Bart van Leeuwen - Voetspoor

Naam: Bart van Leeuwen
Leeftijd: 49
Is: diskjockey
Hij heet Ton Egas, maar iedereen kent hem als Bart van Leeuwen. Diskjockey bij Radio Veronica, al
meer dan dertig jaar in het vak. De stem van Goud van Oud (49) komt uit het Rijnmond-gebied, woont in
Zeewolde, en voelt zich het meest thuis in Utrecht. ,,De stad van mijn coming-out’’.
Bart van Leeuwen
Diskjockey zonder muziekpassie
De basis voor de dj, heeft een collega eens gezegd, is de muziek. Je moet er van houden. Daarnaast is
toewijding aan het medium radio belangrijk. Het gaat dus om de combinatie. Alleen zo kan er een
geïnspireerd programma ontstaan.
Sorry, ik heb dat niet: liefde voor muziek. Ik heb er ook geen hekel aan, maar als ik thuis kom denk ik nou
nooit: ik ga eens gezellig een cd’tje opzetten. Muziek is voor mij een middel om mijn passie te kunnen
uitoefenen: radioprogramma’s maken. Van niets iets maken. En dat zo origineel mogelijk.
Met Sky Radio is op zichzelf niks mis, een perfecte zender hoor, maar het is toch wel een beetje cruise
control. Voor mij als vakidioot volstrekt onaantrekkelijk. Ik ga voor iets anders. Interactie met de luisteraar,
een plaat aan- en afkondigen, een jingle op het juiste moment invoegen... En dan de kunst van het
weglaten - niet wauwelen maar timen, heel delicaat - , ja, dat is wat mij als dj opwindt.
Het is wetenschap. Ik zou er een boek over kunnen schrijven. Over vuistregels. Over elementaire fouten
die je als dj nooit mag maken. Een plaat afkondigen bijvoorbeeld, een volgend onderwerp aansnijden, en
dan toch weer op die plaat terugkomen. Of op driekwart van het nummer er tussendoor beginnen te
kakelen, terwijl juist dán iedereen aan het meezingen is.
Ik ben hartstikke mesjogge van het vak. Nog steeds.
Op mijn dertiende zei ik al: later wil ik bij Radio Veronica werken. ‘Best hoor’, zei m’n moeder dan, ‘maar
als jij van school gaat is die zeezender al lang foetsie’. Maar zes jaar later zat ik er wel bij. Als vreemde
eend in de bijt weliswaar, maar toch, ik zat erbij. Ik had het geflikt.
Toen ik daar voor het eerst binnenstapte voelde ik me heel klein. Radio Veronica was de wereld van
snelle jongens, trendy auto’s, lekkere wijven. In mijn herinnering was iedereen er twee meter lang.
Behalve Tom Collins, die toen pas 23 was, maar wel weer vreselijk jaloers op me, waren mijn idolen van
een andere generatie. Lex Harding, Rob Out, Will Luikinga, Tineke. De kloof heb ik altijd gevoeld.
Tineke was de eerste die doorhad dat ik homo ben. Ik hield het aanvankelijk verborgen, maar Tinus met
haar antenne had ‘t meteen al gedacht, en dus wist iedereen ervan, wat voor mij wel een opluchting was.
Ik had die strijd daarvóór al geleverd, thuis met mijn moeder en op school, en ik was juist zo trots op mijn
openhartigheid.
Utrecht was de stad van mijn coming-out. Zoals een ander in vervoering raakt van een bepaald nummer
omdat hij daar warme herinneringen aan bewaart, gaat bij mij iets gloeien als ik in Utrecht kom. Dáár
heeft het zich voor mij allemaal afgespeeld. Dáár heb ik de wereld ontdekt.
Mijn moeder had op mijn dertiende al eens voorzichtig gevraagd of ik soms homo was. Dat heb ik toen
ontkend. Later, in havo 4 op de Rehoboth aan de Koningsbergerstraat, heb ik open kaart gespeeld. Ik
hield een spreekbeurt van een uur over homoseksualiteit - let wel, het was een christelijke school in 1972,
hè - en daar kreeg ik een 9 voor, plus een zeker respect in de klas.
