SPECIAL DYSLEXIE EN TALENONDERWIJS - Levende Talen

Foto: Anda van Riet
DYSLEXIE EN VREEMDE TALEN
HET KERNPROBLEEM
In dit artikel wordt eerst besproken hoe kinderen normaal gesproken hun moedertaal leren lezen en
spellen, en komt aan de orde wat het probleem daarbij voor dyslectische leerlingen is. Vervolgens
gaan we in op de vraag hoe leerlingen zich normaliter de spelling van een vreemde taal eigen maken.
Tegen deze achtergrond wordt het kernprobleem van een dyslecticus duidelijk: het koppelen van het
geschreven aan het gesproken woord (technisch lezen) en andersom (spellen).
Ans van Berkel, Evelyn Wiers & Rinie
Hoeks-Mentjens
In talen met een alfabetisch schriftsysteem zoals het
Nederlands, Engels, Frans en Duits leren kinderen lezen
en spellen door middel van het koppelen van klanken
aan letters. In het Nederlands voldoet klank-tekenkoppeling
niet meer zodra woorden van het type zaken (een
andere klinker dan in zak) gelezen worden, of woorden
als tafel en blaffen gespeld moeten worden (niet als
*taafel en *blafen). Op dat moment doen spellingregels
hun intrede. Zodra woorden als trein en fijn worden aangeboden,
wordt geoefend met inprenten. Deze strategie
is ook van toepassing op leenwoorden, zoals etui en
baby, die vooral in groep zeven en acht aan bod komen.
Vergeleken met het Engels en het Frans hebben het
11 Levende Talen Magazine | DYSLEXIE
Nederlands en het Duits een eenduidige spelling. In
de laatste twee talen kun je vrij ver komen met klanktekenkoppeling
en regels, in de twee eerste talen zul
je vaker gebruik moeten maken van inprenting. Dat
Nederlands en Duits gemakkelijker zijn om te leren
lezen dan Engels en Frans, en Frans weer gemakkelijker
dan Engels, blijkt uit een Europees onderzoek waarin de
leesvaardigheid van kinderen na een jaar onderwijs werd
onderzocht (Seymour et al., 2003). De kinderen moesten
een rij woorden lezen die in de loop van het eerste
leerjaar waren aangeboden. Duitse kinderen lazen 98
procent van de woorden goed, Nederlandse kinderen
95 procent, Franse kinderen lazen 79 procent goed en
Engelse kinderen slechts 34 procent. In het Engels zit
het probleem in de vele verschillende schrijfwijzen die
er met name voor de klinkers bestaan, zoals de woorden