04.09.2013 Views

welke koers gaat de hogeschool varen? - Hogeschool Leiden

welke koers gaat de hogeschool varen? - Hogeschool Leiden

welke koers gaat de hogeschool varen? - Hogeschool Leiden

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

HLKrANT<br />

Instellingsplan:<br />

<strong>welke</strong> <strong>koers</strong><br />

<strong>gaat</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>hogeschool</strong><br />

<strong>varen</strong>?<br />

<strong>Hogeschool</strong> stort zich op Serious Request – Programmateam<br />

Roosteren zoekt oplossingen in ge<strong>de</strong>el<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijsvisie –<br />

Pieterskerk duurzamer met hulp van <strong>hogeschool</strong>stu<strong>de</strong>nt<br />

<strong>de</strong>cember 2011 | nr. 4 www.hslei<strong>de</strong>n.nl


2<br />

Inhoud<br />

3 Vijf vragen aan<br />

Klus: binnen zeven weken een event opzetten voor Serious request.<br />

4 Kort nieuws<br />

Zeshon<strong>de</strong>rd kin<strong>de</strong>ren knutselen met hun DNA op <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong>.<br />

5 Column van het College van Bestuur<br />

Agnita Mur doet een voorzet voor het instellingsplan.<br />

6 Loopbaanlad<strong>de</strong>r<br />

Na <strong>de</strong> Pabo: elke school is an<strong>de</strong>rs.<br />

8 Een rooster dat werkt voor ie<strong>de</strong>reen<br />

Nieuwe programmateam zoekt integrale oplossingen.<br />

9 Schoolbibliotheek? Nee, mediacentrum!<br />

Fijner werken, makkelijker zoeken.<br />

10 Fotorubriek: door <strong>de</strong> ogen van<br />

Aankomend stu<strong>de</strong>nt Niels informeert bij HBO-rechten.<br />

12 Instellingsplan 2012-2016<br />

Waar moet het heen met <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n?<br />

15 Nog een keer Serious Request<br />

De <strong>hogeschool</strong> maakt zich op voor een <strong>de</strong>cembermaand vol actie.<br />

16 Paul Kop houdt zijn lectorale re<strong>de</strong><br />

Ne<strong>de</strong>rland <strong>gaat</strong> te nonchalant om met talenten.<br />

19 Vraag en aanbod<br />

Sanne maakt <strong>de</strong> Pieterskerk Lei<strong>de</strong>n duurzaam.<br />

20 Mijn tas<br />

Larissa zweert bij haar fruitbakje.<br />

HL-KRANT <strong>de</strong>cember 2011<br />

15 5<br />

Bacheloropleidingen<br />

Aca<strong>de</strong>mische Opleiding Leraar Basison<strong>de</strong>rwijs<br />

(Aca<strong>de</strong>mische Pabo)<br />

Biologie en medisch laboratoriumon<strong>de</strong>rzoek<br />

Bio-informatica<br />

Chemie<br />

Commerciële Economie<br />

Communicatie<br />

Culturele en Maatschappelijke Vorming<br />

HBO-Rechten<br />

Informatica<br />

Kunstzinnige Therapie<br />

Leraar Basison<strong>de</strong>rwijs (Pabo)<br />

Lerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn<br />

Lerarenopleiding Omgangskun<strong>de</strong><br />

Maatschappelijk Werk en Dienstverlening<br />

Management in <strong>de</strong> Zorg<br />

Opleiding tot Fysiotherapeut<br />

Opleiding tot Verpleegkundige<br />

Personeel en Arbeid<br />

Sociaal Juridische Dienstverlening<br />

Sociaal Pedagogische Hulpverlening<br />

Toegepaste Psychologie<br />

Masteropleidingen<br />

Jeugdzorg<br />

Fysiotherapie/Oefentherapie bij mensen met chronische<br />

ziekten (in samenwerking met Hanze<strong>hogeschool</strong> Groningen)<br />

Advanced Nursing Practice<br />

Associate <strong>de</strong>gree-opleidingen<br />

Lerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn<br />

Lerarenopleiding Omgangskun<strong>de</strong><br />

Management in <strong>de</strong> Zorg


5 Vijf vragen aan<br />

Docente Karlijn Krijgsman, begeleidt rein Croll, twee<strong>de</strong>jaars<br />

Communicatie, bij een evenement voor Serious request 2011.<br />

Is het niet erg ambitieus, zo’n project?<br />

Karlijn: ‘Ja, we vragen wel veel van <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten. Binnen zeven weken een evenement<br />

opzetten waar minstens vijftig man op af komt die ook nog eens bereid zijn om geld<br />

te geven aan Serious request. En dat zon<strong>de</strong>r budget! Maar het is een enorme goe<strong>de</strong><br />

leerschool en omdat <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten een beetje mee kunnen <strong>varen</strong> op <strong>de</strong> populariteit van<br />

Serious request is het geen onbegonnen werk, tot nu toe is het allemaal goed gelukt.’<br />

rein: Ons groepje is het in<strong>de</strong>rdaad gelukt. Toch <strong>de</strong>nk ik niet dat ie<strong>de</strong>reen <strong>de</strong><br />

opdracht <strong>gaat</strong> volbrengen. Vijftien evenementen evenementen in in <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> zeven zeven weken weken<br />

over hetzelf<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwerp is behoorlijk veel in een stad stad als Lei<strong>de</strong>n. En het<br />

feit dat je eventuele sponsoren niets kunt kunt bie<strong>de</strong>n, bie<strong>de</strong>n, maakt het ook niet<br />

makkelijk.’<br />

Is er ie<strong>de</strong>r jaar zoiets voor twee<strong>de</strong>jaars<br />

communicatiestu<strong>de</strong>nten?<br />

rein: ‘Nee, wat ik begreep moeten <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten normaal<br />

allemaal allemaal een draaiboek maken en een plan be<strong>de</strong>nken.<br />

Uitein<strong>de</strong>lijk voeren ze dan maar één plan plan uit. Wat dat<br />

betreft is dit weliswaar veel zwaar<strong>de</strong>r, maar zeker leuker.<br />

Voor het ‘echie’ is toch spannen<strong>de</strong>r.’<br />

Karlijn: ‘We proberen zoveel mogelijk evenementen te<br />

koppelen aan iets iets bestaands. Dit jaar kwam natuurlijk<br />

erg erg mooi uit met <strong>de</strong> Serious request. request. We hebben het ro<strong>de</strong> ro<strong>de</strong><br />

Kruis bena<strong>de</strong>rd en zij stel<strong>de</strong>n zich op als echte opdrachtgevers<br />

naar <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten toe. toe. realistischer realistischer kun je het niet hebben.’<br />

Maar wat leren <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten hier dan van?<br />

Karlijn: ‘Plannen, promoten, organiseren, noem maar op. Als<br />

communicatieme<strong>de</strong>werker communicatieme<strong>de</strong>werker komt het best vaak voor dat je<br />

evenementen evenementen als een een congres congres of een workshop moet<br />

organiseren. Door dit project leren stu<strong>de</strong>nten<br />

goed <strong>welke</strong> valkuilen ze tegen kunnen komen.’<br />

rein: ‘Dat is zeker zo. Waar ik vooral van geleerd<br />

In <strong>de</strong>ze rubriek komen een docent en een stu<strong>de</strong>nt<br />

aan het woord over hun werk en opleiding<br />

heb, is het maken van afspraken. Ie<strong>de</strong>reen moet zich aan <strong>de</strong> gemaakte afspraken hou<strong>de</strong>n,<br />

an<strong>de</strong>rs <strong>gaat</strong> het mis. En ook: rustig blijven. Tij<strong>de</strong>ns ons evenement; een mo<strong>de</strong>show en lunch<br />

op <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> zelf, had<strong>de</strong>n we te maken met een sponsor die <strong>de</strong> hele show ineens<br />

over wil<strong>de</strong> nemen. Ze <strong>de</strong>ed heel vervelend en we von<strong>de</strong>n het lastig om daar iets van te<br />

zeggen. We zijn gelukkig rustig gebleven en hebben er uitein<strong>de</strong>lijk wel iets van gezegd. Als<br />

we dat niet had<strong>de</strong>n gedaan, was <strong>de</strong> situatie sowieso uit <strong>de</strong> hand gelopen.’<br />

Zit er nog een prijs aan vast?<br />

Karlijn: ‘De groep met het meest originele event mag<br />

backstage bij 3FM. Niet <strong>de</strong> groep die per se se het meeste<br />

geld ophaalt. Al <strong>de</strong>nk ik dat er on<strong>de</strong>rling toch best wat<br />

concurrentie is als het <strong>gaat</strong> om het opgehaal<strong>de</strong> bedrag.’<br />

rein: ‘Sommigen gaan daar wel ver in ja. Ik <strong>de</strong>nk<br />

dat het niet zo reëel is om hoog in te zetten. We<br />

waren al blij dat we om en nabij 50 man man binnen<br />

hebben gekregen. Het geld is heel belangrijk,<br />

maar je moet je er niet op blind staren.’<br />

Wat zou het project tot een groot<br />

succes maken?<br />

rein: ‘Als ie<strong>de</strong>re groep een evenement, dat<br />

voldoet voldoet aan alle gestel<strong>de</strong> eisen, eisen, heeft heeft weten neer<br />

te zetten. Dat lijkt me ambitieus genoeg.’<br />

Karlijn: ‘Dat ben ik met rein eens. Het is een<br />

ambitieus project, maar juist daarom ook goed. Het<br />

is geslaagd als het een win-win-situatie oplevert<br />

voor alle betrokkenen. De stu<strong>de</strong>nten hebben een<br />

succesvolle leerervaring, <strong>de</strong> bezoekers genieten van<br />

een leuk evenement en Het ro<strong>de</strong> Kruis heeft een<br />

mooie mooie opbrengst voor het goe<strong>de</strong> doel.’<br />

Meer lezen over Serious Request? Kijk op pagina 15.<br />

3


4<br />

kort nieuws<br />

Spugen in een potje voor <strong>de</strong> wetenschap<br />

Op 28 oktober haal<strong>de</strong> <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n het Jeugdjournaal<br />

met een recordpoging om <strong>de</strong> langste DNA-keten van<br />

Lei<strong>de</strong>n te maken. ’s Ochtends gaven stu<strong>de</strong>nten van het<br />

mid<strong>de</strong>lbaar en hoger laboratoriumon<strong>de</strong>rwijs <strong>de</strong> leerlingen<br />

in hun klas een spoedcursus DNA. ’s Middags spuug<strong>de</strong>n zo’n<br />

600 leerlingen van Leidse basisscholen op <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> in<br />

een potje en isoleer<strong>de</strong>n vervolgens hun eigen DNA. Daarna<br />

werd er een keten van zo’n 200 meter in elkaar geknutseld<br />

van <strong>de</strong> losse DNA-sliertjes. Aan het eind van <strong>de</strong> dag kreeg<br />

ie<strong>de</strong>reen zijn DNA in een potje mee naar huis.<br />

De recordpoging werd georganiseerd in het ka<strong>de</strong>r<br />

van het Kennisfestival Lei<strong>de</strong>n. Allerlei bedrijven en<br />

kennisinstellingen, waaron<strong>de</strong>r natuurlijk <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong>,<br />

open<strong>de</strong>n tij<strong>de</strong>ns het vierdaagse festival hun <strong>de</strong>uren.<br />

De recordpoging , waaraan hon<strong>de</strong>rd stu<strong>de</strong>nten van <strong>de</strong><br />

<strong>hogeschool</strong> meewerkten, was een initiatief van Stichting<br />

Technolab Lei<strong>de</strong>n. Technolab laat kin<strong>de</strong>ren tussen <strong>de</strong> 4 en<br />

15 jaar door workshops en evenementen kennismaken<br />

met natuur en techniek en werkt vaker samen met<br />

<strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n.<br />

<strong>Hogeschool</strong> beweegt op<br />

personeelsconferentie<br />

Als het <strong>gaat</strong> om gezond leven, doen <strong>de</strong> me<strong>de</strong>werkers van<br />

<strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n het nog niet zo slecht. Dat bleek op<br />

<strong>de</strong> personeelsconferentie ’stilstaan bij beweging’ op 21<br />

november, die dit jaar werd georganiseerd door het cluster<br />

Zorg. Met 280 aanmeldingen was <strong>de</strong> conferentie goed<br />

bezocht. ’s Ochtends hield Tinus Jongert, lector Innovatieve<br />

Beweegstimulering en Sport aan <strong>de</strong> Haagse <strong>Hogeschool</strong>,<br />

een lezing over <strong>de</strong> invloed van een gezon<strong>de</strong> levensstijl (niet<br />

roken, gezond eten, bewegen) op <strong>de</strong> levensverwachting.<br />

Een kleine quick scan in <strong>de</strong> zaal liet zien dat <strong>hogeschool</strong><br />

me<strong>de</strong>werkers dat weten en er ook naar han<strong>de</strong>len. ’s Middags<br />

verspreid<strong>de</strong>n <strong>de</strong> <strong>de</strong>elnemers zich over het gebouw, waar<br />

ze verschillen<strong>de</strong> workshops volg<strong>de</strong>n. Die wer<strong>de</strong>n verzorgd<br />

door <strong>de</strong> opleidingen Fysiotherapie, Verpleegkun<strong>de</strong> en<br />

Kunstzinnige Therapie. De workshops bena<strong>de</strong>r<strong>de</strong>n het<br />

centrale thema ‘stilstaan bij beweging’ vanuit een fysieke,<br />

mentale en creatieve invalshoek. Tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> conferentie<br />

werd Jeroen van Kesteren, docent aan <strong>de</strong> Pabo, door het<br />

cluster Educatie in het zonnetje gezet. Hij ontving <strong>de</strong><br />

Ton Ouwerkerkprijs 2011 voor het ontwikkelen van <strong>de</strong><br />

innovatieve leergang On<strong>de</strong>rwijs en Mo<strong>de</strong>rne Media. Ies<br />

Lohman, een van <strong>de</strong> organisatoren, kijkt met plezier terug op<br />

<strong>de</strong> dag: “We wil<strong>de</strong>n graag dat mensen er iets van opstaken,<br />

maar ook dat ze het leuk had<strong>de</strong>n. En dat is allebei gelukt.”<br />

Nieuwe internationale projecten binnengehaald<br />

Een mijlpaal voor <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n: <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> vier jaar<br />

zullen voor het eerst docenten van álle clusters afreizen<br />

naar Afrika en Mid<strong>de</strong>n-Amerika. Met <strong>de</strong> vijf projectvoorstellen<br />

die onlangs zijn goedgekeurd, is <strong>de</strong> uitvoering van<br />

internationale projecten dus een <strong>hogeschool</strong>bre<strong>de</strong> zaak<br />

gewor<strong>de</strong>n. De <strong>hogeschool</strong> kreeg groen licht voor twee<br />

projecten in Guatemala, waar men nu ver<strong>de</strong>r <strong>gaat</strong> met <strong>de</strong><br />

verbreding en verdieping van on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re een politieopleiding.<br />

In Ghana werkt <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> met twee universiteiten<br />

samen om <strong>de</strong> opleidingen voor verpleegkun<strong>de</strong> en<br />

HL-KRANT <strong>de</strong>cember 2011<br />

verloskun<strong>de</strong> te verbeteren, zodat <strong>de</strong> sterfte on<strong>de</strong>r baby’s<br />

en pas bevallen vrouwen kan wor<strong>de</strong>n teruggedrongen. In<br />

Oeganda wordt naar een accreditatie toegewerkt voor <strong>de</strong><br />

opleidingen voor politie- en gevangenisme<strong>de</strong>werkers die<br />

<strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> tussen 2005 en 2009 ook al on<strong>de</strong>rsteun<strong>de</strong>.<br />

Een twee<strong>de</strong> project leidt docenten op, zodat het primair en<br />

beroepson<strong>de</strong>rwijs in Oeganda op een hoger niveau komen.<br />

Alle projecten hebben tot doel het on<strong>de</strong>rwijs in ontwikkelingslan<strong>de</strong>n<br />

te stimuleren. <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n neemt<br />

op het gebied van internationale projecten een bijzon<strong>de</strong>re<br />

College aan <strong>de</strong><br />

Finse meren<br />

Jean-Pierre Schreurs, docent bij Commerciële Economie,<br />

verbleef in oktober in <strong>de</strong> Finse stad Hyvinkää. Op<br />

uitnodiging van <strong>de</strong> Laurea University of Applied Sciences,<br />

een Finse hbo-instelling, nam hij <strong>de</strong>el aan een congres over<br />

internationalisering. De <strong>de</strong>elnemers on<strong>de</strong>rzochten on<strong>de</strong>r<br />

an<strong>de</strong>re <strong>de</strong> mogelijkheid om een internationaal programma<br />

voor lei<strong>de</strong>rschap en management op te zetten. Schreurs<br />

gaf een college over International branding, maar had ook<br />

<strong>de</strong> gelegenheid om <strong>de</strong> vier Engelstalige minoren van <strong>de</strong><br />

<strong>hogeschool</strong> on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> aandacht van <strong>de</strong> Finnen te brengen.<br />

´De buitenlandse collega’s waren vooral on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> indruk van<br />

<strong>de</strong> minor Global Awareness en zien goe<strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n<br />

voor Finse stu<strong>de</strong>nten om <strong>de</strong>el te nemen’, aldus Schreurs. Zijn<br />

managementcollega’s zijn ook enthousiast over <strong>de</strong> Leidse<br />

minoren op het gebied van recht en international business.<br />

Omgekeerd zou<strong>de</strong>n Ne<strong>de</strong>rlandse stu<strong>de</strong>nten kunnen<br />

aanschuiven bij het Engelstalige peer-to-peeron<strong>de</strong>rwijs<br />

in Hyvinkää, dat in grote lijnen lijkt op het Ne<strong>de</strong>rlandse<br />

projecton<strong>de</strong>rwijs. ‘Dat belooft dus goe<strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n<br />

voor uitwisseling’, <strong>de</strong>nkt Schreurs. Ook Hanneke<br />

Maarseveen en René van <strong>de</strong>r Drift van Social Work droegen<br />

overigens <strong>de</strong> kennis van <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> over <strong>de</strong> grenzen uit.<br />

In november gaven ze een week les aan <strong>de</strong> Fachhochschule<br />

Darmstadt in Duitsland.<br />

plaats in on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse hbo’s: ze is al vijftien jaar<br />

actief in het buitenland en heeft van alle hbo-instellingen<br />

<strong>de</strong> meeste projecten in eigen beheer. Annemiek Ravenhorst<br />

van het team Internationalisering & Diversiteit: ‘De<br />

komen<strong>de</strong> jaren wordt er door <strong>de</strong> overheid flink bezuinigd<br />

op ontwikkelingsprojecten, dus het is erg fijn dat we <strong>de</strong>ze<br />

projecten nog kon<strong>de</strong>n laten financieren.’ In november<br />

bezochten <strong>de</strong>legaties uit Guatemala, Oeganda en Ghana<br />

Lei<strong>de</strong>n om te zien hoe het on<strong>de</strong>rwijs hier is georganiseerd.


Gusta van Bavelprijs voor<br />

me<strong>de</strong>werker Diaconessenhuis<br />

Op don<strong>de</strong>rdag 13 oktober ontving Diane Ganzevles-Hoogervorst <strong>de</strong> Gusta van<br />

Bavelprijs. Ganzevles stu<strong>de</strong>er<strong>de</strong> onlangs af aan <strong>de</strong> opleiding Management in <strong>de</strong> Zorg<br />

van <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n. Zij combineer<strong>de</strong> haar opleiding met een baan als teamlei<strong>de</strong>r<br />

bij het Diaconessenhuis in Lei<strong>de</strong>n en kon haar af<strong>de</strong>ling dan ook direct laten profi teren<br />

van haar afstu<strong>de</strong>erproject. Ze kwam met een technische vernieuwing waarmee<br />

radiologische beel<strong>de</strong>n digitaal en beveiligd verstuurd kunnen wor<strong>de</strong>n. Daarnaast<br />

verhoog<strong>de</strong> ze <strong>de</strong> continuïteit<br />

en kwaliteit van diagnostiek in<br />

ziekenhuizen door suggesties te<br />

doen voor het personeelsbeleid van<br />

het medisch-technisch personeel.<br />

‘Diane Ganzevles heeft bewezen dat<br />

zij kansen en mogelijkhe<strong>de</strong>n benut<br />

om haar i<strong>de</strong>eën te realiseren’, aldus<br />

<strong>de</strong> jury. De Gusta van Bavelprijs<br />

wordt uitgereikt aan on<strong>de</strong>rnemen<strong>de</strong><br />

en initiatiefrijke mensen met lef en<br />

passie en is dit jaar voor <strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong><br />

keer uitgereikt.<br />

Waarbenjijnu? <strong>Hogeschool</strong>stu<strong>de</strong>nten<br />

bloggen vanuit het buitenland<br />

Niels Prashad, stu<strong>de</strong>nt Personeel en Arbeid, volgt <strong>de</strong><br />

minor Global Awareness, Sustainable Development. Hiervoor doet<br />

hij een stage op <strong>de</strong> HR-af<strong>de</strong>ling van Centre of rehabilitation for the<br />

paralized in Savar (Bangla<strong>de</strong>sh), een revalidatiecentrum voor mensen<br />

met verlammingsverschijnselen.<br />

“Afgelopen 1,5 week wat meer rust gehad, doch het blijft een vol<br />

programma. De maandag, dinsdag en woensdag blijven gereserveerd<br />

voor <strong>de</strong> HR-af<strong>de</strong>ling, waar we gelukkig wat dingen on<strong>de</strong>r han<strong>de</strong>n<br />

kunnen nemen zoals <strong>de</strong> beoor<strong>de</strong>lingsformulieren en een aantal<br />

job<strong>de</strong>scriptions. Zaterdag een aantal sollicitatiegesprekken bij mogen<br />

wonen, wat nog lekker old school <strong>gaat</strong> door mid<strong>de</strong>l van een panel van<br />

3 managers die <strong>de</strong> sollicitant te grazen nemen.”<br />

Nielsprashas.waarbenjij.nu<br />

Stu<strong>de</strong>nt Kunstzinnige Therapie Jeanine Luik zit in Berlijn. Daar doet<br />

ze haar afstu<strong>de</strong>erstage op <strong>de</strong> Parzival Schule, een vrije school voor<br />

kin<strong>de</strong>ren met een verstan<strong>de</strong>lijke beperking. Ze doet on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re<br />

on<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> toepassing van muziektherapie voor kin<strong>de</strong>ren met<br />

autisme en een verstan<strong>de</strong>lijke beperking.<br />

“Het was een hele toff e week. Ik loop nu nog mee met <strong>de</strong><br />

muziektherapeut die daar werkt. De kin<strong>de</strong>ren krijgen door <strong>de</strong> dag heen<br />

in groepen muziektherapie, ‘s middags zijn we in een klas en eten met<br />

<strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren warm. Dan spelen ze buiten en hebben we vervolgens<br />

weer muzieklessen. En alles in het Duits natuurlijk! Ook mijn eerste<br />

verga<strong>de</strong>ringen afgelopen don<strong>de</strong>rdag. Dat is nog wel even wennen,<br />

maar het <strong>gaat</strong> me tamelijk goed af. Als ik mensen om me heen mag<br />

geloven spreek ik het zelfs best goed, maar ik heb wel last van een<br />

taalbarrière. Het is een goe<strong>de</strong> oefening in inventiviteit wat betreft<br />

communiceren!” jeanineluik.waarbenjij.nu<br />

[column]<br />

Agnita Mur - lid College van Bestuur<br />

Het visionaire verhaal<br />

En <strong>de</strong> praktische invulling<br />

Volgend jaar loopt ons instellingsplan af. Dat kleine, maar belangrijke boekje waarin<br />

we vastleggen wat we in vier jaar tijd willen doen en hoe we dat gaan bereiken, is<br />

weer in <strong>de</strong> maak. Gelukkig hoeven we niet bij nul te beginnen. Ten eerste omdat we<br />

nog steeds vierkant achter onze kernambities 2008-2012 staan*. Daarnaast bleek uit<br />

