Ingrijpende herziening van het Curaçaose rechtspersonenrecht een ...

In de Nederlandse ondernemingsrechtpraktijk is van groot belang gebleken dat de rechter in elke stand
van het geding voorlopige voorzieningen kan treffen. De mogelijkheid tot het treffen van voorlopige
voorzieningen keert terug in de Curaçaose variant, maar verschilt op enkele belangrijke punten met de
huidige en toekomstige Nederlandse enquêteregeling. Een eerste verschil is dat de kring van personen
die een voorlopige voorziening kunnen uitlokken niet is beperkt tot de verzoeker tot enquête. Ook
onderzoekers, de rechtspersoon en het openbaar ministerie zijn daartoe bevoegd. 48 Een tweede afwijking
is dat de maatstaf op grond waarvan het Hof beslist een voorlopige voorziening toe te wijzen verschilt
naar gelang van de indiener van het verzoek. Zo kan een voorlopige voorziening worden toegewezen op
verzoek van het openbaar ministerie wanneer redenen van openbaar belang 49 of het dringende belang
van een belanghebbende dat vereist. Wanneer verzoeker tot enquête verzoekt om een voorlopige
voorziening is de toetssteen of diens belang of dat van de rechtspersoon dat eist. Anders dan in
Nederland, is het belang van het onderzoek geen zelfstandige grondslag voor toewijzing van een
voorlopige voorziening, tenzij de onderzoekers verzoeken een voorlopige voorziening te treffen. Een
laatste verschil is dat de voorlopige voorzieningen die het Hof kan toewijzen limitatief zijn opgesomd in de
wet. 50
7.2 Bestuurdersaansprakelijkheid in faillissement
De aangepaste regeling inzake bestuursaansprakelijkheid bij faillissement, die is opgenomen in het
algemene deel van Boek 2 CBW en geldt voor alle rechtspersonen die een onderneming drijven, maakt
het moeilijker om bestuurders aansprakelijk te houden. Iedere bestuurder is in beginsel hoofdelijk
aansprakelijk voor het faillissementstekort, wanneer sprake is geweest van kennelijk onbehoorlijk bestuur
en aannemelijk is dat dit een belangrijke oorzaak is van het faillissement. 51 Indien niet is voldaan aan de
boekhoudplicht of de jaarrekening niet tijdig is of wordt opgemaakt, dan wordt, behoudens tegenbewijs,
vermoed dat ook voor het overige sprake is geweest van kennelijk onbehoorlijk bestuur en dat
onbehoorlijk bestuur een belangrijke oorzaak is van het faillissement, tenzij het een “onbelangrijk
verzuim” betreft. 52 De Landsverordening herziening Boek 2 CBW verruimt de gevallen waar de in de
vorige zin genoemde bewijsvermoedens niet intreden. Zelfs wanneer ernstige gebreken kleven aan de
jaarrekening, leidt dat alleen tot het intreden van de bewijsvermoedens wanneer, mede gelet op de aard
van de onderneming, redelijkerwijs niet kan worden gezegd dat het gaat om een serieus opgemaakte
jaarrekening. 53 Bovendien wordt ten aanzien van de verplichting tot het tijdig opmaken van de
jaarrekening slechts gelet op de jaarrekening over de laatste twee afgesloten boekjaren (voorheen ging
het om een periode van drie jaar voorafgaande aan het faillissement of surseance van betaling).
48
Art. 276 lid 1 Boek 2 CBW.
49
In HR 10 januari 1990, NJ 1990, 466 (Ogem) werd een openbaar belang aangenomen omdat het faillissement van Ogem de
belangen van een veel ruimere kring raakte dan alleen die der betrokken aandeelhouders en werknemers.
50
Art. 276 lid 3 Boek 2 CBW.
51
Art. 16 lid 1 Boek 2 CBW
52
Art. 16 lid 2 Boek 2 CBW.
53
Staten van Curaçao, Landsverordening herziening Boek 2 CBW, Memorie van Toelichting, No. 3, p. 12-13.
12