'De kracht van mediation' - Saxion Hogescholen

2. Inleiding
2.1 Algemeen
Op het moment dat een belastingplichtige het niet eens is met de aan hem opgelegde aanslag, biedt
de wet de mogelijkheid om bezwaar te maken. De oorspronkelijke beslissing wordt dan heroverwogen
door de bezwaarbehandelaar van de Belastingdienst.
Als duidelijk is dat het bezwaar terecht is ingediend, wordt er direct aan het bezwaar tegemoet
gekomen en ontstaat er geen conflictueuze situatie.
Indien er niet direct aan het bezwaar tegemoet wordt gekomen, is het nog steeds mogelijk dat het
geschil relatief eenvoudig door partijen zelf kan worden opgelost in de bezwaarfase.
In de wenselijke situatie vindt er overleg plaats en luisteren partijen naar elkaars argumenten. De één
kan de ander overtuigen van zijn gelijk of partijen komen tot overeenstemming door elkaar tegemoet
te komen. Belastingplichtige trekt zijn of haar bezwaar in of wordt in het gelijk gesteld en het „geschil‟
is opgelost.
Het gebeurt uiteraard ook dat er überhaupt geen overeenstemming ontstaat in de bezwaarfase.
Belastingplichtige heeft dan de mogelijkheid om in beroep te gaan bij de rechtbank. De rechtelijke
macht biedt uitkomst door te beslissen wie in zijn gelijk staat.
Een andere mogelijkheid voor het oplossen van een conflict is mediation. Partijen proberen samen tot
een oplossing te komen met behulp van een onpartijdige, deskundige conflictbemiddelaar: de
mediator. Sinds een paar jaar stelt de Rechtbank partijen bij het instellen van beroep de vraag of zij
bereid zijn te proberen met behulp van een mediator tot een oplossing te komen, alvorens verder te
gaan met de gerechtelijke procedure. Deze mogelijkheid wordt niet geopperd als duidelijk is dat het
een puur principieel geschil betreft en mediation dus geen zin heeft.
De Belastingdienst is in ongeveer 50% van de verzoeken van Justitie bereid tot mediation. Van deze
zaken wil ongeveer 50% van de belastingplichtigen eveneens mediation toepassen. Ongeveer 25%
van de ingediende beroepszaken leidt dus tot mediation. Deze mediationsessies vinden plaats met
behulp van een externe NMI-gecertificeerde mediator. Uiteindelijk wordt bij ongeveer 80% van deze
sessies overeenstemming bereikt. Hieruit kan geconcludeerd worden dat bij ongeveer 1 op de 5
ingediende beroepszaken alsnog overeenstemming wordt bereikt door de mogelijkheid tot mediation.
2.2 Aanleiding
Bovenstaande geeft direct de aanleiding van dit onderzoek. Hoe is het mogelijk dat er bij 1 op de 5
ingediende beroepszaken alsnog overeenstemming wordt bereikt, terwijl dit in het bezwaartraje ct niet
is gelukt? Als de succesfactoren van de mediation bekend zijn, kan immers ook geprobeerd worden
deze in het bezwaartraject in te passen. De aanleiding zou als volgt samengevat kunnen worden:
De aanleiding tot het doen van dit onderzoek is het succes van mediations bij geschillen waarvoor
reeds beroep is ingediend bij de rechtbank.
Het onderzoek is specifiek gericht op mediations op verzoek van Justitie en niet op mediations die op
initiatief van de Belastingdienst of belastingplichtige zijn opgezet nog voordat er beroep is ingediend.
De mediations die in het onderzoek zijn betrokken, betroffen allemaal Inkomstenbelasting of
Inkomstenbelasting Winst uit onderneming geschillen.
„De kracht van mediation‟ 2