welke koers gaat de hogeschool varen? - Hogeschool Leiden
welke koers gaat de hogeschool varen? - Hogeschool Leiden
welke koers gaat de hogeschool varen? - Hogeschool Leiden
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
HLKrANT<br />
Instellingsplan:<br />
<strong>welke</strong> <strong>koers</strong><br />
<strong>gaat</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>hogeschool</strong><br />
<strong>varen</strong>?<br />
<strong>Hogeschool</strong> stort zich op Serious Request – Programmateam<br />
Roosteren zoekt oplossingen in ge<strong>de</strong>el<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijsvisie –<br />
Pieterskerk duurzamer met hulp van <strong>hogeschool</strong>stu<strong>de</strong>nt<br />
<strong>de</strong>cember 2011 | nr. 4 www.hslei<strong>de</strong>n.nl
2<br />
Inhoud<br />
3 Vijf vragen aan<br />
Klus: binnen zeven weken een event opzetten voor Serious request.<br />
4 Kort nieuws<br />
Zeshon<strong>de</strong>rd kin<strong>de</strong>ren knutselen met hun DNA op <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong>.<br />
5 Column van het College van Bestuur<br />
Agnita Mur doet een voorzet voor het instellingsplan.<br />
6 Loopbaanlad<strong>de</strong>r<br />
Na <strong>de</strong> Pabo: elke school is an<strong>de</strong>rs.<br />
8 Een rooster dat werkt voor ie<strong>de</strong>reen<br />
Nieuwe programmateam zoekt integrale oplossingen.<br />
9 Schoolbibliotheek? Nee, mediacentrum!<br />
Fijner werken, makkelijker zoeken.<br />
10 Fotorubriek: door <strong>de</strong> ogen van<br />
Aankomend stu<strong>de</strong>nt Niels informeert bij HBO-rechten.<br />
12 Instellingsplan 2012-2016<br />
Waar moet het heen met <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n?<br />
15 Nog een keer Serious Request<br />
De <strong>hogeschool</strong> maakt zich op voor een <strong>de</strong>cembermaand vol actie.<br />
16 Paul Kop houdt zijn lectorale re<strong>de</strong><br />
Ne<strong>de</strong>rland <strong>gaat</strong> te nonchalant om met talenten.<br />
19 Vraag en aanbod<br />
Sanne maakt <strong>de</strong> Pieterskerk Lei<strong>de</strong>n duurzaam.<br />
20 Mijn tas<br />
Larissa zweert bij haar fruitbakje.<br />
HL-KRANT <strong>de</strong>cember 2011<br />
15 5<br />
Bacheloropleidingen<br />
Aca<strong>de</strong>mische Opleiding Leraar Basison<strong>de</strong>rwijs<br />
(Aca<strong>de</strong>mische Pabo)<br />
Biologie en medisch laboratoriumon<strong>de</strong>rzoek<br />
Bio-informatica<br />
Chemie<br />
Commerciële Economie<br />
Communicatie<br />
Culturele en Maatschappelijke Vorming<br />
HBO-Rechten<br />
Informatica<br />
Kunstzinnige Therapie<br />
Leraar Basison<strong>de</strong>rwijs (Pabo)<br />
Lerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn<br />
Lerarenopleiding Omgangskun<strong>de</strong><br />
Maatschappelijk Werk en Dienstverlening<br />
Management in <strong>de</strong> Zorg<br />
Opleiding tot Fysiotherapeut<br />
Opleiding tot Verpleegkundige<br />
Personeel en Arbeid<br />
Sociaal Juridische Dienstverlening<br />
Sociaal Pedagogische Hulpverlening<br />
Toegepaste Psychologie<br />
Masteropleidingen<br />
Jeugdzorg<br />
Fysiotherapie/Oefentherapie bij mensen met chronische<br />
ziekten (in samenwerking met Hanze<strong>hogeschool</strong> Groningen)<br />
Advanced Nursing Practice<br />
Associate <strong>de</strong>gree-opleidingen<br />
Lerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn<br />
Lerarenopleiding Omgangskun<strong>de</strong><br />
Management in <strong>de</strong> Zorg
5 Vijf vragen aan<br />
Docente Karlijn Krijgsman, begeleidt rein Croll, twee<strong>de</strong>jaars<br />
Communicatie, bij een evenement voor Serious request 2011.<br />
Is het niet erg ambitieus, zo’n project?<br />
Karlijn: ‘Ja, we vragen wel veel van <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten. Binnen zeven weken een evenement<br />
opzetten waar minstens vijftig man op af komt die ook nog eens bereid zijn om geld<br />
te geven aan Serious request. En dat zon<strong>de</strong>r budget! Maar het is een enorme goe<strong>de</strong><br />
leerschool en omdat <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten een beetje mee kunnen <strong>varen</strong> op <strong>de</strong> populariteit van<br />
Serious request is het geen onbegonnen werk, tot nu toe is het allemaal goed gelukt.’<br />
rein: Ons groepje is het in<strong>de</strong>rdaad gelukt. Toch <strong>de</strong>nk ik niet dat ie<strong>de</strong>reen <strong>de</strong><br />
opdracht <strong>gaat</strong> volbrengen. Vijftien evenementen evenementen in in <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> zeven zeven weken weken<br />
over hetzelf<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwerp is behoorlijk veel in een stad stad als Lei<strong>de</strong>n. En het<br />
feit dat je eventuele sponsoren niets kunt kunt bie<strong>de</strong>n, bie<strong>de</strong>n, maakt het ook niet<br />
makkelijk.’<br />
Is er ie<strong>de</strong>r jaar zoiets voor twee<strong>de</strong>jaars<br />
communicatiestu<strong>de</strong>nten?<br />
rein: ‘Nee, wat ik begreep moeten <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten normaal<br />
allemaal allemaal een draaiboek maken en een plan be<strong>de</strong>nken.<br />
Uitein<strong>de</strong>lijk voeren ze dan maar één plan plan uit. Wat dat<br />
betreft is dit weliswaar veel zwaar<strong>de</strong>r, maar zeker leuker.<br />
Voor het ‘echie’ is toch spannen<strong>de</strong>r.’<br />
Karlijn: ‘We proberen zoveel mogelijk evenementen te<br />
koppelen aan iets iets bestaands. Dit jaar kwam natuurlijk<br />
erg erg mooi uit met <strong>de</strong> Serious request. request. We hebben het ro<strong>de</strong> ro<strong>de</strong><br />
Kruis bena<strong>de</strong>rd en zij stel<strong>de</strong>n zich op als echte opdrachtgevers<br />
naar <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten toe. toe. realistischer realistischer kun je het niet hebben.’<br />
Maar wat leren <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten hier dan van?<br />
Karlijn: ‘Plannen, promoten, organiseren, noem maar op. Als<br />
communicatieme<strong>de</strong>werker communicatieme<strong>de</strong>werker komt het best vaak voor dat je<br />
evenementen evenementen als een een congres congres of een workshop moet<br />
organiseren. Door dit project leren stu<strong>de</strong>nten<br />
goed <strong>welke</strong> valkuilen ze tegen kunnen komen.’<br />
rein: ‘Dat is zeker zo. Waar ik vooral van geleerd<br />
In <strong>de</strong>ze rubriek komen een docent en een stu<strong>de</strong>nt<br />
aan het woord over hun werk en opleiding<br />
heb, is het maken van afspraken. Ie<strong>de</strong>reen moet zich aan <strong>de</strong> gemaakte afspraken hou<strong>de</strong>n,<br />
an<strong>de</strong>rs <strong>gaat</strong> het mis. En ook: rustig blijven. Tij<strong>de</strong>ns ons evenement; een mo<strong>de</strong>show en lunch<br />
op <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> zelf, had<strong>de</strong>n we te maken met een sponsor die <strong>de</strong> hele show ineens<br />
over wil<strong>de</strong> nemen. Ze <strong>de</strong>ed heel vervelend en we von<strong>de</strong>n het lastig om daar iets van te<br />
zeggen. We zijn gelukkig rustig gebleven en hebben er uitein<strong>de</strong>lijk wel iets van gezegd. Als<br />
we dat niet had<strong>de</strong>n gedaan, was <strong>de</strong> situatie sowieso uit <strong>de</strong> hand gelopen.’<br />
Zit er nog een prijs aan vast?<br />
Karlijn: ‘De groep met het meest originele event mag<br />
backstage bij 3FM. Niet <strong>de</strong> groep die per se se het meeste<br />
geld ophaalt. Al <strong>de</strong>nk ik dat er on<strong>de</strong>rling toch best wat<br />
concurrentie is als het <strong>gaat</strong> om het opgehaal<strong>de</strong> bedrag.’<br />
rein: ‘Sommigen gaan daar wel ver in ja. Ik <strong>de</strong>nk<br />
dat het niet zo reëel is om hoog in te zetten. We<br />
waren al blij dat we om en nabij 50 man man binnen<br />
hebben gekregen. Het geld is heel belangrijk,<br />
maar je moet je er niet op blind staren.’<br />
Wat zou het project tot een groot<br />
succes maken?<br />
rein: ‘Als ie<strong>de</strong>re groep een evenement, dat<br />
voldoet voldoet aan alle gestel<strong>de</strong> eisen, eisen, heeft heeft weten neer<br />
te zetten. Dat lijkt me ambitieus genoeg.’<br />
Karlijn: ‘Dat ben ik met rein eens. Het is een<br />
ambitieus project, maar juist daarom ook goed. Het<br />
is geslaagd als het een win-win-situatie oplevert<br />
voor alle betrokkenen. De stu<strong>de</strong>nten hebben een<br />
succesvolle leerervaring, <strong>de</strong> bezoekers genieten van<br />
een leuk evenement en Het ro<strong>de</strong> Kruis heeft een<br />
mooie mooie opbrengst voor het goe<strong>de</strong> doel.’<br />
Meer lezen over Serious Request? Kijk op pagina 15.<br />
3
4<br />
kort nieuws<br />
Spugen in een potje voor <strong>de</strong> wetenschap<br />
Op 28 oktober haal<strong>de</strong> <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n het Jeugdjournaal<br />
met een recordpoging om <strong>de</strong> langste DNA-keten van<br />
Lei<strong>de</strong>n te maken. ’s Ochtends gaven stu<strong>de</strong>nten van het<br />
mid<strong>de</strong>lbaar en hoger laboratoriumon<strong>de</strong>rwijs <strong>de</strong> leerlingen<br />
in hun klas een spoedcursus DNA. ’s Middags spuug<strong>de</strong>n zo’n<br />
600 leerlingen van Leidse basisscholen op <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> in<br />
een potje en isoleer<strong>de</strong>n vervolgens hun eigen DNA. Daarna<br />
werd er een keten van zo’n 200 meter in elkaar geknutseld<br />
van <strong>de</strong> losse DNA-sliertjes. Aan het eind van <strong>de</strong> dag kreeg<br />
ie<strong>de</strong>reen zijn DNA in een potje mee naar huis.<br />
De recordpoging werd georganiseerd in het ka<strong>de</strong>r<br />
van het Kennisfestival Lei<strong>de</strong>n. Allerlei bedrijven en<br />
kennisinstellingen, waaron<strong>de</strong>r natuurlijk <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong>,<br />
open<strong>de</strong>n tij<strong>de</strong>ns het vierdaagse festival hun <strong>de</strong>uren.<br />
De recordpoging , waaraan hon<strong>de</strong>rd stu<strong>de</strong>nten van <strong>de</strong><br />