<strong>de</strong> midtermreview in 2010 dat <strong>de</strong>ze kernambities nog steeds gel<strong>de</strong>n en we nog het<br />

een en an<strong>de</strong>r te doen hebben.<br />

We hebben natuurlijk te maken met <strong>de</strong> eisen die <strong>de</strong> overheid aan ons stelt. De<br />

commissie Veerman pleit in het rapport Diff erentiëren in drievoud voor meer<br />

kwaliteit en meer verschei<strong>de</strong>nheid in het hoger on<strong>de</strong>rwijs. Met an<strong>de</strong>re woor<strong>de</strong>n:<br />

<strong>de</strong> hogescholen moeten het beter doen, en zich specialiseren in een kleiner aantal<br />

opleidingen. Wij hebben al eer<strong>de</strong>r een richting gekozen waarin we ons specialiseren<br />

en wij bie<strong>de</strong>n al langer een beperkt aantal bewust gekozen opleidingen aan.<br />

Om te beginnen willen we nadrukkelijk een kennisinstelling zijn met<br />

bacheloropleidingen. De binding met <strong>de</strong> regio is groot door samenwerking<br />

met partners op <strong>de</strong> lokale en regionale arbeidsmarkt. Naast onze belangrijke<br />

basisopleidingen, hebben we drie gebie<strong>de</strong>n uitgekozen waarop we onze pijlen<br />

richten: jeugd, life science, en gezondheidszorg. Die keuze komt niet uit <strong>de</strong> lucht<br />

vallen. Het zijn <strong>de</strong> gebie<strong>de</strong>n waarop we <strong>de</strong> meeste van onze masteropleidingen en<br />

onze lectoraten hebben vormgegeven.<br />

Onze <strong>koers</strong> is dus in grote lijnen dui<strong>de</strong>lijk. Maar daarmee zijn we er nog niet. Het<br />

komt er nu op aan dat we <strong>de</strong> grote lijnen ver<strong>de</strong>r gaan invullen, <strong>de</strong> visie vertalen naar<br />

<strong>de</strong> praktijk. We gaan <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> stap bepalen en zetten! Hoe zorgen we dan precies<br />

dat talenten tot ontwikkeling komen? Wat gaan we doen om een leren<strong>de</strong> organisatie<br />

en leren<strong>de</strong> professional te zijn? Alle Alle prachtige plannen zijn alleen van waar<strong>de</strong> als we<br />

ze realiseren. In het hoofdartikel van <strong>de</strong>ze<br />

editie doen collega’s al een eerste aanzet.<br />

De komen<strong>de</strong> tijd zal het on<strong>de</strong>rwerp<br />

meer dan eens op <strong>de</strong> agenda<br />

staan. Laat je dus horen en doe<br />

mee! Voor nu wens ik ie<strong>de</strong>reen<br />

heerlijke feestdagen toe!<br />

*Onze kernambities zijn: goed hoger<br />

beroepson<strong>de</strong>rwijs van formaat;<br />

innovatie door state-of-the-art<br />

praktijkgericht on<strong>de</strong>rzoek;<br />

talentontwikkeling – eigentijds<br />

en op maat; uitsteken<strong>de</strong><br />

campus voor leren, werken<br />

en leven; dialoog en cocreatie<br />

met partners en<br />

stakehol<strong>de</strong>rs; leren<strong>de</strong><br />

organisatie van<br />

professionals.<br />

5


Loopbaanlad<strong>de</strong>r<br />

Menno Karel (24)<br />

Studie: Pabo (2011)<br />

Baan: leerkracht van groep 4 op Daltonschool <strong>de</strong> Leeuwerik<br />

Brutosalaris: privé<br />

Wil<strong>de</strong> als kind wor<strong>de</strong>n: piloot<br />

Je hebt na je studie meteen een baan gevon<strong>de</strong>n. Knap?<br />

“Daar heb ik geluk mee gehad. Ik heb me in Pabo 3 aangemeld voor een invalpoule en<br />

heb via die poule een keer lesgegeven op <strong>de</strong> school waar ik nu op zit. Toen al dacht ik:<br />

goh, hier zou ik wel willen werken. Ik twijfel<strong>de</strong> dan ook geen moment toen ik afgelopen<br />

zomer een vacature zag staan voor <strong>de</strong>ze school. Gelukkig ken<strong>de</strong> <strong>de</strong> directeur me nog<br />

van die invalbeurt. Hij bel<strong>de</strong> me naar aanleiding van mijn brief en nodig<strong>de</strong> me direct uit<br />

op gesprek. Het is gewoon fijn dat hij al wist hoe ik was in <strong>de</strong> klas.”<br />

Maar voor een Daltonschool werken is wel even wat an<strong>de</strong>rs<br />

“Absoluut. Het was dan ook een heel bewuste keuze. Ik heb het altijd krom gevon<strong>de</strong>n<br />

om lange klassikale lessen te geven, zoals dat in het reguliere on<strong>de</strong>rwijs gebeurt. Voor<br />

kin<strong>de</strong>ren die niet goed mee kunnen, <strong>gaat</strong> het te snel en voor <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren die al heel<br />

goed zijn, is het hartstikke saai. Op een Daltonschool is heel veel aandacht voor het<br />

individuele niveau van een kind.”<br />

En bevalt het? Je eigen klas?<br />

“Ontzettend. Zo’n eigen klas is geweldig. Het liefst zou ik een klas helemaal voor mezelf<br />

hebben. Lekker vijf dagen werken. Al was ik <strong>de</strong> eerste weken erg moe, er komt zoveel<br />

op je af. Zo’n eerste schooldag bijvoorbeeld, ik wist totaal niet wat ik daarmee aan<br />

moest. Op <strong>de</strong> Pabo begint je stage altijd pas na een paar weken. Die eerste dag ging ik<br />

dus totaal voorbij aan het feit dat die kin<strong>de</strong>ren nog helemaal niet weten waar <strong>de</strong> wckaart<br />

hangt en <strong>de</strong> schriften liggen. Dat vergeet ik volgend jaar zeker niet.”<br />

Menno<br />

Myrthe<br />

Myrthe van Til (23)<br />

Studie: Pabo (2010)<br />

Baan: groepsleerkracht speciaal on<strong>de</strong>rwijs op <strong>de</strong> Leon Kannerschool<br />

Brutosalaris: € 2450,-<br />

Wil<strong>de</strong> als kind wor<strong>de</strong>n: juf, kunstenaar en toen weer on<strong>de</strong>rwijzeres<br />

Je werkt met autisten, is dat een bewuste keuze?<br />

“Absoluut. Ik <strong>de</strong>nk niet dat ik nog in het on<strong>de</strong>rwijs had gezeten als ik in het reguliere<br />

on<strong>de</strong>rwijs zou werken. Ik aard in zo’n omgeving gewoon niet. De omgang met <strong>de</strong> collega’s<br />

en <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren is zo an<strong>de</strong>rs. De klassen zijn groter en <strong>de</strong> betrokkenheid kleiner. In het<br />

speciaal on<strong>de</strong>rwijs werk je met een hecht team. Ook met <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren bouw je een heel<br />

an<strong>de</strong>re band op. Je creëert eer<strong>de</strong>r een veilige haven voor <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren dan dat je hecht met<br />

ze wordt. ‘Uit het oog uit het hart’ is het vaak bij autisten.”<br />

Is dat niet ontzettend zwaar?<br />

“Soms wel. Maar je leert van ie<strong>de</strong>r moment. Vooral als het <strong>gaat</strong> om je grenzen bepalen.<br />

Je moet je er constant van bewust zijn dat <strong>de</strong>ze kin<strong>de</strong>ren vanuit een an<strong>de</strong>re gedachte<br />

han<strong>de</strong>len dan jij. Zodra je die gedachte loslaat, kan dat hele grote gevolgen hebben. Ik<br />

ben pas een keer bedreigd en geïntimi<strong>de</strong>erd door een leerling en kon mezelf niet meer<br />

voorhou<strong>de</strong>n dat hij het niet op <strong>de</strong> persoon speel<strong>de</strong>. Ik ben er letterlijk ziek van geweest,<br />

gelukkig maar een paar dagen. Heftig misschien, maar wat mij betreft <strong>de</strong> beste manier om<br />

ergens van te leren. Hoe har<strong>de</strong>r je op je bek <strong>gaat</strong>, <strong>de</strong>s te beter kun je met situaties omgaan.”<br />

Was je wel voorbereid op <strong>de</strong>ze manier van lesgeven?<br />

“Nee, totaal niet. Er wordt amper aandacht besteed aan an<strong>de</strong>rsoortig on<strong>de</strong>rwijs. Er zijn<br />

minoren die zich richten op speciaal on<strong>de</strong>rwijs, maar daar kun je er maar één van kiezen.<br />

Ook <strong>de</strong> didactische kant van het vak wordt wat mij betreft veel te weinig belicht op <strong>de</strong> Pabo.<br />

Aan <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re kant: ik <strong>de</strong>nk dat geen enkele studie je klaar kan stomen voor dit vak. Je leert<br />

het echt door het te doen.”<br />

Schoon twee keer per jaar je computer<br />

op. De opslag van documenten<br />

verbruikt energie op <strong>de</strong> server.


Kun<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Alle <strong>de</strong>kkingen die je als stu<strong>de</strong>nt<br />

nodig hebt in één zorgverzekering. Handig.<br />

De Interpolis Stu<strong>de</strong>ntenZorgverzekering. Die sluit je af zon<strong>de</strong>r iets uit te hoeven zoeken.<br />

Regel het binnen 10 minuten op rabobank.nl/stu<strong>de</strong>ntenzorgverzekering<br />

Interpolis. Glashel<strong>de</strong>r<br />

Verkrijgbaar bij <strong>de</strong> Rabobank.<br />

jij <strong>de</strong> 6 <strong>de</strong>kkingen vin<strong>de</strong>n uit <strong>de</strong><br />

Interpolis Stu<strong>de</strong>ntenZorgverzekering?


