Theorie en praktijk van menselijk gedrag in een solidair zorgstelsel

of Europeanen. Deze bleek echter, na correctie van grootte en
gewicht, niet het geval te zijn. Er werd geen verschil gevonden.
Weinig bewegen lijkt dus niet bij te dragen aan obesitas.
Gevolgen van obesitas
In de inleiding is aangegeven dat obesitas tot ongezondheid,
hogere ziektekosten en lagere levensverwachting leidt. Interessant
is dat dit laatste niet lijkt te gelden voor ‘lichte obesitas’
cq. overgewicht. Uit onderzoek blijkt dat mensen met overgewicht
(BMI tussen 25 en 29,9) langer leven dan mensen met
normaal gewicht (BMI tussen 18,5 en 24,9). Mensen met ondergewicht
of obesitas leven daarentegen korter. 23
4.4 Wet van behoud van ellende?
In de vorige paragraaf is het prenataal effect genoemd als risicofactor
voor obesitas. Zowel kinderen van moeders die een te
vetrijk dieet hebben als kinderen van moeders die te weinig
calorieën tijdens de zwangerschap krijgen, hebben een grotere
kans op obesitas. Opmerkelijk is dat de kinderen dit weer door
kunnen geven aan hun kinderen en zelfs tot weer de volgende
generatie. Obesitas is in die zin erfelijk.
Deze veranderingen worden niet veroorzaakt door genetische
veranderingen, mutaties, van genen in het DNA, maar door
zogenoemde epigenetische veranderingen. Door omgevingsinvloeden
kunnen genen via een chemische verandering, DNAmethylering
(semi-)permanent uitgeschakeld worden. Zoals
aangegeven kunnen deze veranderingen enkele generaties blijven
bestaan. Dit mechanisme blijkt een belangrijke rol te spelen
bij ziekte, zoals obesitas, hart- en vaatziekten en kanker en
veroudering. Te veel of te weinig DNA-methylering is niet
goed.
Omgevingsfactoren kunnen stress bij mens en dier teweegbrengen.
Stress is een reactie van het lichaam op een interne of
externe verstoring. In de hersenen zet dit processen in beweging.
Verschillende hersengebieden zijn hierbij betrokken,
zoals de hippocampus, hypothalamus. Stresshormonen zoals
cortisol en adrenaline worden verhoogd uitgescheiden. Hartfrequentie,
bloeddruk en glucosegehalte in het bloed stijgen.
Het immuunsysteem wordt op een laag pitje gezet. Het lichaam
bereidt zich voor op actie: de fight or flight response.
RVZ Theorie en praktijk van menselijk gedrag in een solidair stelsel 41