Equisetum arvense vanuit hoofd en hart Alles is één! - Hahnemann ...

Licht giftig
Equisetum arvense is licht giftig voor mens en dier, omdat het sporen thiaminase,
equisetine, aconietzuur, palustrine en silicaten bevat (Plants for future). Grassen kunnen
zelfs niet kiemen in de nabijheid van Equisetum (Wikipedia). Er zijn geen
vergiftigingsgevallen bekend bij mensen, maar wel bij paarden, rundvee en schapen
(Verhelst, 2004, p. 2009). De meeste vergiftigingen ontstaan als de dieren in de
wintermaanden gevoed worden met hooi, waarvan het groen blijvende Heermoes sneller
gegeten wordt (www.vth.cobstate.edu).
4.5. Gebruik in de geschiedenis
Het geneeskundige gebruik van Equisetum arvense stamt uit de klassieke oudheid. De
Griekse kruidkundige Dioskorides en zijn tijdgenoot Plinius bevelen Equisetum aan om zijn
vochtafdrijvende en bloedstelpende eigenschappen. Plinius dacht dat de kracht van de
plant zo groot was, dat het voldoende was om hem vast te houden om een bloeding te
stelpen (Tanne). In de Romeinse tijd werden fijngestampte bladeren Heermoes gebruikt als
bloedstelpend middel en de jonge scheuten in salades gedaan om haar versterkende
eigenschappen (Strange, le, 1982, p. 108).
In de Middeleeuwen werd de plant toegepast als wondkruid en in- en uitwendig als
bloedstelpend middel. Verder bij diarree, rupturen, open zweren, (blaas)ontsteking,
aandoeningen van de darmen, nierstenen, waterzucht en urineretentie. Uitwendig werd
het toegepast in kompressen tegen schurft, ontstekingen aan de huid en
geslachtsorganen (Strange, le, 1982, p. 108).
Friedrich Hoffman, lijfarts van Frederik II van Pruisen, gebruikte Heermoes in de 18 e eeuw bij
nier- en urinewegaandoeningen. Daarna is de plant wat in vergetelheid geraakt. In het
begin van de 20 e eeuw werd het vanwege het hoge gehalte aan kiezelzuur met succes
gebruikt bij tuberculose en huidaandoeningen (Tanne).
Daarnaast fungeert Equisetum arvense als licht schuurpapier voor potten en pannen, brons
en hout. De steriele stengel geeft een licht paarse, geelgrijze kleur. Een infuus van de stam
helpt tegen schimmels op wijndruiven, groenten, rozen en vruchtenbomen en als vloeibare
meststof, die de bodem niet verstoort (Plants for Future, Vermeulen, 1996, p. 332).
4.6. Inhoudsstoffen en toxische werking
Equisetum arvense heeft de volgende inhoudstoffen:
- mineralen, 15 tot 20% van het drooggewicht. Vooral silicium (vooral als organisch
kiezelzuur 5-8%), kalium (2,1 tot 2,9%), calcium, magnesium, mangaan, natrium, ijzer,
zwavel, zink, selenium, chroom, kobalt, fosfor en aluminium;
- Flavonoïden (flavonglycosiden): isoquercitrine, galuteoline, equisitrine;
- Saponinen: equisetonine (5%) met als aglycon equiseto(ge)nine;
- Sporen alkaïden, zoals nicotine, palustrine, palustrinine en 3-methoxypyridine;
- Looistoffen: galluszuur, tanninezuur;
- Fenolzuren, polyeenzuren (waaronder aconietzuur), organische zuren;
- Vezels, koolhydraten, bitterstoffen;
- Fytosterolen (cholesterol, isofucosterol, campesterol), vitamine C, bètacaroteen,
rhodoxanthine, Vitamine B1 (Thiamine), B2 en B3;
- En een beetje etherische olie (o.a. Verhelst, p 207, Tanne, www.mdidea.com).
Heermoes dient zowel vers als in gedroogde vorm slechts een korte periode gebruikt te
worden, omdat het licht giftig is. Het enzym thiaminase berooft het lichaam van haar
vitamine B-complex. In kleine hoeveelheden zal het mensen die voldoende B in hun
voeding hebben niet schaden. Een tekort aan thiamine veroorzaakt Beriberi. Omdat hitte,
_________________________________________________________________________________________________
Equisetum arvense, vanuit hoofd en hart. © Jacqueline Bergink (2008), pagina 37