Theorie en praktijk van menselijk gedrag in een solidair zorgstelsel

hogere vroegtijdige sterfte als gevolg van astma en bronchitis,
pneumonie, en hart- en vaatziekten zien 68 .
Forrest schrijft het feit dat Europese landen met een poortwachtersysteem
lagere zorgkosten hebben dan landen zonder
dit systeem echter niet toe aan de poortwachterfunctie van de
huisarts. Volgens hem is er een sterkere regulering in landen
met een poortwachterfunctie, waardoor er minder zorgaanbod
is. Tegelijkertijd geeft hij aan dat de kans op niet gepaste diagnostisch
onderzoek en therapeutische verrichtingen bij directe
toegang tot de specialist groter is. Hij acht de gidsfunctie
van de huisarts bij een steeds complexer wordend zorgsysteem
noodzakelijk en stelt dat deze huisarts zorg kan dragen voor
een evenredige verdeling van het aanbod door beschikbare
diensten te matchen met de zorgbehoefte 69 .
Om het effect van de poortwachterfunctie goed te kunnen
bepalen moeten andere factoren min of meer gelijk zijn. In een
onderzoek in Californië werden twee verschillende managed
care modellen vergeleken met elkaar op de mate van bezoek
aan de medisch specialist. Een model met een poortwachter
(HMO) - primary care arts c.q. huisarts - werd vergeleken met
een ‘open panel point-of-service’ zonder poortwachter. Het
eerste model leidde tot meer bezoeken aan de primary care
arts. Er werd echter geen verschil gevonden in de mate van
specialistenbezoek 70 .
In een ander onderzoek, waarbij een Health Plan het poortwachterssysteem
afschafte, bleek dat 18 maanden later zich
geen substantiële verandering in het gebruik van medisch specialistische
zorg had voorgedaan 71 .
De resultaten van deze onderzoeken kunnen echter niet zonder
meer veralgemeniseerd worden voor de Nederlandse situatie.
Daarvoor verschillen de gezondheidszorgsystemen in de
Verenigde Staten en Nederland te veel. Het is dan ook wenselijk
dat een gerandomiseerd, prospectief onderzoek wordt
verricht naar de effectiviteit van de poortwachterfunctie van
de huisarts in Nederland.
Patient initiated care
In het voorgaande is aangegeven dat kennis en ervaring van
patiënten van grote invloed zijn op de beslissing om al of niet
een arts te raadplegen. Veel chronische patiënten bouwen in de
loop der tijd een grote hoeveelheid kennis en ervaring op.
Dergelijke patiënten zijn dan ook vaak zeer goed in staat zelf
RVZ Theorie en praktijk van menselijk gedrag in een solidair stelsel 68