Hoe kon H E E MB E E K nu - Heembeek-Mutsaard-Ingezoomd.be

6
_..De wet van 30 maart 1921 verscheen
in het Staatsblad van 2 april
1921.
Op 1 juni 1921 liet burgemeester
Max in de twee talen een 'Bericht
aan de bevolking' aanplakken, dat
de wet van 30 maart 1921 in voege
was getreden op 30 mei 1921 .
Het lot van Heembeek was
bezegeld .. .
Welke rol hebben de toenmalige
burgemeesters gespeeld? Over die van Laken, Bockstael
en zijn vervanger Coelst hadden we het reeds en we
komen er nog op terug.
Voor Haren getuigde pastoor Davidts : "Er is altijd een
reukje aan "iemand erin lappen" . Op enkele dagen was
heel de affaire gebakken en de schelmerij voltrokken.
Mijn vader zaliger, schepen van de gemeente, stond raar
te kijken toen hij vernam dat hij "Brusselaar" was
geworden. De politieke bonzen uit Brussel, die sporadisch
ter gelegenheid van de verkiezingen hun neus te
Haren lieten zien, waren onbekwaam een fatsoenlijke
Nederlandse toespraak voor het volk te houden.
Er werd nergens een openbare vergadering belegd om
het volk voor te lichten of om advies te vragen. Alles
gebeurde achter de schermen, omweven door de
grootste geheimzinnigheid. Heel de aandacht werd
getrokken op Laken, de koninklijke residentie. Deze
gemeente zou in haar geheel bij Brussel worden
gevoegd. Daarin vond natuurlijk niemand graten. Doch
dat twee boerendorpen, en passant, aan Brussel werden
gelijmd en zonder boe of ba van de kaart werden
geveegd, loopt de spuigaten uit. Max en consoorten
hebben met de boerkens van Haren en Heembeek lelijk
de aap gehouden. De voorgewende uitbreiding van
Brussel-Zeehaven was simpel flauwekul. Waar De Bue
vertelt dat hij de burgemeesters
van de betrokken
gemeenten in zijn kabinet
heeft ontvangen en zij volledig
instemden met het ontwerp
van burgemeester Max,
geeft hij de indruk dat de
burgemeesters optraden op
bevel van hun volk om de
aan hechting bij Brussel goed
te keuren. Zulks strookt niet
met de waarheid, zeker niet
voor Haren. Mijn vader,
schepen, was onwetend van
het gebeuren.
Ten ware de burgemeester
van Haren het verlangen van
zij n echtgenote, een Brusselse
Walin, vertolkt heeft als
de gevoelens van gans de
gemeenschap ... ". De getui-
Charel Elskens zag de toekomst door
een zwarten bril :"Worden de
stadsreglementen hier toegepast en het
wijst erop ; waarom zouden hier
gardeviJs komen ? Dan kunnen we 's
nachts mest naar onze akkers voeren. Te
Brussel moogt ge na zeven uur 's
morgens met geen mestkar door de
straten".
APRIL 2001
genis van Edmond Peeters voor
Heembeek geeft hetzelfde beeld.
Frans van der Eist opperde ook de
mening dat burgemeester Brion een
eigenmachtige rol gespeeld had.
Edmond Peeters zegt expliciet dat ook
hier de schepenen van niets wisten.
En De Bue had in de Kamer impliciet
gezegd dat hij geen schepenen van
Heembeek en Haren gesproken had,
maar enkel de burgemeesters.
Nu waren er vroeger reeds Brions burgemeester
geweest van Neder-Heembeek. We vonden een Judocus
Brion in 1784, in 1803, en ook nog in 1825 na de
samenvoeging van Neder en Over-Heembeek in 1814.
Maar later is de "tegenpartij " blijkbaar voor lange tijd
aan zet. We vonden in 1842 een Henricus Cammaert, in
1856 Petrus Joseph Vanderhaeghen die bij zijn dood in
1868 opgevolgd werd door Jan Frans De Cottignies, zelf
opgevolgd door Charles Peeters van 1873 tot zijn overlijden
op 27/6/1882.
Dan moet een Charles Cammaert gekomen zijn, tot zijn
dood in 1889, wanneer hij opgevolgd werd door
Philippe van der Eist, tot diens dood in 1903. Daarna
moet de bal terug in het andere kamp gekomen zijn
en werd Georges de Ro burgemeester van 1905 tot
1908. Dan moet hij de fakkel doorgegeven hebben aan
Brion, die de laatste burgemeester van Heembeek zou
worden.
