Projectrapport natuurinrichting Zwarte Beek - april 2002 - Vlaamse ...

3.4. Vegetatie, fauna en ecologische relaties (kaart 11)
Er is een gedetailleerde vegetatiekaart opgemaakt voor de ecosysteemvisie van de vallei
van de Zwarte Beek (Mertens et al., 2001). Deze werd gebruikt samen met de Biologische
Waarderingskaart van België. Meer gedetailleerde gegevens over de voorkomende soorten
komen uit het erkenningsdossier en de ecosysteemvisie (Natuurreservaten vzw, 1995;
Mertens et al, 2001).
VEGETATIE
Heide (C)
Voor heidegemeenschappen zijn de waterhuishouding en de mineralenrijkdom van groot
belang. Naargelang de bereikbaarheid van het grondwater worden drie gemeenschappen
aangetroffen: de Calluna-gemeenschap (droog), de Calluna-Erica-gemeenschap (tamelijk
vochtig) en de Erica-gemeenschap (vochtig tot dras).
De Calluna-gemeenschap (Cg) is arm aan hogere plantensoorten. Vaak is struikhei (Calluna
vulgaris) de enige hogere plant, soms vergezeld van klein warkruid (Cuscuta epithymum) en
wat opslag van loofhout of vliegden.
Waar de bodem wat rijker is aan mineralen treedt een rijkere variant op met o.m. kruipbrem
(Genista pilosa), tandjesgras (Sieglingia decumbens), schapegras (Festuca ovina) en
pilzegge (Carex pilulifera).
Bij de Calluna-Erica-gemeenschap (Cg+ce) komen vooral dophei (Erica tetralix), struikhei
(Calluna vulgaris), pijpestrootje (Molinia caerulea) en veenbies (Scirpus cespitosus) voor.
De Erica-gemeenschap (Ce) ten slotte komt meestal voor aan de oevers van de vennen of in
komvormige laagten die niet diep genoeg zijn om een ven te bevatten.
Binnen het projectgebied komen er, uitgezonderd de plas aan de Watersnip, enkel nog
restanten van bovenvernoemde heidevegetaties voor. Vooral de naaldhoutaanplanten op de
droge zandgronden herbergen restanten van de Calluna-gemeenschap (Cg, Cm in complex;
18 ha).
Stilstaande waters (A)
Er liggen een aantal soortenarme plassen (Ae) en poelen (Kn) in het projectgebied. Het zijn
vooral vijvers van weekendverblijven. Sommige daarvan zitten in een verlandingsfase
(Ae+Hj) met als opmerkelijke soort de slangenwortel. Dit verschijnsel treft men ook aan op
de opgehoogde stukken van de Oude Beek ter hoogte van Hogenbosheide. Langs het
bezoekerscentrum 'De Watersnip' ligt een ven (Ao) met daarrond een natte
dopheidevegetatie (Ce) en droge heide (Cg).
Graslanden
De graslanden vormen een belangrijke groep in het projectgebied. Binnen de vallei liggen
heel wat graslanden onder natuurbeheer, zowel onder begrazingsbeheer als maaibeheer.
Enerzijds zijn het rompgemeenschappen van het glanshaververbond (Hp+, 33 ha). Deze
rompgemeenschap ontstaat meestal uit graslanden die minder intensief begraasd/gemaaid
en bemest worden (uit gebruik genomen intensieve graslanden). Bij een adequaat
hooibeheer kan deze rompgemeenschap zich ontwikkelen tot soortenrijke dotter- en
kamgraslanden. Anderzijds gaat het over dottergraslanden (Hc, 61 ha). Deze groep vertoont
in soortensamenstelling grote gelijkenissen met het Dotterbloem-verbond (Calthion
palustris), zoals beschreven door Schaminée et al. (1996). Naar gelang het beheer zijn er
twee voorkomende typen die binnen deze groep vallen: kamgrasweiden (type met
moerasrolklaver) die begraasd worden en dotterbloemhooilanden. Aan de Hogebosheide ligt
Zwarte Beek 37
Projectrapport - Analyse