Projectrapport natuurinrichting Zwarte Beek - april 2002 - Vlaamse ...

3.6. Knelpunten
Volgens de Ecosysteemvisie (Mertens et al, 2001) worden in de vallei van de Zwarte Beek
tal van knelpunten aangetroffen op vlak van verdroging, vermesting, verzuring, verstoring,
versnippering, recreatie, landgebruik en waterbeheer.
GRONDWATERKWANTITEIT
(naar Mertens et al., 2001)
De achteruitgang van natuurwaarden in vele valleigebieden in Vlaanderen en ook in de vallei
van de Zwarte Beek is in belangrijke mate te verklaren door een daling van de
grondwatertafel (verdroging). Verschillende ingrepen op het watersysteem kunnen hieraan
ten grondslag liggen.
De waterafvoer in de beek bepaalt de levensmogelijkheden voor de beekflora en –fauna. De
levensgemeenschappen van de beekdalbodem zijn vooral afhankelijk van het complex van
infiltratie, kwel, laterale grondwaterstromen en overstromingen. Dit is een zeer ingewikkeld
samenspel van verschillende hoeveelheden en samenstellingen van voornamelijk
grondwater, waarop overstromingswater vanuit de beek gesuperponeerd kan zijn (Higler et
al., 1995 in Mertens et al., 2001).
De kunstmatig en soms diep (tot 3m) uitgegraven Oude Beek, met de daarop aangesloten
grachten, ontwatering door het graven en/of uitdiepen van vaak diepe ontwateringssloten en
wateronttrekking door oppomping ten behoeve van de landbouw en blauwbeskweek hebben
verdrogende effecten op het natte valleisysteem.
Verdroging van veengronden heeft veenmineralisatie tot gevolg wat een verzurend en
eutrofiërend effect heeft.
WATERKWALITEIT EN EUTROFIËRING
(naar Mertens et al., 2001)
De waterkwaliteit wordt negatief beïnvloed door:
de aanwezigheid van vuilstorten, opslagplaatsen van materiaal zoals oud ijzer en auto’s
in en rond het gebied;
de lozing van afvalwaters, afkomstig van woonkernen, industrie, weekendverblijven en
recreatiezones via rioleringsbuizen, overstorten, grachtenstelsels en andere
afvoersystemen in en rond het gebied;
intensieve landbouw- en tuinbouwactiviteiten, vaak gepaard gaande met hoge
bemestingsactiviteiten en gebruik van bestrijdingsmiddelen.
Eutrofiëring kan de effectieve ontwikkelingskansen van de natuurtypen hypothekeren.
Fosfor, stikstof en kalium worden als de voornaamste nutriënten beschouwd die eutrofiëring
kunnen veroorzaken. Het meest optredende nadelig effect van aanrijking met deze
voedingsstoffen is verruiging van de vegetatie: enkele snelgroeiende soorten (vaak grassen
of russen) worden in sneltempo dominant, waardoor de karakteristieke en veelal zeldzame
soorten sterk achteruitgaan en uiteindelijk verdwijnen. Naarmate de vegetatie meer
gelimiteerd wordt in haar groei door een bepaald element, zal ze over het algemeen ook
gevoeliger zijn voor grondwaterverontreiniging met dat betreffende element. Het al dan niet
optreden van negatieve effecten door aanrijking met voedingsstoffen is in sterke mate
afhankelijk van het vegetatietype.
Zwarte Beek 49
Projectrapport - Analyse