Dat deze met zijn beschermheer- kasteelheer onder
één hoedje speelde, mag aannemelijk heten ...
Maar wat waren de beweegredenen voor Georges de
Ro ? Om te beginnen was hij een telg uit een notarisgeslacht
uit St.-Joost-ten-Node. Van een band met
Heembeek was er maar sprake toen zijn broer Albert in
1896 Meudon kocht, en hij er zelf ook ging wonen. Hij

Utb&SPIEGEL
APRIL 2001
I
Uiteenlopende gevolgen voor
demografie en urbanisatie
Op het ogenblik van de aanhechting waren Heembeek
en Haren al niet meer te vergelijken met Laken. Tot ca.
1830 was dat wel nog het geval. Dat blijkt uit de
evolutie van het bevolkingsaantal :
Heembeek Haren Laken
1709 406 310 829
1800 477 481 979
1831 774 599 1.306
1856 1.158 802 9.312
1900 2.599 1.900 30.438
1910 3.867 3.000 35.024
1920 4.299 3.347 40.681
Heembeek en Haren waren landelijke dorpen gebleven,
Laken kende een demografische explosie die natuurlijk
urbanistische ingrepen vergde. We zien hier dan ook in
snel tempo de
aanleg van
nieuwe wijken of
"quartiers" :
Guitige Pelter, ook Fieu betitteld, al
lichtjes aangeschoten. verrechtvaardigde
zijn momentele toestand : "Zoveel
veranderingen in zo korte tijd, doen ·n
mens derailleren. Gislerenavond als
Heembekenaar slapen gaan, en deze
1921-1923
St. Lambertus
of de Heizei
morgen als Brusselaar opstaan, dat is
1922 verdekke straf'.
het havengebied
1922
Dikke Linde
1925-1927 Mutsaard (de Wandstraat)
1928-1933 Ossegem (Eeuwfeest- of Tentoonstellingswijk)
1938 Van Praetwijk (eerste golf 1935 tot WO 11,
tweede 1958)
Nog meer opvallend zijn de sociale huisvestingsprojecten
van de Lakense Haard (opgericht in 1920) :
1920 Delvastraat
1920 Fienau- en Fransmanstraat
1920 Jansenstraat
1920 Schildknechtstraat
1921 Wannekouterlaan
1922 Demanetstraat
1922 Ter Plaststraat
1922 Sifonstraat
1922 Raeymaeckersstraat
Dit programma was dus al ingezet voor de
aanhechting, en werd onverminderd voortgezet.
In Heembeek en Haren niets van dat
alles. Een plan van de Brusselse Haard om in
Heembeek een tuinwijk aan te leggen (mij
verder onbekend) "mislukte" . Een project van
de architecten Hamesse uit 1927 in de Parochiestraat
in Haren telde slechts 5 woningen.
Een tweede project van Robberechts voor 20
arbeiderswoningen werd nooit uitgevoerd.
Slechts in 1955 zou SORELO in Haren 10
woningen en 14 appartementen optrekken.
Heembeek zou tot lang na de Tweede
Wereldoorlog moeten wachten. Een eerste
project was midden de jaren 50 Mariëndaal
van de Bond van Grote en Jonge Gezinnen.
Hetzelfde voor wegenaanleg en rioleringen.
De meeste straten van Heembeek en Haren
hebben tot diep in de jaren 50 moeten
wachten op een menswaardige uitrusting,
sommige nog veel langer. In feite heeft de
Stad Brussel deze dorpen meer dan 35 jaar
totaal verwaarloosd.
Laken zat nog met een andere erfenis : die
9
•

14
Om de integrale tekst van het hoofdartikel
volledig te kunnen afdrukken in dit
dubbelnummer, hebben we het
verenigingsnieuws sterk ingekort en worden
de activiteiten van het gemeenschapscentrum
Heembeek-Mutsaard niet vermeld,
waarvoor enig begrip.
WOPO
COMPOS'fMEES'fEP
Het Brussels Instituut voor M ilieubeheer CBIM) wil
het thuiscomposteren een nieuwe duw geven.
Niet alleen start een 'Brussels Netwerk voor compostmeesters',
het BIM plant ook binnenkort
enkele Nederlandstalige opleidingen voor compostmeester.