<strong>hogeschool</strong> meewerkten, was een initiatief van Stichting<br />
Technolab Lei<strong>de</strong>n. Technolab laat kin<strong>de</strong>ren tussen <strong>de</strong> 4 en<br />
15 jaar door workshops en evenementen kennismaken<br />
met natuur en techniek en werkt vaker samen met<br />
<strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n.<br />
<strong>Hogeschool</strong> beweegt op<br />
personeelsconferentie<br />
Als het <strong>gaat</strong> om gezond leven, doen <strong>de</strong> me<strong>de</strong>werkers van<br />
<strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n het nog niet zo slecht. Dat bleek op<br />
<strong>de</strong> personeelsconferentie ’stilstaan bij beweging’ op 21<br />
november, die dit jaar werd georganiseerd door het cluster<br />
Zorg. Met 280 aanmeldingen was <strong>de</strong> conferentie goed<br />
bezocht. ’s Ochtends hield Tinus Jongert, lector Innovatieve<br />
Beweegstimulering en Sport aan <strong>de</strong> Haagse <strong>Hogeschool</strong>,<br />
een lezing over <strong>de</strong> invloed van een gezon<strong>de</strong> levensstijl (niet<br />
roken, gezond eten, bewegen) op <strong>de</strong> levensverwachting.<br />
Een kleine quick scan in <strong>de</strong> zaal liet zien dat <strong>hogeschool</strong><br />
me<strong>de</strong>werkers dat weten en er ook naar han<strong>de</strong>len. ’s Middags<br />
verspreid<strong>de</strong>n <strong>de</strong> <strong>de</strong>elnemers zich over het gebouw, waar<br />
ze verschillen<strong>de</strong> workshops volg<strong>de</strong>n. Die wer<strong>de</strong>n verzorgd<br />
door <strong>de</strong> opleidingen Fysiotherapie, Verpleegkun<strong>de</strong> en<br />
Kunstzinnige Therapie. De workshops bena<strong>de</strong>r<strong>de</strong>n het<br />
centrale thema ‘stilstaan bij beweging’ vanuit een fysieke,<br />
mentale en creatieve invalshoek. Tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> conferentie<br />
werd Jeroen van Kesteren, docent aan <strong>de</strong> Pabo, door het<br />
cluster Educatie in het zonnetje gezet. Hij ontving <strong>de</strong><br />
Ton Ouwerkerkprijs 2011 voor het ontwikkelen van <strong>de</strong><br />
innovatieve leergang On<strong>de</strong>rwijs en Mo<strong>de</strong>rne Media. Ies<br />
Lohman, een van <strong>de</strong> organisatoren, kijkt met plezier terug op<br />
<strong>de</strong> dag: “We wil<strong>de</strong>n graag dat mensen er iets van opstaken,<br />
maar ook dat ze het leuk had<strong>de</strong>n. En dat is allebei gelukt.”<br />
Nieuwe internationale projecten binnengehaald<br />
Een mijlpaal voor <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n: <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> vier jaar<br />
zullen voor het eerst docenten van álle clusters afreizen<br />
naar Afrika en Mid<strong>de</strong>n-Amerika. Met <strong>de</strong> vijf projectvoorstellen<br />
die onlangs zijn goedgekeurd, is <strong>de</strong> uitvoering van<br />
internationale projecten dus een <strong>hogeschool</strong>bre<strong>de</strong> zaak<br />
gewor<strong>de</strong>n. De <strong>hogeschool</strong> kreeg groen licht voor twee<br />
projecten in Guatemala, waar men nu ver<strong>de</strong>r <strong>gaat</strong> met <strong>de</strong><br />
verbreding en verdieping van on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re een politieopleiding.<br />
In Ghana werkt <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> met twee universiteiten<br />
samen om <strong>de</strong> opleidingen voor verpleegkun<strong>de</strong> en<br />
HL-KRANT <strong>de</strong>cember 2011<br />
verloskun<strong>de</strong> te verbeteren, zodat <strong>de</strong> sterfte on<strong>de</strong>r baby’s<br />
en pas bevallen vrouwen kan wor<strong>de</strong>n teruggedrongen. In<br />
Oeganda wordt naar een accreditatie toegewerkt voor <strong>de</strong><br />
opleidingen voor politie- en gevangenisme<strong>de</strong>werkers die<br />
<strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> tussen 2005 en 2009 ook al on<strong>de</strong>rsteun<strong>de</strong>.<br />
Een twee<strong>de</strong> project leidt docenten op, zodat het primair en<br />
beroepson<strong>de</strong>rwijs in Oeganda op een hoger niveau komen.<br />
Alle projecten hebben tot doel het on<strong>de</strong>rwijs in ontwikkelingslan<strong>de</strong>n<br />
te stimuleren. <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n neemt<br />
op het gebied van internationale projecten een bijzon<strong>de</strong>re<br />
College aan <strong>de</strong><br />
Finse meren<br />
Jean-Pierre Schreurs, docent bij Commerciële Economie,<br />
verbleef in oktober in <strong>de</strong> Finse stad Hyvinkää. Op<br />
uitnodiging van <strong>de</strong> Laurea University of Applied Sciences,<br />
een Finse hbo-instelling, nam hij <strong>de</strong>el aan een congres over<br />
internationalisering. De <strong>de</strong>elnemers on<strong>de</strong>rzochten on<strong>de</strong>r<br />
an<strong>de</strong>re <strong>de</strong> mogelijkheid om een internationaal programma<br />
voor lei<strong>de</strong>rschap en management op te zetten. Schreurs<br />
gaf een college over International branding, maar had ook<br />
<strong>de</strong> gelegenheid om <strong>de</strong> vier Engelstalige minoren van <strong>de</strong><br />
<strong>hogeschool</strong> on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> aandacht van <strong>de</strong> Finnen te brengen.<br />
´De buitenlandse collega’s waren vooral on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> indruk van<br />
<strong>de</strong> minor Global Awareness en zien goe<strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n<br />
voor Finse stu<strong>de</strong>nten om <strong>de</strong>el te nemen’, aldus Schreurs. Zijn<br />
managementcollega’s zijn ook enthousiast over <strong>de</strong> Leidse<br />
minoren op het gebied van recht en international business.<br />
Omgekeerd zou<strong>de</strong>n Ne<strong>de</strong>rlandse stu<strong>de</strong>nten kunnen<br />
aanschuiven bij het Engelstalige peer-to-peeron<strong>de</strong>rwijs<br />
in Hyvinkää, dat in grote lijnen lijkt op het Ne<strong>de</strong>rlandse<br />
projecton<strong>de</strong>rwijs. ‘Dat belooft dus goe<strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n<br />
voor uitwisseling’, <strong>de</strong>nkt Schreurs. Ook Hanneke<br />
Maarseveen en René van <strong>de</strong>r Drift van Social Work droegen<br />
overigens <strong>de</strong> kennis van <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> over <strong>de</strong> grenzen uit.<br />
In november gaven ze een week les aan <strong>de</strong> Fachhochschule<br />
Darmstadt in Duitsland.<br />
plaats in on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse hbo’s: ze is al vijftien jaar<br />
actief in het buitenland en heeft van alle hbo-instellingen<br />
<strong>de</strong> meeste projecten in eigen beheer. Annemiek Ravenhorst<br />
van het team Internationalisering & Diversiteit: ‘De<br />
komen<strong>de</strong> jaren wordt er door <strong>de</strong> overheid flink bezuinigd<br />
op ontwikkelingsprojecten, dus het is erg fijn dat we <strong>de</strong>ze<br />
projecten nog kon<strong>de</strong>n laten financieren.’ In november<br />
bezochten <strong>de</strong>legaties uit Guatemala, Oeganda en Ghana<br />
Lei<strong>de</strong>n om te zien hoe het on<strong>de</strong>rwijs hier is georganiseerd.
Gusta van Bavelprijs voor<br />
me<strong>de</strong>werker Diaconessenhuis<br />
Op don<strong>de</strong>rdag 13 oktober ontving Diane Ganzevles-Hoogervorst <strong>de</strong> Gusta van<br />
Bavelprijs. Ganzevles stu<strong>de</strong>er<strong>de</strong> onlangs af aan <strong>de</strong> opleiding Management in <strong>de</strong> Zorg<br />
van <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n. Zij combineer<strong>de</strong> haar opleiding met een baan als teamlei<strong>de</strong>r<br />
bij het Diaconessenhuis in Lei<strong>de</strong>n en kon haar af<strong>de</strong>ling dan ook direct laten profi teren<br />
van haar afstu<strong>de</strong>erproject. Ze kwam met een technische vernieuwing waarmee<br />
radiologische beel<strong>de</strong>n digitaal en beveiligd verstuurd kunnen wor<strong>de</strong>n. Daarnaast<br />
verhoog<strong>de</strong> ze <strong>de</strong> continuïteit<br />
en kwaliteit van diagnostiek in<br />
ziekenhuizen door suggesties te<br />
doen voor het personeelsbeleid van<br />
het medisch-technisch personeel.<br />
‘Diane Ganzevles heeft bewezen dat<br />
zij kansen en mogelijkhe<strong>de</strong>n benut<br />
om haar i<strong>de</strong>eën te realiseren’, aldus<br />
<strong>de</strong> jury. De Gusta van Bavelprijs<br />
wordt uitgereikt aan on<strong>de</strong>rnemen<strong>de</strong><br />
en initiatiefrijke mensen met lef en<br />
passie en is dit jaar voor <strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong><br />
keer uitgereikt.<br />
Waarbenjijnu? <strong>Hogeschool</strong>stu<strong>de</strong>nten<br />
bloggen vanuit het buitenland<br />
Niels Prashad, stu<strong>de</strong>nt Personeel en Arbeid, volgt <strong>de</strong><br />
minor Global Awareness, Sustainable Development. Hiervoor doet<br />
hij een stage op <strong>de</strong> HR-af<strong>de</strong>ling van Centre of rehabilitation for the<br />
paralized in Savar (Bangla<strong>de</strong>sh), een revalidatiecentrum voor mensen<br />
met verlammingsverschijnselen.<br />
“Afgelopen 1,5 week wat meer rust gehad, doch het blijft een vol<br />
programma. De maandag, dinsdag en woensdag blijven gereserveerd<br />
voor <strong>de</strong> HR-af<strong>de</strong>ling, waar we gelukkig wat dingen on<strong>de</strong>r han<strong>de</strong>n<br />
kunnen nemen zoals <strong>de</strong> beoor<strong>de</strong>lingsformulieren en een aantal<br />
job<strong>de</strong>scriptions. Zaterdag een aantal sollicitatiegesprekken bij mogen<br />
wonen, wat nog lekker old school <strong>gaat</strong> door mid<strong>de</strong>l van een panel van<br />
3 managers die <strong>de</strong> sollicitant te grazen nemen.”<br />
Nielsprashas.waarbenjij.nu<br />
Stu<strong>de</strong>nt Kunstzinnige Therapie Jeanine Luik zit in Berlijn. Daar doet<br />
ze haar afstu<strong>de</strong>erstage op <strong>de</strong> Parzival Schule, een vrije school voor<br />
