87|5 - Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren

Over ElWieR
En ovEr M’n naChtKaStJE En WaKKEr WordEn
Op 11-11-11 werd er niet alleen veel
getrouwd, er kwamen ook ongeveer 150
lerarenopleiders bij elkaar in Utrecht
om ervaringen en ideeën uit te wisselen,
bijgepraat te worden en nieuwe inspiratie
op te doen. Dankzij de goede organisatie
en het aantrekkelijke aanbod van sprekers
en workshops is dat zeker gelukt. Zo’n dag
meebeleven, ook als toeschouwer, daar kun
je toch alleen maar vrolijker van worden.
Grote opkomst van enthousiaste en
geëngageerde deelnemers, zo slecht staat het
er nog niet voor met het wiskundeonderwijs
in Nederland.
Het ziet er veelbelovend uit.
Voor mogelijke vreemdelingen in dit
Jeruzalem: ELWIeR staat voor ‘Expertisecentrum
Lerarenopleiding Wiskunde en
Rekenen’. ELWIeR biedt ondersteuning aan
de lerarenopleidingen wiskunde en rekenen
in Nederland. Voor meer informatie, zie
www.elwier.nl. Daar lezen we onder meer:
‘Samengevat luidt de opdracht voor
ELWIeR II voor de komende twee jaar (tot
voorjaar 2012):
Verzorg een efficiënte ondersteuning van de
lerarenopleidingen wiskunde en rekenen in
Nederland en zorg voor een kwaliteitsimpuls
als het gaat om de uitwerking en implementatie
van de kennisbases (uitgedrukt in onderzoek
en ontwikkeling).’
Een verslag van 11 november 2011 kunt u
lezen op de ELWIeR-site (Alert 21).
Als je als verantwoordelijke bewinds-
persoon ‘de lat hoger wilt leggen’, moet je
dat faciliteren, immers ‘De sleutel voor het
verbeteren van de kwaliteit van het
onderwijs ligt bij de leraren…’. [1]
De subsidie voor ELWIeR lijkt me zeer op
zijn plaats, gezien de doelgerichte en praktische
invulling, die zij aan deze
opdracht geven. Ik citeer uit het verslag van
de conferentie van 2010:
‘Met het definiëren van kennisbases van de
verschillende lerarenopleidingen wiskunde
en rekenen wordt een nieuwe stap gezet in
het waarborgen dat een goede vakdidactische
lijn in de opleidingen wordt gelegd. Het gaat
dan enerzijds om gedegen vakkennis van de
inhoud van rekenen/wiskunde zelf en het gaat
om gedegen vakdidactische kennis van het
onderwijzen van rekenen/wiskunde.’
Daar draait het om. Gedegen vakkennis en
gedegen vakdidactische kennis, dat moet de
docent zich eigen maken!
Knelpunten
Oorspronkelijk was het de bedoeling
‘gewoon’ verslag te doen van deze dag.
Die zijn, zoals gemeld, elders ook te vinden.
Ik geef hier daarom slechts enkele indrukken
en vragen weer van wat mij achteraf bezig
hield na deze dag. Daarbij sprongen er
enige knelpunten uit:
ɽ aansluiting rekenonderwijs basisschool/voortgezet
onderwijs;
ɽ RRD en TRD (Realistische Reken
Didactiek en Traditionele RD);
ɽ didactiek theorie en praktijk,
Handboek Vakdidaktiek Wiskunde.
Deze knelpunten zijn niet van vandaag of
gisteren.
De overstap van de basisschool naar het
voortgezet onderwijs is ‘altijd’ een grote
stap. Het gewenste eindniveau van de basisschool
kun je wel van bovenaf formuleren,
maar de praktijk is weerbarstiger. De
vo-docent krijgt te maken met een zeer
gedifferentieerd gezelschap, terwijl hij/zij
in de praktijk vaak niet op de hoogte is,
op welke leest het rekenonderwijs op de
basisschool geschoeid is. Natuurlijk hebben
deze zaken de nodige aandacht gehad en
zijn er activiteiten ontplooid om tot (ad
hoc?) oplossingen te komen. Het is goed
om te constateren, dat deze problematiek
aandacht krijgt bij de opleiding.
In haar workshop liet Caroliene van
Waveren Hogervorst zien op welke manier
de wiskunde-lio’s in aanraking worden
gebracht – je zou kunnen zeggen:
geconfronteerd worden – met reken-
didactiek die op de basisschool gebruikt
wordt. Vervolgens wordt gekeken wat voor
effect dat bij deze lio’s teweeg kan brengen.
Achteraf vroeg ik me af, of dit element bij
alle opleidingen in het curriculum zit, het
hoort immers bij de uitrusting van iedere
leraar.
Zijspoor
Een andere opvallende constatering die
[ Heiner Wind ]
tijdens haar workshop gemaakt werd, is dat
er wel referentieniveaus zijn gedefinieerd,
maar dat er nog geen doorlopende leerlijn
rekenen vanaf de basisschool tot en met het
voortgezet onderwijs bestaat.
Op zo’n moment schiet door mijn hoofd:
‘En waar blijft een integrale visie op reken-
en wiskundeonderwijs vanaf de basisschool
tot en met het eindexamen.’
Op vele fronten en in allerlei commissies en
werkgroepen zetten enthousiaste collega’s
zich jaar in jaar uit in om problemen op te
lossen, nieuwe programma’s te ontwerpen,
studiedagen te organiseren, leraren op te
leiden, … Maar het lijkt vaak een grote
verzameling losse eilanden. Niet voor niets
zijn het KWG en de NVvW overgegaan
tot het in leven roepen van het Platform
Wiskunde Nederland (PWN) [2] , een
stichting met als doelstelling meer structuur
aan te brengen in alle activiteiten die met
onderzoek en onderwijs in de wiskunde te
maken hebben.
De projectsubsidie voor ELWIeR loopt
in 2012 af. De activiteiten van ELWIeR
zijn belangrijk genoeg om gecontinueerd
te worden. Ze zouden uitstekend passen
onder de paraplu van het PWN, dat al in de
‘stuurgroep’ van ELWIeR genoemd wordt.
’s Middags
Jan Karel Lenstra hield de middaglezing
‘Rekenonderwijs op basisschool en pabo’.
In hoog tempo gaf hij een overzicht van de
diverse activiteiten van de commissies, die
zich met deze problematiek beziggehouden
hebben en over hun conclusies en
aanbevelingen.
Een kleine greep hieruit:
ɽ (Hoofdconclusie 3) De sleutel tot
verbetering is het niveau van de leraar.
(zie ook in de inleiding hierboven).
Opleiding en nascholing zijn in
ernstige mate geërodeerd.
ɽ TRD en RRD zijn geen eenduidige
begrippen.
TRD anno 2009 kan kerndoelen niet
negeren.
RRD anno 2009 is ‘RRD light’.
RRD stelt hogere eisen aan de leraar
dan TRD
ɽ Over de relatie Rekendidactiek en
Rekenvaardigheid:
E u c l i d E s 8 7 | 5 211