8<br />

Van een ge<strong>de</strong>el<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijsvisie<br />

naar een geolied rooster<br />

Voor een goed rooster moet je het eerst<br />

eens zijn over <strong>de</strong> uitgangspunten van je<br />

on<strong>de</strong>rwijs, vindt het programmateam<br />

Roosteren. Daarom werkt het team nu aan<br />

een <strong>hogeschool</strong>bre<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijsvisie. Die<br />

<strong>gaat</strong> <strong>de</strong> basis vormen voor <strong>de</strong> manier waarop<br />

op <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> wordt geroosterd. Het<br />

kost even tijd, maar dan heb je ook wat.<br />

Danny Dukers, lid van het programmateam roosteren, zegt<br />

het zo: “Je woont samen in een groot huis en je <strong>de</strong>elt <strong>de</strong><br />

badkamer en <strong>de</strong> keuken. Wil dat werken, dan moet je goe<strong>de</strong><br />

afspraken maken.” Die afspraken blijken op <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong><br />

per cluster of zelfs per opleiding te verschillen, wat het lastig<br />

maakt een goed rooster in elkaar te zetten.<br />

Veel wensen<br />

Eerlijk is eerlijk: roosteren is een uitermate ingewikkel<strong>de</strong><br />

zaak. De ruim 8000 stu<strong>de</strong>nten aan ruim 20 verschillen<strong>de</strong><br />

opleidingen, contractactiviteiten en het MLO moeten<br />

allemaal hun lessen kunnen volgen. Ze willen ruim van<br />

te voren weten waar ze aan toe zijn, zo min mogelijk<br />

wijzigingen op Blackboard zien en het liefst een<br />

aaneengesloten programma volgen. En dat zijn dan alleen<br />

nog maar <strong>de</strong> wensen van <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten. Ook <strong>de</strong> docenten<br />

en opleidingen hebben hun eigen voorkeuren. Sommige<br />

clusters zweren bij een les van een uur, terwijl an<strong>de</strong>re liever<br />

een half uur vullen. Voor <strong>de</strong> ene werkvorm is een groep van<br />

25 het maximum, terwijl bij een an<strong>de</strong>re rustig 150 stu<strong>de</strong>nten<br />

Het programmateam<br />

In het programmateam zitten vertegenwoordigers van<br />

alle clusters: Danny Dukers (on<strong>de</strong>rwijsmanager HLO),<br />

Lucienne van Laar (on<strong>de</strong>rwijsmanager Fysiotherapie),<br />

Ellie van <strong>de</strong>r Geest (on<strong>de</strong>rwijsmanager Pabo), Herman<br />

Morsch (on<strong>de</strong>rwijsmanager HBO-Rechten), Aart Rietveld<br />

(on<strong>de</strong>rwijsmanager TP), Dora Woudstra (manager ICT),<br />

André Heldoorn (manager On<strong>de</strong>rwijson<strong>de</strong>rsteuning),<br />

Birgitta Bexten (beleidsadviseur informatiemanagement). Als<br />

programmalei<strong>de</strong>r is (van buiten <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong>) Hugo-Jan<br />

Ruts aangetrokken.<br />

HL-KRANT <strong>de</strong>cember 2011<br />

kunnen aanschuiven. En dan hebben we het nog niet over<br />

<strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> processen, applicaties en datastromen<br />

die niet op elkaar aansluiten. Zie dat maar eens allemaal te<br />

vertalen in een rooster waar ie<strong>de</strong>reen gelukkig van wordt.<br />

Dat is lastig.<br />

Gemeenschappelijke uitgangspunten<br />

Het programmateam roosteren trok zich terug ‘op <strong>de</strong><br />

hei’. Bij terugkomst waren er zes <strong>de</strong>elprojecten benoemd<br />

die allemaal aangepakt moeten wor<strong>de</strong>n om tot een<br />

goed rooster te komen (zie ka<strong>de</strong>r). Inmid<strong>de</strong>ls heeft het<br />

programmateam uitgezocht wat bij alle opleidingen <strong>de</strong><br />

uitgangspunten voor hun on<strong>de</strong>rwijs zijn. “Alle opleidingen<br />

hebben gereageerd, daar zijn we erg blij mee,” aldus Danny.<br />

De <strong>hogeschool</strong>bre<strong>de</strong> uitgangspunten die nu gel<strong>de</strong>n<br />

blijken niet voor ie<strong>de</strong>reen vanzelfsprekend. Maar, vindt het<br />

programmateam, wil je een goed systeem kunnen opzetten,<br />

dan moet je op zijn minst een ge<strong>de</strong>el<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijsvisie<br />

hebben. “We willen zoveel mogelijk consensus over<br />

uitgangspunten die voor ie<strong>de</strong>reen gel<strong>de</strong>n”, zegt Lucienne<br />

van Laar, “dat kan ons inziens alleen als er een gezamenlijke<br />

visie aan ten grondslag ligt. Hoe berei<strong>de</strong>n we onze<br />

stu<strong>de</strong>nten voor op <strong>de</strong> beroepspraktijk? Hoe kijken we aan<br />

tegen studieloopbaanbegeleiding? Wat is onze visie op leren<br />

en <strong>de</strong> inrichting van <strong>de</strong> leeromgeving?” Het zijn allemaal<br />

zaken die eerst hel<strong>de</strong>r moeten zijn, wil je afspraken gaan<br />

maken over <strong>de</strong> manier waarop je ze <strong>gaat</strong> realiseren en wat je<br />

daarvoor nodig hebt. Hoe je <strong>gaat</strong> roosteren dus. “Je moet een<br />

vertrekpunt hebben” aldus Danny, “Van daaruit kun je keuzes<br />

maken. Die gemeenschappelijke on<strong>de</strong>rbouwing ontbrak tot<br />

nu toe.”<br />

Grenzen aan <strong>de</strong> vrijheid<br />

Een <strong>hogeschool</strong>bre<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijsvisie kan tot gevolg hebben<br />

dat opleidingen of clusters hun zaken an<strong>de</strong>rs moeten gaan<br />

organiseren. “Ja”, geeft Lucienne toe, “het wordt een uitdaging<br />

vast te leggen wat <strong>de</strong> grenzen zijn tussen eenheid voor<br />

<strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> en autonomie voor <strong>de</strong> opleiding.” Er blijven<br />

natuurlijk opleidingsspecifieke zaken waar niet aan getornd<br />

kan wor<strong>de</strong>n. Een voorbeeld daarvan zijn <strong>de</strong> eisen die aan<br />

<strong>de</strong> opleiding Verpleegkun<strong>de</strong> wor<strong>de</strong>n gesteld, willen <strong>de</strong><br />

stu<strong>de</strong>nten voldoen aan <strong>de</strong> BIG-registratie.<br />

Praktische invulling<br />

Bang dat het hele proces <strong>gaat</strong> lei<strong>de</strong>n tot een vaag verhaal<br />

over abstracte doelen hoeft niemand te zijn; het team<br />

streeft nadrukkelijk naar een praktische invulling van <strong>de</strong><br />

on<strong>de</strong>rwijsvisie. Wat <strong>gaat</strong> er nu dus concreet en op <strong>de</strong> korte<br />

termijn gebeuren? Om te beginnen het vaststellen van<br />

<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijsvisie. Dat moet in het voorjaar geregeld zijn.<br />

Daarna kan het team conclusies trekken over <strong>de</strong> gevolgen<br />

voor <strong>de</strong> manier van roosteren. Danny: “Een heel nieuw<br />

systeem van roosteren zal nog wel even op zich laten<br />

wachten. Maar inefficiënte han<strong>de</strong>lingen als het dubbel<br />

overtypen van roosterformulieren, pakken we nu al aan.”<br />

De eerste knelpunten zullen in elk geval aan het begin<br />

van het cursusjaar 2012-2013 zijn opgelost. John van <strong>de</strong>r<br />

Willik, ge<strong>de</strong>legeerd opdrachtgever voor het programma<br />

roosteren benadrukt: “Onze focus ligt in <strong>de</strong> eerste plaats<br />

bij <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten. We gaan het zo organiseren dat zij goed<br />

en goed georganiseerd on<strong>de</strong>rwijs krijgen.” De stu<strong>de</strong>nten<br />

zijn dan ook betrokken bij het zoeken naar oplossingen.<br />

Daan Dangerman en Tamara van Delft, bei<strong>de</strong>n stu<strong>de</strong>nt aan<br />

<strong>de</strong> Pabo, hebben er wel vertrouwen in. Daan: “Dit is een<br />

mooie kans om eens een keer oplossingen aan te dragen<br />

in plaats van alleen te klagen.” Tamara: “We hebben <strong>de</strong><br />

indruk dat er serieus naar ons geluisterd wordt.”<br />

Het programma Roosteren<br />

Het programma roosteren is opge<strong>de</strong>eld in<br />

zes <strong>de</strong>elprojecten.<br />

1. On<strong>de</strong>rwijsvisie en uitgangspunten<br />

roostering (praktische randvoorwaar<strong>de</strong>n<br />

waaraan <strong>de</strong> roosteraanvraag moet voldoen)<br />

2. Architectuur van <strong>de</strong> roosterketen<br />

vormgeven (beschrijven en analyseren<br />

van processen, applicaties datastromen en<br />

rollen binnen <strong>de</strong> huidige roosterketen en<br />

hun on<strong>de</strong>rlinge verban<strong>de</strong>n. Beschrijven van<br />

<strong>de</strong> verbeter<strong>de</strong> toekomstige situatie)<br />

3. Scenario’s schetsen van stu<strong>de</strong>ntenaantallen,<br />

mid<strong>de</strong>len en personeel (<strong>de</strong> mogelijke<br />

verschillen<strong>de</strong> scenario’s in relatie met <strong>de</strong><br />

roosterketen in kaart brengen)<br />

4. Taakbeleid ontwikkelen (eenduidige<br />

beschrijving van on<strong>de</strong>rwijstaken en een<br />

on<strong>de</strong>rsteunen<strong>de</strong> ICT-tool om taaktoewijzing<br />

te vergemakkelijken)<br />

5. Zorgen voor goe<strong>de</strong> communicatie en<br />

professionalisering rondom roostering<br />

6. Een technische infrastructuur voor het<br />

roosteren opzetten (vervanging huidige<br />

roosterpublicatietool).


Mediacentrum<br />

Het Mediacentrum: jouw ruimte voor<br />

inspiratie! Het Mediacentrum <strong>gaat</strong><br />

verbouwen. Binnenkort is het nog<br />

makkelijker om informatie te vin<strong>de</strong>n en<br />

wordt het prettiger om er te werken. En<br />

niet alleen voor stu<strong>de</strong>nten.<br />

Een van <strong>de</strong> kernambities van <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n luidt:<br />

uitsteken<strong>de</strong> campus voor leren, werken en leven. Het<br />

Mediacentrum vervult daarin een belangrijke rol. Bij<br />

on<strong>de</strong>rwijs draait het immers om <strong>de</strong> beschikbaarheid van<br />

informatie. Het Mediacentrum <strong>gaat</strong> binnenkort verbouwen<br />

om beter invulling te kunnen geven aan zijn taak:<br />

informatie beschikbaar stellen voor stu<strong>de</strong>nten, docenten<br />

en me<strong>de</strong>werkers.<br />

Rustig stu<strong>de</strong>ren<br />

Toine Groen, teamlei<strong>de</strong>r Mediacentrum, ziet het dagelijks<br />

gebeuren: stu<strong>de</strong>nten die op zoek zijn naar een plek waar<br />

ze met een groep in een prettige omgeving kunnen<br />

werken aan projectopdrachten. Of waar ze juist rustig<br />

kunnen stu<strong>de</strong>ren voor een toets. Met <strong>de</strong> verbouwing, die<br />

het Mediacentrum in samenwerking met het Facilitair<br />

Bedrijf <strong>gaat</strong> uitvoeren, moet dat makkelijker wor<strong>de</strong>n. Toine:<br />

“We gaan als het ware capsules creëren waar je met een<br />

groep kunt werken aan projectopdrachten. Of waar je in<br />

alle rust kunt stu<strong>de</strong>ren voor een toets die je écht moet<br />

halen.” De verbouwing zal voor <strong>de</strong> kerstvakantie zijn<br />

afgerond.<br />

Ook voor me<strong>de</strong>werkers!<br />

Het Mediacentrum is nadrukkelijk niet alleen bedoeld<br />

voor stu<strong>de</strong>nten. Ook voor docenten, lectoren en<br />

on<strong>de</strong>rsteunen<strong>de</strong> me<strong>de</strong>werkers van <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> is er<br />

veel informatie te vin<strong>de</strong>n en zijn er prettige werkplekken<br />

beschikbaar. Naslagwerken, studieboeken, dvd’s,<br />

tijdschriften, lesmetho<strong>de</strong>s, het is er allemaal!<br />

Website<br />

Het Mediacentrum beschikt over een eigen website<br />

http://mediacentrum.wordpress.com, die toegang biedt<br />

tot <strong>de</strong> miljoenen artikelen in <strong>de</strong> databanken. Er is per<br />

opleiding een scala aan websites geselecteerd, waar<br />

interessante informatie te vin<strong>de</strong>n is. De website van<br />

het Mediacentrum is vanaf elke plek bereikbaar, zodat<br />

Stu<strong>de</strong>nte Communicatie Cindy <strong>de</strong> Gil<strong>de</strong>r (19, eerstejaars): “De<br />

studieruimte is nu vaak rumoerig. Overleggen met een groepje is lastig.”<br />

Stu<strong>de</strong>nt Fysiotherapie Mario Muilwijk (23, twee<strong>de</strong>jaars): “De tafels<br />

in <strong>de</strong> Mediatheek van het Mediacentrum zijn prettig om aan te leren.<br />