De compostmeester is de lokale contactpersoon
die als vrijwilliger zijn/haar ervaring en kennis
doorgeeft aan buren, vrienden, verenigingen en
de plaatselijke schoolgemeenschappen ... Hij/zij
moedigt het thuiscomposteren aan en geeft informatie.
Uiteraard moet hij/zij daarbij op de hoogte
zijn van de technische kantjes. Daartoe voorziet
het BIM een gratis opleiding. "Comité Jean Pain"
uit Londerzeel, gespecialiseerd in composteringstechnieken,
biedt een programma van zeven
sessies van drie uur aan. Alle aspecten van het
"composteren in de stad" komen aan bod: de
theroretische kennis, praktische vorming alsook
communicatietechnieken.
Meer info bij het
"Netwerk voor compostmeesters" :
02/218.75.95
Advertentie
AP R IL 2001
HEEFT HET
VOOR U IN
N EOER-OVER-HEEM BEEK?
KBC
Bank &
Verzekering
KBC Bank & Verzekering
Frans Vekemansstraat 89
1120 Brussel
tel. 02 266 13 20
fax 02 266 13 21
KBC Verzekeringen
Jo Herman
Verdunstraat 431
1130 Brussel
tel. 02 215 97 78
fax 02 245 74 40
6de VU-kwis - HEEMBEEK-MUTSAARD-HAREN
Rubrieken: sport, wetenschap, actualiteit, geschiedenis, geografie, film, T.V., radio ...
Wanneer: vrijdag 4 mei 2001 om 20 uur stipt (deuren 19.30 uur)
Waar: zaal Familia, F. Vakemansstraat 131 1120 Brussel
.......... Aantal deelnemers per ploeg max. 5 ..........
Max. 36 ploegen : tijdig inschrijven is dus de boodschap
Inschrijvingsgeld vooraf 500 fr storten op VU Heembeek rekeningnummer 428-4053551-51
met vermelding van de ploegnaam (voor 25 april) of bij iemand van het bestuur .
.. .. .. .. .. Mooie prijzen te winnen ...... * *

Ulb&SeiEGEL
APRIL 2001
BOND VAN GPO'fE
EN JONGE GEZINNEN
Paaseierenraap ! !
Zaterdag 14 apri I 2001
Komt dat zien, komt erbij
In de tuin vind ik een ei
En nog en nog en zoveel meer
Met kleine vriendjes in de weer
Ik voel plezier en hoor gelach
Het is weer dé Paaszaterdag
Dan gaan we naar de Kriekelaar
Met peuters, kleuters a/tegaar.
Ouders en kinderen zijn vanaf 10.30 uur
welkom voor spelletjes in De Kriekelaar,
Gallaitstraat 86 1030 Schaarbeek. Om stipt
11 uur eierenraap ! Om 11 .30 uur koffie en
babbel.
Kostprijs 80 fr per kind ter plaatse te betalen .
Elk kind zorgt zelf voor zijn/haar mandje.
Inschrijven vóór 11 april noodzakelijk bij
ChristineDe Backer-De Meerleer
tel. 02/245.68.18.
We vertrekken met eigen vervoer achter de
kerk om 10 uur stipt (geef een seintje als je
wil meerijden), of je mag ook rechtstreeks
gaan.
Organisatie : BGJG Schaarbeek en Neder­
Over-Heembeek, i.s.m. het Gemeenschapscentrum
De Kriekelaar en met de steun van
schepen Luc Denys.
Geleid bezoek aan
" Living Tomorrow "
Op zaterdag 5 mei organiseren wij onder
deskundige leiding van een gids een rondleiding
aan het "2de Huis van de toekomst".
Dit duurt ongeveer 1.30 uur en start om 10
uur. De prijs bedraagt 270 fr. Kinderen vanaf
10 jaar mogen deelnemen, zij die jonger zijn
en er écht interesse voor tonen mogen ook
mee. We vertrekken met eigen vervoer achter
de kerk om 9.35 uur stipt (geef een seintje als
je wil meerijden), of je mag rechtstreeks gaan.
Doordat de inschrijvingen beperkt zijn, en je
natuurlijk zeker wil zijn dat je meekan, geef je
op voorhand je naam door aan Ann Van
Driei-Christiaens tel. 02/262.29.64 of Nadine
Notredame-Van Velsen tel. 02/262.22 .15.
