Het verleggen van risico's en de vastgoedpraktijk - Vastgoedkennis

degene die herziening van de overeenkomst verlangt, naar maatstaven van redelijkheid
en billijkheid ongewijzigde instandhouding van de overeenkomst niet mag verwachten.
8 / 11
Aan dit vereiste zal niet spoedig zijn voldaan; redelijkheid en billijkheid verlangen immers
in de eerste plaats trouw aan het gegeven woord en laten afwijking daarvan slechts bij
hoge uitzondering toe. Uit het voorgaande vloeit voort dat de rechter terughoudendheid
moet betrachten ten aanzien van de aanvaarding van een beroep op onvoorziene
omstandigheden.”
31. Een volgende interessant punt is of artikel 6:258 regelend recht of dwingend recht is. Het
bijzondere nu is dat deze bepaling van dwingend recht is. Maar in de toelichtende stukken
bij de totstandkoming van deze bepaling (de parlementaire geschiedenis) blijkt dat men
de werking van het artikel wel degelijk feitelijk kan uitsluiten, namelijk door de
mogelijkheid dat een bepaalde situatie zich voordoet te verdisconteren in de
overeenkomst. Anders gezegd: als een bepaald risico (een bepaalde situatie) is benoemd,
en is aangegeven wie de gevolgen moet dragen als die situatie zich voordoet, dan kan
men niet meer toekomen aan het inroepen van artikel 6:258 BW.
32. Het gaat er dus om goed te bepalen óf een bepaald risico bij de ene of de andere partij is
gelegd. We zijn dus eigenlijk weer terug bij de kwestie van de uitleg van
overeenkomsten. Áls eenmaal is vastgesteld (door de duidelijke tekst van het contract, of
door uitleg) dat een bepaald risico is neergelegd bij een partij, dan is er dus geen plaats
meer voor aanpassing van de gevolgen van de overeenkomst, als zich dat risico
voordoet.
33. Hierboven (onder 22) werd de hoofdregel al geformuleerd dat wie deelneemt aan het
maatschappelijk verkeer, zelf de uit die deelneming aan het maatschappelijk verkeer
voortvloeiende gevolgen draagt. Als is vastgesteld dat een werk is aangenomen voor een
vaste prijs, dan ligt het dus voor de hand te zeggen dat als het werk eens erg tegenvalt,
de aannemer zijn wonden moet likken, maar niet zijn hand moet gaan ophouden bij de
opdrachtgever.
34. We zien evenwel de bepaling in de UAV 1989 van § 47 (opgenomen op bladzijde 11).
Naar mijn mening is dat een bepaling waarvan de gebruikelijke toepassing niet strookt
met het systeem van het burgerlijk wetboek. Als kostenverhogende omstandigheden zich
voordoen, wordt - onder aftrek van een stuk ‘ondernemingsrisico’ – aan de aannemer een
vergoeding toegekend. Waarom? Wat is dan de rechtsgrond dat de aannemer plotseling
zijn hand kan ophouden? Gemakshalve wordt vaak door aannemers het argument
gebruikt dat de aannemer niets aan de kostenverhogende omstandigheid kon doen, zodat
hem dus enigerlei vergoeding toekomt. Daarbij wordt dan even vergeten dat de
opdrachtgever daaraan evenmin iets kan doen.
35. Gelukkig kent § 47 UAV in het vijfde lid de regeling die inhoudt dat de hoofdregel van
§ 47 buiten toepassing blijft als in de overeenkomst bijzondere voorschriften zijn
opgenomen omtrent kostenverhogende of buitengewone omstandigheden. Dat lijkt op
5015/1862335.4