Het enige wat ik onbegrijpelijk vond, en ook wel naar, was dat sommigen mij Albert Mol gingen noemen.
Daar was ik nou juist zo bang voor geweest. Ik heb niks nichterigs over me. Ik heb in die spreekbeurt ook
nadrukkelijk gesteld: ik voel me in de eerste plaats mens, in de tweede plaats man, en pas ergens op de
tiende plaats homoseksueel.
Die school vormde nog een probleem. Ik was bij Radio Veronica als gast-dj binnengekomen, maar toen
ze voor 24 uur gingen uitzenden wilde Rob Out me voor vast hebben. Hij wist dat ik én nog op school zat
én nog de militaire dienst in zou moeten. Rob zei: van die school moet je af, en wat de dienst betreft: zorg
maar dat je wordt afgekeurd. Als kampioen spijbelen had ik toch al weinig binding meer met school. De
adjunct-directeur dacht dat het aan mijn homo-zijn lag -waarvan ik in alle eerlijkheid ook grof misbruik heb
gemaakt. Hij stelde me een bezoek aan de psychiater voor. Dat heb ik natuurlijk afgewezen. Ik ben aan
het eind van het schooljaar nog één keer teruggekeerd op de Rehoboth. Om afscheid te nemen.
In de Hojel-kazerne, of de Knoop - een van de twee was het - heb ik er ook maar een schepje bovenop
gedaan. Ik zei tegen de man van de keuring: ‘Als ze u anderhalf jaar op een kamer laten slapen tussen

leuke meiden, zou u zich beheersen? En ik, als homo, word natuurlijk in elkaar gemept. Meneer, ik zie er
zo tegenop’. Op dat verhaal ben ik afgekeurd.
Bij Veronica kreeg ik onmiddellijk een andere naam. Ik heet Ton Egas, maar omdat er twee Tommen
rondliepen -en wie hoort het verschil tussen een m en een n - moest ik van Rob Out een andere naam
kiezen. Dat werd Bart. Zonder achternaam.
Later, toen ik een middagprogramma kreeg, moest er toch een achternaam bij. ‘Hoe heet je moeder?’,
vroeg Out, want Bart Egas vonden we allebei geen gehoor. ‘Mijn moeder heet Van Leeuwen’, zei ik. ‘Dan
heet jij voortaan Bart van Leeuwen’, zei Rob Out. Toen ik wat bekender werd, en mijn moeder zich
gewoon voorstelde als mevrouw Van Leeuwen, dachten mensen dat ze het wel erg hoog in haar bol had
door de schuilnaam van haar zoon te gebruiken.
Ik heb anderhalf jaar in twee werelden geleefd. Een bewolkte periode, nu ik er op terugkijk; net of ik het
niet echt heb meegemaakt. Ik had geen auto, ik was links, opstandig, ongedisciplineerd. Ik kwam vaak te
laat in de studio aan de Utrechtseweg in Hilversum waar de uitzendingen werden opgenomen. Rob Out
heeft enkele keren op het punt gestaan me te ontslaan.
Thuis, in Utrecht, hing ik de beest uit. Het was het pre-aidstijdperk, en de hormonen gierden door m’n lijf.
Bij Radio Veronica, de beetje rechtse club van ouwe-jongens-krentenbrood, zat ik in een volstrekt andere
subcultuur.
Daarbij komt: ik ben niet al te plooibaar. Ik maak niet makkelijk vrienden. Sommige mensen vinden mij na
de eerste kennismaking arrogant. Maar ik ben een gevoelsmens, uitgerust met - zeker vroeger - een
negatief zelfbeeld. Ik ben geen psychiater, maar dat zou de drijfveer voor mijn passie kunnen zijn. Ik
hunker naar bevestiging. Was ik geen diskjockey geworden, dan was ik kok geweest, of leraar. In elk
geval iets dienstverlenends.