En een boek is zo gehaald.”<br />

Vakinhou<strong>de</strong>lijk me<strong>de</strong>werker van het Mediacentrum Gabby <strong>de</strong> Man<br />

(47): “Het is geweldig leuk om zulk gevarieerd werk te kunnen doen.<br />

Ik zie graag nog meer bezoekers komen.”<br />

HET MEDIACENTRUM<br />

JOUW RUIMTE VOOR INSPIRATIE<br />

gebruikers ook vanuit huis bij <strong>de</strong> informatie kunnen die<br />

ze nodig hebben voor studie of werk. Dat daar behoefte<br />

aan is, blijkt: sinds begin dit jaar bezochten al meer dan<br />

75.000 bezoekers <strong>de</strong> website.<br />

Informatievaardighe<strong>de</strong>n en<br />

kennismanagement<br />

Om het gebruikers makkelijker te maken informatie<br />

te vin<strong>de</strong>n in in <strong>de</strong> databanken, verzorgen <strong>de</strong><br />

informatiebemid<strong>de</strong>laars informatiebemid<strong>de</strong>laars van het Mediacentrum gratis<br />

lessen informatievaardighe<strong>de</strong>n. Toine: “Door <strong>de</strong> groei aan<br />

informatie via via digitale mid<strong>de</strong>len zien veel mensen door <strong>de</strong><br />

bomen het bos niet meer.” Alleen al in perio<strong>de</strong> 1 zijn meer<br />

dan hon<strong>de</strong>rd lessen lessen gegeven.<br />

Spreekt een cursus<br />

informatievaardighe<strong>de</strong>n jou ook aan?<br />

Dat komt goed uit, want vanaf <strong>de</strong>cember wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze<br />

trainingen ook aangebo<strong>de</strong>n via open inschrijvingen op <strong>de</strong><br />

website! Schrijf je dus snel in of vraag onze me<strong>de</strong>werkers.<br />

Toine: “Loop eens binnen of maak gebruik van <strong>de</strong> site. Het<br />

Mediacentrum: Jouw ruimte voor inspiratie!”<br />

9


10<br />

DOOr DE OGEN VAN<br />

HL-KRANT <strong>de</strong>cember 2011


Bewust met energie omgaan? Maak een rondje door je huis en haal alle stekkers van<br />

apparaten uit het stopcontact. Plaats een aan/uit schakelaar tussen <strong>de</strong> ‘sluipverbruikers’ zoals<br />

computerapparatuur, tv of combimagnetron.<br />

Waar: Open dag 5 november, <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n<br />

Wat: Aankomend stu<strong>de</strong>nt Niels bezoekt <strong>de</strong> open dag van <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n voor het<br />

eerst. “Mooi gebouw”, vindt hij. “En een ontspannen, informele sfeer .” Tevre<strong>de</strong>n<br />

over <strong>de</strong> docenten is hij ook: “Ze hebben een prettige bena<strong>de</strong>ring”. O ja, en die trap:<br />

“Intrigerend <strong>de</strong>sign! Maar ik moet nu gaan; voorlichting over HBO-rechten.”<br />

Foto: Hielco Kuipers<br />

11


12<br />

Instellingsplan 2012-2016:<br />

wat ga jij <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> vier jaar doen?<br />

Er wordt druk gewerkt aan het Instellingsplan 2012-2016. Een belangrijk document, want het bepaalt <strong>welke</strong><br />

<strong>koers</strong> <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> vier jaar zal <strong>varen</strong>. En welk werk daarvoor verzet moet wor<strong>de</strong>n. Nu is dus het<br />

moment om mee te <strong>de</strong>nken. Ter introductie in <strong>de</strong>ze HL-krant: alles wat je moet weten over het instellingsplan.<br />

Wat houdt dat instellingsplan precies in?<br />

<strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n schrijft elke vier jaar een<br />

Instellingsplan. Daarin staat precies waar <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong><br />

voor staat, wat ze <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> vier jaar wil bereiken en<br />

wat er praktisch moet gebeuren om die doelen te halen.<br />

Een flinke klus, zo’n plan, want me<strong>de</strong>werkers in alle lagen<br />

van <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> wor<strong>de</strong>n geraadpleegd.<br />

Wie bepaalt wat er in het<br />

instellingsplan komt?<br />

Het College van Bestuur bepaalt samen met het Hoger<br />

Management Team (HMT) wat <strong>de</strong> nieuwe strategie wordt;<br />

zij benoemen dus <strong>de</strong> kernambities. Die strategie wordt<br />

daarna op tactisch niveau uitgewerkt door (opleidings)<br />

managers, docenten, me<strong>de</strong>werkers en stu<strong>de</strong>nten. Die<br />

vertalen <strong>de</strong> kernambities in operationele doelstellingen.<br />

HL-KRANT <strong>de</strong>cember 2011<br />

Op basis waarvan bepaalt <strong>de</strong><br />

<strong>hogeschool</strong> haar strategie?<br />

Dat heeft on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re te maken met <strong>de</strong> eisen die <strong>de</strong><br />

overheid stelt. Die heeft <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse hogescholen<br />

een aantal hel<strong>de</strong>re opdrachten meegegeven: <strong>de</strong> lat moet<br />

omhoog (kwaliteit boven kwantiteit); <strong>de</strong> uitval moet<br />

omlaag en het studieren<strong>de</strong>ment omhoog; hogescholen<br />

moeten zich meer profileren, relevanter wor<strong>de</strong>n voor<br />

<strong>de</strong> arbeidsmarkt en meer differentiëren. Ook voor het<br />

on<strong>de</strong>rzoek dat <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> uitvoert gel<strong>de</strong>n doelen<br />

van <strong>de</strong> overheid: <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> moet kiezen voor een<br />

dui<strong>de</strong>lijke focus, en <strong>de</strong> impact van het on<strong>de</strong>rzoek voor<br />

<strong>de</strong> economie en voor <strong>de</strong> samenleving moet omhoog.<br />

Met <strong>de</strong>ze opdrachten in <strong>de</strong> hand, bepaalt <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong><br />

vervolgens haar strategie.<br />

Zet je PC uit wanneer je langer dan een uur weg bent.<br />

Wat is er gerealiseerd<br />

van het vorige plan?<br />

Hoe ver <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> is met <strong>de</strong> verwezenlijking van <strong>de</strong><br />

doelen uit het plan 2008-2012, is vorig jaar gemeten. In<br />

<strong>de</strong> Midterm review is daarvan verslag uitgebracht. Een<br />

greep uit <strong>de</strong> conclusies: er is veel bereikt, maar ook nog<br />

veel te doen. Zo is er behoefte aan professionalisering<br />

van het on<strong>de</strong>rwijsproces en van <strong>de</strong> docenten. De<br />

on<strong>de</strong>rwijson<strong>de</strong>rsteuning door <strong>de</strong> serviceorganisatie<br />

moet beter. De contractactiviteiten zijn onvoldoen<strong>de</strong><br />

winstgevend, dus daar moet iets gebeuren. En <strong>de</strong><br />

verbinding tussen on<strong>de</strong>rwijs en on<strong>de</strong>rzoek moet sterker<br />

wor<strong>de</strong>n, zodat on<strong>de</strong>rzoek echt als didactisch mid<strong>de</strong>l<br />

ingezet kan wor<strong>de</strong>n. Daarnaast conclu<strong>de</strong>ert <strong>de</strong> MTr dat er<br />

meer centrale sturing nodig is, zodat al het werk dat in <strong>de</strong><br />

afzon<strong>de</strong>rlijke clusters verricht wordt, een bijdragen levert<br />

aan datgene waar het allemaal om draait: goed on<strong>de</strong>rwijs.<br />

Beginnen we elk jaar bij nul?<br />

Nee, elk instellingsplan bouwt voort op het plan van <strong>de</strong><br />

vorige perio<strong>de</strong>. In dit geval heeft het College van Bestuur<br />

besloten dat <strong>de</strong> zes thema’s uit het plan 2008-2012 (zie<br />

ka<strong>de</strong>r op pagina 14) nog onvermin<strong>de</strong>rd gel<strong>de</strong>n. Die hou<strong>de</strong>n<br />

we er dus in. Wat wel geactualiseerd moet wor<strong>de</strong>n, zijn<br />

<strong>de</strong> operationele doelstellingen, <strong>de</strong> plannen waarin <strong>de</strong><br />

strategie concreet wordt gemaakt. Ook moet er nog eens<br />

kritisch gekeken wor<strong>de</strong>n naar onze kernwaar<strong>de</strong>n en zullen<br />

<strong>de</strong> me<strong>de</strong>werkers van <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> be<strong>de</strong>nken wat die<br />

kernwaar<strong>de</strong>n concreet betekenen voor het werk van alledag.<br />

Tipje van <strong>de</strong> sluier:<br />

<strong>welke</strong> kant gaan we op?<br />

Het College heeft drie focusgebie<strong>de</strong>n gekozen waar <strong>de</strong><br />

<strong>hogeschool</strong> zich <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> jaren op zal richten: jeugd,<br />

life science, en gezondheidszorg. Dat zijn – niet toevallig<br />

– <strong>de</strong> gebie<strong>de</strong>n waarop we al veel expertise hebben, waar<br />

ook <strong>de</strong> masteropleidingen on<strong>de</strong>r vallen en waar het<br />

zwaartepunt van <strong>de</strong> lectoraten ligt.


De HL-krant nam al een voorschotje op het Instellingsplan en vroeg een aantal me<strong>de</strong>werkers naar hun mening.<br />

Wat is er bereikt en wat moet er nog gebeuren in <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> vier jaar? Een greep uit hun i<strong>de</strong>eën.<br />

Waar ben je trots op als je terugkijkt op <strong>de</strong><br />

afgelopen vier jaar?<br />

Ilja van Santen (manager contractactiviteiten Educatie):<br />

“Ik vind echt dat we grote stappen hebben gezet op verschillen<strong>de</strong> fronten. Binnen ons<br />

cluster is ruimte voor passie en talent. Een mooi voorbeeld is <strong>de</strong> ontwikkeling van <strong>de</strong><br />

post-hbo opleiding On<strong>de</strong>rwijs en Mo<strong>de</strong>rne Media. Die is ontstaan uit passie en voorziet<br />

in een grote behoefte in het on<strong>de</strong>rwijsveld.”<br />

Tim Edwards, Saskia Versteeg en Lars van Rooijen (Stu<strong>de</strong>ntenraad) “We zijn trots dat er<br />

een honours-programma is opgezet. Ver<strong>de</strong>r zijn wij ook erg te spreken over <strong>de</strong> nieuwe<br />

aanbouw.”<br />

Martine Haak (on<strong>de</strong>rwijsmanager Kunstzinnige Therapie, lid projectgroep Instellingsplan)<br />

“We hebben hard gewerkt aan talentontwikkeling, bijvoorbeeld met <strong>de</strong> verbeter<strong>de</strong><br />

studieloopbaanbegeleiding, <strong>de</strong> ontwikkeling van minoren en het honoursprogramma.”<br />

INSTELLINGSPLAN<br />

HOGESCHOOL<br />

LEIDEN 2012-2016<br />

Jaap van <strong>de</strong>r Stel (lector Geestelijke Gezondheidszorg)<br />

“De aanstelling van lectoren en <strong>de</strong> uitbreiding van het aantal lectoraten is een belangrijk<br />

feit. Maar we staan hier nog aan het absolute begin.”<br />

Marja Krosenbrink (docent Bio-informatica) “Ik ben trots op onze drie lectoraten. Ze geven<br />

het on<strong>de</strong>rwijs een goe<strong>de</strong> impuls. Stu<strong>de</strong>nten vin<strong>de</strong>n hier stages en afstu<strong>de</strong>erplekken.<br />

Docenten krijgen <strong>de</strong> mogelijkheid (weer eens) on<strong>de</strong>rzoek te doen.”<br />

