M A T R I X / A L U M N I - Technische Universiteit Eindhoven

1 6
minister niet afvalt. Dat bewaren ze voor een paar onderwerpen,
terwijl er genoeg debatten zijn waarbij de coalitie
echt niet zal springen als de minister door coalitiegenoten
wordt aangepakt. Het CDA gaat daar het meest ver in.
Bij hen heerst een gecontroleerde cultuur. Er wordt van
een CDA-Kamerlid niet geaccepteerd wanneer die van de
fractielijn afwijkt. Dat moet eerst in drie bestuurslagen
worden besproken. Het CDA zal die cultuur niet snel
veranderen.’
Er zijn dus nauwelijks Kamerleden die het lef hebben op
een andere lijn in te zetten. Maar Van Dam zal met die
gewoonte breken: ‘Mocht de PvdA in een regering komen
dan laten we zien dat dit echt anders kan. Je hoeft je als
Kamerlid niet te verschuilen achter een minister. Als ik
daar niet in zou geloven, stapte ik vandaag op.’
Gelouterd
Van Dam is helemaal op zijn plek in het openbaar bestuur.
Als 20-jarige kwam hij in de gemeenteraad van
Eindhoven. Nu gaat hij richting de dertig en is al gelouterd
in de politieke mores. Waar huist die liefde voor
vergadertafels en debatten in de arena van de Tweede
Kamer? ‘Ik word blij als ik merk dat ik als volksvertegenwoordiger
de regering heb kunnen overtuigen en beleid
heb bijgestuurd. Want dat is waarvoor we hier zitten.
M A T R I X / A L U M N I - S P E C I A L / 2 0 0 6
Van Dam: ‘Ik ben verknocht aan een aantal
Nederlandse waarden zoals solidariteit; het
idee dat je elkaar nodig hebt om zaken goed te
kunnen regelen.’
Twee jaar geleden ben ik met Brinkhorst een discussie
aangegaan over het innovatiebeleid van EZ. Ik vond dat
het helemaal anders moest. Dat ging over de manier
waarop EZ met subsidie omgaat en hoe het marktontwikkelingen
probeert te sturen. EZ was een subsidiefabriek
die bedrijven steunt en dacht dat het daarmee goed zou
komen. Mijn analyse was dat er structureel iets mis was.
Enerzijds zag ik een probleem met nemen van risico’s bij
innovatie. Er heerst in Nederland terughoudendheid bij
investeringen, omdat risico’s te hoog worden ingeschat en
de opbrengsten te laag. De markt faalt in dat opzicht. Dan
moet je als overheid niet sturend met subsidies gaan werken,
maar je moet innovaties en investeringen goedkoper
maken, bijvoorbeeld via fiscale voordelen. Anderzijds
moet je financiering goedkoper maken omdat banken en
venture capitalists het niet durven. Daarom wilde ik als
overheid het financieringsgat opvullen. Dan kun je doen
met een fonds, waarin investeringen zichzelf terugverdienen
en je als overheid niet veel hoeft bij te dragen.
Nu zijn we twee jaar verder een heeft het ministerie haar
beleid helemaal omgegooid, grotendeels op de manier
die ik bepleitte. Al zal EZ nooit toegeven dat ze naar me
hebben geluisterd. Daar zijn ze te trots voor. Dat moet ik
gewoon accepteren.
Door druk op dit onderwerp te leggen is beleid omgegaan.
Toen ik begon als Kamerlid was ik sceptisch over
de macht die de Kamer heeft, maar daar ben ik anders
naar gaan kijken. We kunnen met Kamerleden een vuist
maken, al hebben nog wel een coalitiegenoot met lef
nodig om een meerderheid in de Kamer te krijgen.’
Solidariteit
Doe je dit alles omdat je zoveel van onze samenleving
houdt? ‘Dat weet ik niet zozeer. Ik doe het omdat ik geloof
in een aantal principes die nodig zijn om de samenleving
goed te laten functioneren.’ Dan denk je meer als
bedrijfskundige dan als directeur-eigenaar. ‘Misschien
wel, ja. Ik heb natuurlijk niet gekozen om gekozen om
Nederland geboren te worden. Ik ben niet zo verknocht
aan Nederland. Ik ben wel verknocht aan een aantal
Nederlandse waarden zoals solidariteit; het idee dat je elkaar
nodig hebt om zaken goed te kunnen regelen. Onder
het mom van ‘eigen verantwoordelijkheid’ wordt veel van
de solidariteit afgebroken. Het gevolg daarvan is dat een
aantal zekerheden op tocht komen te staan. Zo wordt
er geknabbeld aan de zekerheid van chronisch zieken,
ww’ers en wao’ers. Dat past niet in mijn ideaalbeeld van
de samenleving. Ik wil moreel een liberale samenleving,
maar sociaal-economisch ook een solidaire samenleving.
Aan dat deel van Nederland ben ik verknocht en dat zie ik
naar de achtergrond verdwijnen.’
Word je daar boos van? ‘Teleurgesteld.’