Mijn ouders gingen van elkaar af toen ik vijf was. Dat zal een rol hebben gespeeld. Ik voel me niet meer
zo onzeker als vroeger, maar toch. Contacten leggen gaat me niet eenvoudig af. Soms kwam er wel eens
een fan langs. Peter van der Maat was zo’n fan met wie het klikte. Helaas had hij een andere geaardheid.
Ik vond het geweldig dat hij op 31 augustus 1974 met ons op de kade van Scheveningen stond toen het
Veronica-schip in de stromende regen werd binnengeloodst.
De laatste woorden van Rob Out klinken nu wellicht pathetisch, maar hij verwoordde wel onze gevoelens.
Er werd ons iets afgenomen, toen Nederland het Verdrag van Straatsburg ratificeerde. Het was bijna
traumatisch te noemen.
Later ben ik bij Mi Amigo, de Veronica Omroep Organisatie en Radio 538 ook andere dingen gaan doen -
nieuwslezen, tv-documentaires inspreken, producer, directeur muziek, programmaleider-, maar ik ben en
blijf een dj. Leiding geven is niets voor me. Ik neem de sores mee naar huis. Ik wil nooit meer de eerste
zijn.
Nu is de cirkel rond: terug als dj en nog wel bij Radio Veronica, hoewel we natuurlijk weer een station in
opbouw zijn. In juli word ik 50, maar wat is er mis met een oude rot in het vak? Ferry Maat is 56. Ons
motto is: je blijft jong en je wilt wat.
Het was een daverende verrassing dat Sky Radio vorig jaar een etherpakket kreeg voor een gouwe
ouwe-zender, maar we moeten ons natuurlijk wel houden aan die clausule. De formule is onwrikbaar: hits
uit de jaren tachtig en negentig. Vijf procent van de plaatjes mag jonger zijn dan vijf jaar.
We komen helemaal terug. De merknaam Veronica staat daar borg voor. Die is ijzersterk. En wat te
denken van ons team. Welk station kan zeggen dat je op één dag na elkaar Adam Curry, Bart van
Leeuwen, Kas van Iersel, Ferry Maat en Jeroen van Inkel te horen krijgt?
Curry & Van Inkel zijn natuurlijk de trekpleisters. Ze zullen ook wel veel meer verdienen dan ik. En
terecht. Dat is marktwerking. In populariteitspolls ben ik nooit bij de eerste vijf geëindigd. Daar zit ik
verder niet mee, want vaak zijn het meisjes van tien tot veertien die reageren op polls. Mijn luisteraars
zijn het niet. Ik doe al sinds 1973 mijn werk, gedegen vind ik, en constant, maar kometen zijn natuurlijk
veel en veel interessanter voor de publicity.
We weten van elkaar trouwens niet wat we verdienen. Ik weet het alleen van Ferry Maat. Die krijgt net zo
veel als ik. Ik hoor en lees salarissen van tonnen tot wel een miljoen voor jongens als Robert Jensen,
Edwin Evers, Ruud de Wild en Rob Stenders. Nou en? Het is wat de gek ervoor geeft. Mijn salaris zeg ik
niet, maar het is van een geheel andere orde. Toch ben ik zeer tevreden. Ik heb in 31 jaar nog nooit zo
veel verdiend als nu.
Ik leef er goed van. Sparen kan ik niet, en delen hoef ik niet, want na twee relaties van elk tien jaar ben ik
single. Dat geeft me een tweeslachtig gevoel. Ik ben iemand die in gezelschap verlangt alleen te zijn, en
naar gezelschap hunkert als-ie alleen is. Ouder worden is leuk, maar alleen overblijven wil niemand. En
zoals ik al zei sluit ik niet zo makkelijk vriendschap. Ik vraag me voortdurend af waarom hij mij dan aardig
vindt: omdat ik Ton Egas ben, of Bart van Leeuwen?’’
6 maart 2004