Perspectief nummer 15 - Rbo

More documents

Recommendations

Info

10 daag de dag mee te maken heeft, is precies de reden waarom ik in juni dit jaar voorzitter van MKB-Nederland ben geworden. Bedrijven moeten ongelooflijk snel kunnen schakelen om flexibel te kunnen inspelen op grillig consumentengedrag en de snelle afwisseling van goede en slechte tijden. Bedrijfsresultaten kunnen tegenwoordig per kwartaal of zelfs per maand een volledig ander beeld te zien geven. Zie je dan maar eens staande te houden als bedrijf; zeker als klein bedrijf. Het ene moment heb je snel extra mensen nodig, het volgende moment moet je personeelsbestand snel kunnen worden afgebouwd. Het is de hoogste tijd om systemen, procedures en weten regelgeving op die dynamiek af te stemmen.” Werkgevers gaan ouderen en mensen met arbeidsbeperking hard nodig hebben “Ik geloof zeer in de toekomst van kleine, wendbare bedrijven, maar wel onder voorwaarde dat weten regelgeving rekening houdt met hun schaalgrootte en het feit dat zij niet altijd voldoende vet op hun botten hebben. Het is overigens de kunst voor de werkgever om tot een goede balans tussen flexibiliteit en stabiliteit te komen in het personeelsbeleid. Binding is tenslotte voorwaarde om vakkennis en routine binnen de deur te houden. Daarnaast denk ik dat werkgevers het zich, in het licht van vergrijzing en krapte, niet langer kunnen veroorloven om ouderen en mensen met een arbeidsbeperking te negeren. Die gaan zij hard nodig hebben om vacatures te vervullen en om flexibel te kunnen zijn. Zelf heb ik zeer goede ervaringen met mensen met een arbeidsbeperking. Zij zijn zeer gemotiveerd, zetten zich met hart en ziel in. Prima arbeidskrachten. Als werkgevers daar maar voor openstaan, zal er onder druk van vergrijzing en tekorten op de arbeidsmarkt een nieuwe dynamiek gaan ontstaan. Daar ben ik van overtuigd. Maar ook hier is het van belang dat weten regelgeving wordt aangepast.” Zwaarder belasten van ontslagvergoeding; of dát nu de juiste prikkel is… De Regeling Vervroegde Uittreding brengt per 1 januari van dit jaar met zich mee dat ontslagvergoedingen met 52% worden belast. Denkt u dat werkgevers zich hier voldoende van bewust zijn? “Ik moet eer- lijk bekennen dat ik zelf nog maar net van het bestaan van deze regeling afweet. We pakken dit onderwerp zo snel mogelijk op om onze achterban er goed over te kunnen informeren. Want ik denk dat het voor de meeste werkgevers ook als een verrassing komt. Wel kan ik zeggen dat ik me sterk afvraag of dit de juiste prikkel is om van ontslag af te zien. Als de werkgever echt van een werknemer af wil, gebeurt dat toch wel. Dat geld kan veel beter worden besteed aan het inzetbaar houden van mensen door middel van om- en bijscholing. Voorkomen is tenslotte altijd beter.” Vitaliteitspakket zit wel erg ingewikkeld in elkaar Gelooft u dat het Vitaliteitspakket gaat werken zoals de minister het bedoeld heeft? “In de kern zeker. Een van mijn eerste daden in deze nieuwe functie was het ondertekenen van het Pensioenakkoord. Verhoging van arbeidsparticipatie is één van de pijlers daarvan. Het is goed om daar serieus mee aan de slag te gaan. Met het oog op de toekomst hebben werkgevers er alle belang bij om oudere werknemers die langer moeten en willen werken aan zich te binden. Of de specifieke maatregelen echt gaan werken, kan ik nog niet zeggen. Daar gaan we ons samen met branches over buigen de komende tijd. Een formele reactie komt nog. Maar mijn