kin<strong>de</strong>ren met een verstan<strong>de</strong>lijke beperking. Ze doet on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re<br />
on<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> toepassing van muziektherapie voor kin<strong>de</strong>ren met<br />
autisme en een verstan<strong>de</strong>lijke beperking.<br />
“Het was een hele toff e week. Ik loop nu nog mee met <strong>de</strong><br />
muziektherapeut die daar werkt. De kin<strong>de</strong>ren krijgen door <strong>de</strong> dag heen<br />
in groepen muziektherapie, ‘s middags zijn we in een klas en eten met<br />
<strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren warm. Dan spelen ze buiten en hebben we vervolgens<br />
weer muzieklessen. En alles in het Duits natuurlijk! Ook mijn eerste<br />
verga<strong>de</strong>ringen afgelopen don<strong>de</strong>rdag. Dat is nog wel even wennen,<br />
maar het <strong>gaat</strong> me tamelijk goed af. Als ik mensen om me heen mag<br />
geloven spreek ik het zelfs best goed, maar ik heb wel last van een<br />
taalbarrière. Het is een goe<strong>de</strong> oefening in inventiviteit wat betreft<br />
communiceren!” jeanineluik.waarbenjij.nu<br />
[column]<br />
Agnita Mur - lid College van Bestuur<br />
Het visionaire verhaal<br />
En <strong>de</strong> praktische invulling<br />
Volgend jaar loopt ons instellingsplan af. Dat kleine, maar belangrijke boekje waarin<br />
we vastleggen wat we in vier jaar tijd willen doen en hoe we dat gaan bereiken, is<br />
weer in <strong>de</strong> maak. Gelukkig hoeven we niet bij nul te beginnen. Ten eerste omdat we<br />
nog steeds vierkant achter onze kernambities 2008-2012 staan*. Daarnaast bleek uit<br />
<strong>de</strong> midtermreview in 2010 dat <strong>de</strong>ze kernambities nog steeds gel<strong>de</strong>n en we nog het<br />
een en an<strong>de</strong>r te doen hebben.<br />
We hebben natuurlijk te maken met <strong>de</strong> eisen die <strong>de</strong> overheid aan ons stelt. De<br />
commissie Veerman pleit in het rapport Diff erentiëren in drievoud voor meer<br />
kwaliteit en meer verschei<strong>de</strong>nheid in het hoger on<strong>de</strong>rwijs. Met an<strong>de</strong>re woor<strong>de</strong>n:<br />
<strong>de</strong> hogescholen moeten het beter doen, en zich specialiseren in een kleiner aantal<br />
opleidingen. Wij hebben al eer<strong>de</strong>r een richting gekozen waarin we ons specialiseren<br />
en wij bie<strong>de</strong>n al langer een beperkt aantal bewust gekozen opleidingen aan.<br />
Om te beginnen willen we nadrukkelijk een kennisinstelling zijn met<br />
bacheloropleidingen. De binding met <strong>de</strong> regio is groot door samenwerking<br />
met partners op <strong>de</strong> lokale en regionale arbeidsmarkt. Naast onze belangrijke<br />
basisopleidingen, hebben we drie gebie<strong>de</strong>n uitgekozen waarop we onze pijlen<br />
richten: jeugd, life science, en gezondheidszorg. Die keuze komt niet uit <strong>de</strong> lucht<br />
vallen. Het zijn <strong>de</strong> gebie<strong>de</strong>n waarop we <strong>de</strong> meeste van onze masteropleidingen en<br />
onze lectoraten hebben vormgegeven.<br />
Onze <strong>koers</strong> is dus in grote lijnen dui<strong>de</strong>lijk. Maar daarmee zijn we er nog niet. Het<br />
komt er nu op aan dat we <strong>de</strong> grote lijnen ver<strong>de</strong>r gaan invullen, <strong>de</strong> visie vertalen naar<br />
<strong>de</strong> praktijk. We gaan <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> stap bepalen en zetten! Hoe zorgen we dan precies<br />
dat talenten tot ontwikkeling komen? Wat gaan we doen om een leren<strong>de</strong> organisatie<br />
en leren<strong>de</strong> professional te zijn? Alle Alle prachtige plannen zijn alleen van waar<strong>de</strong> als we<br />
ze realiseren. In het hoofdartikel van <strong>de</strong>ze<br />
editie doen collega’s al een eerste aanzet.<br />
De komen<strong>de</strong> tijd zal het on<strong>de</strong>rwerp<br />
meer dan eens op <strong>de</strong> agenda<br />
staan. Laat je dus horen en doe<br />
mee! Voor nu wens ik ie<strong>de</strong>reen<br />
heerlijke feestdagen toe!<br />
*Onze kernambities zijn: goed hoger<br />
beroepson<strong>de</strong>rwijs van formaat;<br />
innovatie door state-of-the-art<br />
praktijkgericht on<strong>de</strong>rzoek;<br />
talentontwikkeling – eigentijds<br />
en op maat; uitsteken<strong>de</strong><br />
campus voor leren, werken<br />
en leven; dialoog en cocreatie<br />
met partners en<br />
stakehol<strong>de</strong>rs; leren<strong>de</strong><br />
organisatie van<br />
professionals.<br />
5
Loopbaanlad<strong>de</strong>r<br />
Menno Karel (24)<br />
Studie: Pabo (2011)<br />
Baan: leerkracht van groep 4 op Daltonschool <strong>de</strong> Leeuwerik<br />
Brutosalaris: privé<br />
Wil<strong>de</strong> als kind wor<strong>de</strong>n: piloot<br />
Je hebt na je studie meteen een baan gevon<strong>de</strong>n. Knap?<br />
“Daar heb ik geluk mee gehad. Ik heb me in Pabo 3 aangemeld voor een invalpoule en<br />
heb via die poule een keer lesgegeven op <strong>de</strong> school waar ik nu op zit. Toen al dacht ik:<br />
goh, hier zou ik wel willen werken. Ik twijfel<strong>de</strong> dan ook geen moment toen ik afgelopen<br />
zomer een vacature zag staan voor <strong>de</strong>ze school. Gelukkig ken<strong>de</strong> <strong>de</strong> directeur me nog<br />
van die invalbeurt. Hij bel<strong>de</strong> me naar aanleiding van mijn brief en nodig<strong>de</strong> me direct uit<br />
op gesprek. Het is gewoon fijn dat hij al wist hoe ik was in <strong>de</strong> klas.”<br />
Maar voor een Daltonschool werken is wel even wat an<strong>de</strong>rs<br />
“Absoluut. Het was dan ook een heel bewuste keuze. Ik heb het altijd krom gevon<strong>de</strong>n<br />
om lange klassikale lessen te geven, zoals dat in het reguliere on<strong>de</strong>rwijs gebeurt. Voor<br />
kin<strong>de</strong>ren die niet goed mee kunnen, <strong>gaat</strong> het te snel en voor <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren die al heel<br />
goed zijn, is het hartstikke saai. Op een Daltonschool is heel veel aandacht voor het<br />
individuele niveau van een kind.”<br />
En bevalt het? Je eigen klas?<br />
“Ontzettend. Zo’n eigen klas is geweldig. Het liefst zou ik een klas helemaal voor mezelf<br />
hebben. Lekker vijf dagen werken. Al was ik <strong>de</strong> eerste weken erg moe, er komt zoveel<br />
op je af. Zo’n eerste schooldag bijvoorbeeld, ik wist totaal niet wat ik daarmee aan<br />
moest. Op <strong>de</strong> Pabo begint je stage altijd pas na een paar weken. Die eerste dag ging ik<br />
dus totaal voorbij aan het feit dat die kin<strong>de</strong>ren nog helemaal niet weten waar <strong>de</strong> wckaart<br />
hangt en <strong>de</strong> schriften liggen. Dat vergeet ik volgend jaar zeker niet.”<br />
Menno<br />
Myrthe<br />
Myrthe van Til (23)<br />
Studie: Pabo (2010)<br />
Baan: groepsleerkracht speciaal on<strong>de</strong>rwijs op <strong>de</strong> Leon Kannerschool<br />
Brutosalaris: € 2450,-<br />
Wil<strong>de</strong> als kind wor<strong>de</strong>n: juf, kunstenaar en toen weer on<strong>de</strong>rwijzeres<br />
Je werkt met autisten, is dat een bewuste keuze?<br />
“Absoluut. Ik <strong>de</strong>nk niet dat ik nog in het on<strong>de</strong>rwijs had gezeten als ik in het reguliere<br />
on<strong>de</strong>rwijs zou werken. Ik aard in zo’n omgeving gewoon niet. De omgang met <strong>de</strong> collega’s<br />
en <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren is zo an<strong>de</strong>rs. De klassen zijn groter en <strong>de</strong> betrokkenheid kleiner. In het<br />
speciaal on<strong>de</strong>rwijs werk je met een hecht team. Ook met <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren bouw je een heel<br />
an<strong>de</strong>re band op. Je creëert eer<strong>de</strong>r een veilige haven voor <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren dan dat je hecht met<br />
ze wordt. ‘Uit het oog uit het hart’ is het vaak bij autisten.”<br />
Is dat niet ontzettend zwaar?<br />
“Soms wel. Maar je leert van ie<strong>de</strong>r moment. Vooral als het <strong>gaat</strong> om je grenzen bepalen.<br />
Je moet je er constant van bewust zijn dat <strong>de</strong>ze kin<strong>de</strong>ren vanuit een an<strong>de</strong>re gedachte<br />
han<strong>de</strong>len dan jij. Zodra je die gedachte loslaat, kan dat hele grote gevolgen hebben. Ik<br />
ben pas een keer bedreigd en geïntimi<strong>de</strong>erd door een leerling en kon mezelf niet meer<br />
voorhou<strong>de</strong>n dat hij het niet op <strong>de</strong> persoon speel<strong>de</strong>. Ik ben er letterlijk ziek van geweest,<br />
gelukkig maar een paar dagen. Heftig misschien, maar wat mij betreft <strong>de</strong> beste manier om<br />
ergens van te leren. Hoe har<strong>de</strong>r je op je bek <strong>gaat</strong>, <strong>de</strong>s te beter kun je met situaties omgaan.”<br />
Was je wel voorbereid op <strong>de</strong>ze manier van lesgeven?<br />
“Nee, totaal niet. Er wordt amper aandacht besteed aan an<strong>de</strong>rsoortig on<strong>de</strong>rwijs. Er zijn<br />
minoren die zich richten op speciaal on<strong>de</strong>rwijs, maar daar kun je er maar één van kiezen.<br />
Ook <strong>de</strong> didactische kant van het vak wordt wat mij betreft veel te weinig belicht op <strong>de</strong> Pabo.<br />
Aan <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re kant: ik <strong>de</strong>nk dat geen enkele studie je klaar kan stomen voor dit vak. Je leert<br />
het echt door het te doen.”<br />
Schoon twee keer per jaar je computer<br />
op. De opslag van documenten<br />
verbruikt energie op <strong>de</strong> server.
Kun<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Alle <strong>de</strong>kkingen die je als stu<strong>de</strong>nt<br />
nodig hebt in één zorgverzekering. Handig.<br />
De Interpolis Stu<strong>de</strong>ntenZorgverzekering. Die sluit je af zon<strong>de</strong>r iets uit te hoeven zoeken.<br />
Regel het binnen 10 minuten op rabobank.nl/stu<strong>de</strong>ntenzorgverzekering<br />
Interpolis. Glashel<strong>de</strong>r<br />
Verkrijgbaar bij <strong>de</strong> Rabobank.<br />
jij <strong>de</strong> 6 <strong>de</strong>kkingen vin<strong>de</strong>n uit <strong>de</strong><br />
Interpolis Stu<strong>de</strong>ntenZorgverzekering?
