mogelijkheden voor doorvoer
van water is nodig. En dan nog is het de vraag of het voldoende is. Hierin zullen
scherpe keuzes gemaakt moeten worden welke gebieden en functies meer zout kunnen
verdragen of dat functies moeten veranderen. Het besluit, welke gebieden meer
zelfvoorzienend moeten worden en welke functies (bepaalde natuurgebieden die