Chantal Wirtz (kwaliteitscoördinator On<strong>de</strong>rwijs en On<strong>de</strong>rzoek) “In 2009 is <strong>de</strong> Toolkit<br />

accreditatie opgeleverd met daarin on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re een auditsystematiek, uitleg over hoe je<br />

kunt werken volgens <strong>de</strong> PDCA-cyclus en een procesbeschrijving voor <strong>de</strong> accreditatie van<br />

een opleiding. Een belangrijke start voor een <strong>hogeschool</strong>breed kwaliteitszorgsysteem. We<br />

zijn nu bezig om het systeem vanuit het project Instellingstoets ver<strong>de</strong>r te ontwikkelen.”<br />

13


14<br />

Wat is er blijven liggen en moet dus in <strong>de</strong><br />

komen<strong>de</strong> vier jaar wor<strong>de</strong>n aangepakt?<br />

Ilja: “We zijn erg gegroeid en dat geeft veel druk op <strong>de</strong> roosters en <strong>de</strong> logistieke processen.<br />

Ik maak me wel eens zorgen over <strong>de</strong> werkdruk.”<br />

Tim, Saskia en Lars: “Wat ons betreft leert <strong>de</strong> organisatie nog niet van haar fouten.<br />

Wanneer stu<strong>de</strong>nten feedback geven op het on<strong>de</strong>rwijs blijft dit advies nog te vaak liggen.<br />

Ver<strong>de</strong>r is professionaliteit bij sommige docenten nog te weinig aanwezig.”<br />

Martine: “Passie is in het on<strong>de</strong>rwijs volop vertegenwoordigd, maar weten we dit ook bij<br />

onze stu<strong>de</strong>nten op te wekken? Ik hoop dat er <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> vier jaar meer ruimte komt voor<br />

eigen inbreng en initiatieven van stu<strong>de</strong>nten. En dat we veel investeren in <strong>de</strong> herziening<br />

van <strong>de</strong> roostersystematiek, waarbij <strong>de</strong> visie op goed on<strong>de</strong>rwijs het uitgangspunt is.”<br />

Jaap: “De lectoren zijn nog maar matig geïntegreerd in het schoolsysteem. In het<br />

management en (als adviseur van) het bestuur is hun positie nog erg terloops. In <strong>de</strong><br />

komen<strong>de</strong> tien jaar moet en kan dat veran<strong>de</strong>ren. De school weet dan ook veel beter<br />

Ilja: “In <strong>de</strong> kernwaar<strong>de</strong>n kan ik me vin<strong>de</strong>n, die mogen blijven. Vanuit maatschappelijke<br />

betrokkenheid kunnen we nog meer invulling geven aan het concept ‘ een leven lang leren’.<br />

Na het afron<strong>de</strong>n van een bachelor <strong>gaat</strong> het leren door, dat vraagt <strong>de</strong> arbeidsmarkt ook.”<br />

Tim, Saskia en Lars: “Binnen vier jaar moet <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nt dagelijks het gevoel krijgen dat hij<br />

of zij op <strong>de</strong> eerste plek staat - en niet min<strong>de</strong>r.”<br />

Martine: “Ik ben heel blij met <strong>de</strong> profilering als UNESCO-school. Ik <strong>de</strong>nk dat<br />

samenlevingsgerichte, opleidingsoverstijgen<strong>de</strong> gemeenschappelijke doelstellingen<br />

heel motiverend zijn voor stu<strong>de</strong>nten en tegelijkertijd ook meer gemotiveer<strong>de</strong><br />

stu<strong>de</strong>nten aantrekken. Wat mij betreft zijn die lei<strong>de</strong>nd voor <strong>de</strong> vormgeving<br />

van het nieuwe instellingsplan.”<br />

Jaap: “Focus je extra goed op een paar sectoren in het veld; probeer relatief klein te blijven.<br />

wat voor soort lectoren ze nodig heeft, en wat ze van die mensen mag verlangen, hoe<br />

ze hen het beste kan inzetten bij on<strong>de</strong>rwijs en on<strong>de</strong>rzoek, én hoe ze in formele zin<br />

een belangrijker stem kunnen krijgen bij <strong>de</strong> besluitvorming. Dat is ook belangrijk als<br />

voorbereiding voor een toekomstige hechtere samenwerking met <strong>de</strong> universiteit(en).”<br />

Marja: “Ik <strong>de</strong>nk dat we nog meer <strong>de</strong> co-creatie en dialoog met het werkveld kunnen<br />

zoeken om onze opleidingen te verbeteren en aan te laten sluiten op wat het werkveld<br />

nodig heeft. Bij <strong>de</strong> Zorg Aca<strong>de</strong>mie Lei<strong>de</strong>n zoeken we bijvoorbeeld actief naar <strong>de</strong> input van<br />

steakhol<strong>de</strong>rs om een doorlopen<strong>de</strong> leerlijn verpleegkun<strong>de</strong> niveau 4-5 te ontwikkelen.”<br />

Chantal: “De lectoraten kunnen meer samenwerken op één thema. Over <strong>de</strong> grenzen van<br />

opleidingen of clusters heen reiken en zich meer oriënteren op belangrijke ontwikkelingen<br />

en vraagstukken vanuit <strong>de</strong> maatschappij en <strong>de</strong> beroepspraktijk. Ver<strong>de</strong>r <strong>de</strong>nk ik dat we <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>skundigheid en expertise van docenten en me<strong>de</strong>werkers beter moeten inzetten. We zijn<br />

soms te snel geneigd om externen in te schakelen.”<br />

De kernambities van <strong>de</strong><br />

<strong>hogeschool</strong><br />

■ Goed hoger beroepson<strong>de</strong>rwijs van formaat<br />

■ Innovatie door state-of-the-art praktijkgericht<br />

on<strong>de</strong>rzoek<br />

■ Talentontwikkeling - eigentijds en op maat<br />

■ Uitsteken<strong>de</strong> campus voor leren, werken en leven<br />

■ Dialoog en co-creatie met partners en<br />

stakehol<strong>de</strong>rs<br />

■ Leren<strong>de</strong> organisatie van professionals<br />

Wat wordt wat jou betreft <strong>de</strong> <strong>koers</strong> van <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> vier jaar?<br />

HL-KRANT <strong>de</strong>cember 2011<br />

INSTELLINGSPLAN<br />

HOGESCHOOL<br />

LEIDEN 2012-2016<br />

Haal meer vwo-stu<strong>de</strong>nten binnen, maar probeer van <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> geen universiteit te<br />

maken. Het risico is namelijk dat je dan vooral ‘omhoog’ kijkt, en niet meer bent dan een<br />

B-variant van een aca<strong>de</strong>mische opleiding.”<br />

Marja: “Ik <strong>de</strong>nk dat <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n zich zou kunnen on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n van an<strong>de</strong>re hoge-<br />

scholen door een hoge kwaliteit van het on<strong>de</strong>rwijs voor stu<strong>de</strong>nten. Ik bedoel hiermee niet<br />

zozeer <strong>de</strong> kwaliteit van het curriculum, want die is bij onze opleidingen wel goed. Maar wel<br />

die van roostering, cijferregistratie en toetsing. Als <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>rziekten helemaal opgelost zijn,<br />

<strong>de</strong>nk ik dat we <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nttevre<strong>de</strong>nheid enorm kunnen verbeteren.”<br />

Chantal: “Persoonlijk heb ik <strong>de</strong> voorkeur voor een kleinschalige <strong>hogeschool</strong>, waardoor stu<strong>de</strong>nten<br />

korte lijnen met docenten hebben, net als me<strong>de</strong>werkers en docenten on<strong>de</strong>rling. Maar we<br />

zijn een mid<strong>de</strong>lgrote en multisectorale <strong>hogeschool</strong>, dus moeten we onze zaken goed organiseren.<br />

We zijn al goed bezig , maar op dit gebied moet ook nog veel gebeuren.”


<strong>Hogeschool</strong><br />

Lei<strong>de</strong>n doet<br />

een Serious<br />

request<br />

Serious request, dé inzamelingsactie<br />

van 3FM en het ro<strong>de</strong> Kruis, houdt<br />

Lei<strong>de</strong>n van 18 tot 24 <strong>de</strong>cember in <strong>de</strong><br />

ban. Inmid<strong>de</strong>ls borrelt en bruist het van<br />

<strong>de</strong> activiteiten op <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n.<br />

‘Het past bij <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> om hieraan<br />

mee te doen.’<br />

Het is inmid<strong>de</strong>ls <strong>de</strong> achtste keer dat <strong>de</strong> dj’s van 3 FM zich<br />

laten opsluiten in het Glazen Huis voor het goe<strong>de</strong> doel.<br />

Het ro<strong>de</strong> Kruis, vaste partner van Serious request, vraagt<br />

dit jaar aandacht voor moe<strong>de</strong>rs in oorlogsgebie<strong>de</strong>n:<br />

Help een moe<strong>de</strong>r, red een gezin’. Het Glazen Huis staat in<br />

Lei<strong>de</strong>n, en natuurlijk is <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n erbij.<br />

Trots<br />

Arnold van <strong>de</strong>r Capellen, docent bedrijfseconomie bij<br />

<strong>de</strong> opleiding Commerciële Economie, vindt het als<br />

<strong>hogeschool</strong>docent én als ‘Leienaar’ schitterend dat Serious<br />

request in Lei<strong>de</strong>n neerstrijkt. “Mooi dat dit gebeurt.<br />

Natuurlijk ligt onze prioriteit bij het goe<strong>de</strong> doel, en past<br />

het bij <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> om hieraan mee te doen. Het sluit<br />

immers nauw aan op <strong>de</strong> menselijke maat van waaruit wij<br />

werken. Maar ik ben vooral trots dat Lei<strong>de</strong>n zich hiermee<br />

op <strong>de</strong> kaart zet.” Het uitgangspunt van <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong><br />

is dat stu<strong>de</strong>nten zelf met i<strong>de</strong>eën komen om geld in te<br />

zamelen. Martin Jonker, stu<strong>de</strong>nt Commerciële Economie,<br />

die stage loopt bij het Leidsch Dagblad, heeft zijn stage<br />

volledig ingericht op Serious request. Hij laat alle stagiairs<br />

goe<strong>de</strong>ren en diensten inbrengen voor <strong>de</strong> veiling die het<br />

Leidsch Dagblad organiseert. Ook loopt er een initiatief<br />

van roy Zitman, stu<strong>de</strong>nt Commerciële Economie, voor een<br />

galadiner.<br />

Bewust<br />

Astrid van Schoonacker is coördinator Internationalisering<br />

bij het cluster Educatie. Zij vindt het niet meer dan logisch<br />

dat <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n volop aandacht besteedt aan <strong>de</strong><br />

actie. “Een van <strong>de</strong> doelen van het cluster is het oplei<strong>de</strong>n<br />

van internationaal georiënteer<strong>de</strong> leraren. Serious request<br />

sluit hierbij uitstekend aan.” De stu<strong>de</strong>nten van Pabo Lei<strong>de</strong>n<br />

kregen <strong>de</strong> opdracht om het thema on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> aandacht te<br />

brengen in <strong>de</strong> groep waar ze stage lopen en daar, waar<br />

mogelijk, een inzamelingsactie aan te verbin<strong>de</strong>n. “Vooral<br />

bij kin<strong>de</strong>ren tussen <strong>de</strong> vier en acht jaar is dat een hele<br />

uitdaging. Maar juist hierdoor zie ik dat stu<strong>de</strong>nten zich<br />

steeds meer bewust wor<strong>de</strong>n van het goe<strong>de</strong> doel.”<br />

Live<br />

Een stu<strong>de</strong>nt die zich met verve heeft geworpen op het<br />

goe<strong>de</strong> doel is Kim van <strong>de</strong>r Salm (20). De Pabostu<strong>de</strong>nte is<br />

vanuit haar opleiding betrokken bij Serious request.<br />

Haal <strong>de</strong> opla<strong>de</strong>r van je telefoon na het opla<strong>de</strong>n uit het stopcontact.<br />