8<br />
Van een ge<strong>de</strong>el<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijsvisie<br />
naar een geolied rooster<br />
Voor een goed rooster moet je het eerst<br />
eens zijn over <strong>de</strong> uitgangspunten van je<br />
on<strong>de</strong>rwijs, vindt het programmateam<br />
Roosteren. Daarom werkt het team nu aan<br />
een <strong>hogeschool</strong>bre<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijsvisie. Die<br />
<strong>gaat</strong> <strong>de</strong> basis vormen voor <strong>de</strong> manier waarop<br />
op <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> wordt geroosterd. Het<br />
kost even tijd, maar dan heb je ook wat.<br />
Danny Dukers, lid van het programmateam roosteren, zegt<br />
het zo: “Je woont samen in een groot huis en je <strong>de</strong>elt <strong>de</strong><br />
badkamer en <strong>de</strong> keuken. Wil dat werken, dan moet je goe<strong>de</strong><br />
afspraken maken.” Die afspraken blijken op <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong><br />
per cluster of zelfs per opleiding te verschillen, wat het lastig<br />
maakt een goed rooster in elkaar te zetten.<br />
Veel wensen<br />
Eerlijk is eerlijk: roosteren is een uitermate ingewikkel<strong>de</strong><br />
zaak. De ruim 8000 stu<strong>de</strong>nten aan ruim 20 verschillen<strong>de</strong><br />
opleidingen, contractactiviteiten en het MLO moeten<br />
allemaal hun lessen kunnen volgen. Ze willen ruim van<br />
te voren weten waar ze aan toe zijn, zo min mogelijk<br />
wijzigingen op Blackboard zien en het liefst een<br />
aaneengesloten programma volgen. En dat zijn dan alleen<br />
nog maar <strong>de</strong> wensen van <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten. Ook <strong>de</strong> docenten<br />
en opleidingen hebben hun eigen voorkeuren. Sommige<br />
clusters zweren bij een les van een uur, terwijl an<strong>de</strong>re liever<br />
een half uur vullen. Voor <strong>de</strong> ene werkvorm is een groep van<br />
25 het maximum, terwijl bij een an<strong>de</strong>re rustig 150 stu<strong>de</strong>nten<br />
Het programmateam<br />
In het programmateam zitten vertegenwoordigers van<br />
alle clusters: Danny Dukers (on<strong>de</strong>rwijsmanager HLO),<br />
Lucienne van Laar (on<strong>de</strong>rwijsmanager Fysiotherapie),<br />
Ellie van <strong>de</strong>r Geest (on<strong>de</strong>rwijsmanager Pabo), Herman<br />
Morsch (on<strong>de</strong>rwijsmanager HBO-Rechten), Aart Rietveld<br />
(on<strong>de</strong>rwijsmanager TP), Dora Woudstra (manager ICT),<br />
André Heldoorn (manager On<strong>de</strong>rwijson<strong>de</strong>rsteuning),<br />
Birgitta Bexten (beleidsadviseur informatiemanagement). Als<br />
programmalei<strong>de</strong>r is (van buiten <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong>) Hugo-Jan<br />
Ruts aangetrokken.<br />
HL-KRANT <strong>de</strong>cember 2011<br />
kunnen aanschuiven. En dan hebben we het nog niet over<br />
<strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> processen, applicaties en datastromen<br />
die niet op elkaar aansluiten. Zie dat maar eens allemaal te<br />
vertalen in een rooster waar ie<strong>de</strong>reen gelukkig van wordt.<br />
Dat is lastig.<br />
Gemeenschappelijke uitgangspunten<br />
Het programmateam roosteren trok zich terug ‘op <strong>de</strong><br />
hei’. Bij terugkomst waren er zes <strong>de</strong>elprojecten benoemd<br />
die allemaal aangepakt moeten wor<strong>de</strong>n om tot een<br />
goed rooster te komen (zie ka<strong>de</strong>r). Inmid<strong>de</strong>ls heeft het<br />
programmateam uitgezocht wat bij alle opleidingen <strong>de</strong><br />
uitgangspunten voor hun on<strong>de</strong>rwijs zijn. “Alle opleidingen<br />
hebben gereageerd, daar zijn we erg blij mee,” aldus Danny.<br />
De <strong>hogeschool</strong>bre<strong>de</strong> uitgangspunten die nu gel<strong>de</strong>n<br />
blijken niet voor ie<strong>de</strong>reen vanzelfsprekend. Maar, vindt het<br />
programmateam, wil je een goed systeem kunnen opzetten,<br />
dan moet je op zijn minst een ge<strong>de</strong>el<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijsvisie<br />
hebben. “We willen zoveel mogelijk consensus over<br />
uitgangspunten die voor ie<strong>de</strong>reen gel<strong>de</strong>n”, zegt Lucienne<br />
van Laar, “dat kan ons inziens alleen als er een gezamenlijke<br />
visie aan ten grondslag ligt. Hoe berei<strong>de</strong>n we onze<br />
stu<strong>de</strong>nten voor op <strong>de</strong> beroepspraktijk? Hoe kijken we aan<br />
tegen studieloopbaanbegeleiding? Wat is onze visie op leren<br />
en <strong>de</strong> inrichting van <strong>de</strong> leeromgeving?” Het zijn allemaal<br />
zaken die eerst hel<strong>de</strong>r moeten zijn, wil je afspraken gaan<br />
maken over <strong>de</strong> manier waarop je ze <strong>gaat</strong> realiseren en wat je<br />
daarvoor nodig hebt. Hoe je <strong>gaat</strong> roosteren dus. “Je moet een<br />
vertrekpunt hebben” aldus Danny, “Van daaruit kun je keuzes<br />
maken. Die gemeenschappelijke on<strong>de</strong>rbouwing ontbrak tot<br />
nu toe.”<br />
Grenzen aan <strong>de</strong> vrijheid<br />
Een <strong>hogeschool</strong>bre<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijsvisie kan tot gevolg hebben<br />
dat opleidingen of clusters hun zaken an<strong>de</strong>rs moeten gaan<br />
organiseren. “Ja”, geeft Lucienne toe, “het wordt een uitdaging<br />
vast te leggen wat <strong>de</strong> grenzen zijn tussen eenheid voor<br />
<strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> en autonomie voor <strong>de</strong> opleiding.” Er blijven<br />
natuurlijk opleidingsspecifieke zaken waar niet aan getornd<br />
kan wor<strong>de</strong>n. Een voorbeeld daarvan zijn <strong>de</strong> eisen die aan<br />
<strong>de</strong> opleiding Verpleegkun<strong>de</strong> wor<strong>de</strong>n gesteld, willen <strong>de</strong><br />
stu<strong>de</strong>nten voldoen aan <strong>de</strong> BIG-registratie.<br />
Praktische invulling<br />
Bang dat het hele proces <strong>gaat</strong> lei<strong>de</strong>n tot een vaag verhaal<br />
over abstracte doelen hoeft niemand te zijn; het team<br />
streeft nadrukkelijk naar een praktische invulling van <strong>de</strong><br />
on<strong>de</strong>rwijsvisie. Wat <strong>gaat</strong> er nu dus concreet en op <strong>de</strong> korte<br />
termijn gebeuren? Om te beginnen het vaststellen van<br />
<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijsvisie. Dat moet in het voorjaar geregeld zijn.<br />
Daarna kan het team conclusies trekken over <strong>de</strong> gevolgen<br />
voor <strong>de</strong> manier van roosteren. Danny: “Een heel nieuw<br />
systeem van roosteren zal nog wel even op zich laten<br />
wachten. Maar inefficiënte han<strong>de</strong>lingen als het dubbel<br />
overtypen van roosterformulieren, pakken we nu al aan.”<br />
De eerste knelpunten zullen in elk geval aan het begin<br />
van het cursusjaar 2012-2013 zijn opgelost. John van <strong>de</strong>r<br />
Willik, ge<strong>de</strong>legeerd opdrachtgever voor het programma<br />
roosteren benadrukt: “Onze focus ligt in <strong>de</strong> eerste plaats<br />
bij <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten. We gaan het zo organiseren dat zij goed<br />
en goed georganiseerd on<strong>de</strong>rwijs krijgen.” De stu<strong>de</strong>nten<br />
zijn dan ook betrokken bij het zoeken naar oplossingen.<br />
Daan Dangerman en Tamara van Delft, bei<strong>de</strong>n stu<strong>de</strong>nt aan<br />
<strong>de</strong> Pabo, hebben er wel vertrouwen in. Daan: “Dit is een<br />
mooie kans om eens een keer oplossingen aan te dragen<br />
in plaats van alleen te klagen.” Tamara: “We hebben <strong>de</strong><br />
indruk dat er serieus naar ons geluisterd wordt.”<br />
Het programma Roosteren<br />
Het programma roosteren is opge<strong>de</strong>eld in<br />
zes <strong>de</strong>elprojecten.<br />
1. On<strong>de</strong>rwijsvisie en uitgangspunten<br />
roostering (praktische randvoorwaar<strong>de</strong>n<br />
waaraan <strong>de</strong> roosteraanvraag moet voldoen)<br />
2. Architectuur van <strong>de</strong> roosterketen<br />
vormgeven (beschrijven en analyseren<br />
van processen, applicaties datastromen en<br />
rollen binnen <strong>de</strong> huidige roosterketen en<br />
hun on<strong>de</strong>rlinge verban<strong>de</strong>n. Beschrijven van<br />
<strong>de</strong> verbeter<strong>de</strong> toekomstige situatie)<br />
3. Scenario’s schetsen van stu<strong>de</strong>ntenaantallen,<br />
mid<strong>de</strong>len en personeel (<strong>de</strong> mogelijke<br />
verschillen<strong>de</strong> scenario’s in relatie met <strong>de</strong><br />
roosterketen in kaart brengen)<br />
4. Taakbeleid ontwikkelen (eenduidige<br />
beschrijving van on<strong>de</strong>rwijstaken en een<br />
on<strong>de</strong>rsteunen<strong>de</strong> ICT-tool om taaktoewijzing<br />
te vergemakkelijken)<br />
5. Zorgen voor goe<strong>de</strong> communicatie en<br />
professionalisering rondom roostering<br />
6. Een technische infrastructuur voor het<br />
roosteren opzetten (vervanging huidige<br />
roosterpublicatietool).