persoonlijke gevoel zegt me dat de grondslag weliswaar goed is, maar dat het pakket nog onvoldoende is uitgewerkt om het te laten slagen. Dat is vaak zo met dit soort dingen; het is allemaal erg ingewikkeld geconstrueerd en ik vraag me af of werkgevers en werknemers ermee uit de voeten kunnen. Ik ben bang dat het administratief omslachtig is er dat er een stevig ondersteunend systeem nodig zal zijn. Daarbij komt dat een groot deel van de maatregelen zich aan de onderkant van de arbeidsmarkt afspeelt. Ook daar moeten werknemers zich erin kunnen verdiepen om zich goed te kunnen voorbereiden. Een grote mate van transparantie zou zeer welkom zijn. Hoe eenduidiger en eenvoudiger, hoe beter.” Tekst: Touché concept & copy Fotografie: MKB-Nederland
GASTCOLUMN Paul de Beer Het fabeltje van de krappe arbeidsmarkt Als de economische crisis ten einde loopt, kunnen we ons gaan opmaken voor een langdurige periode van krapte op de arbeidsmarkt. Immers, de babyboomers gaan de komende jaren massaal met pensioen, waardoor de beroepsbevolking krimpt. Als tegelijkertijd de vraag naar arbeid door het economisch herstel aantrekt, zal de werkloosheid als sneeuw voor de zon verdwijnen. Binnen een paar jaar zullen werkgevers met elkaar vechten om de schaarse arbeidskrachten. Dat beloven gouden tijden voor de werknemers te worden. Zelfs voor de kansarme werkzoekenden in de kaartenbakken van het UWV en de sociale diensten gloort er weer hoop. En, wie weet, kan ook de vakbeweging er de vruchten van plukken, doordat zij eindelijk weer eens de vragende partij wordt in de CAO-onderhandelingen. Sinds de Commissie-Bakker drie jaar geleden haar rapport 'Naar een toekomst die werkt' presenteerde, is dit de dominante analyse van de vooruitzichten voor de Nederlandse arbeidsmarkt. De Commissie-Bakker verwachtte dat er in 20<strong>15</strong> al een tekort van 375.000 arbeidskrachten zou zijn, dat daarna nog verder zou oplopen. Door de economische crisis leek dit perspectief aanvankelijk op de lange baan te worden geschoven. Maar de gevolgen van de crisis voor de werkloosheid zijn erg meegevallen, waardoor er hooguit een of twee jaar later een tekort aan arbeidskrachten zal ontstaan. Talloze malen is dit verhaal inmiddels herhaald – door politici, ondernemers en vakbondsbestuurders. Er bestaat dan ook een brede consensus dat ons over enkele jaren een structureel krappe arbeidsmarkt te wachten staat. Er is echter een probleem met deze analyse: zij klopt niet. Dat er een krappe arbeidsmarkt ontstaat als de beroepsbevolking krimpt, is gebaseerd op de simpele redenering dat de vraag naar arbeid (de werkgelegenheid) doorgroeit, terwijl het aanbod van arbeid (de beroepsbevolking) afneemt. Oftewel, vraag en aanbod op de arbeidsmarkt ontwikkelen zich onafhankelijk van elkaar. Het is echter niet voor niets dat we spreken van een arbeidsmarkt. Kenmerkend voor een markt is nu juist dat vraag en aanbod wel op elkaar reageren. Als er in verhouding tot de klandizie teveel groentekraampjes op de markt staan, zakt de prijs van groente. Loopt het storm bij het enige viskraampje, dan gaat de prijs van vis geheid omhoog. Weliswaar is de arbeidsmarkt niet zo transparant als de Albert Cuyp-markt en zijn er tal van instituties die een snelle aanpassing kunnen belemmeren, zoals CAO-afspraken, het minimumloon, ontslagbescherming, et cetera. Maar op wat langere termijn domineren toch de aanpassingsmechanismen. Dat verklaart waarom vraag en aanbod op de Nederlandse arbeidsmarkt