Alle geïnteresseerden zijn welkom, als bondslid
krijg je voorrang. Nadien is er mogelijkheid
om met diegenen die het wensen een glaasje
te gaan drinken.
WANDEL MEE
Zondag 8 april
Essen beek-Halle
Dagwandeling in het Halierbos ± 19 km.
09.30 achter de kerk van N.O.H.
10,00 aan de Sint-Jozef en SintFranciscuskerk
te Essenbeek
kAJ-MEISJES
•
JONGEREN MAKEN BEWEGING
Hey meiden
Zoals altijd vliegen we er weer eens stevig in
en wel op de volgende bijeenkomsten.
Vrijdag 13 april is het de beruchte Goede
Vrijdagactie om deze gekke wereld weer eens
een beetje beter te maken. Verdere afspraken
volgen nog.
Vrijdag 20 april komen we samen in de
Kleun, F. Vekemansstraat 116 1120 Brussel
om ons eens goed te amuseren. We beginnen
eraan om 19 uur en we eindigen rond 21 uur.
En tenslotte op vrijdag 18 mei vliegen we er
opnieuw in van 19 tot 21 uur in de Kleun.
Zorg er maar voor dat jullie daar allemaal
staan want zonder jullie is het toch niet
hetzelfde. Dus ben je een meisje en ben je
ouder dan 12 en jonger dan of net 16 kom
dan maar gerust af.
Als je je nu echt nog iets afvraagt en maar
geen oplossing kunt bedenken voor je
" probleem". aarzel dan zeker niet om eens te
bellen naar mij. Anneleen, op nummer
02/241.10.16.
Of stuur gerust een e-mailtje naar :
anneleen_kameel@hotmail.com
Zo wij hebben er alvast zin in. jullie hopelijk
ook!
kiND EN GEZIN
De kern
Consultatiebureau voor het jonge kind
in Neder-Over-Heembeek
Kind en Preventie
Leo-XIII-straat 11 , F. Vekemansstraat 145
1120 Brussel
Zittingen voor het 2de kwartaal van 2001
Donderdag:
5, 12 en 19 april
3, 10, 17 en 31 mei
7, 14 en 21 juni telkens om 9 uur
Maandag :
23 april, 21 mei en 25 juni
telkens om 17.30 uur
Info en afspraken tel. 02/511 .25.97
elke werkdag van 9 tot 12 uur
15
CHIPO SAG
NEDEP-OVEP-HEEMBEEk
Op vrijdag 20 april wordt iedereen verwacht
in Familia, F. Vekemansstraat 131 1120
Brussel voor de jaarlijkse Chirofuif waar de
nodige ambiance verzekerd zal zijn.
! ! Wij zoeken vrachtwagen ! !
Dan hebben we ook nog een praktisch probleem
voor het bivak van deze zomer.
Vanaf dit jaar kunnen we niet meer over de
vrachtwagen beschikken om ons materiaal
naar de kampplaats weg te doen en te komen
halen. Daarom doen we een oproep naar
iedereen die over een vrachtwagen beschikt
en op 3 en/of 18 augustus vrij is om ons uit
de nood te helpen. U zou er ons een groot
plezier mee doen.
Voor verdere en andere inlichtingen kan u
contact opnemen met
Kurt Sterckx tel. 02/268.84.46 en
Eddy De Backer,
e-mail : eddy.debacker@efecot.net
CAC'fUSCLUB PEYO'fE
Plantenbeurs 12 en 13 mei
Cactusclub Peyote organiseert haar
3de plantenbeurs.
De leden van de club zullen tijdens deze
beurs planten waaronder cactussen, vetplanten,
vleesetende planten, rots- en potplanten
te koop aanbieden .
De beurs is een gelegenheid om informatie te
verschaffen aan het brede publiek over de
cultuur en de verzorging van deze plantensoorten,
je kan ook inlichtingen krijgen over
onze club.
De plantenbeurs zal net zoals vorig jaar plaats
vinden in de zaal van café De Regenboog, F.
Vekemansstraat 192 1120 Brussel t ijdens het
weekend van 12 en 13 mei telkens van 10 tot
18 uur.
Info : Filip Vanluyten, Meibloemstraat 17
1120 Brussel tel. 02/262.15.90
E-mail : DeFiuppe@yucom.be