Scheelt jaarlijks €12,26 per persoon.<br />

Kim: “Ik volg Serious request al jaren. Toen ik hoor<strong>de</strong> dat het<br />

Glazen Huis naar Lei<strong>de</strong>n kwam, wil<strong>de</strong> ik daar natuurlijk bij<br />

zijn! Ik vind het geweldig dat ik het live kan volgen, maar<br />

het geeft vooral voldoening om <strong>de</strong> actie te steunen. Op<br />

21 <strong>de</strong>cember gaan we met ons team allerlei activiteiten<br />

organiseren. Dat doen we op het D2-plein, dat voor<br />

<strong>de</strong>ze gelegenheid zal wor<strong>de</strong>n omgetoverd tot Serious<br />

requestplein. Ik heb er zin in en wil ie<strong>de</strong>reen dan ook<br />

oproepen om te komen!”<br />

Lei<strong>de</strong>n in het teken van<br />

Serious Request<br />

Serious request is <strong>de</strong> inzamelingsactie van radio-<br />

zen<strong>de</strong>r 3 FM voor het ro<strong>de</strong> Kruis. Drie dj’s laten zich<br />

zes dagen zon<strong>de</strong>r eten opsluiten in het Glazen Huis,<br />

waar ze tegen betaling verzoeknummers draaien.<br />

Dit jaar staat het huis op <strong>de</strong> Beestenmarkt in Lei<strong>de</strong>n.<br />

Ook je steentje bijdragen aan het goe<strong>de</strong> doel?<br />

Kom dan vooral naar <strong>de</strong> Beestenmarkt tussen 18 en<br />

24 <strong>de</strong>cember! Kijk ook op http://www.kominactie.nl,<br />

volg ons op Twitter/@ghinlei<strong>de</strong>n of stuur een mail<br />

naar seriousrequest@hslei<strong>de</strong>n.nl<br />

15


16<br />

HL-KRANT <strong>de</strong>cember 2011<br />

Afstu<strong>de</strong>ren<br />

mag geen toeval zijn<br />

Niet alleen meesterpianisten en profvoetballers hebben talent. Ie<strong>de</strong>r mens is op <strong>de</strong> een of an<strong>de</strong>re manier getalenteerd.<br />

Hoe kunnen we die talenten herkennen en benutten? Dat weet Paul Kop, lector Talentmanagement. Op 3 november<br />

sprak hij zijn lectorale re<strong>de</strong> uit.


Uw betoog in twee zinnen?<br />

Er wordt heel veel talent verspild, omdat we er niet<br />

volledig gebruik van maken. We kunnen veel meer uit<br />

onze stu<strong>de</strong>nten halen door hen goed te begelei<strong>de</strong>n in<br />

hun keuzes en studieloopbaan.<br />

Wat is talent volgens u?<br />

Ie<strong>de</strong>reen is uniek en heeft bijzon<strong>de</strong>re talenten. Het <strong>gaat</strong> over<br />

dingen waar je goed in bent en enthousiast van wordt. De<br />

meeste mensen verwachten dat Talentmanagement alleen<br />

over heel bijzon<strong>de</strong>re mensen <strong>gaat</strong>. Maar dit is juist niet zo. Je<br />

hoeft geen uitblinker te zijn, maar haal er wel uit wat erin zit!<br />

We hebben bijvoorbeeld mensen met autisme zo’n beetje<br />

verbannen naar <strong>de</strong> rand van <strong>de</strong> samenleving. Maar wat<br />

zijn die secuur en wat kunnen ze goed analyseren! I<strong>de</strong>ale<br />

persoonlijkhe<strong>de</strong>n voor een on<strong>de</strong>rzoeksfunctie.<br />

Waarom toch zoveel aandacht voor dit<br />

on<strong>de</strong>rwerp?<br />

Dertig procent van <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten maakt zijn<br />

(oorspronkelijke) studie niet af. We weten niet waar<br />

ze daarna blijven. Daarnaast doet een kwart van <strong>de</strong><br />

afstu<strong>de</strong>er<strong>de</strong>rs zo’n zes jaar over <strong>de</strong> studie. Daarvoor krijgen<br />

niet alleen die stu<strong>de</strong>nten, maar ook <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong><br />

een langstu<strong>de</strong>erboete. Dat is een urgent probleem op<br />

<strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n. Het is dus efficiënter en goedkoper<br />

om talenten optimaal in te zetten en bevlogenheid te<br />

creëren. Maar belangrijker nog is <strong>de</strong> kwaliteit: ie<strong>de</strong>reen die<br />

van <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n afkomt moet gewoon goed zijn.<br />

Werkgevers moeten vechten om <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten die wij<br />

afleveren. Waarom is Harvard University zo gerenommeerd?<br />

Echt niet vanwege <strong>de</strong> strenge selectie aan <strong>de</strong> poort - daarna<br />

is het ook gewoon goed op or<strong>de</strong>. Het on<strong>de</strong>rwijs is van<br />

goe<strong>de</strong> kwaliteit én <strong>de</strong> begeleiding is goed. Stu<strong>de</strong>nten<br />

wor<strong>de</strong>n gestimuleerd het beste uit zichzelf te halen.<br />

Dat willen wij ook. Dus niet door alleen <strong>de</strong> tien procent<br />

toptalenten uit te lichten. Juist niet, het <strong>gaat</strong> om ie<strong>de</strong>r<br />

individu.<br />

Hoe kun je dan talenten managen?<br />

We kunnen veel leren uit <strong>de</strong> wereld van topsport, <strong>de</strong><br />

muziek en <strong>de</strong> kunst. Niet omdat zij zich daar richten op <strong>de</strong><br />

toptalenten, maar vanwege <strong>de</strong> manier waarop ze mensen<br />

begelei<strong>de</strong>n: open, eerlijk en integer. Ie<strong>de</strong>reen weet dat<br />

die ene voetballer heel goed is met z’n linkervoet, dus <strong>de</strong><br />

teamgenoten spelen <strong>de</strong> bal aan die kant. Ie<strong>de</strong>re speler heeft<br />

Drie re<strong>de</strong>nen om aan talentmanagement te doen<br />

1. De technologische vooruitgang <strong>gaat</strong> razendsnel,<br />

door ICT en globalisering. De werving en selectie<br />

verloopt daarnaast an<strong>de</strong>rs door het gebruik van<br />

sociale media. Je loopt het risico dat je wordt uitgesloten<br />

uit <strong>de</strong> global talent pool, als je <strong>de</strong> juiste<br />

netwerken niet inzet.<br />

een specialiteit, die bij alle an<strong>de</strong>ren bekend is.<br />

Maar: als je talenten wilt gebruiken, moet je ze eerst boven<br />

tafel krijgen. En dat is nog niet zo simpel. Dat is het werk<br />

van toegepast psychologen. Zij moeten praten, praten,<br />

praten. Daar moet ruimte en tijd voor wor<strong>de</strong>n vrijgemaakt.<br />

De politie geeft het goe<strong>de</strong> voorbeeld. Leidinggeven<strong>de</strong>n<br />

gaan in gesprek met me<strong>de</strong>werkers, en er wor<strong>de</strong>n tests en<br />

assessments gedaan. Zo wordt er gekeken waar ie<strong>de</strong>reen<br />

goed in is en wat een volgen<strong>de</strong> stap kan zijn.<br />

Uw bedrijf begeleidt <strong>de</strong> politie in <strong>de</strong>ze<br />

speurtocht naar talenten. Wat is <strong>de</strong><br />

overlap met uw werk voor het lectoraat?<br />

Lagerweij & Partners on<strong>de</strong>rzoekt voor onze opdrachtgevers<br />

<strong>de</strong> persoonlijkheid van me<strong>de</strong>werkers. We kijken naar<br />

talentontwikkeling, potentiële talenten en <strong>de</strong> samenstelling<br />

van teams. Opdrachtgevers willen het beste uit hun mensen<br />

halen, om hen te motiveren, maar ook om zo tot het beste<br />

bedrijfsresultaat te komen. Wij zeggen: blijf dicht bij <strong>de</strong><br />

aanleg, <strong>de</strong> natuur en het karakter van <strong>de</strong> persoon. Mijn werk<br />

is precies <strong>de</strong> re<strong>de</strong>n dat ik gevraagd ben voor dit lectoraat,<br />

want dit gaan we met het lectoraat doen voor stu<strong>de</strong>nten.<br />

Waarin kan <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n leren<br />

van het bedrijfsleven?<br />

Me<strong>de</strong>werkers van grote bedrijven hou<strong>de</strong>n vaak hun eigen<br />

ontwikkelingsdossier bij. Daarin verzamelen ze bijvoorbeeld<br />

verslagen van functioneringsgesprekken, aantekeningen<br />

van cursussen en uitslagen van testen. Die dossiers zijn voor<br />

ie<strong>de</strong>reen inzichtelijk, zodat teams beter op elkaar kunnen<br />

inspelen. Dat kan in het on<strong>de</strong>rwijs ook. We laten nu teveel<br />

aan het toeval over of iemand zijn studie succesvol afrondt.<br />

De begeleiding moet dus beter wor<strong>de</strong>n georganiseerd.<br />

2. Het kabinet rutte wil dat Ne<strong>de</strong>rland tot <strong>de</strong> top 5 van<br />

kenniseconomieën <strong>gaat</strong> behoren. Daarom moeten we<br />

al het aanwezige talent zo goed mogelijk benutten.<br />

3. Het karakter van werk veran<strong>de</strong>rt: vaardighe<strong>de</strong>n zijn<br />

belangrijk en er komt vraag naar specialisten in plaats<br />

van generalisten.<br />

Docenten kunnen talenten van stu<strong>de</strong>nten optimaliseren<br />

én maximaliseren. Maar <strong>de</strong> druk op docenten neemt toe.<br />

Daarom zou ik ook heel graag aandacht willen vragen voor<br />

<strong>de</strong> talenten van docenten. Het is een zwaar vak, en ik vind<br />

dat docenten veel meer tijd en ruimte moeten krijgen voor<br />

hun eigenlijke vak. We moeten ze niet zoveel vermoeien<br />

met administratieve zaken. En het organisatieklimaat moet<br />

gericht zijn op talent- en teamontwikkeling. Dat betekent dat<br />

<strong>de</strong> cultuur, budgetten en planningen daarbij moeten passen.<br />

En dan het resultaat. Hoe wilt u <strong>hogeschool</strong>talenten<br />

managen?<br />

In maart of april 2012 <strong>gaat</strong> op <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> het bureau<br />

Studiesucces van start. Stu<strong>de</strong>nten die zich aanmel<strong>de</strong>n voor<br />

<strong>de</strong> opleiding TP leggen daar een soort assessment af. Met<br />

een vragenlijst en mogelijk een intakegesprek gaan we in<br />

op persoonlijkheid, cognitie, belangstelling, beroepsbeeld<br />

en motivatie. Naast <strong>de</strong> opleiding Toegepaste Psychologie,<br />

hebben ook an<strong>de</strong>re opleidingen hier al belangstelling voor<br />

getoond. En daarna, als ze beginnen aan <strong>de</strong> opleiding,<br />

krijgen ze goe<strong>de</strong> begeleiding: lief<strong>de</strong>vol en consequent. We<br />

willen onze huidige én nieuwe stu<strong>de</strong>nten veel meer volgen<br />

in hun studieloopbaan. Zo kunnen we sneller ingrijpen op<br />

hun carrière, en komen zij niet na hun afstu<strong>de</strong>ren tot <strong>de</strong><br />

ont<strong>de</strong>kking dat het beroep hen helemaal niet ligt. We willen<br />

die carrière niet aan een impuls overlaten. We hopen dat<br />

daardoor min<strong>de</strong>r stu<strong>de</strong>nten afhaken.<br />

Paul Kop (65) stu<strong>de</strong>er<strong>de</strong> arbeids- en organisatiepsychologie<br />

aan <strong>de</strong> Universiteit van Amsterdam. Hij is directeur<br />

van adviesbureau Lagerweij & Partners en een dag per<br />

week lector Talentmanagement en talentontwikkeling<br />

aan <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n.<br />

De <strong>hogeschool</strong> heeft in juni dit jaar schakelklokken op <strong>de</strong> boilers geplaatst. Over 1,2 jaar moeten die al een<br />

besparing van € 1800 hebben opgeleverd, waarmee <strong>de</strong> investering is terugverdiend. De schakelklokken<br />

maken <strong>de</strong>el uit van een groter pakket aan energiebesparen<strong>de</strong> maatregelen.<br />