zelden meer dan vijf procent en nooit meer dan 10 procent uiteenlopen – dat is immers ongeveer het maximale werkloosheidspercentage. Het verklaart ook waarom Duitsland ongeveer vijf maal zoveel banen heeft als Nederland – simpelweg omdat de Duitse beroepsbevolking ongeveer vijf maal zo groot is. En het verklaart waarom in Duitsland, waar de beroepsbevolking al meer dan vijftien jaar krimpt, de werkloosheid toch niet lager is dan in Nederland. Wie verwacht dat een krimpende beroepsbevolking zal leiden tot een structureel krappe arbeidsmarkt, veronderstelt dat bedrijven eindeloos zullen blijven zoeken naar personeel dat er niet is. Als een werkgever constateert dat zich voor een vacature onvoldoende gekwalificeerde sollicitanten melden, zal hij misschien een tijdje doorzoeken, een wervings- en selectiebureau inschakelen of het loon wat verhogen. Maar als hij dan nog steeds geen geschikte kandidaat heeft gevonden, zal een verstandige ondernemer een andere strategie volgen. Hij probeert het werk uit te besteden, al dan niet in het buitenland, gaat het werk automatiseren, verplaatst het betreffende onderdeel van het bedrijf naar het buitenland of besluit de productie te verminderen. Kortom, hij past zijn personeelsbehoefte aan aan het beschikbare aanbod. Maar dan zal de krapte op de arbeidsmarkt ook maar van tijdelijke aard zijn. Binnen enkele jaren zullen de bedrijven zich hebben aangepast aan de gewijzigde verhoudingen en zal er weer sprake zijn van een normale arbeidsmarkt. Normaal in de zin dat er tijdelijk, tijdens een economische hoogconjunctuur, wel degelijk sprake kan zijn van krapte. Maar zodra de conjunctuur omslaat en we weer in een recessie terecht komen – want de huidige zal beslist niet de laatste zijn – loopt de werkloosheid opnieuw op. Er is dan ook alle reden om te verwachten dat een arbeidsmarkt met een krimpende beroepsbevolking niet zo veel zal verschillen van de arbeidsmarkt die we gewend zijn. Dat is dus een tegenvaller voor werknemers, die dachten dat hen de komende jaren een forse loonstijging te wachten staat. En pech voor die kansarme werkzoekenden die ook bij een krimpende beroepsbevolking nog niet aan de slag kunnen komen. En ook de vakbeweging moet zich maar niet al te snel rijk rekenen omdat ‘vragen’ in de CAO-onderhandelingen ook ‘krijgen’ betekent. Over Paul de Beer 11 Prof. dr. Paul de Beer is hoogleraar arbeidsverhoudingen op de Henri Polak leerstoel aan de Universiteit van Amsterdam. In deze functie is hij tevens wetenschappelijk directeur van het Wetenschappelijk Bureau voor de Vakbeweging, De Burcht en het Amsterdams Instituut voor Arbeids- Studies (AIAS) van de Universiteit van Amsterdam. Daarnaast is Paul de Beer redacteur van het Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken en van Socialisme en Democratie, commissaris van adviesbureau Basis & Beleid en bestuurslid van SEO Economisch onderzoek en de Stichting Nederlandse Arbeidsmarkt Dag.
Page 1 and 2: Hans Biesheuvel over dynamisch arbe
Page 3 and 4: Voorwoord Hoe kunnen zoveel mogelij
Page 5 and 6: waarom, we weten hoe, Over Ton Wilt
Page 7 and 8: er kennis van genomen en zijn er er
Page 9: grote bedrijven een stuk eenvoudige
Page 13 and 14: Nog in de huidige kabinetsperiode w
Page 15 and 16: Wat vinden werkgevers er zelf van?
Page 17 and 18: vloer hadden. Dat kost ons onnodig
Page 19: Louwe Dijkema Over de Wet werken na

Perspectief nummer 15 - Rbo

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?