Projectrapport natuurinrichting Zwarte Beek - april 2002 - Vlaamse ...

Visie
Oude veenontginningssystemen moeten in detail worden geïnventariseerd en onderzocht.
Deze gebieden dienen integraal behouden te blijven. Een eventuele vernatting is hier
mogelijk. Maatregelen, die storend zijn voor het behoud van dit origineel cultuurhistorisch
landschap, (bv. poelen in karakteristieke repelpercelen,…) moeten vermeden worden.
Voor de natte bodems en veengronden wordt een behoud en/of herstel van de
grondwatertafel voorgesteld.
Akkers met een belangrijke archeologische potentie dienen een permanente begroeiing met
kleine doorworteling te krijgen (weiland, hooiland,…).
Grondwerken in de meest belangrijke archeologische zones (rode gebieden) moet worden
vermeden.
Bij grondwerken in de zones met een belangrijke archeologische potentie (oranje en gele
gebieden) dient een vooronderzoek te worden uitgevoerd. Aangezien archeologische
opgravingen zeer duur zijn en intrinsiek ook een vernietiging van het archeologische erfgoed
vertegenwoordigen, verdient een planaanpassing bij aanwezigheid van archeologische
sporen de voorkeur.
Bij grondwerken in de zones die een begeleiding van de werken vereisen (groene gebieden),
moet het bestek van de aannemer deze controle uitdrukkelijk vermelden. De controle moet
systematisch worden uitgevoerd en permanent worden opgevolgd.
3.3. Landschap en evolutie
3.3.1. Cultuurhistorische inventarisatie
Bij de landschapshistorische beschrijving wordt aan de hand van een aantal historische
kaarten het landschap op verschillende tijdstippen beschreven. Bij de kaartanalysen wordt
steeds van bron naar monding gewerkt en ligt de nadruk op de vallei.
Situatie rond 1775, Ferrariskaart
Het brongebied van de Zwarte Beek ligt te midden van een uitgestrekt heidegebied. Uit een
rechthoekige vijver ten oosten van Hoef ontspringt de Zwarte Beek. Van hieruit stroomt de
beek licht kronkelend door een smalle strook moerassige hooilanden tot aan Spiekelspade.
Aan de noordzijde wordt deze strook begrensd door akkers en aan de zuidzijde door een
groot heidegebied, de Heide van Hechtel.
Stroomafwaarts Spiekelspade meandert de Zwarte Beek (op de kaart benoemd als
“Maelbeek”) langs de noordflank van de vallei. Ten noorden, op de valleiflank, wordt de beek
begeleid door een smalle strook bos die naar Stal toe verdwijnt. Ten zuiden liggen
uitgestrekte natte hooilanden en plaatselijk onbegaanbaar moeras. Op de perceelsgrenzen
van de hooilanden liggen slootjes (houtkanten?), niet alleen om het overtollige water af te
voeren, maar ook om te “weteren”. Zo worden voedselarme hooilanden bevloeid met water
afkomstig van de afgedamde waterlopen, waarmee dan ook voedingsstoffen op deze
hooilanden worden gebracht.
De Oude Beek (op de kaart ook “Swerte Beek” genoemd) loopt hier tamelijk rechtlijnig door
de vallei. Verder stroomafwaarts, ten noorden van Koersel, loopt de Winterbeek. De
waterlopen zijn met houtkanten omzoomd.
De hogere gronden bestaan uit uitgestrekte heideterreinen met duinen en vennen (Heide van
Weechmael, Grote Heide, Heide van Hechtel, Heide van Helchteren, Stalle Heide en
Koerselse Heide). Op de heide bestaat er een tamelijk uitgebreid wegen/padennetwerk.
Zwarte Beek 31
Projectrapport - Analyse