Praktische handleiding - Holcim
Praktische handleiding - Holcim
Praktische handleiding - Holcim
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Interne sulfaataantasting<br />
De interne sulfaataantasting, ook DEF genoemd (Delayed<br />
Ettringite Formation) is een reactie die onder bepaalde<br />
omstandigheden ontstaat tussen reeds in het<br />
beton aanwezige sulfaten en aluminaten. Daarbij is de<br />
aanwezigheid van water noodzakelijk.<br />
Dit fenomeen komt zelden voor omdat verschillende<br />
voorwaarden gelijktijdig vervuld moeten zijn (hoge<br />
verhardingstemperatuur, samenstelling van het cement,<br />
aanwezigheid van water aan het oppervlak van<br />
het beton).<br />
De “overtollige” sulfaten zijn voornamelijk afkomstig<br />
van de ontbinding bij hoge temperatuur van primair<br />
ettringiet (tri-sulfoaluminaat), gevormd tijdens de hydratatie<br />
van het cement, tot mono-sulfoaluminaat.<br />
Bij aanwezigheid van water, zal enkele weken tot enkele<br />
jaren na de verharding van het beton het overtollige<br />
sulfaat reageren met het niet-gehydrateerde aluminaat<br />
om zogenaamd secundair ettringiet te vormen.<br />
Ettringiet heeft de eigenschap te zwellen. Het primair<br />
ettringiet, dat zich vormt tijdens de hydratatie van het<br />
cement, heeft de ruimte om te zwellen aangezien het<br />
zich ontwikkelt op het ogenblik dat het materiaal nog<br />
niet verhard is.<br />
Secundair ettringiet daarentegen vormt zich wanneer<br />
het materiaal verhard is. Het heeft dus geen ruimte<br />
om ongehinderd te zwellen en de ontwikkeling ervan<br />
gaat gepaard met een expansie van het beton en met<br />
scheurvorming (fig. 3.6.2).<br />
Preventie<br />
De beste maatregel bestaat erin om de temperatuur<br />
in de kern van het beton te beperken tot 65 °C<br />
tijdens de verharding.<br />
Aangezien uitzonderlijk hoge betontemperaturen<br />
tijdens de verharding de sterkte op lange termijn<br />
kunnen doen dalen en thermische krimp en dus<br />
risico op scheurvorming veroorzaken, heeft deze<br />
maatregel bovendien een uitgesproken gunstige<br />
invloed op de intrinsieke betonkwaliteit.<br />
Constructieve schikkingen om waterstagnatie op<br />
het betonoppervlak te vermijden vormen eveneens<br />
een middel om DEF tegen te gaan.<br />
Fig. 3.6.2<br />
Oorzaken en preventie van betonschade<br />
Sulfaataantasting<br />
Massieve brugpijler aangetast door een interne sul-<br />
faataantasting. Het beton was onderworpen aan een<br />
temperatuur van 80°C gedurende meer dan 200 uur<br />
tijdens de verhardingsfase.<br />
Middelen om de betontemperatuur te beheersen<br />
tijdens de verharding<br />
Er bestaan verschillende middelen om de betontemperatuur<br />
van massieve elementen te verlagen tijdens de<br />
verharding:<br />
n cement met lage hydratatiewarmte gebruiken, zoals<br />
bijvoorbeeld hoogovencement.<br />
n bij voorkeur niet-isolerende bekistingen gebruiken<br />
n het aanmaakwater afkoelen of de granulaten in de<br />
zomer besproeien<br />
n een actief koelsysteem installeren (door koudwatercirulatie)<br />
n betonneren van massieve elementen bij warm weer<br />
vermijden<br />
83<br />
3.6