17


18<br />

Bezoek onze website:<br />

WWW.HLBOOKSHOP.NL<br />

STUDIEBOEKEN ONLINE BESTELLEN BIJ DE<br />

HLBOOKSHOP LEVERT JE VAAK KORTING OP<br />

(Lees <strong>de</strong> voorwaar<strong>de</strong>n op onze website)<br />

Studieboeken voor alle<br />

HL-opleidingen op voorraad<br />

Lamineren<br />

Ateliermaterialen<br />

Laboratoriumartikelen<br />

Diverse kantoorartikelen<br />

Kopiëren en printen van internet<br />

Inbindmaterialen en inbin<strong>de</strong>n<br />

van werkstukken<br />

ALTIJD EEN REDEN<br />

OM BINNEN TE LOPEN<br />

HLBookshop is gevestigd in <strong>de</strong> <strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n<br />

071-518 87 89<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

DOE MEE MET FAIRTRADE@SCHOOL!<br />

HOE?<br />

(H)EERLIJK IJS<br />

VAN<br />

BEN & JERRY S<br />

Organiseer in <strong>de</strong> week<br />

van 31 oktober t/m 4 november<br />

een originele activiteit bij jou op <strong>de</strong><br />

<strong>hogeschool</strong> met Fairtra<strong>de</strong> producten<br />

en betrek hier zoveel mogelijk stu<strong>de</strong>nten<br />

bij via Facebook & Twitter.<br />

GRATIS<br />

BIJ JOU<br />

OP DE<br />

HOGESCHOOL?<br />

BE CREATIVE, CHOOSE FAIR!<br />

Aanmel<strong>de</strong>n vóór 3 oktober via Fairtra<strong>de</strong>atschool.nl<br />

WAT DOE JIJ BIJ BRAND?<br />

Daar moet je nu over na<strong>de</strong>nken!<br />

Als er brand uitbreekt…<br />

a. Pak ik mijn dierbaarste foto’s en siera<strong>de</strong>n.<br />

b. Bel ik <strong>de</strong> brandweer en wacht rustig af.<br />

c. Pak ik <strong>de</strong> sleutel en vlucht het huis uit.<br />

Doe <strong>de</strong> test op www.watdoejijbijbrand.nl<br />

HLK nr 2-p2.indd 1 29-11-11 14:19<br />

HL-KRANT <strong>de</strong>cember 2011<br />


Vraag & Aanbod<br />

Gou<strong>de</strong>n geweten van <strong>de</strong> Pieterskerk<br />

Sanne van Hoek wil<strong>de</strong> afstu<strong>de</strong>ren door <strong>de</strong> Pieterskerk Lei<strong>de</strong>n<br />

(ver<strong>de</strong>r) te verduurzamen. Me<strong>de</strong> dankzij <strong>de</strong> inzet van <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nte<br />

Commerciële Economie kan directrice Frieke Hurkmans nu een<br />

gou<strong>de</strong>n certifi caat laten zien.<br />

Vol spanning liep Pieterskerk-directeur Frieke Hurkmans afgelopen juni met Sanne<br />

van Hoek tussen reusachtige pilaren, een keurmeester in hun kielzog. “We had<strong>de</strong>n<br />

net een presentatie gegeven aan Green Key. Deze certificeringsinstantie kwam<br />

<strong>de</strong> duurzaamheid van Pieterskerk Lei<strong>de</strong>n toetsen.” Sanne en Frieke moesten <strong>de</strong><br />

keurmeester rondlei<strong>de</strong>n en laten zien waar bijvoorbeeld <strong>de</strong> schoonmaakmid<strong>de</strong>len<br />

ston<strong>de</strong>n. “We had<strong>de</strong>n ons werk goed gedaan en vorm<strong>de</strong>n die dag een echt duo”,<br />

vervolgt <strong>de</strong> directrice.<br />

“We hoopten op een zilveren certificering”, vertelt Frieke. Dat ze twee weken later een<br />

gou<strong>de</strong>n duurzaamheidswaar<strong>de</strong> kreeg toegewezen, was een aangename verrassing.<br />

“Wij zijn het eerste Mid<strong>de</strong>leeuwse gebouw in Europa met zo’n internationaal<br />

duurzaamheidscertificaat. En dat is mooie marketing, ook al is dat een bijgevolg.”<br />

Meer willen<br />

Frieke vindt duurzaamheid voor Pieterskerk Lei<strong>de</strong>n een voorwaar<strong>de</strong>. “Onze<br />

evenementenlocatie – ’t is geen kerk meer – is een monument dat behou<strong>de</strong>n moet<br />

blijven. Gewetensvolle klanten vragen om een duurzame aanpak en ver<strong>de</strong>r is onze<br />

organisatie maatschappelijk betrokken.” Het bedrijf was daarom al erg duurzaam<br />

ingesteld, maar wil<strong>de</strong> meer en zocht in april 2010 contact met Green Key.<br />

Rustig en zelfstandig<br />

Sanne was <strong>de</strong>stijds nog stagiair bij <strong>de</strong> Pieterskerk vanuit een minor, en kreeg lucht van<br />

<strong>de</strong> plannen. Frieke: “Door die eer<strong>de</strong>re stage ken<strong>de</strong> ik Sanne. We had<strong>de</strong>n heel prettig<br />

contact. Ze is een rustige, zelfstandige en hardwerken<strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nte.” Ze vroeg Frieke om een<br />

afstu<strong>de</strong>erproject te koppelen aan <strong>de</strong> duurzaamheidswens, met als on<strong>de</strong>rzoeksvragen: <strong>welke</strong><br />

waar<strong>de</strong> hechten klanten en me<strong>de</strong>werkers van Pieterskerk Lei<strong>de</strong>n aan duurzaamheid? En hoe<br />

behalen we een Green Key-certificaat?<br />

Eisen<br />

Green Key vroeg om bewijzen van duurzame keuzes. Allerlei facturen en opdrachtverzoeken<br />

moesten wor<strong>de</strong>n opgezocht, gedigitaliseerd en opgeslagen volgens specifieke eisen. Alles<br />

kwam aan bod: energiespecificaties, soorten verf die in het kerkgebouw waren gebruikt,<br />

<strong>de</strong> precieze samenstelling van <strong>de</strong> kurkvloer. Het werk van Sanne verliep voorspoedig en<br />

gelukkig bleek Pieterskerk Lei<strong>de</strong>n niet rigoureus <strong>koers</strong> te hoeven wijzigen: “We had<strong>de</strong>n al<br />

duurzame uitgangspunten voor restauraties, catering, materiaalgebruik en communicatie.<br />

Alleen in <strong>de</strong> bedrijfsvoering was nog winst te behalen, bijvoorbeeld door een keuring voor<br />

nieuwe leveranciers en het schenken van fair tra<strong>de</strong>-koffie.”<br />

Hofleverancier stagiairs<br />

Frieke vond <strong>de</strong> ontwikkeling van haar stagiair opmerkelijk. “Tij<strong>de</strong>ns haar minor-stage<br />

behoef<strong>de</strong>n haar stukken soms verbetering. Een halfjaar later was daar nauwelijks sprake<br />

van.” Pieterskerk Lei<strong>de</strong>n kreeg praktische en logische aanbevelingen aangereikt. Frieke: “Ze<br />

kreeg een prachtige 7 voor haar werk. Maar op basis van toepasbaarheid was mijn cijfer een<br />

dikke acht geweest.” re<strong>de</strong>n voor Pieterskerk Lei<strong>de</strong>n om <strong>de</strong> <strong>hogeschool</strong> aan te hou<strong>de</strong>n als<br />

hofleverancier voor stagiairs.<br />

Wat zegt Sanne over haar stage?<br />

“Ik heb mijn stage er<strong>varen</strong> als zeer positief en<br />

leerzaam. Door <strong>de</strong> prettige werksfeer en <strong>de</strong><br />

vrijheid voor eigen i<strong>de</strong>eën en initiatief, heb<br />

ik mijzelf goed kunnen ontwikkelen. Frieke<br />

leer<strong>de</strong> mij functioneren in een professionele<br />

werkomgeving. Zo heb ik bijvoorbeeld beter<br />

leren plannen. Advies en soms kritiek van<br />

Frieke en collega’s hebben mij geleid naar een<br />

ruime voldoen<strong>de</strong> en veel ervaring.”<br />

19


“Dat is een handige agenda met insteekhoesjes<br />

vol foto’s van vrien<strong>de</strong>n en familie. Eromheen<br />

zit een elastiek met mijn naam erop: Berkamp,<br />

géén Bergkamp.”<br />

“Daar zit lippencrème in van<br />

<strong>de</strong> Bodyshop. Ja, weer iets<br />

met ‘body’. Toeval hoor.”<br />

“Er hangen vier fotootjes aan mijn sleutelbos: van mijn<br />

moe<strong>de</strong>r, mijn ou<strong>de</strong>re zus, <strong>de</strong> kat en ik. Ik woon met hen<br />

in Amsterdam. Hoewel mijn zus vaak weg is - ze zit nu<br />

bijvoorbeeld in Amerika - vormen we een hecht gezin.”<br />

<strong>Hogeschool</strong> Lei<strong>de</strong>n<br />

Larissa Berkamp (21)<br />

eerstejaars Fysiotherapie<br />

Bezoekadres: Zernikedreef 11, 2333 CK Lei<strong>de</strong>n<br />

Postadres: Postbus 382, 2300 AJ Lei<strong>de</strong>n<br />

Telefoon: (071) 518 88 00<br />

E-mail: stu<strong>de</strong>ren@hslei<strong>de</strong>n.nl<br />

Internet: www.hslei<strong>de</strong>n.nl<br />

“Ik ben vegetariër. Bovendien heb ik altijd goed<br />

op mijn voeding en lijf gelet. Vroeger <strong>de</strong>ed ik<br />

aan topsport, handbal bij hoofdklasseclub VOC<br />

Amsterdam. Zes jaar terug moest ik stoppen na<br />

een knieblessure. Maar ik ben gezond blijven eten.<br />

Dat fruitbakje <strong>gaat</strong> al mee sinds <strong>de</strong> basisschool.”<br />

Hoofdredactie: Marketing & Communicatie<br />

E-mail: redactie@hslei<strong>de</strong>n.nl<br />

Teksten: Castel Communicatie, Amsterdam<br />

Advertenties: Bureau Nassau, Amsterdam (020) 623 09 05<br />

Vormgeving: Creja ontwerpen, Lei<strong>de</strong>rdorp<br />

“Ik vond <strong>de</strong> kaft van dit<br />

aantekeningenblok mooi en<br />

toepasselijk. Het menselijk<br />

lichaam, getekend door<br />

Leonardo Da Vinci.”<br />

Druk: De Groot Drukkerij, Goudriaan<br />

Foto’s: Hielco Kuipers, iStock Photo<br />

Oplage: 9000 exemplaren<br />

ISSN 1876 – 7257<br />

De HL krant verschijnt 4 keer per jaar.<br />

“Die map met anatomische<br />

schetsen nam ik afgelopen<br />

jaar mee uit Amerika, toen ik<br />

op bezoek was bij mijn zus. Zij<br />

loopt stage aan <strong>de</strong> universiteit<br />

van San Diego. Ik neem <strong>de</strong> map<br />

vaak mee, want hij is met twaalf<br />

insteekbla<strong>de</strong>n veel compacter dan<br />

ons anatomieboek. De meeste<br />

spieren ken ik al vanuit een<br />

eer<strong>de</strong>re (sport)opleiding: CIOS.”

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!