Mediacentrum<br />
Het Mediacentrum: jouw ruimte voor<br />
inspiratie! Het Mediacentrum <strong>gaat</strong><br />
verbouwen. Binnenkort is het nog<br />
makkelijker om informatie te vin<strong>de</strong>n en<br />
wordt het prettiger om er te werken. En<br />
niet alleen voor stu<strong>de</strong>nten.<br />
Een van <strong>de</strong> kernambities van <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n luidt:<br />
uitsteken<strong>de</strong> campus voor leren, werken en leven. Het<br />
Mediacentrum vervult daarin een belangrijke rol. Bij<br />
on<strong>de</strong>rwijs draait het immers om <strong>de</strong> beschikbaarheid van<br />
informatie. Het Mediacentrum <strong>gaat</strong> binnenkort verbouwen<br />
om beter invulling te kunnen geven aan zijn taak:<br />
informatie beschikbaar stellen voor stu<strong>de</strong>nten, docenten<br />
en me<strong>de</strong>werkers.<br />
Rustig stu<strong>de</strong>ren<br />
Toine Groen, teamlei<strong>de</strong>r Mediacentrum, ziet het dagelijks<br />
gebeuren: stu<strong>de</strong>nten die op zoek zijn naar een plek waar<br />
ze met een groep in een prettige omgeving kunnen<br />
werken aan projectopdrachten. Of waar ze juist rustig<br />
kunnen stu<strong>de</strong>ren voor een toets. Met <strong>de</strong> verbouwing, die<br />
het Mediacentrum in samenwerking met het Facilitair<br />
Bedrijf <strong>gaat</strong> uitvoeren, moet dat makkelijker wor<strong>de</strong>n. Toine:<br />
“We gaan als het ware capsules creëren waar je met een<br />
groep kunt werken aan projectopdrachten. Of waar je in<br />
alle rust kunt stu<strong>de</strong>ren voor een toets die je écht moet<br />
halen.” De verbouwing zal voor <strong>de</strong> kerstvakantie zijn<br />
afgerond.<br />
Ook voor me<strong>de</strong>werkers!<br />
Het Mediacentrum is nadrukkelijk niet alleen bedoeld<br />
voor stu<strong>de</strong>nten. Ook voor docenten, lectoren en<br />
on<strong>de</strong>rsteunen<strong>de</strong> me<strong>de</strong>werkers van <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> is er<br />
veel informatie te vin<strong>de</strong>n en zijn er prettige werkplekken<br />
beschikbaar. Naslagwerken, studieboeken, dvd’s,<br />
tijdschriften, lesmetho<strong>de</strong>s, het is er allemaal!<br />
Website<br />
Het Mediacentrum beschikt over een eigen website<br />
http://mediacentrum.wordpress.com, die toegang biedt<br />
tot <strong>de</strong> miljoenen artikelen in <strong>de</strong> databanken. Er is per<br />
opleiding een scala aan websites geselecteerd, waar<br />
interessante informatie te vin<strong>de</strong>n is. De website van<br />
het Mediacentrum is vanaf elke plek bereikbaar, zodat<br />
Stu<strong>de</strong>nte Communicatie Cindy <strong>de</strong> Gil<strong>de</strong>r (19, eerstejaars): “De<br />
studieruimte is nu vaak rumoerig. Overleggen met een groepje is lastig.”<br />
Stu<strong>de</strong>nt Fysiotherapie Mario Muilwijk (23, twee<strong>de</strong>jaars): “De tafels<br />
in <strong>de</strong> Mediatheek van het Mediacentrum zijn prettig om aan te leren.<br />
En een boek is zo gehaald.”<br />
Vakinhou<strong>de</strong>lijk me<strong>de</strong>werker van het Mediacentrum Gabby <strong>de</strong> Man<br />
(47): “Het is geweldig leuk om zulk gevarieerd werk te kunnen doen.<br />
Ik zie graag nog meer bezoekers komen.”<br />
HET MEDIACENTRUM<br />
JOUW RUIMTE VOOR INSPIRATIE<br />
gebruikers ook vanuit huis bij <strong>de</strong> informatie kunnen die<br />
ze nodig hebben voor studie of werk. Dat daar behoefte<br />
aan is, blijkt: sinds begin dit jaar bezochten al meer dan<br />
75.000 bezoekers <strong>de</strong> website.<br />
Informatievaardighe<strong>de</strong>n en<br />
kennismanagement<br />
Om het gebruikers makkelijker te maken informatie<br />
te vin<strong>de</strong>n in in <strong>de</strong> databanken, verzorgen <strong>de</strong><br />
informatiebemid<strong>de</strong>laars informatiebemid<strong>de</strong>laars van het Mediacentrum gratis<br />
lessen informatievaardighe<strong>de</strong>n. Toine: “Door <strong>de</strong> groei aan<br />
informatie via via digitale mid<strong>de</strong>len zien veel mensen door <strong>de</strong><br />
bomen het bos niet meer.” Alleen al in perio<strong>de</strong> 1 zijn meer<br />
dan hon<strong>de</strong>rd lessen lessen gegeven.<br />
Spreekt een cursus<br />
informatievaardighe<strong>de</strong>n jou ook aan?<br />
Dat komt goed uit, want vanaf <strong>de</strong>cember wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze<br />
trainingen ook aangebo<strong>de</strong>n via open inschrijvingen op <strong>de</strong><br />
website! Schrijf je dus snel in of vraag onze me<strong>de</strong>werkers.<br />
Toine: “Loop eens binnen of maak gebruik van <strong>de</strong> site. Het<br />
Mediacentrum: Jouw ruimte voor inspiratie!”<br />
9
10<br />
DOOr DE OGEN VAN<br />
HL-KRANT <strong>de</strong>cember 2011
Bewust met energie omgaan? Maak een rondje door je huis en haal alle stekkers van<br />
apparaten uit het stopcontact. Plaats een aan/uit schakelaar tussen <strong>de</strong> ‘sluipverbruikers’ zoals<br />
computerapparatuur, tv of combimagnetron.<br />
Waar: Open dag 5 november, <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n<br />
Wat: Aankomend stu<strong>de</strong>nt Niels bezoekt <strong>de</strong> open dag van <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n voor het<br />
eerst. “Mooi gebouw”, vindt hij. “En een ontspannen, informele sfeer .” Tevre<strong>de</strong>n<br />
over <strong>de</strong> docenten is hij ook: “Ze hebben een prettige bena<strong>de</strong>ring”. O ja, en die trap:<br />
“Intrigerend <strong>de</strong>sign! Maar ik moet nu gaan; voorlichting over HBO-rechten.”<br />
Foto: Hielco Kuipers<br />
11
12<br />
Instellingsplan 2012-2016:<br />
wat ga jij <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> vier jaar doen?<br />
Er wordt druk gewerkt aan het Instellingsplan 2012-2016. Een belangrijk document, want het bepaalt <strong>welke</strong><br />
<strong>koers</strong> <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> vier jaar zal <strong>varen</strong>. En welk werk daarvoor verzet moet wor<strong>de</strong>n. Nu is dus het<br />
moment om mee te <strong>de</strong>nken. Ter introductie in <strong>de</strong>ze HL-krant: alles wat je moet weten over het instellingsplan.<br />
Wat houdt dat instellingsplan precies in?<br />
<strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n schrijft elke vier jaar een<br />
Instellingsplan. Daarin staat precies waar <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong><br />
voor staat, wat ze <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> vier jaar wil bereiken en<br />
wat er praktisch moet gebeuren om die doelen te halen.<br />
Een flinke klus, zo’n plan, want me<strong>de</strong>werkers in alle lagen<br />
van <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> wor<strong>de</strong>n geraadpleegd.<br />
Wie bepaalt wat er in het<br />
instellingsplan komt?<br />
Het College van Bestuur bepaalt samen met het Hoger<br />
Management Team (HMT) wat <strong>de</strong> nieuwe strategie wordt;<br />
zij benoemen dus <strong>de</strong> kernambities. Die strategie wordt<br />
daarna op tactisch niveau uitgewerkt door (opleidings)<br />
managers, docenten, me<strong>de</strong>werkers en stu<strong>de</strong>nten. Die<br />
vertalen <strong>de</strong> kernambities in operationele doelstellingen.<br />
HL-KRANT <strong>de</strong>cember 2011<br />
Op basis waarvan bepaalt <strong>de</strong><br />
<strong>hogeschool</strong> haar strategie?<br />
Dat heeft on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re te maken met <strong>de</strong> eisen die <strong>de</strong><br />
overheid stelt. Die heeft <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse hogescholen<br />
een aantal hel<strong>de</strong>re opdrachten meegegeven: <strong>de</strong> lat moet<br />
omhoog (kwaliteit boven kwantiteit); <strong>de</strong> uitval moet<br />
omlaag en het studieren<strong>de</strong>ment omhoog; hogescholen<br />
moeten zich meer profileren, relevanter wor<strong>de</strong>n voor<br />
<strong>de</strong> arbeidsmarkt en meer differentiëren. Ook voor het<br />
on<strong>de</strong>rzoek dat <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> uitvoert gel<strong>de</strong>n doelen<br />
van <strong>de</strong> overheid: <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> moet kiezen voor een<br />
dui<strong>de</strong>lijke focus, en <strong>de</strong> impact van het on<strong>de</strong>rzoek voor<br />
<strong>de</strong> economie en voor <strong>de</strong> samenleving moet omhoog.<br />
Met <strong>de</strong>ze opdrachten in <strong>de</strong> hand, bepaalt <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong><br />
vervolgens haar strategie.<br />
Zet je PC uit wanneer je langer dan een uur weg bent.<br />
Wat is er gerealiseerd<br />
van het vorige plan?<br />
Hoe ver <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> is met <strong>de</strong> verwezenlijking van <strong>de</strong><br />
doelen uit het plan 2008-2012, is vorig jaar gemeten. In<br />
<strong>de</strong> Midterm review is daarvan verslag uitgebracht. Een<br />
greep uit <strong>de</strong> conclusies: er is veel bereikt, maar ook nog<br />
veel te doen. Zo is er behoefte aan professionalisering<br />
van het on<strong>de</strong>rwijsproces en van <strong>de</strong> docenten. De<br />
on<strong>de</strong>rwijson<strong>de</strong>rsteuning door <strong>de</strong> serviceorganisatie<br />
moet beter. De contractactiviteiten zijn onvoldoen<strong>de</strong><br />
winstgevend, dus daar moet iets gebeuren. En <strong>de</strong><br />
verbinding tussen on<strong>de</strong>rwijs en on<strong>de</strong>rzoek moet sterker<br />
wor<strong>de</strong>n, zodat on<strong>de</strong>rzoek echt als didactisch mid<strong>de</strong>l<br />
ingezet kan wor<strong>de</strong>n. Daarnaast conclu<strong>de</strong>ert <strong>de</strong> MTr dat er<br />
meer centrale sturing nodig is, zodat al het werk dat in <strong>de</strong><br />
afzon<strong>de</strong>rlijke clusters verricht wordt, een bijdragen levert<br />
aan datgene waar het allemaal om draait: goed on<strong>de</strong>rwijs.<br />
Beginnen we elk jaar bij nul?<br />
Nee, elk instellingsplan bouwt voort op het plan van <strong>de</strong><br />
vorige perio<strong>de</strong>. In dit geval heeft het College van Bestuur<br />
besloten dat <strong>de</strong> zes thema’s uit het plan 2008-2012 (zie<br />
ka<strong>de</strong>r op pagina 14) nog onvermin<strong>de</strong>rd gel<strong>de</strong>n. Die hou<strong>de</strong>n<br />
we er dus in. Wat wel geactualiseerd moet wor<strong>de</strong>n, zijn<br />
<strong>de</strong> operationele doelstellingen, <strong>de</strong> plannen waarin <strong>de</strong><br />
strategie concreet wordt gemaakt. Ook moet er nog eens<br />
kritisch gekeken wor<strong>de</strong>n naar onze kernwaar<strong>de</strong>n en zullen<br />
<strong>de</strong> me<strong>de</strong>werkers van <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> be<strong>de</strong>nken wat die<br />
kernwaar<strong>de</strong>n concreet betekenen voor het werk van alledag.<br />
Tipje van <strong>de</strong> sluier:<br />
<strong>welke</strong> kant gaan we op?<br />
Het College heeft drie focusgebie<strong>de</strong>n gekozen waar <strong>de</strong><br />
<strong>hogeschool</strong> zich <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> jaren op zal richten: jeugd,<br />
life science, en gezondheidszorg. Dat zijn – niet toevallig<br />
– <strong>de</strong> gebie<strong>de</strong>n waarop we al veel expertise hebben, waar<br />
ook <strong>de</strong> masteropleidingen on<strong>de</strong>r vallen en waar het<br />
zwaartepunt van <strong>de</strong> lectoraten ligt.
