Net loke falta - Eerste Kamer der Staten-Generaal

Nederland. De kansrijke Antillianen, met doorgaans een
mbo-niveau of hoger, redden zich uitstekend in Nederland.
De bestaande regels, voorschriften en voorzieningen
kunnen zonder problemen op hen van toepassing zijn.
Dit geldt echter niet voor de kansarmen. Een groeiend deel
van de Antilliaanse gemeenschap slaagt er - zonder juiste
opvang en begeleiding - nauwelijks of niet in zich te
redden in de Nederlandse samenleving.
In tal van rapporten en wetenschappelijke studies is er,
vanaf de jaren tachtig, op gewezen dat de Antilliaanse
(Curaçaose) kansarmen in Nederland er bijzonder slecht
voor stonden. Armoede, een hoge schooluitval, een hoge
werkloosheid, veel schulden en een hoge criminaliteit
worden genoemd. De omstandigheden die deze groep had
gehoopt te kunnen achterlaten, zetten zich feitelijk voort.
Ook hier bekroop hen het gevoel van er niet bij te horen
(“jullie zijn allochtonen”) en vaak zelfs het gevoel van
ongewenst te zijn. Ook hier de ervaring van een overheid
en van overheidsinstellingen met weinig of geen aandacht
voor je noden. Ook hier wonen in wijken boordevol maatschappelijke
problemen. Ook hier geen eigen gemeenschap
waarbinnen kansrijken kansarmen een helpende hand
bieden.
Bovendien bleek het leven hier op verschillende
punten veel moeilijker omdat men terecht kwam in een
‘sociale leegte’ vanwege de afwezigheid van het vertrouwde
sociale netwerk aan familie en vrienden, moeite had
met de communicatie door een gebrekkige Nederlandse
taalbeheersing en de zakelijke sociale en culturele
omgangs- en levensstijl en door het niet vertrouwd zijn
met zovele regels en voorschriften moeite heeft met de
toegankelijkheid van bureaucratisch gereglementeerde
maatschappelijke voorzieningen. De soepelheid van
afbetalings- en kredietregelingen in Nederland en het
opbouwen van een schuldenlast vormden andere aanleidingen
voor het sociaal en maatschappelijk vastlopen.
In de diverse rapporten en studies is ook keer op
keer gewezen op het gebrek aan aandacht van overheden
voor deze groep en op het gebrek aan kennis van de
Antilliaanse problematiek. Wanneer die aandacht er wel
was dan kreeg die de vorm van kortlopende projecten,
meestal gekenmerkt door een sectorale aanpak en het
nauwelijks of niet benutten van Antilliaanse expertise bij
de voorbereiding en/of de uitvoering. Zelden wist men de
doelgroep daadwerkelijk te bereiken. Gelet op de hoge
uitval bij projecten, wist men blijkbaar de groep ook niet
goed te bedienen. Het te lang uitblijven van structurele
aandacht voor de acuut geworden sociale problematiek
onder kansarme Antillianen in Nederland heeft teveel
ruimte gelaten voor het ontstaan van een sociale leefsituatie
waarin criminele besmetting plaats kon vinden en
30 ■ Nèt loke falta
criminele gedragpatronen als overlevingsstrategie wortel
hebben kunnen schieten.
De criminaliteitsproblematiek tast zowel de Nederlandse
als de Antilliaanse gemeenschap sterk aan. Om met
adequaat beleid te kunnen reageren en de criminaliteitsproblematiek
onder Antillianen effectief en doelgericht,
zowel preventief als correctief aan te kunnen pakken, is
het van essentieel belang om een genuanceerd beeld te
hebben van de verschillende subcategorieën die binnen de
Antilliaanse gemeenschap voorkomen of kunnen voorkomen.
Een grof onderscheid van deze subcategorieën 8 is de
verdeling van de Antilliaanse bevolkingsgroep in 2 hoofdcategorieën
namelijk:
• Een kansarme categorie.
• Een kansrijke categorie.
Binnen deze hoofdcategorieën kunnen we een onderscheid
maken tussen de crimineel actieve en de niet crimineel
actieve Antillianen in de leeftijdcategorie van 10 tot en
met 65 jaar.
De crimineel actieven onder de kansarme Antillianen zijn
weer onder te verdelen in vier subcategorieën:
• De preventiecategorie.
• De risicocategorie.
• De categorie ‘gericht programma noodzakelijk’.
• De harde kern categorie.
• De Preventiecategorie
Onder de preventiecategorie verstaan wij jongeren
tussen de 10 en 16 jaar die uit de Antillen naar Nederland
zijn gekomen of in Nederland zijn geboren uit Antilliaanse
ouders. Deze jongeren zitten vaak nog wel op school, zijn
minderjarig, willen hun eigen beslissingen nemen, komen
voor het eerst in aanraking met het roken van zowel
sigaretten als softdrugs, met alcoholgebruik, seks en met
vormen van kleine criminaliteit zoals winkeldiefstal,
vandalisme, of zwartrijden in trein, tram en metro. Ouders
en verzorgers kunnen vaak niet voldoende gezag over hen
uitoefenen. De situatie thuis is gespannen, soms zelfs
explosief en onhoudbaar.
Het is belangrijk om deze groep goed in beeld te
hebben en vooral op het preventieve vlak actief te zijn.
Hulpverleners moeten snel kunnen reageren en gelijk actie
ondernemen als er problemen zijn en contact opnemen
met de ouders of verzorgers en met school. Het is van
belang een sluitend netwerk rond hen op te bouwen met
8 Naar G. Bonevacia in ‘Zonder Berouw’, “Drugscriminaliteit
onder Antilliaanse en Arubaanse jongeren”, juni 1999