MEER OP DAN LICHTGEWICHT AËRODYNAMICA LEVERT - Fiets

Draag snelle kleding , tijdwinst: 2 minuten
Zijn los wapperende paardenstaart kostte
Laurent Fignon in 1989 de Touroverwinning.
Mét druppelhelm won Greg Lemond niet
alleen de afsluitende tijdrit, hij won ook de
Tour. Sindsdien rijden alle renners hun
tijdrit met zo’n aërodynamisch vorm-
gegeven helm, die de luchtstroom
ongestoord over het hoofd naar de rug
leidt. Wél wordt er nog flink gesleuteld aan
de vorm van de helm en de ruwheid van
het oppervlak. Nieuw zijn bijvoorbeeld de
putjes in de gladde ronde bovenkant van
de Lazer-helm. Net als de dimples op een
golfbal zorgen die voor een voortijdige,
lichte verstoring van de luchtstroom, zodat
de luchtdeeltjes daarna langer het
helmoppervlak blijven volgen. Gevolg:
minder remmende turbulenties áchter de
helm.
Ook de recente ontwikkeling van
tijdritpakken is gebaseerd op dit principe:
maak het oppervlak ruw, zodat de
luchtstroom er als het ware aan ‘vastplakt’.
Weliswaar levert luchtstroming langs een
gladde stof minder wrijving op, maar zo’n
zogeheten ‘laminaire’ stroming is zeer
instabiel en kan plotseling veranderen in
een heuse remparachute. Net als de
dimples op een golfbal en de strips op een
schaatspak, tempert een ruwe stof dit
remmend effect. Het Swift Skin-pak dat
Nike voor Lance Armstrong ontwikkelde,
combineert ruwe stoffen voor armen en
benen met gladde stoffen op de rug en
ventilerende stoffen rond oksel en nek. De
ingenieurs van Nike hebben werkelijk aan
alles gedacht, want zelfs de naden van het
pak lopen parallel aan de luchtstroom.
Samen met zijn Giro Rev6-helm kon Lance
Armstrong in dit gepatenteerde pak een
dikke minuut tijdwinst boeken in een
tijdrit van 40 kilometer. Tel je daar één
minuut bij op van de vorige generatie
strakke pakken en bolle helmen, dan
bespaart een keertje omkleden hem twee
minuten.
Stroomlijn de voortrein, tijdwinst: 1,5 min.
Stroomlijnen levert het meeste op in de
eerste meter, bij het eerste contact tussen
fietser en ongestoorde lucht. Hoe beter de
ontwerper erin slaagt die eerste
luchtdeeltjes in een regelmatige baan
langs de fiets te leiden, hoe groter de
tijdwinst. Maar vliegt zo’n luchtdeeltje
toch uit de bocht of raakt het een randje,
dan ontstaan dezelfde turbulenties die je
regenjack onstuimig laten flapperen in de
wind. Sowieso is er geen ontkomen aan
remmende luchtwervelingen, want
draaiende benen brengen niet alleen de
fiets in beweging, maar ook de lucht.
Fietsers zijn een nachtmerrie voor iedere
aëro-expert: met één enkele trapbeweging
laten ze zijn bouwwerk van ongestoorde
lucht als een kaartenhuis instorten. Een
verstandig aërodynamicus blijft daarom
buiten het bereik van de fietsersbenen en
stroomlijnt de voorvork en het voorwiel.
Twee jaar geleden schreef Kraig Willet in
het tijdschrift VeloNews over zijn
windtunnelexperiment met vier
voorvorken en één draaiend voorwiel.
Daarin laat hij zien dat met de rechte
Reynolds Aëro-vork een tijdwinst van
ongeveer een halve minuut mogelijk is,
over een tijdrit van 40 kilometer, ten
opzichte van een gebogen Kestrel EMS. En
Fiets liet al in 1995 zien dat een driespaaks
Specialized Composite-voorwiel over
dezelfde afstand een tijdwinst van maar
liefst 48 seconden oplevert, een
meetresultaat dat wordt bevestigd door
aëro-professor Kyle. Met een dicht wiel
komt daar nog eens twintig seconden bij,
maar dat gaat dan wel ten koste van de
bestuurbaarheid. Oh ja, er is één
uitzondering op de regel dat alleen de
voorkant er echt toe doet: sinds het
werelduurrecord van Moser weten we dat
ook een dicht áchterwiel al gauw een halve
minuut tijdwinst oplevert.
Armelui-aërotips
Voor wie de druppelhouding vol kan
houden, zijn de volgende gratis tips beslist
de moeite waard:
-Verplaats de bidons naar achter het zadel
-Maak je stuur kaal: verwijder computer,
bel, stuurtas en werk kabels weg
-Verwijder de bidonhouder en de pomp
-Draag nauw sluitende kleding
-Maak je rug vrij
- Bedek de gaten in je racehelm met een
badmuts of haarnetje
- Tabak op de poten? Draag beenstukken!
24 WWW.FIETS.NL 02-2006 02-2006 WWW.FIETS.NL 25