De HL-krant nam al een voorschotje op het Instellingsplan en vroeg een aantal me<strong>de</strong>werkers naar hun mening.<br />
Wat is er bereikt en wat moet er nog gebeuren in <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> vier jaar? Een greep uit hun i<strong>de</strong>eën.<br />
Waar ben je trots op als je terugkijkt op <strong>de</strong><br />
afgelopen vier jaar?<br />
Ilja van Santen (manager contractactiviteiten Educatie):<br />
“Ik vind echt dat we grote stappen hebben gezet op verschillen<strong>de</strong> fronten. Binnen ons<br />
cluster is ruimte voor passie en talent. Een mooi voorbeeld is <strong>de</strong> ontwikkeling van <strong>de</strong><br />
post-hbo opleiding On<strong>de</strong>rwijs en Mo<strong>de</strong>rne Media. Die is ontstaan uit passie en voorziet<br />
in een grote behoefte in het on<strong>de</strong>rwijsveld.”<br />
Tim Edwards, Saskia Versteeg en Lars van Rooijen (Stu<strong>de</strong>ntenraad) “We zijn trots dat er<br />
een honours-programma is opgezet. Ver<strong>de</strong>r zijn wij ook erg te spreken over <strong>de</strong> nieuwe<br />
aanbouw.”<br />
Martine Haak (on<strong>de</strong>rwijsmanager Kunstzinnige Therapie, lid projectgroep Instellingsplan)<br />
“We hebben hard gewerkt aan talentontwikkeling, bijvoorbeeld met <strong>de</strong> verbeter<strong>de</strong><br />
studieloopbaanbegeleiding, <strong>de</strong> ontwikkeling van minoren en het honoursprogramma.”<br />
INSTELLINGSPLAN<br />
HOGESCHOOL<br />
LEIDEN 2012-2016<br />
Jaap van <strong>de</strong>r Stel (lector Geestelijke Gezondheidszorg)<br />
“De aanstelling van lectoren en <strong>de</strong> uitbreiding van het aantal lectoraten is een belangrijk<br />
feit. Maar we staan hier nog aan het absolute begin.”<br />
Marja Krosenbrink (docent Bio-informatica) “Ik ben trots op onze drie lectoraten. Ze geven<br />
het on<strong>de</strong>rwijs een goe<strong>de</strong> impuls. Stu<strong>de</strong>nten vin<strong>de</strong>n hier stages en afstu<strong>de</strong>erplekken.<br />
Docenten krijgen <strong>de</strong> mogelijkheid (weer eens) on<strong>de</strong>rzoek te doen.”<br />
Chantal Wirtz (kwaliteitscoördinator On<strong>de</strong>rwijs en On<strong>de</strong>rzoek) “In 2009 is <strong>de</strong> Toolkit<br />
accreditatie opgeleverd met daarin on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re een auditsystematiek, uitleg over hoe je<br />
kunt werken volgens <strong>de</strong> PDCA-cyclus en een procesbeschrijving voor <strong>de</strong> accreditatie van<br />
een opleiding. Een belangrijke start voor een <strong>hogeschool</strong>breed kwaliteitszorgsysteem. We<br />
zijn nu bezig om het systeem vanuit het project Instellingstoets ver<strong>de</strong>r te ontwikkelen.”<br />
13
14<br />
Wat is er blijven liggen en moet dus in <strong>de</strong><br />
komen<strong>de</strong> vier jaar wor<strong>de</strong>n aangepakt?<br />
Ilja: “We zijn erg gegroeid en dat geeft veel druk op <strong>de</strong> roosters en <strong>de</strong> logistieke processen.<br />
Ik maak me wel eens zorgen over <strong>de</strong> werkdruk.”<br />
Tim, Saskia en Lars: “Wat ons betreft leert <strong>de</strong> organisatie nog niet van haar fouten.<br />
Wanneer stu<strong>de</strong>nten feedback geven op het on<strong>de</strong>rwijs blijft dit advies nog te vaak liggen.<br />
Ver<strong>de</strong>r is professionaliteit bij sommige docenten nog te weinig aanwezig.”<br />
Martine: “Passie is in het on<strong>de</strong>rwijs volop vertegenwoordigd, maar weten we dit ook bij<br />
onze stu<strong>de</strong>nten op te wekken? Ik hoop dat er <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> vier jaar meer ruimte komt voor<br />
eigen inbreng en initiatieven van stu<strong>de</strong>nten. En dat we veel investeren in <strong>de</strong> herziening<br />
van <strong>de</strong> roostersystematiek, waarbij <strong>de</strong> visie op goed on<strong>de</strong>rwijs het uitgangspunt is.”<br />
Jaap: “De lectoren zijn nog maar matig geïntegreerd in het schoolsysteem. In het<br />
management en (als adviseur van) het bestuur is hun positie nog erg terloops. In <strong>de</strong><br />
komen<strong>de</strong> tien jaar moet en kan dat veran<strong>de</strong>ren. De school weet dan ook veel beter<br />
Ilja: “In <strong>de</strong> kernwaar<strong>de</strong>n kan ik me vin<strong>de</strong>n, die mogen blijven. Vanuit maatschappelijke<br />
betrokkenheid kunnen we nog meer invulling geven aan het concept ‘ een leven lang leren’.<br />
Na het afron<strong>de</strong>n van een bachelor <strong>gaat</strong> het leren door, dat vraagt <strong>de</strong> arbeidsmarkt ook.”<br />
Tim, Saskia en Lars: “Binnen vier jaar moet <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nt dagelijks het gevoel krijgen dat hij<br />
of zij op <strong>de</strong> eerste plek staat - en niet min<strong>de</strong>r.”<br />
Martine: “Ik ben heel blij met <strong>de</strong> profilering als UNESCO-school. Ik <strong>de</strong>nk dat<br />
samenlevingsgerichte, opleidingsoverstijgen<strong>de</strong> gemeenschappelijke doelstellingen<br />
heel motiverend zijn voor stu<strong>de</strong>nten en tegelijkertijd ook meer gemotiveer<strong>de</strong><br />
stu<strong>de</strong>nten aantrekken. Wat mij betreft zijn die lei<strong>de</strong>nd voor <strong>de</strong> vormgeving<br />
van het nieuwe instellingsplan.”<br />
Jaap: “Focus je extra goed op een paar sectoren in het veld; probeer relatief klein te blijven.<br />
wat voor soort lectoren ze nodig heeft, en wat ze van die mensen mag verlangen, hoe<br />
ze hen het beste kan inzetten bij on<strong>de</strong>rwijs en on<strong>de</strong>rzoek, én hoe ze in formele zin<br />
een belangrijker stem kunnen krijgen bij <strong>de</strong> besluitvorming. Dat is ook belangrijk als<br />
voorbereiding voor een toekomstige hechtere samenwerking met <strong>de</strong> universiteit(en).”<br />
Marja: “Ik <strong>de</strong>nk dat we nog meer <strong>de</strong> co-creatie en dialoog met het werkveld kunnen<br />
zoeken om onze opleidingen te verbeteren en aan te laten sluiten op wat het werkveld<br />
nodig heeft. Bij <strong>de</strong> Zorg Aca<strong>de</strong>mie Lei<strong>de</strong>n zoeken we bijvoorbeeld actief naar <strong>de</strong> input van<br />
steakhol<strong>de</strong>rs om een doorlopen<strong>de</strong> leerlijn verpleegkun<strong>de</strong> niveau 4-5 te ontwikkelen.”<br />
Chantal: “De lectoraten kunnen meer samenwerken op één thema. Over <strong>de</strong> grenzen van<br />
opleidingen of clusters heen reiken en zich meer oriënteren op belangrijke ontwikkelingen<br />
en vraagstukken vanuit <strong>de</strong> maatschappij en <strong>de</strong> beroepspraktijk. Ver<strong>de</strong>r <strong>de</strong>nk ik dat we <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>skundigheid en expertise van docenten en me<strong>de</strong>werkers beter moeten inzetten. We zijn<br />
soms te snel geneigd om externen in te schakelen.”<br />
De kernambities van <strong>de</strong><br />
<strong>hogeschool</strong><br />
■ Goed hoger beroepson<strong>de</strong>rwijs van formaat<br />
■ Innovatie door state-of-the-art praktijkgericht<br />
on<strong>de</strong>rzoek<br />
■ Talentontwikkeling - eigentijds en op maat<br />
■ Uitsteken<strong>de</strong> campus voor leren, werken en leven<br />
■ Dialoog en co-creatie met partners en<br />
stakehol<strong>de</strong>rs<br />
■ Leren<strong>de</strong> organisatie van professionals<br />
Wat wordt wat jou betreft <strong>de</strong> <strong>koers</strong> van <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> vier jaar?<br />
HL-KRANT <strong>de</strong>cember 2011<br />
INSTELLINGSPLAN<br />
HOGESCHOOL<br />
LEIDEN 2012-2016<br />
Haal meer vwo-stu<strong>de</strong>nten binnen, maar probeer van <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> geen universiteit te<br />
maken. Het risico is namelijk dat je dan vooral ‘omhoog’ kijkt, en niet meer bent dan een<br />
B-variant van een aca<strong>de</strong>mische opleiding.”<br />
Marja: “Ik <strong>de</strong>nk dat <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n zich zou kunnen on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n van an<strong>de</strong>re hoge-<br />
scholen door een hoge kwaliteit van het on<strong>de</strong>rwijs voor stu<strong>de</strong>nten. Ik bedoel hiermee niet<br />
zozeer <strong>de</strong> kwaliteit van het curriculum, want die is bij onze opleidingen wel goed. Maar wel<br />
die van roostering, cijferregistratie en toetsing. Als <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>rziekten helemaal opgelost zijn,<br />
<strong>de</strong>nk ik dat we <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nttevre<strong>de</strong>nheid enorm kunnen verbeteren.”<br />
Chantal: “Persoonlijk heb ik <strong>de</strong> voorkeur voor een kleinschalige <strong>hogeschool</strong>, waardoor stu<strong>de</strong>nten<br />
korte lijnen met docenten hebben, net als me<strong>de</strong>werkers en docenten on<strong>de</strong>rling. Maar we<br />
zijn een mid<strong>de</strong>lgrote en multisectorale <strong>hogeschool</strong>, dus moeten we onze zaken goed organiseren.<br />
We zijn al goed bezig , maar op dit gebied moet ook nog veel gebeuren.”
<strong>Hogeschool</strong><br />
Lei<strong>de</strong>n doet<br />
een Serious<br />
request<br />
Serious request, dé inzamelingsactie<br />
van 3FM en het ro<strong>de</strong> Kruis, houdt<br />
Lei<strong>de</strong>n van 18 tot 24 <strong>de</strong>cember in <strong>de</strong><br />
ban. Inmid<strong>de</strong>ls borrelt en bruist het van<br />
<strong>de</strong> activiteiten op <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n.<br />
‘Het past bij <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> om hieraan<br />
mee te doen.’<br />
Het is inmid<strong>de</strong>ls <strong>de</strong> achtste keer dat <strong>de</strong> dj’s van 3 FM zich<br />
laten opsluiten in het Glazen Huis voor het goe<strong>de</strong> doel.<br />
Het ro<strong>de</strong> Kruis, vaste partner van Serious request, vraagt<br />
dit jaar aandacht voor moe<strong>de</strong>rs in oorlogsgebie<strong>de</strong>n:<br />
Help een moe<strong>de</strong>r, red een gezin’. Het Glazen Huis staat in<br />
Lei<strong>de</strong>n, en natuurlijk is <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n erbij.<br />
Trots<br />
Arnold van <strong>de</strong>r Capellen, docent bedrijfseconomie bij<br />
<strong>de</strong> opleiding Commerciële Economie, vindt het als<br />
<strong>hogeschool</strong>docent én als ‘Leienaar’ schitterend dat Serious<br />
request in Lei<strong>de</strong>n neerstrijkt. “Mooi dat dit gebeurt.<br />
Natuurlijk ligt onze prioriteit bij het goe<strong>de</strong> doel, en past<br />
het bij <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> om hieraan mee te doen. Het sluit<br />
immers nauw aan op <strong>de</strong> menselijke maat van waaruit wij<br />
werken. Maar ik ben vooral trots dat Lei<strong>de</strong>n zich hiermee<br />
op <strong>de</strong> kaart zet.” Het uitgangspunt van <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong><br />
is dat stu<strong>de</strong>nten zelf met i<strong>de</strong>eën komen om geld in te<br />
zamelen. Martin Jonker, stu<strong>de</strong>nt Commerciële Economie,<br />
die stage loopt bij het Leidsch Dagblad, heeft zijn stage<br />
volledig ingericht op Serious request. Hij laat alle stagiairs<br />
goe<strong>de</strong>ren en diensten inbrengen voor <strong>de</strong> veiling die het<br />
Leidsch Dagblad organiseert. Ook loopt er een initiatief<br />
van roy Zitman, stu<strong>de</strong>nt Commerciële Economie, voor een<br />
galadiner.<br />
Bewust<br />
Astrid van Schoonacker is coördinator Internationalisering<br />
bij het cluster Educatie. Zij vindt het niet meer dan logisch<br />
dat <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n volop aandacht besteedt aan <strong>de</strong><br />
actie. “Een van <strong>de</strong> doelen van het cluster is het oplei<strong>de</strong>n<br />
van internationaal georiënteer<strong>de</strong> leraren. Serious request<br />
sluit hierbij uitstekend aan.” De stu<strong>de</strong>nten van Pabo Lei<strong>de</strong>n<br />
kregen <strong>de</strong> opdracht om het thema on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> aandacht te<br />
brengen in <strong>de</strong> groep waar ze stage lopen en daar, waar<br />
mogelijk, een inzamelingsactie aan te verbin<strong>de</strong>n. “Vooral<br />
bij kin<strong>de</strong>ren tussen <strong>de</strong> vier en acht jaar is dat een hele<br />
uitdaging. Maar juist hierdoor zie ik dat stu<strong>de</strong>nten zich<br />
steeds meer bewust wor<strong>de</strong>n van het goe<strong>de</strong> doel.”<br />
Live<br />
Een stu<strong>de</strong>nt die zich met verve heeft geworpen op het<br />
goe<strong>de</strong> doel is Kim van <strong>de</strong>r Salm (20). De Pabostu<strong>de</strong>nte is<br />
vanuit haar opleiding betrokken bij Serious request.<br />
Haal <strong>de</strong> opla<strong>de</strong>r van je telefoon na het opla<strong>de</strong>n uit het stopcontact.<br />
Scheelt jaarlijks €12,26 per persoon.<br />
Kim: “Ik volg Serious request al jaren. Toen ik hoor<strong>de</strong> dat het<br />
Glazen Huis naar Lei<strong>de</strong>n kwam, wil<strong>de</strong> ik daar natuurlijk bij<br />
zijn! Ik vind het geweldig dat ik het live kan volgen, maar<br />
het geeft vooral voldoening om <strong>de</strong> actie te steunen. Op<br />
21 <strong>de</strong>cember gaan we met ons team allerlei activiteiten<br />
organiseren. Dat doen we op het D2-plein, dat voor<br />
<strong>de</strong>ze gelegenheid zal wor<strong>de</strong>n omgetoverd tot Serious<br />
requestplein. Ik heb er zin in en wil ie<strong>de</strong>reen dan ook<br />
oproepen om te komen!”<br />
Lei<strong>de</strong>n in het teken van<br />
Serious Request<br />
Serious request is <strong>de</strong> inzamelingsactie van radio-<br />
zen<strong>de</strong>r 3 FM voor het ro<strong>de</strong> Kruis. Drie dj’s laten zich<br />
zes dagen zon<strong>de</strong>r eten opsluiten in het Glazen Huis,<br />
waar ze tegen betaling verzoeknummers draaien.<br />
Dit jaar staat het huis op <strong>de</strong> Beestenmarkt in Lei<strong>de</strong>n.<br />
Ook je steentje bijdragen aan het goe<strong>de</strong> doel?<br />
Kom dan vooral naar <strong>de</strong> Beestenmarkt tussen 18 en<br />
24 <strong>de</strong>cember! Kijk ook op http://www.kominactie.nl,<br />
volg ons op Twitter/@ghinlei<strong>de</strong>n of stuur een mail<br />
naar seriousrequest@hslei<strong>de</strong>n.nl<br />
15
16<br />
HL-KRANT <strong>de</strong>cember 2011<br />
Afstu<strong>de</strong>ren<br />
mag geen toeval zijn<br />
Niet alleen meesterpianisten en profvoetballers hebben talent. Ie<strong>de</strong>r mens is op <strong>de</strong> een of an<strong>de</strong>re manier getalenteerd.<br />
Hoe kunnen we die talenten herkennen en benutten? Dat weet Paul Kop, lector Talentmanagement. Op 3 november<br />
sprak hij zijn lectorale re<strong>de</strong> uit.
Uw betoog in twee zinnen?<br />
Er wordt heel veel talent verspild, omdat we er niet<br />
volledig gebruik van maken. We kunnen veel meer uit<br />
onze stu<strong>de</strong>nten halen door hen goed te begelei<strong>de</strong>n in<br />
hun keuzes en studieloopbaan.<br />
Wat is talent volgens u?<br />
Ie<strong>de</strong>reen is uniek en heeft bijzon<strong>de</strong>re talenten. Het <strong>gaat</strong> over<br />
dingen waar je goed in bent en enthousiast van wordt. De<br />
meeste mensen verwachten dat Talentmanagement alleen<br />
over heel bijzon<strong>de</strong>re mensen <strong>gaat</strong>. Maar dit is juist niet zo. Je<br />
hoeft geen uitblinker te zijn, maar haal er wel uit wat erin zit!<br />
We hebben bijvoorbeeld mensen met autisme zo’n beetje<br />
verbannen naar <strong>de</strong> rand van <strong>de</strong> samenleving. Maar wat<br />
zijn die secuur en wat kunnen ze goed analyseren! I<strong>de</strong>ale<br />
persoonlijkhe<strong>de</strong>n voor een on<strong>de</strong>rzoeksfunctie.<br />
Waarom toch zoveel aandacht voor dit<br />
on<strong>de</strong>rwerp?<br />
Dertig procent van <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten maakt zijn<br />
(oorspronkelijke) studie niet af. We weten niet waar<br />
ze daarna blijven. Daarnaast doet een kwart van <strong>de</strong><br />
afstu<strong>de</strong>er<strong>de</strong>rs zo’n zes jaar over <strong>de</strong> studie. Daarvoor krijgen<br />
niet alleen die stu<strong>de</strong>nten, maar ook <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong><br />
een langstu<strong>de</strong>erboete. Dat is een urgent probleem op<br />
<strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n. Het is dus efficiënter en goedkoper<br />
om talenten optimaal in te zetten en bevlogenheid te<br />
creëren. Maar belangrijker nog is <strong>de</strong> kwaliteit: ie<strong>de</strong>reen die<br />
van <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n afkomt moet gewoon goed zijn.<br />
Werkgevers moeten vechten om <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten die wij<br />
afleveren. Waarom is Harvard University zo gerenommeerd?<br />
Echt niet vanwege <strong>de</strong> strenge selectie aan <strong>de</strong> poort - daarna<br />
is het ook gewoon goed op or<strong>de</strong>. Het on<strong>de</strong>rwijs is van<br />
goe<strong>de</strong> kwaliteit én <strong>de</strong> begeleiding is goed. Stu<strong>de</strong>nten<br />
wor<strong>de</strong>n gestimuleerd het beste uit zichzelf te halen.<br />
Dat willen wij ook. Dus niet door alleen <strong>de</strong> tien procent<br />
toptalenten uit te lichten. Juist niet, het <strong>gaat</strong> om ie<strong>de</strong>r<br />
individu.<br />
Hoe kun je dan talenten managen?<br />
We kunnen veel leren uit <strong>de</strong> wereld van topsport, <strong>de</strong><br />
muziek en <strong>de</strong> kunst. Niet omdat zij zich daar richten op <strong>de</strong><br />
toptalenten, maar vanwege <strong>de</strong> manier waarop ze mensen<br />
begelei<strong>de</strong>n: open, eerlijk en integer. Ie<strong>de</strong>reen weet dat<br />
die ene voetballer heel goed is met z’n linkervoet, dus <strong>de</strong><br />
teamgenoten spelen <strong>de</strong> bal aan die kant. Ie<strong>de</strong>re speler heeft<br />
Drie re<strong>de</strong>nen om aan talentmanagement te doen<br />
1. De technologische vooruitgang <strong>gaat</strong> razendsnel,<br />
door ICT en globalisering. De werving en selectie<br />
verloopt daarnaast an<strong>de</strong>rs door het gebruik van<br />
sociale media. Je loopt het risico dat je wordt uitgesloten<br />
uit <strong>de</strong> global talent pool, als je <strong>de</strong> juiste<br />
netwerken niet inzet.<br />
een specialiteit, die bij alle an<strong>de</strong>ren bekend is.<br />
Maar: als je talenten wilt gebruiken, moet je ze eerst boven<br />
tafel krijgen. En dat is nog niet zo simpel. Dat is het werk<br />
van toegepast psychologen. Zij moeten praten, praten,<br />
praten. Daar moet ruimte en tijd voor wor<strong>de</strong>n vrijgemaakt.<br />
De politie geeft het goe<strong>de</strong> voorbeeld. Leidinggeven<strong>de</strong>n<br />
gaan in gesprek met me<strong>de</strong>werkers, en er wor<strong>de</strong>n tests en<br />
assessments gedaan. Zo wordt er gekeken waar ie<strong>de</strong>reen<br />
goed in is en wat een volgen<strong>de</strong> stap kan zijn.<br />
Uw bedrijf begeleidt <strong>de</strong> politie in <strong>de</strong>ze<br />
speurtocht naar talenten. Wat is <strong>de</strong><br />
overlap met uw werk voor het lectoraat?<br />
Lagerweij & Partners on<strong>de</strong>rzoekt voor onze opdrachtgevers<br />
<strong>de</strong> persoonlijkheid van me<strong>de</strong>werkers. We kijken naar<br />
talentontwikkeling, potentiële talenten en <strong>de</strong> samenstelling<br />
van teams. Opdrachtgevers willen het beste uit hun mensen<br />
halen, om hen te motiveren, maar ook om zo tot het beste<br />
bedrijfsresultaat te komen. Wij zeggen: blijf dicht bij <strong>de</strong><br />
aanleg, <strong>de</strong> natuur en het karakter van <strong>de</strong> persoon. Mijn werk<br />
is precies <strong>de</strong> re<strong>de</strong>n dat ik gevraagd ben voor dit lectoraat,<br />
want dit gaan we met het lectoraat doen voor stu<strong>de</strong>nten.<br />
Waarin kan <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n leren<br />
van het bedrijfsleven?<br />
Me<strong>de</strong>werkers van grote bedrijven hou<strong>de</strong>n vaak hun eigen<br />
ontwikkelingsdossier bij. Daarin verzamelen ze bijvoorbeeld<br />
verslagen van functioneringsgesprekken, aantekeningen<br />
van cursussen en uitslagen van testen. Die dossiers zijn voor<br />
ie<strong>de</strong>reen inzichtelijk, zodat teams beter op elkaar kunnen<br />
inspelen. Dat kan in het on<strong>de</strong>rwijs ook. We laten nu teveel<br />
aan het toeval over of iemand zijn studie succesvol afrondt.<br />
De begeleiding moet dus beter wor<strong>de</strong>n georganiseerd.<br />
2. Het kabinet rutte wil dat Ne<strong>de</strong>rland tot <strong>de</strong> top 5 van<br />
kenniseconomieën <strong>gaat</strong> behoren. Daarom moeten we<br />
al het aanwezige talent zo goed mogelijk benutten.<br />
3. Het karakter van werk veran<strong>de</strong>rt: vaardighe<strong>de</strong>n zijn<br />
belangrijk en er komt vraag naar specialisten in plaats<br />
van generalisten.<br />
Docenten kunnen talenten van stu<strong>de</strong>nten optimaliseren<br />
én maximaliseren. Maar <strong>de</strong> druk op docenten neemt toe.<br />
Daarom zou ik ook heel graag aandacht willen vragen voor<br />
<strong>de</strong> talenten van docenten. Het is een zwaar vak, en ik vind<br />
dat docenten veel meer tijd en ruimte moeten krijgen voor<br />
hun eigenlijke vak. We moeten ze niet zoveel vermoeien<br />
met administratieve zaken. En het organisatieklimaat moet<br />
gericht zijn op talent- en teamontwikkeling. Dat betekent dat<br />
<strong>de</strong> cultuur, budgetten en planningen daarbij moeten passen.<br />
En dan het resultaat. Hoe wilt u <strong>hogeschool</strong>talenten<br />
managen?<br />
In maart of april 2012 <strong>gaat</strong> op <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> het bureau<br />
Studiesucces van start. Stu<strong>de</strong>nten die zich aanmel<strong>de</strong>n voor<br />
<strong>de</strong> opleiding TP leggen daar een soort assessment af. Met<br />
een vragenlijst en mogelijk een intakegesprek gaan we in<br />
op persoonlijkheid, cognitie, belangstelling, beroepsbeeld<br />
en motivatie. Naast <strong>de</strong> opleiding Toegepaste Psychologie,<br />
hebben ook an<strong>de</strong>re opleidingen hier al belangstelling voor<br />
getoond. En daarna, als ze beginnen aan <strong>de</strong> opleiding,<br />
krijgen ze goe<strong>de</strong> begeleiding: lief<strong>de</strong>vol en consequent. We<br />
willen onze huidige én nieuwe stu<strong>de</strong>nten veel meer volgen<br />
in hun studieloopbaan. Zo kunnen we sneller ingrijpen op<br />
hun carrière, en komen zij niet na hun afstu<strong>de</strong>ren tot <strong>de</strong><br />
ont<strong>de</strong>kking dat het beroep hen helemaal niet ligt. We willen<br />
die carrière niet aan een impuls overlaten. We hopen dat<br />
daardoor min<strong>de</strong>r stu<strong>de</strong>nten afhaken.<br />
Paul Kop (65) stu<strong>de</strong>er<strong>de</strong> arbeids- en organisatiepsychologie<br />
aan <strong>de</strong> Universiteit van Amsterdam. Hij is directeur<br />
van adviesbureau Lagerweij & Partners en een dag per<br />
week lector Talentmanagement en talentontwikkeling<br />
aan <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n.<br />
De <strong>hogeschool</strong> heeft in juni dit jaar schakelklokken op <strong>de</strong> boilers geplaatst. Over 1,2 jaar moeten die al een<br />
besparing van € 1800 hebben opgeleverd, waarmee <strong>de</strong> investering is terugverdiend. De schakelklokken<br />
maken <strong>de</strong>el uit van een groter pakket aan energiebesparen<strong>de</strong> maatregelen.<br />
17
18<br />
Bezoek onze website:<br />
WWW.HLBOOKSHOP.NL<br />
STUDIEBOEKEN ONLINE BESTELLEN BIJ DE<br />
HLBOOKSHOP LEVERT JE VAAK KORTING OP<br />
(Lees <strong>de</strong> voorwaar<strong>de</strong>n op onze website)<br />
Studieboeken voor alle<br />
HL-opleidingen op voorraad<br />
Lamineren<br />
Ateliermaterialen<br />
Laboratoriumartikelen<br />
Diverse kantoorartikelen<br />
Kopiëren en printen van internet<br />
Inbindmaterialen en inbin<strong>de</strong>n<br />
van werkstukken<br />
ALTIJD EEN REDEN<br />
OM BINNEN TE LOPEN<br />
HLBookshop is gevestigd in <strong>de</strong> <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n<br />
071-518 87 89<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
DOE MEE MET FAIRTRADE@SCHOOL!<br />
HOE?<br />
(H)EERLIJK IJS<br />
VAN<br />
BEN & JERRY S<br />
Organiseer in <strong>de</strong> week<br />
van 31 oktober t/m 4 november<br />
een originele activiteit bij jou op <strong>de</strong><br />
<strong>hogeschool</strong> met Fairtra<strong>de</strong> producten<br />
en betrek hier zoveel mogelijk stu<strong>de</strong>nten<br />
bij via Facebook & Twitter.<br />
GRATIS<br />
BIJ JOU<br />
OP DE<br />
HOGESCHOOL?<br />
BE CREATIVE, CHOOSE FAIR!<br />
Aanmel<strong>de</strong>n vóór 3 oktober via Fairtra<strong>de</strong>atschool.nl<br />
WAT DOE JIJ BIJ BRAND?<br />
Daar moet je nu over na<strong>de</strong>nken!<br />
Als er brand uitbreekt…<br />
a. Pak ik mijn dierbaarste foto’s en siera<strong>de</strong>n.<br />
b. Bel ik <strong>de</strong> brandweer en wacht rustig af.<br />
c. Pak ik <strong>de</strong> sleutel en vlucht het huis uit.<br />
Doe <strong>de</strong> test op www.watdoejijbijbrand.nl<br />
HLK nr 2-p2.indd 1 29-11-11 14:19<br />
HL-KRANT <strong>de</strong>cember 2011<br />
’
Vraag & Aanbod<br />
Gou<strong>de</strong>n geweten van <strong>de</strong> Pieterskerk<br />
Sanne van Hoek wil<strong>de</strong> afstu<strong>de</strong>ren door <strong>de</strong> Pieterskerk Lei<strong>de</strong>n<br />
(ver<strong>de</strong>r) te verduurzamen. Me<strong>de</strong> dankzij <strong>de</strong> inzet van <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nte<br />
Commerciële Economie kan directrice Frieke Hurkmans nu een<br />
gou<strong>de</strong>n certifi caat laten zien.<br />
Vol spanning liep Pieterskerk-directeur Frieke Hurkmans afgelopen juni met Sanne<br />
van Hoek tussen reusachtige pilaren, een keurmeester in hun kielzog. “We had<strong>de</strong>n<br />
net een presentatie gegeven aan Green Key. Deze certificeringsinstantie kwam<br />
<strong>de</strong> duurzaamheid van Pieterskerk Lei<strong>de</strong>n toetsen.” Sanne en Frieke moesten <strong>de</strong><br />
keurmeester rondlei<strong>de</strong>n en laten zien waar bijvoorbeeld <strong>de</strong> schoonmaakmid<strong>de</strong>len<br />
ston<strong>de</strong>n. “We had<strong>de</strong>n ons werk goed gedaan en vorm<strong>de</strong>n die dag een echt duo”,<br />
vervolgt <strong>de</strong> directrice.<br />
“We hoopten op een zilveren certificering”, vertelt Frieke. Dat ze twee weken later een<br />
gou<strong>de</strong>n duurzaamheidswaar<strong>de</strong> kreeg toegewezen, was een aangename verrassing.<br />
“Wij zijn het eerste Mid<strong>de</strong>leeuwse gebouw in Europa met zo’n internationaal<br />
duurzaamheidscertificaat. En dat is mooie marketing, ook al is dat een bijgevolg.”<br />
Meer willen<br />
Frieke vindt duurzaamheid voor Pieterskerk Lei<strong>de</strong>n een voorwaar<strong>de</strong>. “Onze<br />
evenementenlocatie – ’t is geen kerk meer – is een monument dat behou<strong>de</strong>n moet<br />
blijven. Gewetensvolle klanten vragen om een duurzame aanpak en ver<strong>de</strong>r is onze<br />
organisatie maatschappelijk betrokken.” Het bedrijf was daarom al erg duurzaam<br />
ingesteld, maar wil<strong>de</strong> meer en zocht in april 2010 contact met Green Key.<br />
Rustig en zelfstandig<br />
Sanne was <strong>de</strong>stijds nog stagiair bij <strong>de</strong> Pieterskerk vanuit een minor, en kreeg lucht van<br />
<strong>de</strong> plannen. Frieke: “Door die eer<strong>de</strong>re stage ken<strong>de</strong> ik Sanne. We had<strong>de</strong>n heel prettig<br />
contact. Ze is een rustige, zelfstandige en hardwerken<strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nte.” Ze vroeg Frieke om een<br />
afstu<strong>de</strong>erproject te koppelen aan <strong>de</strong> duurzaamheidswens, met als on<strong>de</strong>rzoeksvragen: <strong>welke</strong><br />
waar<strong>de</strong> hechten klanten en me<strong>de</strong>werkers van Pieterskerk Lei<strong>de</strong>n aan duurzaamheid? En hoe<br />
behalen we een Green Key-certificaat?<br />
Eisen<br />
Green Key vroeg om bewijzen van duurzame keuzes. Allerlei facturen en opdrachtverzoeken<br />
moesten wor<strong>de</strong>n opgezocht, gedigitaliseerd en opgeslagen volgens specifieke eisen. Alles<br />
kwam aan bod: energiespecificaties, soorten verf die in het kerkgebouw waren gebruikt,<br />
<strong>de</strong> precieze samenstelling van <strong>de</strong> kurkvloer. Het werk van Sanne verliep voorspoedig en<br />
gelukkig bleek Pieterskerk Lei<strong>de</strong>n niet rigoureus <strong>koers</strong> te hoeven wijzigen: “We had<strong>de</strong>n al<br />
duurzame uitgangspunten voor restauraties, catering, materiaalgebruik en communicatie.<br />
Alleen in <strong>de</strong> bedrijfsvoering was nog winst te behalen, bijvoorbeeld door een keuring voor<br />
nieuwe leveranciers en het schenken van fair tra<strong>de</strong>-koffie.”<br />
Hofleverancier stagiairs<br />
Frieke vond <strong>de</strong> ontwikkeling van haar stagiair opmerkelijk. “Tij<strong>de</strong>ns haar minor-stage<br />
behoef<strong>de</strong>n haar stukken soms verbetering. Een halfjaar later was daar nauwelijks sprake<br />
van.” Pieterskerk Lei<strong>de</strong>n kreeg praktische en logische aanbevelingen aangereikt. Frieke: “Ze<br />
kreeg een prachtige 7 voor haar werk. Maar op basis van toepasbaarheid was mijn cijfer een<br />
dikke acht geweest.” re<strong>de</strong>n voor Pieterskerk Lei<strong>de</strong>n om <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> aan te hou<strong>de</strong>n als<br />
hofleverancier voor stagiairs.<br />
Wat zegt Sanne over haar stage?<br />
“Ik heb mijn stage er<strong>varen</strong> als zeer positief en<br />
leerzaam. Door <strong>de</strong> prettige werksfeer en <strong>de</strong><br />
vrijheid voor eigen i<strong>de</strong>eën en initiatief, heb<br />
ik mijzelf goed kunnen ontwikkelen. Frieke<br />
leer<strong>de</strong> mij functioneren in een professionele<br />
werkomgeving. Zo heb ik bijvoorbeeld beter<br />
leren plannen. Advies en soms kritiek van<br />
Frieke en collega’s hebben mij geleid naar een<br />
ruime voldoen<strong>de</strong> en veel ervaring.”<br />
19
“Dat is een handige agenda met insteekhoesjes<br />
vol foto’s van vrien<strong>de</strong>n en familie. Eromheen<br />
zit een elastiek met mijn naam erop: Berkamp,<br />
géén Bergkamp.”<br />
“Daar zit lippencrème in van<br />
<strong>de</strong> Bodyshop. Ja, weer iets<br />
met ‘body’. Toeval hoor.”<br />
“Er hangen vier fotootjes aan mijn sleutelbos: van mijn<br />
moe<strong>de</strong>r, mijn ou<strong>de</strong>re zus, <strong>de</strong> kat en ik. Ik woon met hen<br />
in Amsterdam. Hoewel mijn zus vaak weg is - ze zit nu<br />
bijvoorbeeld in Amerika - vormen we een hecht gezin.”<br />
<strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n<br />
Larissa Berkamp (21)<br />
eerstejaars Fysiotherapie<br />
Bezoekadres: Zernikedreef 11, 2333 CK Lei<strong>de</strong>n<br />
Postadres: Postbus 382, 2300 AJ Lei<strong>de</strong>n<br />
Telefoon: (071) 518 88 00<br />
E-mail: stu<strong>de</strong>ren@hslei<strong>de</strong>n.nl<br />
Internet: www.hslei<strong>de</strong>n.nl<br />
“Ik ben vegetariër. Bovendien heb ik altijd goed<br />
op mijn voeding en lijf gelet. Vroeger <strong>de</strong>ed ik<br />
aan topsport, handbal bij hoofdklasseclub VOC<br />
Amsterdam. Zes jaar terug moest ik stoppen na<br />
een knieblessure. Maar ik ben gezond blijven eten.<br />
Dat fruitbakje <strong>gaat</strong> al mee sinds <strong>de</strong> basisschool.”<br />
Hoofdredactie: Marketing & Communicatie<br />
E-mail: redactie@hslei<strong>de</strong>n.nl<br />
Teksten: Castel Communicatie, Amsterdam<br />
Advertenties: Bureau Nassau, Amsterdam (020) 623 09 05<br />
Vormgeving: Creja ontwerpen, Lei<strong>de</strong>rdorp<br />
“Ik vond <strong>de</strong> kaft van dit<br />
aantekeningenblok mooi en<br />
toepasselijk. Het menselijk<br />
lichaam, getekend door<br />
Leonardo Da Vinci.”<br />
Druk: De Groot Drukkerij, Goudriaan<br />
Foto’s: Hielco Kuipers, iStock Photo<br />
Oplage: 9000 exemplaren<br />
ISSN 1876 – 7257<br />
De HL krant verschijnt 4 keer per jaar.<br />
“Die map met anatomische<br />
schetsen nam ik afgelopen<br />
jaar mee uit Amerika, toen ik<br />
op bezoek was bij mijn zus. Zij<br />
loopt stage aan <strong>de</strong> universiteit<br />
van San Diego. Ik neem <strong>de</strong> map<br />
vaak mee, want hij is met twaalf<br />
insteekbla<strong>de</strong>n veel compacter dan<br />
ons anatomieboek. De meeste<br />
spieren ken ik al vanuit een<br />
eer<strong>de</strong>re (sport)opleiding: CIOS.”